Amnesty in actie juni 2013 by Amnesty International Vlaanderen

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 40 NR 2 / juni 2013 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687 / P2A9062

COVER: Actie van Amnest y Nederland tijdens het bezoek van de Russische president Poetin aan Amsterdam © Jorn van Eck

voorwoord

agenda

Historisch. Eindelijk, na zo veel jaren zwoegen: er is een verdrag op handel in wapens tussen staten. Syrië stemde tegen … Uiteraard, het regime daar kan elk wapen gebruiken. China en Rusland onthielden zich … Nog een meevaller dat het Amerika van Obama (of van de republikeinen?) toch ja mocht stemmen. Blijft dit een verdrag op papier? De eerste jaren wel, want nu moet elk land apart toetreden tot het verdrag. Pas als voldoende landen het verdrag ratificeren, treedt het in werking. En dan maar hopen dat datzelfde Amerika ondertekent.

3 Goed nieuws

EINDELIJK EEN VERDRAG!

CAMPAGNE RUSLAND

Critici Rusland: ‘het net sluit zich’

4-5 8

INHOUD

INTERVIEW

6-7

Vechten met een sterke vijand

CAMPAGNE

Nu kan ik er nog van uitgaan dat de meeste mensen begrijpen dat het hoog tijd was voor een verdrag over wapenhandel tussen staten. Maar Amnesty buigt zich ook over thema’s die een pak moeilijker liggen. Dat het in Rusland misloopt, beseffen heel wat mensen in België ondertussen wel. Dat de vrouwen van Pussy Riot eerst in de gevangenis moesten komen voor de media hier bol stonden van artikels over deze onrechtvaardige veroordeling, is jammer.

9 8-9

Zelf beslissen over je lichaam, vanzelfsprekend toch?

Karine Vandenberghe, voorzitter

Beweging

Iedereen welkom, iedereen gelijk

Agenda

10 12

Zomer 2013 I Actie op de festivals Deze zomer voert Amnesty actie voor vrije meningsuiting in Rusland op Sfinks Mixed (25 tot en met 28 juli) en Dranouter festival (2 tot en

FOTOREPORTAGE

Roma: gediscrimineerd in Europa

IN BEWEGING

In Europa loopt nog een andere Amnesty-campagne: over de behandeling van migranten in Europa. Da’s durven, in een continent waar migranten heus niet welkom zijn en algemeen aanvaard lijkt dat deze mensen vaak een behandeling krijgen die we nog geen hond zouden aandoen. Toch voert Amnesty campagne en lobbywerk rond dit thema! Nu al vluchten veel Zuid-Europeanen weg van de bittere armoede, op naar een beter leven. Zijn zij de vluchtelingen die ik zag in het filmpje op www.whenyoudontexist.eu? En zijn wij morgen ook vluchtelingen?

met 4 augustus). Zin om mee te doen? Meer info op pagina 7. 18 oktober 2013 I Schrijf-ze-VRIJdag 500 scholen, tienduizenden jongeren, 1 actie:

12 13

al tientallen jaren is dit dé succesformule van Amnesty’s Schrijf-ze-VRIJdag. Dit jaar staat de actiedag in het teken van de strijd tegen homofoob en transfoob geweld. Meer info en het inschrijvingsformulier vind je op www.amnesty.

SCHRIJFACTIE

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 2

13-14

be/schrijfzevrijdag Meer over deze en andere activiteiten op www.amnesty.be/kalender

Eindelijk een verdrag! Yasmina B ounouh

Twintig jaar geleden werden de eerste stappen gezet in de richting van een internationaal Wapenhandelsverdrag. In 1993 schreven enkele activisten van Amnesty International en andere ngo’s een voorstel voor een juridisch bindend verdrag dat de internationale wapen handel zou reguleren. Enkele jaren later sloot de groep zich aan bij de oproep van Oscar Arias, voormalig president van Costa Rica, om tot een “juridisch bindende Internationale Gedragscode op Wapenhandel” te komen.

Control Arms In 2003 voerde Amnesty, samen met Oxfam en IANSA, de strijd voor een sterk Wapenhandelsverdrag op: de Control Arms-campagne werd gelanceerd. Gedurende de volgende tweeënhalf jaar groeide de steun voor een verdrag van een handvol regeringen tot meer dan 50, waaronder het Verenigd Koninkrijk en alle lidstaten van de Europese Unie.

Amnest y-delegatie bij de VN, 2 april 2013

Vanuit de internationale gemeenschap kwam er in 2009 een hoopvol signaal: 153 landen stemden voor het houden van een VN-conferentie over de tekst van het verdrag in juli 2012. Vier weken lang zouden de lidstaten van de VN onderhandelen over internationale standaarden die de wapenhandel zouden reguleren. Deze conferentie eindigde echter in een diplomatieke mislukking toen de VS, Rusland en China om meer tijd vroegen.

Finale conferentie In november 2012 werd er een nieuwe stap genomen in het proces: een nooit geziene meerderheid van 157 staten stemde vóór een finale conferentie in maart 2013. Die conferentie moest met consensus beslissen over de tekst van het verdrag. De onderhandelingen verliepen voorspoedig, maar net zoals in juli 2012 kon de consensus niet bereikt worden. Ditmaal werden de onderhandelingen geblokkeerd door een ‘njet’ van Syrië, Iran en Noord-Korea. Om het momentum niet te verliezen, werd de ontwerptekst meteen naar de Algemene Vergadering gestuurd, die op

dat moment in zitting was. Op 2 april 2013 werd daar met een tweederde meerderheid het Arms Trade Treaty aangenomen. Grote wapenexporteurs, zoals de Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk stemden voor het verdrag. Rusland, China en India onthielden zich echter van de stemming.

Goed nieuws

2 april 2013 zal voor Amnesty International als een historische datum de geschiedenis ingaan. Een overweldigende meerderheid van 155 staten nam op die dag in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het internationaal Wapenhandels verdrag aan. Dit verdrag kan miljoenen levens redden en dat allemaal dankzij de steun van activisten zoals jij.

