Amnesty in Actie 2, 2008 by Amnesty International Vlaanderen

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 35 NR 2 / JUNI 2008 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687

DEZE EDITIE

VOORWOORD

INHOUD

AGENDA

GOED NIEUWS

INTERVIEW

KOM IN ACTIE

FOTOREPORTAGE

IN BEWEGING

ACHTER DE SCHERMEN Wat doen wij met jouw geld?

“Het is een gewetenskwestie”

Mensenrechten in China: de tijd dringt

Olympische Spelen verenigen de wereld

ACHTERGROND

Als de waarheid zeggen een misdaad wordt

COLUMN

SCHRIJFACTIE

PRIKBORD

COLOFON

CAMPAGNE

Rode Handen voor kindsoldaten

Beste lezer, Eén keer per jaar verzamelen alle voorzitters van Amnesty afdelingen om de neuzen in dezelfde richting te draaien. Dit jaar was dat in Barcelona. Aan het einde van een lange Belgische winter drie dagen in een prachtige zonnige stad doorbrengen en toch van 9 tot 19u in een vergaderzaal zitten, vraagt soms doorbijten. Maar het is onveranderlijk de moeite waard om de andere gezichten (letterlijk en figuurlijk) van Amnesty International te leren kennen. Een activiste die in mijn hoofd blijft hangen, is C, vice-voorzitster van een grote Europese sectie. Zij is wetenschapster en werkt in een ziekenhuis, maar Amnesty is haar leven. Ze verving haar voorzitter, omdat tezelfdertijd de Algemene Vergadering (AV) van haar sectie plaatsvond. Dat was hard voor C, ze had de laatste 20 jaar geen enkele AV gemist. Ze vertelde hoe ze uren voor de spiegel had geoefend toen ze voor het eerst een resolutie indiende. En ze volgde de vergadering in Barcelona met de agenda van de AV op het thuisfront ernaast. Per sms volgde ze het verloop op de voet. Ontroerend vond ik dat, hoe mensenrechtenactivisme iemands leven kan domineren. Maar dat is de norm niet, gelukkig. Iedereen doet wat hij kan, op zijn eigen manier. Al die inspanningen samen maken een grote vuist. Naar de Chinese overheid bijvoorbeeld. Het knalrodeT-shirt van Amnesty Spanje dat ik uit Barcelona meebracht, zegt het sprekend: ‘Weet je welke disciplines ze in China beoefenen?’ Daaronder vijf ringen, met icoontjes die lijken op Olympische sporten, maar die schendingen van mensenrechten uitbeelden: doodstraf, censuur, werkkampen en het hinderen van activisme. Inmiddels weten ze ook in China: Mensenrechten verdedig je met (Olympisch) vuur… Eva Brems, voorzitter

coverfoto: © AI Actie tijdens de doortocht van de Olympische vlam, Londen

Agenda

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak of GFT-zak.

4 juni Herdenking Tienanmen

20 juni Wereldvluchtelingendag

26 juni Internationale Antifolterdag

Amnesty International herdenkt op 4 juni het studentenprotest op het Chinese Tienanmenplein. 19 jaar na het bloedig neerslaan van die opstand vragen we opnieuw aandacht voor de mensenrechten in China en dit met meer dan 25.000 brandende kaarsjes op de Grote Markt in Sint-Truiden.

Op 20 juni staan vluchtelingen wereldwijd in de kijker. In meer dan honderd landen stellen organisaties dan het internationale vluchtelingenprobleem centraal. Ook in België gaat 20 juni niet onopgemerkt voorbij dankzij een hele reeks initiatieven, o.a. van Amnesty International.

26 juni is in de hele wereld antifolter dag, uitgeroepen door de Verenigde Naties. De dag herinnert ons eraan dat foltering een misdaad is, een wrede schending van de mensenrechten.

2 / JUNI 2008 /

Meer over deze en andere activiteiten op www.amnesty.be/kalender

Amnesty Award 2008

GOED NIEUWS

Tijdens het filmfestival Open Doek kreeg “Under the bombs” de Amnesty Award, de bekroning voor de meest beklijvende mensenrechtenfilm. Deze film van Philippe Aractingi is het aangrijpende verhaal van de zoektocht van een radeloze vrouw naar haar zoontje in een verwoest Beiroet. De jury was onder de indruk van de manier waarop dit aangrijpende en herkenbare verhaal de abstractie van de dagelijkse en bijna banale nieuwsbeelden van verwoestende oorlogen zeer concreet maakt. Vanaf 9 juli in de bioscoop.

Stichtster geridderd

Op 29 april werd Hanneke Verploeg, één van de stichtsters van de Vlaamse afdeling van Amnesty International en tevens onze eerste (vrouwelijke) voorzitter, geridderd in de ‘Orde van Oranje-Nassau’ op de Nederlandse ambassade in Brussel. Meer dan een half leven al zet Hanneke zich in voor Amnesty en voor de Protestantse Kerk. Vandaag is ze nog steeds actief in het themacoördinatieteam Bedrijfsleven en Mensenrechten.

Sami al-Hajj (39), cameraman voor Al Jazeera, werd op 2 mei 2008 vrijgelaten uit Guantánamo Bay. Hij zat er zes jaar vast, zonder officiële beschuldiging van terrorisme. Uit protest ging hij in januari 2007 in hongerstaking. Sindsdien werd hij onder dwang gevoed. Amnesty International voerde intensief actie voor zijn vrijlating, ondermeer nog tijdens het Benefietconcert in Antwerpen op 30 april.

