Met verve

Met verve 32 NIEUWE PRAKTIJKVOORBEELDEN LOKAAL UITGEVOERD EN GOED BEVONDEN

Vervolg op

DE KUNSTZINNIGE VINGERAFDRUK VAN JE GEMEENTE

1

INHOUD 1. Inspraak, advies en informatie-uitwisseling Dikke duim voor vrijwilligers Win een uur de schepen van cultuur Cijferdag

6 6 7

2. In kaart brengen Kunst-stukjes.be Broeihaard van talent ontdekken

8 9

3. Infrastructuur De Spaanse Poort Werfbezoek & eisenbundel voor tijdelijke evenementenhal Modelcontract gedeeld zalengebruik Ontwijding religieuze gebouwen Ontsluiten overzicht lokalenaanbod

10 10 11 12 13

4. Financiële ondersteuning Projectsubsidie door stemming Troef!: projectsubsidie voor jong talent

14 15

5. Logistieke ondersteuning Gratis (verkleed)kledij

16

6. Inhoudelijke ondersteuning Doorgedreven beeldend kunstenbeleid Tickets aan gunsttarief voor amateurkunstenaars De Kleine prins, Euridipes en Fiere Margriet Zes toneelprijzen

17 17 19 20

7. Samenwerking UGent en DKO slaan handen in elkaar “Amateurkunsten verenigen” doe je zo

21 22

2

8. Presentatiekansen November Cultuurmaand Amateurama Zennetoer Kotroute

23 23 24 25

9. Informatie en promotie Vrijkaarten in ruil voor promotie Regionale UiTkalender

27 28

10. Jeugd Wonderwijs: kinderopvang met creatief kantje Fort 8: ruimte voor jongerenexperiment Dj-kunstenaars krijgen podiumkansen

29 30 31

11. Week van de Amateurkunsten Amakunde: eendagsfestival met veel troeven Scholen en kunst Erfgoedliefhebbers en amateurkunstenaars slaan handen in elkaar Duoportretten ter promotie WAK

3

32 33 34 35

Woord vooraf In drie jaar tijd (2009, 2010, 2011) bezochten het Forum voor Amateurkunsten en vzw Repetitieruimtes 44 gemeenten en 1 regio met als doel een screening van het lokaal amateurkunstenbeleid. De bevindingen uit de zogenaamde trajectbegeleidingen lokaal amateurkunstenbeleid resulteerden begin 2012 in de publicatie “De kunstzinnige vingerafdruk van je gemeente. Inspiratiegids lokaal amateurkunstenbeleid�.

Het boek bevat meer dan 50 bladzijden tips en suggesties om je lokaal ondersteuningsbeleid op punt te zetten. Omdat we niet alleen theorie wilden aanreiken, bevat de inspiratiegids tal van praktijkvoorbeelden uit de reeds bezochte gemeenten.

Aan de deelnemers van de trajectbegeleiding werd na afloop gevraagd hoe het Forum voor Amateurkunsten zich kan blijven inzetten op het vlak van ondersteuning en advies t.a.v. het lokale bestuursniveau? Uit hun antwoorden bleek ondermeer dat er blijvende nood is aan de verspreiding van best practices.

De voorbije maanden sprokkelden we nieuwe inspiratie bijeen. Het resultaat ervan lees je in dit document. We nodigen je met plezier uit om door deze digitale brochure te scrollen en nieuwe casussen te ontdekken. Wie meent zelf een goed voorbeeld te hebben, mag dit altijd signaleren. We nemen het graag op in onze online praktijkdatabank en wie weet in een volgende inspiratiegids.

Laat niet na ook nog even onze website te raadplegen. Je vindt er een zelfevaluatietest voor gemeenten waarbij je aan de hand van enkele vragen een eerste inschatting kunnen maken van je eigen amateurkunstenbeleid.

Wie meer en individueel advies wil, kan zich richten tot Elke Verhaeghe (T 09 235 40 05). Per jaar bezoeken we vijf steden of gemeenten voor begeleiding op maat.

Alvast veel grasduinplezier.

Elke Verhaeghe, Forum voor Amateurkunsten

4

Een oase van inspiratie

In wat volgt presenteren we enkele leuke ideeën en praktijken die amateurkunstenaars overal te lande ten goede kunnen komen. We zochten naar een mix van grote steden en kleinere gemeenten.

Qua structuur, volgden we dezelfde indeling als in “De kunstzinnige vingerafdruk”. Per ondersteuningsfacet presenteren we minstens één voorbeeld dat tot navolging kan leiden.

Voor meer duiding, context en een samenhangende visie op het lokale amateurkunstenbeleid, verwijzen we door naar de uitvoerige publicatie: “De kunstzinnige vingerafdruk. Inspiratiegids lokaal amateurkunstenbeleid”.

5

1.

Inspraak, advies en informatie-uitwisseling

 Dikke duim voor vrijwilligers 2011 was het “Europees jaar van de vrijwilliger”. In dit kader organiseerde de stad Geel een ontmoetingsmoment voor haar vrijwilligers. Genodigden konden vrij binnen en buiten springen in de Schrijnwerkerij en genieten van een tas koffie en een koffiekoek. Ook de amateurkunstenaars waren in grote getale van de partij. Naast het uitwisselen van gedachten, mochten bezoekers er een spoor van hun aanwezigheid nalaten: een duimafdruk, een fotokopie van de handen, een afdruk in klei, handen vervaardigd in stof,… Het resultaat van deze handdrukken werd tentoongesteld tijdens de 'Week van de Amateurkunsten'.

Hierdoor werd de vrijwilliger een tweede keer in de kijker geplaatst.

 Meer weten: hilda.renders@geel.be  Win een uur de schepen van cultuur In Duffel heeft men wel een heel originele manier bedacht om de burger dichter bij de politiek te brengen. Naar aanleiding van het Europees jaar van de vrijwilliger werd in de bibliotheek een trefdag georganiseerd voor alle vrijwilligers van de Duffelse verenigingen.

Die dag werden ook de burgemeester en de schepen verloot onder de aanwezige verenigingen. Zij hielpen de winnende vereniging een uur lang bij één van hun geplande activiteiten. In 2011 won vzw Garageteater de schepen. Hij verzorgde er het onthaal van een optreden.

6

Het jaar nadien stond de schepen zelf op de planken. Een ideale manier dus om, letterlijk achter de schermen, de beleidsmaker even te informeren over eventuele grieven en wensen.

