AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 41 NR 3 / SEPTEMBER 2014 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687 / P2A9062
3
COVER: SCHRIJF-ZE-VRIJDAG OP 17 OKTOBER 2014 – © WOUTER MISSIAEN
SCHRIJF-ZEVRIJDAG
ALLES BEGINT BIJ DE JONGEREN ZELF
ONLINE
AMNESTY LANCEERT CITIZENS EVIDENCE LAB
3-5
6 7
IN BEWEGING
Stel, je bent christen en je wordt ter dood veroordeeld omdat je weigert je geloof af te zweren. Of, er wordt een wereldbeker voetbal georganiseerd in je land en je wordt zomaar uit je huis gezet om er een stadion op te bouwen. Je draagt geen sluier en danst op muziek… je wordt opgepakt. Je draagt wel een sluier… je wordt gediscrimineerd.
IN BEELD
DE DRUK WORDT OPGEVOERD
INHOUD
8-9
Je komt op voor de rechten van een minderheid... je ontvangt doodsbedreigingen. Je brengt een toost uit op de vrijheid… zeven jaar cel. Je wordt verkracht, maar de dader blijft ongestraft. Erger nog, hij krijgt de kans zijn straf te ontlopen door met je te trouwen... Al deze zaken zijn schokkende mensenrechtenschendingen. Ze raken mensen zoals jij en ik sterk. Zo sterk dat je niet bij de pakken blijft zitten. Je steunt Amnesty International met acties, met een gift... Je doet iets.
AMNESTY DAG
DAMIAN UGWU GETUIGT OVER FOLTERING IN NIGERIA
10-11 SCHRIJFMARATHON
En je bent niet alleen, ook heel wat jongeren zijn actief! Ik had het voorrecht om in juli het Amnesty-jongerenweekend in Oostende mee te maken. Verfrissend om met deze jonge activisten van gedachten te wisselen. Zelfs een ware tropische storm tijdens het weekend kon het enthousiasme van deze nieuwe generatie activisten niet fnuiken! Met jouw steun en die van duizenden andere activisten, jong en oud, staan we een stapje dichter bij de dag dat marteling ophoudt. Dat moorden stoppen, de tralies buigen.
2 LEVENS DIRECT GERED
SCHRIJFACTIE
Beste Amnesty-supporter,
12 13-14
Bedankt.
Rik Vereecken Voorzitter
PRIKBORD
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 2
15
“ ALLES BEGINT BIJ DE JONGEREN ZELF”
SCHRIJF-ZE-VRIJDAG
Hoe kan je jongeren doen nadenken en, sterker nog, doen praten over seksuele en reproductieve rechten, het onderwerp van onze campagne My Body My Rights? Een zinvol gesprek over het eigen lichaam, over het recht op seks, relaties en voortplanting, maar ook over zware onderwerpen als seksueel geweld of abortus: hoe pak je dat aan? Geen sinecure, zoveel staat vast. Toch is het net dat wat we willen doen tijdens de Schrijf-ze-VRIJdag op 17 oktober 2014. Zodat jonge mensen leren wat seksuele en reproductieve rechten juist inhouden en ze kunnen opeisen. Voor zichzelf en voor anderen.
SCHRIJF-ZE-VRIJDAG 2014 OVER SEKSUELE EN REPRODUCTIEVE RECHTEN .
JONGERENK AMP IN OOSTENDE
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 3
“ALLES BEGINT BIJ DE JONGEREN ZELF. BIJ HUN EIGEN ERVARINGEN. BIJ LUISTEREN NAAR WIE ZE ZIJN, HUN EMOTIES EN REFLECTIES OVER MENSENRECHTEN. ZO WORDT AMNESTY’S MY BODY MY RIGHTS CAMPAGNE PAS ÉCHT RELEVANT.”
SCHRIJF-ZE-VRIJDAG
NICK, VERANTWOORDELIJKE JONGEREN BIJ AMNESTY VLAANDEREN
Speak out! Met de campagne My Body My Rights wil Amnesty International de controle over en criminalisering van seksualiteit en reproductie een halt toeroepen. De stem van jongeren wordt echter doorgaans buiten deze debatten gehouden. Beslissingen over hun lichaam en hun rechten worden maar al te vaak door anderen genomen. Nochtans is seksualiteit een centraal aspect van ‘mens zijn’ tijdens elke fase van iemands leven. Volgens Amnesty International kunnen jongeren daarom een sleutelrol spelen als drijvende kracht van deze campagne. In die spirit trok Amnesty International Vlaanderen deze lente en zomer op verschillende manieren met de campagne My Body My Rights naar jongeren toe. We hielden tientallen ‘Speaking Out’ workshops om jongeren openlijk over seksuele en reproductieve rechten te laten spreken. Bij zo’n gesprek is het van groot belang dat iedereen rond de tafel zich comfortabel voelt. De enige manier waarop jonge mensen zich openstellen is wanneer ze weten dat ze zich in een veilige omgeving bevinden. Workshops vonden plaats in Beringen, Brussel en Oostende. De meeste deelnemers voelden zich na de activiteit geprikkeld om op te komen voor deze mensenrechten. Simpelweg door onze petitie ‘Stop Verkrachting in België’ te ondertekenen, of door zelf een creatieve actie op poten te zetten.