En nu? Het Wapenhandelsverdrag is een grote overwinning. De leemte binnen de internationale wapenhandelwetgeving is eindelijk opgevuld. Het verdrag legt globale standaarden op waaraan wapenexport getoetst moet worden. Wanneer er een substantieel risico bestaat dat de wapens gebruikt zullen worden bij ernstige schendingen van de mensenrechten en het internationaal humanitair recht, moet de transfer geweigerd worden. Hoe groot de impact van dit historische verdrag precies zal zijn, hangt af van het aantal landen dat dit verdrag zal ratificeren. Maar de eerste en dus belangrijkste stap is alvast gezet. Meer op www.amnesty.be/wapenhandelsverdrag

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 3

CRITICI RUSLAND: ‘HET NET SLUIT ZICH’

CAMPAGNE RUSLAND

Februari 2012, Rusland. Aleksandr maakt zich al langer grote zorgen over de toekomst van zijn land. Eén ding weet hij zeker: Poetin mag de presidentsverkiezingen van volgende maand niet winnen. Via internet roept Aleksandr gelijkgezinden op te gaan demonstreren.

Aleksandr ondertekent zijn oproep met: ‘Stop Poetin de huichelaar!’. Een week later verzamelt een grote groep mensen zich op een plein in Moskou. De kou is bijtend, maar iedereen weet waarom ze hier staan: uit onvrede. Urenlang scanderen ze leuzen als ‘Poetin, kerk en dictatuur maken ieders leven zuur!’ Thee houdt de menigte warm. Uiteindelijk speelt de extreme vrieskou de groep parten. Als de stoet na een paar uur is vertrokken, herinneren alleen de vertrapte plastic bekertjes nog aan de aanwezigheid van de demonstranten. Een maand later wint Poetin de verkiezingen; het Kremlin komt voor de derde keer onder zijn macht te staan. De ‘nieuwe’ president maakt mooie beloftes: ‘Ik zal alles doen wat ik kan om het vertrouwen van miljoenen van onze burgers te rechtvaardigen.’ Aleksandr gelooft niets van deze groteske uitspraken. Een paar maanden later is hij er zeker van: Poetin heeft alles behalve het beste met Rusland voor. Het liefst wil Aleksandr opnieuw de straat op om zijn woede te uiten. Toch besluit hij zich dit keer koest te houden.

de protestgeluiden zijn verzonnen, gingen begin 2012 wel degelijk tienduizenden mensen de Russische straten op. De demonstraties waren een antwoord op de volgens velen oneerlijk verlopen parlementsverkiezingen in december 2011. Langzamerhand verwaterden de protesten ten tijde van de presidentsverkiezingen van Poetin in maart 2012. Mensen durfden het niet meer aan de straten op te gaan. Met een reeks nieuwe wetten drukt de nieuwe president tegenstand steeds verder de kop in. Na zijn inauguratie als president voerde Poetin in juni 2012 een wet in die het recht op demonstreren verder inperkt. De massademonstraties eerder dat jaar bezorgden hem waarschijnlijk slapeloze nachten. In de wet werden boetes aanzienlijk verhoogd. Als organisator van een ongeautoriseerd protest had Aleksandr kunnen rekenen op een boete van een miljoen roebel, als deelnemer zou hij een boete van 300.000 roebel moeten betalen – zo’n 7.500 euro, wat neerkomt op een gemiddeld jaarsalaris in Rusland.

Fictie als realiteit Het bovenstaande voorbeeld is fictief. Toch is de tekst gebaseerd op de waarheid. Hoewel deze Aleksandr niet bestaat en

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 4

Als organisator van het protest kan Aleksandr ook verantwoordelijk worden gehouden voor kleine overtredingen zoals het

V ladimir Poetin © AP Photo/Sabelo Mngoma

L isanne Groothuis

Oproerpolitie tijdens betoging van de oppositie in Moskou, mei 2012

nieuwe wetten beperken vrije meningsuiting Al van kracht Demonstratiewet: Enorme verhoging van de boetes op het deelnemen aan en het organiseren van ongeautoriseerde demonstraties. Buitenlandse agentenwet: Ngo’s die financiële steun van buiten Rusland krijgen moeten zich ‘buitenlandse agent’ noemen. Lasterwet: Laster is opnieuw een strafbaar feit en het begrip is uitgebreid met een speciale paragraaf voor het beledigen van rechters, officieren van justitie en (politie)agenten. Hoogverraadwet: De definitie van hoogverraad is uitgebreid. Het verstrekken van informatie aan internationale organisaties valt ook onder hoogverraad. Wet 18+: Providers kunnen met deze wet gedwongen worden hun internetinformatie te reguleren naar leeftijd. De wet kan ook worden gebruikt als instrument om sites die als extremistisch worden beschouwd te sluiten. (bij het ter perse gaan van dit magazine)

belemmeren van het verkeer of rommel op straat. Boetes op gelijksoortige overtredingen zijn overigens op andere momenten aanzienlijk lager dan wanneer ze tijdens een demonstratie plaatsvinden. De woorden die Aleksandr in februari 2012 op zijn website schreef, vallen in het nieuwe Rusland niet in goede aarde. De lasterwet die in juli 2012 van kracht werd, maakt ‘laster’ strafbaar en bovendien is het begrip uitgebreid met een speciale paragraaf voor het beledigen van rechters, officieren van justitie en (politie)agenten. Ook hier: overtreding wordt streng beboet. Een individu valselijk beschuldigen van een zwaar misdrijf levert Aleksandr een boete tot 115.000 euro op (vijftien keer zijn jaarsalaris). Aleksandr heeft pech, want iets meer dan een half jaar eerder had ex-president Medvedev laster juist uit het Strafrecht gehaald. Een schrijnend lichtpuntje is dat Aleksandr niet nog meer geld kan worden afgetroggeld voor de leuzen die hij tijdens de demonstratie riep. Poetin kondigde aan dat de nieuwe wetgeving op blasfemie nog even wordt uitgesteld. Het wetsvoorstel voorziet in boetes tot 300.000 roebel of drie jaar gevangenisstraf voor ‘openbare belediging van geloof en verstoring van de eredienst’, en tot zelfs vier jaar gevangenisstraf voor ‘ontering van voorwerpen en van plaatsen van de eredienst’.