Speeddating met de schepen van cultuur is een andere dankbare formule om informeel van gedachten te wisselen en om je schepen voeling te laten krijgen met het reilen en zeilen binnen je vereniging.

ď‚„ Meer weten: cultuurdienst@duffel.be ď Ź Cijferdag Vlaanderen telt heel wat studiediensten, honderden organisaties die aan de lopende band cijfers en informatie publiceren en ook gemeenten die constant gegevens verzamelen, het aantal bezoekers aan hun cultuurcentrum om er maar eentje te noemen.

Om een inhoudelijk discussie voor te bereiden is het wel eens leuk om vanuit de cijfers te vertrekken door getallen te verzamelen, te bundelen en te ontsluiten. Naar aanleiding van een politiek debat, een cultuurcafĂŠ of een werkgroep van de cultuurraad kan het een verfrissende invalshoek zijn om uit te gaan van de cijfers en op basis daarvan gedurfde stellingen te formuleren waarbij je alle aanwezigen (via stemming en motivatie) keuzes laat maken. Een andere methode is je informatie te vertalen naar quizvragen waar aanwezigen op moeten antwoorden.

Concrete getallen zwengelen het gesprek meestal aan. Bovendien blijft onderzoek op die manier niet in de kast liggen, maar maak je via inspraakmomenten de vertaalslag naar je lokale context.

7

2.

In kaart brengen

 Kunst-stukjes.be Met www.kunst-stukjes.be plaatst de jeugddienst van de provincie VlaamsBrabant jong talent gratis op het web. Hierdoor kan elke organisator op zoek gaan naar jong artistiek talent (muziek, theater, dans, tentoon, fotografie...) uit de regio.

Deze aanpak komt jonge amateurkunstenaars zeker ten goede. Vooral niet-georganiseerde kunstenaars of soloartiesten komen soms moeilijk in de picture. Bovendien raken vraag en aanbod niet altijd even vlot op elkaar afgestemd.

Met www.kunst-stukjes.be creëert de provincie een virtueel platform waar jong talent zich spontaan kan aanmelden. Dit kanaal kan dan door ‘programmatoren’ (hetzij gemeentes, cultuurcentra, adviesraden, verenigingen, buurtcomités, festivalorganisatoren en ga maar door) geraadpleegd worden op zoek naar regionaal talent.

Om organisatoren te stimuleren VlaamsBrabants jong talent te boeken betaalt de provincie bovendien een deel van de uitkoopsom terug aan organisatoren die kunststukjes acts programmeren. Verder bevat de website info en tips voor zowel dj’s, folk-jazz, hardcore-metal, pop-rock, singersongwritersmuzikanten, als podiumartiesten en beeldende kunstenaars.

In 2013 stuurt de provincie het initiatief lichtjes bij, maar het blijft in grote lijnen de bedoeling om jong artistiek talent een duwtje in de rug te geven.

 Meer weten: kunst-stukjes@vlaamsbrabant.be 8

ď Ź Broeihaard van talent ontdekken De Watertoren in Turnhout is de ankerplaats van Turnhout 2012, cultuurstad van Vlaanderen 2012. Vandaar dat hij speciaal verlicht is en er als een vuurtoren uitziet. Het is een monument waarin, verspreid over negen maanden, honderd voorstellingen georganiseerd werden en lokaal talent naast gevestigde namen in de spotlights stonden.

Elke woensdag-, donderdag- en vrijdagavond valt iets te beleven in de watertoren.

Concerten, een lezing, voordracht, toneel, comedy, cabaret, dans of zelfs modeshow. Dit alles gratis voor het enthousiaste publiek.

Volgens coĂśrdinator Jef Van Eyck is het succes te danken aan verschillende factoren. Ten eerste is de plaats van het gebeuren niet onbelangrijk. De watertoren, een monument waar al jaren niets meer mee gebeurde, heeft een bijzondere aantrekkingskracht, zeker op lokale artiesten die vaak op zoek zijn naar authentieke locaties. Bovendien werd de oproep voor het vrij podium, meegenomen in de algemene promotiecampagne van Turnhout 2012 zodat het project mee surfte op de actuele cultuurhype in Turnhout en zich inbedde in het groter geheel van het stadsfestival. Oproepen via website, nieuwsbrieven, pers en gerichte mailings door de jeugd- en cultuurdienst maakten dat de podiumkansen in een mum van tijd volgeboekt waren voor het eerste half jaar. Daarna deed mond-aan-mond reclame haar werk. De intimiteit van het festival is een laatste troef. Het ging om kleinschalige activiteiten op een sfeervolle plek voor een beperkt publiek.

Het unieke karakter speelt natuurlijk in het voordeel van het concept.

Met het nieuwe talent dat gaandeweg werd opgepikt wil Turnhout nog even doorgaan. Op welke manier precies is nog niet helemaal duidelijk, maar zeker is dat de cultuurstad van Vlaanderen de bereikte effecten wil bestendigen.

ď‚„ Meer weten: info@turnhout2012.be

9

3.

Infrastructuur

 De Spaanse Poort Er is in Lier veel geïnvesteerd in kleinschalige cultuurbeleving van de Lierse verenigingen. Een decennium geleden bouwde het stadsbestuur een minitheater (De Spaanse Poort) voor drie residerende toneelkringen die er zelf instaan voor de technische voorzieningen en de programmatie. Omdat dit al vlug een succesverhaal werd, bouwt de stad momenteel aan een tweede zaaltje voor een 100-tal toeschouwers.

Een afzonderlijke vzw zorgt voor de uitbating en werking van deze goed uitgeruste accommodatie. Inspraak en samenwerking tussen het stadsbestuur en de verenigingen leidden tot deze technisch goed aangepaste speelruimten.

 Meer weten: els.vanweert@lier.be  Werfbezoek & eisenbundel voor tijdelijke evenementenhall De gemeente Machelen voorziet op lange termijn in de bouw van een nieuwe cultuur- en fuifzaal. Uit veiligheidsoverwegingen werden de voormalige toneel- en fuifzaal echter voortijdig gesloten. Omdat het bestuur van mening was dat de verenigingen en jongeren recht hebben op evenementen in de eigen gemeente, is Machelen op zoek gegaan naar een voorlopige oplossing. Een lege industriële loods is omgevormd tot een voorlopige evenementenhall die in gebruik blijft zolang de eigenlijke cultuur- en fuifzaal (onderdeel van een groter masterplan) vorm krijgen.

