Amnesty in Actie 3, 2008 by Amnesty International Vlaanderen

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 35 NR 3 / SEPTEMBER 2008 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687

DEZE EDITIE VOORWOORD

INHOUD

AGENDA

GOED NIEUWS

CAMPAGNE

60 kaarsjes voor de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens

COLUMN

FOTOREPORTAGE

INTERVIEW

Wat is het belangrijkste mensenrecht voor jou?

Amnesty International in Turkije; de aanhouder wint

Overwegende, dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld; Zo begint de Preambule (dat is een soort voorwoord) van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 10 december 1948. Zestig jaar geleden … Als resolutie van de Algemene Vergadering stelt de Universele Verklaring op juridisch vlak minder voor dan de vele verdragen die er in de decennia nadien op gevolgd zijn: de verdragen van de Verenigde Naties over burgerlijke en politieke rechten, over economische, sociale en culturele rechten, over vrouwenrechten, kinderrechten, rechten van personen met een handicap, over racisme en foltering … En de regionale verdragen in de Raad van Europa, de Organisatie van Amerikaanse Staten en de Afrikaanse Unie. Het zijn er veel. Om alle juridische details van het internationale systeem voor de bescherming van de mensenrechten onder de knie te hebben, moet je tegenwoordig een universitaire cursus gevolgd hebben.

ACHTER DE SCHERMEN

IN BEWEGING

KOM IN ACTIE

Maar om te begrijpen waarover het gaat, hoef je niet te studeren – dat is juist de kracht van mensenrechten. Ze vertolken datgene wat voor alle mensen, overal ter wereld, fundamenteel is: vrijheid, waardigheid, gerechtigheid, gelijkheid.

SCHRIJFACTIE

Eva Brems, voorzitter

PRIKBORD

COLOFON

Op het menu van het landenteam Regio Grote Meren

Romakinderen, schrijf ze vrij

coverfoto: @ Wouter Missiaen 4 juni 2008: Amnest y vestigt wereldrecord in Sint-Truiden

Agenda 10 oktober Schrijf-ze-VRIJdag

17 oktober Dag tegen Armoede

9-10 december Arno and friends in concert

Tijdens de jaarlijkse Schrijf-ze-VRIJdag kruipen meer dan 600 scholen en 100.000 jongeren in hun pen voor mensenrechten. Dit jaar gaat de Schrijfze-VRIJdag door op 10 oktober met als thema ‘Romakinderen in Europa’. Meer op pagina 12

De strijd tegen armoede moet levend worden gehouden. Elk jaar wordt daarom op 17 oktober de Werelddag van Verzet tegen Extreme Armoede gevierd. Amnesty International is één van de organisaties die armoede en uitsluiting de wereld willen uitbannen.

Op 9 en 10 december bouwt Arno een feest ter gelegenheid van de 60e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Hij en bevriende muzikanten concerteren samen voor Amnesty International in de AB in Brussel.

Meer over deze en andere activiteiten op www.amnesty.be/kalender

2 / SEPTEMBER 2008 /

‘The world’s largest flaming image using candles’ staat sinds 4 juni op naam van de Vlaamse afdeling van Amnesty International. Met 26.105 brandende kaarsen vormden we ons logo: de kaars met prikkeldraad. Maar liefst 130 vrijwilligers toverden de Grote Markt van Sint-Truiden om in een ware vuurzee. De recordpoging levert ons een plaatsje op in het befaamde Guinness Book of World Records. Met het wereldrecord herdacht Amnesty International de 19e verjaardag van de protesten op het Tienanmenplein. Die werden op 4 juni 1989 bloedig neergeslagen door de Chinese overheid.

Amnesty breekt het wereldrecord

GOED NIEUWS

Jaranbayar Soyolt vrijgelaten Op 6 juli lieten de Chinese autoriteiten hem vrij en kon hij terugkeren naar huis, naar Mongolië. Tijdens een bezoek aan de Mongoolse afdeling van Amnesty International dankte hij het spoedactienetwerk voor de vele brieven die voor hem geschreven werden. Word ook spoedactieschrijver en help mee om mensen vrij te krijgen. Voor meer info: www.amnesty.be/watkanikdoen Jaranbayar Soyolt op bezoek bij Amnest y Mongolië

In ons vorige nummer vroegen we jullie te schrijven voor de boeren van het Palestijnse dorp Jayyus. Tijdens het Filmfestival Open Doek in Turnhout voerde het Landenteam Israël/Palestina samen met de Amnesty groep uit Turnhout actie voor hen. Maar liefst 1.400 handtekeningen werden er verzameld. Begin juni 2008 kreeg Amnesty International het goede nieuws dat de vergunning van Sharif Omar eindelijk hernieuwd werd. Hij is één van de vele boeren wiens verzoek voor hernieuwing vorig jaar werd geweigerd. Vele andere boeren en inwoners van Jayyus krijgen nog steeds geen toegang tot hun land. We blijven actie voor hen voeren.