SPEAK OUT! IN MALI
dat de opmerkingen stoppen. Ik weet niet of mijn mannelijke klasgenoten zich hiervan bewust zijn. Daarom zou ik graag een anonieme muur maken in school waar iedereen de seksistische beledigingen kan opschrijven die aan hen gericht werden. Het is maar een idee, maar ik denk dat het de stilte rond seksuele intimidatie kan doorbreken.” In Vlaanderen namen in het totaal meer dan 500 mensen deel aan de workshops. Onder hen leraren en studenten uit zowel het algemeen, technisch secundair als het buitengewoon secundair. Ook elders in de wereld vonden soortgelijke Speak Outs! plaats. In Mali, Mexico, Marokko of Zwitserland, om maar een paar landen te noemen. Hoewel de context van zo’n Speak Out! in Vlaanderen natuurlijk verschilt van die in bijvoorbeeld Mali, bleken de ervaringen van de deelnemers toch grotendeels dezelfde. Allen werden uitgedaagd om hun eigen opvattingen over seks, relaties en voortplanting in vraag te stellen en deden dat ook.
Elders waren de reacties vergelijkbaar. “De workshop maakte me bewust van het feit dat iedereen het recht zou moeten hebben om zelf te beslissen over zijn seksuele leven en seksuele gezondheid,” zei Hassan El Boukri in Marokko. Tijdens de creatieve en participatieve
“VOOR DE WORKSHOP WIST IK NIET EENS DAT IK HET RECHT HEB OM ZELF TE BESLISSEN OF IK WIL TROUWEN. VOOR MIJ HING ALLES AF VAN MIJN OUDERS. MAAR NU WEET IK DAT OOK IK HIEROVER IETS TE ZEGGEN HEB.” FA N TA F O M B A , J E U G D L E I D E R I N M A L I . Hamounata Dao van dezelfde Malinese jeugdgroep vulde aan: “Hier in Mali praten ouders niet met hun kinderen over seksuele en reproductieve rechten. Het is taboe. Maar deze workshop heeft ons echt aan het denken gezet. Mijn opvattingen zijn er alvast door veranderd.”
sessies in Vlaanderen werd al snel de link gelegd tussen de misstanden in België en die in andere landen. Zo werden in een sessie de jongeren uitgenodigd zich in de schoenen te plaatsen van jongeren uit een ander land. Bijvoorbeeld in die van de Marokkaanse tiener
“Elke dag, wanneer ik door de straten van Brussel wandel, krijgen mijn vriendinnen en ik seksueel getinte opmerkingen naar ons hoofd geslingerd”, zei een 16-jarige deelneemster aan zo’n Speak Out! workshop. “We krijgen commentaar over ons lichaam en onze kleren. ik wil SPEAK OUT! IN MAROKKO / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 4
Amina Filali die in 2012 zelfmoord pleegde nadat ze gedwongen werd om met haar verkrachter te trouwen. Met heel veel empathie stelden de jonge deelnemers zich open voor haar situatie. Proactief gingen ze op zoek naar oplossingen. En heel snel zagen ze de noodzaak van mensenrechtenactivisme in.
Ideeën over wat verkrachting precies is, het taboe dat nog rust op slachtoffers van seksueel geweld zijn, het recht op abortus, het homohuwelijk, geen enkel netelig onderwerp werd door de jongeren vermeden. Bovendien, waar de jongeren in eerste instantie tijdens en na de verschillende workshops het gevoel hadden machteloos
K A R O L I E N , E E N VA N D E D E E L N E M E R S A A N H E T J O N G E R E N K A M P I N O O S T E N D E
te zijn, groeide stilaan het besef dat ze ook echt iets konden doen tegen mensenrechtenschendingen. Ze schoten in actie en slaagden erin om meer dan 700 handtekeningen te verzamelen voor de petitie Stop Verkrachting in België tijdens het strandfestival WOOSHA in Oostende. Al gauw werd één ding duidelijk: het jongerenweekend en de actie op WOOSHA smaken naar méér. Enkele van de jongeren voerden opnieuw actie op de zomerfestivals van Sfinks en Dranouter. Ze maakten ook andere plannen: Amnesty-bars, getuigenissen, een dialoog tussen generaties,… de jongeren hebben er duidelijk zin in! Schrijf-ze-VRIJdag Met de komende Schrijf-ze-VRIJdag gaan we nog een stapje verder op hetzelfde elan. Maar liefst vijfhonderd scholen en duizenden leerlingen zullen op 17 oktober zich verdiepen in seksuele en reproductieve rechten. Gewapend met een uitgebreid educatief pakket kunnen leerkrachten het taboe rond seksuele en reproductieve rechten doorbreken. Het pakket bevat informatie
en tips om jongeren op een veilige manier te laten spreken over ieders recht op seksualiteit en voortplanting. Er is ook een dvd met korte, pakkende filmpjes over de verschillende aspecten van de campagne. Zoals elk jaar voorzien we ook voorbeeldbrieven en inspiratie voor andere actievormen. Daarbij gaan we specifiek in op de uitdagingen waarmee zwangere vrouwen en kersverse moeders in Zuid-Afrika te maken krijgen. In Zuid-Afrika sterven heel wat vrouwen tijdens hun zwangerschap en tijdens of net na de bevalling. Dit heeft te maken met stigma’s over het HIV-virus, discriminatie van (jonge) vrouwen, een ondermaats transportsysteem en het gebrek aan respect en confidentialiteit van het ziekenhuispersoneel. Deze vrouwen verdienen beter. Amnesty International nodigt daarom jongeren en leerkrachten uit om tijdens de Schrijf-ze-VRIJdag voor hen actie te voeren. Doe mee en kom op voor de rechten van deze vrouwen!
