Enervision 04





Nazomer 2010 Nummer 4

 De visie van:

 Ook heel duurzaam

De heer Hans Pennarts Interview met van Wilo Nederland

Wubbo Ockels

 Enervision stelt u voor

Kunnen wij u van dienst zijn?

Premium appendages + systemen Innovatie + kwaliteit

Radiatoraansluitsets voor renovatie 1

uwe e i n de sflyer u n g cht Vraa ctoverzi op u tr prod e Oven an!" d a van atiesets v reno

NATHAN IMPORT/EXPORT B.V. Postbus 1008 6920 BA DUIVEN Nederland Tel.: +31 (0) 26-445 98 45 Fax: +31 (0) 26-445 93 73 E-mail: info@nathan.nl Website: www.nathan.nl



Voorwoord

U hebt ons uitgedaagd.

Beste lezer, Voor u ligt de zomeruitgave van ons magazine Enervision. Ons blad verschijnt nu alweer voor de 4e maal en we mogen gerust spreken van een succes. De geweldige reacties die we sinds de eerste verschijning van u hebben mogen ontvangen missen hun uitwerking uiteraard niet. Dit nazomernummer is namelijk extra dik! U hebt ons uitgedaagd.

Dat geldt overigens niet alleen voor deze uitgave, ook in de volgende edities zullen we uitgebreid interessante en uiteenlopende onderwerpen brengen over ons vakgebied. Uw inbreng is uiteraard altijd van harte welkom.

Deze editie van Enervision gaat in op een aantal interessante nieuwe projecten, waar wij als organisatie bij betrokken zijn en waarover wij u graag willen informeren.

De ontwikkeling van de Alpha Energy Manager van Alpha-InnoTec: het eerste warmtepompsysteem ter wereld waarbij slim en gemoduleerd de toepassing van zonne-energie wordt gekoppeld aan een combi-warmtepompsysteem met verticale bodemwisselaars, vloerverwarming/vloerkoeling en warm tapwaterbereiding. Toekomstgericht en een antwoord op vraagstukken naar een EPC nul situatie.

Daarnaast leest u een interessant artikel over de onlangs nieuw opgerichte firma Solar Modules Nederland, waarin Nathan Holding een deelname heeft genomen. PV panelen productie in Nederland! CEO John van Laarhoven vertelt u waarom dat succesvol wordt.

Ook is onze redactie op bezoek geweest bij Wubbo Ockels. In deze Enervision presenteren wij u zijn project: de Ecolution.

Van Wubbo mogen we altijd iets totaal nieuws verwachten, wanneer het om toekomstvisie, innovatie en energie gaat.

Tevens treft u een artikel aan over een bijzonder project. Dit geweldig mooie project werd door onze medewerkers van de afdeling key accounts aangenomen. In samenwerking met T. Breman, AM en BAM worden grootschalig individuele warmtepompen en individuele bodemwisselaars ingezet. Het project en de samenwerking tussen de bedrijven worden uitvoerig beschreven in het item ‘werk in uitvoering’.

Een mijlpaal is dat wij u in deze editie de nieuwe generatie Alpha-InnoTec WZ S combiwarmtepompen kunnen presenteren, een geheel nieuw model; de WZS 31 HK serie voor bijvoorbeeld energienul woningen.

Ook zijn wij de eerste leverancier in Nederland die u de nieuwste gelijkwaardigheidsverklaringen van TNO kan voorleggen, met als resultaat een hoge reductie van de EPC berekeningen.

Wij wensen u veel leesplezier!

Wolf Nathan en Peter Centen

Enervision

3

Bij deze Enervision ontvangt u een poster met een praktisch overzicht van alle ďŹ ttingen!

De topper binnen de drinkwaterinstallatie.

De nieuwe generatie Uponor meerlagenleidingen.

De favoriete producten van installateurs komen al jaren uit de fabriek van Uponor. De marktleider op gebied van meerlagenleidingsystemen bracht onlangs een nieuwe werkbesparende topper op de markt: het nieuwe meerlagenleidingsysteem waarbij ontbramen niet meer nodig is! Het innovatieve systeem met leidingen en ďŹ ttingen perst u eenvoudig zonder te ontbramen.

Een complete arbeidsstap vervalt, de betrouwbaarheid blijft bestaan!

Nathan Import/Export B.V. Postbus 1008 6920 BA Duiven Nederland T +31 (0)26-445 98 45 F +31 (0)26-445 93 73 E info@nathan.nl W www.nathan.nl

 

Inhoud



Nazomer 2010 Nummer 4

Colofon

Nazomer 2010 Enervision is een uitgave van Nathan Import/Export B.V. en verschijnt vier keer per jaar. Deze publicatie is koste­loos voor cliënten en relaties van Nathan Import/Export, Thermo Actief Benelux en ThermoPlus. Belangstellenden kunnen zich abonneren op Enervision. Een abonnement kost voor een jaar E 18,75. Abonnementen kunt u aanvragen bij het redactie­secretariaat van Enervision.

Nathan Import/Export B.V. Postbus 1008, 6920 BA Duiven Telefoon +31 (0)26 445 98 45 Fax +31 (0)2626 445 9373 Internet www.nathan.nl E-mail info@nathan.nl HOOFDREDACTIE Wolf Nathan Peter Centen Redactie Els Legters ARJEN VAN VUREN Redactiesecretariaat Alivra, +31 (0)345 473894 info@alivra.nl Uitgever Johan de Vreugd Alivra B.V. Postbus 160 4100 AD Culemborg Telefoon +31 (0)345 473894 E-mail info@alivra.nl Vormgeving Rolf de Jong Drukwerkbegeleiding & Traffic Huib van Pelt Advertenties Voor tarieven en plaatsingen kunt u contact opnemen met Nathan Import/Export B.V. +31 (0)26 445 98 45; REDACTIE@NATHAN.NL Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u per mail doorgeven naar: info@alivra.nl Deze uitgave is met grote zorg tot stand gekomen. Ondanks deze zorg zijn fouten nooit helemaal uit te sluiten. Wij kunnen derhalve geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele prijs, zet- en drukfouten en de gevolgen daarvan.

Nummer 4

 De visie van:

De heer Hans Pennarts van Wilo Nederland

 Ook heel duurzaam

Interview met Wubbo Ockels

 Enervision stelt u voor

Kunnen wij u van dienst zijn?

 De visie van:

De heer Hans Pennarts van Wilo Nederland

 In the spotlight

 Gadgets

40

 Op bezoek bij:

42

Van Hoften Installatietechniek B.V.

 Enervision stelt u voor:

 Nathan tipt

52

Namibië blijft verrassen

 Noviteiten

Gelijkwaardigheidsverklaring voor de

Alpha-InnoTec WZ S en WZW warmtepompen

en andere auteursrechthebbenden.

Enervision

50

Alpha-InnoTec WZ S 31H/KS

 Reizen

46

Nieuwe medewerkers bij Nathan Import/Export

zonder vooraf­gaande schriftelijke toestemming van de uitgever

middel van fax, druk, fotografie, microfilm of op welke wijze dan ook

36

Thermo Actief Benelux: Vakwerk op maat!

 Kruiswoordpuzzel Win 3 fotoafdrukken op canvas!

Niets uit deze uitgave mag worden verveel­voudigd en/of openbaar gemaakt door

26

Project Hofland Oost Montfoort

 Nathan groep in beeld

20

Interview met Prof. dr. Wubbo Ockels

 Werk in uitvoering

16

Flairbartending, van film tot fenomeen

 Ook heel duurzaam

12

Solar Modules Nederland

 Mooi werk

10

Nathan producten uitgelicht

 Product onder de aandacht

6

56

58

5

Energiebesparing én comfortverhoging OOK VOOR DEZE ENERVISION SPRAKEN WIJ MET EEN TOPMAN VAN EEN VAN ONZE PARTNERBEDRIJVEN. DIT KEER HET WOORD AAN DE HEER HANS PENNARTS, SENIOR VICE PRESIDENT BIJ WILO SE, HET BEDRIJF DAT DE POMP VAN ONZE KOMFORT SBK VERDELERS ONTWIKKELT EN LEVERT. IN ZIJN FUNCTIE HEEFT DE HEER PENNARTS DE WERELDWIJDE EINDVERANTWOORDELIJKHEID VOOR HET MARKTSEGMENT INDUSTRIE VAN WILO.

6

Nathan



linker pagina links: Het Wilo-Brain opleidingsconcept

De visie van:

LINKER PAGINA RECHTS: DE HEER HANS PENNARTS

INTERVIEW MET DE HEER HANS PENNARTS

VisiE op: WILO SE

van het comfort! Slimme innovatieve technieken gecombineerd met

Wilo Nederland is de Nederlandse vestiging van één van ’s werelds

efficiënte systemen bewijzen echter dat het wél kan. Een goed voorbeeld

grootste pompfabrikanten: Wilo SE. Met ruim 6.000 medewerkers en

daarvan is de combinatie van lage temperatuur verwarming en hoge

ongeveer een miljard euro omzet heeft Wilo fabrieken en dochtermaat-

temperatuur koeling in combinatie met Warmte-Koude-Opslag in de

schappijen in ruim 60 landen. Over de geschiedenis van het bedrijf

bodem met warmtepompen. Dit zijn zeer duurzame en energiezuinige

vertelt Hans Pennarts: “Voor de oorsprong van ons bedrijf moeten we

systemen die de gebruiker bovendien laten profiteren van koeling in de

bijna 180 jaar terug in de tijd, toen Wilo in 1827 in Dortmund werd

zomer.” Een ander voorbeeld is het individueel kunnen regelen van

opgericht. Grote bekendheid verwierf het bedrijf met de uitvinding van

gewenste temperatuurprofielen per vertrek per uur en per dag. “Zo slaapt

de verwarmingspomp (Umlaufbeschleuniger) in 1927.” Tegenwoordig

men `s nachts koel in de slaapkamer, komt men `s ochtends in een heerlijk

presenteert Wilo zich niet meer alleen als een leverancier van pompen.

voorverwarmde badkamer en worden niet-gebruikte vertrekken niet

Hans Pennarts verklaart: “Wilo is een systeemparter op het gebied van

onnodig meeverwarmd.”

hydraulische systemen. Hierdoor kunnen we onze klanten beter ondersteunen tijdens de ontwikkelingfase van nieuwe producten. Dat

Deze trends vereisen wel het nodige van de pomptechniek. Hans Pennarts

zorgt niet alleen voor producten op maat, maar geeft ook de mogelijk-

verklaart: “Er wordt een steeds groter beroep gedaan op Hoog-Rende-

heid om mee te denken in de verdere optimalisatie van toekomstige

mentpompen met geavanceerde interne regelingen. Een voorbeeld van

producten.”

een dergelijke pomp is de Stratos-Pico. Ten opzichte van een standaard-

Wilo richt zich daarnaast sterk op training en opleiding. “Twintig jaar

gemak zoveel mogelijk te verhogen, kijkt Wilo nadrukkelijk naar de

geleden was een pomp vaak niet meer dan een pomphuis met

ontwikkelingen bij mobiele telefoons. “Op de steeds groter wordende

elektromotor”, aldus Hans Pennarts. “Tegenwoordig zijn hoog rende-

displays kun je direct de functies en instellingen aflezen die je met de

ment pompen veel meer een elektronicamodule waar een pompge-

draai/drukknop hebt ingevoerd.”

pomp gebruikt deze pomp tot 90% minder stroom.” Om het bedienings-

deelte aan vast zit. De uitgebreide mogelijkheden om grote energiebesparingen mogelijk te maken, maken een gedegen installatieopleiding onontbeerlijk.” Dit was voor Wilo Nederland de reden om 2 jaar geleden te investeren in een nieuw gebouw: het Wilo Experience Centre. Hans Pennarts: “Een belangrijk deel van ons nieuwe pand bestaat uit het Wilo-Brain Centre. Dit concept omvat een compleet verwarmingssysteem waarin alle componenten zijn verwerkt, die een monteur tegen kan komen in woningbouw- of utiliteitsinstallaties. Met doorzichtige leidingen en flowmeters kan de leerling direct de gevolgen zien van bepaalde instellingen of ontwerpfouten.”

Visie op: Trends Naast duurzaamheid, ziet Wilo de combinatie van energiebesparing en comfortverhoging als belangrijke trends voor de toekomst. Hans Pennarts: “In eerste instantie lijken energiebesparing en comfortverhoging niet met elkaar te verenigen. Kijk alleen maar eens naar de douchespaarkoppen die massaal worden vervangen door regendouches. Het lijkt erop dat we wel aan het milieu willen denken, maar dat het niet ten koste mag gaan

Enervision

De Stratos-Pico hoogrendementpomp

7

En verder in de toekomst? Hans Pennarts: “Voor de toekomst voorspel-

Visie op: productontwikkelingen

len we een verdere integratie van pompen via internet: iedere pomp

Wilo staat in de pompenmarkt bekend als technologisch marktleider.

krijgt zijn eigen IP-adres. Zodra de pomp in storing valt, ontvangt het

Productontwikkeling is één van de elementen in het DNA van het

servicebedrijf een melding plus een advies welke reserve-onderdelen

bedrijf. De ontwikkeling van de eerste verwarmingspomp is daar slechts

er mee moeten worden genomen.” Om aan te tonen dat het hier niet

een voorbeeld van. De grootste technologische doorbraken op pompen-

alleen maar gaat over toekomstmuziek, heeft Wilo Nederland diverse

gebied kunnen aan Wilo worden toegeschreven. Hans Pennarts licht toe:

innovatieve technieken toegepast in het dak van haar eigen nieuwe

“In de jaren tachtig was Wilo de eerste pompfabrikant met een

pand. “In samenwerking met Deerns Raadgevende Ingenieurs en

elektronisch toerengeregelde pomp en in 2001 waren we de eerste die

Nathan Import/Export hebben we het gepatenteerde E=MC dak

een Hoog-Rendement pomp op de markt introduceerde, welke voldeed

2

ontwikkeld. E=MC staat voor Ecological Multifunctional Climate Ceiling.

aan de eisen van het energielabel A. In 2009 lanceerde Wilo het

In dit dak worden verschillende functies gecombineerd: de construc-

Geniax-concept. Dit is niet alleen een pomp maar een compleet

tieve dakdrager, het koelplafond, het verwarmingplafond, het

hydraulisch systeem.” Geniax is een geniale vinding - conventionele

akoestische plafond én opslag van koude door middel van Change

pompsystemen werken op basis van aanbod: de pomp levert een

Phase Materialen. Daarmee toont Wilo eens te meer aan trendsettend

overvloed aan water dat door inregelventielen weer moet worden

te zijn. Door Nathan Import/Export al in een vroeg stadium bij de

teruggebracht tot de gewenste hoeveelheden. Dat zorgt niet alleen voor

ontwikkeling van dit systeem te betrekken, heeft het bedrijf een grote

een verhoogd energieverbruik, het noodzaakt ook tot hydraulische

bijdrage kunnen realiseren in de verbetering van de uitvoerbaarheid

balancering. Dit zijn belangrijke nadelen die met Geniax worden

op de bouwplaats. In de praktijk levert het systeem een zeer

voorkomen. Hans Pennarts: “Geniax werkt precies andersom. Kleine

comfortabel binnenklimaat op bij een zeer laag energieverbruik.”

decentrale pompen, die worden aangestuurd door een centrale

SenterNovem, tegenwoordig onderdeel van Agentschap NL, heeft het

regeleenheid, trekken exact de gewenste hoeveelheid water uit het

Wilo-pand inmiddels geplaatst op de lijst met 25 meest energiezuinige

systeem. Het gevolg is dat 20% minder energie wordt verbruikt en een

panden van Nederland.

automatisch perfect gebalanceerd systeem ontstaat.”

2

het Wilo Experience Centre

8

Nathan



De visie van:

“Sinds 2003 heeft Wilo meer dan 100.000 pompen geleverd voor de Komfort SBK vloerverwarmingsverdelers van Nathan Import/Export”

Komfort SBK vloerverwarmingsverdeler van Nathan Import/Export met Wilo pomp

Visie op: de Nederlandse markt

VISIE OP: DE NATHAN GROEP

Wilo levert pompen voor verschillende marktsegmenten en heeft haar

Met de keuze voor hoogrendementpompen bewijst Nathan, net als Wilo,

eigen organisatie daar ook op ingericht. Op die manier kan snel en

de focus te hebben op energiebesparing. Hans Pennarts: “De combinatie

flexibel worden ingespeeld op ontwikkelingen in de markt. Hans

van Nathan-verdelers met Wilo Hoog Rendement pompen is in

Pennarts: “Onze Business Unit Building Service levert onder meer alle

meerdere opzichten uitstekend. Niet alleen wordt er energie bespaard;

soorten pompen voor verwarming, ventilatie en air conditioning maar

ook de betrouwbaarheid en het comfort worden verhoogd. Daar

ook voor drinkwatervoorziening, brandblusinstallaties, regenwaterbenut-

profiteert de gebruiker dus in meerdere opzichten van.” Ook de

ting, vuilwaterafvoer, etc. Vanuit onze Business Unit Water Management

bedrijfscultuur van Nathan en Wilo liggen elkaar zeer goed. “Beide

leveren we voornamelijk pompen en pompsystemen voor de overheid.

bedrijven worden sterk gedreven door innovatie en marketing.

Daarbij kan worden gedacht aan pompen en systemen voor rioolwater-

Kenmerkend zijn verder de informele, klantgerichte en zeer prestatiege-

transport en -behandeling, drinkwatermaatschappijen en polderpom-

richte bedrijfscultuur. Een uitstekend voorbeeld daarvan zijn de diverse

pen. Onze Business Unit Industry biedt alle soorten pompen voor

marketingactiviteiten, zoals de Hoog Rendement seminars, die Nathan

industriële toepassingen, variërend van de voedingsmiddelenindustrie

en Wilo gezamenlijk organiseren”, aldus Hans Pennarts. 

en staalproductie tot mijnbouw en energievoorziening. De Business Unit Original Equipment Manufacturer (O.E.M.) betreffen klanten die pompen van Wilo kopen en integreren in hun eigen apparaten. Hierbij kan worden gedacht aan CV-ketels, zonneboilersystemen of vloerverwar-

Wilo Nederland B.V.

mingssystemen. Veelal worden de pompen speciaal voor de klant ontworpen. Dit is ook de Business Unit van waaruit we samenwerken

Rak 18

met Nathan.” Sinds 2003 heeft Wilo meer dan 100.000 pompen

1551 NA Westzaan

geleverd voor de Komfort SBK vloerverwarmingsverdelers van Nathan

Tel. 088 9456 000

Import/Export. “Naast standaardpompen gebruikt Nathan Import/Export

info@wilo.nl

tevens hoogrendement pompen”, aldus Hans Pennarts. “Op die manier

Website: www.wilo.nl

laat het bedrijf zien voorop te lopen in de technologische ontwikkelingen op het gebied van Lage Temperatuur Verwarming.”