Sharif Omar krijgt toegang tot zijn land

Verenigde Naties tegen seksueel geweld

Op 19 juni 2008 besloot de VN-Veiligheidsraad met een resolutie zijn acties tegen seksueel geweld in conflictgebieden te versterken. Secretaris-Generaal Ban Ki-moon wil dat vrouwen organisaties actief deelnemen in de ontwikkeling van mechanismen om vrouwen en meisjes te beschermen tegen seksueel geweld. Voorheen werden deze organisaties hier niet consequent bij betrokken. Bovendien zal intensief onderzoek verricht worden naar manieren om seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes te verminderen, gespecificeerd voor elk land. Betoging tegen seksueel geweld in Madrid

Ingrid Betancourt vrij De Frans-Colombiaanse Ingrid Betancourt is op 2 juli 2008 bevrijd door het Colombiaanse leger. Ze werd al meer dan zes jaar gegijzeld door de FARC-rebellen. De politica werd herenigd met haar familie en verkeert in goede gezondheid. Amnesty International noemt de vrijlating zeer positief nieuws. “We mogen echter niet vergeten dat er nog honderden mensen vastgehouden worden in Colombia. We blijven eisen dat de FARC hen onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijlaat.” / SEPTEMBER 2008 / 3

Campagne

60 kaarsjes voor de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Amnesty International viert feest

Gefeliciteerd! De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens bestaat dit jaar 60 jaar. Amnesty International zet ter gelegenheid van deze verjaardag de centrale boodschap van de Universele Verklaring, een boodschap van hoop, in de verf. Tegelijkertijd is de organisatie verontwaardigd over het feit dat mensenrechten nog zo vaak geschonden worden. Zo wordt de verjaardag niet alleen een reden tot feest, maar ook een aanleiding om iets te doen. Carina Govaert, verantwoordelijke acties en evenementen bij de Vlaamse afdeling van Amnesty International, coördineert onze viering van de 60e verjaardag.

4 / SEPTEMBER 2008 /

N ina B erghmans – C arina G ovaert De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd op 10 december 1948 aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN). Ze bevat 30 artikelen waarin de rechten vastgelegd zijn die voor iedereen, altijd en overal gelden: van politieke en burgerrechten, zoals het recht voor je mening uit te komen, tot sociaaleconomische rechten als het recht op onderwijs, eten en onderdak. Door het ondertekenen van het VN-handvest hebben de lidstaten zich verplicht de Universele Verklaring te respecteren. “Amnesty International zet zich dag in dag uit in om ervoor te zorgen dat dit ook effectief gebeurt. En er is nog een pak werk aan de winkel. Daarom willen we de 60e verjaardag gebruiken om de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens terug onder de aandacht van het brede publiek te brengen.” aldus Carina Govaert. De verjaardag van een verklaring vieren? Droge kost zou je zeggen. Maar volgens Carina is het dat zeker niet. “Het gaat hier niet om theoretische regeltjes, maar om mensen van vlees en bloed en hun rechten. Ondanks de 60e verjaardag worden er nog elke dag mensen uit hun huis gezet. Tijdens een demonstratie door de politie in elkaar geslagen. Opgepakt voor een e-mailtje. Zomaar vastgehouden zonder dat ze een advocaat mogen zien. Voor deze mensen is de Universele

Verklaring van de Rechten van de Mens absoluut geen droge kost of theorie – zij ondervinden elke dag aan den lijve hoe levensbelangrijk deze afspraken zijn. Maar ook hoe broos ze zijn, en hoe weerloos je bent als individu, als je rechten niet gerespecteerd worden.”

De 60e verjaardag van de Universele Verklaring is niet alleen een reden tot feest, maar ook een aanleiding om iets te doen “Tijdens onze ‘feestperiode’ gaat Amnesty in Vlaanderen heel duidelijk tonen dat de Universele Verklaring over rechten van mensen gaat, niet over “ver-van-mijn-bed”-regeltjes.” zegt Carina. “Daarom kozen we zes mensen die onze campagne een gezicht geven en waarvoor we actie voeren. Stuk voor stuk zijn deze mensen het symbool van verschillende soorten mensenrechtenschendingen: van de voor Amnesty klassieke cases van gewetensgevangenen of terdoodveroordeelden, tot meer economisch, sociaal of cultureel georiënteerde

RUBRIEK COLUMN Een man uit Zuid-Afrika vroeg me ooit of ik het zag zitten om naar ginder te verhuizen. Het was begin jaren 90, vlak na de vrijlating van Mandela. Ik was net terug van een jaar werken in Guinée en de thuiskomst van Mandela had ik gezien op de enige tv in het dorp, de mijne, net hersteld maar nog bij de reparateur en het hele dorp is toen komen kijken of hij weer werkte. Hij werkte, en hoe!