SCHRIJF-ZE-VRIJDAG
Jongerenkamp in Oostende De Speak Outs! in Vlaanderen werden in juli 2014 gevolgd door een My Body My Rights-jongerenkamp in een rustige hoeve bij Oostende. De deelnemers waren, behalve jong en enthousiast, ook elk met hun eigen achtergrond naar het kamp gekomen. Christen, Moslim, agnost, atheïst, man, vrouw, homo, hetero, met Belgische, Irakese, Russische, Marokkaanse, Filipijnse, Surinaamse of Nederlandse roots, of met een mix van dit alles,... Allen doken ze even enthousiast in de verschillende activiteiten en getuigenissen over seksuele en reproductieve rechten die tijdens het kamp aan bod kwamen. Specifiek ging het daarbij vaak over seksueel geweld, een onderwerp dat helaas nog erg actueel is in België.
“IK HEB HIER MEER GELEERD OVER HET BELANG VAN BEWUSTWORDING, TOLERANTIE EN BEGRIP WANNEER JE MENSEN ONTMOET DIE ZICH IN EEN FRAGIELE PERIODE IN HET LEVEN BEVINDEN. IK BEN VAST VAN PLAN OM ME TE BLIJVEN INZETTEN VOOR DE ACTIES VAN AMNESTY EN GA ME VERDER INFORMEREN OVER MENSENRECHTEN EN WAT IK KAN DOEN OM ZE TE BESCHERMEN.”
Meer over de Schrijf-ze-VRIJdag op www.aivl.be/schrijfzevrijdag NICK VANDEN BROUCKE, certified VERANT WOORDELIJKE JONGEREN EN ACTIESPDF
De juiste vragen Elke dag op MO.be en 4x per jaar in MO magazine
1. 2.
Abonneer je op ons kwartaalmagazine voor slechts € 20 via mo.be/abonneren Volg ons via facebook.com/mondiaalnieuws en twitter.com/mondiaalnieuws OB59577
3.
Ontvang 2x per week het beste van MO in je mailbox via mo.be/nieuwsbrief
OB59577_MO_1_3.indd 1
14/05/14 15:13
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 5
Op onderstaande foto is een brandende tank te zien in Donbass, Oekraïne. Althans, dat is wat heel wat mensen postten op het Russische sociale medium VKontakte waar de foto veel werd gedeeld. Niets is echter minder waar. De foto komt niet uit Oekraïne en werd niet genomen in 2014, maar wel in 1989 in China tijdens de protesten op het Plein van de Hemelse Vrede.
ONLINE
Oekraine in 2014?
of China in 1989?
KATTENFILMPJES EN MENSENRECHTENSCHENDINGEN AMNESTY LANCEERT CITIZENS EVIDENCE LAB De foto van de brandende tank is maar een van de voorbeelden van het propagandistische gebruik van foto’s en filmpjes op internet. En daarmee stuiten we op een probleem die nieuwe technologieën als smartphones en sociale media met zich meebrengen. Hoe kunnen journalisten en organisaties als Amnesty de authenticiteit van de vele foto’s en filmpjes die circuleren verifiëren? Hoe weten we zeker dat wat we zien echt is? Om te beginnen gaan onderzoekers van Amnesty als het even kan naar de plekken waar mensenrechtenschendingen plaatsvinden. Zo was onderzoeker Donatella Rovera in Noord-Irak in juli om daar te spreken met mensen die moeten vluchten voor de terreur van ISIS en bombardementen door het Iraakse leger. Naast deze traditionele manier van werken gebuikt Amnesty ook satellietbeelden. Zo hebben we onder andere de uitbreiding van de gevangenenkampen in Noord-Korea kunnen vaststellen en de
moeilijk vast te stellen. Het Citizens Evidence Lab probeert daar verandering in te brengen.
verwoestingen in Aleppo in kaart kunnen brengen.
In het Citizens Evidence Lab worden tal van best practices samengebracht. Met behulp van onder andere Google Earth en een data-viewer die de achterliggende upload-data van een video controleert wordt het voor Amnesty en voor mensen die mee willen helpen bij het doen van onderzoek makkelijker om echt van nep te onderscheiden.