10

Opvallend is dat de bouwheren bij de inrichting van de voorlopige evenementenhall gebruik maken van duurzame materialen die nadien gerecupereerd kunnen worden op de nieuwe locatie. Het gaat ondermeer om akoestische doeken, isolerend materiaal en brandveiligheidsapparatuur.

Varen wel bij deze maatregel: muziekverenigingen, toneelgroepen, jongeren, het kindertekenatelier, maar ook andere verenigingen die een zaal willen huren.

In aanloop van de uitvoering van deze plannen werden de vaste gebruikers stevig betrokken. Naast verschillende brainstormsessies, infosessies inclusief bezichtiging van de loods en plaatsbezoeken aan gelijkaardige projecten (Perron M in Mechelen en gemeenschapscentrum Kleine Boom in Putte), maakten de gebruikers een eisenplan op met hun individuele behoeften. Ook de cultuur- en jeugdraad werden betrokken in het participatieproces. Om alles in goede banen te leiden voorziet de gemeente in begeleiding van een extern communicatiebedrijf. Dit alles, inclusief de werfbezoeken waarbij vooral praktische info werd vergaard, startte vanuit de overtuiging dat de gebruikers zelf het best weten wat hun behoeften zijn en hoe ze invulling kunnen geven aan de locatie. “Hoe meer informatie vanuit de gebruikers, hoe beter de inrichting is afgestemd op hun wensen,” motiveert de cultuurbeleidscoördinator deze intensieve aanpak.

De inspanningen op vlak van infrastructuur én op vlak van inspraak en participatie worden door de gebruikers gewaardeerd. Zij spreken van “volledige samenwerking tussen het gemeentebestuur en de verenigingen die gebruik zullen maken van de nieuwe infrastructuur”.

 Meer weten: annick.fragala@machelen.be  Modelcontract gedeeld zalengebruik Er is nood aan gedeeld infrastructuurgebruik. Dit bleek nog maar eens uit de “Veldtekening cultuureducatie. Beschrijvende studie met evaluatieve SWOTanalyse” van Lode Vermeersch (2011). Eén van z’n aanbevelingen luidde: “Goede infrastructuur moet gedeeld worden over de schotten van sectoren heen.” Als voorbeeld haalde hij een grote zaal van een school aan die in het weekend gebruikt kan worden door bv. een cultuureducatieve organisatie.

Ook amateurkunstenverenigingen zijn vaak gebaat bij dergelijk gedeeld lokalengebruik, maar veel hangt af van de goodwill bij lokale spelers. Vaak is

11

er schrik voor schade, zijn er vragen rond aansprakelijkheid of het telkens opbergen van materiaal, enz. Goede afspraken maken goede vrienden.

Iemand die het geheel van zalengebruik coördineert is al een mogelijke oplossing, maar zorgen voor een win-winsituatie voor beide partijen is dat nog veel meer. Bovendien is een overeenkomst op papier is meestal geen overbodige luxe.

 In bijlage: een modelovereenkomst voor gebruik van openbare gebouwen door derden (met dank aan Borgerhout).

 Ontwijding religieuze gebouwen Begin 2012 startte het stadsbestuur van Roeselare een interne denkoefening omtrent de ontwijding van één van haar kerkgebouwen, met het oog op een sociaal-culturele invulling van het religieuze patrimonium. Op die manier probeert de stad de grote nood aan lokalen voor de verenigingen in te willigen.

Wie soortgelijke ideeën heeft, kan de expertise inroepen van het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur. Zij begeleiden aanvragen van her- of nevenbestemming en valorisatie van parochiekerken. Interessante lectuur hieromtrent is: “Een toekomst voor kerken” uitgegeven door Monumentenwacht (2011) of het artikel “Een tweede leven voor religieus erfgoed” van Bart Van Moerkerke in het tijdschrift Lokaal (juni 2011).

De Vlaamse regering keurde trouwens in 2011 een nota van minister Geert Bourgeois (N-VA) goed, waarin hij alle kerk- en gemeentebesturen oproept om na te denken over een eventuele herbestemming van niet of onvoldoende gebruikte parochiekerken.

12

Gemeenten die al een herbestemming achter de rug hebben van hun religieus erfgoed zijn bv. Diksmuide (huidige bibliotheek), Anzegem (de Oude Kerk van Vichte wordt vaak gebruikt als tentoonstellingsruimte), Ardooie (de Cultuurkapel), Gent (de voormalige Fransiscanenkerk wordt soms ingezet voor culturele evenementen), Sint-Truiden (het kerkje van Guvelingen biedt plaats aan concerten en andere ‘zachte initiatieven’), Antwerpen (kloosterkerk van de paters augustijnen als concertzaal), Eeklo (de Paterskerk), Stabroek (kerk Attenhoven voor podiumactiviteiten) SintAgatha-Berchem (Romaans kerkje behoort tot de locaties van het gemeenschapscentrum), enz.

 Ontsluiten overzicht lokalenaanbod In Kortrijk wil de cel Socio-Cultureel Verenigingswerk en Amateurkunsten organisatoren en verenigingen die op zoek zijn naar een lokaal helpen om zicht te krijgen op het ruime aanbod. In eerste instantie gaat het om lokalen die de stad en het OCMW ter beschikking stellen. In een latere fase worden ook private zalen in de database opgenomen. Via www.kortrijk.be/lokalenwegwijzer kan aan de hand van een aantal parameters (plaats, functie, capaciteit,…) gezocht worden naar een geschikte locatie. Gebruikers kunnen uiteindelijk online het gewenste lokaal aanvragen.

Het systeem heeft betrekking op het stadscentrum, maar ook de deelgemeenten. In het totaal gaat het al snel om een 130-tal lokalen. Aan de ontsluiting via de website ging een stevige inventarisatie vooraf: opzoeken contactgegevens zaalverhuurder, in kaart brengen van faciliteiten, aanwezig meubilair, capaciteit, beschikbaarheid, functies… Onder mogelijke functies werd verstaan: vergaderlokalen, ontmoetingsruimtes, polyvalente zalen, enz.; maar ook meer amateurkunstengericht: schouwburgzaal, multimediazaal, repetitielokaal dans of muziek, opnamestudio of tentoonstellingsruimte. Voor vragen of bemerkingen kunnen (potentiële) huurders terecht op één centraal telefoonnummer en e-mailadres.