Enervision

9

Twee Alpha-InnoTec transporttrailers



Supersnelle levering

Om de Alpha-InnoTec WZS warmtepompen sneller te kunnen leveren, koos Nathan ervoor om de opslag en distributie van deze producten naar Nederland te verplaatsen. Sinds dit jaar beheert en transporteert partnerbedrijf Melis Transport een flinke voorraad Alpha-InnoTec WZS warmtepompen voor Nathan. Opnieuw een investering om u nog sneller en flexibeler te kunnen bedienen!

Gelijkwaardigheidsverklaringen voor Alpha-InnoTec warmtepompen

 Aanzienlijke

EPC reducties

De uitstekende energetische prestatie van de Alpha-InnoTec WZS- en WZW warmtepompen is door TNO officieel bevestigd met twee gelijkwaardigheidsverklaringen. Deze verklaringen tonen aan dat de Alpha-InnoTec warmtepompseries WZS (voor gesloten bronsystemen) en WZW (voor open bronsystemen) aanzienlijke EPC reducties mogelijk maken. De afkorting EPC staat daarbij voor ‘Energie Prestatie Coëfficiënt’; de getalswaarde van de Energie Prestatie Norm. Hoe energiezuiniger een pand is, hoe lager de EPC waarde is. Op pagina 56 van deze Enervision leest u meer hierover!

Uponor wint innovatieprijs!

Ontwikkeling nieuwe producten, verbetering bestaande producten



In juli 2010 werd Uponor uitgeroepen tot een van de 100 meest innovatieve bedrijven van Duitsland.

Gedurende een aantal maanden controleerde de economische universiteit van Wenen het innovatie­ gedrag van 250 bedrijven in Duitsland. Uponor werd hoog gewaardeerd doordat zij continu werkt aan nieuwe producten en daarnaast veel investeert in de verbetering van bestaande producten. Uponor mag het befaamde kwaliteitsmerk gedurende een jaar dragen.

Verbeterde Uponor schroefkoppeling

 E xtra

werkgemak!

Een van de vele werkverlichtende oplossingen van Uponor is de verbeterde Uponor schroefkoppeling. Ook bij gebruik van deze koppelingen is het tegenwoordig niet meer nodig de leidingen te ontbramen of kalibreren. Doordat deze handeling is komen te vervallen, biedt de koppeling de installateur veel extra werkgemak. Vraag nu de folder over deze productinnovatie aan!

10

Nathan



In the spotlight

ALPHA ENERGY MANAGER (AEM)

 Efficiënt

verwarmen

De intelligente Alpha Energy Manager AEM is in staat de meest efficiënte warmtebron zelfstandig te herkennen en benutten. In combinatie met de brine/water-warmtepomp, een universeel buffervat en zonne-energie is de AEM de geniale regeling voor optimaal energierendement. De volgende vier aspecten tonen aan dat de nieuwe Alpha Energy Manager de perfecte keuze op gebied van efficiëntie is:

1. Warm tapwaterbereiding Warm tapwater direct met zonne-energie: steeds wanneer de collectoren zo veel warmte opwekken dat de gewenste watertemperatuur zonder bijverwarmen kan worden bereikt, leidt de AEM de warmte direct naar het buffervat. De warmtepomp blijft simpelweg uit!

4. Regeneratie van de warmtebron door terugvoeding van zonne-energie

2. Verwarmingsondersteuning

Wanneer de warmtepomp tijdens overgangsperioden stil staat, wordt geen

Ieder zonnestraaltje wordt door de AEM benut voor ondersteuning van

energie aan de bodemwarmtewisselaar onttrokken. Deze tijd wordt door

verwarming. Mocht de zonne-energie niet toereikend zijn om de gewenste

de Alpha Energy Manager benut om de aanwezige zonneopbrengsten

aanvoertemperatuur te bereiken, dan verwarmt de warmtepomp met

aan de bodemwarmtewisselaar terug te voeren. Dat is niet alleen

verbeterde efficiëntie het water tot de gewenste temperatuur.

milieuvriendelijk, maar regenereert de bodemwarmtewisselaar en garandeert een betrouwbaar en constant onttrekkingsvermogen in

3. Warmtepompondersteuning/ voorverwarmen van de brine

de winter. Bovendien kan zodoende overtollige zonne-energie in de aardbodem worden opgeslagen.

Als de zonneopbrengst niet voldoende is om de vereiste behoefte aan verwarming dan wel warm tapwater te dekken, dan wordt de

Uw voordelen op een rij:

warmtepomp automatisch bijgeschakeld. Daarbij speelt de AEM opnieuw



nagenoeg 100% effectief gebruik van zonne-energie

een rol: hij registreert zelfstandig de bruikbare zonnetemperaturen en



verbetering van de COP en het jaarrendement

geeft deze af aan de warmtebronzijde van de warmtepomp. Hoe hoger de



verbetering van de efficiëntie van het gehele systeem

temperatuur van de warmtebron in een bepaald gebied, des te efficiënter



goede regeneratie van de warmtebron

werkt de warmtepomp!



optimaal energierendement



reducering van de terugverdientijd



verhoging van de verwarmingscapaciteit

Nieuwe, Nederlandse Uponor website

 oviteiten, N

projecten, documentatie en meer Om u 24/7 op de hoogte te houden van haar noviteiten, laatste nieuwtjes, actuele documentatie, leuke films en interessante projecten, ontwikkelde Uponor onlangs een zeer uitgebreide, Nederlandstalige website voor u.

Op de website vindt u eveneens een leuke en informatieve vliegtour die u letterlijk langs alle producten van Uponor leidt. Dit is zeker een aanrader om eens te bekijken! www.uponor.nl

Enervision

11

Solar Modules Nederland profiel van een ambitieuze onderneming De zonnecellen worden door productiemedewerkers vakkundig met elkaar verbonden

Het plan

Ambitieus en zelfbewust. Een goede omschrijving van zowel Solar Modules Nederland als haar CEO John Van Laarhoven. Dit vers opgerichte bedrijf heeft grootse plannen voor de toekomst.

Een bijzondere visie op de markt, de behoefte aan subsidie, de toekomst en de Nathan Groep. Kortom, hoog tijd voor een introductie van de enige Nederlandse fabrikant van zonnemodules. Nathan besloot graag op de uitnodiging van Solar Modules Nederland in te gaan. In gesprek met John van Laarhoven.

De eerste zonnepanelen zijn onlangs geproduceerd. Deze zonnepanelen worden verkocht onder de merknaam Top-Class en behoren tot de besten in de wereld. Solar Modules Nederland is een feit. Voor de opbouw van het bedrijf ligt een duidelijk plan klaar. Nu is de productiehal nog relatief leeg, maar aan het einde van 2010 zal dit al verleden tijd zijn. Waar de productielijn tot voor kort nog veel handwerk inhield, wordt er momenteel geproduceerd door veelal onbemande processen en transportsystemen. Nu werken er 25 mensen, eind dit jaar moeten dat er 80 zijn en over drie jaar 250.

De uitvoering Van Laarhoven zegt over deze ambitieuze plannen: “We zijn in mei 2010 gestart met een productiecapaciteit van 25 MWp (maximale vermogen bij volle zoninval in Mega Watt van de geproduceerde zonnepanelen), dat zijn circa 100.000 Top-Class panelen per jaar. We plannen een capaciteitsuitbreiding naar 50 MWp binnen 4 maanden.

Met deze ploeg halen we in 2010 een omzetvolume van 12 MWp (50.000 panelen). In 2011 groeien we naar 40 MWp (200.000 panelen).� En dat is dan alleen de aanloop naar het echte plan, Van Laarhoven licht toe:

12

Nathan



Product onder de aandacht

“Parallel werken we aan de ontwikkeling van een geïntegreerde

maar ook door verdere fiscalisering van de energievoorziening, waarvan

fabriek op het grensoverschrijdende industrieterrein Avantis in

80% bij de huishoudens weggehaald gaat worden). Daardoor geldt nu al,

Heerlen, waar we over 3 jaar met een productiecapaciteit van 200

dat een rendement van 4% tot 5% gegarandeerd is voor zonnepanelen

MWp willen werken. De producten uit de nieuwe fabriek zijn van de

op woningen.” Kortom: ook zonder subsidie zijn er financiële voordelen

volgende generatie, die nog hogere rendementen op zullen leveren.”

die zonnepanelen zeer aantrekkelijk maken.

Verwachtingen

Bijkomend voordeel is dat men zichzelf kan behoeden voor de

Maar waar zijn al deze plannen op gebaseerd? Van Laarhoven: “Onze

toekomstige prijs- en belastingverhoging, door te investeren in

verwachtingen zijn in lijn met de verwachtingen van de Europese

energieneutrale concepten: “Het gaat hierbij om zonnepanelen die

branchevereniging EPIA, die een groei voorziet van meer dan 25% per

energie bieden voor een warmtepompinstallatie waardoor men voor

jaar over de komende jaren.” Dat zijn indrukwekkende verwachtingen,

verwarming, verkoeling en warm tapwaterbereiding niet meer

maar uiteraard betekent dat niet direct dat Solar Modules Nederland

afhankelijk is van de duurder wordende energie. Het gaat hier toch om

daarvan gaat profiteren. Toch zijn er wel degelijk redenen, waarom men

een groot deel van de totale energiebehoefte. Solar Modules Nederland

dat mag verwachten. Van Laarhoven: “Solar Modules Nederland is de

ontwikkelt samen met Nathan Import/Export hiervoor een totaalpak-

enige significante producent van zonnepanelen in de Benelux. Het moet

ket”, aldus Van Laarhoven.

mogelijk zijn om op grond daarvan een marktaandeel te veroveren van ongeveer 35% in Nederland en tussen de 15% à 20% in België/ Luxemburg. Daarnaast hebben we een uitstekend netwerk in Nord Rhein Westfalen. Alleen al op basis van deze beide aannamen mag verwacht worden dat we veel eerder dan gepland zullen moeten uitbreiden.”

Daarnaast is in het schema op pagina 14 te zien dat ook de Duitse branchevereniging Bundesverband Solarwirtschaft een echte omslag verwacht in 2040 van fossiele brandstoffen naar duurzame brandstoffen als wind- en waterkrachtenergie maar voornamelijk zonne-energie.

Dan zijn er ook nog de contacten in Nederland: de aandeelhouders Gasned en Nathan Import/Export BV spelen daarin een belangrijke rol.

“Met het installateursnetwerk Gasned wordt de retrofit markt (bestaande woningen/gebouwen) bediend en met Nathan Import/Export wordt de focus gelegd op de energieneutrale concepten dankzij de combinatie van zonnemodules met warmtepompen in nieuwbouwprojecten.”

De ontwikkelingen in de naburige landen, de relaties met deze strategische partners als Nathan Import/Export BV en de sterke prijsdaling van silicium; de belangrijkste grondstof voor zonnecellen, zorgen ervoor dat Van Laarhoven positief is over de vooruitzichten. Voor veel consumenten lijkt de aanschaf van zonnemodules af te hangen van het al dan niet verkrijgen van subsidie. Van Laarhoven is een campagne gestart om mensen en bedrijven duidelijk te maken dat zonnepanelen ook zonder subsidie zeer aantrekkelijk zijn. “Het is slim voor een gewone consument om te investeren in zonne-energie omdat nu al vaststaat dat de waardevastheid van de eigen woning daarmee wordt gewaarborgd. De woonlasten zullen in de komende kabinetsperiode(n) extreem toenemen; vooral ook door de kosten van energie (voornamelijk door prijsstijgingen,

Enervision

John van Laarhoven: “Samen met Nathan gaan we focussen op energieneutrale bouw”

13

Verandering van wereldwijde energiemix tot 2100 2000

2010

2020

2030

2040

2050

Jährlicher Primärenenergieeinsatz [EJ/a]

2100

1.600 andere hernieuwbare energie 1.400

thermische zonne-energie (alleen warmte)

1.200

Zonne-energie (Photovoltaïsch en energie uit thermische zonne-energie)

1.000

windenergie

800

energie uit biomassa Waterkrachtenergie

600 Kernenergie 400 200 0

Gas Energie uit kolen Olie

Bron: solarWirtschaft.de (Bundesverband Solarwirtschaft)

Prognose van de ontwikkeling van de wereldwijde energiemix tot 2100

Het doel: Grid Pariteit

maar toch zijn er velen die ook zonder subsidie veel waarde zien in

Dat de fabriekshal van Solar Modules Nederland voor de helft bestaat uit

investeren in zonne-energie. Van Laarhoven: “Dit geeft aan dat ook

ruimte die gereserveerd is voor Research & Development zegt veel. Van

zonder subsidies het zonnepaneel echt een oplossing is die in de

Laarhoven: “Het doel is dat de panelen dusdanig efficiënt worden of dat

toekomst zijn vruchten af gaat werpen.”

de investering in een paneel zover teruggebracht wordt dat er Grid Pariteit ontstaat. Grid Pariteit is een situatie waarbij elektriciteit

Wie is John van Laarhoven?

opgewekt met zonnepanelen per kWh een prijs heeft, die in de buurt

John van Laarhoven, directeur van Solar Modules Nederland, studeerde

komt van de prijs die (klein) verbruikers momenteel betalen aan het

in 1980 af aan de Universiteit van Eindhoven op het onderwerp “de

elektriciteitsbedrijf.” Op dat moment is het kostenverschil dus nihil, maar

productie van zonnecellen”. Direct na zijn afstudeerperiode kwam hij

hebben zonnepanelen het voordeel dat de waardevastheid van het pand

terecht bij Holec Solsystems, waar hij betrokken was bij de productie van

wordt gegarandeerd.

zonnecellen. Holec werd na een aantal jaren verkocht aan Shell en zodoende kwam ook John bij Shell terecht. Hier heeft hij diverse functies

Het schaarser worden van de fossiele brandstoffen, de toename van

bekleed en werkte zich uiteindelijk op tot Manufacturing Manager. In

de elektriciteitsprijs (5% tot 10% per jaar), de prijsdaling van silicium

2000 nam John afscheid van Shell Solar en verruilde het Helmondse

en de toenemende efficiëntie van de panelen zorgen ervoor dat,

bedrijf voor de firma Econcern in Utrecht, waar hij de functie van

deze Grid Pariteit steeds dichterbij komt. Van Laarhoven licht toe:

Algemeen directeur van Econergy BV op zich nam.

“Vandaag is het al zo dat de terugverdientijd voor MKB bedrijven ligt bij 8 a 10 jaar. Voor particulieren is dat op dit moment nog iets meer

In 2004 nam Ubbink BV de productielocatie van Econcern over. Ook bij

(12 tot 15 jaar).” Het Bundesverband Solarwirtschaft verwacht in

deze combinatie werd John van Laarhoven directeur; hij kreeg daarbij de

ieder geval dat de groei van het aandeel van zonne-energie zich zal

opdracht om de zonnepanelenfabriek Ubbink Solar Modules BV te

doorzetten totdat zonne-energie na 2040 de primaire energiebron

bouwen. Econcern bleef als belangrijkste klant bij het bedrijf betrokken. In

wordt (zie bovenstaande grafiek). In al deze ontwikkelingen richting

2008 kwam Econcern in grote betalingsproblemen, een faillissement werd

Grid Pariteit is de mogelijkheid van subsidies nog niet eens genoemd.

een aantal keren afgewend. De problemen van Econcern zorgden wel voor

Van Laarhoven: “Dat is maar goed ook, want jaarlijks krijgt slechts

bezorgdheid bij het moederbedrijf van Ubbink Solar Modules, Centrosolar

1% van de aanvragers ook echt subsidie voor zonnepanelen.”

Group AG. Dit bedrijf trok uiteindelijk midden 2009 de stekker uit de

Sommigen laten zich door de afwijzing van subsidie ontmoedigen,

Nederlandse activiteiten en verplaatste de productie naar Duitsland.

14

Nathan



Product onder de aandacht

9

11

Effecten op wit

Tweede laag blanke lak, helm gereed

Top Class 240, 60 Multi Crystalline silicone zonnecellen

Top Class 255, 60 Mono Crystalline silicone zonnecellen

Vanuit deze situatie heeft Van Laarhoven besloten zelf een nieuwe zonnepanelenfabriek op te zetten, aangezien hij voldoende potentie zag in de Benelux. Hij verwacht dan ook dankzij kwaliteit, service en een hogere efficiëntie te kunnen concurreren met goedkopere panelen uit het verre Oosten. Door zijn verleden bij Ubbink creëerde van Laarhoven een win-win situatie, door een groot deel van de staf mee te nemen.

Deze mensen konden redelijk snel weer beginnen in een nieuwe functie en van Laarhoven begon zijn bedrijf Solar Modules Nederland met een zeer ervaren team.

Productoverzicht Solar Modules Nederland Zonnepanelen bestaan uit aan elkaar gekoppelde zonnecellen. Deze

Solar Modules Nederland

zonnecellen hebben de eigenschap dat ze zonlicht in elektrische energie om kunnen zetten. Solar Modules heeft 2 lijnen zonnepanelen in haar

Klarenanstelerweg 6

assortiment. De Top Class 240 bevat 60 multi crystalline silicone

6468 EP KERKRADE

zonnecellen. De Top Class 255 bevat 60 mono crystalline silicone

Tel. 030 265 85 12

zonnecellen. Het verschil tussen deze twee soorten panelen is dat bij de

www.solarmodulesnl.nl

laatste slechts één soort kristallen gebruikt worden, wat de efficiëntie van het paneel nog verder verhoogt. 

