academic portfolio by Altan Başık

index

workshops

.lecturer : exploratory drawing khas university factory workshop week 2020

......................... 9

conferences

. xxı.sigradi (2018): sharing background noise: enactive approach in reading auditory space

.......... 19

. xx. generative art (2017) : blury boundaries : ............ 29

queries on boundary phenomenon by using doppler effect

graduate studies

. listening to the changed sonic environment

of corona virus days ............................................ 46

. design cognition :

the role of mental imagery in design thinking ......... 56

. generative systems in architectural design : anizotropik renk ve kent ................................................. 67 . seminar : gürültünün mekanını kurmak .................... 80 . project-2 : gündelik hayat, müzik, gürültü ve rastlantısallık üzerine ..................... 99 . project-1 : kentsel müstereklerin imkanları ............. 108

undergraduate projects .

proje -1 , görsel sanatlar merkezi ................................... 124

. proje-2 , karaköy balık pazarı .......................................... 132 . proje-3 , hasanpasa gazhane ........................................... 142 . diploma , konservatuar .................................................. 152

research scholarships . emre arolat arastırma bursu : endüstri ile gelisen kentler ve dekonstrüksiyon ....... 165

workshops

WorkShop 03-04-06 / 03 / 2019

Exploratory Drawing

first day. .freehand - opening the arms and hands - no pre-questions .drawing lines - filling pages with lines, using different material, pencils and ink-based pen .drawing complexity: circles, hatches and together making compositions .talk after each draw session, what we were thinking, the role of material .introducing, creative side of being aware of thinking, questioning aloud watching an examples .asking homework - bringing their visual library and watching suggested videos. second day. .warm up, drawing together .drawing perspective, discovering it by imagining .playing with cubes .working on homework, try to discover what they like in the picture, and by taking notes, to categorize .asking homework, to take day & night street view picture from same perspective. third day. .warm up, drawing cubes together .drawing night vision, discovering/ remembering invisible (dark) parts of picture (urban scene) .drawing the day pictures - finding out their behavior where they started to draw the scene what they focused on, without looking at the pictures - trying to memorize .making collages - selected urban images be printed or used digitally, they will be manipulated to make new imaginary space.

This workshop aims to meet the students with their thoughts during drawing. This kind of awareness is intended to reveal to help them to find out their intentions and attention and to make them use it as their material in visual exploration.

Conceptually it is approached to thoughts as thinking process in the context of decision making and imagining. Decision making is considered here as an inner voice where the students have communication (seeing & thinking/imagining & reflecting) in each step of drawing. And, Imagining is concerned as a discovery of mental image. By focusing on imagining / memorizing / remembering practices, it is expected to unfold their fore and background meaning attribution about the images they bring and they draw.

Apart from here, This workshop consists of three sections that will be performed in three days. On the first day, it will be studying basic elements of drawing (lines and circles) and complex compositions (hatches, lines, and circles together). In the second section, there will be focused on perspective drawings by practicing imagining. And in the third section, it will be worked on visual images that they collected and a couple of them will be drawn repeatedly by imaging them. And the last section will be finished by asking them to make collages with their visual library.

In each section, drawings will be performed repeatedly with a different pen, pencils, and markers to unfold the role of materials on thinking and of repetition on the production of differences. It won't be taught the student the right way to draw. Instead, they will be encouraged to concentrate on their questions, feelings (hesitations, encouragement, boredom etcâ&#x20AC;Ś), and images in their mind. Therefore, it will be asked to write to them all and the evaluation of their decision-making process and its reflection on the paper will be discussed in the group talk sessions after each drawing accomplished.

conferences

Altan Başık Istanbul Technical University, Architectural Design Graduate Program | Turkey | altanbasik@gmail.com Sema Alaçam Istanbul Technical University, Faculty of Architecture | Turkey | alacams@itu.edu.tr

Abstract This paper conceptualizes the Auditory space in terms of hearing process by employing the Enactive Approach. In this context, this study aims investigate the spatial awareness and proposes a research methodology to achieve access to the auditory space where places share similar background noise. This methodology consists of two phases: field recording of the predetermined route first explored by the Spectrogram Sound Analysis (SSA) technique, secondly with the participation of 8 subjects, a survey analysis based on listening to records captured from the predefined route. This research aims to reveal potential use of SSA by relating to survey examination as a new way of reading space. Keywords Background Noise, Auditory Space, Enactive Approach, Spectrogram, Survey Examination

INTRODUCTION Space can be defined as a geometrical form by the Euclidean Theory; however, this approach identifies only one feature of space which is experienced by the sense of sight. Space can be considered more complicated and multilayered cluster which consists of concurrent sensory interactions between the perceiving subject and the environment. Moreover, auditory space is one of the layers where this geometric form can still be perceived as an audible. As an example, humans are capable of recognizing the spatial depths and the texture of surfaces only by listening to the reflections of the voices in the space, if they trained for it. Nevertheless, auditory space does not only consist of the single audible voice but also noise. Neglecting the noise can be only possible in an anechoic chamber condition, where the absolute silence can be obtained. Apart from these, attention of the listeners play a crucial role on identification and characterization of the auditory space. Each listener can pay attention to different voices and interpret them. Smalley (1996) explains the causes of this plural meaning production through the four listening mode by referring to the listening process concept of Pierre Schaeffer. The first mode is “an information-gathering” that listeners focus on the message of the sound.. Second is “passive reception” where voices become background noise unintentionally. The third and fourth listening modes are about musical listening. In the third listening mode, voices are abstracted by ignoring the messages of the voices intentionally and responding to attributes of sounds; as an example, listening to the traffic jam as a musical piece. Moreover, the fourth listening mode is also abstract listening the attributes of sounds although it is not

necessary, it is a multimodal listening where four modes are implied in musical composition (Smalley, 1996). In that manner, this study aims to understand a listening process in the context of the occurrence of the spatial awareness; therefore, we question how places, which share the same background noises, can be distinguished from each other just by listening. This question may become a part of many different research areas such as acoustic, cultural study, urban planning or architecture design. However, we approach this question as auditory space research in the field of architectural study and offer a new reading methodology for spatial explorations: at first, we conceptualize the framework of auditory space through the enactive approach to listening; and secondly, we examine the case study by criticizing the methodology of achieving access to the auditory space. The proposed methodology of auditory space comprises of quantitative (environmental analysis) and qualitative (experiential examination) research by concerning the enactive approach. We employ the Spectrogram Sound Analysis (SSA) technique in the environmental analysis to illustrate the quantitative data of the soundscape recording. On the other hand, we focus on experiential analysis to unfold listeners’ experiences through a survey study based on soundscape recordings. The primary importance of this research, as our initial aim, is to reveal the correlation between quantitative and qualitative research. The reason of this attempt is derived from the enactive approach which claims that environment cannot be perceived as object or object, but co-emergence of living-being and environment consist of each other. SSA type of data can be transformed simultaneously and

interactively to different forms, for example 2D D visualization or spatial mechanics by taking advantages of current technology. These kinds of usage of SSA has a potential to create and design new experience for the users; however, SSA data does not provide directly any information about the experience of own audience elatedly, sub-questions emerge: when the soundscape is visualized through SSA, can the analysis of the minor differentiations in the SSA graphics provide any meaningful information about the user experience Is it possible to make any correlations between the analyzed visual data and the results of the survey Taking these questions in mind, we aim to reveal the potentials of SSA as a way of reading space for the further design and research studies.

CONCE TUA RA E ORK O AUDITOR S ACE Auditory space might be understood as an audible sonic field which is determined by the limits of hearing under the effects of the acoustic property of the physical environment. Accordingly, auditory space is defined as a measurable field where the listening process does not occur yet. At this juncture, there needs to draw a simple distinction between hearing and listening; hearing can be defined as the passive receiving of a sound as input metaphor of receiving sound (Tomas Tuuri,2012), while the listening is an interpretation of voices which are selected by the listeners inside from the sonic environment. Accordingly, it can be concluded that when the hearing emerges in the body, the interpreted voices shape our spatial understanding and, thus, the limits of auditory field becomes abstracted and, thus, expanded by the listeners.

22th ONFE EN E OF THE IBE OAME I AN SO IET OF DIGITA G APHI S

On the other hand, auditory space is also studied as a perception of a sound field regarding spatial hearing or sound localization (see also arlile,1996). However, the question of how we perceive the world is broad and controversial study field to be concrete about auditory spatial perception. Therefore, this study conceptualizes the auditory space by taking into account the cognitive process of listening regarding the Enactive Approach and argues that auditory space cannot be indicated in physical measurements without denying the effects of the physical properties of the space on the spatial perception. The fundamental understanding of the spatial experience is considered as it stars with being aware of self-location in the space. According to Groh (201 ), the mental process of spatial awareness is a body-centred discovery that the whole body system work together in this process ; moreover, the sense of hearing has an essential role on spatial awareness as much as the sense of sight and touch (for the effect of the vision on the spatial experience, see also oss, 1996; Eimer 200 ). She explains that the skills of an ear to distinguish the sound source location, and thus, the brain can find out the position of the body in the space. However, she also especially emphasizes that bodycentered distances (spatial dimension) and the relationship between the body and the other locations be decoded in the brain by taking benefit from the cooperation of the sensory organs, the nervous system, the balance mechanism of the body and the memory. From this point of view, it might be understood that our hearing skills are ready-being and we are so aware of auditory space. However, when we test our spatial

awareness of hearing by closing our eyes and trying to walk around in the places that we do not know before, we may realize that finding the spatial clues is not easy only by listening. The reason for this situation is lack of practice to discover the spatial clues of the voices by listening; we may more use to practice of seeing. For example, blind individuals can have strong spatial awareness as much as the others who have no any disability. isually disabled Daniel ish explains that he improved his echolocation technique (making clicking noises with the mouth and listening reflection of sound from surfaces) by practicing, and thus, he better identifies the spatial depths, surfaces, and forms (Url-01, 201 ). It is not a new knowledge that blindness is not an obstacle for the formation of spatial awareness; they can play football or ride a bike. However, it can be questioned that what it looks like to be the sense of the hearing centered person, or, how the usage balance between hearing and seeing can influence our relationship with the environment Mc uhan (201 ) discusses this issue, by referring to the article of arothers(19 9), between the cultures where the usage balance of the sense of sight and hearing have different domination. In this context, Mc uhan explains the differences between non-illiterate native (who live more focused on the sense of hearing) and literate natives (who use the phonetic alphabet that establishes the domination of sense of sight), in that manner: non-literate natives live in the dynamic and multi-layered implicit meanings of sounds, and they see themselves as an insignificant part of a much larger organism; as a result of the invention of the Gutenberg Printing Press, the number of literate people who use the phonetic alphabet was increased. Thus, the need for voices was decreased the magical worlds of voices was reduced to the visual world s neutrality by the effects of the phonetic alphabet, and it developed the sense of sight centered culture which established the cause-effect relationship of worldview.(Mc uhan, 201 ) In conclusion, Mc uhan expresses that living in an aural or a visual world more focused has the potential to re-shape the worldview; furthermore, he implicitly underlines the crucial role of the attention on perceiving the world. The attention can be considered as the creation of fore and background phenomenon and, thus, the next question can be that what is the role of the attention on listening process, or, more specifically, what is the background noise that we hear passively Its known as cocktail party effect that the brain has an ability to selectively focus on particular voices by filtering them inside the hubbub; thus, we can shift our auditory attention one to the other voices. Besides that kind of fore and background creation, background noise is conceptualized as sonic unconscious by ox (2009) to develop an ontology of sound. Firstly, ox approaches the notion of background noise as the ground of our perception by attributing to Serres s (1982) definition. He notes that no matter sounds can be heard or not, background noise is ceaseless and anonymous sonic flux that carries all the information of sounds. In this sense, this study considers the background noise as information cloudâ&#x20AC;? where all the possible meanings of interpreted sounds are hanging. Secondly,

ox consults eibniz s (170 ) seashore and water mill examples to define the unconsciousness concept by developing his proposal virtual and actual dimension of background noise. According to eibniz, the person who walks on the seashore, his her conscious cannot distinguish the particular noise of each wave of the sea. Besides, the person, who lives by the watermill can lose his her listening conscious of the noises of the watermill in time, even though she he gives full attention to it the beginning. With these examples, eibniz especially underlies that these noises exist, no matter the listener s conscious is lost or not. His argument can be entirely related to Serres s conception of background noises which is ceaseless sonic as flux the ground of perception. Moreover, eibniz’s theory of “minute perceptions” defines the consciousness as an ability to capturing the particular noise of sea waves for a moment ( ox, 2009). In this sense, there can be concluded that background noise always exists as an information cloud and we hear the noises, at least for a moment, like having a section from this cloud. On the other hand, ox criticizes eibniz approach due to not considering technological advantages for the listening practices. Technological advances in recording and amplifying give an opportunity to listen to sound pieces in different places rather than the actual place where the sound event happens. As a result, the spatial information of actual sound becomes superposed with the new place where the actual sound is listening. Thus, this situation can lead emergence of plural meanings by the person who interprets the sounds. Although it is attempted to infer from ox’s and eibniz’s approaches that how the space can be experienced within background noise, there still remains unclear questions about what is the conscious listening and how one perceives the space by listening. At this juncture, this research employs the enactive approach which is related to E cognitive theory. E cognition theory consists of Embodied, Embedded, Enacted and Extended mind theses, and the common ground of them is being against to the artesian cognitive theory ( T). T claims that cognitive processes only occur in the brain ( owland, 2010). Nevertheless, E cognitive theory is not totally disclaim the T, E theory strongly defend that cognition processes occur also out of the brain (Menary, 2010). The enactive’ approach is developed under the title Embodied Mind ( arela, Thompson osch,1991) of the book and the celebrated discussions of experience, consciousness and related topics were studied allegiance to enactive’ notions (Torrence, 200 ). This study mainly inherits Noe’s (200 ) conception of enactive perception which consists of sensorimotor knowledge (or knowledge of sensorimotor contingencies) and the ability to act on the world. However, Noe and his colleagues focused on vision even though they partially mention about hearing and tactile perception (O’reagan Noe, 201 ). In relation with the active listening, Tuuri and Tuomas (2012) introduce hierarchical three modes from the bottom to the top: experiential, denotative, reflective. Tuuri and Tuomas (2012) consider the enactive approach within the experiential mode of listening , since the enactive listening is about acting through the sound as encounter for “knowing that” by exercising, probing and exploring before receiving the message (denotative) and abstracting (reflective) the meaning of the voices. On the other hand, Arteaga (201 ) applies the enactive approach to auditory-

architectural research, and he proposes the identification of four varieties of listening in order to achieve cognitive access to the environment: analytical, emotional, associative and imaginative listening. n this sense, Arteaga’s listening modes differ from Tuuri Tuomas’s (2012) approach on enactive listening. In Arteaga’s interpretation of the enactive approach, the co-emergence of living being and environment are taken into account. Environment can not be perceived as an object or object catalogue, but the co-emergence of living being and environment can produces the presences (Arteaga, 201 ). Arteaga’s approach carry similarities with Noe’s conception of the phenomenological presence. On this conceptual ground, Arteaga s proposal four varieties of listening” can be analogized with to ox s conception of background noise. The presences are in the continuous flux of production as same as the sonic flux of background noise. Moreover, capturing the presences from the moment through these listening modes resemble with having sections from the information cloud in a way of acting through the sound; these listening modes disclosure component of space as instant and subjective manner of presences. Therefore, those sections (four listening mode) can be considered an exact definition of the auditory space as the proposal of this research.

T E CASE STUD This study aims to employ Arteaga s “four varieties of listening” approach as an exploration of the auditory space experience (Arteaga, 201 ). Arteaga discusses the framework of the four listening mode approach, however he does not give further details or a specific technique on demystifying the raw data into listening mode. In this study, we attempt to unfold each listening mode through applying a segmentation in the survey study. On the other hand, Arteaga s proposal focuses on only the listener s side of the concept that living being and environment co-emerge. Thus, to be able to investigate the environmental part of this co-emergence, we employ qualitative research methodology; we propose the Spectrogram Sound Analysis (SSA) technique to explore the sonic environment which is recorded. In this context, the case study is designed as an examination of the pre-determined route where the places share the same background noise. The case study consists of two phases: At the first phase, a series of the field recordings were analyzed by the SSA technique; and as result of this analysis, obtained graphics of recordings are compared with each other to be able to reveal potential usage of SSA on the identification of the places of the route. The second phase consists of the survey examination in order to reveal subjects’ experiences. The participants are expected to listen to the field recordings as the “living being” part of the co-emergence concept. IRST ASE: IN ESTI ATIN IE D O T E ROUTE

T E AUDITOR

A series of audio recordings of a pre-determined route were collected in the first phase. The route covers different spatial characteristics located in an urban texture. These field records were taken by walking on the route of Atat rk

22th ONFE EN E OF THE IBE OAME I AN SO IET OF DIGITA G APHI S

streets in the neighborhood Heykel of Bursa city, Turkey. (Figure-1) The route starts on the one side of the Atat rk streets (“S” point) where trams and bus stations located. After the “S” point, the route follows the underground passage between A and B point. From the “A” point, the route goes down the staircase (S1) which is around 7m in height; then it passes by the small shops of the underground passage. Before going out from the passage at “B point, it came across with the few steps (S2) that go up. Between B and point is the public square of the neighborhood. After B point, the route crosses the Pool (P) where the water games are heard, then it goes down the few steps (S ) and arrives at the “ ” point. At the “ ” point, the route again goes down the stairs (S ) around 7 m and crosses “Branch oad” which is surrounded by high side walls. The route turns to the left at the “D” point, and it goes up to the “Back Street” with few steps(S ). Then after, it crosses “Side Street”(Ss) and the route is finished at the entrance of the old bazaar. On the starting point, the pedestrian way is divided in two part: one side passes under the columned buildings, and small shops are continuously placed in the entrance floor of it; the other side of the road is an open-air pedestrian way. This pedestrian way is connected to the other side of the street where the square locates with underpass passage. In this square opens to historical the Old Bazaar, aravansary, Gazi Orhan Mosque and forecourt of Ulu Mosque. Thus this square is specialized as a transition and recreation area where peddlers serve snacks and drinks.

graphics were obtained. The first graph was created by using the rainbow calculation mode (Figure-2). In the rainbow SSA graph, the different frequency ranges of voices are colored by regarding the sound volume range of voice, from high to low: red, yellow, green, blue and purple. This color distinction of frequency represents the relative location of the sound to the audio recording point. This colorization can be explained well as the “Doppler Effect” theory which explains when the same level of sound gets closer to listeners, it can be heard louder (Augoyard Torgue, 200 ). Accordingly, red color frequencies are closer voices in regards to the microphone while the purples are distant. On the other hand, In the rainbow SSA graph, the specific level of density of the frequency range also inform the diversity of sound events at the moment. The density of purple colored frequencies ranges were seen high since the diversity of low volume sound event is varied. Therefore, purple colored frequencies are considered as background noise where the sound events are varied and far from recording point; moreover, the opposite is true for the red frequency range. The second graph is the sound density SSA graph, the frequency of the red color painted shows the overall loudness and the light blue color painted frequencies show the average amplitude level (Figure- ). As a result, these two graphics were helpful to represent the changes in sound intensities of the sonic environment of the route.

igure : the rainbow spectrogram sound analyses

igure : the route map

The first record was taken randomly on different days and times in order to explore everyday routines of place. During the process, night recordings could not be accomplished, since between the “ ” and “D” points of the route was founded closed every day from 8 pm until 9 am and also the full day on Sundays because of the public security. On Saturdays and Sundays, the pedestrian traffic and sound event diversity were observed increasing through the day in the places of the route. Therefore, the case study is aimed to focus on Saturdays and records were taken at different times. omparing, superposing and analyzing a series of record belonging the same route was helpful for capturing different aspects of the noise density differentiation and its relationship with the places located on the route. In other words, a manual spatial annotation was made based on the analysis of a series of records and their visual graphics provided by SSA. Two different sound analysis methods were selected on the E-analysis interface, and as a result, two different

igure : the sound density spectrogram sound analyses

When the spectrogram graphs of the audio recordings are compared, some similarities and differences were observed (Figure- ) The reason for this situation in general: traffic noises can be heard almost in every place of the route, and thus, it maintains a steady level pink color frequency in every graph as background noise. the music from the shopping mall, the pedestrian traffic in the Underpass and at the public square and the noises of the water games inside the Pool are observed as transient sound events, and those do not be heard in every field recordings.

igure : adaptation of the route section to 2.2 am the SSA graph

igure : spectrogram analysis of the field recordings

Further to the comparison process, the records taken at 9: am, 2:2 pm and :2 pm were selected in order to eliminate the similar graphs of audio recording. On the other hand, to be able to identify the places on the graph regarding the changes of the frequencies, the section of the route was adapted to spectrogram graphs. (Figure- ) after this application, these three graphs were compared. (Figure-6) accordingly: In the .2 pm and 2.2 pm SSA graphs, the background noise intensity level is found almost similar and high in contrast to the 9. am SSA graph, although some parts of 9. am SSA graph have the same level intensity of background noise with the others. The frequency range of the water game noises of the Pool is observed wide, and it can be only seen at 9. am and 2.2 pm SSA graph in contrast to .2 pm SSA graphs. Moreover, while getting closer to the pool and moving away from it, the frequency range of water game noises are getting increased and decreased. In the each SSA graph, the particular level of sound intensities decreases between “S” point and the end of the “S1” point, and also “ ” and D point; on the other hand, before and after the “side street” the certain level increasing are seen.

igure : comparing the SSA graphs of the field recordings

The reason for these changes on the graph can be explained as: The changes of sound events in the places: pedestrian and vehicle traffic noise densities low at 9.2 am, medium at 2.2 pm and high at .2 pm records; and between “ ” and “D” points, any sound event does not occur. Mobility: recording the sonic environment of the route during walking, inherently, causes encountering the different auditory environments, even though some places become non-identifiable on the graph.

Apart from these, the acoustic character of the places might be considered as another reason; however, it cannot be examined through this comparison process.

As a result, we understood that to be able to distinguish the places from each other on the SSA graph, some specific sound density changes need to be present in the places. Nevertheless, this approach can not be applied in every situation when the same level of noise density dominates the whole route, such as .2 pm record. 2.2 pm record is considered as a generic record of the route since the characteristics sound events of the places can be heard without dominating by the intensive background noise. For example, in contrast to 2.2 pm recording, vehicles and pedestrian traffic density are higher at 9. am recording and water noises of the Pool cannot be heard in .2 pm record. Therefore, 2.2 pm recording is selected to be used in the next phase examination. SECOND

igure : Analytic istening Mode section of the survey

ASE: SUR E E A INATION

The layout of the survey was developed from Arteaga’s “four listening modes” approach: Analytic, elational, Imaginative and Emotional. These four modes are concerned as the main sections of the survey. For each section, specific questionnaires are designed as a subsection, and the timeline of the field recordings is adapted to each subsection.

22th ONFE EN E OF THE IBE OAME I AN SO IET OF DIGITA G APHI S

The Analytic istening Mode (A- M) section of the survey consists of three subsections in order to reveal the listener s awareness of “Spatial Typology”, “Sound Density” and “Direction”. (Figure-7) These three subsections are represented with different symbols on the timeline, and by doing so, subjects are enabled to answers the questionnaires by marking the symbols. In the Spatial Typology (Ty) subsection, “open”, “semiopen” and “closed” space typologies are needed to be unfolded. However, in contrast to closed space, distinct definition of the “open” and “semi-open” space typologies are not determined to the subjects in order to not to affect their experience. In the Sound Density(De) subsection changes of the low-medium-high level density of the audio recordings, and in the Direction(Di) subsection, the movements of the record (such as right, left, up, down, mobility and stability of) are questioned to be distinguished by the subjects. Before starting the survey examination, the participants were encouraged to take notes concerning the Ty subjection during their listening. For example, when they mark the “open space” symbol somewhere on the timeline in the Ty section, they have to inform what is the sound density of this “open space” at the same marked point on the timeline in the Di subsection. Ty subjection is the first phase of the survey in where the participants start to describe their spatial awareness as abstract. Therefore, “open”, “semi-open” and “closed” space typologies were introduced to the participants as pre-defined notations. The way that how the participants develop their spatial typology awareness in the other section can be built in a structure, and as a result, it can be more readable. Nevertheless, this method is not a rule for the subjects; their unique approaches are also crucial for this research.

igure : elational, Imaginative, Emotional sections of the survey

istening Mode

The last three sections (Figure-8) were the writing questionnaires in contrast to the A- M section and aimed to reveal the subjects spatial imagination more concretely. In this sense, elational istening Mode ( - M) section only focuses on the voices according to what the subjects specifically hear to be able to make the spatial distinction. Accordingly: in the “ oices”( ) subsection, subjects have to describe the voice regarding sound-causing events; and in the “Function”(F) subsection, they explain the spatial relation of these voices. For example, when the subject hears noises of cars, they can depict it as “it is a car or traffic jam noises” in the subsection, and as “the cars are moving on the highway” in the F subsection. The Imaginative istening Mode (I- M) section concentrate on how the subjects envision the places of the voices what they indicated in - M sections according to their “Past Experiences”(P) or non-experienced “Imagination”(I), in the subsection “P” and “I”. in the Emotional istening Mode sections, subjects have to explain what are the Atmospheres(A) of these places and what are their Emotional (E) experiences of these atmospheres, in the sections A and E. (Figure-8) After subjects finished the survey examination, the survey answers, the SSA graphic and the route section were rearranged in order to obtain a readable outcome by comparing them in different combination. The critical part of these comparison tables is that spatial divisions are

made visible on the timeline of the tables. During the comparison process, its seen that the answers of A- M section can be readily brought together in the different tables, since A- M section consists of symbolic representation; besides, the other sections could not be indicated in a symbolic order to reveal the semantic relation between them, they are kept as a personal information catalogue. As a result : In the first graphic table (Figure-9), answers of Ty, De, Di subsections are grouped for each participant and listed together in order to read the personal experiences in the relationship between these three sections. Before the preparation of the table (Figure-9), it was considered that the table could have had a potential to reveal any specific pattern of personal experiences. As an example, whenever the high-level density is heard, it might be recognized as open-space typology by the subjects as the spatial experiential pattern of individuals or the group. However, the table (Figure -9) shows that patterns can be more complicated than an individual assumption, or there might be no pattern. At this point, the last three sections of the survey (A, I, E- M) are employed to discover a clear understanding of the patterns. There has to be noted that this research concentrates on how the research methodology works rather than investigating all the possible patterns. Nevertheless, itâ&#x20AC;&#x2122;s understood that this reading methodology has a potential of exposing the spatial experiences of each and it can be examined in further studies.