Het net sluit zich Aleksandr krabt zich na al die nieuwe wetten wel even achter de oren als hij opnieuw anti-Poetin-leuzen wil scanderen op een plein in Rusland. Al is het verlangen waarschijnlijk groter dan ooit, zoveel jaarsalarissen kan hij niet riskeren. Poetin

gaat ondertussen gestaag door met het invoeren van repressieve wetgeving; de vals gecreëerde rust bevalt hem vast goed. Verschillende wetten zijn momenteel in behandeling, en als die afgehandeld zijn, heeft hij nog meer repressieve wetten op de plank liggen.

CAMPAGNE RUSLAND

Wet tegen homopropaganda onder minderjarigen: Het propageren van homoseksualiteit onder minderjarigen wordt strafbaar. Publieke manifestaties (zoals de Gay Pride) zijn niet meer toegestaan. Wet ter bescherming van de gevoelens van gelovigen: Deze wet is een aanscherping van het verbod op blasfemie.

Nog in behandeling

Amnesty maakt zich grote zorgen over de huidige ontwikkelingen op het gebied van mensenrechten in Rusland. Ondanks Poetins belofte om zijn volk te dienen, neemt de repressie in het land in sneltreinvaart toe. Met iedere wet die Poetin aanneemt, maakt hij de bevolking nog meer monddood en perkt hij de vrijheid van meningsuiting nog verder in. Alle wetten tezamen vormen een net dat zich steeds verder sluit, tot Poetin op een gegeven moment heel Rusland weet te vangen in zijn repressieve wereld. De komende maanden voert Amnesty International campagne met als inzet dat het recht op vrije meningsuiting in Rusland moet worden gerespecteerd. Artikel verschenen in Amnesty in actie, Nederland, april 2013

Kom in actie tegen de repressie Met nieuwe wetten schendt president Poetin systematisch het recht op vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging. De wetten zijn in strijd met de internationale verplichtingen die Rusland heeft en met haar eigen Grondwet. Ze moeten worden ingetrokken. Teken de petitie op www.aivl.be/poetinstopderepressie

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 5

Vechten met een sterke vijand Interview met Maria Sereda J eroen J anssens

CAMPAGNE RUSLAND

Rusland heden ten dage is geen mensenrechtenparadijs. Het regime van president Poetin is erg autoritair, duldt geen tegenspraak, en maakt er bijna een gewoonte van om elk verzet met intimidatie in de kiem te smoren. Gelukkig zijn er mensen als Maria Sereda, campagneleider bij Amnesty International in Rusland. Half april praatte Maria met ons over de uitdagingen en hindernissen in haar werk, en over de dringende nood aan verandering. Maria Sereda © Jorn van Eck

Als wij iets horen over Rusland en mensenrechten is het altijd slecht nieuws: artiesten worden opgesloten, vrije media worden opgedoekt, journalisten worden monddood gemaakt of zelfs vermoord … is het echt zo erg? Meer zelfs, de toestand wordt van dag tot dag erger! Tegenwoordig horen we wekelijks slecht nieuws: weer iemand gearresteerd, weer een krant opgedoekt, weer een nieuwe wet aangenomen… Het loopt echt uit de hand. In Rusland zijn we wel een en ander gewoon, maar dit hebben we nog niet meegemaakt.

te onderdrukken. Zo is er de nieuwe wet op ‘buitenlandse agenten’. Elke organisatie die financiële steun ontvangt uit het buitenland en zich bezighoudt met politiek, moet zich laten registreren als ‘buitenlands agent’. Als die organisatie dan bijvoorbeeld een rapport wil publiceren dan moeten ze dat doen met het label ‘gepubliceerd door buitenlandse agenten’. Het probleem is dat er geen definitie is van ‘zich bezig houden met politiek’, dus elke mensenrechtenorganisatie kan bestempeld worden als ‘buitenlands agent’.

op de lange duur onvermijdelijk is. We weten niet hoe lang het nog zal duren, maar een echte dialoog over verandering zal er komen.

Eind 2011 en begin 2012 waren er grote twijfels over de uitslag van de presidentsverkiezingen. Duizenden mensen kwamen op straat om te protesteren en hun stem te doen gelden. Je kon de hoop op verandering overal proeven. Dat waren echt inspirerende momenten. De reactie van de overheid was echter heel bruut. De betogers vroegen om een dialoog, wilden hun mening laten horen. Maar we kregen alleen vernederende opmerkingen, arrestaties en politiegeweld.

Sommige wetten zitten zo absurd in elkaar. Als ze voorgesteld worden dan lach je heel hard en denk je “dit kunnen ze niet menen, dit kan nooit gebeuren”. Maar dan gebeurt het echt, en besef je dat alles hier mogelijk is op dit moment. Het regime draait de duimschroeven aan, ze proberen mensen af te schrikken. Het laatste wat zij willen is een echte dialoog.

De jeugd is onze belangrijkste reden tot hoop. Ze is beter opgeleid en veel beter geïnformeerd dan ooit tevoren. Zij beseft heel goed dat de vrijheid van meningsuiting in Rusland zwaar bedreigd wordt. Zij zal zorgen voor verandering.

Niet veel later installeerde het regime een aantal nieuwe wetten om elk protest

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 6

Geloof je dat er ondanks alles toch nog een dialoog mogelijk is? Ja, absoluut. Omdat het alternatief zo verschrikkelijk is. Maar ook omdat het

Weet je, dit land heeft al veel meegemaakt. Mensen herinneren zich de Sovjettijden, toen elke vorm van buiten de lijntjes kleuren strafbaar was. De jongere generaties herinneren zich de jaren ’90 met ongelofelijk hoge criminaliteitscijfers en inflatie en veel armoede. Desondanks bestaat de mensenrechtenbeweging hier nog steeds.