Citizens Evidence Lab Maar is meer. Begin juli lanceerden we het Citizens Evidence Lab op citizenevidence.org. Tussen de miljoenen online filmpjes van katten die gekke dingen doen en mensen die van dingen vallen is waardevolle informatie te vinden over mensenrechtenschendingen. Zo zijn duizenden filmpjes uit bijvoorbeeld Syrië binnen handbereik. De betrouwbaarheid van die filmpjes is vaak
Doel van het Citizens Evidence Lab is om mensen de handvatten te geven om nep van echt te onderscheiden. Surf naar www.citizenevidence.org en je kan meteen beginnen om ons te helpen bij het doen van onderzoek. Heb je ideeën om het Lab beter te maken? Laat het ons weten via de website en help ons mensenrechtenschendingen beter in kaart te brengen zodat we de daders verantwoordelijk kunnen houden. EMILE AFFOLTER, PERSVOORLICHTER BIJ AMNEST Y INTERNATIONAL NEDERL AND
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 6
AMNESTY TREKT NAAR DE FESTIVALS In juli en augustus stond onze enthousiaste ploeg op de zomerfestivals Sfinks Mixed en Dranouter. De actie ‘Pool met een doel’ lokte erg veel festivalgangers. Al poolbiljartend steunden ze op een ludieke manier de campagne Stop foltering.
Amnesty-groep Vosselaar was in juni alweer toe aan de derde editie van de Schrijfmarathon. En wat voor een editie. Van 12 uur ’s middags tot 12 uur ’s nachts kwamen doorlopend tientallen mensen afgezakt naar het centrale plein in Vosselaar om er te luisteren naar één van de talrijke optredens, een terrasje te doen en natuurlijk, om brieven te schrijven!
AMNESTY-TRAM IN GENT EN BRUSSEL
Eind juli trokken een twintigtal jongeren naar Oostende voor een geweldig, onvergetelijk en boeiend Amnesty-weekend. Tijdens workshops, rollenspellen, getuigenissen en vooral acties verdiepten ze zich in tal van mensenrechtenkwesties en de campagne My Body My Rights. Natuurlijk was er ook tijd voor ontspanning en gewoon plezier. Van verveling geen sprake!
AMNESTY OP GROOT SCHERM
IN BEWEGING
MARATHON SCHRIJVEN IN VOSSELAAR
JONGERENKAMP IN OOSTENDE
Amnesty-groep Sint-Niklaas speelde handig in op de voetbalgekte die ons land begin deze zomer in z’n greep hield. Tijdens alle vertoningen van de matchen op de markt van Sint-Niklaas voerden de groepsleden actie. Bovendien speelden ze het klaar om tijdens de pauzes een boodschap van Amnesty te tonen op het reuzegrote scherm. Scoren!
Na in de zomer vier weken lang doorheen de Gentse binnenstad gereden te hebben, trekt de Amnesty-tram in het najaar ook naar Brussel. De tram staat in het teken van het recht op vrije meningsuiting. Via een innovatieve actie kunnen reizigers aan den lijve ondervinden wat censuur betekent. Amnesty’s communicatiebureau Ogilvy bedacht de Amnestytram en kaapte er de eerste prijs op de OOH Awards, een initiatief van LijnCom en JC Decaux, mee weg.
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 7
DE DRUK WORDT OPGEVOERD In mei startte onze campagne Stop Foltering. Activisten in heel de wereld zetten sindsdien acties en evenementen op poten om aandacht te vragen voor deze ernstige mensenrechtenschending. Ook tijdens de internationale dag tegen foltering op 26 juni stond onze solidariteit met slachtoffers van foltering in de kijker.
DUITSL AND
IN BEELD
ITALIË
TOGalwOedstrijd tegen foltering Voetb
BELGIË
Actie voor Ali / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 8
Aarrass in Bru
ALGERIJE
ssel
VERENIGD KONINKRIJK
IN BEELD
© REU BEN STEA INS
Pop-upstore tegen foltering in Mechelen
SYRIË
LIBIË
NEPAL
EGYPTE / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 9
DAMIAN UGWU GETUIGT OVER FOLTERING IN NIGERIA
AMNESTY DAG
Damian Ugwu vecht voor mensenrechten in Nigeria, zijn thuisland, als onderzoeker en als activist. Hij is directeur van het Social Justice Advocacy Initiative. Die organisatie brengt de schendingen van mensenrechten in kaart en klaagt ze aan in rapporten. Damian werkt ook als consultant voor Amnesty International. Tijdens onze Amnesty Dag op 11 oktober 2014 in Leuven zal hij getuigen over de strijd die hij en zijn collega’s dagelijks leveren tegen foltering. Een zware strijd, want marteling is schering en inslag in Nigeria. Wie rapporten over foltering in Nigeria leest, van de hand van Damian en andere onderzoekers, kan niet anders dan huiveren. Want de feiten zijn weerzinwekkend. Foltering is alomtegenwoordig. Zowel de politie, het leger als de veiligheidsdiensten bezondigen zich eraan. Officer in charge of torture De VN-Rapporteur tegen Foltering, Amnesty en lokale NGO’s zijn het met elkaar eens: marteling is dagdagelijkse praktijk bij de politie en andere veiligheidsdiensten in Nigeria. Je kan zelfs zeggen dat foltering deel uitmaakt van het systeem van criminele onderzoeken. Het wordt gezien als een standaardtechniek voor verhoren, om bekentenissen af te dwingen. Vaak speelt het volgende scenario zich af: de politie moet een moordzaak, een gewapende overval of verkrachting onderzoeken. Eerder dan gericht op zoek te gaan naar individuele verdachten, begeeft ze zich naar de plaats van het