Een handig instrument dus voor gebruikers van de infrastructuur, maar eveneens een mooie leidraad om ‘over de huizen heen’ binnen eenzelfde stad na te denken over de afstemming van gebruiksmodaliteiten en praktische opvolging van zalenbeheer.

 Meer weten: jan.balcaen@kortrijk.be 13

4.

Financiële ondersteuning

 Projectsubsidie door stemming Het gemeentelijk subsidiereglement voor sociaal-culturele verenigingen van Vorselaar bevat een zelden gezien luik rond projectsubsidies. Zoals op vele plaatsen is het de bedoeling om de organisatie van vernieuwende culturele activiteiten te motiveren en daarvoor heeft de gemeente 20% van het totaal begrote cultuursubsidiebedrag veil (goed voor zo’n 1.500 euro). Wat opvalt is echter de gevolgde procedure. Het is immers de Algemene Vergadering van de cultuurraad die door middel van stemming besluit welke projecten worden weerhouden voor subsidiëring.

Per jaar dienen een 4- tot 6-tal verenigingen een aanvraag in. Zij krijgen vrijblijvend de kans om tijdens de Algemene Vergadering een korte toelichting te geven bij het ingediende project. Ongeveer de helft grijpt deze mogelijkheid aan. Daarna gaat de Algemene Vergadering over tot stemming.

Elke aanwezige vereniging mag één stem uitbrengen door respectievelijk één kruisje te zetten bij elk van haar drie meest favoriete projecten. De drie projecten met het hoogste aantal kruisjes worden weerhouden voor een tweede stemronde. Elke aanwezige vereniging kan dan de overgebleven projecten klasseren door 1, 2 of 3 punten toe te kennen. De favoriet met het hoogste aantal punten eindigt op de eerste plaats en krijgt, na goedkeuring door het college van burgemeester en schepenen, 500 euro toegekend. De tweede finalist krijgt 300 euro en de derde 200 euro. Daarnaast maken maximum vijf verenigingen kans op een ‘troostprijs’ van elk 100 euro.

Volgens schepen van cultuur Paul Laeremans werkt deze procedure geen extra lange wachttijd in de hand tussen de subsidieaanvraag en de toekenning ervan. De meerwaarde zit volgens hem in de mogelijke interactie tussen de indieners en de afgevaardigden uit het culturele veld en het democratisch gehalte van deze aanpak.

 Meer weten: cultuur@vorselaar.be

14

 Troef!: projectsubsidie voor jong talent Met de wedstrijd Troef! wil de stad Antwerpen talentvolle jongeren de kans geven om hun project voor Antwerpse kinderen en/of jongeren te realiseren.

De stad Antwerpen stelt een projectsubsidie ter beschikking voor jongeren met (artistieke) dromen, onder de noemer Troef! De winnaars van deze wedstrijd krijgen een jaar lang financiële en logistieke ondersteuning. Hierin zijn ook inhoudelijke coaching en feedback inbegrepen. Wie niet geselecteerd is door de jury (o.a. samengesteld uit jongeren zelf) of door de stem van het publiek, wordt niet losgelaten maar doorverwezen naar de districten voor een projectsubsidie.

Deze recente formule, ontstaan in 2010, blijkt bijzonder goed aan te slaan.

Jaarlijks worden zinvolle projecten ingediend en begeleid. Wie wenst kan na één jaar op eigen kracht verdergaan. De stad verwijst indien nodig naar bevoegde instanties die hen kunnen bijstaan met raad en daad.

Voor dit project doet de stad een oproep naar alle jongeren die hun troef op tafel willen leggen. Iedereen jonger dan 26 jaar kan meedoen. Als kinder- en jongerenmetropool wil de stad jongeren alle kansen geven om hun talenten te ontwikkelen en hun troeven uit te spelen. En Antwerpen heeft veel troeven in huis. Dat bewijst onder meer Sihame El Kaouakibi, Antwerpse Troef! ‘avant la lettre’, met haar project Let’s Go Urban.

Ook de winnaars van de voorbije jaren hebben heel wat in hun mars: bv.

Sharon Slegers die een Antwerpse studentenradio uit de grond stampte, Evelien Wouters die toneelstukken schrijft voor en met anderstalige jongeren. Maar ook Isabelle Mbuyi bewijst met haar Young Talent School voor kinderen van Linkeroever veel talent te hebben, net als Mathilde Bassouw die een mode-atelier voor jonge creatievelingen uit de grond stampte, alsook Michiel Warmenbol die een jongerenmusical regisseerde en Olja en Joke die een jongerencultuurkrant op de markt brachten.

De laatste editie van Troef! bracht heel andere winnende projecten: Yannick die jongeren met een beperking kennis laat maken met elektronische muziek, Eline die een online-ontmoetingsplaats voor jongeren bouwt en Laurie en Elke die een kunstruimte creëren waar straatkunstenaars hun alternatieve kunst kunnen tonen.  Meer weten? www.antwerpen.be/troef of jeugddienst@stad.antwerpen.be

15

5.

Logistieke ondersteuning

 Gratis (verkleed)kledij In Oostende kan iedereen die dat wil, gratis (verkeed-) en toneelkledij ontlenen uit een collectie van meer dan 1.000 stuks. Een vrijwilligster staat in voor het toezicht en de opvolging van ontleningen, herstelwerk en het aanen afvoerbeleid. Wat kapot is wordt verwijderd. Nieuw aangeboden stukken worden enkel aangenomen als ze van goede kwaliteit zijn en nog niet voorradig zijn in de stock.

Deze gratis service begon als een privé-initiatief. Een collectioneur, verbonden aan de Oostendse amateurtoneelvereniging Nut&Vermaak, verzamelde in de loop der jaren tal van kostuums, trouwkledij, hoeden en accessoires, jurken, enz. die na zijn dood aan de stad werden geschonken. De stad accepteerde het bod, bracht alles onder in een pand van de stad en stelde een vrijwilligster aan voor het beheer van het geheel. Jaarlijks maken tientallen particulieren gebruik van de collectie.

De gratis service op maat (inspelen op zeer specifieke vragen) zijn een meerwaarde ten aanzien van het commerciële verhuurcircuit.