Enervision

15

Van film tot fenomeen FLAIR... EEN TERM DIE TOT VOOR ENKELE JAREN NOG GEWOON FLESSEN GOOIEN HEETTE. MIKE BREUKER - IN DE FLAIRSCENE OOK WEL BEKEND ALS ‘DE BREUK’- KWAM ERMEE IN AANRAKING ZOALS ELKE NEDERLANDER DAT DEED: DOOR DE FILM COCKTAIL MET TOM CRUISE IN DE HOOFDROL. WAT HIJ TOEN NIET WIST, WAS DAT DEZE SPORT EEN VAK EN EEN VERSLAVING WERD DIE AL GAUW ZIJN LEVEN ZOU VERANDEREN. EEN INTERVIEW MET ÉÉN VAN NEDERLANDS BEKENDSTE FLAIRBARTENDERS. WE SPREKEN HEM VLAK VOORDAT HIJ NAAR LONDEN VERTREKT OM VOOR ZIJN ONLINE BARMAGAZINE EEN WEDSTRIJD TE FILMEN, WAARNA HIJ DOORREIST NAAR BOEKAREST OM EEN GROTE WEDSTRIJD TE JUREREN.

16

Nathan



Mooi werk

interview met flairbartender MIKE BREUKER

“Ik stond versteld van de kick die ik kreeg van op een podium staan voor honderden mensen om hun te laten zien wat ik kan.”

MIKE BREUKER aan het werk

Flairbartenden -oftewel het zo spectaculair mogelijk bereiden van

anders, aangezien je altijd verschillende sponsoren hebt (Bacardi,

een drankje zonder dat de service en kwaliteit eronder lijden- is

Smirnoff, etc). En -afhankelijk van wat men wil zien- beoordelen

ontstaan aan het eind van de jaren tachtig in Manhattan, New York.

de juryleden elke wedstrijd uiteraard anders.” Over het alge-

Een toen nog relatief onbekende cocktailbar, die nu bekend staat

meen bestaat een wedstrijd uit twee ronden, een kwalificatie en

als het grote T.G.I. Friday's met meer dan 800 vestigingen wereld-

een finale. In de kwalificatie kan elke deelnemer laten zien wat

wijd, begon goochelaars en jongleurs in te huren en ze te trainen

hij/zij in huis heeft. Daarna bepaalt de jury welke deelnemers

in het bereiden van drankjes om zo het entertainmentgehalte in de

(vaak 6 tot 10) er doorgaan naar de finale. Deze kunnen dan nog

lokale horeca op te krikken. Al snel groeide dit uit tot het fenomeen

één keer in 6 tot 7 minuten laten zien wat ze in huis hebben.

flair, waarna de eerste flairbartending wedstrijden een feit waren.

Complete show Flair is onder te verdelen in twee categorieën: Working flair -waar-

Enthousiast vertelt Mike: “Tijdens een wedstrijd gaat het zowel om

bij bartenders drankjes bereiden met halfvolle flessen. Hierbij

Working flair als om Exhibition flair. De totale show wordt van de eerste

moeten ze dus goed oppassen dat ze geen drank uit de flessen

tot de laatste stap op muziek ingestudeerd. In circa zes minuten moet

morsen, wat weer een bepaalde techniek vereist. Daarnaast is er

met elke techniek één drankje worden bereid. Je moet het eigenlijk

het zogeheten Exhibition flair, waarbij er een afgemeten maatje

zien als een totaal op muziek ingestudeerde show, waarin de barten-

drank in de fles zit dat het roteren van de fles een stuk makke-

der zijn of haar beste 'moves' laat zien en uiteindelijk toewerkt naar

lijker maakt. Hier komt het showelement echt tot zijn recht.

een cocktail die binnen de aangewezen tijd wordt geserveerd. De belangrijkste punten waar de jury op beoordeelt zijn de originaliteit

Professionele wedstrijden

van de 'moves' die de bartender laat zien en met hoeveel objecten hij

Over de wedstrijden vertelt Mike Breuker: “Als je je inschrijft

zijn show neerzet. Dat varieert van glas en ijsschep tot het jongleren

voor een wedstrijd, krijg je ongeveer een maand van tevoren de

van vier flessen en de afwerking met de garnering en het servetje

reglementen toegestuurd. Daarin staat onder meer wat er van

waarop het drankje word uitgeserveerd. Daarnaast is van belang hoe

je verwacht wordt, wie de sponsor is, welke flessen er moeten

vloeiend de show in elkaar is gezet. Het belangrijkste is echter hoeveel

worden gebruikt, en waar de jury op beoordeelt. Elke wedstrijd is

de deelnemer laat vallen en morst, hier krijgt hij strafpunten voor.”

Enervision

17

IMPRESSIE VAN THE WORLD FLAIR IN LONDON

Van showbar tot WK

een stroomversnelling en voor ik het wist kreeg ik een aanbod om

“Ik begon met werken in een professionele cocktailbar vlakbij Utrecht”,

in het buitenland te gaan werken. Daar kon ik me volledig focus-

verklaart Mike zijn stap naar deze sport. “Een bar die bekend stond

sen op het trainen en het voorbereiden op wedstrijden.” Zijn dage-

als dé 'showbar' van Nederland. Ik kon een aardig 'flesje gooien'

lijkse routine bestond uit zeven uur per dag in een kelder trainen

maar niets wat ook maar leek op wat een professionele flairtender

om shows en wedstrijden voor te bereiden. Vervolgens draaide Mike

doet. Mijn baas organiseerde in de zaak een wedstrijd en vond dat ik

shifts van tien uur in de bar waar hij werkte. Al snel kreeg hij een

mee moest doen, aangezien ik namens de zaak de 'troef' zou zijn en

sponsor en vloog hij de hele wereld over om demonstraties te geven

de bar op de kaart kon zetten in Nederland. Net als iedereen op zijn

en aan competities mee te doen. “Ik werd Nederlands kampioen,

eerste wedstrijd deed ik uiteraard alles fout wat fout kon gaan en had

derde op het E.K en belandde in de top twintig van de wereld.”

ik het helemaal verpest. Dat nam niet weg dat ik het virus te pakken had en versteld stond van de kick die ik kreeg van op een podium

Serieuze sport

staan voor honderden mensen om hun te laten zien wat ik kan.”

In Nederland is de wedstrijdvorm flair helaas nooit echt van de grond gekomen. Mike verklaart: “Ik denk dat we een te nuchter land zijn

Het oefenen werd trainen en het flessen gooien veranderde al snel

en vooral een cultuur van bier, wijn en fris kennen. Ik stond er echter

in flair. Mike maakte kennis met de grote internationale wedstrij-

versteld van hoe deze sport in het buitenland leeft. De aanwezige pers

den. “Men was benieuwd hoe ik het zou doen buiten ons kikker-

en de media-aandacht zijn daar zoveel groter en de sponsoren steken

landje en hoe ik tegen de wereldtop zou presteren. Alles kwam in

daar veel geld in het promoten van hun merk.” Het prijzengeld op

18

Nathan



Mooi werk

6 Eenvoudige zelfmaak-cocktails

Bloody Mary

Shirly Temple (alcoholvrij)

Bacardi mojito

zwarte versgemalen peper

4 cl. Maracujanectar

5 cl Bacardi Superior

3 druppels worcestershiresaus

8 cl. Ananassap

½ limoen uitgeperst

2 druppels tabasco

aanvullen met ijskoude

½ limoenschil (stampen)

sap van 1/4 limoen

citroenlimonade

3 theelepels rietsuiker

selderijzout

3 takjes munt (stampen)

2 cl vodka

aanvullen met sodaWater

6 cl tomatensap

ijsblokjes

een stukje bleekselderij ijsblokjes

Piña Colada

Sex on the beach

Strawberry daiquiry

30 ml Bacardi Superior

30 ml Wodka

30 ml Bacardi Superior

20 ml Malibu

30 ml Peach tree

30 ml limoensap

60 ml ananassap

Jus d’orange

4 aardbeien (blenden)

40 ml kokosroom

Grapefruitsap

1 eetlepel poedersuiker

Ijsblokjes

Cranberrysap

Ijsblokjes

IJsblokjes

wedstrijden loopt daardoor hoog op, waardoor er veel deelnemers van over de hele wereld aanwezig zijn die allemaal azen op de eerste prijs.

Sinds 2001 is de wereld van het moderne bartenden omgeslagen in een serieuze sport en zijn er bartenders die van het prijzengeld leven en hun beroep ervan hebben gemaakt. Mike: “Zie het maar als

delirium television

topsporters die tien uur per dag trainen voor hun sport. Zo zijn er nu ook al bartenders die niet eens meer achter de bar staan maar alleen

Interesse in Flairbartenden? Neem dan eens een kijkje

maar trainen voor wedstrijden en shows geven over de hele wereld.

op Mike’s website. Daar kun je met eigen ogen zien dat

Op wedstrijden in London of Las Vegas gaat de winnaar met enorme

dit een serieuze sport is waar heel veel mensen wereld-

bedragen naar huis”.

wijd hun leven aan wijden. Het doel? De gast aan de bar een mooi drankje verkopen en vooral een leuke tijd te

Twee jaar geleden stopte Mike met wedstrijden en startte hij zijn eigen

bezorgen.

online barmagazine. “We zenden alle grote wedstrijden uit die wereldwijd plaatsvinden. Je vindt er bar-reviews en interviews met de sterren

www.deliriumtelevision.com

van dit moment. Een prachtige manier om aan de rest van de wereld te laten zien wat we doen en waar wij zo hard voor werken.” 

Enervision

19

een interview met Prof. dr. Wubbo Ockels

SCHRIJVEN VOOR DE ENERVISION IS GEWELDIG. ALS REDACTIE KOMEN WE OP PRACHTIGE LOCATIES EN KRIJGEN WE DE KANS OM DE MEEST BIJZONDERE, INSPIRERENDE MENSEN TE ONTMOETEN. TOPMENSEN VAN DE GROTE FABRIKANTEN, GEPASSIONEERDE ONDERNEMERS MET EEN BIJZONDER VERHAAL EN OPDRACHTGEVERS MET EEN DUIDELIJK DOEL VOOR OGEN. STUK VOOR STUK MENSEN WAAR WE IETS VAN KUNNEN LEREN. NEEM NOU DIT ARTIKEL. VOOR HET ITEM ‘OOK HEEL DUURZAAM’ KREGEN WE DE MOGELIJKHEID OM PROF. DR. WUBBO OCKELS, EEN VAN DE MEEST INSPIRERENDE NEDERLANDERS, AAN BOORD VAN ZIJN VEELBESPROKEN AUTONOME ZEILSCHIP DE ECOLUTION TE INTERVIEWEN.

20

Nathan

Foto links: Wubbo Ockels (links) en Roelof Vallinga (rechts) op het dek van de Ecolution



Ook heel duurzaam

Visionair varen computeranimatie van de Ecolution op zee

Gewapend met een laptop, een lijst met vragen en een flinke dosis

werkelijk van alle gemakken voorzien is. Mevrouw Ockels toont ons de

nieuwsgierigheid vertrekken we naar Groningen, waar de Ecolution in

vele ingenieus weggewerkte kastjes en laden, waarachter zich

de werf van Marvis Jachtbouw in aanbouw is. Samen met collega Roelof

praktische bergruimten bevinden en andere vindingrijke oplossingen,

Vallinga, die het Nathan-aandeel in het schip technisch heeft begeleid,

die in samenwerking met diverse bedrijven en studenten werden

worden we vriendelijk ontvangen door mevrouw Joos Ockels, de vrouw

ontwikkeld. Het meubilair dat ten tijde van ons bezoek nog slechts

van Wubbo Ockels. Omdat haar man nog in gesprek is, worden we eerst getrakteerd op een rondleiding door het onvoltooide maar nu al prachtige zeilschip. Staand op het dek wanen we ons al heerlijk in de

Prof. dr. Wubbo Ockels

zon, dobberend op zee, onderuitgezakt op een van de banken met een fris glas wijn in de hand. Een korte blik omhoog naar het met plastic

Prof. dr. Wubbo Ockels is natuurkundige, ruimtevaarder,

bespannen plafond van de werf zet ons weer met beide benen op het

piloot en hoogleraar. In 1978 werd hij door de ESA en NASA

dek. We zijn op de werf in Groningen.

geselecteerd om mee te werken aan hun spacelabprogramma. Na een gedegen astronautenopleiding, vertrok Ockels

Stijlvol, inventief interieur

in 1985 als eerste Nederlander naar de ruimte, waar hij

Wat binnen in het schip meteen opvalt is het gebruik van prachtige

verantwoordelijk was voor de meetapparatuur in de Chal-

materialen en de enorme onverwachte ruimte. Joos Ockels: “Voor het

lenger waarmee proeven werden uitgevoerd. Ockels stu-

zeilen met de Ecolution is geen bemanning nodig. We kunnen ons

deerde natuurkunde en wiskunde aan de Rijksuniversiteit

daarom beperken tot diverse vertrekken voor onszelf en een aantal

Groningen (1973, cum laude) en promoveerde tot doctor

gasten. De 60 m2 leefruimte hebben we hierdoor heel ruim kunnen

in 1978. Momenteel is Ockels verbonden aan de Technische

opzetten.” Resultaat is onder andere een prachtige, lichte woonkamer,

Universiteit Delft als bijzonder hoogleraar.

zeer ruime slaapkamer in de boeg van het schip en een keuken die

Enervision

21

Joos Ockels en Roelof Vallinga op de boeg van de Ecolution

zichtbaar was op de ontwerptekeningen, werd ontworpen in samenwer-

op een avond in 2003. “We besloten: we gaan het gewoon doen! We

king met designstudio het Arsenaal van Jan des Bouvrie. De heldere stijl

gaan nú ons huis verkopen en op een boot wonen! We hebben de

en het sobere kleurgebruik, die men kent van de ontwerpen van Jan des

tekeningen weer uit de kast gepakt en in 2005 verkochten we ons huis.

Bouvrie, sluiten perfect aan op de rustige, frisse uitstraling van het schip.

De ene helft van de opbrengst ging het schip in, de andere helft investeerden we in een klein appartement.” Nadat subsidietrajecten op

Het ware genieten

niets uitliepen, keken de heer Ockels en zijn vrouw uit naar een

Na afloop van de rondleiding keren we terug naar het kantoor van

alternatief. Twee werven; No Limit Ships en Marvis Jachtbouw bleken

Ecolutions B.V., waar we aanschuiven bij Wubbo Ockels. We starten ons

een gat in de markt te zien en gingen graag met de enthousiaste Ockels

interview met de vraag hoe het idee voor de Ecolution is ontstaan. De

in zee. De krachten van de twee bedrijven werden gebundeld in een

heer Ockels vertelt: “20 jaar geleden kwamen we in Griekenland een

gezamenlijke B.V.: Ecolutions B.V., waarbij Marvis Jachtbouw het casco

ouder stel tegen dat heerlijk over zee rondtrok. Dát leek me echt het

ontwikkelt, No Limit Ships de installatie verzorgt en Wubbo Ockels het

ware genieten… Rondcruisen over een grootse, wijde zee, wat moet dát

sturende brein achter het unieke project is. De bouw van de Ecolution

toch heerlijk zijn. Toen mijn vrouw en ik medio 1998 op de HISWA

wordt gesteund door de Gemeente Groningen en een aantal sponsors,

rondliepen, zagen we daar een stalen casco van 24 meter lang liggen.

zoals de Rabobank, die duurzame, innovatieve ontwikkelingen met

We stonden er bovenop en dachten… dit is het. Een stoer, stalen schip,

marktpotentie graag stimuleert. In 2006 kon het bouwproces dan

een echt huis op het water. En daar ontstond de gedachte van een

eindelijk van start gaan.

woonzeilschip.” Via via kwam het echtpaar Ockels in contact met Gerard Dijkstra, een architect in Amsterdam. Samen werd een prachtig ontwerp

Niet minder, maar anders

op papier gezet dat vervolgens voor lange tijd de kast in verdween. Tot

Toen hij 25 jaar geleden vanuit de ruimte naar de aarde keek, besefte

22

Nathan



Ook heel duurzaam

bovenaanzicht van de ecolution

De Ecolution De Ecolution is een 25 meter lang, zelfvoorzienend zeilschip dat werd ontwikkeld door Wubbo Ockels.

Uitgangspunt van het concept is dat het schip tijdens het zeilen voldoende energie opwekt om zichzelf van elektriciteit, warmte en warm water te kunnen voorzien.

Volgens berekeningen zijn vier zeildagen nodig om drie weken comfortabel aan boord te kunnen leven. Tijdens het zeilen genereren twee grote koolstof propellers aan de boeg van het schip energie, welke wordt opgeslagen in batterijen onder in de boot. Deze energie wordt iNgezet vooR veRlichtiNg, de vele elektRische appaRateN aaN booRd eN teveNs als oNdeRsteuNeNde vooRtstuWiNg Mevrouw joos Ockels leidt ons rond door de ecolution

vaN het jacht op WiNdstille dageN. Het gewicht van deze batterijen (10.000 kg) vervangt daarbij het conventioneel

Wubbo Ockels al dat de aarde een zeer kwetsbare planeet is. De aarde en

gebruik van lood-ballast. Twee warmtewisselaars in de

in het bijzonder haar atmosfeer beschermt de mens tegen invloeden van

roeren van het schip onttrekken warmte uit het zeewater.

buitenaf. Dankzij de dampkring, is het voor de mens mogelijk om op deze

Deze energie is de bron voor de 6 kW Alpha-InnoTec

planeet te leven. Ockels: “De aarde en haar onmisbare atmosfeer worden

warmtepomp, die de warmte gebruikt voor de verwarming

momenteel niet goed beschermd en dat móet veranderen, zowel globaal,

van het schip en voor de bereiding van warm tapwater.

internationaal, nationaal, regionaal, lokaal als individueel.” Met zo’n visie

Ook energiebesparende maatregelen zoals LED lampen en

kan het eigen schip van Wubbo Ockels uiteraard niet achterlopen als het

vloerverwarming zijn in het schip verwerkt. Gebaseerd op

gaat om duurzaamheid. De combinatie van milieuvriendelijkheid en

zijn ervaring met de space shuttle, zette Wubbo Ockels het

comfort voerden dan ook de absolute boventoon bij de ontwikkeling van

complete voorzieningssysteem in het schip in tweevoud

het schip. Naast de doelstelling om heerlijk met zijn vrouw een rondreis

op. Indien 1 component niet meer werkt, heeft dit geen

over de wereld te maken en permanent op het schip te gaan wonen, mag

effect op het functioneren van het schip, het duale

de Ecolution gezien worden als een soort laboratorium voor de innova-

systeem neemt in dat geval de functie over. Dit maakt het

tieve oplossingen van Wubbo Ockels. Daarnaast zal het schip worden inge-

schip uitermate veilig en betrouwbaar. Ook uniek is de

zet om mensen te laten zien dat duurzaamheid zeker geen comfortver-

eenmansbediening van het 25 meter lange schip. Waar

mindering inhoudt, in tegenstelling. De Ecolution wordt bewust uitgerust

normaal een complete crew voor een schip met deze

met energievreters als een wasmachine, een wasdroger, een vaatwasser,

omvang benodigd is, kan de Ecolution probleemloos

een magnetron en een stoomdouche. Veel energie verbruiken is niet erg,

door Wubbo Ockels en zijn vrouw bevaren worden.

zolang je het maar duurzaam opwekt. “Niet minder, maar anders”, aldus Wubbo Ockels.