Vrij na zes jaar cel zonder aanklacht

Zmitser Dashkevich vrijgelaten in Wit-Rusland

De jonge activist Zmitser Dashkevich is vervroegd vrijgelaten uit de gevangenis van Sklou. Amnesty International beschouwde hem als gewetensgevangene en voerde vorig jaar actie voor zijn vrijlating. Heel wat activisten vouwden origami kraanvogels om hem hun steun te betuigen. Zmitser was leider van een jongerenbeweging van de oppositie en zat een gevangenisstraf uit van één en een halfjaar.

Welkom Oezbekistan Amnesty International verwelkomt Oezbekistan als het 135ste land dat de doodstraf heeft afgeschaft. We blijven campagne voeren voor de overblijvende landen uit de voormalige Sovjet-Unie die de doodstraf nog in hun wetten behouden. In Europa is er nog één land dat daadwerkelijk executies uitvoert: Wit-Rusland.

Meer goed nieuws op www.amnesty.be/ goednieuws / JUNI 2008 / 3

interview

“ Het is een gewetenskwestie” Veerle Dejaeghere steunt Goud voor © AI

Mensenrechten campagne van Amnesty Het hardhandige optreden tegen mensenrechtenactivisten is nog toegenomen door de komst van de Olympische Spelen naar Peking. Ook het optreden tegen betogers in Tibet heeft geleid tot ernstige mensenrechtenschendingen. Dit alles doet Amnesty sterk twijfelen aan de Chinese belofte om de mensenrechtensituatie in de aanloop naar de Spelen te verbeteren. Maar Amnesty International roept niet op tot een boycot. Het sportevenement kan immers de Chinese mensenrechtensituatie onder de aandacht brengen en verbeteren. Dat is ook de mening van Veerle Dejaeghere. Zij vertegenwoordigt ons land op de 3000 meter steeple. “Ik kom uit voor mijn mening. Het is een gewetenskwestie, geen politieke kwestie,” aldus de sympathieke 34-jarige Ardooise.

4 / JUNI 2008 /

Frederic D iependaele De Spelen zijn niet nieuw voor Veerle Dejaeghere. Ze nam eerder deel in Sydney en miste Athene op een haartje (lees: één seconde). Ook haar engagement voor een rechtvaardige wereld is niet nieuw. Op haar blog prijkt het logo van de Schone Kleren campagne en om de twee maanden staat ze zelf als vrij williger in de Wereldwinkel.

de meesten zich afzijdig houden. ‘Wat maakt het uit, zal toch niks veranderen, wat kunnen wij daar nu aan doen…,’ hoor ik vaak. Velen beweren er ook geen tijd voor te hebben. Maar tezelfdertijd zie ik enkele atleten dan weer in allerlei commercials opduiken. Blijkbaar wordt er sneller tijd vrijgemaakt voor zaken waar sponsorgeld mee gemoeid is…

De vlam is een teken van vrede

“Vroeger heb ik nog brieven geschreven tijdens de Schrijf-ze-VRIJdag van Amnesty. Dat is daarna wat op de achter grond verdwenen. Maar de Spelen hebben mijn aandacht echt wel op China gevestigd. Ik google al eens Tibet om me te informeren over de situatie. En de Amnesty website is ook een bron van informatie voor mij.

Jouw mening over het eventueel boycotten van de Olympische Spelen is duidelijk. Bij het boycotten van de Spelen in China worden vooral de atleten gestraft die er jaren voor gewerkt hebben en de Chinezen zelf. Een boycot van de Spelen helpt niet. Als de Spelen niet in China zouden plaatsvinden, zou er ook veel minder gepraat worden over Tibet.

Zijn er nog andere collega-atleten die jouw engagement delen? Ja, de Waalse tienkamper François Gourmet. Maar ik heb de indruk dat

Hoe bekijk je het protest rond de Olympische vlam? Is voor een Olympische atleet de vlam een symbool waar naar opgekeken wordt?

interview RUBRIEK

www.amnesty.be/ goudvoormensenrechten

Het heeft wel een mooie symboliek natuurlijk; het is een teken van vrede. Maar het klopt niet met wat in China gebeurt. Dus het is zeker een goed moment om een standpunt in te nemen, zolang het protest geweldloos is. Daarnaast is de Olympische vlam vooral voor het IOC (Internationaal Olympisch Comité) een belangrijk symbool, want het zet de sponsors in de kijker.

Enerzijds ben ik tevreden dat ik nu nog mijn mening kan uiten. Anderzijds is het spijtig dat het daar niet kan Wat vind je van de houding van het BOIC (Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité) in de hele discussie? Het BOIC schaart zich volledig achter het Olympisch Charter. Dat wil zeggen dat de atleten, tijdens de Spelen, niet aan acties mogen deelnemen en geen logo’s mogen dragen die protest kunnen uiten. Enerzijds ben ik tevreden dat ik nu nog mijn mening kan uiten. Anderzijds is het spijtig dat het daar niet kan. Er volgt nog een vergadering waarin een gedragscode wordt toegelicht voor alle atleten.