 Meer weten: cultuur@oostende.be

16

6.

Inhoudelijke ondersteuning

 Doorgedreven beeldend kunstenbeleid Niet-georganiseerde amateurkunstenaars zijn soms moeilijk te bereiken.

Bovendien neemt de aankoop van professionele kunst vaak een grote hap uit het investeringsbudget. In Wevelgem heeft het gemeentebestuur hier iets op gevonden. Naast de aankoop van professionele kunst in het verleden doet de gemeente nu extra inspanningen om lokale amateurkunstenaars te betrekken.

In 2012 ging extra budget naar acties voor lokale amateurkunst die meer leven moeten blazen in het amateurkunstenveld. Bedoeling is meer beeldende kunstenaars ‘uit hun kot te lokken’ en individuele kunstenaars meer te betrekken bij het gemeentelijk beleid. Met toegankelijke activiteiten en een ruimer aanbod wil Wevelgem haar kunstenaars stimuleren in hun groei als kunstenaar, maar ook om meer met hun werk naar buiten te treden.

Om dit te realiseren gaat de gemeente in zee met KUNSTWERKT, de organisatie die beeldende kunstbeoefenaars en geïnteresseerden over heel Vlaanderen ondersteunt en informeert. Vanaf 2012 wil KUNSTWERKT er zeer bewust werk van maken om zich te richten op het lokale niveau.

Voor amateurkunstenaars is het namelijk belangrijk bij lokale aanspreekpunten terecht te kunnen met vragen en voorstellen, terwijl deze op hun beurt vlot moeten kunnen doorverwijzen naar de werking van overkoepelende steunpunten zoals KUNSTWERKT. Voor KUNSTWERKT is het belangrijk dat amateurkunstenaars zoveel mogelijk kansen krijgen om workshops te volgen, projecten op te zetten en feedback en tentoonstellingskansen te krijgen.

Concreet werd in Wevelgem in samenwerking met KUNSTWERKT een traject uitgewerkt dat een brede waaier beeldende kunstenaars aanspreekt, inclusief, maar niet alleen, de leerlingen van het deeltijds kunstonderwijs. De activiteiten/vormingen uit dit traject maken deel uit van het vormingsaanbod van KUNSTWERKT, bv. de workshop ‘Fotografeer je eigen werk’ en de sessies

17

‘ Naar waarde geschat - feedback op je werk’. Op deze manier worden deze praktijkondersteunende activiteiten rechtstreeks tot bij de beeldend kunstbeoefenaars gebracht.

Met deze aanpak wil Wevelgem echt werk maken van de doelstelling “Amateurkunsten ondersteunen door het scheppen van gunstige voorwaarden en het geven van stimulansen”. Beleidscoördinator Vrije Tijd Davy Callewaert, is er immers van overtuigd dat er een grote groep kunstenaars bestaat waar de gemeente tot op heden geen contact heeft.

Ook voor hen wil de gemeente aanbod creëren, nieuwe kunsttrajecten opzetten, toeleiding voorzien naar de academie, enz. De ambities liggen hoog: op één jaar tijd 75 mensen bereiken die geen link hebben met het deeltijds kunstonderwijs. Via oproepen in de infokrant, digitale media en promotie binnen de muren van de academie acht men dit haalbaar. Dat de academie en het cultuurcentrum hier mee hun schouders onderzetten is op zich al een win-winsituatie.

Op termijn hoopt Wevelgem de resultaten om te zetten in duurzaam beleid. Voor KUNSTWERKT is het traject in Wevelgem een belangrijk pilootproject, dat grondig gedocumenteerd zal worden, en hopelijk in nog vele Vlaamse gemeentes navolging zal vinden.

 Meer weten: davy.callewaert@wevelgem.be en katrien@kunstwerkt.be

18

 Tickets aan gunsttarief voor amateurkunstenaars Amateurkunstenaars zijn bezige bijen. Hun actieve cultuurparticipatie in de vorm van het beoefenen van een creatieve hobby, gaat gepaard met het meer dan gemiddeld bijwonen van culturele evenementen, hogere deelname aan het verenigingsleven en een stevige consumptie van cultuurproducten zoals strips, boeken en muziek in de private levenssfeer (cfr.

“Amateurkunsten in beeld gebracht”, D. Vanherwegen ed.al, 2009, p. 209).

De opvallende link tussen actieve en receptieve cultuurparticipatie is cultuurcentrum De Woeker in Oudenaarde niet ontgaan. CC De Woeker biedt leden van theaterverenigingen, dans- en muziekgroepen, koren… een gunsttarief aan wanneer ze in groep (min. 10 personen) een voorstelling bijwonen. De korting bedraagt 10% tot 25% van de gewone ticketprijs.

Daarnaast zijn ad hoc heel wat mogelijkheden die de kunstbeoefenaars ten goede komen. Wanneer groepen amateurkunstenaars hiernaar vragen, bekijkt het cultuurcentrum bijkomende extra’s zoals een meet en greet achter de schermen, participatie bij toeleidingsactiviteiten, enz.

 Meer weten: cultuur@oudenaarde.be  De kleine prins, Euridipes en Fiere Margriet Jaarlijks worden er bij het slot van het toneelseizoen in Leuven drie prijzen uitgereikt: de Kleine Prinsprijs beloont de beste jongerenproductie; de Euripidesprijs bekroont de beste toneelproductie en het Fiere Margrietjuweel zet de beste individuele acteerprestatie in de bloemetjes.

19

Dergelijke prijzen zijn o.i. geschikt om (individuele) amateurkunstenaars te stimuleren om hun werk beter bekend te maken bij het breder publiek. De uitreiking van cultuurprijzen drukt ook waardering uit en bevordert de zichtbaarheid van de laureaat.

De aandacht voor jongeren en individuele acteerprestaties is leuk aangezien elementen als jongerencultuur en ontplooiing van individueel talent hierdoor in de kijker komen te staan.

 Meer weten: denise.vandevoort@leuven.be  Zes toneelprijzen Een gelijkaardig initiatief vinden we in Wuustwezel waar jaarlijks niet minder dan zes toneelprijzen worden uitgereikt. Hiervoor dienen de verenigingen een deelnameformulier in bij de cultuurraad. Ze bezorgen vijf vrijkaarten bestemd voor de jury en na afloop van het stuk bezorgen de deelnemers een aantal foto’s aan de jury die is samengesteld door de cultuurraad.