Enervision

23

Wubbo Ockels en Roelof Vallinga in overleg met projectleider Dirk Keijzer bij de warmtewisselaars in de roeren van het schip

Warmte met de Alpha-InnoTec warmtepomp

ontstond als een proces. Ik leerde Roelof Vallinga van Nathan ooit

Als warmwatervoorziening en warmtebron voor het vloerverwarming-

kennen door betonactivering. Zodoende raakten we met elkaar aan de

systeem wordt gebruik gemaakt van een 6 kW Alpha-InnoTec warmte-

praat. Toen het gesprek uitkwam op onze plannen voor de Ecolution,

pomp. In verband met de beperkte ruimte in het schip, ontwikkelde

overtuigde Roelof Vallinga me ervan, dat een warmtepomp absoluut van

Ockels in samenwerking met Nathan, Alpha-InnoTec en No Limit Ships

toegevoegde waarde was. Alle middelen om deze goed te kunnen

een opstelling waarbij de modulebox uit de warmtepomp werd

inzetten waren tenslotte al aanwezig: een overvloed aan water dat als

genomen en werd geïntegreerd in het totale systeem van de Ecolution.

bron kan worden gebruikt en de elektriciteit die ook voor de rest van

“De keuze voor Nathan en dus een warmtepomp van Alpha-InnoTec

het schip al duurzaam wordt opgewekt.” aldus Wubbo Ockels.

Nederlandse installateur mist slimmigheid We vragen Wubbo Ockels of hij de lezers van de Enervision iets wil meegeven. Hierop antwoord hij: “Duurzaamheid staat en valt met kennis, wij Nederlanders gaan daar absoluut niet goed mee om. We lopen enorm achter met het installeren van duurzame systemen.

Simpelweg omdat we niet genoeg weten. De intentie van particulieren en bedrijven om duurzame systemen in te zetten is er absoluut. Het spoor loopt echter dood, zodra de consument of ondernemer bij een installatievakman terecht komt, die niet over voldoende kennis beschikt.

Deze installateur informeert zijn klant met onjuiste informatie, waardoor veel onduidelijkheid ontstaat en de klant uiteindelijk toch voor een minder duurzame oplossing kiest. Een gemiste kans. Installateurs moeten goed op de hoogte zijn van de vele mogelijkheden op gebied opengewerkte Alpha-InnoTec modulebox die ook in het schip is verwerkt

24

van duurzaamheid om het goed van de grond te krijgen”.

Nathan



Ook heel duurzaam

Foto links: Roelof Vallinga in overleg met projectleider Dirk Keizer Foto rechts: De in het schip verwerkte Alpha-InnoTec modulebox en Uponor leidingwerk Foto rechts onder: de Ecolution is op 4 augustus jongstleden te water gegaan

Kenniscrisis Ockels vervolgt: “Ook de Nederlandse regering moet zichzelf structureel veranderen. De hele poldergedachte moet worden afgeschaft.

Er moet ruimte komen voor echte expertise.” Ockels verwijst daarbij naar een betoog van Robert Dijkgraaf, president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen waarin Dijkgraaf de situatie in Nederland omschrijft als “kenniscrisis”. Ockels: “We moeten meer doen met de talenten van studenten. Bedrijven moeten jonge mensen bij zich laten werken, zodat ze meer gevoel met het echte werk krijgen. Die studenten weten tegenwoordig alleen nog maar wat er in de computer gebeurt, ze beseffen niet dat er meer is. We

Ecolutions B.V.

moeten terug naar de gilde-gedachte, jongeren betrekken bij projecten. Voor de Ecolution vroegen we bijvoorbeeld aan meubelfa-

De Ecolution werd voor het eerst gepresenteerd tijdens

brikant Ahrend, om samen met een aantal jonge stagiaires een

de opening van Sail Amsterdam in augustus. Momenteel

speciale stoel voor de Ecolution te ontwikkelen. Dat werkte perfect!

ligt de unieke, duurzame zeilboot van augustus 2010 tot

Studenten blijven veel te geïsoleerd. Bedrijven moeten kunnen zien

en met juni 2011 in de haven van Scheveningen. Bedoeling

waar talenten van studenten zitten en ervoor zorgen dat de

is dat het eerste schip van Ecolutions B.V. wordt gevolgd

verbinding tussen bedrijven en scholen kleiner wordt. Een bedrijf

door meerdere duurzame zeiljachten. De prijs van een

heeft daar ook nog eens veel voordeel bij. Het salaris van een

autonoom, comfortabel woonzeilschip van Ecolutions

student is lager, jonge mensen zijn niet belast met vooroordelen uit

B.V. zal rond de 5 miljoen euro liggen.

het verleden en hebben meer tijd. Iedere student die geld bij Mac

Meer informatie vindt u op www.ecolutions.nl

Donalds verdient is feitelijk een waste, waarom niet bij een bedrijf werken waar je iets leert?” 

Enervision

25

een verslag van het Nathan-totaalconcept

Project Hofland Oost in Montfoort Om aan de grote vraag naar nieuwbouwwoningen in Montfoort te voldoen, wordt er een complete nieuwbouwwijk met 102 woningen gerealiseerd. Het nieuwbouwproject krijgt de naam “Hofland Oost� De nieuwbouwwijk ligt ten zuiden van het centrum van Montfoort en past perfect in de bestaande woonomgeving. Hofland-Oost wordt deels omsloten door uitgestrekte weilanden waardoor een landelijke woonbeleving ontstaat. Men kan hier genieten van alle comfortabele voordelen van een nieuwbouwwoning. Hofland Oost staat voor ruimte, luxe, keuzevrijheid en bovenal duurzaamheid. En voor dit laatste werd gebruik gemaakt van het Nathan-totaalconcept.

De 26volledige wijk Hofland Oost in vogelvlucht

Nathan



Werk in uitvoering

Eerste bronboring project Hofland-Oost Begin augustus 2010: De verticale bodemwarmtewisselaar wordt geplaatst

Vogelvlucht Hofland Oost

De woningen in Hofland Oost zijn, in opdracht van Woningcorporatie

duurzaam vloerverwarming- en vloerkoelingsysteem. Deze systemen

SWW, een ontwikkeling van AM Wonen Utrecht. Er zijn meerdere

zijn aangesloten op individuele Alpha-InnoTec warmtepompen met

woningtypen waar toekomstige kopers en huurders uit kunnen kiezen:

verticale bodemwarmtewisselaars. De zeer efficiënte warmtepomp

een eengezinsrijenwoning, een hofwoning, een appartement of een

gebruikt de gratis energie uit de bodem voor de verwarming en

twee-onder-een-kapwoning. Daarbij is het mogelijk om de woningen

verkoeling van de woning. Dit hele systeem maakt onderdeel uit van

naar wens aan te passen.

het Nathan-totaalconcept, wat aan de installateur van Hofland Oost (T. Breman) geleverd wordt. Het aanbrengen van de verticale bodem-

Het project is als volgt verdeeld:

warmtewisselaar wordt uitgevoerd door ThermoPlus, het bronboorbedrijf

49 koopwoningen (AM)

binnen de Nathan Groep. Hierdoor heeft men slechts één aanspreekpunt



 12

Koopgarant koopwoningen en 6 Koopgarant

voor het gehele systeem.

koopappartementen (SWW) 

14 senioren koopwoningen en 8 senioren huurwoningen (SWW)



10 huurwoningen en 3 huurappartementen (SWW)

Nathan-totaalconcept

Voordelen totaalconcept Nathan Groep:

Nathan Import/Export BV is als leverancier van het totaalconcept voor duurzame verwarming, koeling en warm tapwaterbereiding betrokken bij het project Hofland Oost. Dit totaalconcept bestaat uit de bron, de

 Één aanspreekpunt voor alle vragen, adviezen en klachten

warmtepomp en het afgiftesysteem. Nathan Import/Export BV heeft

 Alle benodigde kennis en ervaring onder één dak

haar organisatie dusdanig ingericht dat dit totaalconcept volledig in

 Perfect afgestemd verwarming- en koelingsysteem

eigen beheer aangeboden word. De Nathan Groep bestaat uit de

 Uitgebreid servicepakket inclusief ontwerp,

dochterbedrijven ThermoPlus (bronboringen), Thermo-Actief Benelux

installatie en storingservice

(vloerverwarming, vloerkoeling en betonactivering) en Nathan Import/

 vrije koeling optioneel

Export BV. Deze laatste organisatie biedt als kernproducten een

 Extreem efficiënte verwarming en warm tapwater

uitgebreide projectondersteuning, een hoogwaardig productprogramma (Uponor, Alpha-InnoTec, Oventrop, Delta en Komfort SBK) en een volledige systeemgarantie. Aan de hand van deze alles-in-één oplossing,

voorziening  Onafhankelijkheid van dure, niet-hernieuwbare, energiesoorten.

zijn door de jaren vele projecten gerealiseerd met een hoog rendement, lage maandlasten en tevreden gebruikers.

Voor meer informatie over dit project en de verschillende woningtypen, bezoekt u:

Duurzaam comfort

www.hoflandoost.nl

Alle woningen van het project Hofland Oost zijn voorzien van een

Enervision

27

28

Nathan



Werk in uitvoering

Rob Tijmense van AM Utrecht:

“Nathan-concept biedt grote voordelen, voor nu en later” Rob Tijmense is vastgoedontwikkelaar bij AM Utrecht. In deze hoedanigheid is hij nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling en realisatie van project Hofland Oost in Montfoort. Als gebiedsontwikkelaar heeft AM Utrecht zich op een positieve manier kritisch opgesteld tegenover haar partners, met een fantastisch ontwerp als eindresultaat.

“De mensen van het Nathan key account team en bronboorbedrijf ThermoPlus zijn kundige mensen, die ons stap voor stap door het proces hebben geleid”, aldus de heer Tijmense. Samen met het installatiebedrijf T. Breman wordt er momenteel gewerkt aan een zo efficiënt mogelijke installatie met een optimaal rendement. Zodoende zijn de nieuwe woningen klaar voor een duurzame toekomst vol woongenot en comfort. Toch heeft hij ook een kritische noot: “Achteraf had ik graag gezien dat het Nathan-concept nog eerder in de ontwikkelfase bij het project was betrokken, dat had het traject behoorlijk versneld.”

De heer Tijmense over de verkoopondersteuning die de Nathan Groep biedt: “De Nathan demo truck werkt voor de potentiële kopers zeer

Kunt u AM kort introduceren?

verhelderend en na het bezoek zijn veel vragen van onze kopers

De heer Tijmense: “Inspirerende en duurzame leefomgevingen

beantwoord”.

bedenken en ontwikkelen, dat is de passie van AM.” AM is een landelijk opererende gebiedsontwikkelaar van woonconcepten en commercieel

Bij het project Hofland Oost in Montfoort wordt het volledige

vastgoed. Kernwaarden die de onderneming typeren zijn onder andere

Nathan-totaalconcept voor duurzame verwarming en koeling

creatief, professioneel, eigenzinnig en vol bezieling. De heer Tijmense

toegepast. Waarom is er gekozen voor dit totaalconcept?

vervolgt de introductie van AM: “Duurzaamheid is bij AM een integraal

Een bezoek aan een project in Hengelo waar het concept al vele jaren in

onderdeel van de projecten, het bedrijf zorgt hiermee voor kwaliteit van

werking is, heeft de doorslag gegeven voor de heer Tijmense. AM

ruimte en kwaliteit van leven.”

Utrecht besloot de woningen uit te rusten met een duurzaam verwarming- en koelingsysteem. De positieve ervaringen van gebruikers,

Welke rol speelt AM Utrecht bij het project Hofland Oost te Montfoort?

opdrachtgever en aannemer van het voorbeeldproject gaven AM Utrecht

Rob Tijmense werd al in een vroeg stadium betrokken bij de duurzame

het vertrouwen de duurzame technieken en diensten van de Nathan

verwarming en koeling voor de nog te bouwen nieuwbouwwijk Hofland

Groep toe te passen. “Kopers van de woningen ervaren de mogelijkheid

Oost te Montfoort. ”Dit is het eerste project waar wij als AM Utrecht op

om met het verwarmingsysteem ook gratis te kunnen koelen als extra

grote schaal individuele warmtepompen per woning toepassen. Spannend

wooncomfort en zien het als een groot voordeel ten opzichte van

en leerzaam, maar we hebben er vooral veel vertrouwen in.” AM Utrecht

woningen met een traditionele verwarming”, aldus de heer Tijmense.

heeft als opdrachtgever gefungeerd voor een groot gedeelte van dit project.

Waarom wordt Project Hofland Oost volgens u een succes?

Wat is uw gevoel bij de samenwerking met de overige partijen en

De heer Tijmense: “Onder andere doordat het volledige Nathan

de Nathan Groep in bijzonder?

totaalconcept standaard in de vrij op naam (v.o.n.) prijzen zijn opgeno-

“Het was een spannend en intensief traject, waarbij je als vastgoedont-

men. Dit geeft de koper een zeer energiezuinige woning op korte

wikkelaar uiteraard alles wilt weten over het Nathan-totaalconcept voor

termijn en een waardevaste woning die veel financieel voordeel geeft

de woningbouw. Het was voor mij een volledig nieuwe ervaring en dit

op lange termijn.” De heer Tijmense toont zich ook optimistisch over de

betekent veel tijd investeren in het voortraject. De heren van Nathan/

toekomst: “De ervaring die ik heb opgedaan met dit duurzame project

Import/Export BV hebben mij hierin goed begeleid”.

zal ik zeker toepassen in nieuw te ontwikkelen projecten.”

Enervision

29

30

Nathan



Werk in uitvoering

Menno Poot van BAM Woningbouw W&R:

“Co-making als sleutel voor kwaliteit en snelheid” Menno Poot is als projectmanager namens BAM Woningbouw W&R betrokken bij Hofland Oost. 58 woningen zijn gebouwd volgens het W&R concept. W&R heeft namelijk twee duurzame concepten, het W&R passiefhuis en de W&R groenwoning. Bij beide duurzame concepten ligt de nadruk op comfort en zeer lage energie­lasten. Door samen te werken met diverse comakers (waaronder Installatiebedrijf T. Breman) heeft BAM Woningbouw W&R het proces dusdanig efficiënt ingericht, dat zij zeer snel en voordelig te werk kan gaan. Gezamenlijk stellen zij de interne processen dusdanig op elkaar af dat projecten nóg sneller gerealiseerd kunnen worden. Dit is een bewezen succesvol bouwconcept op basis van comaking. Kortom: comakerships vergroten de slagkracht van de betrokken partijen op de markt. BAM Woningbouw W&R gelooft dat samen­ werken met open vizier voor beide partijen een optimale win-win situatie oplevert.

Kunt u BAM Woningbouw W&R kort introduceren?

”Er is door de Nathan Groep veel moeite gedaan om onze kennis van

Menno Poot over BAM Woningbouw W&R: “Ons bedrijf maakt als

warmtepompinstallaties te vergroten en zo de bouwkundige gevolgen

conceptueel profit center deel uit van BAM Woningbouw en wil een

voor ons in kaart te brengen.”, zegt Menno tevreden. “Hierdoor konden

duurzame bijdrage leveren aan de woningmarkt en de samenleving.”

alle partijen in goed overleg en met begrip voor elkaar het W&R-concept

Dat BAM W&R de afgelopen jaren hard aan de weg heeft getimmerd

en het Nathan totaalconcept in korte tijd samenvoegen.”

blijkt wel, Menno Poot vertelt: “BAM Woningbouw W&R is een landelijk opererende organisatie met al ruim 13.000 gerealiseerde

Bij het project Hofland Oost in Montfoort wordt het volledige

woningen volgens het W&R concept. Hierdoor kunnen innovaties op

Nathan totaalconcept voor duurzame verwarming en koeling

basis van een startreferentie snel en zeker plaatsvinden. Bouwen

toegepast. Waarom is er gekozen voor dit totaalconcept?

doen we voor onze opdrachtgevers maar zeker ook de eindgebruiker,

“BAM Woningbouw W&R heeft zelf ‘comaking’ als een van zijn pijlers en

de woonconsument. Beide kunnen we optimaal bedienen met het

ziet de voordelen hiervan voor een kwalitatief goede en snelle

W&R concept.”

planvoorbereiding. Één partij die de onderdelen perfect op elkaar af kan stemmen tot een betrouwbaar eindproduct is van groot belang voor ons

Welke rol speelt uw bedrijf bij het project Hofland Oost te Montfoort?

om kwaliteit en comfort te leveren aan onze klanten. Toen het voorstel

“BAM Woningbouw heeft samen met AM Wonen Nieuwegein meegedaan

van AM kwam voor het Nathan totaalconcept heeft BAM Woningbouw

aan de prijsvraag van de gemeente Montfoort. Er is gekozen om 49

W&R hier dan ook positief op gereageerd.”, aldus Menno Poot.

grondengebonden rijwoningen en 9 appartementen verdeeld in verschillende woningtypes in het W&R concept te realiseren.”, aldus Menno.

Waarom wordt Project Hofland Oost volgens u een succes?

“Het project wordt een succes omdat het goed inspeelt op de wensen

Wat is uw gevoel bij de samenwerking met de overige partijen en

van de woonconsument op het gebied van duurzaamheid en prijs/

Nathan in bijzonder?

kwaliteit verhouding.”