Nu was ik weer in Belgie, presenteerde ik radioprogramma’s en vroeg die man me of ik zwarten in Zuid-Afrika wou komen opleiden: ze mochten nu zelf ook radiostations oprichten, maar ze hadden geen ervaring.

schendingen.” Zo is er Troy Davies, die in 1991 ter dood veroordeeld werd op basis van onduidelijk bewijsmateriaal en die zijn onschuld blijft staande houden. Er is ook het dorp Jayyus op de Westelijke Jordaanoever, waar een hele landbouwgemeenschap geen vrije toegang krijgt tot haar eigen grond – en daardoor met moeite nog in haar eigen levensonderhoud kan voorzien. Het meest bekende gezicht van de campagne is misschien wel Aung San Suu Kyi. Deze politica uit Myanmar zit al sinds juli 2003 onder huis arrest. Bij de 60e verjaardag van de Universele Verklaring willen we dat ze onvoorwaardelijkvrijkomt. Actievoeren voor haar kan overigens nu al, kijk maar op pagina 14. Carina legt uit wat het echte feesten zal inhouden: “van september tot december zal Amnesty International verschillende activiteiten organiseren om het belang van alle mensenrechten voor iedereen te onderstrepen. We willen zo nieuwe mensen laten kennismaken met mensenrechten en hen confronteren met alles wat nog moet gebeuren om de rechten tot realiteit te maken voor iedereen in de wereld.” Ze geeft alvast een paar voorbeelden: “Van september tot december zullen we opvallend aanwezig zijn op seniorennet. be, waar we 50-plussers warm willen maken om zich mee in te zetten voor

de mensenrechten. Voor wie in de eigen vereniging of gemeente een activiteit i.v.m. de verjaardag wil organiseren, hebben we een sprekerspool samen gesteld. Deze enthousiaste en onderlegde sprekers vertellen over Amnesty en de Universele Verklaring. En op 9 en 10 december bouwt Arno voor ons een groots feest: hij concerteert samen met zijn Friends voor Amnesty in de AB in Brussel.”

De Universele Verklaring gaat over rechten van mensen, niet over “ver-vanmijn-bed”-regeltjes Dit is al een beknopt overzicht van de plannen. Op www.amnesty.be/60 vind je de volgende weken meer. “En natuurlijk beperken de activiteiten zich niet tot wat er vanuit het secretariaat gebeurt. Ook verschillende groepen hebben al plannen gesmeed om van de mensenrechtenweek in december een extra feestelijke editie te maken. Dus wees er maar zeker van, de 60e verjaardag zal niet onopgemerkt voorbijgaan!”

Ik heb toen neen gezegd want ik was zwanger. Hoewel dat kind het grootste geluk is dat me ooit is overkomen, vond ik het toen een lastige beslissing. Afrika of kinderen: dat is ingrijpend. Het gevaar ligt op de loer. Ik heb dat met scha en schande moeten leren, dat de keuze voor kinderen de rest voorgoed gaat uitsluiten. Kinderen: dat is zo onwaarschijnlijk wonderlijk, dat is, voor je het weet, het middelpunt. Voor je er erg in hebt, heb je een huisje-tuintje-kindje en daarbuiten is er niks. Goed dat er af en toe zo’n man met kaarsen langskomt, of dat je een blad vindt, in de bus, van Amnesty: met een baby op schoot heeft een moeder véél tijd om te lezen. Ik las toen alles. Ook de voltallige mensenrechten. Inderdaad, ze zouden dat beter ook eens doen in China, in Myanmar of in Iran. Niet de moeders. De mannen vooral. Maar weet u wat daar ook in staat, in die Verklaring? Ik citeer: “...Je hebt het recht op werk in het beroep dat je zelf kiest. Recht op een rechtvaardig loon voor je werk. Mannen en vrouwen moeten voor hetzelfde werk hetzelfde loon krijgen. Je hebt het recht om te genieten van kunst...” Ik wist dat toen niet. Dat er ook zéér dichtbij zéér flagrant mensenrechten worden geschonden. En dat een mens bijlange niet naar Zuid-Afrika moet, om daar tegen te vechten. Annemie Peeters Radio- en TV-presentatrice

/ SEPTEMBER 2008 / 5

Fotoreportage

Wat is het belangrijkste mensenrecht voor jou? “Mijn lievelingsmensenrecht is artikel 26: het recht op onderwijs. Onderwijs is het begin van een wereld waarin de mensenrechten van iedereen gerespecteerd worden! Edward Said zei al dat de enige manier om uit het PalestijnsIsraelisch conflict te geraken onderwijs (tot wederzijdse empathie) was.”

Fiona Ang, Steunpunt Internationaal Beleid van Amnesty International in Vlaanderen

“Als verantwoordelijke voor de ondersteuning van holebi asielzoekers binnen WISH, krijg ik de meest verschrikkelijke verhalen van discriminatie, vervolging en menselijk leed te horen. Ik kan alleen maar hopen dat de Universele Verklaring iedereen de kans geeft om in vrijheid zijn of haar seksuele voorkeur, zonder discriminatie of vervolging, te beleven.”

6 / SEPTEMBER 2008 /

Peter Van Elslander, Werkgroep Internationale Solidariteit Holebi’s (WISH)

Fotoreportage

“Het recht waar ik het meeste waarde aan hecht is vervat in artikel 25: “Je hebt het recht op alles wat nodig is om ervoor te zorgen dat je niet ziek wordt, geen honger hebt en een dak boven je hoofd hebt. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand.” Een simpel basisrecht, maar blijkbaar niet zo simpel om dit te verwezenlijken, zelfs niet in een land als België.”