25 igure

: Spatial Typology (Ty) analyses

igure

: Sound Density (De) analyses

igure

: Direction (Di) analyses

compared with each other, and thus, similar and conflict answers of the places are became visible. As example, in the Ty table, while the Pool is experienced as an openspace by each subject, its seen that subjects do not share the same experience on the Underpass (between the A and B point). Besides, in the De and the Di tables, there can not also be found the collective agreement about the pool place as same as the Ty table. these incompatible or similar answers for the same places in each tables considered an unexplainable or useless findings at the first sight. however, this tables show the crucial role of the scale on searching for meaningful outcome; as an example, there can be focused only one table by concerning subjects answer as group, or other way around, there can be also focused on only the answers of one person by concerning these three table.

igure : subject analyses

In the following three graphic tables (Figure-10,11,12), Ty, De, Di subsections are designed as separate tables and the list of the subject group answers are included in each of them. In this regard, answers of the subjects are

In the last two tables (Figure-1 ,1 ), answers of the Ty and the De subsections are illustrated as a diagram form to be able to resemble with the SSA graphics. In the process of diagraming, the symbols of the De were flipped vertically due to corresponding with the graphics order of the Sound Density SSA graph. Besides, the section of the route is applied to the tables, and thus, spatial changes on the timeline become simultaneously readable with the SSA graph and the answer diagrams. As a result, while the Ty diagrams are compared ainbow SSA graphic in order to understand the relationship between background noises and spatial typology (Figure 1 ), on the other hand, the De diagrams are related to the Sound Density SSA graphic to be able to seek the listening experiences of subjects (Figure 1 ).

places again in the Figure 1 , there can not be find similarities. However, according to A,I,E- M answers, its understood subject took care of the sound events such as the pedestrian’s noise, steps, kid’s conversations and the toys’ music, and these voices as reminds them that they are in certain type of inner space. Moreover, they specifically mentions that they are in different place at place since the traffic noises becomes reduced. As result, subjects are discovering spatial typology by taking advantages not only from the particular voices but also changes of background noises.

22th ONFE EN E OF THE IBE OAME I AN SO IET OF DIGITA G APHI S

igure : comparing Ty diagram of the subjects with SSA graph

ainbow

According to these graphs, various similarities and differences are found in different combinations, and it can be interpreted as they are the precondition to each other. Therefore, results can be distinguished into two type information as spatial and behavioral. As an example for spatial examination of tables, in the Figure-10 and Figure1 tables where Ty answers of the subjects are compared as group, its seen that each subject contradictory marked the semi-open or the closed space symbols in between the beginning of M2 and B points. Accordingly, the subjects convinced about between these two points is not an open space. Furthermore, When it’s looked on the SSA graphic in the Figure-1 for this place, it’s seen that the specific level of noise density (purple colors) is protected; however, the other colors on this SSA graphic is in change before (decreasing) and after (increasing) that place (also see SSA graph the Figure-1 ). Accordingly, there can be conclude that this place is recognized as non-open threshold space by each subject. On the other hand, when the personal information is wanted to be examined, there needs to be employed the the A- M, I- M and E- M answers. As an example, when its looked at this threshold

igure : comparing De diagram of the subjects with Sound Density SSA graph

Concluding Remarks and Discussion As a result, when we only consider SSA graphics usage to identify the places by seeking through the changes on the frequency range of the background noises, it s understood that it has own potential if only the places do not be dominated by the same sound densities. Therefore, we consider the SSA techniques as it works uniquely on the places. For example, in this study, places like underpass, the pool, and the branch road where changes of the sound

densities provide an advantage to be able to recognize them on the SSA graph in contrast to the places like “S ” and “S ” where the sound density levels do not change according to before or after them. On the other hand, the survey examination is not a useful tool, if we try to explore the properties of actual spaces of the route. Each subject has a different interpretation way and understanding about what the sounds actually are and where the sounds specifically locate. As an example, when we look at the table, we can see xx point subjects are conceived about its open space; however, when we check their answers for IM , we can see how they describe their open space estimation in real life are so different from each other. Thus, it has to be noted that this study does not intend to explore the actual spatial properties of the places of the route by the survey examination and SSA technique. On the contrary, emerging contradictions between the reality and imagination (subjects listening experiences) are the desired findings of this research since they represent subjectivity of spatial experiences as the proof of enactive approach on environmental perception which consists of living being and environment co-emergence. Moreover, by comparing the SSA graphic with the survey examination and also with the section of the route in different combination, its found that causes of contradictions can be explained in regards to similarities. Therefore, the comparison tables (between the Figures-9 1 ) are considered as a potential to unfold the multilayered presences of the auditory space and are the primary outcome of this research as a multiple reading approaches for auditory spaces. As the further studies, the route can be changed, or it can be only focused only one place while this research can be specialized for just one person or different subject groups. By varying the research concept, SSA graphics and the Survey examination can result in different outcomes and interoperation of them unique in the place.

Re erences Arteaga, Alex (201 ), Thinking the Environment Aurally : An Enactive Approach to Auditory , Architectural esearch and Design, Invisible Places Proceedings , Portugal. Augoyard, ean-Fran ois Torgue, Henry (200 ), Sonic Experience : A Guide to Everyday Sounds, McGill- ueen’s University Press

arothers, . . (19 9), “ ulture, Psychiatry and the Written Word,” in Psychiatry, Nov. ox, ristoph. (2009), Sound Art and the Sonic Unconscious, Organised Sound 1 (1):19 26 , ambridge University Press. Eimer,Martin (200 ), Multisensory Integration: How isual Experiences Shapes Spatial Perception, urrent Biology, ol. 1 , 11 117, Elsevier Science td. Groh, M. ennifer (201 ) , Making Space , The Belknap Press of Harvard University Press. Menary, ichard (2010), Introduction to the Special Issue on E ognition, Phenomenology and the ognitive Sciences 9: 9 6 , Springer Science Business Media. Mc uhan, Marshall (2011), The Gutenberg Galaxy: The Making of Typographic Man , University of Toronto Press. Noe, Alva (200 ), Action in Perception, MIT Press. Noe, Alva (2012), arieties of Presence, Harvard University Press. eibniz, G.W. 170 . New Essays on Human Understanding. Ed. and trans. Peter emnant and onathan Bennett. ambridge: ambridge University Press, 1981. O’ eagan, . evin Noe,Alva (2001), Sensorimotor Account of ision and isual onciousness , Behavioral And Brain Sciences 2 ,9 9-10 1, ambridge University Press. owland, Mark (2010) The New Science Of The Mind , MIT Press. Serres, Michel (1982), Genesis. Trans. Genevie ve ames and ames Nielson. Ann Arbor: University of Michigan. .Smalley, Denis (1996), The listening imagination: istening in the Electroacoustic Era, ontemporary Music eview 1 :2, 77107, Harwood Academic Publishers GMbH arela, . Francisco Thompson, Evan The Embodied Mind: ognitive Experience, MIT Press

osch, Eleanor (1991), Science and Human

oss, Patrice (2016), Auditory Spatial Perception without ision, Frontiers in Psychology 7:1960. Url-01, Ted (201 , March 1), Daniel ish: How I use sonar to navigate the world, ouTube, etrieved from https: www.youtube.com watch v uH0aihGWB8U

20th Generative Art Conference GA2017

Blurry Boundaries: Queries on Boundary Phenomenon by Using Doppler Effect Zeynep Budak1 Architectural Design Computing, Department of Informatics, Istanbul Technical University, Istanbul, Turkey www.mimarliktabilisim.itu.edu.tr e-mail: zynpbdk@gmail.com

Altan Başık2 and Sema Alaçam3 Faculty of Architecture, Istanbul Technical University, Istanbul, Turkey http://arch.itu.edu.tr/ 2 , faculty.itu.edu.tr/alacams/ 3 e-mail: altanbasik@gmail.com2 , semosphere@gmail.com3

2,3

Abstract This study introduces findings and outcomes of an experimental research based on a Doppler-inspired visualization process. Doppler Effect, by definition involving dimensions of time, velocity, direction, space-observer relations and wave provided provided a basis for the initial assumptions of the experiments. The body of a person in a space is considered as a source of doppler wave. The events consisting of movement are defined as the impact area of the event. Physical surfaces are assumed as reflective and nonreflective constraints. Therefore, the way doppler effect is abstracted, while waves are spreading out from a living source, space plays a crucial role to characterize the perceptual aspect. Moreover, theoretical foundations of the experiments were fed from Toyo Ito's flow and blurry architecture concepts. The experiments lead primarily new understandings about the boundary concept. With the aim of expanding the potential meanings and definitions of boundary concept, in order to investigate the changing relations between subject-event-space diagram-based scenarios and rule-based approaches were developed in Processing environment.

1. Introduction Architecture has always been related with the concept of enclosure and boundary. It can be considered as a mediator that separates 'inside' and 'outside' and establishes the relationship between these two situations. People who inhabits in the environment are being continuously shaped by physical, cultural, and social fictions. Boundaries are the ones that affect relationships of people and environment by separating or surrounding them. Tschumi opposes the idea of reducing architecture

20th Generative Art Conference GA2017

into merely space and form [1]. As event, action or what happens in space are also related to architecture. Especially in the modern era, when the boundary phenomenon has begun to be questioned in Cartesian forms, it has been a controversy in the architectural literature as a phenomenon frequently mentioned. Therefore, Le Corbusier has used the prime geometries as design elements due to their clarity which can be easily perceived, Mies van der Rohe has made architectural planning studies concerning total space search with less restrictive architectural elements, Wright has worked on designs that question internal-external relations. A vast number of studies have been investigated the concepts of transparency, inter-space, massive fluidity, topological and topographical relations. In this manner, architecture has been attributed to the form, the ending, containment, the building shell or the wall of the room. Concurrently, architectural space has been considered as a void which has nothing in it. However; the perception of people cover multisensory and complex interactions, beyond receiving merely visual stimuli from the space. There are also 'materials' such as air, gas, fire, sound, magnetic effects, light which intentionally or unintentionally fill that void. In his “Blurring Architecture” text, Toyo Ito conceptualizes the elements of “blurry architecture” in three items: 1) The responsive architecture as a designed artificial which takes components of natural environment such as light, water, wind, into account; 2) A room which provides an extent of flexibility to change its program 3) Architecture seeking for transparency and Homogeneity [2]. Toyo Ito approaches the phenomenon of “boundary” in relation with the metaphor of “floating” [2]. According to Ito, human inhabits in nature and society through the experience of/experiencing bodies and the perception of 'inside' and 'outside' over the body can be considered as the floating of water [2]. The body is neither inside nor outside, at the connection point; it can be expressed as "floating" if we fill the void at this connection point. Ito describes this approach as “blurring architecture”[2]. Blurring architecture defines a kind of soft architecture image that does not yet have a definite shape. The physical description of this situation can be achieved by a soft limited architect responding to natural aesthetics (light, water, wind) or by a transparent and homogenous structure suitable for program changes of a space [2]. In physics, the boundary is not a static field, is a layer moving between the two fields. This layer occurs as a result of energy differences which depends on various states such as temperature, pressure, density. Philippe Baylaucq's high-resolution thermal camera shoots (Figure 1) in “ORA” film, can be considered as an example of how to define a gradient interconnection between energy differences in terms of an artistic interpretation[3]. The scenes in the film involve a second layer of gradient colours surrounding the dancers' bodies and the colours form a thermal space informed by synchronously moving dancers in the same area. Sean Lally points out the gradient light of a street lamp in a dark street as an example to boundary state of the energy [4]. As Lally highlight that people feel safe when they enter an area which is restricted by the light, even though there is no physical obstacle. As an experience of this situation, the series of interactive installation 'Transcending Boundaries' by teamLab can be exemplified [5]. The 'Transcending Boundaries' (Figure 2)

20th Generative Art Conference GA2017

installation, by only differentiating the qualities of light, led audience to perceive and question the limit of space.

Figure 1: A screenshot from ORA [3] Figure 2: Event based visualization [5] The energy change, the flow of the energy and the concept of entropy have been approached by various scholars [2-8]. Beesley emphasizes that current developments in technology may allow to create a completely new built environment typology using thermal, acoustic, chemical and electromagnetic energy [7]. In the context of boundary concept in architecture, Beesley criticizes the conventional assumption of boundary which is reduced into the basic shapes of 'circle or sphere'. He argues that, the conventional assumption of boundary effects the way people perceive and comprehend the space. However, the position of an individual continuously changes, the perception of spatial relations as well. Beesley suggests a form that represents a permeable area surrounding the individual. This form is more of a twisted form that surrounds the world around the individual as a network [8].

Figure 3: Beesley’s boundary descriptions [8]. In ‘Earth moves: The furnishing of territories’ book, Bernard Cache writes “Our brain is not the seat of a neuronal cinema that reproduces the world; rather our perception are inscribed on the surface of things as images amongst them” [9]. The view of our surroundings can be considered as a reflection of our interpretation of them. Therefore, our way of seeing is crucial to the understanding of space, architecture, territories and everything else. This is why Cache concerns about expanding the limits of our understanding of the space. Images could always be read as abstract mathematical elements and relatedly all physical elements can be simplified into pure geometric forms in some extent. For instance, to redefine a landscape, Cache interprets that all the variations of the landscape can be converted into geometric shapes. Further to this assumption, he translates a vector that projects onto an abstract line of the terrain [9]. He draws an inflection in between points (Figure 4).

20th Generative Art Conference GA2017

Figure 4: Louve city definition of Bernard Cache [9]. Figure 5: Earth, water and air drawing by Paul Klee [10]. Reading our surroundings without identity allows for the infinite change and creative possibilities that might push potential developments [9]. Accordingly, re-reading the concept of boundary between the self and the space through different modes of abstraction is essential to gain new understanding. Similar to Cache, in ‘Pedagogical sketchbook’, Paul Klee describes the world, nature, naturalness, everything on earth, water, air, dimensions of human body with moving lines (Figure 5) through a free creation of abstracted forms [10]. In the light of these discussions we argue that investigation of the relationships between body and space in terms of architectural representation which might bring new dimensions to boundary phenomenon. The way one abstracts the ongoing spatial and motion-based relations in the world would be a key action to enrich thought, imagination and the design ideas as well. Therefore, this study aims to introduce a Doppler-inspired interactive boundary visualisation process and discuss the potentials and limitations of the outcomes in the context of their contribution to understanding of boundary concept.

2. Doppler Effect and Boundary Phenomenon

Figure 6a: Doppler effect Figure 6b: Waves radiating from the source and motion of source In the scope of this study, the doppler effect has been approached as as initial concept to manifold the affordances of boundary phenomenon. In a broader sense,

20th Generative Art Conference GA2017

the Doppler Effect refers to perception of light and sound signal phenomena which emerges from relationship between the signal source and the observer. By mathematical definition, the signal moves closer is perceived as being higher than it actually is, whereas that same signal moving away will be perceived as being lower (Figure 6a) For the formation of the doppler effect, a signal source in movement, an observer and spatial (space and time) relations between them are required (Figure 6b). In order to get a better understanding, the components of doppler has been divided into components as a preliminary assumption. These components (i) space, (ii) observer, (iii) wave lead to a parametric ground which can be elaborated in different directions. In other words, during the digitalization process of boundary phenomenon in experiments, the variables and assumptions on doppler effect was used. The doppler effect is considered metaphorically as a spatial agent. The metaphorical consideration of doppler effect allows to explore new the relationships between space and boundary. 2.1 Defining Space in Terms of Its Geometrical Limits In a broader perspective, the term space conveys the meaning of a place that encapsulates the events. Relatedly, the concept of encapsulation needs to be unfolded in terms of the limit of a space defined by a borderline or a threshold. In the scope of the experimental process, space refers to the physical surfaces encapsulating an event. The digital layers which might augment the notion of space were neglected. Therefore, space is considered as a border line or an obstacle, that does not allow some specific actions to pass through from inside to outside (Figure 7a). To give example, concrete walls of a room which limits the transition of light can be considered as spatial boundary. Shown in Figure 7a, encapsulating surfaces are taken as in-situ boundaries. Threshold in Figure 7b demonstrates a spatial extension of an event, without having a border. Instead the threshold value which is represented by changing radii values representing the distance from the source of event. Therefore, the threshold value is considered as depth that shows spatial extensions of event. Threshold is determined by range of waves and it extends through spatial extensions of event. In that manner, the depth of threshold demonstrate the areas of all possible actions covered.However there is no any certainty about depth of threshold if it is evaluated as abstract notion. It is a re-definable / re-coded concept/ structure and any decision can be applied on it various contex.

20th Generative Art Conference GA2017

Figure 7a: Space definition in context of obstacle and 7b: Threshold To exemplify, Sean Lally’s street light description can be mentioned [4]. Lally illustrates street lights as light sources illuminating dark[4]. He mentions that lights fall on ground[4]. In that case, ground becomes obstacle or boundary. He adds that the transmission of energy levels high to low can be easily read, between too lightened through darkness there is a threshold that divide space as where is lightened and dark[4]. Another example is shown in Figure 8 regarding the interactions among the bodily event, wave and encapsulating interfaces. When the boundary concept grounded on a real space (where is physical obstacle), that mixture (unity) reveals the interfaces of encounters. A body grounded in public or private space, reading the maps of events inevitably employs the cultural (socio-political and economical) problematics in terms of body and this investigation can turn to cultural study. Surfaces can respond to the waves in different ways. In this study the behavior of the surfaces are limited to :reflective and nonreflective surfaces.

Figure 8: Grounding bodily event in real space

20th Generative Art Conference GA2017

2.2 Sources of wave: The deconstruction of Body A source of wave is represented as a second component of doppler effect. In the theoretical ground, the source of wave indicates to the body. As it was mentioned in the previous section, the existence of body (itself) inevitably grounds on public and private space within political situations and in the urban scenes, as an example relations between grey/ green areas sizes and mostly everything can easily demonstrate to us how the environment respect to the body. We argue that, the body and the scales play crucial role to broaden the context of that boundary investigation. While body can be noted as the one to generate waves itself, also body parts (like hand, head, feet) can be considered the generator as well. The encounter between the body and physical environment (which are manmade and nature) indicates the sense of scale of the environment in which the events take place. Accordingly, mapping the movements of either one part of the body or taking the human body as a whole provide an opportunity to digitalize relationship between body and space. Today, motion tracking and capture of hand and body movements became not only possible but also feasible by the advances in sensor technology. Different than the existing studies on 2D and 3D visualization of body movement, this study aims to introduce a series of experimentational visualization of body-dependent boundaries in space. Main aspects of Doppler Effect such as observer-source dependency, change in motion, change in direction were inherited. Apart from those, and different than doppler effect, self-triggered wave generation mechanism is proposed. Within self-triggered wave generation mechanism, as it is shown in Figure 10, further to the intersection of the waves and encapsulating surface, new waves are considered to start. A diagrammatic section-based expression is shown below (Figure 9, Figure 10):

Figure 9: Visualization of doppler as a packing element Figure 10: Diagrams of section based variations

20th Generative Art Conference GA2017

3. Experimentation The research of blurry boundaries is conducted by a series of experiments. Experiments are evaluated from basic to complex structure step by step to understand fundamental question how the waves of bodily event possibly behave inside the encapsulated space. In other words, while the human body assumed as a source of wave, how/if changing boundaries of the potential events can be mapped and visualized in different ways. Experiments are performed in terms of space, rules and events specification. Evaluation process of experimentations is stated with diagram based scenario through slow computing and it is finished with implementations. 3.1. Diagram based scenario Visualization of the doppler effect and exploration the relations was the crucial stage of the experimentation. Diagram-based scenario stage aimed to foster creative ideas and divergent thinking regarding the speculations on the concept of boundary. Photoshop was used as tool for colleges to see fast visual effects, apart from sketching. In this way, analysing the possible opportunities and parameters sets in two scenario. First scenario approaches the notion of doppler effect through shape and colors in terms of visual and formal character. The source of doppler was represented with a point. Based on the assumption of simultaneous execution of different events in a space, multiple doppler sources were used (Figure 11). Further to the initial abstractions, the second scenario focused on real-time interaction and implementation. Body parts were considered as a source of doppler wave and, movement of body assumed as a initiator of doppler waves in 3D space (Figure 12).

Figure 11: First formed scenario

20th Generative Art Conference GA2017

Figure 12: Visualizations for three dimensional space scenario

3.2. Slow Computing Further to the scenario development, the assumptions on the doppler effect were translated into Processing environment through rules and algorithmic structures. This stage can be considered as a bottom-up process in which each consideration has been converted into programming codes and tested. Instead of focusing on instant and working outcomes in Processing, this process has focused on generation of rules, relations and event specifications. 3.2.1. Space “Impact area” and “encapsulated space” were the basis of the assumptions for space, as it has been previously explained in section 2.1. Impact area refers to a self-triggered wave generator (body) and the encapsulated space is a boundary which consists of reflective and nonreflective surface layers. In addition, regular shape and indented-irregular shape were examined within form of the encapsulated space. 3.2.2. Rules Five rules are defined to explore boundary situations in relation with the surface typology of a fictional or real space (Figure 13).

20th Generative Art Conference GA2017

Rule 1 - The first rule involves continuously wave generation. The waves are considered to spread out from a center point towards outside as circles. The period parameter affects the distance between consecutive waves. Rule 2: Whenever a wave (circle) touches (intersects with) a surface, stop growing. Rule 3: After Rule 2, shift the center of growth of a wave to the intersection point of the wave and the surface. Rule 4: Whenever a wave intersects with a surface, generate new centers (center of wave). Rule 5: Apply perlin noise to the wave. In other words, from a certain distance affect the radii of the impact area.

Figure 13: Visualization of the first three rules 3.2.3. Event Conception of event leads the exploration of the limits of wave diffusion in space. Events involve the movements of the source without having any directional purpose. It is assumed as a continuous motion with a consistent direction with certain paths. In the scope of the experimentation, two paths were examined: Simple/linear path and multiple/connected paths. While the linear path involves simple motion, the multiple/connected path involves more complex potentialities (Figure 14). 3.3 Experiments In this stage, different visualization techniques were tested to unfold potentials of the experimentation. Circles representing the impact area of the source way, Pink square explores limits of radiuses, Orange square are illustrates both the directions of impact area which is perpendicular to the path and how impact area fills the different levels of voids in space. Touching points of waves on the surfaces are demonstrated with red arrow (Figure 14).

20th Generative Art Conference GA2017

Figure 14: Experiments in defined spaces 3.3.1 Experiment - 1 The first experiment focused on the source of wave which represents the impact area, nonreflective surface and encapsulated regular shape spatial properties, Rule 1 and Rule 2 as an interaction mode and linear path event (Figure 14). 3.3.2 Experiment - 2 This experiment have same specification/ parameters with Experiment-1 yet only difference is choosing the encapsulated irregular space rather than encapsulated irregular space(Figure 15).

Figure 15: Experiments in irregular formed spaces

20th Generative Art Conference GA2017

3.3.3 Experiment - 3 40

Further to the bottom-up explorations in Experiment 1 and Experiment 2, Experiment 3 can be considered as a top-down process in which sample programming codes [11] are decoded and adapted to the context of the study. Kinect 360 was used for motion capturing and Processing was used for visualization in Experiment 3. During 2D visualization, kinect camera was used as top view camera. The body was assumed as a dynamic agent and a source of light beam (vector) generator. Real time body-space interactions were mapped onto 2D planar surface. The algorithm schema of the code is shown in Figure 16 below:

Figure 16: Flow of the program The variables of the code consist of number of the people, the location (X, Y) of the people, speed of the movement, spatial constraint (encapsulating surface), frequency of the wave (time-depended), stripe value and perlin noise. The time-dependent frequency value is also linked to the speed of the movement. The stripe value refers to the distance between two waves and it is related with the speed. In addition to these variables, perlin noise is used for generating more natural effect on the Processing outcomes. The perlin noise allows an opportunity to restructure doppler waves.