misdrijf en arresteert ze willekeurig een groep mensen die als mogelijke daders worden gezien. Die worden naar het politiebureau gebracht. Sommige politiebureaus zijn gevreesd omwille van hun reputatie op het gebied van foltering. Er zijn zelfs politieagenten wiens job het net is te martelen, de officers in charge of torture, en folterkamers. De gearresteerden krijgen de keuze: ofwel betalen ze smeergeld en komen ze vrij, ofwel blijven ze aangehouden. En dan riskeren ze te worden onderworpen aan de meest gruwelijke foltertechnieken. De overgrote meerderheid van de slachtoffers die Amnesty kon interviewen, getuigen dat ze zwaar geslagen werden, soms urenlang, met allerhande harde voorwerpen, gaande van geweerlopen tot stokken en machetes. Maar dat is lang niet alles. Na een afranseling, wanneer ze nog nauwelijks op hun benen kunnen staan, worden slachtoffers soms gedwongen om te gaan zitten
op een plank met nagels en andere scherpe uitsteeksels. Vinger- en teennagels worden uigetrokken. Mensen worden in de voet of hand geschoten. Ze worden opgehangen aan de voeten of in stressposities. Ijskoud water wordt over hun open wonden gegoten. Vrouwen worden verkracht en gepenetreerd met flessen en andere voorwerpen. Eten en medische verzorging krijgen de gevangenen niet of nauwelijks. Ze mogen geen contact opnemen met hun familie of een advocaat. Zo dwingen de politie en de veiligheidsdiensten bekentenissen af, op basis waarvan schuldigen worden aangeduid. Die blijven in de gevangenis zitten in afwachting van hun proces, dat soms jaren op zich laat wachten. In januari 2014 zaten 36.000 mensen in Nigeria in voorhechtenis, op een totale gevangenispopulatie van 55.000 personen. De meesten zijn te arm om een advocaat te kunnen betalen en staan weerloos tegenover het falende gerechtelijke apparaat. Al te vaak worden bekentenissen, verkregen door foltering, toegelaten in de bewijsvoering en worden onschuldigen veroordeeld tot zware gevangenisstraffen en zelfs de doodstraf. Boko Haram Sinds enkele jaren zetten het leger en zogenaamde Joint Task Forces, bestaande uit militairen, veiligheidsdiensten en politie, volop in op de strijd tegen Boko Haram. Die gewapende Islamitische terreurbeweging is vooral
GOED NIEUWS /
MERIAM IBRAHIM IS VEILIG DE 27-JARIGE MERIAM YEYHYA IBRAHIM UIT SOEDAN EN HAAR GEZIN ZIJN SINDS 24 JULI VEILIG IN ITALIË. MERIAM KREEG EERDER DE DOODSTRAF EN HONDERD ZWEEPSLAGEN OPGELEGD OMDAT MET EEN CHRISTEN IS GETROUWD, TERWIJL DE SOEDANESE AUTORITEITEN HAAR ALS MOSLIMA BESCHOUWEN. ZELF BESCHOUWT ZIJ ZICH ALS CHRISTEN. VOLGENS DE WET IN SOEDAN MAAKTE ZIJ ZICH HIERMEE SCHULDIG AAN OVERSPEL EN GELOOFSAFVAL. MEER DAN ÉÉN MILJOEN MENSEN WERELDWIJD STEUNDEN DE AMNESTY-ACTIE VOOR MERIAMS VRIJLATING. DE MASSALE INTERNATIONALE DRUK HEEFT ER VOOR GEZORGD DAT ZIJ NU IN VEILIGHEID IS. / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 10
/ MEER GOED NIEUWS OP WWW.AIVL.BE/GOEDNIEUWS /
DE RUG VAN SULEIMAN, GEFOLTERD TOEN HIJ 15 WAS
In 2013 werden 3000 mensen op verdenking van betrokkenheid bij Boko Haram aangehouden. Willekeur is ook hier het kernwoord. Alle 3000 werden ze opgesloten in slechts drie detentiecentra. Eén van hen, Sector Alpha in Damaturu, Yobe State, wordt door de plaatselijke bevolking Guantanamo genoemd. Suleiman Ali was 15 toen hij samen met 50 andere jonge Nigerianen door het leger opgepakt werd en in Sector Alpha werd opgesloten. Gedurende drie weken werd hij onophoudelijk gefolterd en gedwongen om toe te kijken bij de buitengerechtelijke executies van andere gevangenen. Hij had geen contact met de buitenwereld. Na die drie weken werd hij samen met 30 anderen vrijgelaten. Suleiman is de enige die het nog kan navertellen, want alle anderen stierven na hun vrijlating aan hun verwondingen. Dit is slechts één getuigenis. Andere getuigen berichten over massale sterfte in de detentiecentra door foltering, ondervoeding en zelfs verstikking, omdat
de gevangenen opeengepakt zitten in al te volle cellen. Stop foltering De gruwel maakt één zaak duidelijk: het werk van activisten zoals Damian Ugwu is meer dan noodzakelijk. Er moet dringend verandering komen in Nigeria. De corruptie en het falende gerechtelijke systeem moeten worden aangepakt. Amnesty wil bovendien een aantal concrete maatregelen gerealiseerd zien, waardoor er grote vooruitgang zal komen in de strijd tegen foltering. Om te beginnen moet er wetgeving tegen marteling komen. Nigeria heeft immers de relevante verdragen tegen foltering geratificeerd, en ook de Grondwet verbiedt het, maar er bestaat geen wetgeving tegen. Daardoor krijgen de politie, het leger en de veiligheids-
diensten als het ware een vrijgeleide. Want ze weten dat hun handelingen ongestraft zullen blijven. Verder moeten mensen, onmiddellijk wanneer ze worden aangehouden, hun familie op de hoogte kunnen brengen en een advocaat kunnen aanstellen. Er moet meer geïnvesteerd worden in kosteloze juridische bijstand voor onvermogenden. En ook het Nationale Mensenrechteninstituut moet de nodige middelen en de bevoegdheid krijgen om onafhankelijk toezicht uit te kunnen oefenen op politiebureaus en alle andere detentiecentra. Want als de folteraars weten dat er nauw wordt toegezien op hun handelingen en dat ze voor hun wandaden kunnen worden vervolgd.