Heb je begrip voor de diplomatische houding van Jacques Rogge? Ik had er echt meer van verwacht. Zeker met zijn gevecht tegen doping stelde hij zich vaak heel hard op. En dat getuigde van veel lef. Jammer dat hij nu niet meer zijn eigen mening doordrukt. Hij en het IOC hadden beloofd om er de Chinese autoriteiten op te wijzen er werk van te maken. Ik vind dat Rogge op dat vlak geen woord heeft gehouden. Wat vinden je vrienden en familie over je engagement? Mijn familie is wat ongerust. Mijn zus is zelfs bang dat ik met mijn houding en uitgesproken standpunten China zelfs niet zal binnenraken! Maar niks zeggen, alles opkroppen en leven met het gevoel dat ik mijn mond niet mag opendoen, zou alleen averechts werken. Ik zou er me heel slecht bij voelen. Maar misschien zijn er mensen die beginnen te denken dat ik beter zou trainen in plaats van met de hele kwestie bezig te zijn. Zelf ben ik blij dat ik opkom voor mijn mening. Anders zou ik niet in vrede kunnen leven met mezelf. Wanneer wordt de knop in jouw hoofd omgedraaid? Welke gedachten zul je tijdens je wedstrijd zelf hebben? Twee of drie dagen ervoor zal ik volledig geconcentreerd zijn op mijn wedstrijd. De druk van het presteren heeft op dat moment misschien wel een egoïstisch trekje? Ik ben dan vooral bezig met trucjes om niet aan mijn eigen pijn te denken. Ik denk aan mijn tegenstanders, mijn tijd,… Ook de sfeer in het

Olympisch dorp zal me waarschijnlijk de problemen in China doen vergeten.

Hoe meer media-aandacht, hoe beter Een statement maken zoals het Black Powergebaar van Tommie Smith en John Carlos op de Spelen van Mexico in 1968, zou zoiets nu nog kunnen? Dat is onmogelijk en zal echt niet lukken! Veertig minuten voor de wedstrijd worden de atleten naar een oproepkamer gebracht. Daar wordt gecontroleerd of we geen verboden zaken bijhebben. Maar ook onze wedstrijdkledij wordt gecheckt. Lang voor de wedstrijd wordt al een foto van onze outfit opgestuurd. Kleuren en opschriften moeten gelijk zijn. Geen afwijkingen of verrassingen dus. Na de wedstrijd even ronddartelen met de Amnesty vlag rond mijn schouders zit er dus niet in. Het publiek kan hier misschien creatiever in zijn? Tja, ik vraag me af wat er zou gebeuren indien winnaars vanuit het publiek de Tibetaanse vlag zouden krijgen aan gereikt voor een ererondje in plaats van de vlag van hun eigen land. Denk je dat de media-aandacht snel zal minderen? Kort vóór en tijdens de openingscere monie zal de hele kwestie wel weer losbarsten. En waarschijnlijk ook op het moment dat de Belgische delegatie naar China vertrekt. De komende weken zal het sowieso stiller worden. Jammer, want hoe meer media-aandacht hoe beter.

/ JUNI 2008 / 5

KOM IN ACTIE

Nog een 100-ta Nog een 100-tal dagen scheiden ons van het startschot voor de Olympische Spelen in Peking. Nog een onrustig 100-talendagen enzich dan Atleten worden bereiden via gaan laatste intensieve trainingen nog extra voor. Ook de internationale in Peking de Olympische Spelen van gemeenschap maakt zich klaar voor dit sportieve evenestart. De atleten worden onrustig en ze ment.

bereiden zich via de laatste intensieve

Naar aanleiding van de Olympische Spelen houdt Amnesty trainingen nog extra voor. Ook de International al een tijdje de mensenrechtensituatie in China nauwlettend in het oog. Sterker nog, we voeren met internationale gemeenschap maakt zich de ‘Goud voor mensenrechten’ campagne intensief actie voor ditvansportieve evenement. voor klaar de verbetering mensenrechten in China. l dagen scheiden ons van het startschot voor de Door de Olympische Spelenworden houdt Olympische Spelen in Peking. Atleten onrustig en bereiden zich via laatste intensieve trainingen nog extra Amnesty International al een tijdje voor. Ook de internationale gemeenschap maakt zich klaar mensenrechtensituatie in China voor de dit sportieve evenement.

nauwlettend in het oog. Sterker nog,

Naar aanleiding van de Olympische Spelen houdt Amnesty we voeren met dedeGoud voor mensen in International al een tijdje mensenrechtensituatie China nauwlettend in het oog. Sterker nog, we voeren met rechten campagne intensief actie voor de ‘Goud voor mensenrechten’ campagne intensief actie verbetering mensenrechten voor de de verbetering van van mensenrechten in China. in

China.

Schendingen nemen toe

Mensenrechten in China: de tijd dringt Het continu in de aandacht brengen van mensenrechtenschendingen in China blijft immers cruciaal. Zeker nu, met de Olympische Spelen in zicht. Amnesty stelt vast dat de hardhandige repressie van mensenrechtenactivisten nog toeneemt in de aanloop naar de Spelen. Dit staat haaks op de belofte van de Chinese autoriteiten om de mensenrechtensituatie te verbeteren. Er zijn jammer genoeg voorbeelden te over van Chinese mensenrechtenactivisten die in hun rechten geschonden worden. Ye Guozhu zit momenteel een gevangenisstraf van vier jaar uit omdat hij een demonstratie had georganiseerd tegen de gedwongen uitzettingen in Peking ter voorbereiding op de Spelen. Dichter en journalist Shi Tao zit een gevangenis

6 / JUNI 2008 /

straf van tien jaar uit omdat hij een staatsondermijnend e-mailtje zou verstuurd hebben. En voor elke Ye of Shi zijn er tientallen anderen die in China het risico lopen om opgepakt, mishandeld of onder huisarrest geplaatst te worden.