20th Generative Art Conference GA2017

Figure 17: Abstract visualization of motion without any stimulant

Figure 18: Motion on a route

20th Generative Art Conference GA2017

Figure 19: Results on different positions of individual

Figure 20:Variations on fitting to space

Figure 21a: Change of boundary perception through wind Figure 21b: Change of boundary perception through an interface

20th Generative Art Conference GA2017

4. Concluding Remarks and Discussion In this study, mathematical definitions of the doppler effect have been examined as an initial departure point. The concept of boundary, relatedly the changing relations between subject, event and space have been investigated through diagram-based scenarios and a series of visualization experiments in Processing environment. Insights derived from the experiments show that the doppler-inspired approach has potential to be used in generating visuals on: Impact area: Apart from the representation of body in a closed space through basic geometries (Figure 11), wave-based representation might lead more reflective (Figure 10), reflexive and relationally complex outcomes (Figure 17-21). Event maps: It is possible to generate different event maps based on real-time or retrospective usage of motion capture data. Therefore, doppler-inspired approach has potentials to achieve blurry traces of the events. 20th Generative Art Conference GA2017

Holistic reading of fragmented/discrete events (Figure 17-21).

References [1] Tschumi, B. (1995). Manhattan Transcripts: Theoretical Projects, St. Martin’s Press / Academy Editions [2] Ito, T., 1999. Blurring Architecture 1971-2005 - Rethinking the Relationship Between Architecture and the Media Paperback, Charta, Milano [3] ORA; Philippe Baylaucq, retrieved October 2017 from https://www.youtube.com/watch?v=c-AHtUsO6Wc [4] Lally, S., 2007. Potential Energies, Softspace : From a Representation of Form to a Simulation of Space, London [5] Transcending Space; teamLab retrieved October 2017 from <https://www.teamlab.art/e/bandaijima/ > [6] De Landa, M., & Crary, J. (1997). A thousand years of nonlinear history. New York: Zone Books. [7] Beesley, P., 2014. Diffusive Thermal Architecture: New Work From The Hylozoic Series, AD, London, pp. 90-100 [8] Philip Beesley, Building living architecture, Canada pavilion, Venedic Bienal 2010, retrieved October 2017 < https://www.youtube.com/watch?v=L8AvW5CSvys > [9] Cache, B., 1995. Earth moves: The furnishing of territories, MIT Press, Cambridge MA [10] Klee, P., 1925. Pedagogical sketchbook, Frederick A. Praeger, Inc., New York

graduate

studies

Des 510 / Design, Art and Urban

—————————————————————————————————— Final Paper Altan Başık

Listening to The Changed Sonic Environment of Corona Virus Days: reading conception of “rhythm analysis” with enacted mind thesis

This research aims to propose research method to investigate personal experiences, of who have to stay during Corona Virus days, in the context of body and the change auditory environment as a result of pandemic. The problematized situation is the changes on everyday life routines / rhythms. Because, the rhythms are the indicator that depicts what kind of socio-economic order that we live as the part of the body’s mind. In considering what is changed, our mobility on the streets and/or sound causing events are decreased ; on the other hand, because we started to spent more time at home more than before, our activity is changed at home; and therefore maybe we changed interior organization of our houses according to new activity at home. In this sense, windows and balconies are concerned as the medium of inside and outside relation. To be able to reveal this relation; Lefebvre’s rhythmanlaysis conception is read by linking to the enactive account listening in order to underline the common references - body and environment inevitable relation. And, As the outcome of this reading, the research method is depicted.

1. If we wake up every day at the same house and room and bed and time, we may notice that mornings of week days sound similar while weekends and especially Sunday mornings can sound us different than the other days. And, for ones who live city center, this experience possibly be true because of density of human and care traffic of the urban which rise and fall according to socioeconomic order of the local and the global. It can be conceptualized as constant flux / rhythms of everyday life which occurs as a result of socio-economic order.

Thus, in the context of socio-economic order, it has to be concern that we live the capitalism in Turkey and therefore time is quite crucial phenomena that regulates and shapes the social life cycles routines rhythms. s ırtıcı ve luo lu (2004) mentioned : “There is a fundamental difference between the space-time concept of modernity and the space-time concept of traditional societies. In traditional societies, space and time are immanent in social life. There is no mediation in between. The criteria of social and everyday life depend directly on the geographical and cultural characteristics of the “place”, the climatic conditions, the natural rhythm of the time, such as day or night or the cyclicality of the seasons. In modern societies, space and time are abstract phenomena. The continuity and rhythm of the social structure is predominantly determined by economic phenomena. This situation requires determining the space with infrastructural relations. Space is now a passive area consisting of an infrastructure where objects are aligned side by side. The place seems not to have any secondary significance; however, an abstract concept of space, freed from all kinds of local differences, can function as part of a worldclass organization. This feature of the space is not just about the physical structure of the space. This situation requires the events, production and consumption relations, life and objects in the space to be abstracted, quantitated and their differences disappear.”

However, idealizing the capitalist thought can be concerned as how its mentioned above, but the mentioned concept “disappearing the differences” is quite discussible subject. It is true, capitalist economic order builds its environment and we find our place for to live/dwell, work, socialize etc.. in this order. Thus, while it’s rhythm regulates daily activities similarly in every local place (nation wide), the different countries can be attuned / synchronized to each other in global scale. But, rhythms can produce differences within repetition no matter it occurs in global or local scale, and the experience also differs from person to person. This refers to what Lefebvre (2004) conceptualizes the time, rhythm, repetition and differences : Rhythm reunites quantitative aspects and elements, which mark time and distinguish moments in it – and qualitative aspects and elements, which link them together, found the unities and result from them. Rhythm appears as regulated time, governed by rational laws, but in contact with what is least rational in human being: the lived, the carnal, the body. Rational, numerical, quantitative and qualitative rhythms superimpose themselves on the multiple natural rhythms of the body (respiration, the heart, hunger and thirst, etc.), though not without changing them. The bundle of natural rhythms wraps itself in rhythms of social or mental function. (…) No rhythm without repetition in time and in space, without reprises, without returns (…) But there is no identical absolute repetition, indefinitely. Whence the relation between repetition and difference. When it concerns the everyday, rites, ceremonies, fêtes, rules and laws, there is always something new and unforeseen that introduces itself into the repetitive: difference.

Lefebvre, by explaining this, underlies the bodily contribution to rhythms but more critically relates the body to the conception of dressage (discipline). The importance of these conceptions for this

study is about their contribution of rhythms to the mind and emerging “the representation of the natural falsifies situations” (ibid.) which will be also related to background noise listening, later here. According to him dressage is build on body within repetitions and therefore it creates its rhythms by considering the differences of the bodies. Thus, the disciplined body and its actions are experienced as it has always been like that where the person stops questioning what/ why he is doing and where it comes from, maybe just by forgetting or without noticing. Lefebvre reads this as illusion of natural habit of the body : “Something passes as natural precisely when it conforms perfectly and without apparent effort to accepted models, to the habits valorised by a tradition (sometimes recent, but in force)” (ibid.)

2. Apart from there, the awareness of the rhythms can be questioned. About this issue, Lefebvre put forwards the needs of referential point: “We know that a rhythm is slow or lively only in relation to other rhythms (often our own: those of our walking, our breathing, our heart) (…) Spontaneously, each of us has our preferences, references, frequencies; each must appreciate rhythms by referring them to oneself, one’s heart or breathing, but also to one’s hours of work, of rest, of waking and of sleep.” (ibid.) Therefore, the required referential point refers to the comparison of the changes that is also about how we thinking. Because we think by resembling, comparing, reasoning like cognitive processes. On the other hand, maybe not for the minor differences but for the major changes on rhythms, Lefebvre (2004) explains the question is how it can be possible : Objectively, for there to be change, a social group, a class or a caste must intervene by imprinting a rhythm on an era, be it through force or in an insinuating manner. In the course of a crisis, in a critical situation, a group must designate itself as an innovator or producer of meaning. And its acts must inscribe themselves on reality. The intervention imposes itself neither militarily, nor politically nor even ideologically. Occasionally, a long time after the action, one sees the emergence of novelty. Perspicacity, attention and above all an opening are required.

In these sense, considering the effect of Corona virus on rhythms is not seem far from what Lefebvre said about the change above. Corona Virus brought the unexpected future to everyday life and broke daily routines of most of us. Its not like public rhythms like national holidays that we get used to live the differences between before and after the holiday. However, no need to discuss here differences between what kind of change that we live in corona days and Lefebvre’s approach. Because, the changes happened as result of the pandemic not by the intervention of social group,

although both can be related to results of capitalist socio-economic order, in conceptual sense. The pandemic changed the working hours for some laborer, for example opening hours of banks and markets became reduced, and in that way it can be considered as direct attack on capitalist system. However, working hours also did not changed for the workers for who can work at home, beside, some of employees working hours had to increased just because take under control the irregularities of the business.

Rather, this study aims to focus on the changes of daily activities which occurs as a result of corona virus. The actions of us on the streets and therefore our spatial mobilities changed and therefore urban soundscape is changed. On the other hand, the actions in the house is diversified and/or multiplied and therefore maybe our spatial organizations of our homes and the relation with the outside are changed. Basically our actions and relations with environment are changed and therefore our body and environment related mind / way of doings / the rhythms - routines are changed. Moreover, windows and balconies are the medium of this relationship and therefore it can become more important for most of us to communicate with outside not only visually but also auditory. As Lefebvre(ibid.) mentioned about windows and balconies while he explains body and rhythm relation : In order to grasp this fleeting object, which is not exactly an object, it is therefore necessary to situate oneself simultaneously inside and outside. A balcony does the job admirably, in relation to the street, and it is to this putting into perspective (of the street) that we owe the marvellous invention of balconies, and that of the terrace from which one dominates the road and passers-by. In the absence of which you could content yourself with a window, on the condition that it does not overlook a sombre corner or a gloomy internal courtyard. Or a perennially deserted lawn.

Thus, in terms of inside and outside relation, the concept of home can be considered as the border which determines what is privet and public. About this role of houses, the walls, doors and curtains like architectural elements can be functional to create visual privacy, however for the auditory environment, it can not be successful always. If the acoustic isolation of interior space is not taken care very well, windows and doors work as filtration that â&#x20AC;&#x153;reinforcing or weakening of specific frequencies of a soundâ&#x20AC;? (sonic experience). The experience of this filtered sound (but also sound itself) arranges / shapes the social life - body and actions. We may hear the neighborâ&#x20AC;&#x2122;s living room noises and get bothered and therefore we may chance the room or warn them; we close the door of bathrooms or bedrooms because of the shame of unwanted sounds, and if the walls and doors not enough to cut the voices in the room, we may act more silent. As long as sound keep continue to

propagate space to space, privacy becomes too hard to obtain and public-private diversity are experienced more fluidity. We may found our self as observer / listener as like watching the street

from windows of our home.

3. On the other hand, the question is how listening is experienced. Thus, this experience can be unfold into body and environment relation. Because while we are not only passive receiver but also meaning creator, and environment is a space that modifies the propagation of sound and, according to person’s position in this space, sounds can be heard different than its source. Apart from, there needs to draw a simple distinction between hearing and listening; hearing can be defined as the passive receiving of a sound as input metaphor of receiving sound (Tuuri&Eerola,2012), while the listening is an interpretation of voices which are selected by the listeners inside from the sonic environment. This selection ability - subjectivity in listening is known as cocktail party effect that the brain has an ability to selectively focus on particular voices by filtering them inside the hubbub; thus, we can shift our auditory attention one to the other voices.Therefore fore and back ground listening mode is the focal point of this study to understand people’s experience who stays at home during the corona days.

Moreover, there needs to be taken into account the contribution of sonic environment to person’s actions / cognitive processes. For example, when one’s morning routine who lives in urban center and go out of home for work is thought, it can be imagine that noisy traffic jam of the streets can be triggered to wake up and after, keep listening the noises of boiling water of egg or coffee machine while doing other things for preparation like clothing or having shower can be person’s referential point for time schedule. Basically, sounds(therefore listening) takes part in daily routines as to remember, resemble and reasoning like cognitive processes of thinking.

In the context of intention and attention, the different approaches on ways of listening (listening modes) which can be found in the literature from the researches on music (Traité Des Objets Musicaux, Schaeffer, P., 1967; see also Ways of Listening and Modes of Being: Electroacoustic Auditory Display, Vickers, P.) to body based cognitive approaches (Formulating a Revised Taxonomy for Modes of Listening, Tuuri&Eerola,2012). In this research, Tuuri&Eerola (2012) approach enactive account listening that is paid importance to understand body&environment relation in listening by concerning intentionality and attentionality which are derived from Chions(1990) and Huron (2002).According to them :

“In addition to listening modes and listening attention, taxonomical focus may also be put on individual differences between listeners. Styles of listening refer to individual, preferred listening behaviours. Arguably, listening styles are closely related to other cognitive styles, such as thinking styles (Sternberg, 1997). The foundation of listening styles therefore likely comprises general factors of behavioural dispositions; personality, thinking styles, socio-cultural habitus and the abilities of an individual. (…) Besides merely describing listening preferences, Huron’s practical case-examples seem to also comprise the utilization of different listening modes and the levels of attention in listening.”

The importance of encative account listening is to employ embodied cognition to “meaning-evoking processes on an experiential level and their dynamics between higher-level, interpretative meaningcreation.” If there needs to be more specific about it : “the embodied theory of meaning (Johnson, 2007) suggests that all creation of meanings has its basis in the situated flow of experience that cannot exist without a biological subject engaging its environment. And the meaning of a specific aspect of that experience is that aspect’s connections to other parts of past, present and anticipated future experiences. (…) Within the embodied approach, the experiential domain of meanings has been characterized as being essentially sensorimotoric and imaginative. In other words, perceptual experience is closely related to imagination (Gallese and Lakoff, 2005; Johnson, 2007) and involves synesthetic processes (multisensory integration) as well as kinaesthetic processes (sense of movement via ideomotor processing).”(…) Imaginative projecting, often involving metaphoric processes, allows the usage of these experiential schemata in the conceptual processes of thinking and language (Lakoff, 1987; Johnson, 1987; Gallese & Lakoff, 2005). It is important to acknowledge that such schematic structures are based also on experiences of social and cultural constraints in the interaction with the environment (Leman, 2008; Gibson, 1966). Therefore perceptual experience involves ‘resonances’ to the knowledge of both natural and cultural constraints. (…) We suggest that the embodied resonator functions as a mediator which permits patterns of sensation to be inferred in terms of mental imagery being projected from the structured nature of experiences. These projections of action-relevant mental images (I) arise upon emerging resonances of action-relevant values between the other two elements: patterns of sensation (S) and well- structured patterns of recurrent experiences (E). Our intention is to portray these elements (I, S, and E) rather as phenomenological entities than physiological objects. In other words, patterns of sensations (S) refer to internal sensory experiences rather than to external physical energies. (…) Mental imagining can also evoke imagined patterns of sonorous sensations (S), for example, when we hear sounds of an imagined landscape or listen to music by merely imagining it. (…) Action-relevant mental images are thus created in terms of what kind of actions resonant cues imply as a perceptual possibility. The imaginative aspect of perception is best seen as intentional effort and dependent on the contextual constraints of a situation.

And, in the context of environment, Background noise is conceptualized as sonic unconscious by Cox (2009) to develop an ontology of sound. Firstly, Cox approaches the notion of background

noise as the ground of our perception by attributing to Serres's (1982) definition. He notes that no matter sounds can be heard or not, background noise is ceaseless and anonymous sonic flux that

carries all the information of sounds. In this sense, this study considers the background noise as "information cloud” where all the possible meanings of interpreted sounds are hanging. Secondly, Cox consults Leibniz's (1704) "seashore" and "water mill" examples. According to Leibniz, the person who walks on the seashore, his/her conscious cannot distinguish the particular noise of each wave of the sea. Besides, the person who lives by the watermill can lose his/her listening conscious of the noises of the watermill in time, even though she/he gives full attention to it the beginning. Moreover, Leibniz’s theory of “minute perceptions” defines the consciousness as an ability to capturing the particular noise of sea waves for a moment (Cox, 2009). In this sense, there can be concluded that background noise always exists as an information cloud and listening to the particular sound, at least for a moment, can be analogized as like having a section from this cloud where the fore and background are depicted.

However, there needs to underlined that given example of seashore and water mill are the particular sonic environment such as - “traffic, hums, and air conditioning which are examples of flatline or steady sounds. Their constancy of intensity level makes them easy for the brain to adapt to because they show little change, and certainly none that seems to make a difference.” (Truax, 1984) In this sense, Truax (1984) unfold the sonic environment into hi-fi and lo-fi environment in order to address the required a favorable environmental situation for fore-background listening : Situations where signal detection is difficult or impossible may be termed "lo-fi" environments, by analogy to electroacoustic signals of poor quality, high noise, and distortion. The complementary situation, the "hi-fi" environment, is one in which all sounds may be heard clearly, with whatever detail and spatial orientation they may have. Such an environment is, by definition, balanced and well "designed," whether the design is intentional or the result of natural causes. Within the "hi-fi" environment, the listening process is characterized by interaction. One does not have to "fight" the environment to make sense of it. Rather, it invites participation and reinforces a positive relationship between the individual and the environment. The "lo-fi" environment, in contrast, seems to encourage feelings of being cut off or separated from the environment. The person's attention is directed inwards, and interaction with others is discouraged by the effort to "break through" that is required. Feelings of alienation and isolation can be the result.

4. In conclusion, There needs to underlined that no matter the sonic environment is lo-fi or hi-fi, fore and back ground listening always depends on person and it’s attentional and intentional states.Or, in other words, background noises can be our habitual state in our everyday life routines

and rhythms. We ignore some not needed - unwanted sounds while we choose listen to some sounds from hubbub according to our preferences. However, both contribute to our cognitive processes, our actions and routines. And, they are socio-economic and politic genesis that have great influences on our life.

However, the last question is how we can reach and reveal the personal experiences. In this sense, the methodology is derived from Alex Arteaga’s approach. He proposes the identification of four varieties of listening in order to achieve cognitive access to the environment: analytical, emotional, associative and imaginative listening. Arteaga conceptualize the enactive approach as the coemergence of living being and environment and, according to him, environment cannot be perceived as an object or object catalogue, but the co-emergence of living being and environment can produces the presences (Arteaga, 2014) which also carries similarities with Noe’s conception of the enactive account phenomenological presences. Interestingly, conception of presence is also in Lefebvre’s (2004) rhythmanalysis: The sensible? It is neither the apparent, nor the phenomenal, but the present. (…) the image! If you take it for what it is (a paint-daubed or coloured scrap of paper), it falls short of its goal. If you take it for what it seeks to evoke, it accomplishes it. You have to ‘have confidence’ in the photo, painting, drawing. It has become a sort of social, also known as aesthetic (not moral), obligation that gives rise to abuse. But if you have the ability to take the flows and streams (T.V., the press, etc.) as rhythms among others, you avoid the trap of the present that gives itself as presence and seeks the effects of presences. The latter are the facts of both nature and culture, at the same time sensible, affective and moral rather than imaginary.

Accordingly, the aimed proposal as the research method of listening experience is build on elements on meaning-evoking processes as the embodied resonator : mental image / imagining (I), patterns of sensation (S) / sensing such as smelling, touching and feeling etc… and memory / remembering as well-structured patterns of recurrent experiences (E). Thus, Arteaga’s approachanalytical, emotional, associative and imaginative listening modes-has to be reconsidered to collect the personal experience. By taking an account of window and balcony as the medium outside and inside relationship control, the survey or interview questions should be mainly under light of these questions: What was your daily routines / activity at home before corona? how were the interior and the exterior soundscapes contributing to your routines? And, now, as What is changed for you in general and what is your feelings about it? Do these changes make you remember similar to anything in your past? How do you feel about not going to out and how it influences your ability to

do something before and after ? What is your new routines and activity at home? Did you hear any sound that is completely new for you ? Did you become more aware or pay more attention to any

sound that you were also hearing before ? How the new auditory environment contribute to your daily activity and routines ? Is there sound you trying to avoid of or you like to be closer with?Did you participate to any public events which performs at the windows and balcony ? Did you reorganize your interior and according to what/why? What is your relation with windows and balcony before and after ? Do /can you control your auditory environment and how? Did Windows and balconies have influence on your new spatial organization and how?

In the lights of these questions: analytical listening should be about density of sonic environments of the inside and outside of the home according to how they heard in different rooms associative listening needs to identify the noticed voices that the person follows according to itâ&#x20AC;&#x2122;s functions in relation to daily activities and routines of the person and itâ&#x20AC;&#x2122;s spatial organization; imaginative listening should reveal memory (like resembling the sounds with past experience) or new imaginative /dreamy scenes that the person made up new; emotional listening has to be about feelings which are related to the foundings of the other listening modes.

To be able to conduct this research, subject preferences are determinative for the aimed outcome. In this study there is not developed any sociological issue to focus on. Therefore, it can be only offer to focus awareness of the changed sonic environment. In this sense, two subject group can be appropriate to compare for it. First group should represented the people who go to work every business day of the week before corona pandemic and after stay at home; and the second group should be selected from the people who does not have to go to work/ office and mostly spent time at home before and after corona. Thus, the reason for this comparison can be to understand the difference of the sonic awareness between the people who spent most of their time outside and inside of the home. Thus, as the hypothesis of this study, the second group may have pretty functional settlement in the house that comforts most of their actions - which may different than first group because of lack of experience at home- and therefore second group may not have major change in their house and daily activity (because they get used to live like that and) and thats why they may not be so much aware of the changes on sonic environment. However, the collected data can tell more than this comparison and depict peoples place in the current socio-economic life order in their home neighbor and the city. Basically, as the importance of this study, the collected data can demonstrate the images of the city in the subjectâ&#x20AC;&#x2122;s experience / in their mind.

References . Arteaga, A. (2014), Thinking the Environment Aurally: An Enactive Approach to Auditory ,

Architectural Research and Design, Invisible Places Proceedings , Portugal. . Augoyard, J.F. & Torgue, H. (2005), Sonic Experience : A Guide to Everyday Sounds, McGillQueen’s University Press . Cox, C. (2009), Sound Art and the Sonic Unconscious, Organised Sound 14(1):19–26 , Cambridge University Press. . Chion, M. (1990). Audio-vision: Sound on Screen. New York: Columbia University Press. . Gibson, J.J. (1966), The Senses Considered as Perceptual Systems, Boston, MA: Houghton Mifflin . Gallese, V., & Lakoff, G. (2005), The brain’s concepts: The role of the sensory-motor system in reason and language, Cognitive Neuropsychology, 22, 455–479. . Huron, D. (2002). Listening styles and listening strategies. Retrieved December 9, 2010, from http:// www.musiccog. ohio-state.edu/Huron/Talks/SMT.2002/handout.html . Johnson, M. (1987), The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason, Chicago, IL: University of Chicago . Johnson, M. (2007), The Meaning of the Body: Aesthetics of Human Understanding, Chicago, IL: University of Chicago Press . Lakoff, G. (1987), Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind, Chicago, IL: University of Chicago Press . Lefebvre, H. (2004). Rhythmanalysis: space, time, and everyday life. London: Continuum. . Leibniz, G.W. (1704), New Essays on Human Understanding, Ed. and trans. Peter Remnant and Jonathan Bennett. Cambridge: Cambridge University Press, 1981 . Leman, M. (2008), Embodied Music Cognition and Mediation Technology, Cambridge, MA: MIT Press . Noe, A. (2012), Varieties of Presence, Harvard University Press Schaeffer, P. (1967). Traité Des Objets Musicaux. Paris: Seuil, rev. edition. . Serres, M. (1982), Genesis. Trans. Genevie`ve James and 9 James Nielson. Ann Arbor: University of Michigan. . Truax, Barry (1984) Acoustic Communication, Norwood, N.J.: Ablex Pub. Cop. . Tuuri, K. & Eerola. T. (2012). “Formulating a Revised Taxonomy for Modes of Listening.” Journal of New Music Research 41(2):137–152. . ırtıcı, .

luo lu, B.

asarım olume , Issue ,

ekanın altyapısal d n ş m , I

ergisi

imarlık, lanlama,

- .

. Vickers, P. (2012) Ways of Listening and Modes of Being: Electroacoustic Auditory Display, Journal of Sonic Studies, Vol 2

Design Cognition Final Paper 56

Spring Term, 2018 /2019, mbl550E Altan Başık

The Role of Visual Mental Imagery in Design Thinking Imagining is quite phenomenon that can colloquially be acknowledged as seeing images in the mind as where the exterior world finished and the inner world begins as like where the perceptual experience of real life does not lost. However, while this seeing analogy of imagining cannot be completely denied, it can also be generalized for all different way of thinking. Because, for example, what occurs in the mind, when we imagine music, is something different from a picture it self. In this sense, the encapsulated right term of it is defined as mental imagery and its quite discussed and researched area where the different approaches are developed to understand the nature of imagery (it’s function within meaning creation & image generation process) and it’s perceptual relation.

In this paper, by trying to understand the mental imagery conception here will be focused on visual mental imagery. The proposed conceptual map is dedicated to distinguishing of ways of thinking and design knowledge domain to underline the fundamental problematic of the relationship between thinking and information.(table-1) In this sense, here will be introduced, first, the conceptual background of imagery; secondly, the limits and affordances of visual mental imageries will be discussed by concerning its implications on design thinking studies.