AMNESTY DAG
actief in het noordoosten van het land en bij ons gekend omwille van haar aanslagen en de ontvoering van meisjes en vrouwen. Boko Haram moet uiteraard worden tegengegaan, maar de manier waarop, is niet te rechtvaardigen.
EVA BERGHMANS, CAMPAGNEVERANT WOORDELIJKE STOP FOLTERING
AMNESTY DAG OP 11 OKTOBER KOM NAAR DE AMNESTY DAG OP 11 OKTOBER IN LEUVEN EN MAAK KENNIS MET DAMIAN UGWU EN ANDERE MENSENRECHTENACTIVISTEN. MEER INFORMATIE EN HET VOLLEDIGE PROGRAMMA VIND JE OP WWW.AIVL.BE/AMNESTY-DAG
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 11
2.1 MIL JOEN BRIEVEN GESCHREVEN WERELDWIJD
83
SCHRIJFMARATHON
LANDEN DEDEN MEE
YORM BOPHA CAMBODJA
2
VL ADIMIR AKIMENKOV RUSL AND
DANKJEWEL!
“Jullie acties hebben succes, zoals blijkt uit mijn vrijlating. Als we allemaal samenwerken, kunnen we veel bereiken!”
MENSEN DIRECT VRIJ
IN DECEMBER 2013 BEREIKTEN AMNESTY-ACTIVISTEN VERBLUFFENDE RESULTATEN TIJDENS DE WERELDWIJDE SCHRIJFMARATHON.
IN DECEMBER 2014 TRACHTEN WE DAT SUCCES TE EVENAREN... OP Z’N MINST. SCHERP DUS ALVAST JE POTLODEN, WET JE PENNEN EN OEFEN JE SCHRIJF-HAND!
GOED NIEUWS /
© DIMITRI BORKO
MIKHAIL KOSENKO VRIJGELATEN UIT PSYCHIATRISCHE INSTELLING OP 11 JULI WERD DE RUSSISCHE ACTIVIST MIKHAIL KOSENKO VRIJGELATEN UIT DE PSYCHIATRISCHE INSTELLING WAAR HIJ ONTERECHT OPGESLOTEN ZAT. MIKHAIL HAD DEELGENOMEN AAN EEN BETOGING VAN DE OPPOSITIE OP HET BOLOTNAYA-PLEIN IN MOSKOU IN MEI 2012. HIJ WERD DAARNA VALS BESCHULDIGD VAN HET GEBRUIK VAN GEWELD EN OPGESLOTEN IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS. DE ENIGE ‘MISDAAD’ VAN MIKHAIL KOSENKO WAS DAT HIJ OPENLIJK ZIJN MENING UITTE. AMNESTY BLIJFT ACTIEVOEREN TOT OOK DE VEROORDELING VAN MIKHAIL VOLLEDIG VERNIETIGD IS. / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 12
/ MEER GOED NIEUWS OP WWW.AIVL.BE/GOEDNIEUWS /
BRAZILIË: VADER VECHT VOOR GERECHTIGHEID NA MOORD OP ZONEN Twee van de zeven kinderen van de 50-jarige Jorge Lázaro zijn vermoord. Er is nog niemand verantwoordelijk gehouden voor de moorden.
VOORBEELDBRIEF (Plaats, datum ) Dear Governor,
Ricardo Mattos dos Santos speelde op 22 januari 2008 buiten voetbal met vrienden, toen hij door mannen vanuit een auto beschoten werd. De mannen waren op zoek naar de daders van een fietsdiefstal. Ricardo smeekte de mannen hem in leven te laten, maar werd door vijf kogels gedood. In 2011 werden drie politieagenten voor de moord aangeklaagd, maar verder dan dat is de zaak nooit gekomen.
