Батыр-жырау Қожаберген туралы Қазақ халқының ХVII ғасырдың екiншi жартысы мен ХVIII ғасырдың бiрiншi жартысында өмiр сүрген ақын-жырлауларының, әншi, күйшi сазгерлерiнiң және халық батырларының бiрi - Қожаберген жырау Толыбай сыншыұлы (1663-1763 жж.) екендiгi баршаға аян. Толыбайсыншыұлы ақын тек жай ғана батыр емес, кезiнде қазақ халқының әскерiн басқарған қолбасшы, әйгiлi ғұла-ма, шежiрешiсi. Оған оның өз шығармасы “Елiм-ай” жыр-даста-нының бiрiншi бөлiмiндегi мына шумақтар да айғақ бола алады: Өнерге жас шағымнан құштар болғам, Самарқанд, Бұхарадан бiлiм алғам. Атанып үздiк шәкiрт қатарында, Ең үлкен медересесiн тамамдағам. Ерлiкпен мағылұм болдым алыс-жатқа, Ән шырқап, қобыз тарттық көңiл шатта. Бiтiрiп медересенi шыққаннан соң, Имам боп он жетiмде мiндiм атқа. Он сегiзде әйгiлi балуан болып, Он тоғызда iлiндiм батыр атқа. Жиырмада имам болмай, ақын болып, Симайтын iс жасадым шариғатқа. Тiлiне араб, парсы болдым жетiк, Оны да қолданбадым өнер етiп. Шамамша қол бастаған сардар болып, Мен жүрдiм мұсылманға қызмет етiп. Сонымен қатар, Қожабергеннiң ғұлама ордабасы, әскер басы-батыр екендiгiне оның шәкiртi Бұқар жыраудың “Ұстазым” атты дастанындағы мына шұмақтардың өзi-ақ дәлел бола алады: Қожаберген ұстазым, Бұхара барып оқыған. Төрт-бес тiлдi үйренiп, Көкейге берiк тоқыған. Жалаулы найза, қобызды, Домбырасын қолға алған. Қамалға шабар алдында,
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.