Waarom ben je daar zo zeker van? Wij horen soms dat de gemiddelde Rus een sterke leider prefereert boven de democratie. De gemiddelde Rus bestaat niet. Dit land is zo groot en divers, je mag de grote steden niet vergelijken met het platteland. Al eeuwenlang gebruiken de Russische

leiders propaganda om hun inwoners te manipuleren. Dat was vroeger zo, en vandaag meer dan ooit via de media. In de grootste steden bestaat er een echte debatcultuur. Mensen zijn goed geïnformeerd, ze hebben nieuwsbronnen buiten de officiële media. Ook in kleinere steden groeit dit, mede door de sociale media. Maar op het platteland hoort men alleen maar propaganda. Als mensen steeds opnieuw dezelfde leugens horen dan gaan ze geloven dat het de waarheid is. Maar ik heb het gevoel dat mensen zelfs daar niet meer zo makkelijk te bedotten zijn. Ze beseffen steeds meer dat de officiële TV-zenders liegen.

Waar werken jullie momenteel aan? Zoals elke Amnesty-afdeling werken wij ook op internationale dringende acties, net als jullie in België. Maar gezien de omstandigheden focussen we nu meer en meer op eigen land. Eind april lanceerden we een grote campagne over vrije meningsuiting. We publiceren een rapport over het Poetin-regime, 1 jaar na zijn herverkiezing. Er komen online petities, openbare debatten, straatacties, … daarbij maken we volop gebruik van sociale media. We voelen dat we hier heel sterk in gesteund worden: meer en meer vrijwilligers melden zich aan. Helaas blijven er ook veel mensen cynisch. Ze zeggen dat we helemaal gelijk hebben, maar geloven niet dat verandering mogelijk is. Ze missen bewijzen dat het kan. Ze zien geen voorbeelden van succes, maar zien integendeel meer en meer repressie. Gelukkig zijn er ook genoeg mensen die toch willen proberen om een verschil te maken. Hoe komt een jonge vrouw als jij terecht bij Amnesty? Dat ging eigenlijk vanzelf. Mijn ouders waren al activist ten tijde van de Perestrojka, ik kreeg het dus met de paplepel ingegoten. Op mijn 15de deed

Ik werkte als campagnecoördinator voor de lokale afdeling van Memorial in Ryazan, mijn geboortestad. We hebben er mooie resultaten geboekt. Doordat ik me meer wilde focussen op campagnevoeren en het activeren van mensen, werd Amnesty op een bepaald moment een logische stap. Wie “campagne” zegt, zegt bijna automatisch “Amnesty”. Toch blijf ik ook Memorial helpen wanneer ik kan, zo’n organisatie kan je nooit verlaten, het is als een familie. Onlangs hoorden wij dat er een politieinval was in het kantoor van Amnesty in Moskou (eind maart). Wat is er gebeurd? Dat klopt niet helemaal, het was niet de politie. Het was een inspectie door het Openbaar Ministerie en de Belastings dienst. Een soort van pesterij. Ze deden een aantal extra controles en vroegen kopieën van documenten op die ze allang in hun bezit hebben. Eigenlijk stuurden ze ons gewoon de boodschap dat ze ons in de gaten houden. Maar dat is niet alles. Ze wilden dit in de media brengen, om ons in een slecht daglicht te stellen. Het is hun tactiek om mensenrechtenorganisaties als Amnesty negatief voor te stellen. Zo bereiden ze het publiek voor op een sluiting op een later moment. Ze proberen echt een klimaat van angst te creëren. We hadden het daarnet al over de nieuwe wetten die zijn aangenomen. Men organiseert een ware heksenjacht op mensenrechtenverdedigers. Het is ons nu al verboden om bijvoorbeeld universiteitscampussen te betreden. De volgende stap zou een gedwongen sluiting kunnen zijn.

Het spijtige is dat hun tactiek ook werkt. Het klimaat van angst houdt mensen tegen om hun stem te verheffen of om bij Amnesty aan te sluiten. We moeten er elke dag opnieuw voor zorgen dat onze acties zo veilig mogelijk verlopen. We gaan heel voorzichtig te werk. Onze training van activisten gaat bijvoorbeeld altijd door op een afgelegen plek, om problemen voor onze activisten te vermijden. We wensen je veel moed en sterkte in deze moeilijke tijden. Wat kunnen Belgische activisten doen? Internationale druk werkt echt! Blijf de eigen regeringsleiders aanspreken. Vertel hen over het totale gebrek aan vrije meningsuiting en blijf hen onder druk zetten om zich publiek uit te spreken. Net als ieder mens is Poetin daar ook gevoelig voor. Hij wil niet steeds voor aap staan in de internationale gemeenschap. Hij gedraagt zich misschien wel stoer, maar natuurlijk vindt hij het belangrijk wat ze over hem zeggen. En bovenal: toon ons je solidariteit. Stuur ons je aanmoedigingen. Jullie steun geeft ons zoveel kracht. Begin april, toen Poetin een bezoek bracht aan Amsterdam, waren er geweldige acties (zie cover). We ontvingen fantastische steunbetuigingen, en de beelden van de acties werden volop gedeeld op Facebook, we hebben ervan genoten. Zoiets geeft je een massa nieuwe moed en energie.

CAMPAGNE RUSLAND

Hoe is Amnesty gestart in Rusland? Ten tijde van de Perestrojka zette Amnesty International een bureau op in Moskou. Ook vandaag nog is het maar een klein kantoor met beperkte middelen. Financieel hangen we af van internationale steun. Op dit moment hebben we zo’n 2.000 actieve supporters, maar dit aantal groeit.

ik al vrijwilligerswerk en toen ik afstudeerde begon ik meteen te werken bij Memorial, een Russische mensenrechtenorganisatie.

Kijk, de toestand is penibel. Het zijn moeilijke tijden en de mensenrechten staan zwaar onder druk. Maar verlies nooit je geloof in Rusland! Dit land heeft een geweldig potentieel. Ik ben er zeker van dat de Russen de hele wereld gaan verrassen op een positieve manier. De jonge generatie zal haar vrijheid opeisen, dat weet ik wel zeker.

KIES VOOR VRIJHEID. VOER ACTIE OP DE ZOMERFESTIVALS. Deze zomer voert Amnesty actie voor vrije meningsuiting in Rusland op Sfinks Mixed (25 tot en met 28 juli) en Dranouter festival (2 tot en met 4 augustus). Zin om mee te doen? Wij voorzien een toegangsticket en een hoop plezier samen met andere activisten. Na je shift (min. 4 uur) kan je uiteraard verder genieten van alles wat het festival te bieden heeft. Het belooft alvast een warme zomer te worden! Meld je aan als festivalvrijwilliger. Contacteer Steven Moens: StevenM@aivl.be of 03 271 16 16.