Voor elke Ye of Shi zijn er tientallen anderen die in China het risico lopen om opgepakt, mishandeld of onder huisarrest geplaatst te worden

Actie voeren! Amnesty blijft de komende drie maanden intensief campagne voeren. Zo vragen we op 4 juni in Sint-Truiden aandacht voor de mensenrechten in China met maar liefst 25.000 brandende kaarsjes. Alle acties staan in het teken van één positieve boodschap: dat de Olympische Spelen verandering mogen brengen in China. Met jouw hulp kunnen de Olympische Spelen een echt feest worden, niet alleen voor de deelnemende atleten maar ook voor de Chinese bevolking.

Voor meer info over de campagne kan je steeds terecht bij Danielle Hennaert, DanielleH@aivl.be, 03 271 16 16 Meer over de campagne op www.amnesty.be/goudvoormensenrechten

BAMAKO

Kathmandu

FOTOREPORTAGE

TOKIO

OLYMPISCHE SPELEN VERENIGEN DE WERELD In de hele wereld ijvert Amnesty International voor verbetering van de mensenrechten in China. Tot aan de Olympische Spelen blijven we hiervoor intensief campagne voeren. We hopen dat de rechten van de mens alsnog zullen zegevieren, want ze verdienen goud!

PARIJS

BERLIJN

/ JUNI 2008 / 7

IN BEWEGING RUBRIEK

Aarschot quizt Op 7 maart organiseerde de Amnesty groep van Aarschot, samen met Oxfam Wereldwinkel Aarschot, voor de derde keer een algemene quiz. Het centrale thema was “Reis rond de wereld in 80 vragen”. Jeugdcentrum De Klinker was het decor voor een heel geslaagde avond. 21 ploegen streden om de eer en de prijzen. Na een spannende strijd bleek het team ‘Charlies Angels’ het sterkste. Proficiat aan hen en bedankt aan alle ploegen die er een leuke avond van maakten. Volgend jaar komt er zeker een vierde editie.

Stop Terreur met Recht studentenfuiven In het kader van de campagne Stop Terreur met Recht organiseerden enkele studentenkernen knallende fuiven, onder andere in Antwerpen, Leuven en Gent. Het bewijs dat mensenrechtenschen dingen ook op een ludieke manier kunnen aangekaart worden.

Groep Herentals bestaat 25 jaar

Naar jaarlijkse gewoonte organiseerde Amnesty groep 150 van Oostende een tweedehandsboekenmarkt en dit met toenemend succes. Zo’n boekenmarkt betekent heel wat werk, zeker tijdens het verkoopweekend. Gelukkig kan de groep altijd beroep doen op vrijwilligers. Tijdens een gezellig etentje werden zij dan ook uitgebreid bedankt. En aan gezien de groep een chef-kok in zijn midden telt, werd dit waarlijk een culinair festijn.

Zaterdag 19 april vierde de Amnesty groep Herentals zijn 25-jarig bestaan. Op de Grote Markt werd actie gevoerd voor de campagne Stop Terreur met Recht. Publiekstrekkers waren de Guantánamo-kooi waarin een gevangene opriep tot respect voor de mensenrechten, jongeren met een opvallende straatactie rond Guantánamo en kunstenaars die ter plaatse een kunstwerk spoten (graffiti) of schilderden. Enkele muzikanten zorgden voor de muzikale omlijsting. Het werd een prachtig feest, een 25-jarig jubileum waardig.

@ Sanne Tuybens

De zalen zaten vol. Verschillende bandjes gaven het beste van zichzelf en de dj’s stonden onder stoom. Gefuifd werd er tot in de vroege uurtjes. Een succesverhaal voor de Amnesty studentengroepen!

Vrijwilligers verwennen

Focus op Jayyus tijdens Open Doek Tijdens het filmfestival Open Doek voerden de Amnesty groep van Turnhout en het landenspecialisatieteam Israël/Palestina samen actie voor het Palestijnse dorp Jayyus. Amnesty International was er o.a. met een prachtig spandoek erg prominent aanwezig. De bijhorende handtekeningenactie liep als een trein! Op 27 april, de slotdag van het festival, werd de bioscoopbezoeker bovendien onderworpen aan een heus Israëlisch checkpoint. Schrijf mee voor de inwoners van Jayyus, kijk op pagina 12.

8 / JUNI 2008 /

www.amnesty.be/watkanikdoen

ACHTER DE SCHERMEN

Amnesty International wil als ngo een toonbeeld zijn van duurzaam ondernemen op alle domeinen van haar actie en in haar organisatie. De relatie met onze leden en donateurs is erg belangrijk voor ons. In dit artikel vind je meer informatie over het beleid, de inkomsten en uitgaven van de Vlaamse afdeling van Amnesty International in 2007.

Wat doen wij met jouw geld? Inkomsten 2007

UITGAVEN 2007

Totale inkomsten: 2.354.151 euro

Totale UITGAVEN: 2.288.426 euro

Waar besteden we ons geld aan? Amnesty Internationaal onderzoekt mensenrechtenschendingen wereldwijd. De resultaten van dit onderzoek publiceren we in rapporten en ze zijn de basis voor acties en campagnes. Met de rapporten wijzen we ook regeringen en internationale organisaties, zoals de VN, op hun verantwoordelijkheid. Via de media sensibiliseren we de publieke opinie voor de problematiek van mensenrechtenschendingen. Kortom, onze geloofwaardigheid staat of valt met de kwaliteit van onze rapporten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat 41% van onze inkomsten naar dit onderzoek gaat. Uiteraard doen we niet alleen onderzoek, we voeren ook actie. In 2007 besteedden we 20 procent van onze inkomsten aan acties, voornamelijk in het kader van de campagnes Stop Geweld Tegen Vrouwen en Stop Terreur met Recht. Bovendien ontvangen onze lokale vrijwilligers geregeld actie- en campagnepakketten. Speciale aandacht gaat naar mensenrechteneducatie via specifiek voor scholen ontwikkelde lespakketten. Een 4-tal keer per jaar informeren we onze donateurs over actuele campagnes in de hoop dat ze ons financieel zullen blijven steunen. Ook via persoonlijke gesprekken op straat sensibiliseren we mensen voor onze werking. In 2007 ging 12% van onze uitgaven naar deze ‘info en direct mail’.