Enervision

31

32

Nathan



Werk in uitvoering

Martijn Bok van BAM Woningbouw W&R: “Van criticus naar voorstander Nathan totaalconcept” Als aannemer namens BAM Woningbouw W&R en AM Wonen Utrecht heeft BAM Woningbouw Utrecht en haar project­ manager Martijn Bok een belangrijke rol gespeeld in de verwezenlijking van het definitieve projectontwerp voor Hofland Oost. Enervision is benieuwd naar de ervaringen van Martijn Bok en zijn beweeg­­redenen aangaande het verduur­ zamen van dit project. In deze periode veranderde Martijn van een criticus in een voorvechter van het Nathan-Totaalconcept.

overtuigd worden van de kwaliteit van het Nathan-totaalconcept.” Martijn

Kunt u BAM Woningbouw Utrecht kort introduceren?

Bij het project Hofland Oost in Montfoort wordt het volledige

Martijn Bok begint te vertellen: “BAM Woningbouw werkt vanuit negen

Nathan-totaalconcept voor duurzame verwarming en koeling

regionale kantoren waarmee heel Nederland wordt bediend. BAM

toegepast. Waarom is er gekozen voor dit totaalconcept?

Woningbouw Utrecht is er hier één van. Als regio zijn wij actief op alle

Martijn Bok over deze keuze: “Door te kiezen voor het Nathan-totaalcon-

onderdelen van de woningmarkt, te weten projectontwikkeling, nieuw-

cept kiezen we voor duidelijkheid. Deze keuze voorkomt dat er diverse

bouw, onderhoud en renovatie, alsook de herbestemming van gebouwen.”

partijen worden gecontracteerd, waardoor de samenhang van de

BAM Woningbouw is voortdurend bezig met innovatie: oplossingen voor

onderdelen in het gedrang komt. Juist hierdoor zijn er in het verleden

haar klanten vinden en daar ook écht iets mee doen. “Dit moet ook als

zaken misgegaan. Nu is één partij verantwoordelijk voor het goed

je een toonaangevende bouwonderneming in Nederland bent, die een

functioneren van de installatie.”

substantieel deel van de woningen realiseert. Innoveren betekent voor

De voordelen van deze keuze voor het Nathan-concept zijn voor Bok

BAM Woningbouw onder andere inspelen op de behoefte aan duur-

duidelijk: “Als er dus iets mis zou zijn, is er één duidelijk aanspreekpunt.

zaamheid, leefbaarheid, veiligheid en comfort.”

Het is onmogelijk dat er nog iemand van het kastje naar de muur wordt

Bok over dit proces: “Koos Folmer heeft perfect uitgelegd hoe het systeem werkt en waarom het Nathan-totaalconcept wél goed gaat werken.

Samen hebben we ook een project in Hengelo bezocht, bij dat project is de WKO-installatie al enige jaren in gebruik. Men was er nog steeds enthousiast over. Dat is belangrijk geweest in het vergroten van onze kennis van en vertrouwen in het totaalconcept van de Nathan Groep.”

Langzaam maar zeker veranderde de kritiek in overtuiging: “Na dat bezoek hebben Koos en ik binnen BAM Woningbouw Utrecht een gezamenlijke presentatie gegeven om onze opgedane kennis te delen met alle BAM-medewerkers en de opdrachtgever SWW. Een mooi voorbeeld van samenwerking, lijkt ons!”

gestuurd. Het mooie is dat de Nathan Groep hierop 25 jaar garantie durft Welke rol speelt BAM Woningbouw Utrecht bij het project Hofland

te geven. Voor BAM Woningbouw Utrecht biedt dit dus de gewenste

Oost te Montfoort?

zekerheid en een vertrouwd gevoel.”

Martijn Bok: “BAM Woningbouw Utrecht heeft samen met AM meegedaan aan de prijsvraag van de gemeente Montfoort en deze

Waarom wordt Project Hofland Oost volgens u een succes?

gewonnen. AM heeft de woningen ontwikkeld en BAM Woningbouw

“Het project wordt een succes omdat de Nathan Groep, T. Breman,

Utrecht gaat de 102 woningen realiseren. Hiervan worden 58

AM en BAM zeer nauw samengewerkt hebben om de WKO-installatie

woningen gerealiseerd volgens het W&r-concept.” (Voor uitleg zie de

optimaal in het project Hofland Oost in te passen.”

heer Poot van BAM W&r).

Dit moet gaan leiden tot een uitstekend product voor de woonconsument: een huis waar men comfortabel kan leven op duurzame wijze.

Wat is uw gevoel bij de samenwerking met de overige partijen en

Martijn Bok sluit af met het gemeenschappelijke doel van het project:

Nathan in bijzonder?

“Dat is uiteindelijk voor ons allen toch het belangrijkst: een tevreden

”BAM heeft in het verleden wat negatieve ervaringen opgedaan met

klant die zijn woonwensen duurzaam gerealiseerd ziet worden en

WKO-installaties”, aldus Martijn. “We moesten dus eerlijk gezegd wel

profiteert van alle voordelen van het WKO-systeem.”

Enervision

33

In het midden Bert Hoekman van T. Breman, met links Koos Folmer en rechts Wim Mulders (van afdeling key account duurzame projecten bij Nathan import/Export BV)

34

Nathan



Werk in uitvoering

Bert Hoekman van T. Breman: “Wij kiezen voor appels en appels” Installatiebedrijf T. Breman is comaker van BAM W&R wat betreft

comakerships tussen alle partijen, maakt dat iedereen van elkaar afhanke-

installaties voor klimaatbeheersing en sanitair. Zodoende

lijk is. Dit verstevigt niet alleen de onderlinge discussies, maar juist ook de

werden zij ook betrokken bij het project in Montfoort. Als

samenwerking.”

installateur hebben zij zich ook in de planningsfase laten

Bert Hoekman legt dit verder uit: “Iedereen is volledig verantwoordelijk

gelden. De heer Bert Hoekman staat niet voor niets nu binnen

voor het volgen van de planning. Wij hebben elkaar nodig om de

BAM W&R bekend als ‘Specialist warmtepompen’.

ambitieuze doelen te halen. Ik moet zeggen dat Nathan Import/Export BV en AM Wonen Utrecht hier een heel belangrijke rol in spelen. Nathan Import/Export BV positioneert zich als partner van zowel opdrachtgever,

Kunt u T. Breman kort introduceren?

installateur als aannemer en weet hierdoor de neuzen dezelfde kant op te

Bert Hoekman: “Wij zijn T. Breman, één van de 38 bedrijven van Breman

krijgen en onderling vertrouwen te kweken. Nathan Import/Export BV

Holding. Met ongeveer 120 man zijn wij voornamelijk actief in de

speelde als onafhankelijke partij een belangrijke rol in discussies tussen

installatietechniek. Jaarlijks hebben wij een benodigde omzet van € 15

de diverse partijen.”

miljoen. Onze order portefeuille is voor 2010 goed gevuld en dat zal nog doorlopen in 2011. We verwachten dit jaar dan ook boven onze beno-

Bij het project Hofland Oost wordt het volledige Nathan-

digde omzet uit te komen.”

totaalconcept voor duurzame verwarming en koeling toegepast.

De kernactiviteit van T. Breman bestaat uit laag segment woningbouw.

Waarom is er gekozen voor dit totaalconcept?

Daarbij ontzorgen ze hun aannemers door hen van kwalitatief goede en

Bert Hoekman legt uit: “In eerste instantie werd het Nathan-concept

technisch doordachte adviezen te voorzien. Bert vertelt: “Wij zorgen dat de

ingebracht door Rob Tijmense van AM Wonen Nieuwegein. Wij hadden

bouw in goed tempo verloopt dankzij het zoveel mogelijk prefabriceren van

vanuit de markt nog nooit een aanvraag gehad voor een dergelijk

de onderdelen.” De installatie wordt in hapklare brokken op de bouwplaats

totaalconcept. Na veelvuldig contact met o.a. Koos Folmer, Wim Mulders en

aangeleverd. Verder heeft T. Breman een aantal slimme en makkelijke

Peter Centen van Nathan Import/Export BV, hebben we gekozen voor het

hulpmiddelen bedacht waardoor de installatie nog sneller verloopt.

Nathan-concept. Met het Nathan-concept kiezen wij voor appels en appels.

Hierdoor is Bert Hoekman vol vertrouwen dat T. Breman de juiste partij is

Alles past, is op elkaar afgestemd en de service komt van één partij.” Bert

voor Hofland Oost: “Een project met een groot aantal woningen is voor

Hoekman concludeert: “Kortom, geen appels en peren, maar alleen appels.

T. Breman dankzij de prefabricage en slimme hulpmiddelen geen probleem

Nog voordat het totaalconcept er ligt, zien wij er de voordelen al van in: Alles

in de uitvoering.”

voor een duurzaam verwarming- en koelingsysteem onder één paraplu van de Nathan Groep. Dit geldt niet alleen voor eventuele garantievraagstukken,

Welke rol speelt T. Breman bij het project Hofland Oost te Montfoort?

maar ook wat betreft service, planning, advies en ontwerp op maat. Het feit

Bert Hoekman: “Voor de 58 woningen van het project, welke in opdracht

dat hier één aanspreekpunt voor is in het ontwerp, uitvoer en na traject geeft

van BAM W&R gebouwd zullen worden, is T. Breman comaker voor de

ons het vertrouwen dit duurzame concept aan te leggen.”

W-installaties. Zodoende vonden wij dus aansluiting bij AM en het Nathanconcept. Wij zijn mede dankzij AM en het Nathan-concept totaalinstal-

Waarom wordt Project Hofland Oost volgens u een succes?

lateur geworden voor het hele project Hofland Oost in Montfoort”

“Het project wordt een succes, omdat alle partijen eraan bijgedragen hebben dat de samenwerking heel hecht is geworden. Dat heeft ervoor

Hoe is uw gevoel bij de samenwerking met de overige partijen en

gezorgd dat het proces een voortdenderende trein is geworden, waar

Nathan Import/Export BV in het bijzonder?

iedereen zijn plaats in heeft en zijn verantwoordelijkheid weet.”

Bert vertelt realistisch: “Er werd eerst met een beetje wantrouwen naar

Bert Hoekman merkt als laatste het volgende op: “Achter het totaalcon-

de AM-Nathan constructie gekeken, hieruit volgde dus een uitdagende

cept van de Nathan Groep staat een vrij lange garantietermijn, wat

aanloopperiode, maar uiteindelijk zijn alle partijen zeer tevreden over het

inhoudt dat de Nathan Groep gelooft in wat ze uitdragen naar de markt en

resultaat. De innige samenwerking in de vorm van partnerschappen en

dat geeft de installateur een heel geruststellend gevoel.” 

Enervision

35

Vakwerk op maat!

Ook in de zomer verlangen we een aangename binnentemperatuur. Met name op de bijzonder warme dagen. Hiervoor zijn diverse systemen beschikbaar. In deze uitgave van Enervision worden de mogelijkheden van Thermo Actief Benelux – een van de bedrijven binnen de Nathan Groep- belicht. De oppervlakteverwarmings- en koelsystemen van Thermo Actief Benelux bieden extra comfort tegen lage kosten. Thermo Actief Benelux maakt daarbij gebruik van het totaalaanbod van Uponor op het gebied van professionele lage temperatuurverwarming (LTV), hoge temperatuurkoeling (HTK) en leidingsystemen. Het maken van een functioneel ontwerp, compleet met de benodigde berekeningen, evenals het realiseren op de bouwlocatie is inmiddels de specialiteit van Thermo Actief Benelux. Sinds 3 jaar is het bedrijf gevestigd in t’ Harde samen met zusterbedrijf Thermoplus: specialist op gebied van bronboringen.

36

Nathan

Foto linker pagina: Uponor Tecto systeem



Nathan Groep in beeld

De oppervlakteverwarmings- en koelsystemen van Thermo Actief Benelux Eén van de voordelen van energietransport middels water, is de grotere

Muller geeft aan dat er een aantal richtlijnen gelden, die in acht genomen

efficiëntie in vergelijking met het transportmedium lucht. Door de

moeten worden bij het ontwerp van een oppervlakteverwarmings- en

toegenomen eisen op het gebied van comfort, de betere isolatie van

koelsysteem. Metingen met vloerkoeling tonen aan, dat zelfs wanneer de

gebouwen en de hogere interne belasting, is ook de belangstelling voor

vloertemperatuur 10 K lager is dan de ruimtetemperatuur, het verticale

alternatieve koelinstallaties toegenomen. met een oppervlakteverwar-

verschil in luchttemperatuur tussen hoofd en voeten minder is dan de

mings- en koelsysteem kiest men voor een zeer efficiënt en behaaglijk

noodzakelijke 3 K. Wat plafondkoeling betreft gelden andere normen.

verwarmingssysteem waarmee ook gekoeld kan worden in de zomer. Een

Muller legt uit: “De eisen op het gebied van comfort voor straling- en

gesprek met Dirk Muller, directeur van Thermo Actief Benelux over de

temperatuurasymmetrie ten gevolge van een verwarmd plafond zijn 5 K

mogelijkheden en aandachtspunten van het oppervlakteverwarmings- en

en voor een gekoeld plafond 14 K. Daardoor is de maximaal toelaatbare

koelsysteem.

plafondtemperatuur bij verwarmen begrensd tot ongeveer 27 oC a 28 oC. Voor een gekoeld plafond is het dauwpunt in de ruimte en niet de

THERMISCH COMFORT

stralingsasymmetrie maatgevend voor de minimaal toelaatbare

“De eisen op het gebied van thermisch comfort kunnen door de

plafondtemperatuur.” Deze richtlijn wijkt af van die voor vloersystemen:

toepassing van oppervlakteverwarmings- en koelsystemen gerealiseerd

“De acceptabele vloertemperatuur voor personen met schoenen ligt

worden.”, aldus Muller. Op basis van internationale normen ligt de

tussen 19 en 29 oC. In ruimten met hoofdzakelijk zittende personen wordt

thermische behaaglijkheid van personen met een voornamelijk zittende

echter aanbevolen, de vloertemperatuur niet lager dan 20 oC te laten zijn.

bezigheid in de winter (verwarmingsperiode) tussen 20 oC en 24 oC en in

Hierdoor is het koelend vermogen van dekvloersystemen beperkt en is

de zomer (koelingsperiode) tussen 23 oC en 26 oC. Muller: “aangezien de

een systeem als betonactivering interessant, waarbij het koelend

warmtetransmissie tussen de verwarmde of gekoelde oppervlakken, de

vermogen aanzienlijk hoger ligt. Bij dit laatste systeem zijn de leidingen

ruimte en de in de ruimte aanwezige personen voornamelijk door

opgenomen in de betonnen constructieve vloerdelen. Bij betonvloersyste-

straling plaatsvindt, is het van belang om bij de definitie van comfort en

men, waarbij gebruik wordt gemaakt van de dynamische effecten en de

bij de lastberekening uit te gaan van de heersende temperatuur ofwel

thermische opslagcapaciteit van de betonplaat, neemt de effectieve

gevoelstemperatuur.”

temperatuur gedurende de dag toe tot het comfortniveau.”

Foto hierboven: Uponor Siccus voor renovatie

Enervision

37

Hierbij geeft Muller aan dat er een aantal aandachtspunten zijn, die in de gaten gehouden moeten worden: “Het warmtetransmissiecoëfficiënt is afhankelijk van de plaats van het oppervlak en van de verhouding tussen oppervlaktetemperatuur en ruimtetemperatuur (verwarmen of koelen). Hoewel het warmtetransmissiecoëfficiënt bij straling in alle gevallen ongeveer 5.5 W/m2 K is, is de convectieve warmtetransmissiecoëfficiënt variabel. Dit is belangrijk om je te realiseren bij het ontwerpen van het systeem, het maakt maatwerk in de ontwerpfase onmisbaar.” Ook zijn er uitzonderingen wat betreft temperatuurrichtlijnen: “De genoemde maximale oppervlaktetemperatuur voor de vloer is gebaseerd op de Europese norm voor vloerverwarming (EN 1264, 1998), waarbij het is toegestaan de maximale vloertemperatuur in randzones Foto’s: Uponor Tacker vloerverwarming, gerealiseerd door Thermo Actief Benelux

tot 1 m afstand van de buitenmuren te laten oplopen tot 35 oC. De maximale temperatuur voor wandsystemen hangt samen met de

VERWARMEND EN KOELEND VERMOGEN

pijngrens van de menselijke huid en bedraagt ongeveer 42 oC. De

Middels simulatie-programma’s kan Thermo Actief Benelux alle

maximale temperatuur is gebaseerd op de eisen aangaande het

aangeboden vloersystemen simuleren onder iedere denkbare conditie.

vermijden van stralingsasymmetrie.”, aldus Muller.

Volgens Muller zijn belangrijke invloedsfactoren voor het verwarmend en koelend vermogen van oppervlaktesystemen het warmtetransmissie-

Integraal ontwerpen

coëfficiënt tussen oppervlak en ruimte, de acceptabele minimale en

“Er zijn veel factoren die invloed hebben op het ontwerp van een

maximale oppervlaktetemperaturen op basis van comfort, het dauwpunt

oppervlakteverwarmings- en koelsysteem. Dat zijn niet alleen installa-

in de ruimte en de warmteoverdracht tussen leidingen en oppervlakte.

tietechnische maar vooral bouwkundige factoren”, aldus Muller.

Op basis van deze simulaties kan Thermo Actief Benelux berekenen

“Integraal denken is bij ons een vereiste en is de basis van ons succes.”

welk vermogen optimaal is voor dat betreffende project.