Flip Kowlier, singer-songwriter

“Ieder heeft het recht om zijn land te verlaten en er terug te keren (art. 13). Dat recht wordt lang niet aan iedereen toegestaan. In de geglobaliseerde wereld is er vrij verkeer van diensten en geld, rijkelui mogen vaak reizen naar waar ze willen. Mensen uit onveilige, arme landen krijgen echter weinig kans om hun situatie te verbeteren. Wetten en criteria moeten afgestemd zijn op de realiteit. We kennen de oorlogen en mensenrechtenschendingen, dus moeten we asielzoekers helpen.”

/ SEPTEMBER 2008 / 7

Josee Goethals, Asielzoekers Integratie Zemst (AZIZ)

INTERVIEW

Amnesty International de aanhouder wint Levent Korkut, medegrondlegger van Amnesty in

van het internationaal bestuur van Amnesty over mensenrechtenactivisme in zijn land D é bora V otq uenne

Het moderne Turkije draagt een bewogen geschie denis met zich mee. De elkaar afwisselende leiders waren de mensenrechten en hun activisten niet altijd even goed gezind. Levent Korkut heeft deze evolutie van dichtbij meegemaakt. In de jaren ’70 van de vorige eeuw plantte hij een kiem die, ondanks verschillende misoogsten, is uitgegroeid tot een beloftevolle afdeling van Amnesty

Levent Korkut © AI

International.

Is het correct te zeggen dat Amnesty in Turkije dan al bijna 40 jaar bestaat? Levent: Ja en neen. In de jaren ’70 van de vorige eeuw zijn we begonnen met het oprichten van een Amnesty sectie in Turkije. We hadden de mensen en de goede bedoelingen wel, maar niet de juiste omkadering of structuur. Vervolgens waren er de staatsgrepen en regimewissels waar onze organisatie niet tegen bestand was. We hielden op te bestaan. Het is maar in 2002 dat we pas écht georganiseerd raakten. Wat maakte dat Amnesty International in Turkije definitief herboren werd in 2002? Levent: De wet bepaalde dat we de toelating van het volledige kabinet moesten hebben; van alle 22 ministers. Dat gebeurde in 2002. Het was hard werken om dit gedaan te krijgen want we hadden geen goede relaties met de overheid. Amnesty had de machthebbers, die de staatsgreep pleegden, bekritiseerd en geprotesteerd tegen de martelpraktijken die ons werden gemeld. Maar wat zich op het internationale toneel afspeelde, heeft waarschijnlijk de doorslag gegeven. Turkije zocht toenadering tot de Europese Unie? Levent: Inderdaad. In 1999 startten de onderhandelingen om Turkije lid te maken van de Europese Unie. Door die onder handelingen werden mensenrechten plots veel belangrijker. De Europese Unie maakte er een agendapunt van; Turkije moest de mensenrechten wel gaan respecteren, er hing teveel aan vast. Deze kans hebben we natuurlijk niet laten voorbij gaan. In 2000 hebben we onze aanvraag voor erkenning ingediend en in 2002 hebben we die gekregen. Het échte werk kon beginnen. En dat werk was? Levent: Om te beginnen hebben we er mee voor kunnen zorgen dat Turkije de meeste internationale verdragen inzake mensenrechten heeft geratificeerd. Opnieuw kwamen de Europese ambities van Turkije ons goed uit. De Europese Unie verwachtte van de Turkse overheid dat ze de verdragen zou ratificeren. Dat maakte onze taak al veel gemakkelijker. Nu krijgen

8 / SEPTEMBER 2008 /

Interview

in Turkije © Circle Up Now/AI

Turkije en lid over 40 jaar Istanboel: activisten vormen het woord esitlik (gelijkheid)

we wel vaker een positieve respons op onze projecten, maar we kunnen tot op vandaag niet zeggen dat er een gevestigde dialoog bestaat tussen de overheid en onze mensen. We horen er nog niet echt helemaal bij. Hoe staat het Turks publiek tegenover Amnesty International? Levent: We kunnen bezwaarlijk stellen dat het grote publiek ons kent. Uit onderzoek is gebleken dat misschien iets meer dan 1/3 van de Turkse bevolking weet waarvoor we staan. Dat is veel te weinig. Mensenrechten of mensenrechtenactivisten zijn niet direct ‘hot’ in Turkije. Maar we werken eraan. We hebben dan niet de budgetten om festivals of grootse evenementen te organiseren, we proberen toch om onder meer via de media onze stem hier en daar te laten horen. Weten de media jullie dan al te vinden? Levent: ... of wij weten de media te vinden. We geven trainingen en workshops over hoe mensenrechten het beste aan bod kunnen komen. We geven journalisten bijvoorbeeld tips en handleidingen over hoe om te gaan met delicate onderwerpen als geweld tegen vrouwen. We benaderen ook overheidsdiensten en proberen hen te sensibiliseren voor deze problematiek. Ik heb de indruk dat deze tactiek haar vruchten afwerpt. Vroeger werden we nooit uitgenodigd op seminaries, maar vandaag wordt onze mening gevraagd. Onze expertise telt mee.