19% Giften 54% Bestendige opdracht 8% Lokale werking 11% Subsidies 4% Andere 4% Lidgeld

Waar halen we ons geld? Giften van individuele leden en donateurs zijn onze voornaamste inkomsten bron. Meer en meer (54%) komen deze giften via bestendige maandelijkse opdrachten. Dit geeft ons meer zekerheid op het vlak van inkomsten en minder administratiekosten. We ontvangen ook subsidies van diverse gemeenten, enkele provinciebesturen en de Vlaamse overheid (11%). Die gebruiken we voor vormingsinitiatieven, begeleiding van plaatselijke groepen en mensenrechteneducatie. Internationaal zijn er duidelijke

15% ADMINISTR ATIE 12% INFO & direct maiL 2% mensenrechteninformatie 41% research 20% actie 10% fondsenwerving

spelregels voor subsidiëring vastgelegd. We blijven nauwlettend waken over onze onafhankelijkheid, ook financieel. 8% van onze inkomsten komt uit allerlei acties, evenementen en productverkoop door onze lokale vrijwilligers in heel Vlaanderen. 4% van onze inkomsten komt uit lidgelden. In 2007 betaalden ongeveer 5200 mensen een lidmaatschapsbijdrage. Tot slot zijn er nog financiële opbrengsten, opbrengsten uit licensing en legaten, bijdragen in vorming en managementondersteuning.

Zoals elke organisatie hebben we geld (15%) nodig voor het voeren van een deugdelijke administratie: boekhouding, logistiek, het verzorgen van de ledenadministratie en de communicatie. Uiteraard hebben we ook inkomsten (10%) nodig om onze werking te kunnen garanderen en nog uit te breiden. Onze dienst Fondsenwerving neemt allerlei initiatieven om op een duurzame manier fondsen te genereren. Tot slot besteden we een deel van onze inkomsten (2%) aan het informeren van onze activisten over onze organisatie en over de inhoud van ons werk. Dit doen we o.a. via dit tijdschrift en de verschillende e-zines. Onze website, met links naar alle andere Amnesty sites in de wereld, wint als informatiekanaal ook voortdurend aan belang.

/ JUNI 2008 / 9

ACHTERGROND RUBRIEK Eleanor Roosevelt met de UVRM 1948 © UN Photo

Op 10 december 2008 bestaat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zestig jaar. Ondanks deze feestelijke verjaardag worden er nog steeds mensen uit hun huis gezet. Door de politie in elkaar geslagen tijdens demonstraties. Opgepakt voor een e-mail. Gemarteld. Vermoord. Aan deze mensen hoef je niet uit te leggen wat het belang is van de Verklaring – zij ondervinden het elke dag aan den lijve. Serkalem Fasil’s passie voor de waarheid kostte haar bijna haar leven en dat van haar zoon. Toch blijft ze vechten voor mensenrechten en voor democratie in Ethiopië. Dit is haar verhaal.

Als de waarheid zeggen een misdaad wordt 60 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Tijdens de middelbare school begon ik naar de radio te luisteren en de regeringskranten te lezen. Ik voelde al snel aan dat er iets niet klopte, dat ik de waarheid moest schrijven. Ik werd journaliste. In mijn artikels benadruk ik de feiten, niet de emoties. Emoties verschillen van mens tot mens. De feiten zijn simpel, ze zijn wat ze zijn. Hoe we er ons ook bij voelen, feiten zijn dezelfde voor iedereen, wat je achtergrond ook is. Journalisten berichten over feiten. Ze vertellen de mensen de waarheid. Daarom valt de Ethiopische overheid ons lastig. De waarheid zeggen, dat is onze enige misdaad. Mijn echtgenoot en ik werden ervan beschuldigd verraders te zijn die de regering omver wilden werpen. Daarom belandden we in de gevangenis. Op hetzelfde moment werden ook verschillende andere journalisten en activisten opgesloten. Eigenlijk was de overheid gewoon bang. Bang dat ze niet als winnaars uit de democratische verkiezingen

10 / JUNI 2008 /

zou komen. Wij, de journalisten, waren er niet op uit de overheid te schaden. We wilden enkel vertellen wat er in ons land gebeurde. De regering had geen zin om onze artikels te weerleggen. Ze deden gewoon wat ze wilden met ons. Toen de soldaten me arresteerden, was ik een paar maanden zwanger. Ze ranselden me zo hard af. Ik was niet eens meer in staat om me zorgen te maken over mijn ongeboren kind. Het was een kwestie van overleven, niet meer dan dat. Zou ik het halen of niet? Behalve die vrees was er niets in mijn hoofd. Ze sloten mijn man op in een andere kamer en sloegen ons. Keer op keer. Ze sloegen ons tot ze zelf te moe waren. Ze grepen me bij de haren en bonkten mijn hoofd tegen de muur. Ze wrongen mijn armen en benen om. Ze stampten op mijn enkels. Ze hingen me op en sloegen me. Ze smeten me op de grond en schopten me. Ze deden alles wat ze konden met me, behalve me vermoorden. Ik had nooit gedacht dat ik uit de gevangenis zou geraken, dat ik erover zou kunnen praten zoals ik nu met