Een opsomming van voorbeelden volgt: “er treedt een speciaal geval op bij vloerkoeling wanneer er sprake is van directe zonnestralen op de

De eerste twee factoren worden hieronder weergegeven in de tabel:

vloer. In dit geval kan het koelvermogen van de vloer hoger zijn dan 100 W/m2. Daarom wordt vloerkoeling ook steeds meer toegepast in

totaal warmte- oppervlaktEtransmissiecoëfficiënt temperatuur

verwarmen

koelen maximaal minimaal

Vloer Randzone

11 W/m2 K

7 W/m2 K

35 oC

20 oC

Woonruimte 11 W/m2 K

7 W/m2 K

29 oC

20 oC

of efficiente verwarming?” Thermo Actief Benelux heeft dankzij de vele projecten die zij inmiddels uitgevoerd heeft, niet alleen de kennis om

ruimten met grote glasoppervlakken zoals luchthavens, atriums en hallen. Voor koeling zal het plafond het hoogste rendement hebben en voor verwarming de vloer. Bij het ontwerp is het dus belangrijk je af te

Muur

8 W/m2 K

8 W/m2 K

~40 oC

17 oC

Plafond

6 W/m2 K

11 W/m2 K

~27 oC

17 oC

vragen wat bij dit specifieke gebouw meer gewenst is: efficiente koeling

een goed systeem te ontwerpen maar ook de ervaring om daarin deze

38

praktische aandachtspunten mee te nemen.

Nathan



Nathan Groep in beeld

Foto hierboven: Warmtepompinstallatie

Volgens Muller lenen oppervlakteverwarmings- en koelsystemen zich

Deze voordelen ten opzichte van concurrerende systemen en de

heel goed voor duurzame oplossingen wat betreft klimaatbeheersing:

mogelijkheden wat betreft energiezuinige warmteopwekkers sterken

“Watervoerende oppervlaktesystemen maken gebruik van relatief hoge

Muller in zijn overtuiging dat oppervlakteverwarmings- en koelsystemen

watertemperaturen voor koeling en relatief lage watertemperaturen

en ook betonactivering in de toekomst een steeds prominentere rol

voor verwarming. Dit vergroot de mogelijkheid voor het gebruik van

gaan spelen in de klimaatbeheersing.

duurzame warmte- en koudeopwekkers zoals warmtepompen in combinatie met een functioneel bodemsysteem.”

Muller: “Oppervlakteverwarmings- en koelsystemen in combinatie met warmtepompen bieden de mogelijkheid te verwarmen en koelen met

Met Thermo Actief Benelux timmert Muller behoorlijk aan de weg. Alleen

één duurzame installatie. Voor een optimale efficiency van het systeem

in 2009 al heeft Thermo Actief Benelux 9 grote verpleeg- en zorgcentra in

en om praktische problemen te voorkomen, is een ontwerp op maat

Nederland voorzien van dergelijke systemen en heeft het aangetoond dat

door echte specialisten essentieel. Thermo Actief Benelux is dankzij haar

het een interessant alternatief is voor een volledig airconditioning-sys-

kundig personeel en de nauwe samenwerking met Uponor in staat het

teem: “Aangezien het verwarmend, maar vooral ook het koelend

optimale ontwerp voor oppervlakteverwarmings- en koelsystemen en

vermogen van oppervlakteverwarmings- en koelsystemen begrensd is, is

betonactivering te leveren.” Maar ook als het gaat om een combinatie

een zorgvuldig ontwerp noodzakelijk. Dit type systeem kan uitsluitend

van oppervlakteverwarmings- en koelsystemen en energiezuinige

droge warme lucht uit een ruimte afvoeren. Om ook de latente warmte af

warmteopwekkers is Thermo Actief Benelux op alle uitdagingen

te kunnen voeren, worden oppervlakteverwarmings- en koelsystemen

voorbereid: ‘In samenwerking met de Nathan Groep is Thermo Actief

vaak gecombineerd met een ventilatiesysteem. Dit ventilatiesysteem kan

Benelux in de unieke positie niet alleen het ontwerp en warmteafgifte-

echter klein gedimensioneerd worden, wat in vergelijking tot een

systeem, maar ook het best passende warmtepompsysteem te

volledige luchtklimatisering leidt tot voordelen op het gebied van comfort

adviseren. Zodoende biedt Thermo Actief Benelux toegang tot alle

(lawaai, tocht) en het voordeel van een gereduceerde gebouwhoogte

benodigde producten, kennis en ervaring voor een duurzaam verwar-

door het ontbreken van verlaagde plafonds.’”

mings- en koelingssysteem, van ontwerp tot realisatie. 

Enervision

39

Back to the Seventies!

Deze bolvormige, compacte en zeer stijlvolle Speakerball luidspreker voor in de woonkamer en/of slaapkamer kan ook nog eens eenvoudig bediend worden dankzij de afstandsbediening. www.lenco.nl

iGadgets Of JE NU WILT Of NIET, OM DE PRODUCTEN VAN APPLE KAN JE NIET HEEN. ZE HEBBEN ONS LEVEN OP HET GEBIED VAN MUZIEK, TELEFONIE, COMPUTErS nog VEEL MEEr VErANDErD ÉN ze hebben ONS GETOOND DAT GEBRUIKSVOORWERPEN OOK GEWOON MOOI KUNNEN ZIJN. DAGELIJKS KOMEN Er WEER NIEUWE GADGETS EN ACCESSOIRES OP DE MARKT,HIERBIJ TONEN WE EEN KLEINE GREEP.

Zappen met je iPhone Raak je ook altijd afstandsbedieningen kwijt van de tv, dvd-speler, home cinema set en andere apparaten? Dan is de L5 Remote misschien een goede oplossing. Deze maakt het mogelijk om met je iPhone alle apparaten te bedienen die gebruik maken van infrarood signalen. Dit gebeurt door middel van een opzetstuk voor je iPhone of iPod touch.

De bijbehorende gratis app is via iTunes te downloaden. www.l5remote.com

Bescherming én voeding!

De nieuwste iPhone heeft zoveel functies, dat dit in veel gevallen ten koste gaat van de batterijduur. Niet zelden moet je iPhone aan het eind van dag alweer opgeladen worden.

De Exolife heeft een extra batterij voor de iPhone 4. Ze claimen de batterijtijd te verdubbelen. Tevens houd je je iPhone

Voor niets gaat de zon op!

mooi in de sterke en slanke behuizing.

Met deze extra mobiele batterij kun je heel makkelijk

verkrijgbaar in zwart en wit.

je iPhone (2G/3G) blijven gebruiken als de telefoon

www.exogear.com

leeg is. Deze handige mobiele lader voor de iPhone is voorzien van een 1900mAh batterij en een zonnecel.

Je legt de mobiele lader eenvoudigweg in de zon en hij laadt weer op! Hij kan ook worden opgeladen met de lader van je eigen iPhone. Deze hippe en gebruiks­vriendelijke accessoire maakt het gebruik van de iPhone nog completer. www.a-solar.eu

40

Nathan

 Nieuwerwetse wekker

Gadgets

Elke dag met uw favoriete muziek wakker worden. Dat kan met de Edifier iF200.

Hij ondersteunt alle iPod versies, die zijn voorzien van een Dock Connector.

De iF200 heeft 2 speakers die een rijk en dynamisch geluid geven. Deze wekker laadt tevens uw iPod op. Ook verkrijgbaar in zwart en knalroze. www.edifier.ca

Als een sieraad om je nek Tegenwoordig is het vrij gewoon om met je witte Apple oordopjes gezien te worden. Meestal houd je dan je iPod (of iPhone) vast. Maar, voor diegene die dat toch lastig vinden is er nu een ipod nano ketting!

Het heet de Neklit, niet zo’n charmante naam, maar met zo’n iPod mag je dan wel weer gezien worden. www.clingo.com

Snoerloos design Zikmu luidsprekers zijn het resultaat van een Frans onderonsje tussen Bluetooth-specialist Parrot en topdesigner Philippe Starck. Maar niet alleen het design is opvallend…

Parrot’s Zikmu is duidelijk een designstatement. De speakers komen modern en stijlvol uit de hoek en dankzij de elegante vormen en compacte opbouw zijn ze nooit ongewenst opvallend aanwezig in een interieur. Én geen draden meer door je kamer! www.parrot.com

iPod tafel Alwéér een ontwerper die zo gek is op zijn iPod dat hij er flink mee aan de slag gaat. Dit keer is het de Italiaan Mirko Ginepro met zijn iTable. Het is een tafel met het uiterlijk van een grote iPod. Een superstrakke trendy tafel met ingebouwde handige opbergruimte.

Heb je interesse in deze iTable, dan kun je contact opnemen met de maker. www.ginepro.org

Enervision

41

Dhr. Mark van Hoften, directeur van Hoften installatietechniek B.V.

Hij is directeur van Van Hoften Installatie足 techniek, een installatiebedrijf uit HardinxveldGiessendam dat zich meer en meer richt op duurzame ontwikkelingen. Momenteel is zijn bedrijf, in samenwerking met de Nathan Groep, bezig met de grootste duurzame uitdaging die ze ooit in de utiliteitsbouw zijn aangegaan.

Ook in zijn eigen, nieuw gebouwde woning is een volledig duurzame verwarmingsinstallatie ge誰nstalleerd. Hoog tijd om eens langs te gaan bij Mark van Hoften.

Uitdaging in Zoetermeer De overtuiging en passie spatten er vanaf, als Mark van Hoften vertelt over het nieuwste project in Zoetermeer. Het is, tot op heden, de grootste uitdaging op duurzaam gebied die van Hoften samen met de Nathan Groep aangaat. Het gaat om een kantoorpand met 6 verdiepingen (oppervlakte totaal 3700 m2). Het project is een voorbeeld van hoe meerdere bedrijven elkaar perfect aanvullen tot een volledig pallet aan producten en diensten in duurzame klimaattechnieken. De bronboring wordt verricht door ThermoPlus, het oppervlakteverwarmingssysteem met passieve koeling is door van Hoften zelf aangebracht met het leidingwerk van Uponor. De warmtepomp is van Alpha-InnoTec en ook de Oventrop-appendages vindt men in het project terug. Dit alles werd geleverd door Nathan Import/Export. Maar om het project tot een succes te maken is de Nathan Groep afhankelijk van de kennis en kunde van de installateur, bij Van Hoften is deze installatie in zeer betrouwbare handen.

Als het over de exacte details van het project gaat, wordt ook Jan de Bruin erbij geroepen. Niet alleen omdat hij projectmanager van het project in Zoetermeer is, maar ook omdat hij binnen van Hoften de specialist is op het gebied van duurzame klimaattechnieken. De Bruin vertelt dat zowel het eerste stookseizoen als het eerste koelseizoen

42

Nathan



Op bezoek bij:

Van Hoften Installatietechniek B.V. in gesprek met directeur Mark van Hoften

goed zijn verlopen. De installatie van dit systeem was een behoor-

nieuwe projecten waardevolle inbreng te kunnen geven. In 1999 heeft

lijke uitdaging, maar uiteindelijk is het succesvol afgesloten. Dankzij

Mark van Hoften de dagelijkse leiding van het bedrijf overgenomen en het

de combinatie van een Alpha-InnoTec warmtepomp en een Uponor

bedrijf verder uitgebouwd. Sleutelwoorden in het succes van de onderne-

vloerverwarmingsysteem, kan het binnenklimaat heel precies geregeld

ming zijn: flexibiliteit, vernieuwing, marktgerichtheid, constante kwaliteits-

worden. Het comfort waar men het hele jaar van kan genieten is vol-

verbetering, nazorg, betrouwbaarheid en uiteraard duurzaamheid.

gens Van Hoften voor veel eindgebruikers een heel belangrijk pluspunt.

Nazorg Wie is van Hoften?

Opvallend in de opsomming van sleutelwoorden is de term ‘nazorg’.

Maar wie is deze partner in de installatietechniek? Van Hoften is in 1978

Deze term is zeer bewust opgenomen in de kernwaarden. Uiteraard doet

opgericht als loodgietersbedrijf door Cor van Hoften, de vader van Mark

van Hoften haar uiterste best om topkwaliteit te bieden en klachten te

van Hoften. In de daaropvolgende jaren is het bedrijf uitgegroeid tot een

voorkomen, maar mocht er dan toch iets niet helemaal goed zijn

installateur met een scala aan producten en diensten voor de installatie

gegaan, dan is er binnen van Hoften een verantwoordelijke servicecoör-

van sanitair, klimaattechniek en luchtbehandeling. De activiteiten zijn

dinator aanwezig, die ervoor zorgt dat de klacht zo snel en zo goed

met name gericht op woningbouw, utiliteitsbouw en renovatie. Van

mogelijk wordt afgehandeld. Verder maakt van Hoften zelf elk kwartaal

Hoften doet alles in eigen beheer: van de autocad-tekeningen, de

een dag vrij in zijn agenda, om persoonlijk te bellen met de klachten-

prefabricage tot en met de installatie. Daarom bevinden zich onder de

coördinatoren van zijn klanten om te horen of alles naar wens verloopt.

57 werknemers onder andere 4 autocad tekenaars, 3 projectmanagers

Volgens van Hoften richten veel bedrijven zich te veel op de lopende

en is er tevens een werkvoorbereider die persoonlijk verantwoordelijk is

projecten en is er weinig ruimte voor nazorg en klachtafhandeling. Van

voor de kwaliteitsborging van de projecten.

Hoften heeft bewust de keuze gemaakt te investeren in nazorg en hoopt zodoende een optimale klanttevredenheid te garanderen. Over het

Van Hoften wil als bedrijf de rol spelen van adviserende installateur. Zij

algemeen wordt deze extra aandacht voor nazorg door klanten zeer

nemen opgedane kennis en ervaring uit andere projecten mee om bij

gewaardeerd en versterkt het de relatie. “Zo wordt een klacht een kans”.

Enervision

43

Toekomst

Van Hoften ziet voor zichzelf een mooie uitdaging om deze boodschap over

Van Hoften pleit voor een verandering in het denken wat betreft

te brengen. Tevens wil hij zich met zijn bedrijf in de toekomst nog meer

oppervlakteverwarmingssystemen. Volgens hem zouden deze in de

focussen op duurzame ontwikkelingen. Het idee om het dak van het

toekomst beter oppervlaktekoelingssystemen genoemd moeten

kantoor in Hardinxveld-Giessendam vol te leggen met zonnepanelen wordt

worden. De warmtebelasting van gebouwen is de afgelopen jaren

nog een beetje gekscherend gebracht, maar Van Hoften heeft wel degelijk

enorm toegenomen, doordat mensen en bedrijven steeds meer

nagedacht over duurzaamheid in de toekomst. Ten eerste hoopt hij op een

elektronische apparatuur zijn gaan gebruiken. Volgens van Hoften zijn er

omslag bij de gemeentes. Subsidies gaan momenteel voornamelijk naar

op zijn kantoor ruimtes, die zelfs op een winterse dag amper verwar-

renovatieprojecten, maar ik hoop dat er ook in duurzame nieuwbouwpro-

ming nodig hebben, dankzij de stralingswarmte van de elektronische

jecten geïnvesteerd gaat worden�: aldus Van Hoften.

apparatuur. Hier mag in de toekomst dus wel meer nadruk op komen.

Daarnaast verwacht Van Hoften een verschuiving in argumentatie, wat De berekening van de terugverdientijd vindt van Hoften dan ook vaak kort

betreft het gebruik van warmtepompen en oppervlakteverwarmings-

door de bocht. Men vergelijkt de investeringen van de verschillende ver-

systemen in de toekomst. Waar men nu teveel de focus legt op het

warmingssystemen en de verbruikskosten met elkaar, terwijl men vergeet

kostenplaatje, is dat voor veel nieuwbouwprojecten niet relevant.

dat met het oppervlakteverwarmingssysteem ook gekoeld kan worden.

Want is een installatie die in aanschaf weliswaar duurder is dan een

Men zou dus in de berekening van de terugverdientijd ook de aanschaf en

conventioneel systeem echt van doorslaggevend belang, als de totale

elektriciteitskosten van airco of ventilatoren mee moeten nemen. Airco-

waarde van de woning een paar ton bedraagt en het systeem in het

systemen en ventilatoren staan erom bekend dat ze relatief veel energie

gebruik een heleboel comfort oplevert? Een muisstil verwarmingssys-

kosten, dus dit zou de terugverdientijd automatisch een stuk verkorten.

teem, wat in de zomer ook kan koelen en dus het hele jaar voor een constante temperatuur kan zorgen, biedt veel meer comfort dan de

Verder is het argument van terugverdientijd bij nieuwbouw eigenlijk

conventionele systemen. Daarbij zijn de verbruikskosten laag en draagt

misplaatst, men koopt een huis met een bijzonder zuinige installatie,

het systeem bij aan het oplossen van diverse milieuproblemen. Van

welke aanvankelijk wel een hogere investering vraagt. Maar als men

Hoften hoopt dus in de toekomst meer aandacht te krijgen voor het

het huis wil verkopen, zal de waarde ook hoger zijn gezien het

comfort, dat het systeem van Nathan import/Export BV biedt.

voordelige energieverbruik.

PROJECT BUITENHOF TE ZOETERMEER

Bijschrift

44

Nathan



Op bezoek bij:

De Alpha-InnoTec warmtepompinstallatie van project Buitenhof’

Als laatste belangrijke ontwikkeling ziet Van Hoften de aanscherpingen

maken krijgen. Vandaar dat hij er de voorkeur aan geeft te werken met

van de Energie Prestatie Norm voor Woningbouw in 2011 naar 0.6 EPC,

aanbieders van totaalconcepten. In die visie past de Nathan Groep

in 2015 naar 0.4 en naar energieneutraal in 2020. Nathan Import/Export

uiteraard perfect. Van Hoften maakt graag gebruik van alle diensten en

BV biedt installateurs met een duidelijke visie over duurzaamheid, zoals

producten van het bedrijf, zoals de bronboringen van ThermoPlus, de

Van Hoften, een toekomstgericht totaalconcept voor energieneutrale

Alpha-InnoTec warmtepompen, de oppervlakteverwarmingssystemen

gebouwen. Hierbij kan men de warmtepomp met oppervlakteverwar-

van Uponor en de de andere producten die exclusief worden geïmpor-

mingssysteem combineren met zonnepanelen voor het opwekken van

teerd door Nathan Import/Export. Van Hoften is zeer te spreken over de

de benodigde energie. Hierdoor ontstaat een cyclus zonder CO2-uitstoot.

samenwerking en is vol vertrouwen dat deze in de komende jaren alleen nog maar zal worden geïntensiveerd.