Schrijf een brief en roep de Braziliaanse autoriteiten op de daders van de moorden op Ricardo en Enio Mattos dos Santos te berechten en Jorge Lázaro en zijn familie te beschermen.
On 10 March 2013, Enio Mattos dos Santos, another son of Jorge Lázaro, was abducted from his home and shot. Jorge Lázaro started a quest for justice after the killing of his son in 2008, and his family have lived in precarious conditions ever since: family members were separated due to a protection program, their children have not gone to school for five years, and they have experienced a lot of pressure. I call on you to guarantee a fair and timely investigation into the killings of Ricardo dos Santos and Enio dos Santos and bring those responsible to justice. I urge you to ensure that Jorge Lázaro and his family are able to obtain the social, economic and psychological assistance they need.
SCHRIJFACTIE
Omdat zijn broertje Jorge getuige was van de schietpartij en doodsbedreigingen ontving, kreeg de familie in januari 2008 bescherming. Maar dit werd in december 2008 weer stopgezet. Op 10 maart 2013 werd Jorge’s andere zoon Enio ontvoerd en doodgeschoten. Hij was 19 jaar oud. Er is weinig bekend over de omstandigheden rond zijn dood.
Please allow me to express my concern about Jorge Lázaro and his family. His son, Ricardo Mattos dos Santos was killed by military police on 22 January 2008. In March 2011, Public Prosecutors charged three military police with the crime, but so far no one has been brought to justice for the killings.
Thank you for your attention in this matter. Yours sincerely, (Naam, adres en handtekening)
STUUR EEN BRIEF NAAR
EN EEN KOPIE NAAR
Jaques Wagner, Governor of Bahia State Avenida 3, nº 390, Plataforma IV, Prédio da Governadoria, 3º andar Centro Administrativo da Bahia - CAB. CEP: 41745-005. Salvador - Bahia BRAZILIË F: +55 71 3371 0610
Ambassade Brazilië Ambassadeur André Mattoso Maia Amado Louizalaan 350, bus 5 1050 Elsene F: +32 2 640 81 34 E: brasemb.bruxelas@itamaraty.gov.br
ANTWOORDEN GRAAG AAN AMNESTY INTERNATIONAL BEZORGEN. MEER SCHRIJFACTIES OP WWW.AIVL.BE/SCHRIJFACTIES / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 13
NIGERIA: NA FOLTERING TER DOOD VEROORDEELD
SCHRIJFACTIE
Moses Akatugba was 16 toen hij gearresteerd werd omdat hij bij een gewapende overval 3 GSM’s en wat geld buitgemaakt zou hebben. Hij bekende uiteindelijk na langdurig gemarteld te zijn. Na acht jaar gevangenis werd hij op basis van zijn bekentenis en de getuigenis van het slachtoffer ter dood veroordeeld. Moses zegt dat hij op het politiebureau is gemarteld. Hij beweert met machetes en stokken geslagen te zijn, en hij zou opgehangen zijn aan het plafond. Ook zouden zijn nagels uitgetrokken zijn. Zo werd hij gedwongen twee, vooraf door de politie uitgeschreven, verklaringen te ondertekenen. Sinds hij in de gevangenis zit, ziet hij zijn familie slechts twee keer per maand. De aantijgingen over de martelpraktijken werden nooit onderzocht. De verklaring van de getuige die tot het doodsvonnis leidde, zat vol tegenstrijdigheden. Het alibi van Moses werd nooit onderzocht. Omdat Moses ten tijde van de vermeende misdaad minderjarig was, had hij nooit ter dood veroordeeld mogen worden.
VOORBEELDBRIEF (Plaats, datum) Your Excellency, On 27 November 2005, 16-year-old Moses Akatugba was arrested, shot in the hand, beaten by soldiers, and charged with stealing mobile phones. At Epkan police station, he suffered further abuse. Moses Akatugba was convicted solely on the basis of the alleged victim’s statement and Moses’s ‘confessions’ were obtained through torture. After eight years in prison, Moses Akatugba was sentenced to death by hanging and is still on death row. His claims of torture have still not been investigated, even though Nigeria’s constitution prohibits torture. Therefore, I call on you to commute Moses Akatugba’s death sentence and to institute an independent investigation into his allegations of torture. Sincerely, (Naam, adres en handtekening)
Schrijf een brief en vraag dat de gouverneur van Delta State Moses’ doodstraf intrekt. Een onafhankelijk onderzoek naar de foltering is hoognodig.
STUUR EEN BRIEF NAAR
EN EEN KOPIE NAAR
Governor of Delta State Dr. Emmanuel Udughan Office of the Governor Government House Asaba Delta State NIGERIA E: info@emmanueluduaghan.com.ng
Ambassade Nigeria Ambassadeur Felix Edobor Awanbor Tervurenlaan 288 1150 Sint-Pieters-Woluwe F: +32 2 762 37 63 E: nigeriabrussels@belgacom.net
ANTWOORDEN GRAAG AAN AMNESTY INTERNATIONAL BEZORGEN. MEER SCHRIJFACTIES OP WWW.AIVL.BE/SCHRIJFACTIES / AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 14
AMNESTY INTERNATIONAL
SALON VAN HET TESTAMENT OP ZENITH Denk jij ook soms na over wat je aan de wereld wil nalaten? Wat jouw bijdrage aan de toekomst kan zijn? Want ook als je er niet meer bent, kan je meer betekenen dan je denkt. Door het opstellen van een testament komen je bezittingen terecht bij wie jij belangrijk vindt. Nadat je aan al je geliefden hebt gedacht, kan je ook echt iets doen voor het toekomstige mensenrechtenwerk. Jouw testament gaat over leven in de toekomst.