1. Conceptual Background : The Nature of Imagery

As Oliveri (2009/10) describes the common sense of mental imagery definition, it’s a “product of cognitive processes consisting in retrieving, constructing and manipulating the mental representation of objects and/or events, so that they keep many features of to the corresponding percepts.”Furthermore, when Kosslyn’s “Visual mental imagery” conception is taken into account, mental imagery conception can be generalized as it’s “sensing" in the absence of the appropriate immediate sensory input; as exactly Kosslyn, Behrmann and Jeannerod (1995) wrote : “Visual mental imagery is 'seeing' in the absence of the appropriate immediate sensory input, auditory mental imagery is 'hearing' in the absence of the appropriate immediate sensory input, and so on.” Accordingly, it can be inferred that mental imagery refers to the different type of sensorial experience as its described :“contemporary cognitive scientists generally recognize this, and interesting studies of auditory imagery, kinaesthetic (or motor) imagery, olfactory imagery, haptic (touch) imagery, and so forth”(Stanford). However, the underlined specification “the absence of sensory input” may be sound problematic as like the visual mental imagery can only occur when complete visual experience is canceled such as when the eyes are closed. On the contrary, our daily experiences can tell us that mental imagery may not be occurred only in this way; for example, when we are looking at picture or text, the related images, sounds or ideas can also appear in our mind. Furthermore, Goldschmidt (1991) exactly focuses on the same situation and mentions : “almost any display may provide clues that could leas to potentially useful images, as testified by the above quote from one of our designers:“I like fuzzy stuff. I can see in it more than I can in hardlined things.”” by giving that quotation, she actually distinguishes the visual display, seeing and imagining conceptions and underlines that “visual displays are particularly helpful in certain kinds of reasoning. In addition to providing direct access to explicit information contained in them we may also see in them things which are not explicitly there.”

Thus The critical point, that has to be concluded here, is that the mental imagery is not mental recreation and its process of the exact object or display whether we receive these sensory stimulus at

the exact time or recall them from our memory; mental imagery is a thinking/reasoning process where different kinds of imagery generation and potential meaning creation occurs as a result of certain kind of interaction between body and environment. Therefore, it would not be wrong to talk about ways of mental image generation and to unfold it simplistically in two: the one is evokinglike imagery generation (E-l.i.g), that can be exemplified as when the seed of flower is seen or imagined, potentially being reminded the related mental imagery such as the image or feeling etc. of flower; as the second one, retrieving-like imagery generation(R-l.i.g) can be explained as itâ&#x20AC;&#x2122;s about imagining certain type of display, such as the image of flower, by recalling from past experience no matter its experienced long time ago or just before we close our eyes.

The reason to underline this differences is to prepare basic ground to be able to distinguish the related extensions of them in design thinking studies and to discuss. Because, although the E-l.i.g may easily be correlated to analogical reasoning and R-l.i.g may directly related to blindfold design where mental operation can be employed intentionally / consciously, it shouldn't be that simple. However, before come to design issue, there needs to be look at the fundamental issues of mental imagery which are about how we establish the reading the display and, so that, how we re-configure imagery in mind. In this sense, Kaufmann(1996) unfolds and discuss this theoretical territory of mental imagery as three major groups of imagery models. In a brief summery he explains them as : 1. The Pictorialist theory. In this theory, images are seen as analog representations of perceptual information. The image representation is held to correspond rather directly to concrete objects and situations, and to symbolize by way of resemblance to the object it "stands for." The conscious image is given a functional role in cognition by virtue of its quasi-perceptual properties, and the perceptual analog is thus seen to cover both the structural and functional properties of image and imaging (Kosslyn, 1980, 1983; Paivio, 1971b, 1975b, 1986, 1991; Shepard, 1978a).â&#x20AC;¨ 2. The Descriptionalist theory: Both verbal and nonverbal information is held to be represented in a common, more abstract format. This underlying "deep structure" code is seen as "amodal," consisting of language-like, propositional representations. The real (or most important) cognitive work is seen to take place at this abstract and conceptual level of representation. Images are either regarded as epiphenomenal or assigned a secondary, supportive function in cognition (Anderson & Bower, 1973; Chase & Clark, 1972; Pylyshyn, 1973, 1981). 3. The Process theory. With reference to the traditional act-content distinction (e.g., Humphrey, 1959), the process aspect of imagery is emphasized, and the static, content aspect is either totally dismissed or considerably scaled down in importance.

Apart from this, when its look at Kosslyn(1995) to understand how and what we do with visual imagery conception, its can be found that he first identifies the mental imagery operations (image generations, inspections, transformation, maintenance and transformation) and, secondly, compares the pictorialist and descriptionalist theories (its also termed analog (depictive) & propositional debate) by conducting several experiments in accounts of image inspection to measure the impact of duration inspection, scale of image and distance between subject and image on the identification of components of the pictures. However, the critical point, that have to be considered here, is not looking for a proof which theory (analog or propositional) dominates the thinking process, rather is to understand their working mechanisms and find out whether common feature. According to the Kosslyn(1995) explanation, it can be inferred simplistically that both approaches use their own kind of spatial logic: while in analog representation, spatial positions and its arrangement of pictorial elements are considered as the informations for interpretation ; in propositional representation, similarly, abstract/conceptual elements of images are thought to be organized according to their meaningful spatial arrangement. (for detailed explanation of Kosslyn, look Table -2)

Thus, when the place of this spatiality is questioned conceptually in between the theories, Kaufmann(1995) offers an alternative approach to imagery debate by gathering all this different

approaches as a variety - the nature of imagery: conceptual (thought), spatial, mental images(sensation). The one of his intention to do that is actually discuss the function of imagery by elaborating the differences between image and picture. In this sense, he demonstrates his point of view on nature of imagery in graph (table-3) and emphasizes that ; Table- 3: Kaufmann’s approach “… images are neither pure symbols nor pure perceptual experiences, but a typical hybrid mental concept with both symbolic and perceptual properties. In principle, images should be seen as located across the boundary between thought and sensation… Images normally put to use are far more sketchy and fleeting than most current models of imagery suggest. This is in line with the claim made by Anderson (1990) that most images may be spatial rather then visual or pictorial in nature.”

As conclusion, Kaufmann’s approach would be interpreted as the affordances of imagery, besides, Kosslyn’s metal operations defines limits of imagery as like what mind be able to do with imagery. This simplistic inference of the mental imagery discussion is made to understand the basic of the imagery mechanism. By referring table-4, studies of visual mental imagery on design cognition is going to be discussed in next two section based on : first, the theories on the relationship between image and display; secondly, E-l.i.g and R-l.i.g with mental image operations.

2. Visual Imagery Approaches in Design Thinking Studies

When the relationship between thinking process/imagery and displays is taken into account, the related theories which are introduced by Kaufmann’s can be seen limited according to the contemporary discussion. However, as the scope of this paper, they can be considered as a base ground for to discover design thinking studies on the theoretical debates. In these sense, Goldschmidt and colleagues can usually be found as they place their self in the discussion of analog and prepositional theories, but their general perspective that they want to examine is the idea that the design practitioners are visual thinker because they deal with visual elements. Therefore, their research question is usually intended to focus on the fundamental relation between subject and environment - which is not only taken account as the impact of the exterior stimulus (environmental affect), but also as external representation of our thoughts. For example, while“Variances in the impact of visual stimuli on design problem solving performance”(2006) questions designers visual environment, in the article “Inspiring design ideas with texts” (2010) they account this time the visual display as text; in terms of external representation,“The Dialectics of Sketching” (1991) conceptualizes what the designer see in the their sketches and then how its used in design process is examined.

Furthermore, when keep questioning this fundamental issue, external representation is considered not only as visual display but also as a tool of thinking. In this sense, while Barbara Tversky can reminds us the tool using in design thinking process in her article “Some ways of thinking” (2014), she also brings to issue to the impact of individual and cultural background differences by discussing usage of

portrays, maps, graphics in human history in “the cognitive principles of

graphic displays” (1997). However, Tversky’s topics can be found act-content issues and therefore it very possible to read from the The Process theory perspective. The process theory is introduced shortly in here, but there can be noted that it is considered the one of the earlier approaches to Enacted Mind Thesis of Embodied Mind Cognition theory which is explains the relation between the environment and body based on sensori-motor activity. Therefore, action-content design thinking studies such as Goldschmidt’s “dialectics of sketching” and Shon’s design process reflection in action have value to reconsider the issues in terms of enactive theory.

In these articles, the mentioned researches is seen as they open the theoretical debate on imagery by examining the designers behavior like Kosslyn (1995) does, although there can be also found theory

based investigation in literature. However, the critical point in both kind of studies is to understand discussion about the capacity of the examined cognitive model, because every approach has its own

potential to reshape the understanding about the affordances and limits of thinking process.

3. Ways of Image Generation and The limits of Imagery

As its mentioned before, imagery generation may thought to be occurred in two ways; E-l.i.g and Rl.i.g. Apart from there, when the role of E-l.i.g in designed thinking is questioned, any kind of displays can be considered as an inspiration tool that triggers mental imagery of experiential knowledge. Therefore, E-l.i.g can be thought as it works for to gather information while the occurred imagery is related to the issue of design knowledge domain. Therefore here can be asked, first, what are the ways for the information gathering, and then, what kind of information can be gathered ? In this sense when its focused on first question in the context of visual mental imagery, the ways can be distinguished : . The One can be visual display inspection. In this sense, Analogical reasoning is works as as solution based information gathering strategy. When the well problem can not be solved or ill defined problem can not be identified, visual displays can be resembled with the problem, So the noticed information can be adopted to the problem. Accordingly, This issue can be found as its studied on: the theoretical framework of analogy, the role of diagram, expertise& Novice differences in the use of visual analogy , the impact of visual stimuli on design performance. . On the other hand, When its concerned learning by doing-like activity, the visual or verbal externalization of thought helps to designer to encounter with their ideas in different represented form. In this sense sketching activity does not only considered as visual representation of thoughts but also visual mental imagery evoking activity. While Goldschmidt(1991) calls this activity as dialectic of sketch, Shon reads it as reflection in action. Moreover, He actually underlines the role of verbal reflection in design thinking. Accordingly, it can be inferred that verbalization works as sketching in terms of externalization of thought. In addition to, this verbalization activity is also considered as a matter for Taylor and Tverskyâ&#x20AC;&#x2122;s (1992) who discuses the impact of descriptions and depiction on mental organization of environments. Furthermore, Goldschmidt and Dan Tatsa (2005) bring us the discussion to the design studio environment where formal and informal verbal and visual interaction happen.

However, the critical situation of E-l.i.g. in these studies is that the evoked imagery is reasonably thought as the imagery occurs in mind just like a quick representation of unintentionally selected imagery from the memory as a result of being stimulated from sensory displays. On the other hand, when the imagery is intended to be kept using as design thinking tool, Retrieving-like imagery generation process can be considered as more longer process than E-l.i.g where intentional maintaining and manipulating processes of mental imagery is employed in the absence of externalization. So, the possible problematic situation of R-l.i.g. process can be the limits of the mental operation. Besides to Kosslyn’s explanation of the mental operations (image generations, inspections, transformation, maintenance and transformation), examination of the limits of mental imagery can be found in different studies : Chambers and Reisberg (1985,1991) conduct different experiments to understand the mental imagery affordances on the detection of alternative meaning configuration; Goldschmidt et all. (1998) studies the role of sketching on when the subjects encounter with difficulty during the process of restructuring & combining the imagined geometrical forms; Bilda (2005) examines limits of visuo-sptial working memory when visuospatial tasks are done using imagery by questioning the needs of externalization to off-load the visuospatial working memory.

In accounts of these, when the usage of Retrieving-l.i.g. is considered in design practice, complete design process can be re-evaluate as the blindfolded design practice.(see Bilda’s thesis, 2006 ) Therefore, first attempt would be look at design process formulation which can be found in Kruger&Cross’s study(2006). And the second, here has to be turn to look at back the question what kind of information that designers gather - to understand blindfold design material. In this sense, Suwa&Tversky’s(1997) is essential because the proposed information categories refers also what kinds of information the designers look for. For example, the informations like space, shapes, size, lights, etc. in the subclass are direct or implicit trigger elements of the imagery which are refers to the organization of spatial and functional relations, emergent properties and subject’s background knowledge. however, there has to be noted here that all this gathered information and experiential knowledge have to be accounted as they also convey the experiential knowledge of the components of nature of imagery - conceptual (thought), spatial, mental(sensation) images. Furthermore, this information categories is also directly related to Bilda’s (2006) action categories. Because he divides these informations according to visuo-spatial, perceptual, functional, conceptual, evaluative,

recall actions. And, when these actions categories considered as information gathering strategies, the other strategical approach to design can be found in Kruger&Crossâ&#x20AC;&#x2122;s study(2006), they

examines the role of problem, solution, information, knowledge driven design strategies. these actions/strategy categories have to be a crucial role in design thinking process if its held consciously to operate and manipulate mental imagery for the purpose of gathering information.

4. Conclusion

To sum up, this paper tries display a certain type of formulation to discuss and enlighten the role of mental imagery in the design thinking process. Accordingly it can be inferred that the role of imagery is mostly found and discussed as a tool which assists to thinking process and solve design problem. This approach causes from the authors intention for to understand the cognitive processes of design thinking and, particularly, problem solving. Moreover, they also pay great attention on design performance quality as the one of their objection. However The possible problematic of this issue would be about measurement experiment of design performance if the subjects are taken as not actually educated for to use mental imagery in their design practice. The performance examination of imagery tool usage is actually intended to reveal its purposes from subjectâ&#x20AC;&#x2122;s design thinking behavior and its very much fruitful approach to unfold conceptual issues and practical process.

5. References Donald A.Schön (1987) Educating the reflective Practitioner Toward a New Design for Teaching and Learning Bilda, Z., Gero, J. S., & Purcell, T. (2006). To sketch or not to sketch? That is the question. Design Studies, 27(5), 587–613 Casakin, H., & Goldschmidt, G. (1999). Expertise and the use of visual analogy: implications for design education. Charles M. Eastman (1969) Cognitive Processes and Ill-Defined Problems: A Case Study from design Christiaans, H. (2002). The Creative Process in Virtual Teams The Creative Process in Virtual Teams. Creativity Research Journal, 14(1), 1–16. Cross, N. (2002). Creative cognition in design: Processes of exceptional designers. Creativity and Cognition, 14–19. Corinne Kruger, Nigel Cross (2006), Solution driven versus problem driven design: strategies and outcomes Cynthia J. Atman, Monica E. Cardella, Jennifer Turns and Robin Adams (2005) Comparing freshman and senior engineering design processes: an in-depth follow-up study Gentner, D. (1983). Structure-Mapping: A Theoretical Framework for Analogy. Cognitive Science, 7, 155– 170. Goldschmidt, G. (1991). The Dialects of Sketching. Creativity Research Journal, Volume 4(2), 123–143. Goldschmidt, G., & Smolkov, M. (2006). Variances in the impact of visual stimuli on design problem solving performance. Design Studies, 27(5), 549–569. Goldschmidt, G., & Sever, A. L. (2011). Inspiring design ideas with texts. Design Studies, 32(2), 139–155. Gabriela Goldschmidt, (1991) The Dialectics of Sketching Technion – Israel Institute of Technology Creativity Research Journal, Volume 4 (2) 123-143   Herbert A.Simon, (1973) The Structure of Ill Structured Problems   Kees Dorst, Nigel Cross, (2001), Creativity in the design process: co-evolution of problem–solution Kosslyn, S. M., & Osherson, D. N. (1995). Visual Cognition. An Invitation to Cognitive Science, Volume 2, Latch Craig, D., Nersessian, N. J., & Catrambone, R. (2002). The Role of Diagrams and Diagrammatic Affordances in Analogy. Masaki Suwa & Barbara Tversky, (1997) What do architects and students perceive in their design sketches? A protocol analysis Oxman, R. (2004). Think-maps: Teaching design thinking in design education. Design Studies, 25(1), 63–91. Verstijnen, Hennessey, Leeuwen, Hamel, & Goldschmidt. (1998). Sketching and creative discovery. Elsevier Science Ltd, Design Stu(19), 519–546.

Anizotropik Renk ve Kent Üzerine Üretken Sistem Modeli Mimari Tasarımda Üretken Sistemler, Bahar / 2016 - Altan Başık

Giriş Proje, anizotropi kavramı ile bir üretken sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. Digital görüntünün renk değerleri, projeninin anizotropik yapısını tanımlamaktadır. Bu doğrultuda proje, görüntülerin renk değerlerindeki değişkenler ile yeni bir form ve renk üretimi yapan bir sistem önerisidir. Bu sistem için kent içerisinden fotoğraf veya video formatında görüntülerin alınması tercih edilmiştir. Bu sayede kentin yeni bir temsili yaratılarak renklerin değerlerindeki farklar gözlemlenebilir veya yorumlanabilir olmaktadır. Sonuç ürün olarak iki farklı ürün elde edilmiştir. Birinci ürün temel strüktürdür : farklı girdilerle elde edilen sonuçlar arasında ürün odaklı değişimin gözlemlenmesini sağlayan bir analiz yöntemidir. ikinci ürün ise projenin söylemidir : gündelik kent hayatı içerisinde gündelik/sıradan olanın bilgisinin tasarım yöntem ﬁkrine dönüşebilmesi, yeni temsillerini kurabilmesidir. Bunlara ek olarak da sistem kullanıcı değişkeni devreye girmesi için akıllı cihazlara uygulama olarak tasarlanması hedeﬂemektedir.

Amaç / Bağlam Projenin çıkış noktasında Sitüasyonist Enternasyonellerin “Psikocoğrafya” (resim1) çalışması etkili olmuştur. Bu proje bölge haritasının parçalanıp rastgelele birleşmesinden öte, kent içerisindeki kişisel deneyimin haritalanmasıdır. Alt metininde , sokak ve caddelerin daha geniş anlamda kamusal alanlarda sosyo-ekonomik ve politik nedenlerle iktidar kontrolünün artmasıyla halkın ortak belirli sabit davranışlar ve deneyimler kazanmaya başlaması

resim1

yatmaktadır. Bu anlamda kısıtlanan kent deneyimlerine karşı sokağın yaratıcı bir alana dönüşümü projenin bağlamını tanımlamaktadır. Paul Klee’nin çalışmalarındaki sokak tasvirinin soyut renkler üzerinden kurması, projede geliştirilmek istenen yöntem konusunda önemli bir referans olmuştur.(resim2) Aynı şekilde projenin referans aldığı güncel bir proje olarak, Fabrica iletişim araştırma merkezinin 2013 yılında üretmiş olduğu “Sadly by Your Side” çalışmasıdır.*(resim3) Bu çalışmada kenti bir veri bankası olarak olarak değerlendiren Fabrica, hazırladıkları yazılım sayesinde akıllı cihazlarda uygulama kullanılan bir ürün tasarlamışlardır. Bu sayede eşzamanlı olarak çevreden alınan görüntüler yine eş zamanlı manipülasyona uğratılarak ses dosyasının manipülasyona uğratılması/re-mix’lenmesini sağlanmaktadır. Bu anlamada kent ile kurulan ilişki üzerinden yeni bir tasarım yöntemi oluşturma ﬁkri projenin ana ﬁkri olmuştur. * http://www.cityofsound.com/blog/2013/10/fabrica-2013-informal-annual-review-code.html

68 resim2(sol), resim3(sağ)* Aniztoropi kavramı belirli bir yapının farklı kuvvetlere karşı farklı tepkiler göstermesidir. Bu noktadan yola çıkarak anizotopik oluşum, kent içerisinde alınan görüntülerin renk değerlerinde gerçekleşen değişim olarak yorumlanmaktadır. Kentin ﬁziki koşulları aniztoropi için şart olan belirli sabit bir yapıyı tanımlamaktadır. Bu ﬁziki yapının iki boyutlu görüntüsünün alınması (fotograf, video, giff

) sonucu elde edilen ürünlerin farklılaşmasına neden olan hava durumu,zaman,kamera

kalitesi, kentin yapısı gibi faktörler kuvvet olarak tanımlanır. Kuvvetin ölçülebilirliği ise pikseller üzerinden yapılmaktadır. örnek olarak sabit bir nokta ve kadraj içerisinde bir yapı belirlediğimizi düşünelim: gün boyu burayı fotoğraﬂarsak, yapı sabit kalsa da fotografın renk değerlerinin sadece gece ve gündüz farklıyla ne kadar değiştiğini gözlemleyebiliriz. Bu anlamda kentlerin gündelik renklerin değişiminin gözlenmesi karşılaştırılması istenmiştir.

Uygulama Üretken sistem strüktürünün tasarımı, görseller üzerinden veri toplanması, belirli kurallar belirlenerek yeni bir veri kümesi elde edilmesi ve bu küme içerisinde yeni ilişkiler tanımlanması olarak üç temel aşamadan oluşmuştur.

Veri toplama. Digital görüntü üzerinden veri toplanması için bir çok yöntem olasa da proje için renk değerlerininin histogram üzerinden okunması öngörülmüştür. Processing programı üzerinden fotoğrafın istogram katmanları oluşturularak sayısal değerlere ulaşılmak istenmiştir.

istogram

ruplandırılmış bir veri dağılımının sütun graﬁğiyle gösterimine verilen isimdir. Ancak dijital ortamda piksel’lerin renk değerlerinin hesaplanması için kullanılır ve renk değerleri reen olarak belirlidir. (resim )

rneğin bir fotoğrafın

ed, Blue,

istogram’ında Blue katmana bakılması

demek, fotoğrafın mavi renk tonlarının değerlerinin okunması demektir.

resim 4

resim 5 Formül -1

69 fotoğraf boyutu = 640 x 360 birim

-j-

( Genişlik x Yükseklik ) 0 < i < 640 , 0 < j < 360 için i = renk ( ton ) , j = renk değeri

-i-

6 0

i=j er bir renk katmanı kendi ile kontrast oluşturacak şekilde bir ton aralığı içerisindedir.(resim ) Bu ton aralığı, fotograf genişliğine bölünerek, her bir birim ( i ) belirli bir renk tonu ile tanımlanmış olur. Projede kullanılan imaj boyutu 6 0 x 360 birim olması nedeniyle her bir katman için 6 0 adet farklı renk tanımlanır. “ j ” ise, birim rengin toplam piksel sayısına oranı fotografın yükselikliği ( projede 360 birim) üzerinden hesaplanarak belirlenir . Dolayısıyla da alınan her bir ” i ” rengi, ” j ” değeri üzerinden tanımlanmış olur. (Formul-1) Processing’de hazırlanan

istogram’ın temel kod strüktürü resim6’da, alınan sonuç ise resim ’de

gösterilmiştir. Burada ilk önce resim çerçevesi içinde herbir piksel önce noktasal olarak tanımlanır, sonra tanımlı piksellerin sayısal renk değeri , seçilen katman ( örnek: blue ) üzerinden hesaplanır. Bu şekilde katman üzerindeki her tonun sayısal değeri çıkmış olur. Son olarak da yatayda sıralanan renk aralıklarına karşılık hesaplanan değerler kadar düşeyde çizgiler çekilerek histogram graﬁği oluşturulur. Bu formülasyon projeye uyarlanırken

B değerlerinin ayrı ayrı okunabilmesini

sağlayan bir arayüz tasarımı yapılmıştır. resim( )

resim6(sağ) resim7(alt)

Verilerin Değerlendirilmesi.

Projede, elde edilen histogram değerleri ile belirli bir geometri tanımlanmak istenir. Bunun için ise önce geometriyi tanımlayacak noktalar elde edilmesi gerekmektedir. Bunun içinse Processing’te hazırlanan histogramın sayısal değerleri rasshopper programına aktarılır. Bu işlem “text” dosyası ile gerçekleşebilse de eş zaman iletişim “g owl” eklentisi ile sağlanmaktadır. Processing’de her bir

, ,B histogram değerleri içerisinde

“i” sabit bir değerdir ve nokta adeti olarak tanımlanır. Ancak ”j” değerleri değişkendir ve oluşturulmak istenen noktan koordinatları olarak tanımlanır. (Formül-2) Bunun için Blue ve

ed,

reen için her bir ”j” değeri sırasıyla koordinat

sisteminin “x , y , z”si olarak kodlanır. Sonuç olarak

renk değerlerinin tonlarına -i- karşılık gelen her ”j” için toplam ”n” sayıda noktalardan oluşan bir küme elde edililir. Formül - 2 red ( j ) = x , blue ( j ) = y , green ( j ) = z, resim8(üst)

Point = { x,y,z }

resim9(alt)

n ( nokta adet ) = i ( n farklı ton)

Bu formül projeye uygulandığında oluşacak kümenin nokta adetini azaltmak için Processing’de “n = i” denkliği “ n=i+4” olarak yeniden tanımlanır. Bu şekilde 640 birim içerisinden değerlerin üçer atlayarak alınması sağlanılarak olarak toplam 160 birim elde edilir. Bu birim adeti 71 rasshopper’da 160 adet nokta elde edilmiş olunur. “ i = j ” denkliğinde ise “i” nin maximum değeri 360 olması dolayısıyla, noktalar (0,0,0) / (360,360,360) koordinatları arasında tanımlanan bir kübün sınırları içerisinde oluşmaktadır. (resim ) kümesidir. Bu sebepten projede

istogram, tek Frame’in için alınan değerler

ideo formatı kullanıldığı takdirde, her bir Frame için yeni bir

histogram değeri oluşmuş olur. Bu saye de ise sürekli yeni veriler oluşturularak yeni koordinatlar elde edilen bir üretken bir sistem kurulmuş olur.

eriler ra ı eni lişkiler anı lan a ı Processing’de koordinat oluşturulmasının iki amacı vardır, hem geometri hem de renk tanımlamak. Dolayısıyla

rasshopper’da kurulan strüktür, Processing’de tanımlanan koordinatların alınması,

geometri ve renk tanımlası üzerine kuruludur. (resim10, tablo-1)

eometri için önce noktalar

tanımlandıktan sonra noktalardandan belirlili bir geometri oluşturulur.(resim12) Proje’de tanımlanan geometri, birbirine en yakın noktaların tanımladığı üçgenlerden oluşur.(resim13) Bunun için noktaların oluşturduğu liste, sırasıyla

“x , y , z” koordinatlarına göre küçükten büyüğe doğru

sıralandırılarak yeni bir liste elde edilir. (resim11) Sonra bu liste, noktaların birbirine bağlanması için Delaunay Edge bileşenine, üçgen yüzeyler elde edilmek içinse

Delaunay Mesh bileşenine

bağlanır. re i

ta lo gri : processing ile bağlantı, koordinat değerlerinin alınması yeşil : noktanın tanımlanması turuncu : noktalar kümesinin yeniden listelenmesi, listenin x,y,z koordinatlarına bölünmesi kırmızı : çizgi ve üçgen yüzeyler oluşturulması açık mavi: koordinatların 0-360 arası aldığı değerlerin, 0-2 arası renk değerlerine dönüşmesi koyu mavi: değerlerin ayrı ayrı , ,B kanallarına aktarılması ile tekrardan toplanıp tek bir , ,B koordinat kümesi elde edilmesi

resim11(Ăźst), resim12(orta), resim13(alt).