Een eigen huis…

Reden daarvoor is onder andere de eerder genoemde aankomende

Van Hoften heeft in zijn eigen nieuwbouwwoning ook een oppervlakte-

aanscherpingen van de Energie Prestatie Norm voor woningbouw.

verwarmingssysteem laten aanleggen. Hij is hier dik tevreden over. Hij

Installaties moeten daardoor simpelweg minder vervuilend zijn,

gebruikt de verticale bodemwarmtewisselaar (geïnstalleerd door

waardoor voor veel projecten de stap naar een warmtepompopstelling

ThermoPlus) in combinatie met de warmtepomp van Alpha-InnoTec voor

onvermijdelijk wordt.

het verwarmen en koelen van zijn huis, middels het vloerverwarmingssysteem van Uponor. Tevens wordt de warmtepomp ingezet voor de

Oproep

bereiding van warm tapwater. Vanaf mei dit jaar verwarmt de warmte-

Als afsluiter wil van Hoften graag partijen uit de woning- en utiliteits-

pomp daarnaast de circa 60 m3 zwembadwater in het buitenzwembad.

bouw oproepen om samen na te denken over nieuwe innovaties. Hierbij

Dit geeft volgens Van Hoften aan dat men echt niet bang hoeft te zijn

kan men denken aan partijen, die bij het voorontwerp van woningen en

dat een warmtepomp tekort zal schieten op een winterse dag. Tevens is

kantoren al mee willen denken over het verduurzamen van het gebouw,

Van Hoften erg blij met het feit dat hij de hele zomer zijn tuindeuren

het verlagen van de EPC en het veranderen van de denkrichting. Van

open kan laten staan, zonder dat dit de aangename temperatuur in zijn

Hoften: “De warmtebron moet van zolder naar de begane grond

huis aantast.

verplaatst worden, daar ligt de toekomst”. 

Van Hoften heeft zijn eigen huis ook gebruikt om klanten te overtuigen van het installeren van een warmtepompsysteem in hun nieuwbouwwoning. Hij heeft deze mensen simpelweg uitgenodigd bij hem thuis en

Hoften Installatietechniek B.V.

daar het systeem laten zien en uitgelegd. Dit heeft tot dusverre geresulteerd in twee opdrachten voor de installatie van hetzelfde

Stek 11

systeem in twee grote villa’s inclusief zwembadwatersysteem.

3371 KG Hardinxveld-Giessendam Tel. 0184-675544

De Nathan Groep

info@vanhoftenbv.nl

Van Hoften hecht veel waarde aan zijn relaties. Sommige van zijn

www.vanhoftenbv.nl

klanten zijn al meer dan 20 jaar tevreden klant. Om dit zo te houden vindt Van Hoften het belangrijk om te weten met wie zijn klanten te

Enervision

45

NIEUWE MEDEWERKERS bij NATHAN IMPORT/EXPORT

Kunnen wij u van dienst zijn?

NATHAN IMPORT/EXPORT WERKT CONTINU AAN VERSTERKING VAN DE DIENSTVERLENING NAAR HAAR KLANTEN. HET BEDRIJF INVESTEERT VOLOP IN HAAR ORGANISATIE. ZO ZIJN ER IN 2010 EEN AANTAL FRISSE KRACHTEN GESTART OP AFDELINGEN DIE GRAAG VOOR U KLAAR STAAN. IN HET ITEM ‘ENERVISION STELT U VOOR’ RICHTEN WIJ ONS DOORGAANS OP EEN VAN DE NATHAN TEAMS. Dit keer stelt Enervision echter 11 nieuwe, enthousiaste vakmensen van diverse afdelingen aan u voor. MET DEZE NIEUWE MEDEWERKERS KAN NATHAN IMPORT/EXPORT U NOG BETER VAN DIENST ZIJN!

Buitendienst, 2 nieuwe medewerkers Allereerst de wijzigingen binnen het Nathan Import/Export buitendienstteam. Dit jaar zijn twee nieuwe medewerkers de weg op gegaan. Veel groothandels, installateurs, architecten en andere opdrachtgevers uit de regio Noord-Oost Nederland hebben inmiddels kennisgemaakt met Ramon Freriksen. Sinds mei 2010 onderhoudt deze nieuwe buitendienstmedewerker de contacten met onze cliënten in postcoderegio’s 75 tot en met 81 en een deel van 82 en 83. Hiermee volgt hij Koos Folmer op, die sinds dit jaar werkzaam is als manager van de afdeling “Key Accounts duurzame projecten”. Ook nieuw binnen de organisatie is Erik Nijssen. Sinds januari 2010 heeft hij postcoderegio’s 55 tot en met 65 van Pascal Purnot overgenomen. Na acht maanden is ook Erik Nijssen een bekend Nathan-gezicht geworden!

Key Accounts duurzame projecten, 1 nieuwe medewerker Ook het in 2010 geïntroduceerde team “Key Accounts duurzame projecten” is door groot succes al toe aan uitbreiding. Het gespecialiseerde Key Accounts team werd samengesteld om woningbouwverenigingen, projectontwikkelaars, adviseurs en architecten optimaal te ondersteunen bij de uitvoering van grootschalige, duurzame projecten.

Acht maanden en diverse interessante projecten later, blijkt de keuze voor een apart team voor omvangrijke projecten een uitstekende

46

sErVicEmoNtEur tom HEikoop

Nathan



Enervision stelt u voor:

6 van de 11 nieuwe medewerkers/ medewerksters, van links naar rechts: Sharon van de Kamp, Jurgen Benders, Sabina Willemsen, Tom Heikoop, Erwin Janssen en Jeany Hengeveld

ontwikkeling te zijn geweest. Het totaalpakket van intensieve

Productmanagement, 1 nieuwe medewerker

projectbegeleiding, verkoopondersteuning, hoogwaardige producten

Een functie die we tot 2010 niet kenden, is die van productmanager.

en diensten, de volledige systeemgarantie en het all-in-serviceplan

Sinds dit jaar wordt deze positie bekleed door Erwin Janssen. Als

wordt hoog gewaardeerd door de afnemers. Met het oog op het

productmanager is deze nieuwe collega verantwoordelijk voor het

gestaag groeiende aantal grote, duurzame projecten, is Martin

initiëren van productontwikkelingen en productwijzigingen en is hij

Beltman als derde projectcoördinator aangetrokken. Martin gaat de

betrokken bij de introductie van deze nieuwe of verbeterde producten.

Key Account buitendienstmedewerkers vanuit de technische binnen-

Erwin Janssen fungeert als technische spil tussen de toeleveranciers en

dienst ondersteunen Wederom een investering in een vakman om u optimaal van dienst te kunnen zijn!

Service Team, 1 nieuwe medewerker Zoals u in de Lente-Enervision hebt kunnen lezen, neemt het Nathan Serviceteam een belangrijke positie in binnen het bedrijf. Het team richt zich fulltime op de ondersteuning van installateurs als het gaat om Alpha-InnoTec warmtepompen en Delta stadsverwarmingsunits. De stijgende vraag naar duurzaamheid door de aangescherpte EPC normen is ook bij deze afdeling sterk merkbaar. Met ingang van 1 juni 2010 werd het team daarom uitgebreid met een nieuwe servicemonteur; Tom Heikoop. Na een uitgebreide interne cursus en stage zal Tom Heikoop zich met name gaan richten op de service en het beheer van Delta stadsverwarmingsunits. De gespecialiseerde diensten van Tom Heikoop vormen een perfecte aanvulling op de uitgebreide warmtepompondersteuning die de afdeling al kende.

Enervision

productmaNagEr ErWiN jaNssEN

47

een vacature open. In de negen maanden dat Jurgen Benders hier inmiddels werkzaam is, is hij uitgegroeid tot rechterhand van Ger van Hout en Erik Nijssen. Voor beide buitendienstmedewerkers werkt Jurgen de prijsopgaven uit en levert hij telefonische ondersteuning aan de cliënten uit de regio Zuid-Oost Nederland.

Verkoopondersteunende functies 4 nieuwe medewerkers 1 functieverschuiving Ook in verkoopondersteunende functies heeft Nathan Import/Export in 2010 een aantal nieuwe collega’s mogen begroeten. In maart is Jeany Hengeveld als receptioniste/telefoniste in dienst gekomen. In mei werd Sabina Willemsen aangetrokken als Personal Assistant van Wolf Nathan en Peter Centen. Naast deze functie, richt Sabina Willemsen zich op mEdEWErkEr tEcHNiscH BiNNENdiENst jurgEN BENdErs

personeelszaken, begeleiding van de receptie, het secretariaat, de afdeling verkoop en het marketingteam. Sharon van de Kamp, voorheen werkzaam als receptioniste, werd aangesteld als afdelingssecretaresse.

In deze functie assisteert zij Sabina Willemsen, de afdeling Service en LE Life Element. De lege plek die Sharon van de Kamp op de receptie achterliet is enthousiast ingevuld door Agnes Scheijbeler die naast haar werkzaamheden op de receptie ook de afdeling verkoop ondersteunt.

De derde receptioniste, Marjolijn Coenen, zette haar functie parttime voort nadat ze in mei moeder werd van haar prachtige zoon Job. Last, but not least, is Arjen van Vuren toegevoegd aan het marketingteam.

Samen met Els Legters zorgt hij ervoor dat u middels brochures, websites, persberichten, mailingen, fabrieksbezoeken, beurzen en niet te vergeten de Enervision op de hoogte blijft van de vele mogelijkheden van Nathan Import/Export! 

plaNNEr gErrit-jaN tEr Horst

Nathan Import/Export. In zijn functie controleert hij nieuwe documentatie en persteksten van de afdeling marketing op technische juistheid, ondersteunt hij de afdeling verkoop bij de ontwikkeling van nieuwe prijslijsten en initieert hij de ontwikkeling van nieuwe technische documentatie en berichtgevingen.

Afdeling technisch binnendienst, 2 nieuwe medewerkers en 1 vacature Met ingang van 16 augustus is Gerrrit-Jan ter Horst in dienst getreden als planner op de afdeling technisch binnendienst. Gerrit-Jan ter Horst zal zich fulltime gaan richten op het inplannen van binnenkomende offerteaanvragen. Hij zal het uit te voeren tekenwerk en de prijsaanvragen verdelen over de acht binnendienstmedewerkers en zal daarnaast de opvolging door de buitendienstmedewerkers structureren. Door de nog altijd stijgende hoeveelheid aanvragen, werd eveneens een medewerker voor de technische binnendienst aangenomen. Het team heeft deze nieuwe collega, Jurgen Benders, eind 2009 al mogen begroeten. Voor een tweede medewerker staat momenteel

48

markEtiNgmEdEWErkEr arjEN VaN VurEN

Nathan



Enervision stelt u voor:

pErsoNal assistaNt saBiNa WillEmsEN EN aFdEliNgssEcrEtarEssE sHaroN VaN dE kamp

rEcEptioNistE jEaNy HENgEVEld

Enervision

rEcEptioNistE agNEs scHEijBElEr

49

EĂŠnfase 230V warmtepomp

50

Nathan



Nathan tipt

Verwacht in januari 2011!

De Enervision-redactie krijgt regelmatig tips van diverse afdelingen binnen de Nathan Groep over de producten van Uponor, Alpha-InnoTec, Oventrop, Delta of Komfort SBK. De tips waarvan wij vinden dat u ze niet mag missen, geven wij u graag mee in ‘Nathan Tipt’. De afdeling ‘Product Management’ heeft ons regelmatig op de hoogte gehouden van de ontwikkeling van de nieuwe WZ S 31 H/KS. Een warmtepomp die zich uitstekend thuisvoelt in een moderne energiezuinige woning. Deze slimme warmtepomp wekt niet meer energie op dan er op dat moment nodig is. Dit maakt deze warmtepomp extreem zuinig. Met gepaste trots presenteert Enervision u de WZ S 31 H/KS.

Een aantal jaren na zijn introductie, is de warmtepomp geen nieuw concept meer dat alleen beschikbaar is voor grote bedrijven en gezinnen met bovenmodale inkomens. De warmtepomp is tegenwoordig een bewezen verwarmingssysteem waarmee vele gezinnen en organisaties hun pand goedkoop, milieubewust en comfortabel verwarmen en koelen. Met haar duurzame brine/water-, lucht/lucht-, lucht/water- en water/water warmtepompen is Alpha-InnoTec al jaren een begrip in de warmtepompmarkt. En de firma staat niet stil! Continue ontwikkelt Alpha-InnoTec nieuwe oplossingen die aansluiten op de vraag uit de markt. Zo introduceert het bedrijf nu de WZ S 31H/KS brine-water warmtepomp, speciaal voor de Nederlandse energiezuinige nieuwbouwwoningen.

Verwarmen, passief koelen en bereiding van warm tapwater De nieuwe Alpha-InnoTec WZ S 31H/KS betreft een éénfase 230V warmtepomp met een capaciteit van 3,4 kW (B0 /W35). De functies verwarmen, passief koelen en de bereiding van warm tapwater worden in een compacte behuizing met elkaar gecombineerd. Vele warmtepompen wekken meer

Binnenkant modulebox WZ S

energie op dan in een woning gebruikt kan worden, hiermee worden onnodige kosten gemaakt. Deze kosten worden met de Alpha-InnoTec WZ S 31H/KS bespaard. Duurzaam verwarmen wordt daarmee nóg duurzamer.

WZ S 31H/KS Combiwarmtepomp brine/water

Plug & Heat De WZ S 31H/KS is net als de andere warmtepompen uit de Alpha-Inno-

 3,4 kW

Tec WZ S serie ontwikkeld volgens het ‘plug & heat’ principe. Alle

 passieve koeling

componenten die bij standaard warmtepompen buiten de machine aan

 geïntegreerd 140 liter voorraadvat voor

de muur moeten worden bevestigd, zijn bij de WZ S geïntegreerd. De

warm tapwater

ontwerp- en installatiewerkzaamheden worden hiermee tot een

 65 °C aanvoertemperatuur

minimum beperkt. Alle componenten zijn in de fabriek getest en

 zeer geluidsarm

optimaal op elkaar afgestemd waardoor niet alleen montagetijd wordt

 alles in één behuizing

gespaard, maar tevens extra betrouwbaarheid wordt gegarandeerd. De

 op 230V netwerk

uitneembare modulebox zorgt daarnaast voor veel gemak tijdens

 zeer installatievriendelijk

transport, montage en service. Een unieke eigenschap van de WZ S 31H/

 kleine opstelruimte, veel opstelmogelijkheden

KS warmtepomp is dat deze simpelweg op het 230V netwerk kan worden aangesloten. Ideaal voor de woningbouw. 

Enervision

51

Woestijnen. Ogenschijnlijk lege landschappen met weidse uitzichten. Sommige liggen vol met kiezels, andere met zoutmeren, rotsen of ‘gewoon’ met zand. In Namibië vind je deze onherbergzame plekken op aarde in allerlei variaties. Hoe boeiend kan een levensechte zandbak zijn? Het zal je verbazen!

Fata Morgana of werkelijkheid?

Namibië blijft verrassen

De hoofdstad Na aankomst op de relatief kleine, maar keurige luchthaven van Namibië, is het een uur rijden naar Windhoek, de hoofdstad van het land, centraal gelegen in een brede vallei. Windhoek is aardig, met onder andere een door Duitse kolonisten gebouwde kerk, maar de stad valt wel in het niet bij de rest van het land. Het avontuur wacht.

Surrealistisch landschap De meest klassieke woestijn ligt in het Namib Naukluft National Park, met de beroemde Sossusvlei. Hier tref je hoge zandduinen aan die vooral bij zonsopkomst adembenemend zijn. Een waar paradijs voor fotografen. In de vroege ochtend verschieten de uit de kluiten gewassen zandhopen steeds van kleur. Met een enkele alleenstaande boom op de

oldtimer in Solitaire

voorgrond, doet het landschap haast surrealistisch aan. Voor een buitenaards uitzicht beklim je de zandduin. Laat op weg naar de top het

dan een benzinestation met een roadhouse is het niet. Achter de bar

warme zand wegzakken onder je blote voeten. Naar beneden rennen is

staat een forse man, met een baard van een paar weken en een norse

nog leuker. Alsof je vleugels hebt! Wie geluk heeft komt een oryx, ook

grijns, die luistert naar de naam Moose. Als je op de menukaart ‘verse

wel gemsbok genoemd, tegen. Deze prachtige dieren hebben zich

appeltaart’ ziet staan, twijfel je wellicht even. Wie deze dan toch bestelt

volledig aangepast aan de soms onverbiddelijke natuur.

wacht de meest heerlijke smaaksensatie ooit geproefd. Misschien komt het wel omdat je net een lange afstand hebt afgelegd en alles immers

Verse appeltaart

beter smaakt als je echte trek hebt. Eén ding is zeker, de geur en de

Net als je denkt dat je op de meest afgelegen plek ter wereld bent

smaak van het legendarische stuk appeltaart bij deze pomp is onverge-

aangekomen, verschijnt het gehucht Solitaire aan de horizon. Veel meer

telijk. Al is het versgebakken brood ook niet te versmaden.

52

Nathan



Reizen

pelsrobbenkolonie bij Cape Cross

Atlantische oceaan

door allerlei kieren de auto in. Het hoort er bij. Net als de spontaniteit van

De weg vervolgt zich door niemandsland. Althans, zo lijkt het misschien.

de lokale bevolking. Kijk niet verbaasd op als je bij het versteende bos van

Dit ruige maanlandschap mag dan kaal ogen, schijn bedriegt. Met een

Petrified Forest aangenaam wordt verrast door een groepje breedlachende

druppel water is een ‘dood’ takje tot leven te wekken. De blaadjes

gidsen, dat je trakteert op hun zang en dans. Niet omdat ze er iets mee

ontvouwen zich voor je ogen. Een klein wonder. Je kunt het je haast niet

willen verdienen. Dit is oprecht en ze doen het echt puur voor hun plezier.

voorstellen, maar na het regenseizoen verandert de woestijn in één grote

Zingen en dansen zit hen immers in het bloed. De oervolkeren hebben

bloemenzee. Een zeer bijzondere en uiterst zeldzame woestijnplant is de

subtiel hun sporen nagelaten in Damaraland. Een mooi voorbeeld zijn de

welwitschia. Een oerplant die zowel mannelijk als vrouwelijk kan zijn.

duizenden jaren oude rotsgraveringen bij Twyfelfontein. Er zijn voorname-

Uiteindelijk doemt de Atlantische Oceaan als een luchtspiegeling voor je

lijk afbeeldingen van dieren en mensen te zien, maar ook van enkele

ogen op. Hier ligt het gezellige, Duits georiënteerde Swakopmund. Het

mysterieuze tekens die tot nadenken stemmen. Nog iets noordelijker leeft

stadje kent vele terrasjes en winkeltjes waar souvenirs, kunstwerken en

het semi-nomadische Himba volk. Ter bescherming van de zon en

curiosa liggen uitgestald. Iets ten zuiden van Swakopmund vind je

insecten, smeren ze zich van top tot teen in met een mengsel van vet en

Walvisbaai, de ideale uitvalsbasis voor een boottocht door een lagune vol

rode oker, wat hen hun opmerkelijke lichaamskleur geeft.

dolfijnen, pelsrobben en pelikanen. Aan boord word je getrakteerd op champagne en oesters. De grootste kolonie pelsrobben is overigens te bewonderen bij het strand van Cape Cross, waar duizenden dieren luidruchtig door elkaar krioelen op het strand.