jou doe. De soldaten bekeken me met zoveel haat in hun ogen. Ik kon me niet voorstellen dat ik ooit vrij zou komen en het daglicht opnieuw zou zien. Na vijf maanden ging ik naar de gevangenisdirecteur. Ik vertelde hem dat ik zwanger was en me slecht voelde. Hij lachte zich te pletter! Hij verbaasde zich erover dat mijn man en ik, met al onze inspanningen om de regering omver te werpen, nog energie over hadden voor plezier. Voor hem was mijn zwangerschap een misdaad. Voor ik vervolgd werd, had ik nooit getwijfeld over kinderen krijgen. Mijn zwangerschap was simpelweg deel van mijn dagdagelijks leven. In de gevangenis zaten we met 60 in een cel waar maar plaats was voor 20. Het toilet was een emmer in de hoek. Alles was moeilijk in de gevangenis, zeker zwanger zijn. Twee keer per week mochten onze families eten brengen. Maar een zwangere vrouw heeft heel wat nodig. Had ik op een dinsdag iets nodig, dan moest ik wachten tot zaterdag om

RUBRIEK COLUMN

Serkalem Fasil, Nafkot en haar man Eskinder Negga met een exemplaar van hun krant Menelik.

Amnesty, het zelfs maar te vragen. De omstandig heden in de gevangenis waren ook zwaar voor mijn baby. Na zeven maanden kreeg ik last van erg hoge bloeddruk. Ze brachten me naar de ziekenzaal waar ik vier bewakers kreeg. Soms mocht mijn moeder me eten brengen, soms stuurden ze haar weg. Ik was voor de eerste keer zwanger en wist niet wat er ging komen. Op een nacht zag ik bloed in mijn urine. Een verpleegster zei me dat ik ging bevallen. Ze wees me een bed en ging weg. Ik voelde me eenzamer dan ooit.

We moeten het onze kinderen vertellen en hen leren dat zo’n dingen fout zijn De volgende dag zag een vriendelijke dokter hoe ik eraan toe was. Hij voerde onmiddellijk een keizersnede uit. Mijn zoon Nafkot werd geboren, veel te vroeg en veel te mager. Er was geen intensive care of couveuse in de gevangenis, dus stuurden ze Nafkot naar een ziekenhuis. Daar weigerden ze echter het kind te behandelen zonder schriftelijke toestemming van moeder en vader. Wij zaten allebei in de cel. Dus kwam Nafkot terug naar de gevangenis, een zekere dood tegemoet. Maar wij weigerden hem op te geven. We hielden Nafkot in leven met een elektrisch verwarmingstoestelletje. Hij overleefde het.

Na 15 dagen was de keizersnede genezen en moest ik terug naar de cel. Ik wist dat Nafkot daar zou sterven. De dokter was het daarmee eens. Mijn moeder kwam Nafkot halen. Het was zo zwaar om mijn zoon te moeten missen... Waren mijn tranen toen golven geweest, dan hadden ze de gevangenis overspoeld en alle gevangenen meegevoerd, de vrijheid tegemoet. De mensen die me dit hebben aangedaan waren ooit zelf een kind. Ze zijn misschien zelf ouders. En toch deden ze die dingen met mij... Toen ik vrijkwam, was ik natuurlijk blij. Maar toen zag ik Nafkot. Ik besefte dat ik het eerste jaar van zijn leven gemist had. Dat was me afgepakt, gestolen. Ik kan het nooit meer terugkrijgen. Nu, 18 maanden later, weet ik dat ik nooit alleen ben als ik in de stad rondloop. Ik voel dat bepaalde mensen me in ’t oog houden. Ik ben niet de enige die zo behandeld werd én wordt. Duizenden broers en zussen maken nog altijd hetzelfde mee. Ik moet hun stem laten horen. Ik moet de wereld wakker schudden. We moeten het onze kinderen vertellen en hen leren dat zo’n dingen fout zijn. We moeten hen doen begrijpen hoe zoiets gebeurt, zodat het nooit meer kan gebeuren...

Ik denk er vaak aan, aan die ongelukkigen in de bak voor een idee, hun organen geteisterd door elektroden. Helaas, alleen de dood is democratisch. Ik hoor ze vaak, die bijna-doden, veldmuizen piepend in de cel. Het doemt me zeer en als ik zeer heb vind ik elk idee melodramatisch. Mijn troost is dat ik veel relativeer. Geluk, dromen, de chaos van subatomen, het veilig verkeer onder de tirannen, beschouw ik vrij pragmatisch. En ik weet het, mijn genot is laks en tam maar ik kan niet kiezen voor verliezen, niet eens als ik dam speel met Louise. (Zij verliest altijd extatisch.) Weet je wat ik me soms verbeeld? Dat ik die ene veldmuis ben, ontsnapt uit de cel en ongemolesteerd en zonder vrees voor de wrede duiven die vredesduiven, behoorlijk problematisch. Hugo Claus

Op 19 maart 2008 legde Vlaams dichter, schrijver, schilder en filmmaker Hugo Claus voorgoed de pen neer. Amnesty International betreurt het verlies van een groot kunstenaar, met een hart voor mensenrechten.