Zijn de internationale campagnes van Amnesty International actueel in Turkije? Levent: We sluiten ons natuurlijk aan bij de grote campagnes zoals Stop Terreur met Recht en ook de Stop Geweld Tegen Vrouwen campagne voeren we zeer actief. Deze campagne heeft bovendien ook een lokale invulling. De wet stelt dat per 50.000 inwoners, de gemeente een opvangtehuis voor vrouwen moet voorzien. Maar de uitvoering laat op de meeste plaatsen op zich wachten; er is geen geld of geen expertise voor. Onze mensen hebben zich met succes in de strijd geworpen en in Ankara zijn we er dan ook in geslaagd om een vluchthuis te openen. Dat was voor ons een zeer grote overwinning.

Mensenrechten activisten zijn niet direct ‘hot’ in Turkije, maar we werken eraan Wat is volgens jou dé grote verdienste van Amnesty International in Turkije? Levent: Het feit dat we mensen met allerlei verschillende ideologische achter gronden aanspreken is zonder meer uniek. We hebben mensen met linkse en centrum-rechtse overtuigingen of

mensen met een islamitische achtergrond, allen zijn vertegenwoordigd. Diversiteit is ons hoogste goed. Zo proberen we ook de holebi’s er bij te betrekken; een groep die hier met veel vooroordelen te kampen heeft. Geen gemakkelijke opdracht dus, maar we komen er wel. We hebben zowel mannen als vrouwen in onze rangen. De vrouwen zijn nog wel meer vertegenwoordigd maar de diversiteit is er al wel. We spreken zowel rijk als arm aan, uit alle hoeken van Turkije. Er zitten Koerden in de organisatie en we publiceren onze brochures in de talen van de verschillende etnische groeperingen. Iedereen is welkom. Hoe zie je de toekomst van Amnesty International in Turkije? Levent: In 2010 wil ik graag de kaap van de 3000 leden overschrijden. Dat zijn er bijna 2000 meer dan we nu hebben. Over 4 jaar zouden we graag aan 5000 leden geraken. Belangrijk daarbij is dat we onze beginselen van diversiteit niet verloochenen. Als we maar één groep zouden aanspreken, hadden we nu waarschijnlijk een pak meer leden. Maar dat zou niet juist zijn. Diversiteit is onze roeping, onmogelijk om ons doel te bereiken als we onze deur niet openzetten voor iedereen. Reportage gerealiseerd met een beurs van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij.

/ SEPTEMBER 2008 / 9

Achter de schermen

Op het menu van het landenteam Regio Grote Meren © maître Dunia Ruyenz

Griet Ysewyn

Elke maand blaast het landenteam Regio Grote Meren verzamelen. Ons team bestaat uit zeven vrijwilligers die de situatie in Burundi, Rwanda en de Democratische Republiek

Om het verteerbaar te houden heeft ieder teamlid een specialisatie: dit kan zowel één van de drie landen zijn, als een specifiek thema (mensenrechtenactivisten, vrouwen of kindsoldaten). De meest relevante informatie spelen we door naar de Amnesty groepen, die we bovendien helpen met het uitwerken van concrete (schrijf)acties. Samen met het secretariaat bekijken we hoe we de politiek en de media kunnen benaderen.

Regelmatig krijgen we schrijnende berichten over overvolle Congolese gevangenissen

Congo (DRC) op de voet volgen. Op het menu staat steeds een goed gevulde agenda.

10 / SEPTEMBER 2008 /

Ons najaarsmenu 2008 besloten we uit te breiden met een focus op het Congolese gevangeniswezen. Regelmatig krijgen we immers schrijnende berichten over overvolle Congolese gevangenissen. Cellen van twee bij drie meter bieden er onderdak aan 10 tot 15 gedetineerden. Door het plaatsgebrek moeten de gevangenen om de beurt slapen. Er is een nijpend tekort aan water, voedsel, sanitaire voorzieningen en gezondheidszorg. Militairen en burgers zitten samen opgesloten, wat geweld in de hand werkt. Bewakers deinzen niet terug voor mishandeling en diefstal.