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 7

Zelf beslissen over je lichaam, vanzelfsprekend toch? Amnesty start campagne voor seksuele en reproductieve rechten

CAMPAGNE

A n k e Van V ossole

Bijna twintig jaar geleden werden seksuele en reproductieve rechten voor het eerst op de internationale agenda gezet tijdens de International Conference on Population and Development (ICPD). In 2014, tijdens ICPD+20, zal het toenmalige Actieprogramma geëvalueerd en bijgewerkt worden. In de aanloop naar de conferentie lanceert Amnesty International een nieuwe campagne rond seksuele en reproductieve rechten met de slogan ‘My Body My Rights’!

Slachtoffer van seksueel geweld in Nicaragua in gesprek met een Amnest y-onderzoeker

en hoe vaak ze kinderen krijgen, en dat ze alle nodige informatie en middelen daartoe ter beschikking moeten hebben.

ICPD Actieprogramma In 1994 vond in Caïro de International Conference on Population and Development plaats. Daar namen leiders van 179 landen wereldwijd bij consensus een Actieprogramma aan dat de visie op bevolkings- en ontwikkelingsbeleid grondig zou veranderen. Voor het eerst werden reproductieve rechten erkend als mensenrechten en werd er bevestigd dat principes van gendergelijkheid en empowerment van vrouwen cruciaal zijn voor een efficiënt beleid inzake bevolking en ontwikkeling. Een top-downbenadering maakte plaats voor een visie waarin koppels en individuen centraal staan. Het Actieprogramma benadrukt dat vrouwen en mannen, individueel of als koppel, vrij moeten kunnen beslissen óf, wanneer

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 8

zwangerschaps complicaties grootste doodsoorzaak bij meisjes tussen 15 en 19 Sinds 1994 zijn er een aantal belangrijke stappen gezet om dit te realiseren, maar de vooruitgang gaat traag en ongelijk. Zo heeft de overgrote meerderheid van de adolescenten en jongeren, volgens schattingen van de VN, nog steeds onvoldoende toegang tot diensten en informatie over seksuele en reproductieve gezondheid. Een studie over vier Afrikaanse landen (Burkina Faso,

Ghana, Malawi en Oeganda) gaf aan dat meer dan 60% van de adolescenten niet weet hoe een zwangerschap te voorkomen. Eén op drie kent geen enkele vorm van contraceptie. Slechts 34% van de jongeren in ontwikkelingslanden kan vijf basisvragen over hiv en de manier om het te voorkomen correct beantwoorden. In ontwikkelingslanden vormen complicaties bij de zwangerschap de grootste doodsoorzaak bij meisjes tussen 15 en 19 jaar. In 2008 gebeurden er naar schatting 3 miljoen onveilige abortussen bij meisjes binnen deze leeftijdsgroep.

Hindernissen voor uitvoering Vanwaar deze moeizame vooruitgang? Verschillende factoren zorgen ervoor dat het Actieprogramma grotendeels onuitgevoerd blijft. Structurele belemmeringen, onderliggende discriminatie, en attitudes en praktijken die gebaseerd zijn op de ongelijke positie van vrouwen staan een efficiënte invoering in de weg.

Jonge mensen hebben nood aan accurate, omvattende seksuele informatie. Vaak ontbreekt deze. Hierdoor zijn jongeren kwetsbaar voor dwang, misbruik, uitbuiting, ongeplande zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen zoals hiv. Verder kende de erkenning van reproductieve en seksuele rechten als mensenrechten de voorbije twintig jaar heel wat tegenwerking. ‘Seksuele rechten’ en ‘seksuele oriëntatie’ blijven problematische begrippen. Zo tekende Amnesty in

hiv in Zuid-Afrika, ban op abortus in Nicaragua en belemmeringen van reproductieve gezondheid in Indonesië.

Ook op het vlak van deelname van vrouwen aan beleid dat hen aanbelangt en toegang tot herstelmaatregelen voor schendingen van seksuele en reproductieve rechten, eveneens opgenomen in het Actieprogramma, is er nog vooruitgang nodig.

Het werk inzake seksuele en reproductieve rechten is dus zeker niet nieuw. Nochtans vormt de aanloop naar de ICPD+20 een unieke en belangrijke kans om het thema hoog op de agenda te zetten. Vandaag de dag liggen de principes van gendergelijkheid en seksuele en reproductieve rechten zwaar onder vuur. Ze worden bedreigd door zowel religieuze groepen als conservatieve regeringen. Amnesty meent dat progressieve krachten op het internationale terrein zich moeten verenigen om ervoor te zorgen dat er geen terugval komt. Bestaande verbintenissen mogen niet verzwakken, en de rechten van vrouwen en meisjes mogen niet worden ondermijnd.

ICPD+20 vanuit een mensenrechtenperspectief ICPD+20 in 2014 en de evaluatie van het Actieprogramma bieden een gelegenheid om goede praktijken en toekomstige uitdagingen in kaart te brengen. Amnesty International roept staten op om mensenrechten hierbij centraal te stellen. Amnesty beveelt op de eerste plaats aan om te focussen op uitgesloten groepen, en een einde te maken aan discriminatie en genderongelijkheid. Daarnaast moet de bescherming van seksuele en reproductieve rechten als mensenrechten bevestigd worden. De toegang tot informatie en dienstverlening zijn hierbij van belang. Ten derde moet het gebrek aan verantwoording worden aangepakt, zodat mensen hun seksuele en reproductieve rechten via de wet kunnen afdwingen en herstel kunnen eisen bij schending ervan. Tot slot moeten regeringen kansen bieden, vooral aan vrouwen, om mee te plannen, te implementeren, prioriteiten te stellen en programma’s en beleid te monitoren voor seksuele en reproductieve rechten.