Interview afgenomen door Lisle Turner, oorspronkelijk verschenen in Amnesty Magazine, maart/april 2008, Amnesty International UK. Vertaling door Nina Berghmans

Wil je het gedicht dat Hugo Claus speciaal voor Amnesty schreef thuis ontvangen? Mail naar AmnestyinActie@aivl.be

/ JUNI 2008 / 11

SCHRIJFACTIE

Israël/ Bezette Gebieden: geen toegang tot eigen land Jayyus is een dorpje in het noorden van de Westelijke Jordaanoever. De landbouwers zijn er, sinds de voltooiing van de muur in 2003, gescheiden van zowat twee derde van hun grond. Alleen met een vergunning van het Israëlische leger kunnen ze ernaar toe. Steeds meer vergunningen worden niet hernieuwd. Landbouw vormt voor veel inwoners van Jayyus echter hun voornaamste bestaans middel. Zo wordt het steeds moeilijker om in hun levensonderhoud te voorzien en velen leven dan ook in armoede. Amnesty International vreest dat de weigering deel uitmaakt van Israëls strategie om zoveel mogelijk Palestijnse grond in beslag te nemen en te isoleren van de Westelijke Jordaanoever.

Stuur een brief naar: Brigadier General Avihai Mandelblit Military Judge Advocate General David Elazar Street Tel Aviv Israel F: + 972 3 608 0366 E: arbel@mail.idf.il Post: € 0,90 + ‘a prior’-etiket

en een kopie naar: H.E. Mevr. Samash Ambassadrice van Israël Sterrenwachtlaan 40 1180 Ukkel F: 02 373 56 17 E: cons-sec@brussels.mfa.gov.il Post: € 0,54

Schrijf vóór 1 september 2008 een beleefde brief aan Brigadier-General Avihai Mandelblit waarin je vraagt dat zowel de inwoners van Jayyus als van andere Palestijnse dorpen toegang krijgen tot hun grond.

Voorbeeldbrief [ Plaats, … June / July / August 2008 ]

Dear Brigadier General, I wish to express my deepest concern that some 30 farmers in Jayyus were no longer able to renew their permits to access their own farmland. The fence has cut off the village from two-thirds of its agricultural land. Hundreds of other inhabitants of Jayyus and tens of thousands of Palestinians from many communities in the West Bank have likewise been denied permits to access their lands. I kindly but urgently ask the Israeli authorities to comply with their obligations under international law and promptly allow access to these farmers and all other inhabitants of Jayyus and other Palestinian communities who have been refused permits to access their land. I also wish to express my concern that the 700 km fence is mostly located on Palestinian land inside the occupied West Bank – in violation of international law - and not on the Green Line between the West Bank and Israel. Sections of the fence already constructed that violate the rights of Palestinian people should be removed. Yours sincerely,

[ naam, adres en handtekening ]

12 / JUNI 2008 /

Zuid-Afrika: Vrouwen besmet met het hiv-virus

SCHRIJFACTIE

Vooral in de landelijke regio’s leven vrouwen vaak in grote armoede en werkloosheid. Ze zijn er slachtoffer van discriminerende praktijken en lopen een hoog risico op seksueel en ander geweld. Veel van deze vrouwen raken dan ook besmet met het hiv-virus. De regering doet inspanningen, maar toch hebben jonge Zuid-Afrikaanse vrouwen drie of vier keer meer kans om besmet te raken dan hun mannelijke leeftijdgenoten. Het gebrek aan de juiste voeding en de hoge kosten verbonden aan de verplaatsing naar de gezondheidscentra, vormen voor deze vrouwen onoverkomelijke hindernissen voor een gepaste en regelmatige behandeling. Schrijf vóór 1 september 2008 een beleefde brief aan de Minister van Gezondheid waarin je aandringt op een betere bescherming van vrouwen en preventie van geweld en discriminatie.

Stuur een brief naar:

Voorbeeldbrief

Dr. M Tshabalala-Msimang

[ Plaats, … June / July / August 2008 ]

Minister of Health Ministry of Health Private Bag X399 Pretoria 0001 South-Africa

Dear Minister, Post: € 0,90 + ‘a prior’ etiket I want to express my concern at the treatment of rural women having HIV, who, due to poverty don’t have access to the necessary health services. It pleases me that recently a new HIV/AIDS and STI Strategic Plan, 2007-2011, has been adopted . Also the Criminal Law Amendment Act is an improvement in reforming the law to protect women’s rights. In spite of these changes, more efforts have to be done to promote and protect the rights of rural women affected with HIV and AIDS, and confronted with gender-based violence and poverty. I rely on you to ensure that the necessary measures will be taken to help these women. Yours sincerely,

en een kopie naar: Dr. A. Sooklal Ambassadeur van Zuid-Afrika Montoyerstraat 17-19 1000 Brussel E: embassy@southafrica.be Post: € 0,54

[ naam, adres en handtekening ]

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen. Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties / JUNI 2008 / 13

PRIKBORD

COLOFON Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International.

Jaarrapport 2008

Bestel het Jaarrapport 2008, een onmisbaar naslagwerk voor de mensenrechtenbeweging, via www.amnesty.be/shop

In memoriam De afgelopen weken namen we afscheid van enkele mensen die veel betekend hebben voor de Vlaamse afdeling van Amnesty International. 21 maart 2008 overleed Bernarde (Bert) Wastiaux-Lievegoed. Ze was jarenlang actief in de Brusselse Amnesty groep en op het nationaal secretariaat in Antwerpen. Tot vlak voor haar dood deed ze, zelfs van thuis uit, nog vrijwilligerswerk voor het secretariaat. 1 april 2008 overleed Toni Van Meirvenne. Toni was een actief groepslid en heeft ook een tijd deel uitgemaakt van het bestuur (als penningmeester) van Amnesty International in Vlaanderen.