Het moeilijkste voor veel gevangenen is de uitzichtloosheid van hun gevangenschap. De DRC kent een gebrekkig juridisch systeem. Slechts een kleine minderheid zit in de gevangenis na een proces. De meeste gedetineerden hebben bovendien geen advocaat kunnen raadplegen. In december geeft het landenteam Regio Grote Meren via foto’s en getuigenissen een stem aan deze mensen in de Centrale Bibliotheek van de KU Leuven. Op 3 december getuigt Maître Dunia, medewerker van de Congolese ngo Promotion des Droits de l’Homme. Hij bezoekt gevangenissen en onderhandelt er met de gevangenisdirecteur over de gevangenen, de toestand waarin ze zich bevinden en hun vrijlating, indien ze hiervoor in aanmerking komen. Meer over het landenteam Regio Grote Meren op www.amnesty.be/grotemeren

23 november 2008 – 5 januari 2009 Tentoonstelling ‘Congolese behind Bars – Barslecht in Congo’ 3 december 2008 Vernissage met getuigenis van Maître Dunia Inkomhal Centrale Bibliotheek Mgr. Ladeuzeplein 21 in Leuven

IN BEWEGING

Brugse groepen voeren actie Zaterdag 7 juni wapperde de Amnesty vlag op de Brugse markt. Brugse groepen voerden actie tegen mensenrechtenschendingen in China. Een tiental Amnesty vrijwilligers loodsten Bruggelingen en toeristen langs een informatieparcours, spraken hen aan om petities te tekenen en solidariteitskaartjes te versturen. Vooral de gekooide computermuis (die de Chinese internetcensuur voorstelde) en de grote foto van een executiebusje (dicht bij de Brugse sightseeing busjes) sprongen in het oog.

Het Lierse Stadsbestuur organiseerde op 4 mei een herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van de concentratiekampen. De Amnesty groep van Lier zorgde ervoor dat onze voorzitter Eva Brems er een toespraak kon houden over “60 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens de uitdagingen van vandaag”.

Groep Lokeren fietst voor Huang Jinqiu Rode handen tegen kindsoldaten Op vele zomerfestivals maakten de bezoekers kennis met de Rode Handen Campagne, tegen kindsoldaten. De Amnesty groepen van Boom en Schelle verzorgden op Mano Mundo de stand, samen met het Themacoördinatieteam Vrouwen. Ook op Werchter Boutique moedigden onze vrijwilligers de passanten aan om mee te doen. De Brusselse Amnesty groepen vroegen op het Vijverfestival aan de aanwezige gezinnen om samen actie te voeren tegen kindsoldaten. Iemand vermeldde op zijn handafdruk: ‘dat alle kindjes een tof leven mogen hebben’.

In het teken van de campagne Goud voor Mensenrechten organiseerde de groep van Lokeren een fietszoektocht met als afsluiter een lekkere Chinese maaltijd. Dankzij de inzet van alle groepsleden waren er 112 inschrijvingen. De reacties van de deelnemers waren heel positief. De eerste prijs – een gouden fietsbel – ging naar kinderen. De tweede prijs – een zilveren fietsbel – werd uitgereikt aan volwassenen. De groep verzamelde die dag heel wat handtekeningen voor de vrijlating van Huang Jinqiu.

Herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog

Huang Jingiu

Rommelmarkt in Gent De rommelmarkt in de Lange Violettestraat in Gent is voor de liefhebbers van dergelijke evenementen een begrip. Meer dan 2 km antiek – rommel – brocante en dat gedurende twee volle dagen. Omdat daar zoveel schoon volk passeert leek het voor de Gentse groep 132 een ideaal gebeuren om te sensibiliseren en uiteraard ook om euro’s voor Amnesty International binnen te brengen. De opbrengst van € 375 is mooi meegenomen.

/ SEPTEMBER 2008 / 11

Kom in actie

Niet iedereen is gelijk. Dat ervaren Roma (“zigeuners”) dag na dag, waar ze ook gaan. Hun kinderen worden vaak onderwezen op een te laag niveau, omdat ‘men’ denkt dat ze het gewone niveau niet aankunnen. Dat is discriminatie, een muur die de vooruitgang van de Roma blokkeert. Door hun gebrekkige opleiding vinden ze amper een job en blijven ze gevangen in armoede. Maar jij en je pen kunnen hen helpen! Doe op 10 oktober mee met de Schrijf-ze-VRIJdag van Amnesty International.

Romakinderen, schrijf ze vrij E va B erghmans De Roma behoren tot de armste en meest gemarginaliseerde bevolkingsgroepen in Europa. Roma zijn het slachtoffer van massale discriminatie. Hun mensenrechten worden miskend. Zo weigeren sommige landen om hen identiteitspapieren te geven en te registreren in een gemeente. Bijgevolg worden ze uitgesloten bij de verkiezingen en hebben ze amper toegang tot gezondheidszorg, sociale bijstand en andere voor delen. Ze leven in sloppenwijken en kampen, aan de rand van de samenleving. Ze hebben het moeilijk om een job te vinden en zijn arm. Romakinderen lijden onder de situatie van hun gemeenschap. Door de armoede krijgen zij vaak geen onderwijs. Ze raken bijvoorbeeld niet op school omdat er geen openbaar vervoer is. In landen als Slovakije, Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina en Macedonië worden Romakinderen naar aparte scholen gestuurd, gescheiden van de “gewone” kinderen. Het onderwijs is er van een lager niveau. Ze worden ook vaak geplaatst in het bijzonder onderwijs omdat men ervan uitgaat dat ze een geestelijke beperking hebben. Dat is uiteraard onterecht, net als vele andere vooroordelen over Roma. De speciale scholen voor Roma zijn vaak overbevolkt. Er is er een nijpend tekort aan boeken, voedsel, water, transport en leerkrachten. Er zijn geen lessen in de Romataal, -cultuur en -geschiedenis. Roma maken zelden hun school af. Maar zonder diploma kunnen ze al hun talenten niet ontplooien. Als ze wel een diploma halen, zorgt het gebrekkig onderwijs ervoor dat ze minder kans hebben op werk. Zo blijven ze verstrikt in armoede en onmacht. Nochtans heeft iedereen, ook Roma, recht op onderwijs. Onze Schrijf-ze-VRIJdag biedt de geknipte gelegenheid om dit probleem aan te pakken! Meer over de Schrijf-ze-VRIJdag vind je op www.amnesty.be/schrijfzevrijdag