Oervolkeren In tegenstelling tot veel andere Afrikaanse landen, kom je in Namibië niet veel mensen en vee tegen langs de weg. Damaraland is een uitzondering.

Hier zie je enkele Herero marktstalletjes, groepjes runderen en wat slingerende ezelskarretjes. Dit zal alles te maken hebben met de meedogenloze droogte en soms lange afstanden. Regelmatig moet je aan het eind van de dag het stof van je kleding en koffers vegen. Het zand dwarrelt, tijdens het rijden over de deels ongeasfalteerde wegen, gewoon

Enervision

Leden van het semi-nomadische Himba volk

53

Boven: een bonte verzameling dieren in het Etosha National Park midden: een Wilde ontmoeting onder: Zebra’s op de zoutvlakte van Etosha

Ontmoetingen bij de waterpoel Het lijkt wel een illusie als midden in de gortdroge woestijn zebra’s, elandantilopen, giraffes en impala’s zij aan zij uit dezelfde waterpoel staan te drinken. Dit kan alleen maar Etosha zijn, het grootste nationale park van Namibië. Het is slechts een tipje van de sluier van wat je hier te wachten staat. Etosha National Park herbergt een bijzonder landschap, waar het wemelt van de wilde dieren. Het grootste, beschermde natuurgebied van het land heeft keurig aangelegde gravelwegen en drie geheel gerenoveerde restcamps, volledig in harmonie met de omgeving. Dat geduld wordt beloond in Etosha, blijkt als je stopt bij een van de vele waterpoelen en rustig het tafereel gadeslaat dat zich voor je ogen afspeelt. Observeer hoe verschillende diersoorten letterlijk dichter tot elkaar komen. De hiërarchie is duidelijk zichtbaar en zeer interessant om te volgen. Ook het spanningsveld is duidelijk voelbaar. Het lijkt heel bijzonder om al die dieren bij elkaar hun dorst te zien lessen. Maar water betekent overleven en daarvoor neem je soms risico’s. We hebben het hier over een gebied zo groot als half Nederland met een bodem die voor ruim een kwart uit zoutmeren bestaat. Etosha betekent niet voor niets ‘grote witte vlakte’. Op dit maanlandschap

54

Nathan



Reizen

Uitrusten en genieten van het uitzicht

verder over namibië… groeit nauwelijks wat. Alleen na hevige regenval staan de zoutvlakten

 Het is een groot voordeel dat u geen last heeft van

tijdelijk onder water. Grote groepen olifanten spelen dan dankbaar met

tijdsverschil, ondanks dat u naar de andere kant

het water. Hun slurven gaan op en neer en ze spuiten elkaar, maar

van de aardbol vliegt.

vooral zichzelf, kleddernat met een flinke straal modderwater. Soms waagt een impala de gok en loopt dan parmantig tussen de grote

 Vanwege de ligging op het zuidelijk halfrond zijn de

douchende, grijze massa door. Op zo’n moment zorg je natuurlijk dat je

seizoenen tegenovergesteld aan de onze. De meest

camera goed op scherp staat.

aantrekkelijke reisperiode is in de droge tijd van april t/m oktober, wanneer de luchtvochtigheid

Heldere sterrenhemel

laag is en de temperatuur aangenaam.

Overdag is het meestal heerlijk warm, maar als de duister inzet kan het soms behoorlijk afkoelen. Daar hebben ze hier iets op gevonden. Bij het

 Er zijn geen verplichte inentingen en een deel van

kampvuur of tijdens een diner in de buitenlucht, wordt een pan met

het land is malariavrij. Wij adviseren u tijdig voor

hete kolen onder je stoel geschoven. ‘Op hete kolen zitten’ heeft in

vertrek uw huisarts of GG&GD te raad­plegen.

Namibië een hele andere betekenis, zoals veel dingen in dit land niet zijn wat ze lijken. Aan het eind van een dag in de woestenij nemen

 Een leuke leestip is het boek Solitaire van

reizigers vaak hun ervaringen nog even door in de open lucht onder een

Ton van der Lee, over het gelijknamige

heldere sterrenhemel. Niet zelden zijn ze overrompeld door de

woestijngehucht

onverwachte verassingen die Namibië dan nog voor ze in petto blijkt te hebben. Bent u er klaar voor? 

Enervision

55

TNO gElIjKWAARDIgHEIDSVERKlARINg voor de Alpha-InnoTec WZ S en WZW warmtepompen

Klaar voor de toekomst!

De uitstekende energetische prestatie van de Alpha-InnoTec WZ S- en WZW warmtepompen is door kennisinstituut TNO officieel bevestigd met twee gelijkwaardigheidsverklaringen.

Deze verklaringen tonen aan dat de Alpha-InnoTec warmtepompseries WZ S (voor gesloten bronsystemen) en WZW (voor open bronsystemen) aanzienlijke EPC reducties mogelijk maken. De afkorting EPC staat daarbij voor ‘Energie Prestatie Coëfficiënt’; de getalswaarde van de Energie Prestatie Norm. Hoe energiezuiniger een pand is, hoe lager de EPC waarde is.

Voor aanvullende informatie en het downloaden van de TNO gelijkwaardigheidsverklaringen voor de WZ S en WZW serie bezoekt u www.nathan.nl.

56

Nathan

afstand dankzij AlphaWeb

De minimale EPC waarden en het efficiënte energieverbruik voor verwarming, warm water en koeling resulteren in een waardestijging van het gebouw en lage energiekosten.



Noviteiten

Opwekkingsrendement Alpha-InnoTec warmtepompen opw;ver voor verwarming volgens TNO gelijkwaardigheidsverklaringen, type WZ S 41H/KS, WZ S 61H/K, WZ S 81H/K en WZ S 101H/K Verwarmingsinstallatie Ontwerpaanvoertemperatuur

aanv ≤ 30 °C

aanv ≤ 35 °C

35 ‹ aanv ≤ 40 °C

40 ‹ aanv ≤ 45 °C

Individuele of collectieve elektrische warmtepomp, niet behorend tot warmte-levering door derden, met als bron: bodem WZ S 41H/KS

4,90 * nel1)

4,73 * nel1)

4,68 * nel1)

4,57 * nel1)

WZ S 61H/K

5,83 * nel1)

5,29 * nel1)

5,21 * nel1)

5,04 * nel1)

WZ S 81H/K

5,57 * nel1)

5,32 * nel1)

5,23 * nel1)

5,04 * nel1)

WZ S 101H/K

5,87 * nel1)

5,29 * nel1)

5,19 * nel1)

4,99 * nel1)

Waarin: el 1)

: :

is de getalswaarde van het rendement voor de elektriciteitsvoorziening, volgens 15.2 het resultaat van de vermenigvuldiging moet naar beneden worden afgerond naar een veelvoud van 0,02

Opwekkingsrendement Alpha-InnoTec warmtepompen opw;tap;i voor warm tapwaterbereiding volgens gelijkwaardigheidsverklaringen van TNO Rendement gemeten volgens grondwater bodem grondwater bodem grondwater bodem grondwater bodem

WZ S 41H/KS WZ S 61H/K WZ S 81H/K WZ S 101H/K Waarin: Qbeh;tap;bruto;i el opw;tap;i 1) ctap

: : : : :

Qbeh;tap;bruto;i (MJ)

opw;tap;i (–)

Klasse 4: ≥ 14000 Klasse 4: ≥ 14000 Klasse 4: ≥ 14000 Klasse 4: ≥ 14000

– 2,33 * ctap * nel1) – 2,36 * ctap * nel1) – 2,38 * ctap * nel1) – 2,21 * ctap * nel1)

is de bruto-warmtebehoefte voor warmtapwaterbereiding voor installatie i, volgens 9.2.2 is de getalswaarde van het rendement voor de elektriciteitsvoorziening, volgens 15.2 is het opwekkingsrendement voor de warmtapwaterbereiding van installatie i; volgens 9.4 het resultaat van de vermenigvuldiging moet naar beneden worden afgerond naar een veelvoud van 0,025, volgens 9.4.2 is de correctiefactor voor de toepassingsklasse volgens 9.4.3 van de NEN 5128:2004/A1:2008

Tabellen opwerkingsrendementen voor verwarming en warm tapwaterbereiding WZ S serie

Unieke combinatie van eigenschappen  EPC reductie tot 0,36 mogelijk ten opzichte van een HR107 combitoestel met HRWW  aanzienlijk lagere bouwkosten mogelijk door zeer goede energetische prestaties

Uitstekende prestaties

 uiterst efficiënte verwarming en warm tapwaterbereiding

Uit berekeningen kwam naar voren dat de WZ S- en WZW warmtepompen van Alpha-InnoTec EPC reducties tot wel 0,36 mogelijk maken ten

 innovatieve techniek

opzichte van HR107 combitoestellen met HRWW. Ook in vergelijking met

 extra comfort door passieve koeling

warmtepompen zonder gelijkwaardigheidsverklaring scoren de

 zeer geluidsarm bedrijf

warmtepompen van Alpha-InnoTec vele malen beter, hier zijn EPC

 verregaande technische kennis van de partners Alpha-InnoTec GmbH en Nathan Import/Export B.V.

verlagingen tot wel 0,20 te behalen.

Klaar voor de toekomst

Uw voordelen op een rij:

De door TNO vastgestelde onderzoeksresultaten zijn van ongekend belang met het oog op de toekomst. Zo stelde de overheid de Energie

 hoge COP in combinatie met bodemwarmtewisselaars, aardwarmtecollectoren of WKO-systemen

Prestatie Norm voor nieuwbouwpanden in 2010 vast op een EPC van 0,8. Eind 2011 zal het EPC energievoorschrift vervolgens worden

 4, 6, 8 of 10 kW brine/water warmtepomp

bijgesteld naar 0,6 en in 2015 zal de EPC eis zelfs nogmaals met 0,2

 geïntegreerd voorraadvat voor warm tapwater 190 l

worden verlaagd. De overheid is vastbesloten toe te werken naar

 verwarmingswatertemperatuur tot maximaal 65 °C

uitsluitend energieneutrale nieuwbouw in 2020 dat neerkomt op een

 bijzonder hoog opwekkingsrendement tot 5,87 bij

EPC van 0,0. Er is voor de nieuwbouwmarkt dus flink wat werk te

verrichten om de komende jaren aan de steeds strengere eisen te

 vrije koeling (passieve koeling)

blijven voldoen. Alpha-InnoTec heeft de oplossing echter reeds enige tijd

 zeer kleine opstellingsplaats (0,42 m2)

paraat. Bij een juiste toepassing, helpen de Alpha-InnoTec WZ S en WZW

 standaard bediening en beheer op afstand

aanvoertemperatuur 30 °C

warmtepompen de nieuwbouwmarkt om nu al aan de norm voor 2015 te voldoen! 

Enervision

57



Reizen:

Nathan Groep:

Enervision stelt u voor:

Product onder de aandacht:

De wonderen van Ijsland

ThermoPlus bronboringen

Nathan verkoopafdeling

Oventrop Cocon Q

Enervision kruiswoordpuzzel 1

2

3

4

5

12 15

16

22

23

7

19

24

39

40

21 27 32

36

37

41

42

45

47

43

46

48 50

49

51

52

55

54

56

61

57

62

66

58

68

73

77

53

63

67

72

59

69

70 75

78

79

71 76

80

83

84

86

60

64

74

82

11

10

20

31 35

34

9

26

25 30

44

50

8 14

18

29 33

65

6

13 17

28

38

Volgend nummer

81 85

87

26

30

40

57

4

39

70

35

55

60

87

11

85

29

Oplossing voor 1 oktober opsturen naar: Nathan Import/Export B.V. Postbus 1008, 6920 BA Duiven t.a.v. Els Legters of mail naar E.Legters@nathan.nl

Horizontaal 1. schuin gedrukt; 7. dwergstaatje in de Pyreneeën; 12. droog (kaal); 13. modern navigatiemiddel; 14. alsmede (bovendien); 15. ribidium (scheik. afk.); 17. vulkanisch product; 19. Europeaan; 21. wettelijke aansprakelijkheid (afk.); 22. borstbeen; 24. bekend bloemenpark; 27. Russische straaljager; 28. insectenetend zoogdier; 30. plaats in Gelderland; 31. uitroep van schrik; 32. telwoord; 33. zeehond; 35. reusachtig; 37. nachtkleding; 38. fijngebouwd; 41. open plek in een bos; 42. begroeting (onthaal); 44. mondwater; 46. aanwijzing (hint); 47. bloembeginsel; 48. editie (publicatie); 49. graanpakhuis; 50. echtgenoot; 52. onbewoonbare woning; 54. opleiding (cursus); 56. Bank Nederlandse Gemeenten (afk .); 58. haarstukje; 61. muurholte; 62. afvoerkanaal; 64. Chinese vermicelli; 65. deel van been; 67. herkauwend zoogdier; 68. olie (Engels); 70. ontkenning; 72. hertensoort; 73. warm broodje met gehakt; 76. waterloop; 77. maanstand (afk.); 78. ritueel gebruik; 79. worp; 81. Nederlandse Spoorwegen (afk.); 82. afgemat; 83. meisjesnaam; 84. bid (Latijn); 86. plaats in Limburg; 87. liefdesavontuur.

Verticaal 1. juist (zonder fouten); 2. reverendus dominus (afk.); 3. muzieknoot; 4. land in Azië; 5. verduisteren (bedrog); 6. denkbeeld (inval); 7. plaats in Gelderland; 8. slechthorend; 9. gehoororgaan; 10. godsdienst (afk.); 11. letterkeer; 16. jong dier; 18. runderen (algemene benaming); 20. wijfjesschaap; 21. vragend voornaamwoord; 23. Zwitserse hoofdstad; 25. Engelse graafschap; 26. meisjesnaam; 27. bontsoort; 29. onderricht in zuiver spreken; 32. particuliere tuin die niet bij de eigen woning ligt; 34. slaapplaats; 36. keukenkruid op specerij; 37. schrijfgerei; 39. werkelijkheid (menens); 40. gelaatspoeder; 42. plaats in Limburg; 43. dun opgerold wafeltje; 45. meisjesnaam; 46. wereldraad van kerken (afk.); 51. vordering; 53. familielid; 54. onuitstaanbaar iemand; 55. (ver)bond; 56. bibliotheek (afk.); 57. vies (ranzig); 59. landstreek in Brabant en Limburg; 60. land in Noord-Afrika; 62. inwoner van het oude Rome; 63. draag- of steunbalk; 66. deel van hals; 67. huisdier; 69. jongensnaam; 71. lidwoord; 73. deel van voet; 74. melkklier; 75. zuivelproduct; 78. gesel (zweep); 80. Irish Republican Army (afk.); 82. gewicht (afk.); 85. meisjesnaam.

De winnaar van de puzzel in deze nazomereditie van Enervision mag nog langer genieten van zijn vakantiefoto’s!

De winnaar ontvangt namelijk een cheque waarmee men vier foto’s naar keuze kan laten uitvergroten en afdrukken op 40 x 40 cm canvas. Zo kunt u uw meest waardevolle foto’s als schilderijen aan de muur hangen. Deze prijs is mogeljik gemaakt door Herinneringen op Linnen.

Voor alle Enervision-lezers bied Herinneringen op Linnen een unieke korting aan van 10%. Ga naar www.herinneringenoplinnen.nl en vul bij de actiecode het woord: ‘Enervision’ in en ontvang direct de korting over uw gehele bestelling.

58

Wij feliciteren de heer Thijssen van Sanidrome Thijssen in Deurne met het winnen van de lentekruiswoordpuzzel! Erik Nijssen had namens alle Nathan medewerkers het voorrecht de heer Thijssen een zeer prettig verblijf voor twee personen in hotel Les Charmes in Maastricht toe te wensen!

Nathan

Met de Alpha-InnoTec WZ S combiwarmtepomp bent u nu al klaar voor de aangescherpte EPC normen in de toekomst! !

EPC reductie tot wel 0,36 mogelijk t.o.v. HR 107 CV – ketel EPC reductie tot wel 0,20 mogelijk t.o.v. warmtepomp zonder kwaliteitsverklaring

de llen et u v n O r aa en h Voo rmatie n de TN info den va gheidsnloa ardi dow lijkwa ringen ge erkla t u v zo e k l. be athan.n .n www

TNO certificaten voor de Alpha-InnoTec warmtepompen

w z s - serie van alpha-innotec

Kosten en energie besparen met de WZ S Combiwarmtepomp!

Nathan Import/Export B.V. Impact 73 · NL- 6921 RZ Duiven Tel. +31 (0)26 - 445 98 45 Fax +31 (0)26 - 445 93 73 info@nathan.nl · www.nathan.nl

Maak een rondvlucht op www.uponor.nl

Bezoek www.uponor.nl en beleef de rondvlucht door de virtuele Uponor 3D stad!

Bekijk de producten van Uponor daar, waar ze gebruikt worden: in de gebouwen zelf! Aan de hand van een vlucht door de Uponor 3D stad ontdekt u de hoogwaardige systeemoplossingen op gebied van duurzaam verwarmen, duurzaam koelen, installatiesystemen en leidingsystemen!

Nathan Import/Export B.V. Postbus 1008 6920 BA Duiven Nederland

T F E W

+31 (0)26-445 98 45 +31 (0)26-445 93 73 info@nathan.nl www.nathan.nl

www.uponor.nl