Laat je engagement nooit uitdoven Amnesty International vecht wereldwijd tegen mensenrechtenschendingen. Jij kan ons daarbij helpen, ook wanneer je er niet meer bent. In je testament kan je een stukje van je erfenis reserveren voor Amnesty. Zo blijft je engagement na je dood verder leven. Meer informatie vind je op www.amnesty.be/steunamnesty

ADVERTENTIE Adhérez à AMNESTY INTERNATIONAL

ADVERTENTIE Sluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL

BELGIQUE FRANCOPHONE

NEDERLAND

Rue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles

Keizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam

ADVERTENTIE Support AMNESTY INTERNATIONAL 1 Easton Street / UK – London WC1X 8D

14 / JUNI 2008 /

Amnesty’s Jaarrapport 2008 verscheen op 28 mei. Het rapport belicht de wereldwijde mensenrechten situatie tijdens het jaar 2007. Zestig jaar na de geboorte van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens toont het rapport aan hoe kwetsbaar deze rechten blijven in een groot deel van de wereld.

Redactie Nina Berghmans (hoofdredactie), Rita Naets (eindredactie) E: AmnestyinActie@aivl.be W: www.amnesty.be/amnestyinactie Verantwoordelijke uitgever Jan Brocatus / Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen Werkten mee Erica Baeck, Eva Brems, Staf Coertjens, Dominique De Wachter, Frederic Diependaele, Carina Govaerts, Danielle Hennaert, Frank Meeussen, Albine Van Bouwel, Gerd Veroft Vormgeving Wendy Guns, Gramma, Antwerpen Druk Dessain Printing, Mechelen Oplage 32.000 Verschijningsdata 2008 03/03, 02/06, 01/09, 01/12 ISSN 0771-7687 De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak of GFT-zak. Amnesty International is een wereldwijde onafhankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. Onze activisten worden gedreven door verontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.

Raad van Bestuur Georges Blauwet, Eva Brems, André De Messemaeker, Lieven De Wolf, Aagje Ieven, Filip Reyniers, Bernard Sintobin, Monique Smits, Alain Versluys Amnesty International Vlaanderen vzw Kerkstraat 156 / B-2060 Antwerpen T: 03 271 16 16 / F: 03 235 78 12 Amnesty@aivl.be / www.amnesty.be Giften zijn welkom op rekeningnummer 000-0000082-82. Vanaf 30 euro op jaarbasis ontvang je een fiscaal attest. Meer info over hoe je Amnesty International kan steunen lees je op www.amnesty.be/steunamnesty Tijdschrift opzeggen Wil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen? Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be

CAMPAGNE

van de Belgische Coalitie tegen het gebruik van Kind soldaten. Zij lanceerde op 12 februari 2008 met de hulp van toenmalig premier Verhofstadt de Rode Handen Campagne.

Rode handen voor kindsoldaten F rank Meeussen De wereldwijde campagne wil op 12 februari 2009 één miljoen rode handafdrukken aan de Verenigde Naties overhandigen. De Internationale Coalitie tegen het gebruik van Kindsoldaten vraagt daarmee om na de vele beloften, concrete acties te ondernemen en de verantwoordelijken op het matje te roepen. De eerste ‘International Red Hand Day’ had plaats op 12 februari 2002, toen het Aanvullend Protocol bij het VN-verdrag inzake de Rechten van het Kind van kracht werd. De minimum leeftijd voor recrutering van militairen werd daarmee opgetrokken van 15 naar 18 jaar. Hoewel sindsdien internationaal belangrijke juridische stappen zijn genomen, is het aantal kindsoldaten amper verminderd. Wereldwijd worden nog steeds meer dan 250.000 kinderen ingezet in gewapende conflicten. De Coalitie pleit voor een dubbele aanpak. Ten eerste moet er dringend een einde komen aan de straffeloosheid van hen die kinderen recruteren. Bepaalde krijgsheren, waarvan al jaren geweten is dat ze op grote schaal, al dan niet gedwongen, kinderen ronselen als soldaat, lopen nog steeds vrij rond. Ten tweede moet de inzet van kindsoldaten ruimer worden aangepakt. Dit wil zeggen dat overheden meer moeten investeren

in preventie en in reïntegratie van kindsoldaten, door onderwijs, werkgelegenheid en andere sociale structuren te creëren. Ook de controle op wapentrafieken is noodzakelijk. Er bestaat een wezenlijk verband tussen kindsoldaten en de ongecontroleerde verspreiding van lichte wapens.

Wereldwijd worden nog steeds meer dan 250.000 kinderen ingezet in gewapende conflicten Ook jij kan de handen uit de mouwen steken! Verzamel zoveel mogelijk rode handafdrukken en oefen druk uit op de internationale gemeenschap. Kopieer de achterkant van dit magazine en laat vrienden, familieleden, kennissen,… hun handafdruk zetten.

Je kan ook een speciale activiteit organiseren om snel een groot aantal handafdrukken te verzamelen. Ideeën voor acties vind je op www.redhandday.org

/ JUNI 2008 / 15

RODE1 HANDEN CAMPAGNE 2008 miljoen handafdrukken protesteren tegen het gebruik van kindsoldaten

mijn persoonlijke boodschap:

naam:

stuur deze brief terug naar De Belgische coalitie tegen het gebruik van kindsoldaten, italielei 98a, 2000 antwerpen