12 / SEPTEMBER 2008 /

Slovakije: Segregatie van Roma in het onderwijs In Slovakije worden enorm veel Romakinderen geplaatst in ‘bijzondere’ lagere scholen, bedoeld voor kinderen met een mentale beperking. Ze krijgen er ondermaats onderwijs. Daardoor wordt hun toegang tot voortgezet onderwijs en tewerkstelling sterk ingeperkt. Tachtig procent van de leerlingen in het bijzonder onderwijs zijn Roma. Zo ook in Pavlovce nad Uhom, een kleine stad in het oosten van Slovakije. Er zijn twee scholen: een gewone school en een bijzondere school. Twee derde van de Romakinderen in de stad worden in het bijzonder onderwijs geplaatst. Uit inspecties door het stadsbestuur bleek dat ten minste 17 van hen daar niet thuis horen. Volgens Amnesty ligt het reële aantal veel hoger. Schrijf een beleefde brief naar de Slovaakse Minister van Onderwijs en spoor hem aan ervoor te zorgen dat de Romakinderen opnieuw worden getest. Waar nodig moeten ze zo snel mogelijk in het reguliere onderwijs worden opgenomen.

SCHRIJFACTIE

Stuur een brief naar:

Voorbeeldbrief

Ján Mikolaj

[ Plaats, … September / 0ctober 2008 ]

Minister of Education Ministerstvo školstva Stromová 1 813 30 Bratislava Slovakia

Dear Minister, I am writing to express my deep concern at the de facto segregation of Romani children in the special school of Pavlovce nad Uhom. During the 2007/2008 school year it has been proven that many Romani children were placed there inappropriately, and there is evidence that several more continue in the special school today. I urge you to ensure that all children attending Pavlovce nad Uhom special school are re-assessed, and where appropriate that measures are taken for their swift reintegration into the mainstream school. An effective remedy, including reparations, should be provided to the children affected. I also urge you to introduce the changes to laws, policies and practices needed to ensure that erroneous placements of Romani children in special schools will not reoccur in Pavlovce nad Uhom, or elsewhere in Slovakia. Sincerely yours,

F: +421 2 54 773 986 E: kancmin@minedu.sk Post: € 0,80 + ‘a prior’ etiket

en een kopie naar: Dušan Caplovic Deputy Prime Minister for Human Rights and Minorities Sekcia l’udských práv a menšín, Úrad vlády Slovenskej republiky Nám. slobody 1 813 70 Bratislava Slovakia F: +421 2 52 491 647 E: urad@vlada.gov.sk Post: € 0,80 + ‘a prior’ etiket

[ naam, adres en handtekening ]

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.

/ SEPTEMBER 2008 / 13

SCHRIJFACTIE

Aung San Suu Kyi is waarschijnlijk één van de bekendste politieke activisten ter wereld. Zij is mede-oprichter van de Nationale Liga voor Democratie die in 1990 als overwinnaar uit de verkiezingen kwam. In 1991 kreeg zij de Nobelprijs voor de vrede omwille van haar geweldloos verzet tegen de militaire junta in haar land en voor haar inzet voor de mensenrechten. Om haar te beletten de leiding van het land op zich te nemen, heeft de junta haar in de gevangenis gezet, onder huisarrest geplaatst, andere restricties opgelegd… Sinds juli 2003 zit ze opnieuw onder huisarrest. Bij de 60e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens willen we dat ze onvoorwaardelijk vrijkomt. Zij én de ongeveer 1850 andere politieke en gewetensgevangenen in Myanmar.

Stuur een brief naar:

Schrijf vóór 1 november 2008 een beleefde brief aan de Minister van Buitenlandse Zaken waarin je aandringt op de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van Aung San Suu Kyi en van alle gewetensgevangenen in Myanmar.