Renk oluşturmak için aynı nokta koordinat sistemi x,y,z gibi 0-2

arası değerlerden oluşan r,g,b

renk değeri elde edilmesi gerekmektedir. Ancak her bir x,y,z değeri 0 - 360 arasında bir değer almaktadır. Bunun için noktalar kümesi için hazırlanan listeden, renk ve geometriyi aynı parametreden okuyabilmek adına, koordinatlar “x,y,z’lerine ayrılır.(resim1 ) matematiksel hesaplamaları tabi tutularak 0-2

er bir değer,

arası değerlere dönüştürülür. Bu sayede

“x,y,z = r,g,b” denkliği kurulmuş olur. Bu aşamadan sonra ise bu değerler ayrı ayrı

, ,B

kanallarına aktarılır. Ayrı kanallardan gelen renk değerleri ise tek bir {r,g,b} tanımlaması için

toplanır. (resim1 ) Son olarakta ise bu renk değerleri tanımlanan geometriye atanır. resim 14

resim 15

Histogram Test. Histogram değerleri ile oluşturulan formu okumak için testler yapılmıştır.

istogram, karanlık ve

aydınlık alanların yani kontrastın ifadesidir. Bu anlamda tek bir renk ile iki farklı rengin yan yana

gelmesi ile histogram ve form değişimi okunması amaçlanmıştır. Test1’de x,y,z koordinatlar kümesinde

,Y ve

’den en az biri 0 değerini alır. Bu sebepten noktalar

tanımladığı kübün içerisinde değil,

veya Y

,Y,

eksenlerinin

yüzeylerinde oluşur. Test2’de ise Bir birine

kontrast renkler geçişli-geçişiz olarak yan yana getirilir. Eğer iki renk kendi arasında ara renkler oluşturmuyorsa ve keskin bir kontrast söz konusu ise her bir

, ,B değerinin aydınlık ve karalık

değerleri aynı olacağı için “x y z” denkliği sağlanır. Bu durumda kontrast çok keskin değilse

test-1:

test-2:

noktalar yine

veya Y yüzeylerinde tanımlanır. Fakat ara renkler oluşuyorsa noktalar

eksenlerinin tanımladığı kübün içerisinde tanımlanır ve

,Y,

form karmaşıklaşır. Test-3’de ise ki

kontrast rengin,kendilerine kontrast olmayan zemin üzerinde, yoğunluğu artarken sistem karmaşıklaştığı görülür. Yoğunluk düzeyi ara renkleri öldürmeye başlarsa da form giderek basitleştiği görülür. test : ki renk.Kontrast olmayan iki rengin yoğunlukları değişirken kontrast olmadığı için form, belirli bir basitlikte kalsa da kendi için de karmaşıklaştığı görülür.

test-3:

test-4:

Sonuç. Strüktürün kurulması ile değişken renk değerlerinin antizotropik yapı tanımladığı bir üretken sistem kurulmuş olur. Bu sistem üzerinden farklı görsellerin veya videoların renk ve form analizi yapılabilir.

Bunun için Paul Klee, çalışmalarının referans alınması sebebiyle, resimlerinden analizi yapılmıştır. Ancak analizle beraber yapılacak farklı çıkarımlar kullanıcı ile ilişkilidir. Bunun ile birlikte söylemin kent imajları üzerine kuran proje, yaşanılan çevrenin bilgisini tasarım ﬁkrine dönüştürmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda projede,

ew York’ta çekilen video görüntüleri, kent içerisinden

farklı karakterdeki mekanları gözlemlemek adına örneklenmiştir. stanbul Beşiktaş semtinden alınan görüntüleri ise gündelik koşuşturma içerisinde hızla geçtiğimiz sokağın sıradanlığını gözlememek adına örneklenmiştir.

Analiz1. Paul Klee Resimleri

Analiz2. New York, Kent

eri inden arklÄą

ekanlar

Gürültünün Mekanını Kurmak : imgelerin özgürleşmesi Altan Başık

———————————————————— İTÜ MİMARİ TASARIM LİSANÜSTÜ PROGRAMI, 2017-18 GÜZ YARIYIL DÖNEMİ, MTS 596 SEMİNER Gülçin Pulat Gökmen , Ahsen Özsoy , Nizam O. Sönmez

anahtar kelimeler ; gürültü , mekan , gündelik hayat, imge, form

Özet Ses, zaman içinde mekansız var olmazken, gürültü de düzenli, uyumlu seslerden oluşamaz. Gürültü ne kadar doğanın bir parçasıysa, toplumsal hareketliliğinin de bir o kadar sesi ve mekanı olmuştur. Gürültünün bu fiziksel ve sembolik(imgesel) yapısının birbirine dönüşme hali, mekansal bir problematik olarak değerlendirilmiştir. “Gürültü mekanı nasıl kurar ?” sorusunun peşine düşen bu makale, insan/duyum ve ses/varlık merkezli bir soruşturmaya gider. Bunun için mekan kurmanın düşünsel ve fiziki süreçleri kavranmaya çalışırken; duyma biçimleri ile şekillenen mekan imgeleri ve sesin fiziki varlığını mekanın geometrisi olarak tanıyan , yiriminci yüzyılın başıdan bu yana batı coğrafyasındaki, öncü çalışmalar incelenmiştir.

1.Giriş. Gürültü , müzikal seslerin oluşturduğu bir yapıdan farklı olarak işitsel uyuma dair herhangi bir düzen göstermez, yapısı gereği düzensiz, karmaşık ve rastlantısal seslerden oluşur. Gürültü doğada her zaman rastlanabilirken, örmeğin dalga ve yağmur gibi, sanayi devrimi öncesi yalnızca belirli zaman aralıklarında oluşan toplumsal huzursuzluğun ( savaşlar ve ayaklanmaların ) sesi olmuştur. Ancak sanayi devrimiyle gürültü sosyal hareketliğin sesi olmuş , gündelik hayatı ise gürültünün ikinci doğal ortamı olmuştur. Gürültü gündelik hayattaki tanımı, çevremizi saran uğultu veya bize rahatsızlık veren, odaklanmak istediğimiz bir sese engel olan, onu bastıran duyulması beklenmeyen veya istenmeyen bir fenomen olarak algılanır. Bu anlamda gürültü yıkıcı, bozucu ve engelleyicidir. Gürültü evde çalışan elektrik süpürgesi, sokakta araba sesleri veya insan kalabalığının sesi olabilir. Gürültü çıkarmak bir kazaya maruz kalmak anlamına gelebilirken , gürültü yapmak is karşı tarafa sesimizi duyurmak, ben burdayım demek, karşı gelmek, isyan etmek anlamına gelebilir. Ancak gürültü kavramına getirilen yorumlamalar bilimde, felsefede ve sanatta belirli gelişimlere öncülük etmiştir. Gürültü, bilgi ve iletişim teknolojileri alanında istenmeyen, alıcı ve vericiler arasında oluşan tanımlanamayan mesaj ve sinyal olarak tanımlanır. Gürültünün azaltılması için yapılan çalışmalar sonucunda gürültü bilinmeyen veya okunamayan yeni bir bilgi alanı olduğu fark edilir. Bu noktadan sonra dinlemeye değer bulunan gürültü, tekrardan bilgiye dönüştürülmesinde keşfedilen yöntem, bugün kullandığımız bilgi ve iletişim araçlarının gelişmesine yardımcı olmuştur. Başka bir taraftan, endüstrileşmenin etkisiyle çevresel gürültülerin artması, işitsel coğrafyalara

karşı bir farkındalık yaratmış, seslerin sosyo-ekonomik, kültürel

ve ekolojik değerler taşıyan sesler kültürel araştırmaların konusu haline gelmiştir. Yirminci yüzyılın başında yükselen gürültüler, yeni çağın güncel estetik değeri olarak kabul edilmiş, yüz yılın ortasından sonra salt, soyut bir form olabileceğine dair gelişen fikirler plastik, sanatlarda, resimde ve müzikte yıkıcı ve dönüştürücü etkiler yaratmıştır.

Bu perspektiften bakıldığında gürültü aslında hiç duyulmamazlıktan gelinememiştir. Gürültü, kaçınılmaz olarak sesi çıkartan eyleminin bilgisini taşır ancak bu dinleyici tarafından anlamlanır.

inleyici isterse gürültü, keskin

anlamlar ifade edebilir, gerçeklerle yakından ilişkiler kurabilir

tamamen

belirsiz, çoklu anlamlar taşıyabilir tamamen soyut bir dinletiye dönüştürebilir veya

dinleyici gürültüyü hiç farketmeyebilir. Bu durumların hepsi bedenin

kabiliyetlerine içkin , zihinsel faliyetlerdir, sanaldır.

akat gürültü dinleyici

olmasada varlık gösterir, zaman ve mekan içinde yayılır. Bu denli gerçeklik ve sanallık arasında salınım yapan gürültünün, mekanı nasıl kurduğu bu çalışmanın ortaya çıkarmayı hedeflediği temel meseledir. Bu doğrultu da araştırmanın strüktürü insan duyum ve ses varlık merkezi üzerine kurulur. lk olarak

ekanı

kavranmaya çalışırken

urmak

olgusunun düşünsel ve fiziki süreçleri

inleme Biçimleri

ekanın Geometrisi

bölümlerinde gürültünün mekanı nasıl kurduğunu anlamak için yiriminci yüzyılın başıdan bu yana batı coğrafyasında gürültü ve mekanı sorunsallaştıran ses eserleri arasında konuya farklı açılar getiren öncü fikirler incelenmiştir.

2. Mekan Kurma. ekan denilince belki ilk akla elle tutulur, gözle görülür bir statik bir alan, mimarlık nesnesi gibi bir tanım gelse de bunun yanlış bir kavranış olduğu söylenemez.

ekan kavramı için bügüne kadar bir çok farklı tanım

geliştirilmiştir.

lere kadar

klidyen geomeri üzeriden kabaca tanımlanan

statik bir mekan düşüncesi hakim olmuştur.

enri efebvre

retiminde bu statik mekan kavramına karşılık, oplumsal

ekanın

ekan kavramını

geliştirir ve mekanı sosyal ilişkilerin ve toplum üretim biçimlerinin ürünü olarak tanımlar. anayi toplumunun göz önünde bulunduran

arksist düşünür olan

efebvre den sonra globalleşme ve enformasyon teknolojilerinin gelişmesiyle c uhan ( mediaspaces ), ( cyberspaces ), space of flo s ), üretmişlerdir.

aul

ierre

vy and

irilio ( information spaces ),

arc Aug

onna anuel

ara

astells ( the

( non places ) gibi düşünürler yeni kavramlar

Ancak bu araştırmanın konusu, mekanın nasıl kurulduğunun anlaşılmasıdır. Bunun için farklı kavramları kapsayıcı genel bir mekan kurma kavrayışına 88

varılmak istenmiştir.

ekanın kurulumu, fiziksel ve düşünsel süreçlerin

diyalektik ilişkisinden doğduğunu düşünebiliriz. iziksel süreç, belirli ölçümlere dayalı sınırların belirlediği bir alan tanımıdır.

lçüm yöntemleri ve birimleri

herkes tarafından kesinliği kabul edilmiş değerler olabilirken bunlardan farklı da olabilir.

rtamda bu anlamda değişkenler söz konusu iken burada bir yol

ayrımına varılması doğru olabilir

araçlar ve duyu organları. Buradaki farkı,

pasif ve aktif ölçüm yapabilme imkanı ve veya duyusal ve birimsel kavrayış şekili olarak tanımlayabiliriz.

uyu organlarının kapasiteleri belirli eşiklere

sınırlara dayalı bir ölçüm söz konusudur , pasif ölçümlerdir ara ölçü birimlerini veremeyiz. akat fiziksel şartlarda bu sınırları yeniden belirleyebilir.

rneğin,

kulaklarımızın işitebileceği belirli bir frekans aralığı sabitken, tüm yüzeyleri kapalı bir oda içerisinde duyduğumuz sesler bu oda sınırları içerisinde kalıcaktır. Aynı örneği

gözlerimizinde içinde verebiliriz. Araçlar ise beden

veya ölçüm aletleri olabilir ve belirli fiziksel sınır alanları belirleyebilir, aktif olarak istediğimiz ölçümleri yapabilir, birimsel bir kesinlik elde ederiz. Bu anlamda duyularımızla üşünsel süreç ise tamamen

soyutlama

anlamlandırma

düşleme

kabiliyetimizdir, bir sanallık boyuttur öğrenilenlerin imgeleri , hafıza ve bellek, bilinç ve bilinçaltımızdır Bu düşünsel süreçte sanallık boyutu bireyin kendine ait olmakla beraber başka sanal boyutlarda birliktelik kurabilirler. Bu sanal boyut sosyo politik ekonomik ekolojik dolayısıyla kültürel ilişkilerin tortusunu içerir, farklı soyut ilişkilerin kurulabilmesidir. Bu iki süreci kapsayan

ekan urma tanımını basit bir örnekle kavramaya

çalışabiliriz. endimize bir ev inşa ettiğimizi düşündüğümüzde, fiziksel süreçte araçlarlar kullanarak, sınırları net belirli alanlar oluştururuz. akat bu evin neye benzediği veya belirlenen sınırların hangi değerlerle oluştuğu gibi soruların ardında düşünsel süreç vardır. Yada duyularla ölçüm yaptığımız bir örnek olarak, gözlerimiz kapalı halde duyduğumuz alkışlama sesi için bir mekan kurma fikrini inceleyebiliriz.

iziksel süreçte, kulaklarımız mekanın akustik

özelliklerini dinleyerek mekanın fiziğine dair bilgiler toplayacaktır

sesin

yüksekliğinden ses kaynağına olan mesafeyi, yanıklamadan mekanın derinliğini hatta yüzey sayılarını ve çınlamadan malzemenin niteliklerini keşfetmeye çalışacaktır. anal süreçte ise toplanan bilgiler zihinde bir çok

ilişkiler ağı kurarak mekana dair imgeler oluşturacaktır. Ancak kulağın ölçüm kabiliyeti elde etmeye çalıştığı değerleri doğruya en yakın şekilde toplamayı başarabilmesi pek kolay değildir. bilinç altına referanslı , bellirli söz konusudur.

olayısıyla düşünsel süreçte ise bilince

belirsiz ve veya tekli çoklu imgeler oluşması

Bu imgeler, özellikle zihnen uzakta görülen, iki veya üç

boyutlu bir resim olması beklenmez. mgeler daha soyut, içinde bulunulan bir mekan kavrayışı duyumsama olabilir. Bu süreçte duyusal ölçüm araçları normal şartlarda herkezde aynı çalıştığı düşünülsede, beynin duyuları kullanma dengesi ölçüm değerlerini etkileyen bir parametredir. Bu değişimle anlamlar dünyasının, hayal gücünün değiştiğini Gutenberg Galksisi nde anlatan

c uhan (

), okur yazar ve

okur yazar olmayan toplumlar arasındaki farka değinir. ırasıyla Görsel ve şitsel

zay olarak ayırdığı bu iki toplumda, Görsel

zay

da görsel

dünyanın yapısının doğrusal, düzenli ve indirgemeci bir kesinlik içerdiğini buna karşılık şitsel uzayda ise seslerin dinamik yapısının

çoklu anlamlar

taşıyan, çok yönlü ve bütünsel olduğunu söyler. Bunun sebebini ise fonetik alfabenin keşfiyle okur yazarlığa geçiş yapan toplumların, seslerin bu çok anlamlı algısından Gutenberg matbaa makinasıyla iyice

uzaklaşmış

olmasıyla açıklar. Bu doğrultuda araştırma projesinde, gürültünün duyumsanabilmesi için fiziksel süreçte ihtiyaç duyulan ölçüm yöntemini, işitme duyusu olarak belirlenmiştir.

iziksel ve düşünsel süreçlerin diyalektik bir ilişki kurduğu göz

önünde bulundurularak, bundan sonraki bölümde mekanın kurulması hususunda düşünsel sürece yani imge olmuşuna odaklanmaktadır.

3.Dinleme Biçimleri. ekan kurulmasının düşünsel sürecinde imge oluşumu, işitilen ses değerlerinin belirli bir referansla eşlendirilmesine içkindir. Ancak bu süreçte zihin, dinleme stratejileri geliştirerek , duyu organından alınan bu değerlere karşı belirli bir bilinç ile seçicilik veya malley era

(

bilinçsizce pasiflik gösterebilir. Bu durumu

he listening imagination ) ,

chaffer

üzerinden sınıflandırmıştır.

ennis

istening in the electroacoustic

ın anlattığı dinleme sürecini dört farklı model

3.1. mgenin oluşumu: bilgi içerikli sesin referansları. 90

Birinci dinleme modeli, sese değil, ses içerisinde duyulan olaya, sesin taşıdığı bilgiye odaklanmaktır. ecrübe ve deneyimimize dayalı nedensellik arayışı vardır.

rneğin

v kelimesi sesli okunması ile, ses doğrudan bir anlatımla

mekan imlemesi yapar. ürkçe dilini bilenler ve aynı kültürü paylaşanlar için anlam bilgisi aynı olabilirken herkezin imgesel referansları başka olabilir. Ancak dilden farklı olarak, bir araba sesi duyduğumuzda, mekan imlesine dolaylı olarak ulaşabiliriz. Bu ses bize hareket halinde olan araç bilgisi verir. akat dolaylı olarak

araba yolda gider gibi odak konusu olmayan bir

bilgiye oluşabiliriz. akat odaklı olmadığımız sesin akustik referansları da bu arka plandaki mekanla ilgili imgeleri güçlendirebilir. şitilen ses ile gönderilen mesaj ve anlaşılan arasında kararsızlığın artmasıyla zihinde oluşan bu mekan imgeleri çeşitlenebilir.

ayıt ve iletişim

teknolojilerinin keşfi ve gündelik hayata karışması bu durumu tetikleyen unsurladan olmuştur. Bu sayede insanlar artık müzik dinlemek veya tiyatro seyretmek için canlı performansların gerçekleştiği mekanlarda bulunmak zorunluluğu ortadan kalkmıştır.

rneğin radyonun işitsel peyzajını göz önünde

bulundurursak, dinleyici hiç görmediği bir stüdyondan, hiç görmediği bir kişinin sesinden belki daha önce hiç haberdar olmadığı bir mekanın tasvirini herkesle aynı anda ancak farklı mekanlarda dinleyebilmektedir.

esler

gerçek anlamıyla mekanından kopmuş, dinleyicilerin mekanlarından yeniden çoklu bir şekilde var olmuş olur. kinci olarak ise düşünsel olarak dinleyicilerin seslerin mesajları üzerinden canlanan mekan imgeleri ile birlikte, dinleyicilerin birbirlerine eş zamanlı olarak bağlanmış olduğu ortak zemin mekan kurulmuş olur. Ancak konuyu gürültü özeline indirgediğimizde, ussolo nun

ütürist ressam

uigi

de makina seslerini benzer sesler çıkartan gürültü

makinelerini tasarlaması kulağa çokta sürpriz gelmemektedir. Burada her ne kadar makina sesine odaklanılsa da bu sesler, makinaların mekanı olan fabrikaları imgeler.

ünkü fabrikalar ve makinalar,

yüzyil başında sanayi

etkisiyle değişen mekansal ve toplumsal organizasyonların yani gündelik hayatın, hafıza ve deneyimin kendisi olmuştur.

olayısıyla ussolo burada salt

makina sesini kopya etmekten öte, gündelik hayatı imgesini ortaya çıkarmıştır.

aten

ussolo içinde bulunduğu

ütüristler grubu ile beraber

resimde ve plastik sanatlarda, gündelik hayatın estetiğini yakalama arzuları içerisindelerdi. Bu zamana kadar sanayileşme görünürdü olduysa da gürültü yeni duyulmaya başlanmıştı.

Bu anlamda etrafımızı çevreleyen gürültülerin dinlenmesi ile algılanan mekan, tam da enri efebvre nin kitabında tanımladığı oplumsal

te yayınladığı

ekanın retimi adlı

ekan kavramı ile örtüşmektedir. oplumsal

mekan, sosyo ekonomik ve kültürel bir üretimi, gündelik hayatın örgütlenme biçimidir, gürültü de bu toplumsal mekanın sesi, imgesidir. Aslında bu gürültüler üzerinden okunan mesaj öyle güçlüdür ki toplumsal mekanın gürültüsü kültürel araştırmaların bir alanı olur . Ancak bu araştırma alanının kapsamı,

ierre

chaffer ın

larda ileri sürdüğü

oundscape / şitsel

Peyzaj kavramı ile kent içerisinde yükselen seslerden, ekolojik ve elektromanyetik alanlar gibi tüm ses alanlarını içeren bir coğrafyayı kapsamıştır. Gürültü mekan hafıza konusu toplumsal bağlamlarda farkındalık yaratmak için ses yerleştirmeleri aracılığıyla çokça işlenmiştir.

urumların kaydedilmesi

mekana tekrar yerleştirilmesi veya farklı mekanlara yerleştirme gibi benzer teknikler kullanıldığı gözlemlenmiştir. Ancak daha ilginç bir örnek olarak animarkalı ses sanatçısı çalışmasında

acob

irkegaard ın

our

ooms (

ernobil faciasından arda kalan mekanları dinlemiştir.

) adlı esleri

belirli tekniklerle dinlenebilir hale getiren sanatçı, mekan içerinde giderek azalan insan hareketliliğinin gürültüsüne ulaşarak adeta mekanın gerçek anlamda hafızasına inmiş, mekanın dönüşümünü dinletmiş ve bu sayede değişken mekan imgelerini ortaya çıkarmıştır.

3.2. mgenin özgürleşmesi. Geriye kalan bu üç dinleme modelinde tanımlanan dinleme biçimleri soyut seslerin duyumudur. Ancak bu dört farklı dinleme modelleri içerisinde, yalnızca ilk üç model bu araştırmanın kapsamı içinde yer almaktadır.

ünkü

dördüncü model, gürültünün farklı olarak müzik dinletisiyle karşı karşıya kalınmasıdır. Bu dinleti, dinleyici için anlam ifade eden seçilmiş seslerden meydana gelir ancak bu anlamlar yine soyuttur, ne olduğunu tam olarak söylemek çok zor olabilir.