Wuustwezel kent bedragen variërend tussen de 50 à 250 euro toe als aanmoedigingsprijs, voor jong talent, voor beste decor, beste acteur/actrice, beste jongerenproductie en beste productie van het volwassen amateurtoneel.

Per toneelkring kan maar één prijs worden toegekend.

 Meer weten: cultuur@wuustwezel.be

20

7.

Samenwerking

 UGent en DKO slaan handen in elkaar Op 25 mei 2012 ondertekenden de Universiteit Gent, de Gentse scholengroep 22 en het deeltijds kunstonderwijs Panta Rhei een intentieverklaring waarbij de universiteit belooft haar studenten aan te moedigen om ook tijdens hun hogere studies deeltijds kunstonderwijs (DKO) te blijven volgen, maar dan in hun studentenstad.

De interesse voor kunstbeoefening neemt immers niet af; het aantal lessen dat in de thuishaven wordt stopgezet wel. De universiteitsstad wil hier nu een mouw aan passen door talentontwikkeling te blijven stimuleren. Op termijn overweegt de academie zelfs om een lessenpakket te ontwikkelen speciaal voor de UGentstudenten, rekening houdend met de normen en mogelijkheden van het ‘DKO’-decreet.

 Meer weten: muziekacademie.administratie@pantarhei.be

21

 “Amateurkunsten verenigen” doe je zo Samenwerking op poten zetten tussen de verschillende lokale amateurkunstenverenigingen is niet altijd even evident. Elke vereniging heeft namelijk zijn eigen jaarwerking en soms krijg je daar als gemeentebestuur maar moeilijk een activiteit tussen.

Uit ondervinding weet bv. Koor&Stem (steunpunt vocale muziek) dat een thematische insteek soelaas kan bieden. Een ‘gevoelsmatig aanknopingspunt’, zoals dementie, opent de harten en brengt vaak veel in beweging. Niet alleen zijn amateurkunstenaars meer bereid hier gezamenlijk hun schouders mee onder te zetten, ook niet-culturele actoren uit de welzijn- of zorgsector en zelfs commerciële sector (sponsors) tonen meer betrokkenheid en komen makkelijker met steun over de brug. Een winwinsituatie op tal van vlakken dus die de samenhorigheid verhoogt.

Een gelijkaardige suggestie vanuit Creatief Schrijven vzw. Door samen te schrijven, bv. rond een vooraf afgesproken thema, ontstaat er een gezamenlijke schrijfenergie en gaan de woorden als vanzelf stromen. Nodig enkele bekende schrijvers uit die zorgen voor extra ondersteuning. Daarmee haal je ook meer publiciteit binnen.

 Meer weten: info@koorenstem.be  Meer ideeën voor schrijfactiviteiten: info@creatiefschrijven.be

22

8.

Presentatiekansen

 november = cultuurmaand In Gooik houdt het bestuur van verhoogde aandacht voor cultuur. In 2008 werd het concept “november = cultuurmaand” voor het eerst gelanceerd. In 2010 werd het wegens succes herhaald. De cultuurraad en het gemeentebestuur van Gooik werkten hiervoor samen met 35 verenigingen. De nadruk lag op samenwerking tussen de verschillende verenigingen. De activiteiten tijdens de cultuurmaand waren erg uiteenlopend, gaande van concerten, over een uitstap naar de boekenbeurs, tot filmavonden, een open atelierdag instrumenten bouwen en toneel. Volgens insiders zorgt de cultuurmaand voor een extra boost. Alle activiteiten staan in een brochure gebundeld en mensen weten makkelijker wat er allemaal gebeurt. Ze vertellen het snel verder en veel volk genereert nog meer volk.

 Meer weten: ludo.dehandschutter@gooik.be.  Amateurama De culturele hoogdagen van Leuven, beter gekend onder de naam “Kulturama”, vond in 2012 voor de tiende en meteen ook laatste keer plaats. Naar eigen zeggen zijn de doelstellingen van Kulturama gerealiseerd en is de tijd rijp voor nieuwe initiatieven.

Vanaf 2013 krijgen semiprofessionele en amateurgezelschappen een volledig nieuw platform tijdens “Amateurama”. Met een knipoog naar Kulturama zal

23

Leuven vier dagen lang bruisen van lokaal cultureel talent. De stad ondersteunt financieel en promotioneel, 30CC voorziet de nodige ruimte en logistieke ondersteuning.

Schepen Denise Vandevoort verduidelijkt via de stadsblog de ambities van Amateurama: “Eind april 2013 zal alles in het teken staan van het beste dat Leuven heeft op vlak van amateurkunsten. Op die manier zal het publiek de kracht leren kennen van het lokale cultuurbedrijf en hopen we meer mensen passief en actief te betrekken bij het lokale verenigingsleven.”

Dit betekent niet alleen een uitdieping van de bestaande werking van de Week van de Amateurkunsten, maar tevens een erkenning van een jarenlange werking van diverse amateurgezelschappen. Bovendien heeft het evenement potentieel om uit te groeien tot een forum waar amateurkunstenaars elkaar kunnen vinden.

 Meer weten: denise.vandevoort@leuven.be.  Zennetoer Het Pajottenland en de Zennevallei slaan sinds 2001 de handen in elkaar om een regionale muziekwedstrijd voor jong podiumtalent te organiseren. Via een onlineformulier en upload van drie nummers kunnen kandidaten zich aanmelden. Vijfentwintig ervan worden geselecteerd en strijden tijdens vijf preselecties dicht bij huis, om een plaats in de finale.

Een professionele jury reikt de eerste prijs uit, naast de titel van “meest beloftevolle groep”. De winnaar krijgt twee dagen studiotijd in een professionele opnamestudio en waardebonnen voor nieuwe muziekinstrumenten. De meest beloftevolle groep krijgt bandcoaching door Muziekcentrum Noisegate, plus een opnamedag in een studio. Daarnaast brengt ook het publiek haar stem uit. Een demo opname, gratis t-shirtbedrukking, waardebonnen voor muziekinstrumenten en technisch materiaal komen deze winnaar toe.

24

De Zennetoer is een organisatie van 9 cultuur/gemeenschapscentra of cultuurdiensten en 8 jeugddiensten, uit o.a. Halle, Beersel, Dilbeek, SintGenesius-Rode, Ternat en Gooik. Dit samenwerkingsverband krijgt de steun van de cultuurregio Pajottenland/Zennevallei, de provincie Vlaams-Brabant en Coördinatie Vlaamse Rand van de Vlaamse Gemeenschap.