BELGIQUE FRANCOPHONE
Rue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles ADVERTENTIE Sluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL NEDERLAND
Keizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam ADVERTENTIE Support AMNESTY INTERNATIONAL
1 Easton Street / UK – London WC1X 8D Het Salon van het Testament is de ideale plek om ideeën op te doen voor je testament. Voor deze vierde editie verhuist Het Salon naar ZENITH, dé beurs voor actieve 50-plussers in Brussels Expo (Heizel) van zondag 16 november tot en met donderdag 20 november 2014.
ADVERTENTIE Steun AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN
Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen Tijdens deze dagen kan je verschillende lezingen over testamenten en fiscale voordelen bijwonen. Daarnaast kan je al je vragen kwijt in een persoonlijk gesprek met een onafhankelijke notaris of een juridisch expert. Voor deze gesprekken kun je vooraf reserveren op de website www.salontestament.be. Doe dit om zeker te zijn van een plekje. Evi Savelkouls, onze legatenspecialist ontvangt je graag voor een persoonlijke babbel in de Amnesty-stand. Speciaal voor de Amnesty in Actie-lezers zal er een verrassing zijn. Dus neem je magazine mee!
PRIKBORD & COLOFON
COLOFON
ADVERTENTIE Adhérez à
Een toegangskaart voor de Zenithbeurs kost 8 euro, maar als Amnesty-supporter krijg je gratis toegang. Knip daarvoor de coupon op de achterkant van dit magazine uit. Deze coupon is je gratis toegangsticket, de barcode wordt gescand aan de ingang. De coupon is iedere beursdag geldig van 10 tot 17 uur. Wil je met meerdere mensen naar de Zenithbeurs komen? Neem dan contact op met Evi via een telefoontje naar 03 271 16 16 of e-mail naar EviS@aivl.be. Ook met vragen over het salon of over je testament kun je altijd bij haar terecht.
Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International. Alle tekst en foto’s © Amnesty International, tenzij anders vermeld
VORMGEVING Gramma, Antwerpen DRUK Dessain Printing, Mechelen OPLAGE 24.500
HOOFDREDACTIE Nina Berghmans EINDREDACTIE Hugo Pluym E: AmnestyinActie@aivl.be W: www.amnesty.be/amnestyinactie
ISSN 0771-7687
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Karen Moeskops, Kerkstraat 156, 2060 Antwerpen
Amnesty International is een wereldwijde onafhankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. Onze activisten worden gedreven door verontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.
WERKTEN MEE Emile Affolter, Eva Berghmans, Erica Baeck, Danielle Hennaert, Evi Savelkouls, Nick Vanden Broucke, Rik Vereecken
De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem op de composthoop.
RAAD VAN BESTUUR Boris De Vloed, Lieven De Wolf, Dominic Duthoit, Marike Lefevre, Ilona Plichart, Ellen Renson, Joos Roets, Hilde Stals, Luc Toelen, Rik Vereecken, Anne Vleminckx
Amnesty International Vlaanderen vzw Kerkstraat 156, B-2060 Antwerpen T: 03 271 16 16 / F: 03 235 78 12 E: Amnesty@aivl.be / W: www.amnesty.be Giften zijn welkom op rekeningnummer BE25 0000 0000 8282. Vanaf 40 euro op jaarbasis ontvang je een fiscaal attest. Meer over hoe je Amnesty International kan steunen lees je op www.amnesty.be/steunons Amnesty International Vlaanderen vzw onderschrijft de ethische code van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving www.vef-aerf.be TIJDSCHRIFT OPZEGGEN Wil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen? Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be
/ AMNESTY IN ACTIE / SEPTEMBER 2014 / 15
VOOR HET GOEDE DOEL
Dit jaar te gast bij
INFORMATIE - ANIMATIE - WORKSHOPS
• GRATIS EERSTELIJNSADVIES VAN NOTARISSEN EN JURIDISCHE EXPERTS
(voor een afspraak kunt u nu al reserveren op www.salontestament.be) • KENNISMAKING MET HONDERD GOEDE DOELEN • LEZINGEN OVER TESTAMENT EN FISCALE VOORDELEN • GRATIS GIDS “GOED GEREGELD GOED GEGEVEN”
" VOOR HET GOEDE DOEL
TOEGANG
Maak gebruik van deze persoonlijke uitnodiging om Het Salon van het Testament voor het goede doel op Zenith te bezoeken. Waarde € 8 Geldig iedere beursdag van 10 tot 17 uur. Surf naar www.zenith.be voor een EXTRA kortingkaart en andere voordelen