çüncü model, ilk iki modu dikkate almayan, kasıtlı bir şekilde sesin niteliklerini takdir etme ve cevaplama işlemlerini tanımlar. 92

esin taşıdığı

bilgiler ve bağlamlar yok sayılarak yalızca sese odaklanılması halidir.

rneğin

araba sesinde ses kaynağı, gerçeğinden soyutlanmış hareketli bir obje haline gelir ve dikkatimiz seçici bir incelemeyle hızlanma tonunu soyut bir sesin tonuna dönüştürülür. (

çüncü model dinleme biçimine örnek ohn

) esirini verebiliriz.

age

dakika

age in

saniye boyunca hiç bir şey

çalmadan bekler ve performansı bitirir. Bu şekilde

age seyirciyi ortam

seslerini dinlemeye bırakmıştır. eyircilerin sessiz bekleyişleri sırasında yaşanan kıpırdanmaları, fısıltıları ve salonun dışından gelen uğultuyla oluşan gürültüydü burada sahnelenen. lk seslendirildiğinde anlaşılamamış, seyirciler tarafından yok sayılmıştır.

age,

ilence

ectures and

ritings (

) adlı

kitabında sessizliğin kaotik ve rastlantısal yapısını kavramsallaştırmış, besteciyi icrasında, besteyi ve besteleme yöntemlerini özgürleştirici yeni tasarım modelleri ortaya koymuştur. Başka bir taraftan bu eser toplu yaratım süreci ve sosyal ilişkiler ağı kurulması sebebiyle efebvrenin toplumsal mekanı akıllara getirse de,

ekanın

retimi ndeki

age in eserinde anlamı bilinen seslerin

soyutlanma arzusu vardır, herhangi bir toplumsal içerik duyumu kabul edilemez. Ancak burda duyumsanan yada kurulan mekanı, birlikte üretilen sesler oluşan ve herkesle aynı anda duyulan ses alanı olarak tarifleyebiliriz. Bu üçüncü modelde önerilen soyutlamaya dayalı dinleme modeli, başka bir taraftan ierre chaeffer meselesi haline gelmiştir.

yılında duyurduğu chaeffer burada

usi ue

oncr te in temel

esnesi (L’Object Sonore)

kavramı ile kayda alınan sesin belirli yöntemlere deforme edilip orjinal halinden uzaklaştırılarak bağlamından koparılmasını, böylece sesleri nesneleştirilmeyi hedeflemiş

ses nesnesinin ise yalnızca deforme edilerek

soyutlanamayacağını belirterek, sesin görsel referanslarının kaldırılması olarak tanımladığı Akusmatik (Acousmatics) ten faydalanılması gerektiğini belirtir. ( aBelle,

) Bu açıdan Alvin ucier in

Am itting n A oom (

)

performansı mekanla kurduğu ilişki bağlamında önemlidir. ucier performans sırasında konuşma sesini kaydettikten sonra sürekli bir biçimde duyulan sesi kaydedip tekrar çalmaya devam eder. Bu sayede odanın akustik yapısı sesin rezonansını bozar.

chaeffer dan farklı olarak

ucier sesin bağlamından

kopartmayı kayıt odasında değil, mekan ve zaman gerçekliği ile yapmış olur.

kinci model dinleme yönteminde ifade edilen arka plan gürültüsü sürekli akış halinde olan seslerden oluşur. Christoph Cox “Sound Art and the Sonic nconscious

(

) adlı makalesinde arka plan gürültüsüne karşılık

dinleyicinin bilinç ve bilinçsizlik düzeyini eibniz üzerinden anlatır.

eniz ıyısı ve

eğirmeni

eibniz , su değirmeni yanında yaşayan birinin

değirmenden gelen dalga seslerini belirli bir süre bilinçli bir şekilde duysa dahi bir süre sonra bu seslere alıştığını ve bilinçli dinleme yetisinin kaybolduğunu söyler. Bu bilinçsizlik düzeyinde, duyulan sürekli akış geçmişte var olan, şu anda akan ve gelecekte de akmaya devam eden bir sanallık boyutudur. Buna karşılık deniz kıyısında bulunan birinin duyduğu dalga seslerini tek tek ayırt etmesi veya takip edebilmesinin zor olduğunun belirtir. Ancak anlık bir bilinç ile seslerin geneline karşı farkındalık göstermenin mümkün olduğunu söyler. Bu sanallığın içerisindeki

akışta gösterilen anlık bilincin ise gerçeklik

olduğunu söyler. Bu anlamdaki gürültü mekanı yine aynı şekilde kurulmasını sağlayacaktır.

ekan sürekli değişen bir akışta bilinç altımızda zaman

içerisinde yayılan genişleyen bir yapıya dönüştüğünü söyleyebiliriz. Anlık kesitler ise bu mekanı tam alarak duymanın anı olucaktır. Güncel bir örnek olarak

rancisco

opez in

ind ( atagonia) (

) çalıması, Arjantin deki

atagonya ormanını süpüren rüzgarın bir saat süren, sıradan bir dinleti ile arka planı gözardı edilebilen bir dizi işitme olayını eş zamanlı, düzenlenmemiş ve işlenmemiş bir şekilde kaydıdır. Bu anlamda Ağaçların yaprak seslerini gürültüsü, bahsettiğimiz arkaplan gürültüsünün kurduğu mekanı yine kurmaktadır ancak

opez detaylı ve çok merkezli yaptığı kayıtlar

sayedesinde normalde işitme alınımızın derinliği içerisinde kaybolan seslerin duyulur olması, ortaya tanımlı bir topografya çıkarmış olur. age in maginary

andscape no.

eseri ise ikinci ve üçüncü dinleme

modelinin işe alındığı bir örnek olur. astlantısal radyo gürültülerinden oluşan dinleti, deforme olmuş konuşma seslerinden ve cızırtılardan oluşur. Bu seslerin aracılığıyla soyutlanmayı bekleyen imgelerden ve tamamen soyut olan arka plan gürültülerinden işitsel bir coğrafya kurulur. Bu dinleme modellerinde mekanın kurlumunda etkin olan düşünsel yapıyı imgelerden başlayıp onları soyutlanmasına ve ardından tamamen yok olduğu örnekleri incelemiş oldu.

olayısıyla imgenin tamamen yok olmasıyla

gürültü kendini salt bir biçimde devam edilfiği görülür. Bu sebepten sesin fiziki varlığının kavranması üzerine yapılan çalışmalara bakmamız gerekmektedir.

Mekanın Ge metr Bir dinleti vasıtasıyla mekan imgesinin kurulmasına yönelik çalışmaların yanı sıra ses mekan zaman üçlemesinin fiziki bir yapı olarak değerlendiren çalışmalar da vardır. Buradaki fiziki yapı iki farklı anlamı ifade eder

lki,

görünmeyen ancak bir yoğunluk olarak zaman ve mekanda yer kaplama anlamında

ikincisi ise, sesin bu yoğunluk formunun işitsel alandan görsel

alana taşınarak , üç boyutlu düzlemde görünürlülüğü anlamında kullanılmıştır. aman ve mekan fizik, matematik ve felsefenin alanlarında ki derinliği bir yana, sesin fiziksel olarak zaman ve mekandaki akışı anat alanında estetik bir forma, performansa dönüşmüştür. Yirminci yüzyılın başında ütürizm ve adaizm in etkileriyle

lilerde doğan

appening performans türü, belirli

bir süre içerisinde gerçekleşen eylem ve olayları bir sanatsal bir form olduğunu savunmaktadır.

appening performans türü seyirci ile aktif

etkileşimde bulunmayı amaçlarken, vent performans türü bu etkileşimiden kendini soyutlayarak , eylem (soyut anlatının) ve zamanın salt formunu ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Ancak George Brecht

vent kavramını,

kelimenin gerçek anlamı olan olay eylem olarak değil, paradoksal bir biçimde nesnelerin tesadüf yöntemlerine göre düzenlendiği bir performans tekniği olarak teorileştirmiştir.( zeemann, erformans

anatları,

avramsal

anat,

) Bu performans türü sonraki ntermedya

anatı, müzik

performansı ve ses heykel gelenekleri üzerinde derin etkilere sahiptir Bunların her biri, eylem ve nesnenin, enerji ve malzeme ile zaman ve biçim arasındaki ilişkilerinin yenilenmiş bir anlayışını yansıtmaktadır. ( uzounian,

)

Bu anlamda performansa dayalı soyut anlatı formları es anatı türleri olan es

erformansı ve

eykeli çalışmalarınıda etkilemiştir. Bu ayrımlara

girmeden ana fikre baktığımızda, burada sesin zamanla yayılımının oluşturduğu formal (hacimsel veya mekansal) yapıya vurgu yapıldığı anlaşılmaktadır. Ancak konu özelinde yeni bir sınıflandırmaya gidebilir. erformansı gerçekleşen gürültünün süresine göre geçici anlık (kaybolan) ve uzun süreli (akışkan) olarak sınıflandırabiliriz.

Anlık gürültü performansına,

arioni nin

econd

culpture eseri örnek gösterilebilir. anatçı bantla sarılmış şerit metreyi belirli bir yükseklikten aşağı bırakır, şerit metre yere düşerek bantlarından ayrılırken sesler çıkarır. n minimal şekiliyle mekan ses dalgalarının yayılımı aracılığıyla hem hacimsel hem de işitsel anlamda dinleyicilere birliktelik kurduran bir mekan yaratmaktadır. zun süreli bir performans olarak ise erry oom ( gün

o un

Action for a o er

) eseri yerinde bir örnek olabilir. o , mekanın bir köşesinde her

saat boyunca bir hint çalgısı olan enstrümanı olan ambura çalar.

ambura çalınan sesi uzun süre çınlamasını , sesin yayılımını sağlar. Bu dinleti herhangi bir müziksel yapıya sahip değildir. akış

çıkardığı seslerle ile sonik

arka plan gürültüsü yaratırken, bu ses mekan içerisinde bulunan mum

alevinin ve yerdeki su birikintisinin dalgalanmasına sebep olur. Buradan şunu anlarız ki sesler salt bir biçimde mekan içerisinde yeni bir yoğunluk yaratarak kendi mekansallığını kurmuş olur veya var olan mekanı dönüştürmüş olur. Ancak bu eser şöyle ilginçtir ki, o çok minimal anlamda sesin dönüştürücü etkisini mumun alevi ve yerdeki su aracılığıyla gözler önüne serer. Buradaki niyetin bir görselleştirme fetişizminden çok öte, sesin farklı yoğunluklarla olan etkileşimini ifade etmek olduğunu düşünmek daha doğru olabilir. aha önceki bir çalışma olan ancak bugün hala yerinde duran uehaus un

ime

uare (

) ses yerleştirmesi, o un eserinin tam tersi

bir şekilde, çevresel faktörlerinin etkisiyle oluşan arka plan gürültü yaratımıdır. Yer üstünden duyulabilecek şekilde tasarlanan, yer altında gizlenen ses makinası, yer altındaki hava akımıyla ses üretir. Burada sesin salt varlığının mekansallığı değil, mekan içerisinde bulunan başka yoğunlukların sese dönüşerek ve gündelik hayatın gürültüsüne mekanına karıştığı mekansallık kurulumu söz konusu olduğu anlaşılabilir. esin farklı yoğunluklarla ilişkisi üzerinden kurulan mekana karşılık, mekan ı geometrik formaların belirlediği bir hacim olduğu tanımından yola çıkarak yapılan çalışmalar var. Aslen mimar olan Avusturyalı sanatçı Bernard eitner, çizgilerin noktalardan oluştuğunu göz önünde bulundurarak aynı çizgisel yapıyı seslere uygulanıp geometrik formlar oluşturulabileceğini söyler. ( eitner,

eitner hoparlörler aracılığıyla kurduğu düzeneklerde

sesleri çizgisel geometrik formları betimlediği çeşitli ses yerleştirmeleri yapar.

Bir ses parçasının işitsel boyuttan çıkıp görsel boyutta mekansal karşılığını bulması ise ilk olarak e courbusier ve ena is işbirliği ile gerçekleşmiştir. 1958 96

yılında Brüksel de gerçekleşen Besteci

imar olan

tasarlamıştır.

ünya uarı için tasarlanan

ena is in

avyonu,

arçanın belirli parametreleri doğrultusunda ses analizinin

görselleştirilmesi, yapının geometrik formunu çıkarmıştır. röportaj da

hilips

etastaseis parçasından yola çıkılarak enakis in verdiği

etastaseis yaklamak istediği akışkanlığın aynısını

imari formda

aradığını belirmiştir.

5. Sonuç. Bu son iki örnekde tamamiyle

ekanın geometrik form üzerinden

tanımlanması söz konusudur ancak bu kavrayış görme duyusuna içkin bir meseledir.

either çalışmalarında ise işitilen ses noktasal bir yapıdan oluşması

sebebiyle bunun bir gürültü olduğunu söyleyebilmemiz zordur ve zaten kendisininde gürültü mekan üzerine bir söylemi yoktur.

ena is in

etastaseis i de aslında aynı şekildedir, seslerin yapısı doğrusaldır ve yapıda aynı temsili kurmuştur. Ancak bu örnekler sesin belirli parametrelere indirgenmesi veya öngörülen yeni bir forma çevirilmesidir.

olayısıyla çeviri

sırasında anlam kayıpları olasıdır. Bu anlamda Brandon

aBelle in

yaptığı

oom one (

ounds in

odels) çalışması ilginçtir. Berlindeki üç

farklı odadan aldığı oda sesi kayıtlarını altı farklı mimara gönderir duydukları seslerin mekan karşılıklarını bulmaları için. onuç ise tahmin edilebileceği gibi gerçeğinden uzaktır.

akat burada değerli olan, bu araştırmada da altı

çizilmeye çalışılan düşünce,

gürültünün bu çoklu anlamlarının mekan

düşünü zenginleştirmesidir.

Kaynakça ; Attali , ac ues. Gürültüden Yayınları,

üziğe,

ev Gülüş Gülcügil ürkmen, stanbul Ayrıntı

Blesser, Barry . alter, inda uth. paces peak, Are You istening Aural Architecture . ambridge he ress, , hristhop . ound Art and the onic nconscious, ambridge niversity ress.

periencing

rganised ound

( ) 19–

Demers, Joanna. Listening Through The Noise : The Aesthetics of Experimental Electronic Music . Oxford University Press. 2010

ESEN, Engin. Zamanda Değil Mekanda Olmak, 01(01): 33-51 Düzce Üni. Sanat asarım ve imarlık akültesi Yayınları. 6 efebvre, enri.

ekanın retimi.

aBelle, Brandon. Background ontinuum, nternational,

ev. şık rgüden. stanbul oise

aBelle, Brandon. Acoustic erritories ontinuum, nternational, 10

erspectives on ound Art. ound

oherty, Brian. Beyaz üpün çinde Galeri Antmen. stanbul el Yayıncılık. ennifer.

ekan Yaratmak.

York

ulture and veryday ife.

Mcluhan, Marshal. Gutenberg Galaksisi : Tipografik nsanın ağalı Güven. stanbul ogito, Yapı redi Yayınları,

. Groh, 2016

el Yayıncılık

luşumu,

ekanın deolojisi,

ev. Gürol oca, stanbul

York

ev. Gül

ev. Ahu etis Yayınları,

Neuhaus, M. Sound Art. http://www.max-neuhaus.info/soundworks/soundart . 2000 uzounian, Gascia. ound Art and patial ractices ituating ound nstallation Art since 1958”. 2008 Schaeffer, P. Soundscape: Tuning of The Worls Destiny Books , 1977 Smalley, Denis The listening imagination: Listening in the electroacoustic era, 13:2, 77-107, Contemporary Music Review,1996

Voegelin, Salomé. Listening to Noise and Silence , Towards a Philosophy Of Sound Art, ontinuum, nternational,

İstanbul Teknik üniversitesi, Mimari Tasarım Yüksek Lisans Programı Proje-2 Dönem Sonu Teslimi, 15/16 Bahar Altan Başık Yrd. Doç. Dr. Sema Alaçam

Gündelik Hayat : Müzik, Gürültü ve Rastlantısallık Üzerine

amaç Bu çalışma, mimarlık düşüncesinin farklı bilgi alanlarından beslenmesi gerektiği üzerine düşünmem neticesinde ortaya çıkmıştır. Özellikle John Cage ile birlikte müzikte gürültünün dinlendiğini keşfetmem beni heyecanlandırmıştır. Bu anlamda çevremizi saran gündelik sesler ve algısını sorgulamaktayım. Aynı zamanda günümüz türkiyesi ve dünyasında mimarlık üretim sürecinin ve ürünlerinin hızlı tüketim çağında anlamınının değişmesi veya var olan sistemin eleştirisinin yapılabilmesi için niteliksiz veya sağlıksız olana, gündelik hayat kalitesine bakılmasını önemsemekteyim. ancak mimarlığın gürültüsünü hemen tanımlamadan önce sanatta veya müzikte gürültünün keşfi üzerine okumaya başlamaktır amacım.

özet Gürültü ve müzik tanımlamaya çalışırken, düzen ve düzensizlik tanımları üzerinde durulmaktadır. konu daha temele, duyumsama meselesine taşınıp, görme ve işitme duyusuna odaklı toplumsal düzen karşılaştırılmasına bakılmaktadır. Duyumsamanın toplumsal meselesine? bakılması beraberinde bireyde gerçekleşen duyumun -nerden geldiğine referans- büyüsü, gündelik hayat ve mucize ilişkisine üzerinde durulur. 20. yüzyıl başınlarında sanatın büyüsünün, gündelik hayattan koparttığına dair fikriler ile tartışılmaya başlanmasına dikkat çekerek gürültüye karşı gösterilen insiyatifler okunur. bu süreçte fütüristlerin manifestosuyla geleneksel müzikte yıkım sayılabilecek fikirler, Cage ile tamamen yıkılıp önerdiği sistem okunur. Sonuç olarak Cage’in işlerinde, gündelik yaşam dair farkındalığı, rastlantısallığın dinlenmesi üzerinden tanımlaması ile gündelik olana bakış ve bilgi kuramı üzerinde durulduğu vurgulanır.

100

giriş üzik ve gürültü kavramları, yan yana gelince belki ilk anda düzen ve düzensizliğin tanımladığı bir olgu olarak anlaşılıyor olabilir, ancak durum bundan daha karmaşıktır. Belirli işitsel sınırlara dayalı çevresel sesler, gündelik hayatın işitsel coğrafyasını tanımlamaktadır. Bu coğrafyanın kimliğini ve tarihini ise çevresel seslerin yapısı, etki ve tepkileri, bireysel ve kitlesel ses çıkarma, duyumsama edinimleri ile bunların altında yatan sosyo-ekonomik ve politik meseleler oluşturmaktadır. Bu nedenle müzik ve gürültü, sanatın kendine konu edindiği bir mesele olarak değil, insanlık tarihi içerisinde ses ve gündelik hayat kavramına indirgenen bir mesele olarak tartışmaya açılmaktadır. onu, kavram açılımları, sosyo ekonomik ve kültürel meselenin merkezinde olan toplum ve iktidar ilişkileri ile derinleşmektedir. Bir yandan ise konuyu kendine dert edinmiş sanatçıların yaklaşımı ardında yatan kavramlar sökülerek gündelik hayata atılan atıflar peşine düşülmüştür.

ses ile tanımlanan olgular ve duyumsallık üzerine .müzik ve gürültü: şiddetin yönlendirilmesi üzik, önce lisansın transkripsiyonunu ile tanımlanmaya çalışındı

“müzik, bir hikayeyi

kelimelerden başka bir şekilde anlatma yöntemiydi ”. Ancak nörolo ideki son buluşlar neticesiyle dil, beynin sol yarım küresinde işlenirken, müziğin beyinde daha karmaşık bir yapı içerisinde işlendiği keşfedildi. dolayısıyla müzikte lisan tarzı bir şifreleme söz konusu olmadığı doğrulanmış oldu. Bu doğrultuda müzik, kelimeler yerine sesler halinde kodlanmış bir masal olmaktan çıkıp anlamı çıkarılmış bir lisan olarak tanımlanmaktadır. Bu anlam hikaye değil, his bütünlüğüdür. melodi beynin sağ yarım küresinde kavranırken, ritmin yeri hala bir sır, müzikal duygular ise gruplanıp analiz ediliyor, hafızaya alınmış sesler ile kıyaslanıyor.

üziğin anlaşılması için gerekli olan ses

hafızası doğumdan itibaren oluşmaya başlaması, müziğin insan için hayati önem taşıdığını, hayatta kalma yani şiddetlendirip savaşmasına yardımcı olduğunu göstermektedir.

“gürültü bütün zamanlarda ve bütün kültürlerde bir yıkım, bir düzensizlik kaynağı olarak algılanmıştır; pislik, kirlilik, saldırı gibidir… gürültü şiddettir.” Attali bu tanımı yaparken bilimsel karşılığına referans verir.

izyolo ik olarak ses frekansları, belirli bir desibeli aşması

durumunda bu eşikler canlılar arasında farklılıklar gösterebilir kulağın zarar görmesinden, zihinsel yeteneklere, solunum ve sindirim sistemine etki edecek ve hatta ölüme sebep olacak kadar büyük bir güce sahiptir. Ancak telekomünikasyonun gelişimi ile birlikte Gürültü bir iletinin alımını engelleyen bir sinyale verilen isim oldu. Bu sinyal, o veya başka alıcı için tanımlı olsa dahi, mesa ın alımını zorlaştırıyorsa gürültüye dönüşebilir. Gürültü hücreye aktarılan kimyasal bir ileti olabileceği

gibi, başkasını bastıran müzik de olabilir. Dolayısıyla gürültünün yaptığı ilk anda başkalarının yaptığını susturmaktır, sansürlemektir.

101 akat Shannon ve von Neumann’ın tasarladığı gürültü ara ılığıyla düzen adlı genetik ve sosyal bilimlerde de temel gelişmelerin kaynağı olan teori, gürültünün de mesa haline geleceği koşulları tespit etmek üzerine kuruludur. sf. 0

eori gürültünün sesin bastırdığı sesten daha kuvvetli

olamasının yetmediği durumudur ve bunu da gürültünün dinleyici tarafından bir kodalamaya göre anlam kazanması ile gerçekleştirir. Sesin bastırılmasıyla ortaya çıkan boşluk mutlak belirsizlik mümkün olan tüm anlamları var edebilir, hayal gücünün serbest bırakılmasını, yeni tınısal estetiklere yönelmeyi sağlayabilir

düzen, gürültüden doğabilir. gürültü eski efsaneler ve

medeniyetlerde dahi yaşam ve düzen kaynağı, pek çok uygarlıkta ise bir coşku kaynağı olarak algılanır bir çeşit ilaç, uyuşturucu, yolculuk, kendinden geçme veya aşma aracı olabilir. Bu nokta da gürültü ve müziğin, düzen ve düzensizlik kutuplaşmasının temsili olmadığı anlaşılmaktadır. Gürültünün seslerin birbirini bastırması olarak tanımlanması aslında sese dair bir problematik değil alıcıya içkin bir sorun olduğunu göstermektedir. Alıcının sesleri kutuplaştırarak kategorize etmesindeki uyarıcı etken, sesin şiddet, tehdit veya bir problem olduğunu ifade etmesidir. Ancak insan bu şiddeti kontrol altına alabildiğinin farkındadır.

Attali, batı toplumunun gürültü ve müzik ilişkisini iktidar ve toplum üzerinden okuyarak Bruegel’in

arnavalla

üyük er izin

ieter

avgası resimi üzerinden anlatır. Dini bir kural olan perhiz

ile perhiz şenliğinin ihlalini anlatan resim, iki karşıt kültürel ve ideolo ik düzen çarpışmasını göstermektedir.

ural ve şenlik, ahenk ve ahenksizlik gibi ikililiklerin okunduğu resimde, sağlıklı

bur uva ve tövbekar ile onların dışında kalan fiziksel sakatlığı olan halkın gündelik bir koşuşturma içerisinde farklılıkların, gürültünün

aritasını çizerek, gizli bir dinamizmi anlatıyor müzik ve

iktidar. erhiz ayinini, iktidarın şiddetin y nledirme kurban edilme ayini olarak tanımlanıyor. Ayin için bir günah keçisinin seçilip kurban edilmesi, o topluluk için tehdit ve korkunun giderildiğine dair mutlak bir bilinci oluşturmaktadır. Attali özellikle üstünde durduğu bu örnekte, müzik ve gürültü eğretilemesi yapmaktadır. Gürültü, birey için olduğu kadar iktidar için de bir tehdit unsurudur. Dolayısıyla bu eğretilemede müzik, gürültünün

şiddetin

yönlendirilmesi ve veya yenide

düzenlenmesi, günah keçisinin kurban edilme ayinidir. üzik ile şiddetten kaçmanın mümkün olduğunun bilinci şiddeti kontrol edebilme ve yeni bir düzen getirebilme fikrine denktir.

üzik gürültünün yeniden düzenlenmesidir. ktidar da kaçınılmaz olarak

gündelik hayatı kontrolunu sağlamak için müziği kullanmıştır.