Foreign Minister Nyan Win

Voorbeeldbrief

Ministry of Foreign Affairs Naypyitaw Union of Myanmar

[ Plaats, … September / 0ctober 2008 ]

F: + 95 1 222 950 of + 95 1 221 719 E: mofa.aung@mptmail.net.mm Post: € 0,90 + ‘a prior’ etiket

en een kopie naar: Z.E. de heer U Thaung Tun Ambassadeur van Myanmar Generaal Wahislaan 9 1030 Brussel F: 02 705 50 48 Post: € 0,54

Dear Minister, This year, the world celebrates the anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, which enshrined indivisible human rights for every person 60 years ago. The Myanmar government must also recognize human rights in Myanmar, most urgently in relation to the detention of Daw Aung San Suu Kyi and all other prisoners of conscience. I strongly urge the Myanmar authorities to release all long-standing prisoners of conscience, including Aung San Suu Kyi and other members of the NLD, senior political representatives of the ethnic minorities, members of student activist groups, and monks and other religious leaders. The Myanmar authorities must also reveal the identity and location of all detainees, guarantee their well-being and allow immediate access to them. I urge you to ensure that all people in Myanmar are able to peacefully exercise the rights to freedom of expression, association and assembly without fear of harassment, intimidation or arbitrary detention, in line with international human rights standards. Yours faithfully,

[ naam, adres en handtekening ]

14 / SEPTEMBER 2008 /

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.

Colofon

Bewegingsdag 2008: wees erbij De jaarlijkse bewegingsdag is een ontmoetingsdag, studiedag, kennismakingsdag, interactiedag en nog veel meer. Georganiseerd voor iedereen die, op welke manier ook, actief is voor Amnesty. In Vlaams Gemeenschapscentrum De Kriekelaar in Schaarbeek behandelen we op 4 oktober verschillende thema’s. De lopende en komende campagnes worden doorgenomen. Je kan deelnemen aan een boeiend wereldcafé en kiezen tussen verschillende werkwinkels. We sluiten af met een getuigenis van een slachtoffer van mensenrechtenschendingen. Kortom, op de bewegingsdag kom je te weten wat het volgende werkjaar brengt en maak je kennis met andere activisten. Je bent van harte uitgenodigd. Voor meer info en inschrijving kan je terecht bij Erica Baeck. Mail naar EricaB@aivl.be of bel naar 03 217 44 29

Wijziging van bank?

Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International. Redactie Nina Berghmans (hoofdredactie) Rita Naets (eindredactie) E: AmnestyinActie@aivl.be W: www.amnesty.be/amnestyinactie Verantwoordelijke uitgever Jan Brocatus / Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen Werkten mee Erica Baeck, Eva Berghmans, Eva Brems, Vik Bulik, Griet Ysewyn, Carina Govaert, Danielle Hennaert, Annemie Peeters, Gerd Veroft, Débora Votquenne Vormgeving Wendy Guns, Gramma, Antwerpen Druk Dessain Printing, Mechelen Oplage 32.000 Verschijningsdata 2008 Verschijningsdata 2008 (onder voorbehoud): 03/03, 02/06, 01/09, 01/12 ISSN 0771-7687 De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak of GFT-zak.

Steun je Amnesty International met een doorlopende (bestendige) betalingsopdracht en wil je overstappen naar een andere bank? Vergeet dan niet je opdracht opnieuw op te starten. Dit kan je zelf bij de nieuwe bank regelen (vermeld de gestructureerde mededeling van je opdracht). Of geef ons een seintje, dan maken we een nieuw opstartformulier voor je in orde. Neem contact op met Myriam Caals. T: 03 217 44 28 – E: MyriamC@aivl.be

Adverteren in Amnesty in Actie, het kan! Neem contact op met Nina Berghmans voor meer details en tarieven. T: 03 271 16 16 – E: NinaB@aivl.be

ADVERTENTIE Adhérez à AMNESTY INTERNATIONAL

ADVERTENTIE Sluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL

BELGIQUE FRANCOPHONE

NEDERLAND

Rue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles

Keizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam

Amnesty International is een wereldwijde onaf hankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. Onze activisten worden gedreven door verontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen. Raad van Bestuur Georges Blauwet, Eva Brems, André De Messemaeker, Lieven De Wolf, Aagje Ieven, Filip Reyniers, Bernard Sintobin, Monique Smits, Alain Versluys Amnesty International Vlaanderen vzw Kerkstraat 156 / B-2060 Antwerpen T: 03 271 16 16 / F: 03 235 78 12 E: Amnesty@aivl.be / W: www.amnesty.be Giften zijn welkom op rekeningnummer 000-0000082-82.Vanaf 30 euro op jaarbasis ontvangt u een fiscaal attest. Meer info over hoe u Amnesty International kan steunen leest u op www.amnesty.be/steunamnesty. Tijdschrift opzeggen Wil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen? Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be

ADVERTENTIE Support AMNESTY INTERNATIONAL 1 Easton Street / UK – London WC1X 8D

/ SEPTEMBER 2008 / 15

60 JAAR UNIVERSELE VERKLARING VAN DE RECHTEN VAN DE MENS

MET JOUW STEUN GAAT ONZE STRIJD VERDER Tegen foltering, tegen huiselijk geweld, tegen discriminatie, voor het recht op onderwijs, voor vrijheid van meningsuiting, … Een extra ‘verjaardagsgift’ is welkom op rekening 000-0000082-82. Geef bijvoorbeeld een symbolisch bedrag van € 30 voor de 30 artikelen van de Universele Verklaring of € 60 voor de 60e verjaardag. Plaats ajb in de mededeling: “Verjaardagsgift AIA3”. Hartelijk dank.