My Body, My Rights Amnesty International bracht al verschillende rapporten uit inzake seksuele en reproductieve rechten. Die gingen onder andere over moedersterfte in Sierra Leone, over de situatie van vrouwen met

Met de campagne ‘My Body My Rights’ ijvert Amnesty International voor een omvattende en geïntegreerde benadering van seksuele en reproductieve rechten, nu én in de toekomst. De principes die werden vastgelegd in het Actiepro gramma mogen zeker niet worden teruggeschroefd. Amnesty wil mensen, en op de eerste plaats de jongeren zelf, bewust maken van het belang van de strijd voor seksuele en reproductieve rechten.

CAMPAGNE

Zo zijn diensten soms niet beschikbaar omdat de overheid ze niet als een prioriteit beschouwt. Het Actieprogramma stelt een omvattende en geïntegreerde aanpak voorop. Nochtans blijven regeringen en VN-agentschappen daartegenover te enge, selectieve en top-downprogramma’s implementeren. Politiek of cultureel gevoelige thema’s zoals contraceptie en veilige abortusdiensten blijven in veel landen vaak onaangeroerd. Zo is er in Nicaragua sinds 2008 een totale abortusban van kracht. Abortus is er strafbaar in alle gevallen, ook bij verkrachting of incest. Nochtans is de overgrote meerderheid van de meisjes die het slachtoffer zijn van verkrachting of incest er erg jong: tussen 10 en 14 jaar oud.

verschillende landen politiebrutaliteiten op tegen lesbische, biseksuele en transgendervrouwen.

TEKEN DE PETITIE Roep de wereldleiders op om de huidige seksuele en reproductieve gezondheidsmaatstaven te beschermen en verder te implementeren. Surf naar amnesty.org/ mybodymyrights en teken de petitie.

GOED NIEUWS

China: Mao Hengfeng weer thuis Mao Hengfeng, een Chinese mensenrechtenverdediger en gewetensgevangene, mag sinds 8 februari de rest van haar straf thuis uitzitten. Ze is veroordeeld tot achttien maanden ‘heropvoeding door arbeid’ omdat ze een herdenking voor de overleden activist Teng Jingdi had bijgewoond. In het heropvoedingskamp zat ze in eenzame opsluiting. Mede hierdoor verslechterde haar gezondheid snel. Mao heeft een zeer hoge bloeddruk en lijdt aan ernstige hoofdpijn en diarree. Mao Hengfeng komt nu thuis tot rust en bedankt iedereen voor de acties voor haar vrijlating. / Amnesty in actie / JUNI 2013 / 9

/ MEER GOED NIEUWS OP WWW.AMNESTY.BE/GOEDNIEUWS /

Iedereen welkom, iedereen gelijk Amnesty Vlaanderen maakt lidmaatschap gratis

Beweging

Karen M oes k ops Amnesty International is een internationale democratische ledenbeweging die op de steun kan rekenen van meer dan 3 miljoen activisten, leden en sympathisanten. En daar zijn we fier op, ook in Vlaanderen. Al heerste er de afgelopen jaren vaak verwarring. “Wat houdt dat lidmaatschap juist in en wat maakt dat anders dan een engagement als activist? Waarom is lidgeld niet hetzelfde als een gift en vice versa? Ik heb geld gestort, waarom ben ik nu geen lid?” Die verwarring behoort binnenkort tot het verleden. De aanwezigen op de Algemene Verga dering van 20 april 2013 namen een historische beslissing. Iedereen die zich inzet - in welke vorm dan ook- kan lid worden van Amnesty International Vlaanderen. Vanaf nu gaat Amnesty Vlaanderen voor een geëngageerd en niet-betalend lidmaatschap. Of je nu tijd en energie geeft, online of op straat actievoert of onze werking van de nodige centen voorziet, al wie geeft om mensenrechten kan als lid inspraak krijgen in het beleid van onze organisatie.

Dit geeft ons de kans om al de activisten, al de schenkers en alle andere mensen die betrokken zijn bij de werking van Amnesty, de vraag te stellen of ze lid willen worden. Al wie ‘ja’ antwoord, is lid. Binnenkort zijn we dus hopelijk met veel meer leden. Lopen we het risico dat Amnesty Vlaanderen haar inkomsten zal zien dalen? We denken en hopen van niet. In de eerste plaats is het aandeel van het lidmaatschap in onze inkomsten vrij beperkt (namelijk 4%). We hebben de afgelopen jaren immers voornamelijk ‘schenkers’ geworven, geen leden. Daarnaast zullen we ook onze bestaande en toekomstige leden het voorstel doen om ons – indien gewenst en mogelijk – financieel te blijven steunen. Niet langer in ruil voor lidmaatschap, wel omdat ze financiële steun belangrijk vinden. Een eenvoudig rekensommetje leert dat wanneer je €40 aan Amnesty geeft als gift, je hiervoor een fiscaal attest (*) kan krijgen en dus slechts €22 zal betalen op het einde van de rit. Voor wie vandaag het volledige (**) bedrag van het lidgeld betaalde, zal dit dus financieel voordeli-

ger uitkomen. Bovendien houdt Amnesty meer centen over voor de werking: een mooie win-win. Uiteraard moeten er nog wat praktische zaken georganiseerd worden voor deze nieuwe vorm van lidmaatschap van start gaat. We vragen je dus nog even geduld en hopen tegen de zomer onze administratie en communicatie klaar te hebben. Uiteraard houden we je op de hoogte! Conclusie: Iedereen welkom, iedereen gelijk. En hopelijk nog meer mensen die zich ‘deel’ zullen voelen van onze beweging. Hierbij alvast een warme uitnodiging aan iedereen om volgend jaar nog zulke historische beslissingen te nemen op de Algemene Vergadering! Voor meer informatie contacteer Karen Moeskops, directeur via KarenM@aivl.be

(*) 45% van een gift vanaf €40 kan je in mindering brengen in je belastingaangifte. (**) Dus niet een tweede gezinslid, jongeren tot 23 jaar, studenten, gepensioneerden en mensen met een vervangingsinkomen. Zij betaalden slechts € 9,92.