102

.işitme ve görme duyusu: arklı to lumsal düzenler Gündelik hayatın merkezi, temelde insanın kendisi iken ona yön veren ise duyularıdır. Dolayısıyla toplumsal düzeni ve gündelik hayat pratikleri salt bir duyu egemenliğinde anlaşılamaz. ses, fiziken duyulsa bile sesin algılanması duyular arasındaki ilişkilere içkindir. Özellikle Görme ve işitme duyusunun

farklı dominantlıklara sahip olduğu toplumlar üzerinde duran

cluhan, Gutenberg

Galaksisinde batı toplumunda görsel duyunun diğer duyulardan bir çeşit körlük yaratacak şekilde yalıtılmasını konu edinirken işitsel duyunun baskın olduğu afrika toplumları ile karşılaştırmalar yapar.

cluhan,

. Shakespear eseri

ing ear’ın ana teması olan harita ile on yedinci yüzyılın

başında modern düşüncesinde görsel duyunun diğer duyulardan nasıl ayrıldığını örneklendirir. Afrikalı ve Batılı insan karşılaştırılmasını ise J.C. Carothers’ın Culture , sychiatry and the

ritten

ord başlıklı makalesinden referanslar ile yapar. Batılı ortamdaki bir çoçuğun neden’in etkili ve dizisel olduğu ve şeylerin tek düzlemde ve birbirini izleyen bir düzenle hareket ettiği ve meydana geldiği dünya da yaşadığının altını çizen makelde bunun ardında ise birörnek zaman ve birörnek sürekli uzayın soyut görsel teknolo isi ile kuşatılmışlığın olduğunu belirtir. buna karşılık afrikalı çoçuk konuşulan sözün örtük, büyülü dünyasında yaşadığının altını çizer. J.C. Carothers’a göre gözle görülen dünyanın rasyonelliği sebebiyle batılı kendisine karşı kayıtsız bir dünyada yaşar ve onun için

görmek inanmaktır . Bu durum batıda kişisel insiyatif ve hırsın ortaya çıkmasına,

insanın kişisel çizgilerdeki deneyiminin anlamlı bir bütüne ulaşmasına, kendisini özgür ve kendine yeterli bir birim oluşturmasına zemin hazırlar. Ancak afrikalı büyük

l üde ses dünyasında

işiten i in dolaysız olarak kişisel nemle yüklü, kendisini ok da a büyük bir organizmanın nemsiz bir par ası olarak kabul eder. Burada farklı duyumsallıkla şekillenen farklı davranış biçimlerini okurken, batının görme duyusunun gelişmesinde etkili durumu da okumak gerekmektedir. yrman Bryson teknolo iyi belirginlik olarak tanımlarken belirginlik ise bir kerede tek bir şeyi , bir kerede tek bir duyuyu, bir kerede tek bir zihinsel ya da fiziksel işlemi dile getirmek anlamına gelir. Dolayısıyla teknolo i ile gelişen -okur yazar- toplumların kaçınılmaz olarak duyusal tekillik etkisi altında olduğu anlaşılabilir.

cluhan

bunu, fonetik alfabe ile ilişkilendirirken Carothers’a referans verir sözcüklerin yazılmasıyla görsel dünyanın durağanlığına indirgenen şeyler haline gelmesi ile işitsel dünya içersinde özelde söylenen sözün dinamizmini yitirerek sözcüğün büyülü gücü ondan kopartılmış olur. Bu durumun toplum ve iktidar ile olan ilişkisini halen sözel dünya ile derinden ilişkili olan açıklayan

cluhan,

usya örneği ile

0’ların unutulmaz temizlik operasyonlarında bir çok kişinin düşündükleri

yüzünden bütünüyle suçlu bulunmasında Batılıların hayret içinde kaldığının altını çizer. Aynı şekilde Carothers fonetik yazının, düşünce ile eylem arasında ilişkiyi koparması sonucu okur yazar insanın bölünmüş, şizofrenik yapıya sahip olduğuna dikkat çekerek bireysel ve toplumsal psikolo iye olan etkisi üzerinde durur. Ancak okuma eylemi için tarihsel farklılıları da tanımlamak gerekir. Antik ve

rtaçağda okuma eylemi zorunlu olarak yüksek sesli okuma anlamına geliyordu.

günümüzde okuma eylemi göz ile konuşmayı birbirinden kopartılarak, modern hayatın hızlı dünyasına entegre olmuş durumdadır.

103

gündelik hayat gündelik hayat, bireyin kendi doğasına ait her türlü eylemi geçekleştirdiği bir uzay ve uzayların bir araya gelmesi olarak kabaca tanımlanabilir. Ancak bireyin toplumla olan ilişkisi beraberinde sosyoekonomik ve politik etmenler bu eylemleri kişinin kendi düş ve arzuları husunda yeniden belirlenmesinde etkin olur. Bu anlamda özellikle üzerinde durulan gündelik hayat meselesi modern toplumun kurulmasından itibaren özellikle de kapitalizmin kendini hissettirmesiyle bireyin kendi düş ve arzularının kontrol edilmesi ve kendine yabancılaşması bağlamında çokça eleştirilir. Gündelik hayatın her türlü düzen ve düzensizliği içeren yapısının dışarıdan bir güçle kontrol edilmesi, gerçekliğin kaybı ve yeni gerçekliklerin kazanıldırılması gibi amaçlara hizmet edebilir. Bu dışarıda ki güç, etki alanının geniş olan bir iktidar modeli olabilirken, etki alanı daha sınırlı olan dışsal güce örnek olarak avm’ler

iç ve dış ilişkisini koparması, tüketimi tetikleyici müziklerin çalıması

sebebiyle verilebilir. Ancak gerçeklikten uzaklaşma meselesi yalnızca dışsal bir gücün etkisinde gerçekleşen bir durum değildir. Gündelik hayatın sıkıntısına karşılık ondan uzaklaşmak, yeni gerçeklik düşleri kurmak konunun içsel olan yanıdır. Bu anlamda da sanat, gündelik hayattan kaçışın adresi olarak nitelendirildiği gibi, sanat da kendisine bu kaçışı mümkün kılan temaları konu edinmiştir. .

efebvre

. yüzyıl edebiyatındaki karakteristik temalarından olağandışılık mucize temasını,

gündelik hayat eleştirisini zayıflattığı için değil mucize ve gündelik eylem ile düş arasındaki ikiliğe kulak asılmaması ve gündelik olanı değersizleştirilmesi yönünden eleştirir. Buna karşı Baudelaire’i , insan doğasında olan ikililiklerin zıtlığa dayalı diyalektik şiddetlendirip çelişkinin keskin , inatçı, bilinci tahrip edene dek delen bir acı içinde çözüldüğü bilgiye dayalı

bulanıklık neticesinde

mucizenin gündelik hayatı içeriden feth etttiğinin altını çizerek över. Ancak ucize teması sonradan garip bir ayrışmaya tabi tutulduğunu

efebvre

odern

da ekler. Büyülü Gerçekçilik’te,

gerçek şekil değiştirerek basit anlamda güzelleştirilir. Gerçeküstücülük’te ise aşina olunanın içinden bir fışkırmayla hayali sonsuzun keşfi söz konusudur. Gerçeküstücülük’ün iki savaş arasındaki iğrenç gerçeklik içerisinde ortaya çıkması nedeniyle genç yandaşları özgürce yaşamak istiyorlar, bunun içinse güdümlü düşünceye ölümcül darbe indirmek istiyorlardı. Dönemsel sıkıntılara gündelik hayata - karşı ortaya koydukları dava oldukça içselleşmiş olmasına karşı efebvre, onların günlerin mütevazi ayrıntısına kadar sürekli olağanüstülük beklentisi içerisinde olup dolayısıyla da hoşnutsuz ve hayal kırıklığı içerisinde olmalarını, gündelik hayatı değersizleştirip yaşama duyulan ilgiyi yerinden etmek istemeleri nedeniyle eleştirir.

104

gürültü sanatı 20. yüzyıl başalarında gündelik hayattan kaçış ve mucizeye olan ihtiyacın gittikçe arttığını göstermektedir.

ysa bir yandan gerçeklikle yüzleşilmesi veya resmedilmesi gerektiğine dair

fikirler gelişmektedir.

essam

fütüristlerle ile tanışır. müziğe aşina olan yapar.

uigi

ussolo makine çağının estetiğini oluşturma derdindeki

arinetti ile tanışmasıyla da beraber sergilere katılmaya başlar. Aileden

ussolo’nun adı fütürist ressamlar arasında anılırken birden müziğe geçiş

arinetti onu yepyeni bir estetikle tanıştırmıştır ve esinlendirmiştir. ”Eğer müzik ses ise,

neden doğanın ve modern sanayi topl m n n

ıkardığı sesleri kapsamasındı

ussolo

rastlantısal gürültüleri içeren besteler yapıyor, gündelik kent hayatının seslerinden senfoniler besteliyordu. Ardından

art’ında

’Arte dei

yayınladı . Bu manifestonun habercisi ise ektir

arinetti

umori ütürist

Gürültü Sanatı başlıklı bir manifesto üzik ekniği

anifestosu na yaptığı

üzik, kalabalıkların, sanayi komplekslerinin, trenlerin, gemilerin, savaş filolarının,

otomobillerin ve uçakların ruhunu temsil etmelidir.

üzikal şiir ana temaları arasına makinenin

etkinlik alanını ve elektriğin muzaffer alemini katmalıdır.

ussolo müziğe yatkınlığının dışında

mekanik aletler yapmaya yatkındı ve benzer sesler çıracak aletler tasarladı. tartışma yaratan manifesto için taklitçilik suçlaması yapılırken,

arinetti’ye göre ise etrafımızdaki patırtının zekice

yapılmış bir varyasyonuydu gürültüler olaylara bağlı taklitçilikten ve rastgelelikten kurtulup soyut sanat unsurları haline geliyordu . Gürültü Sanatı

anifestosu, müziğin temsil meselesini gündelik hayatın gerçeğine kulak vererek

tartışmaya açmayı başarmıştır. Ancak özellikle

arinetti’nin gündelik hayatın kendi karmaşası veya

rastgeleliğinden kaçındığını ifade etmesi sebebiyle “müzik ve gündelik ayat ilişkisini yeterince derinleştiremedikleri anlaşılıyordu. John Cage, fütüristlerden haberdar olmasına karşın bununla ilgili çok fayla söylemi bulunmasa da, bu konuyu farklı yönden tartışmaya açmayı başarmıştır. Cage’in modern sanayinin resmetmek gibi bir amacı yoktur, temel meselesini kabaca tasvir edilirse dönemin müzik anlayışına karşı çıkar, eşitlik ve özgürlük getirmek ister, rastlantısallığı över ve farkındalık yaratmaya çalışarak gündelik hayatın duyunmasını ister. .yüzyılın sonlarında birçok bestecinin tonal ve kompozisyon kurallarını zorlamaya başladığı görülmektedir. Cage, bu besteciler arasından sıyrılan Schönberg’in öğrencisidir. Ancak Schönberg eski sisteme karşı alternatif bir sistem kurarak sesin perdesiyle ilgilenir, tonsal merkezciliği reddeder ancak karşı durduğu şey kendinden öncekiler kadar vazgeçilmez görülen armoni, ifade, bütünlük ve kurallar koyma anlayışı değildir. Cage’in ilk denemeleri Schönberg etkisi altında da olsa, batı geleneksel müzik yapısının melodi, armoni ve ritme indirgemesini üstyapısalcı bularak karşı çıkar, müzik herşeyden önce sestir görüşünü kabul eder ve müzikte her türlü sesin kullanılması gerektiğini savunur. Özellikle görsel

sanatçıların özgürce malzeme kullanırken müzikte niye bu kadar kısıtlı olduğunun sorusunu sorar. bunun için sesin dört niteliğin birleşimi üzerine durur perde, gürlük, süre ve tını. ınlar arasında müzikal olan ve olmayan ayrımının yapılmasına karşı çıkarak tınılar arası işitliği savunur, gürültünün de müziğin de seslerden oluştuğunu, böyle ayrımın olmadığını göstermek ister. Seslerin hiyerarşisinin kalkması fikri, şeylerin anlamlandırılması ve sınıflandırılması değil, şeylerin ne olduğu ile ilgilenen en felsefesinin etkisi altındadır. Bu bağlamda ses ve sessizliğe de eşit ağırlık verir. Cage, geleneksel sanat anlayışının hem içerdiği sesler bakımından hemde ifade duygusal içerik anlayışı nedeniyle insalara gerçekten kaçmaları için geçici yapay sığınaklar oluşturduğunu, günlük yaşımın bu müzikal seslerle dolu olmadığını söyler. Bu söylemini belki en iyi anlayabiliriz. bu icracı sahneye çıkar ve hiç bir şey çalmadan

dakika

’

’’ eserinde

saniye bekler. büyük

tepkilerde alsa da bu eser, seyirciye etraftaki sesleri dinlemeye, gerçeklerle yüzleşmeye çağırmaktadır.

serin farklı yerlerde sahnelenmeye başlamsıyla da mekanın olanaklarından

yararlanılıp, kapı ve pencereler açılmaya başlanır. ’

’’, Cage’in özellikle üzerine çalıştığı rastlantısallığın ifadesidir. ine aynı şekilde zen etkisini bu

yaklaşımında da görürüz.

en bütünlüğü engellenmemişlik ve geçişmişlik ile açıklar herşey bir

bütünün parçası dır ve aynı zamanda her şey hareketinde bağımsızdır. Cage’in düşüncesinde bu evrensel akışın bir amacı varsa

bu amaçsızlık olabilir, eğer bir düzen varsa, o da rastlantılarla

biçimlenen kaostur . Cage, sanatın işlevini koasu göstermek ve takdir edilmesi olduğunu, sanatın yaşamdan kaçış değil, yaşama giriş niteliği olduğunu söylüyor sanat ve yaşam arasındaki duvarı yıkmakla ya da bulanıklaştırmakla ilgilendiğimizi söyleyemem. ikisinin arasında bir duvar olmadığını gözlemlemekle ilgilendiğimiz söyleyebilirim ’

’’ eseri, rastlantısallıkla ile ilgili çalışmaların son aşamasının ürünü sayılmaktadır. Bu sürece

kadar rastlantısal sayı elde etme, malzemenin nasıl davranacağı konusunda çalışmalar yapar eserler verir. Giderek müzisyene de esneklik ve seçim yapma şansı verir. Ancak rastlantısallığın bütünlüğünü korumak adına, müzisyenin bellek ve beğenisi önleyecek olaylar tasarlar. Bunun için geleneksel olandan bağımsız yeni grafiklerle oluşturduğu notasyonlar hazırlar.

sonuç Cage’in yaklaşım biçimi, müziği gerçekçi seslerden yani gündelik hayatın gürültüsünde ara düzen ve düzensizlikte, rastlantısal olanda aramaktır. Sese nesnel bir bakış açısı getirmekteki amacı sesleri kategorize edip, onları gürültü veya değil, müzikal olan yada olmayan şeklinde ayrılmasını önlemektir. Bu sayede kişi veya toplukların içinde yaşadığı üst yapısalcı düşlerden sıyrılmasını ister, gündelik olanın yani gerçek olanın kendidenliğindeki büyüsünü göstermek ister. Bu durum sadece dinleyiciye yaşatmak istediği bir aydınlanma değildir. Aynı şekilde amacı, hem kompozitör eser sahibinin hemde icracının kazanmasını istediği bir yaklaşım biçimidir.

aten

105

tepkisi üretim biçimindeki üst yapısalcılıktır. Bunun için yeni bir kompozisyon veya kurgu yaratırken tasarım bilgisinin, sesin ve icracının kendi doğasını bulması için yöntemler arar ve tasarlar.

106

Bu yaklaşımla beraber genel olarak iki mesele öne çıkıyor

- gündelik, sıradan yani özelleşmiş bir

zevke veya belirli bir gruba ait olmayana bakma meselesi 2-

imarlığın özellikle görme ve işitme

duyuları ile olan imtihanı

-üst yapısalcılıktan kurtulup bilgiye rasyonel bakabilme, gerçekliğin

sıradan, gündelik olanın

düşü, hikayesi meselesi. Bu anlamda, bu meselelerin mimarlık

düşüncesincesindeki yeri benim bundan sonra yapacağım araştırmaların temellerini oluşturacaktır. birinci meseleyi tarihsel süreçte içresinde ele almak, konun farklı disiplinlerce ele alındığı zamanlarda mimarlık düşüncesinin nerelerde olduğunu gösterebilir. yüzyılın başı gibi bir süreçte kendini hissettirmeye başlayan

ndokuzuncu yüzyılın sonu 20

odern

imarinin kendi döneminin

gerçekliğine bakış açısını, endüstri veya makinaya olan ilgisi üzerinden okunabilir. Ancak endüstri gerçekliğine karşı takındığı tavrın ne kadar rasyonel ne kadar eleştirel olduğu tartışma konusudur. ine yirminci yüzyıl başında ise fütürizmin ortaya koyduğu tavrın, endüstrinin gürültüsüne, çöplüğüne veya duymazlıktan gelinene bakmaya daha yakın olduğunu söyleyebiliriz. yüzyılın ortasında

irminci

arcel Duchamp’ın buluntu nesneleri kullanması ile gündelik olana bakış daha

keskinleştiği söylenebilir. Bu anlamda Cage’in çalışmalarıyla eş zamanlılık gösterse de Cage çalışmaları daha erken,

yılında başladığı için öncü olduğu söylenebilir.

imarlık ise ancak

postmodernite ile birlikte belki gerçek anlamda gündelik-sıradan olana bakışı daha tanımlı hale gelir. Bu anlamda mimarlıkta çirkin ve sıradan olana dair ilk kuramsal çalışma 0’lerin ortasında . enturi , D.S. Bro n, S. zenour’ un as egas’ın Öğrettikleri adlı kitabında yanınlanır. çüncü meselsede ise bilgiye geliştirilen bakış açıları üzerinden tartışmayı önemli buluyorum. Bilgi kuramı bilginin elde edilmesi,aktarılması, işlenmesi ve saklanmasına ilişkin kuralları incelerken bilginin aktarımındaki rastgelelik ve düzensizlik olgusu olan

ntropi tanımlanır. Bu anlamda

gündelik yaşama dair bilginin hesaplamalı düşünce ve veya sayısal tasarım teknolo ileri ile ilişkilenmesi gerekmektedir. Günümüz mimarlık kuramı, bilgi tabanlı sayısal tasarım teknolo ileri ile oldukça içli dışılıdır. Bu sayede mimarlık, kendi disiplini içinde ve dışında olan yapıların sökümünü yapıp edindiği bilgileri yorumlayabilmektedir. Sonuç olarak bu doğrultuda gelecekteki çalışmalarıma temel bir bakış açısı veya genel bir izlek tasarısı ön görülmüş olur.

107 Kaynakça: John Cage, Seçme azılar, Gürültüden

eviri - Semih ırıncıoğlu

üziğe, Jac ues Attali

Gutenberg Galaksisi,

arschall

enri efebvre - Gündelik

c uhan

ayatın leştirisi

-Skop Gürültü Sanatı - ütürizm Audio Culture eadings in Adorno

itle,

odern

usic, Christoph Co and Daniel

arner

elankoli, elsefe

üzik ve abancılaşma,

nsal

skay

Bilimsel Devrimlerin apısı, homas S. hun Deleuze Guattari Arzu olitikasına Giriş, hilip Goodchild Arzu

imarlığı, ur Altınyıldız Artun,

as egas’ın Öğrettikleri, Az Boş Belki, Cevdet rek

oysi

alvo

obert enturi, Denise Scoot Bro n, Steven zenour

Kentsel Müştereklerin İmkanları Bağdat Caddesi Örneği 108 Altan Başık, Serra Ayhan, Tuba Kara

Anahtar kelimeler: kentsel müşterekler, ortak alan, kentsel hafıza, tüketim mekanı, arzu, kolektif eylem

Özet: Çalışma kentsel müştereklerin imkanı meselesini kendine konu ederek, bu araştırma Caddebostan Şaşkınbakkal ara kesitinde incelmektedir. İlk önce konunun nasıl araştırılması gerektiğini ve sonuç olarak geldiği noktayı tartışan bir proje önerisi ile genel izlek anlatılmaktadır. Bu doğrultuda kentsel müştereklik kavramı, kent ve müştereklik bağlamı üzerinde durulur. Müştereklik, Toplumsal grup çevre unsuru arasındaki ilişkinin hem kolektif hem gayri ticari şartı ile tanımlanırken kent ise müşterekler üzerinden tanımlanır. Ancak kent kavramının müşterekler üzerinden tanımlanması yetersiz olması sebebiyle kentin sosyoekonomik konjonktürünün altı çizilmektedir. Müşterek alanların imkanlarının kamu otoritesi ve/veya sermaye olan ilişkisi, müşterekliğin imkanlarını kontrol etmekte ve kısıtlamaktadır. Bu doğrultuda ortak alanların geri kazanımı için kentsel müştereklerin kolektif eylem üzerinden tanımlanması önemli bir potansiyele işaret etmektedir. Çünkü meydan ve sokakları müşterek alan haline getiren şey, kolektif bir biçimde siyasi görüşlerin ve taleplerin ifade edildiği eylemlerin gerçekleşmesidir. Bu doğrultu da müşterekliği yer-zaman-eylem bağlamı içerisinde

var

olduğunu

sorunsallaştırmaktayız.

Yer

bağlamı,

müşterekliğin

imkanı

çerçevesinde Caddebostan Şaşkınbakkal ara kesitinde araştırılmaktadır. Eylem bağlamı ise kolektifin kendi iradesini özgürce ortaya koyabilmesi olarak tanımlanırken zaman bağlamı ile beraber müşterekliğin motivasyonu çerçevesinde kavramsal altyapısı oluşturulur.

Bölgenin tarihsel gelişimi ve dönüşümü incelenirken yıllar içerisinde belleğini sürekli yenilemiş olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bölgede, sermaye üzerinden yeniden üretilen hafızanın bahsi söz konusudur. Aynı şekilde, mekanların sermaye odaklı örgütlenişi ile yeterli fonksiyon çeşitliğinin olmamasıyla da müştereklerin, sermaye tarafından manipüle edildiği anlaşılmaktadır. Bölge üzerinde yapılan analizde, fiziksel çevrenin ve bağlı olduğu konjonktürlerin,

yer

bağlamında,

müşterekliğin

kurulmasında

doğrudan

etkilediği

anlaşılmaktadır. Ancak yer bağlamanın dolaylı olarak etkisi olduğu Gezi Eylemi örneğinden

okunması sebebiyle, müşterek eylemin gerçekleşebilmesindeki motivasyonun araştırılması öngörülmüştür.

109

Bağdat Caddesi nin tüketimin gerçekleştiği odak noktalarından biri olmasından dolayı kavram olarak tüketim arzusuyla karşı karşıya kalınmaktadır. Bu durum müştereklerin kendi öz iradesini ortaya koyması hususunda engel teşkil etmesi sebebiyle, arzu ve düşlerin sermaye ile ilişkisinin sorunsallaştırılır. Bunun için arzunun ne vurmasını

özgürleşmesini

öngören

yaklaşımları

anlama geldiği, arzuların dışa günümüz

arzu

politikasını

anlamlandırmamız gerekmektedir. Arzu, toplumsal ve kolektif olabilmesi üzerinden değerlendirilmektedir.

anlamda

arzunun

özgürleşmesi

bir

motivasyon

olarak

değerlendirilirken, bu özgürleşmenin tekrar sermaye ilişkisi sorunsallaştırılmıştır.