Hun gemeenschappelijk doel is jonge bands in professionele omstandigheden podiumervaring laten opdoen, op zoek gaan naar nieuwe podiumplaatsen en de besten een intensieve, professionele coaching aanbieden. Dat deze aanpak loont, blijkt uit de prestaties uit het verleden.

Voormalige winnaars Lapaz, Zonko, Aedo, Willow en Let Lewis Live maakten naam en faam binnen en buiten de provincie- en zelfs landsgrenzen.

De organisatorische sterkte van dit muziekconcours ligt volgens de participerende gemeenten in de bundeling van krachten. Elke partner staat in voor een deel van het geheel. Het brede draagvlak en de mooie resultaten leiden tot een krachttoer die jaarlijks voor herhaling vatbaar is.

 Meer weten: www.zennetoer.be of info@zennetoer.be.  Kotroute Jong talent zichtbaarheid geven op een minder voor de hand liggende locatie. Dat zijn de ingrediënten van de Kotroute, op touw gezet door vzw AmuseeVous.

Het startschot van de Kotroute wordt gegeven op een arty plek dat dienst doet als kick off en infopunt. Een reeks jonge en creatieve zielen die popelen om hun werk te tonen aan het grote publiek. Dit alles mede dankzij een schare enthousiaste gastvrouwen en -heren die hun kot openstellen voor deelnemers en publiek.

25

In november 2012 presenteren jonge kunstenaars hun creaties in de gezellige omkadering van studentenkamers van Gent, Leuven en Hasselt.

Organisator AmuseeVous geeft het startschot van de kotroute op prestigieuze plaatsen als het S.M.A.K. in Gent, STUK in Leuven en Z33 in Hasselt.

ď‚„ Meer weten: info@amuseevous.be

26

9.

Informatie en promotie

ď Ź Vrijkaarten in ruil voor promotie

In Tienen mogen verenigingen affiches binnenbrengen voor verspreiding binnen de stadsdiensten. Verder neemt de dienst communicatie activiteiten op in de activiteitenkalender op de website en in de stadskrant. Elke twee weken ontvangt de pers dit overzicht. Via RSSfeed worden de activiteiten ook automatisch opgenomen op de Digitextpagina’s van ROB-tv.

Tienen pakt nog met een extra service uit. Wie een fuif, voorstelling of andere activiteit in de stad organiseert kan de dienst communicatie 10 vrijkaarten bezorgen. In ruil wordt het evenement dan een week lang in de kijker geplaatst op de homepagina van de gemeentelijke website.

ď‚„ Meer weten: communicatie@tienen.be

27

 Regionale UiTkalender ‘UiT in Regio Kortrijk’ is het maandelijkse cultuur- en vrijetijdsmagazine, niet alleen voor de stad Kortrijk maar ook 12 omliggende gemeenten uit de regio. Dit magazine is één van de smaakmakers van het Overleg Cultuur in de regio. Verder informeert en prikkelt het magazine cultuurliefhebbers om actief deel te nemen aan het cultuurleven. Voor het kalendergedeelte maakt het magazine gebruik van de UiTdatabank. De verspreiding gebeurt via alle bibliotheken, cultuur- en gemeenschapscentra en andere culturele instellingen die partner zijn in dit verhaal.

Het regionale magazine brengt een stevige brok cultuur op overzichtelijke wijze.

Bovendien kunnen de amateurkunstenaars van de stad Kortrijk een beroep doen op een intern distributiesysteem van de stad om affiches en flyers te verspreiden in de stedelijke openbare gebouwen (ontmoetingscentra, cultuurcentrum, sporthallen,…). Andere gemeenten schakelen gemeentelijke bodes in om cultureel promotiemateriaal te verspreiden, niet alleen via de eigen diensten, maar zelfs via de middenstand en lokalen van het verenigingsleven.

 Meer weten: jan.balcaen@kortrijk.be.

28

10.

Jeugd

ď Ź Wonderwijs Wonderwijs is een naschools project voor alle leerlingen van het eerste tot en met het zesde leerjaar van alle basisscholen in Knokke-Heist. Het doel is kinderen en jongeren, bijna dagelijks na de school een zinvolle tijdsbesteding aan te bieden.

Op een speelse manier krijgen de deelnemers een kwalitatieve opleiding (door professionele lesgevers) in beeldende kunsten, sportieve en muzikale disciplines. Het gemeentebestuur staat in voor gratis busdiensten om de kinderen van school naar de plaats van de vorming te brengen. Wonderwijs is een realisatie van het cultuurcentrum i.s.m. deKunstAcademie en vzw Sportcentrum.

Het is volgens ouders, maar ook amateurkunstenverenigingen een eenvoudig, maar des te krachtiger systeem om lagere schoolkinderen warm te maken voor verschillende kunstdisciplines. Een mooie basis voor wie er later verder mee wil.

ď‚„ Meer weten: maxim.willems@knokke-heist.be

29

 Fort 8: ruimte voor jongerenexperiment Jongeren hebben eigen ruimte nodig in een stad: ruimte om te experimenteren, cultuur te beleven, te creëren, zich te ontplooien en hun talent te tonen. Met een jeugdculturele zone wil Antwerpen tegemoet komen aan deze behoefte en jongeren een eigen plek bieden.

Het stadsbestuur besliste begin 2009 om zowel het stedelijk magazijn op de Ankerrui, als Fort 8 in Hoboken, vrij te maken voor de voortzetting van de werking van Scheld'apen. Zowel het fort als het magazijn zijn locaties met ongelofelijk veel mogelijkheden om het tot eigenzinnige jeugdcultuurtempels om te bouwen.

Medewerkers, bezoekers, artiesten, zusterorganisaties, vrienden, fans, kinderen, … werden van meet af aan uitgenodigd om mee na te denken over wat er op deze locaties allemaal mogelijk is. Fort 8 is uitgegroeid tot een creatieve, culturele plek waar jongeren kunnen experimenteren; het magazijn tot een opvallende cultureel jeugdcentrum van en voor jongeren.