GOED NIEUWS /

Ex-president Guatemala berecht Op 19 maart begon het proces tegen Guatemala’s ex-president generaal Efraín Ríos Montt en het voormalig hoofd van de militaire inlichtingendienst Mauricio Rodríguez Sánchez. Zij worden ervan verdacht betrokken te zijn bij de ongeveer 200.000 moorden en ‘verdwijningen’ tijdens het 36 jaar durende gewapende conflict in Guatemala, dat in 1996 werd beëindigd. Zo’n tachtig procent van de slachtoffers was van Maya-afkomst. De berechting van Ríos Montt is historisch. Het is de eerste keer dat een voormalig staatshoofd in Centraal-Amerika wordt berecht voor misdaden die vallen onder het internationale recht. Families van slachtoffers wachten al meer dan dertig jaar op dit moment. / Amnesty in actie / JUNI 2013 / 10

/ MEER GOED NIEUWS OP WWW.AMNESTY.BE/GOEDNIEUWS /

Een muur sluit de Roma-wijk Horea af van de rest van de Roemeense stad Baia Mare.

ROMA: GEDISCRIMINEERD IN EUROPA

FOTOREPORTAGE

A ladar en zijn vrouw voor hun ‘huis’ in Baia M are, RoEmEnië

Afbraak van Roma-k amp in Casilino, Italië

In de Europese Unie leven ongeveer zes miljoen Roma. Ze zijn er de grootste en meest benadeelde minderheid. Elk jaar worden tienduizenden Roma uit hun huizen gezet en verplicht in informele nederzettingen of kampen te wonen. Vaak is er daar geen elektriciteit, verwarming, water of sanitaire voorzieningen. Roma-kinderen worden naar aparte scholen gestuurd waar ze ondermaats onderwijs krijgen. Roma vinden maar moeilijk werk en krijgen vaak geen toegang tot gezondheidszorg. Ze zijn het slachtoffer van racistisch gemotiveerd geweld maar worden niet beschermd door de politie en kunnen geen beroep doen op het gerecht. Dit moet stoppen. Teken de petitie op amnesty.org/roma

Kinderen in een “Roma-only” school in Ostrava, TsjechiË

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 11

MOOOV voor Pussy Riot Tijdens filmfestival MOOOV in Turnhout, Lier en Brugge voerde Amnesty actie voor de vrijlating van Pussy Riot. Twee leden van deze Russische punkgroep betaalden een dure prijs voor hun protestlied tegen het Poetin-regime: twee jaar strafkamp. De vrouwen werden de mond gesnoerd, maar de bezoekers van filmfestival MOOOV gelukkig niet. Op de Amnesty-stand tekenden ze massaal onze petitie voor hun onvoorwaardelijke vrijlating.

In Beweging

Driegeslacht in Sint-Niklaas

SOS Europa Op 24 april “zeilde” een boot van Amnesty International en Vluchtelingenwerk Vlaanderen door de Brusselse straten naar het Europees Parlement. De boot stond symbool voor de vraag van alle Europese migranten, vluchtelingen en activisten naar meer transparantie en aansprakelijkheid aan en binnen de Europese grenzen. Amnesty International overhandigde de ruim 70.000 handtekeningen die deze vraag ondersteunen na de boottocht aan vertegenwoordigers van het Europees parlement.

Na een korte periode van rust blazen Jan en Mattias, respectievelijk zoon en kleinzoon van de vroegere coördinator Tony Van Meirvenne, de Amnesty-groep in Sint-Niklaas nieuw leven in. Samen met vriend Steve Vonck willen ze een sterk kader neerzetten voor mensenrechten, bewustwording en jongerenwerk in het bruisende centrum van het Waasland. Er staat alvast een heel ploegje klaar om dit uit te werken. Veel succes!

De tijd vloog snel Tijdens de Algemene Vergadering op 20 april zat de sfeer onmiddellijk goed. Er werd met veel interesse naar elkaar geluisterd, samen overlegd en vragen gesteld. In drie groepen werd gesproken over financiën, het activismebeleid en internationale mensenrechtenvraagstukken. Zeer vruchtbare ontmoetingen, voor de deelnemers, maar zeker ook voor de organisatie. Het ontbrak ook niet aan officiële beslissingen. De tijd vloog snel, te snel. Omdat het goed was. Kom jij volgend jaar ook?

Leuvense Studenten debatteren

Wat gebeurt er aan de Europese grenzen? Wat doen België en Europa om vluchtelingen en asielzoekers op te vangen - of doen ze net niet? Het zijn vragen die de actualiteit beheersen. De Leuvense Amnesty-studenten organiseerden in het voorjaar samen met AEGEE Leuven een reeks ‘AWTY Lectures on Migration’. Studenten uit gans Europa gingen er met mensen uit de praktijk in dialoog over de relatie tussen mensenrechten en het migratiebeleid.

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 12

RUSLAND: VERDWIJNING VAN IBRAGIM GAZDIEV Ibragim Gazdiev werd op 8 augustus 2007 ontvoerd door gemaskerde mannen in Karabulak, Ingoesjetië (Rusland). Sindsdien is hij spoorloos. Zijn familie vermoedt dat hij vastzit en geen contact mag hebben met de buitenwereld, maar de Russische autoriteiten ontkennen dit. Het onderzoek naar Ibragims verdwijning werd in 2009 gestaakt. Zit Ibragim Gazdiev nog vast, dan loopt hij volgens Amnesty gevaar gefolterd of vermoord te worden. Verder onderzoek naar zijn ontvoering is nodig, op z’n minst om duidelijkheid te krijgen voor zijn familie.

Voorbeeldbrief (Plaats, datum) Dear Head of the Investigation Committee, I am writing you to express my deep concern about the disappearance of Ibragim Gazdiev. It has been almost 6 years since he reportedly has been abducted by armed men in camouflage. Unfortunately, the perpetrators of this crime have not yet been established. I am deeply concerned that the investigation into Ibragim Gazdiev’s disappearance has been suspended and that not all steps have been taken to establish what happened to him. I urge you to transfer the investigation into Ibragim Gazdiev’s disappearance to the new Special Department for investigation of crimes committed by law enforcement officials at the Investigation Committee for the North Caucasus Federal District or to the Investigation Committee in Moscow. Furthermore, I call on the Russian authorities to take all possible steps to ensure that Ibragim Gazdiev’s family will not be intimidated or threatened in their efforts to find out the whereabouts of their missing relative and to seek justice for him.