Tüm bu araştırma çerçevesi içinde bir proje önerisi hazırlanmıştır. Bu çalışmada bölge üzerinde hakim olan sermayeni üretim ve tüketim belleğinin şeffaflaşması ile müşterekliğin kurulabilmesi önerilmiştir. rojede, bu eylemi yöntem belirtmeden yöntemin tabandan gelmesi gerektiği için bölge üzerinde tanımlanan kontrast olan bölgelerin birbiriyle ilişki kurulabilmesi önerilir. Bu öneri ve sonuçlar tartışmaya açılarak,Bu bağlamda çalışmaya örnek teşkil eden Özgür Kazova İşgal abrikası kolektifler incelenmiştir.

iri

110

Bu çalışma kentsel müştereklerin imkanı üzerine tartışma ortamı yaratmayı hedeflemektedir. Bölge özelinde çalışılan bu konu, hem bölgenin potansiyeli hem de müşterekliğin kendi dinamikleri anlamında imkan meselesi tartışmaktadır. Bu anlamda öncelikli olarak kentsel müştereklik kavramı ve kavramın bağlamları tanımlanmaktadır. Müştereklik kavramı yerzaman-eylem bağlamında değerlendirilir. Bu bağlamlar, çevresel faktörlerin ve öznenin kendi dinamikleri

değerlendirilmesi

değerlendirilmeye fonksiyonların

üzerinden

kavramsal

bir

altyapı

oluşturularak

çalışılmıştır. Yer bağlamı üzerinde yapılan araştırmalarla bölgedeki

dönüşümü,

bağlı

olduğu

sosyo-ekonomik

konjonktürler

anlaşılmaya

çalışılmaktadır. Eylem ve zaman bağlamında yapılan araştırmada ise müşterekliğin kendi iradesini ortaya koyabilmesindeki motivasyon tartışılmaktadır. Bölgede tüketim arzusu dikkat çekmektedir. Bu noktada arzu kavramı açılmaktadır. Sermayenin etkisinin müştereklerin kendi öz iradesini ortaya koyması hususunda engel teşkil etmesi sebebiyle, arzu ve düşlerin sermayenin etkisinden koparılması ortaya koymaya çalışılan projenin ana eksenini oluşturmaktadır. Arzu, toplumsal ve kolektif olabilmesi üzerinden değerlendirilmektedir. Bu anlamda arzunun özgürleşmesi bir motivasyon olarak değerlendirilirken, bu özgürleşmenin tekrar sermaye ilişkisi sorunsallaştırılmıştır. Tüm bu araştırma çerçevesi içinde bir proje önerisi hazırlanmıştır. Bu çalışmada bölge üzerinde hakim olan sermayeni üretim ve tüketim belleğinin şeffaflaşması sorunsallaştırılmış ve bu bağlamda çalışmada örnek teşkil edebilecek Özgür Kazova İşgal abrikası incelenmiştir. ent

Kentsel

a ram n n

müşterekler,

terek

zerin en an m

kenti

tanımlayan

ögelerin

birbiriyle

olan

ilişkisi

üzerinden

anlamlanmaktadır. efebvre kentsel mekanı, verili bir şey olarak değil, insanlar ve nesneler arasında kurulan toplumsal ilişkiler bütünü ve kullanım değeri esasında toplumsal sınıf ve grupların şekillendirdiği somut yaşam alanı olarak tanımlar.

efebvre,

arvey ise kenti

tanımlarken her türden ve sınıftan insanın gönüllü veya gönülsüz olarak yanyana gelerek durmadan değişen, gelip geçen ama yine de m

terek

ir ya ant ürettiğinden bahseder.

arvey, ent kavramı müştereklik üzerinden tanımlanmış olsa da, bugün müştereklik kentte görünmez hale gelmiştir. Bu durumu

arvey, özelleştirme, ortak alanların kamuya

kapatılması, mekansal denetim ve polis gözetiminin derin etkileri üzerinden anlatır.

arvey,

Dolayısıyla kentin sadece müşterek dinamikler üzerinden okunamayacağı aşikardır. Bu anlamda efebvre kent kavramını, kamu otoritesi yada sermaye ve kentin kullanıcılarının

arasındaki diyalektik ilişki üzerinden tanımlarken, toplumsal ve siyasi çıkarların çelişkisine vurgu yapar.

efebvre,

111

Sonuç olarak kamu otoritesinin sermaye ile olan ilişkisi kentsel müştereklerin imkanları üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu çerçeveden bakıldığında kamu otoritesinin sermaye ile olan ilişkisinin bölge özelindeki etkisi ve bölgedeki müşterekliğin imkanları araştırılmalı, bu imkanların ne olduğu ve nasıl gerçekleşebileceği belirlenmelidir.

ent el

terekler

Müşterek alan ,belirli bir nesne, varlık ve hatta toplumsal bir süreç olarak değil kalıcı olmayan her türlü dış etkiye açık bir toplumsal ilişki biçiminde tasavvur edilmelidir. Kendi kendine tanımlanan bir toplumsal grup ile onun yaşantısı ve kendini idame ettirmesi için elzem kabul edilen, ister mevcut isterse tasarı boyutundaki toplumsal ve/veya fiziksel çevresine dair özellikler arasındaki ilişkidir bu. Aslında toplumsal bir edim olarak ortaklaştırmadan yahut iştirakten söz etmeliyiz. ...

rtaklaştırma / iştirak pratiğinin özündeki

ilke, toplumsal grup ile bir ortak alan olarak kullanılan çevre unsuru arasındaki ilişkinin hem k lekti hem

ayri ti ari -piyasa mübadelesi ve piyasa değerlerinin mantığının dışında-

olmasını şart koşar.

arvey,

Ancak müşterek alanların imkanları kamu otoritesi ve/veya sermaye tarafından kontrol edilmekte ve kısıtlanmaktadır. Bu durumu

arvey,

rtak alan her türlü kısıtsız erişime açık

değildir. Bazı ortak alanlar soluduğumuz hava gibi kısıtsızken, diğerleri şehirlerimizin sokakları gibi

ilkesel olarak herkesin kullanımına açıktır ancak

denetlenebilir, polis

gözetimine alınabilir ve hatta ticaret bölgeleri geliştirme biçiminde özel bir idareye devredilebilir. şeklinde açıklamaktadır.

arvey,

Bu bağlamda, kentte baskı altında

kalan ortak alanların geri kazanımı için kentsel müştereklerin kolektif eylem üzerinden tanımlanması önemli bir potansiyele işaret etmektedir. Çünkü bu ortak alanların müşterek bir alan haline gelmesi kolektif eylemin gerçekleşmesiyle mümkündür. Buna en iyi örnek Kahire Tahrir Meydanı, İstanbul Gezi

arkı eylemleridir. Meydan ve sokakları müşterek alan haline

getiren şey, kolektif bir biçimde siyasi görüşlerin ve taleplerin ifade edildiği eylemlerin gerçekleşmesidir. Dolayısıyla müşterekliğin kurulması için elzem olan eylem k lekti in ken i ira esini özgürce ortaya koyabilmesi olarak tanımlanabilir. İşte bu noktada kentsel müştereklik, sosyal ilişki alanını tercih edebilme, kentle ilişki kurabilme ve yaratabilme cesaretidir. Bu sayede yeni toplumsallıklar ve temas olanakları üretilmesine imkan sağlar.

ardt ve

egri nin

ileri sürdüğü gibi kent sadece binalar

ve caddeler, geçitler ve parklar değil, atık sistemleri ve iletişim ağlarından kurulu bir ortam

değil kültürel pratiklerin, entellektüel devrelerin, duygusal ağların ve toplumsal kurumların oluşturduğu devasa bir ortak zenginlik deposudur. Dolayısıyla bu ortak zenginlik deposunu

112

kentsel müştereklerin anlamlandırdığının altını çizmemiz gerekmektedir. Kentsel müşterekleri, gündelik hayat içerisinde her yeni koşulda ve zamanda karşımıza çıkarak toplumsal ve mekansal ilişkiler üretimi olarak tanımlarken, müşterekliği yer-zamaneylem bağlamı içerisinde var olduğunu sorunsallaştırmaktayız. Çünkü müşterekliği, kolektif eylemin ortaya çıkışı ve gerçekleştiği zaman dilimi içerisinde, eylemin yerle kurduğu ilişki tanımlar. Bu doğrultuda yer bağlamı, müşterekliğin imkanı çerçevesinde Caddebostan Şaşkınbakkal ara kesitinde araştırılmakta eylem ve zaman bağlamı ise müşterekliğin motivasyonu çerçevesinde kavramsal altyapısı oluşturulmaya çalışılmaktadır.

e im : rtaya k

Kentsel

terekli in yer-zaman-eylem zerin en tan mlanma re ini e iklerle tan mlayan ka ram ra i i

esim

terek eylemin

e i

müştereklerin

imkanları,

Caddebostan-Şaşkınbakkal

arası

Bağdat

Caddesi

üzerinden araştırılmaktadır. Bu anlamda tarihsel süreçte bölgenin dönüşümüne bakılması önemlidir. Bağdat Caddesi nin bir yerleşim yeri olarak gelişimi denk düşer.

lere kadar her iki tarafı boş ve ekili arazi olan Bağdat Caddesi kentsel

gelişimin hızlandığı a

lar a

içindeki köşkleriyle korumuştur. l

smanlı nın son dönemlerine

larda iki arabalık bir t

rak yol iken

eni letilir Bu sürece kadar

y k

lar an ah eler

nra a alt olur.

e zen in a a l klar

ay iye yeri olarak eski dönemin sosyal statüsünü bir dereceye kadar

lerin sonunda ikin i

eni letme işlemi başlar.

nun yapılmasıyla sahil yolunun açılması ve

nra n a

ahil

enerbahçe-Kalamış arasındaki yat

limanının yapılması bölgedeki yoğunluğu daha da arttırır. Derviş, Tanyeli, Tanju, lere gelindiğinde ise Bağdat Caddesi a k ha a al - eri merkezi niteliğinde, peyzaj düzenlemeleri ve otoparklarıyla, ofis ve kafe/restoranlarıyla tüketimin gerçekleştiği odak noktalarından biri olmuştur.

esim

Bu süreçten bölgenin yıllar içerisinde belleğini sürekli

yenilemiş olduğu anlaşılmaktadır. Caddebostan-Şaşkınbakkal arasındaki plajlar, iskeleler,

köşkler, konaklar, sinemalar ve gazinoların kentsel hafızada yeri olsa da bölgenin değişimi üzerinden

sermayenin hakim olduğu bir hafıza üretildiği

Bölgedeki olay örgüsünü gösteren grafik.

Örneğin,

gözlemlenmektedir. Ek- yılında kapanmış olan

Caddebostan Maksim Gazinosu, Migros a Atlantik Sineması, Boyner e dönüşmüştür. Ek- Kaybolmuş ve günümüzde var olan Gazino, Sinema, laj, İskele ve Köşklerin haritalanması. Bölgedeki hafızanın dönüşümü cadde üzerindeki sokakların insanlar tarafından mağaza isimleriyle anılması üzerinden de örneklenebilir. Kazım Özalp Sokağı nın, Boyner in sokağı laj Yolu nun ise ara nın sokağı olarak anılması gibi.

e im :

l e eki

e i imin y llara

re in elenme i

113

Sermaye üzerinden yeniden üretilen hafızanın bahsi bölge üzerinde araştırdığımız kentsel müşterekliğin imkanı meselesi için önemlidir. Auge, modern mekanlarda toplumsal uzlaşma

114

ile deneyimin ve ha zan n yerini metnin al

n söyler. Yırtıcı,

Bu bağlamda

ermaye ken i metnini yazarak kendi belleğini yaratır. Bu durumda problem yeni bir hafızanın yaratılmasında değil, kentlinin kendi iradesi dışında üretilen ve ona sunulan bir hafızayla karşılaşıyor olmasıdır. Dolayısıyla müşterekler böyle bir ortamda kendi iradelerini ortaya koymaya çalışırken sermaye tarafından manipüle edilebilir durumdadır. Aynı şekilde yine sermaye, bölge özelinde ortak alanların -sokak, cadde, bina cephelerigeçici olarak özelleştirildiği cadde boyunca süreklilik ve kalıcılık fikri hüküm sürmektedir. esim

Cadde, sayıları günden güne artan çok uluslu zincir mağazaları ile bir tüketim

merkezi haline hızla gelmektedir. Ek-

Bağdat Caddesi nin her iki cephesinin incelenmesi

silüet, doluluk, otopark, vitrin, tente, markalar, banka/matik, çiçekçi, simitçi, seyyar, büfe. Bu durumun getirisi olarak örneğin yılbaşı, bayram, kutlama için geçici olarak kullanılan süsler sene boyunca kaldırılmayan ve süreklilik kazanan reklam panolarına dönüşmektedir. Bu durumu Baudrillard

şöyle açıklamaktadır

... bugün bir tüketim ve bolluk gerçeğiyle

karşı karşıyayız. Bu çağ nesneler çağıdır ve nicelleştirilmiştir. Dolayısıyla alınıp satılabilen nesnelerin ritmine göre yaşanmaktadır. Mekansal ilişki kullanıcı ve faydası üzerinden değil tüketici ve fiyatı üzerinden belirlenmektedir. Bu durum belirsizliğe ve deneyimin açıklığına dayanan bir olay olmayı çoktan geride bırakmış, onun yerine her aşaması planlanmış bir gösteriye dönüşmüştür. Bugün mekansallıklar deneyime açık olmayan, aksine her aşamada belirli bir eyleme yönlendiren yerler olduğu için tıpkı bir göstericinin izleyicisi gibi ancak ziyaret edilebilen mekanlara dönüşmüştür. Bu bağlamda cadde, mekanların sermaye odaklı örgütlenişi ile müşterek ilişkiler kurulmasına imkan verecek bir mekansal organizasyona yer vermediği okunmaktadır. Cadde üzerinde siyasal içerikli slogan atanlara yada Greenpeace, gibi sivil toplum kuruluşlarına rastlanılmaması özel gün ve saatler dışında, kendi gündeliği içinde yeri olmaması oldukça ilginçtir. Ancak bölge özelinde, müşterek ilişkilerin kurulabilmesi için ayrılan bölüm sahil şeridi olarak görülmektedir. Sahil şeridinde ise baskın bir sermaye etkisi gözlenmemektedir belediyenin açmış olduğu kafeteryalar dışında . Bu anlamda cadde ile sahil şeridi belirli bir kontrast yaratmaktadır.

esim

Aslında bu

kontrastın, bölge üzerinde sermayenin baskısını hafiflettiği bile düşünülebilir. Çünkü cadde üzerinden sahile uzanan sokaklar, cadde üzerinde tam olarak yaşanamayan müşterekliğe açılan bir kapı gibidir. Tabi ki bu durum tecrit edilmeye benzemektedir ve heterojen bir yapının oluşması demektir.

esim

115

e im :

e e ahil eri i ara n aki k ntra t

e im : al r mlar ermaye tara n a e i i larak ekillen irilmekte ir a eler kal r m zerine yerle tir i i tenteleriyle rtak alan i al e er t ark lan yerler e ma azalara la lma n a layan z mler ayn ekil e i ale rtak lmakta r

116

117

ti a y n larak Arz

118

ketim Arz

n n

Bölge üzerinde yapılan analizde, fiziksel çevrenin ve bağlı olduğu konjonktürlerin müşterekliğe olan etkisi üzerine bakılmaktadır. Analiz sonucunda yer-zaman-eylem bağlamında mekanın, müşterekliğin kurulmasında doğrudan etkisi olduğu anlaşılmaktadır. akat her ne kadar sermaye ve otoritenin etkisindeki ortak alanlar müştereklere engel teşkil etse de bu durum tek başına kentsel müştereklerin dinamizmini anlamamızda yeterli değildir. Çünkü bu engeller, tam tersi şekilde müşterekliğin yaratılmasına imkan da sağlayabilir. Gezi örneğinde olduğu gibi, ortak alanların kaybediliyor olma fikri birçok insanı bir araya getirecek motivasyonu sağlamaktadır. akat bu motivasyonun eyleme dönüşecek olgunluğa ulaşması demek, öncesinde bir çok artçı olayı kapsayan bir süreç demektir. Bu anlamda, müştereklerin zaman bağlamı, eylemin ortaya çıkışını gerçekleyen süreci yani motivasyonu temsil eder. Müşterekliği gerçekleyecek olan tekilde birey ve çoğulda kolektifin motivasyonu, öznenin kendi iradesini ortaya koyma çabası yani arzu düşlerini dışa vurması olarak tanımlamaktayız.

Bağdat Caddesi tüketimin gerçekleştiği odaklardan biri olması sebebiyle

rederic ordon ın,

Kapitalizm, Arzu ve Kölelik te, neoliberal dünyada duyguların köleleştirilmesi tanımını önemli bulmaktayız.

ordon a göre, kapitalist düzen insanları arzuyla çalıştırmaktadır.

eoliberal

kapitalizm arzu rejimi inşa ederek, insanları sevinçli otomatlar haline getirmektedir. Dolayısıyla mutlu bilinçler, tüketmektedir.

ordon,

Bir önceki bölümde bahsettiğimiz

sermayenin kendi metnini yazarak hafıza üzerinden gerçekleştirdiği manipülasyon aynı şekilde arzu ve düşlere de etki etmekte, bu sayede onları tüketmektedir. Bu durum müştereklerin kendi öz iradesini ortaya koyması hususunda engel teşkil etmesi sebebiyle, arzu ve düşlerin sermaye ile ilişkisinin sorunsallaştırılması gerekmektedir. Bu çerçevede arzu meselesinin ne anlama geldiği, arzuların dışa vurmasını yaklaşımları

günümüz

arzu

politikası

içinde

arzu

özgürleşmesini

tüketimini

öngören

anlamlandırmamız

gerekmektedir.

Arzu kelime anlamı olarak,

kimi dillerdeki karşılığı

sözcüklerinin ortak kökü, atince esi ero

da e

esi erio,

eseo,

sir,

esire

si us tan türüyor. Anlamı yıldızlardan .

Arzu, kökeni dolayısıyla, ötelerden gelen ötelerde olan parlak, ışıklı şeye duyulan güçlü istek. Kendin olmayana, kendinde olmayana duyulan özlem. Düşlerle, hayallerle, hülyalarla, hazla ilintili. Artun

e eksikliklerle, korkularla, kaygılarla

jalvo,

olarak tanımlanmaktadır. Altınyıldız

Deleuze ve Guattari nin arzu felsefesinin temelini ise toplumsal bilinç

dışını tanımlayan kategorilerinin gelişimini ve anlamını izlemek bunlar aracılığıyla toplumsal bilinç dışı yaşamı yakalamak

olarak tanımlamaktadır.

Goodchild,

Dolayısıyla

Goodchild, Deleuze ve Guattari ın arz durmaktadır

tan m n n t

l m al

e k lekti olduğu üstünde

Arzu kolektiftir Kolektif üretimde gerçekleşen toplumsal ilişkinin bir niteliğidir.

İnsanlar arasındaki gerçek ilişkilerden oluşan, kişinin kurduğu bir toplumsal düzlem ve içinde yaşadığı bir yaşam tarzıdır. Deleuze ve Guattari nin ütopyası ne bir ideal toplumdur ne de gerçekleşeceği beklenen tarihsel bir gelişimin bir sonucudur. Goodchild,

Dolayısıyla Deleuze ve Guattari nin yaklaşımıyla beraber arzu meselesi toplumsal bir meseleye dönüşmektedir. Sermaye ve otorite baskısının toplumsal olana etkisine karşı arzuların özgürleşmesi ve/veya devrimi Deleuze ve Guattari için bir meseledir. Toplumu,

Arzu

arisli sanatçıların ve düşünürlerin hafif meşrep, bohem bir niteliği değildir. Arzu

devrimi, herkesi bu tür sanatçılara dönüştürmeyi amaçlamaz. Tersine, toplumsal alanın kendisi kolektif bir estetik deney alanına dönüşür. Kişi, yeni türden ilişkiler ve sentezler kurarak icat eder. ... Kolektif eylem, arzu politikasının kapitalizm ile asıl yüzleşmesinin gerçekleştiği yerdir. Çünkü kapital, sosyoekonomik alanı parçalara ayırma, özelleştirme ve bölümleme yeteneği sayesinde üretim ilişkilerini düzenler bölümlüğü nedeniyle insanlar arasında var olan sınıra etkin biçimde hakim olur. Goodchild,

Bu çerçevede müştereklik tanımıyla oldukça örtüşen arzu toplumu, her ne kadar sermaye baskısından kurtulmanın bir formülü gibi gözükse de bu durum kapitalizm tarafından tekrar ele geçirilme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu durumu Deleuze ve Guattari, katılaşmış politikaya karşılık tanımladıkları mikropolitika meselesi üzerinden açıklar

Mikropolitikanın

gereği, şimdiki kapitalist üretim ve birikim konjonktüründen kaynaklanır. Bu konjonktürde sermaye birbiriyle hiç ilgisi olmayan alanları bile bağdaştırabilen, her durumda hazır ve nazır bir koşul haline gelmiştir. ... Mikropolitikada arzunun işlerliğinin salınımlı bir mantığı vardır Önce sermaye tarafından baskılanarak sermayenin dışına sürülen arzu, daha sonra toplumsal alana geri döner. Böylece özgürleşmiş olan arzu bir arzu makinesi oluşturmak üzere toplumsal alanla bütünleşir. İşte mikropolitikanın kalbi, bu yeni arzu makinelerinin inşasıdır ve bir o kadar da onlar arasındaki yeni bağlantıların yaratılmasıdır. Surin, Tabi ki burada arzu makinelerinin inşası demek, arzulanan dünyanın gerçekliğine kavuşulabilir imkanlara sahip olması demektir. Bu kavuşma durumu sermaye ve otorite etkisinde politik olarak tanınan imkanları ifade eder. Aksi halde otoritenin imkan tanımadığı bir durumda kavuşmanın ne kadar olası olduğu veya sürekliliğini koruyabildiği bir soru işaretidir.

119

120

Son olarak müşterekliği zaman bağlamını motivasyon olarak değerlendirip, konuyu arzu meselesi olarak tartışırken, müşterekliğin imkanını öznenin kendisi belirlediğinin üzerinde durulmaktadır. Özne istediği takdirde gerekli eylemi gerçekleştirecek ve müşterekliğin imkanlarını zorlayacaktır. Arzu üretimini, müşterekliğin kurulması hususunda olumlanırken, bu üretimin dışarıdan pasif agrasif bir biçimde verilen bir öğretiye dönüşmesi ise kabul edilemezdir. Bu açmaz ise çalışma kapsamında değerlendirilmektedir.

Çalışma, müşterekliğin kurulması için gerekli olan motivasyonun sağlanması için bir önerme sunmaktadır. Bunu, sermayenin tüketim nesneleri ve mekanlarını arzulanır hale getirirken hazırladığı metne karşılık, bu nesnelerin üretim ve tüketim belleğinin ihtiyaç duyduğu kaynakları nasıl kullandığı gibi tüm bu süreçte etkili olan parametreleri görünür kılınması fikri üzerinden sağlamayı amaçlamaktadır. Arzunun kendinde olmayana / eksikliğe içkin olan tanımının, sermaye tarafından tüketimin mottosu olarak benimsenmesine karşılık yine aynı tanımdan yola çıkarak, sermaye tarafından yazılan metnin arkasında yatan, görünür ancak ulaşılması güç olan üretim belleğin kolektifler tarafından arzulanır olması çalışma kapsamında amaçlanmıştır. Sermayenin üretim ve tüketim bilgisinin açılımı ise ortak kaynakların kullanımı ve temel hak özgürlüklere karşı tutumu üzerinden tanımlanır üretimin ve tüketimin yapıldığı yerin fabrika ve mağazanın kullandığı kaynaklar olarak elektrik ve su tüketimi, kullanılan ham madde kaynakları ve atıkların değerlendirilmesi ve aynı şeklide üretimde ve satışta çalışanların çalışma şartları ve ücretleri. Kolektiflerin bu fikri benimsemesi veya onları motive etmesi durumunda kurulacak müştereklik, dışarıdan belirlenen bir yöntemden ziyade kendi eyleminin yöntemini tabandan yaratacaktır. Ancak proje önerisi olarak, sahil şeridi ve caddenin oluşturduğu kontrasta istinaden, caddeyi sahile bağlayan sokakların hazırlanan marka kimlikleri ile donatılması düşünülmüştür. Bu sayede sokakta olan kişinin belleği belirli bir şeffaf düzlemde kalırken, arzuları bu anlamda özgürleşecektir. roje, mikropolitika meselesinde tartışılan, özgürleşen arzunun tekrar sermaye tarafından benimsenmesi konusuna ise alternatif bir kaçış planı niteliğindedir. Çünkü proje dahilinde geliştirilen öneri, arzuların bir doyuma ulaşma ve bu anlamda kendini karakterize eden bir müştereklik biçimini önermez. Sermaye, üretim ve tüketim pratiklerinde açığa çıkan olumsuz tablo karşılık bu pratikleri olumlama çabasına girişse de bu durum radikal bir reformu beraberinde getirmesi gerekecektir. Bu reformun gerçekleşmesi kayda değer bir süreci kapsayacağı için, sivil inisiyatiflerin özgürleşen arzuları kendine sermayeden bağımsız çözümler üretebileceği yeterli zamanları olacaktır. Tabi ki bu çalışma ile müştereklere sunulan önerinin sonuçlarının belirlenmesi oldukça spekülatiftir ancak bu sonuçların tartışılmaya açılması, projenin potansiyelini ortaya koymaktır. 11

rojeye yaklaşım biçimi Özgür Kazova İşgal

abrikası ndan ilham almaktadır. Çünkü bu

fabrika hem direniş hemde patronsuz üretimin, yani müşterekliğin simgesidir. Buradaki direniş ve üretimin gündelik hayat tarafından belirlenmesi

enri efebvre nin gündelik hayat

eleştirisi gündelik yaşamın dönüştürülmesini kapital eleştiriyle ilişkilendirmesi üzerinden kavramlaştırırken, estetik deneyimi, emeği, sanatsal pratiği ve politik eylemi hiyerarşik ayrıştırmaya tutmadan içeren bir kültür tanımını mümkün kılmasına dayandırılıyor. Kuryel Özden ırat, ediyor

bu anlamda gündelik hayat bağlamı Kazova işçileri için müştereklik ifade

...işçilerin hak mücadelesini, üretim süreçlerini ve ürünlerini, ekonomik, kültürel,

politik problemleri değerlendirmenin yolu konuyu gündelik hayat bağlamında düşünmektir. Bu çerçevede değerlendirilen Özgür Kazova abrikası üretim maliyetlerini sosyal medyadan paylaşıyor ürün etiketlerinde işçilerin serüveni anlatılıyor kazaklar işçilerin isimlerini taşıyor ürün fotoğrafları fabrikada çekildiği için, müşteriler kazakların nerede ve nasıl üretildiğini görebiliyor. Böylece kazakların değerinin kaynağı şeffaf hale geliyor. aynaklar: Altınyıldız Artun e

. Der ,

jalvo

. Der

. rzu

imarlı ı

üşünmek

üşlemek, İletişim, İstanbul

Baudrillard, .

üketim

o lumu

. Deliceçaylı,

. Keskin, Çev. , Ayrıntı

Yayınları, İstanbul Derviş,

., Tanyeli,

., Tanju, B.

stan ullaşmak

l ular

orunsallar

etaforlar, Garanti Galeri, İstanbul ırat B.

., Bakçay E.

aş

anattan

a ikal

iyasete,

stetik

olitik

ylem, skopbülten Goodchild . ardt, M.,

eleuze

egri, A.

uattari

. Öğdül, Çev. , Ayrıntı, İstanbul

rtak en inlik, Ayrıntı, İstanbul

arvey, D.

. si ehirler A. D. Temiz, Çev. , Metis, İstanbul

omer, S.

. a

ues a an A. Aydın, Çev. , hoeni , Ankara

Kuryel, A., Özden ırat B. efebvre, . ordon, .

, ireniş e stetik, İletişim, İstanbul

ekanın

retimi . Ergüden, Çev , Sel Yayınları, İstanbul

. a italizm, rzu e

lelik

inoza nın ş irli i A. Terzi,

Çev. , Metis, İstanbul Sohn,

., Kousoulas, S., and Bruyns, G., eds. ,

ifferentiate Yırtıcı,

u li ness, ootprint, vol.spring .

aş

a italizmin

, ntro u tion , pp.

ekansal

ommonin as

r ütlenmesi, İstanbul Bilgi

niversitesi, İstanbul http //yesilgazete.org/blog/

/kentsel-musterekler-buyuk-bir-potansiyele-

sahip-ve-bu-yalnizca-kent-bahcelerinden-ibaret-degil

ustin McGuirk tarafından The

Guardian da yayınlanan yazının çevirisi, Yeşil gazete haberi,

121

undergraduate

projects

124

125

126

127

128

129

130

131

132

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

144

145

146

147

148

149

150

151

152

153

156

157

160

161

research scholarships

164

165