Zo organiseerden de Scheld’apen in de zomers van 2010 & 2011 tweemaal een 'werkkamp'. Een maand lang werd het fort opengesteld voor kunstenaars van alle slag. Elke ruimte in het gebouw werd benut. In de weekends konden bezoeker zien wat er allemaal gebeurde tijdens ‘De dag van de gluurder’.

Sinds januari 2012 is het gebouw helemaal opgeruimd om het open te stellen voor derden: mensen die de ruimtes willen gebruiken voor workshops, feesten, vergaderingen, schoolactiviteiten, artistieke expressie,... Enkele ateliers zijn vast in gebruik door jonge kunstenaars, theatermakers of productontwikkelaars.

Meer weten: info@scheldapen.be

30

 Dj-kunstenaars krijgen podiumkansen

© Stad Waregem

Piekniek Elektriek ontstond uit de vraag van twee individuele jongeren om hun dj-kunsten te kunnen tonen op een openbare plaats in Waregem. De stad had zelf al het idee om op het einde van het schooljaar iets te organiseren voor de schoolgaande jeugd. Uit het samengaan van beide ideeën ontstond ‘Piekniek Elektriek’.

De jongeren brengen zelf lokale dj’s aan en zorgen voor de promotie op het internet en via de scholen. De stad staat in voor de randanimatie (zoals beachvolleybal) en de praktische benodigdheden. Zo verspreidt ze picknicklakens, bakt men barbecueworsten, is er gratis water en voorziet men gratis ijsjes. De dj’s voorzien een set tot rond de vooravond.

 Meer weten: jeugd@waregem.be (Bron: Kijk eens zo doen wij dat! Vetste gemeente 2011-2012. Zestig leuke ideeën uit het lokaal jeugdbeleid.)

31

11

Week van de Amateurkunsten

 Amakunde: eendagsfestival met veel troeven De Week van de Amateurkunsten, lokaal ‘Amakunde’ genaamd, wordt in Deerlijk slechts om de drie jaar georgani-seerd, maar de organisatoren zetten dan wel alles op alles om lokale kunstenaars gedurende één dag een forum te bieden en het publiek geboeid te laten meegenieten.

Amakunde 2012 speelde diverse troeven uit:  Niet minder dan 25 activiteiten, en dat voor een gemeente van ‘slechts' 12.000 inwoners. Veel grotere gemeenten doen het hen niet na…  Veel participatie en interactiemogelijkheden, in de vorm van workshops kleien, taarten bakken, meeschrijven aan een gedicht, je eigen insect op doek schilderen, meezingen of meedansen…  Dit alles op wandelafstand op bijzondere locaties, zoals het ‘Bolwerkatelier’, kapelleke Te Ruste, het rusthuis, de meisjesschool , het museum, zaal De Liere en het gemeenschapscentrum als middelpunt.  Een mix aan hele jonge en oudere bezoekers, maar ook de tieners en dat dankzij o.a. de dj-workshop.  En een vertegenwoordiging van zowat alle kunstdisciplines: ballet, voordracht, zang - naar het schijnt zowel al liggend, zittend als staand -, gregoriaans koor, fotografie, toneelopvoeringen, kantklossen, grafiek en dichten, knutselen, keramiek, schilderen, fanfare, moderne dans, enz.

 Meer weten: stijn.vermoere@deerlijk.be 32

ď Ź Scholen en kunst Ook in scholen bruist het van jong talent. Daarom organiseert het Forum voor Amateurkunsten jaarlijks de wedstrijd “Klassekunstâ€?, waarbij we een oproep doen aan leerlingen en leerkrachten van kleuter tot secundair om tijdens de WAK te tonen wat ze in petto hebben.

De activiteiten die in scholen plaatsvonden zijn dikwijls origineel, aantrekkelijk en divers. Veel kinderen en jongeren werden ondergedompeld in een leuk en kunstig bad.

In Lille bijvoorbeeld werd een grote WAK-tentoonstelling en jeugdexpositie georganiseerd. Verschillende amateurkunstenaars gingen langs in de zesde leerjaren van verschillende basisscholen om er workshops te geven. Het resultaat van deze creatieve werkplaatsen werd getoond in de overzichtsexpositie.

De cultuurdienst van Lille (die hier een trekkende rol vervulde) ontving als prijs de reeks Attakatamoeva, die ter beschikking zal worden gesteld van de verschillende basisscholen van Lille.

33

 Erfgoedliefhebbers en amateurkunstenaars slaan handen in elkaar

In het kader van het thema van de erfgoeddag “Armoe troef” (2011) sprokkelden de erfgoedliefhebbers verschillende Diestse anekdotes bij elkaar. Deze anekdotes beschreven de situatie van arme volksfiguren, specifieke situaties en locaties.

Diestse amateurkunstenaars lieten zich hierdoor inspireren en creëerden nieuw werk. Dit leverde heel wat knappe schilderijen op maar ook sculpturen en maskers. De combinatie van kunstwerk en verhaal werden tentoongesteld in de openbare bibliotheek van Diest tijdens de Week van de Amateurkunsten om daarna naar de begijnhofkerk te verhuizen voor erfgoeddag.

Het geheel werd afgesloten met een gezellige ontmoeting tussen de deelnemende amateurkunstenaars en de erfgoedliefhebbers. Een leuke samenwerking met een origineel resultaat dat naar meer smaakt ...

 Meer weten: falke.lambrechts@diest.be

34

 Duoportretten ter promotie van de WAK

Beginnend kunstenaar of gevestigde waarde, ze gaan er allebei met even veel passie voor. Naar aanleiding van de Week van de Amateurkunsten bracht de Nieuwe Antwerpenaar op ATV een kunstenaar en een amateur bij elkaar. Bruno Vanden Broecke en Jolien Huyghebaert vertelden over hun ervaringen met de acteerkunst. Verder werden portretten gedraaid met Fred Bervoets, Jan Verheyen, Bart Moeyaert en Axl Peleman. Bleek dat de beweegreden om met kunsten bezig te zijn niet zoveel verschillen bij amateurs en profs.

Met de reeks wilde Fameus (vroeger gekend als vzw Liefhebber in Antwerpen) de Week van de Amateurkunsten extra in de kijker plaatsen. De aandacht op ATV en de hoofdreportage in de stadskrant “De Nieuwe Antwerpenaar” waren een welgekomen promotiekanaal.

Bekijk het filmpje hier.

Meer weten: wim.vervoort@stad.antwerpen.be

35