Schrijfactie

Schrijf voor 1 september 2013 een brief naar het Russische onderzoekscomité en vraag de verdwijning van Ibragim verder te onderzoeken.

Yours sincerely, (naam, adres, handtekening)

Stuur een brief naar

EN EEN KOPIE NAAR

Alexandr Bastrykin Investigation Committee of the Russian Federation Tekhnicheskii pereulok, 2 Moscow 105005 RUSSISCHE FEDERATIE F: +7499 265 90 77 of +7499 265 97 75

Ambassade van de Russische Federatie T.a.v. Ambassadeur A. A. Romanov De Frélaan 66 1180 Ukkel F: +32 2 374 26 13 E: rusconsbru@gmail.com

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen. Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 13

VERENIGDE STATEN: 500ste EXECUTIE IN TEXAS

De doodstraf in Texas is omstreden. Zo werden er eerder geesteszieke gevangenen geëxecuteerd en gevangenen die onvoldoende juridische bijstand hadden gekregen. Het is inmiddels verboden gevangenen te executeren met een geestelijke beperking, zowel als gevangenen die minderjarig waren op het moment van het misdrijf. Schrijf voor 1 september 2013 een brief aan de gouverneur van Texas en roep hem op de doodstraf af te schaffen.

Voorbeeldbrief (Plaats, datum ) Dear Governor, Please allow me to express my concern about the use of the death penalty in Texas as the state is approaching its 500th execution since resuming judicial killing in 1982. The death penalty is the ultimate denial of human rights. It is the premeditated and cold-blooded killing of a human being by the state. This cruel, inhuman and degrading punishment violates the right to life as proclaimed in the Universal Declaration of Human Rights. Studies have consistently shown that race, especially race of victim, plays a role in US capital sentencing. 70% of those put to death in Texas were convicted of murders involving white victims, while 13 per cent were executed for crimes involving black victims. Three white people have been put to death for murders involving just black victims, while 100 black people have been executed for crimes involving just white victims. I urge you to work towards abolishing the death penalty, and to work with the Texas Board of Pardons and Paroles to prevent executions in individual cases. Yours sincerely, (naam, adres, handtekening)

Stuur een brief naar

EN EEN KOPIE NAAR

Governor Rick Perry Office of the Governor PO Box 12428, Austin Texas 78711-2428 USA F: + 1 512 463 1849

Ambassade van de Verenigde Staten van Amerika T.a.v. Ambassadeur H. W. Gutman Regentlaan 27 1000 Brussel F: +32 2 811 45 00

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen. Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 14

Schrijfactie

In de Amerikaanse staat Texas nadert de 500ste executie sinds de doodstraf daar in 1982 weer werd ingevoerd. Een derde van het totale aantal executies in Amerika vindt in Texas plaats. Sinds de huidige gouverneur Rick Perry aantrad in 2000 zijn er meer dan 250 executies uitgevoerd. Onder zijn voorganger George W. Bush gingen er 152 executies door.

BELGIQUE FRANCOPHONE

Rue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles ADVERTENTIE Sluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL NEDERLAND

Dasha Petrenko

Keizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam ADVERTENTIE Support AMNESTY INTERNATIONAL 1 Easton Street / UK – London WC1X 8D ADVERTENTIE Steun AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN

Dat verdient een bubbeltje

Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen

Een zonnig terrasje, een gezellige barbecue met vrienden of gewoon een verwen-moment voor jezelf? Daar hoort iets lekkers om te drinken bij! Amnesty International brengt samen met Puerta del Sol en Bodegues Sumarroca een uitstekende cava op de markt.

PRIKBORD & COLOFON

COLOFON

ADVERTENTIE Adhérez à AMNESTY INTERNATIONAL

De cava, afkomstig uit de Spaanse regio Catalonië, is een kwalitatieve aperitiefwijn, past bij kleine hapjes of tapas en zeker in een zomers zonnetje. Voor 11,50€ per fles (75cl) haal je niet alleen voor de perfecte bubbels in huis, je steunt er ook de wereldwijde strijd tegen mensenrechtenschendingen mee. Bestellen kan via www.amnesty.be/cava

Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International. Alle tekst en foto’s © Amnesty International, tenzij anders vermeld

Vormgeving Gramma, Antwerpen Druk Dessain Printing, Mechelen Oplage 25.000

HOOFDRedactie Nina Berghmans Eindredactie Eline De Moor E: AmnestyinActie@aivl.be W: www.amnesty.be/amnestyinactie

ISSN 0771-7687

Verantwoordelijke uitgever Karen Moeskops, Kerkstraat 156, 2060 Antwerpen

Amnesty International is een wereldwijde onafhankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. Onze activisten worden gedreven door verontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.

Werkten mee Erica Baeck, Yasmina Bounouh, Lisanne Groothuis, Jeroen Janssens, Suzan Koenders, Steven Moens, Karen Moeskops, Ilona Plichart, Karine Vandenberghe, Nick Vanden Broucke, Anke Van Vossole

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem op de composthoop.

Raad van Bestuur Boris De Vloed, Lieven De Wolf, Dominic Duthoit, Michel Janssens, Ilona Plichart, Ellen Renson, Joos Roets, Luc Toelen, Karine Vandenberghe, Rik Vereecken, Anne Vleminckx

Amnesty International Vlaanderen vzw Kerkstraat 156, B-2060 Antwerpen T: 03 271 16 16 / F: 03 235 78 12 E: Amnesty@aivl.be / W: www.amnesty.be Giften zijn welkom op rekeningnummer BE25 0000 0000 8282.Vanaf 40 euro op jaarbasis ontvang je een fiscaal attest. Meer over hoe je Amnesty International kan steunen lees je op www.amnesty.be/steunons Amnesty International Vlaanderen vzw onderschrijft de ethische code van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving www.vef-aerf.be Tijdschrift opzeggen Wil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen? Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be

/ Amnesty in actie / JUNI 2013 / 15

EEN ECHTE MAN IS NIET BANG VOOR VRIJHEID

POETIN, STOP DE REPRESSIE IN RUSLAND. KIES VOOR VRIJHEID. Draag je steentje bij aan vrije meningsuiting in Rusland. Teken de petitie op www.amnesty.be. Nu!