“Oslo”
“ออสโล” ดีไซน เด น ดินแดนพระอาทิตย เที่ยงคืน
85
เที่ยวนอกบ าน
Text : เพ็ญจมาส ศิริกิจวัฒนา Photo : อมร ลังเมือง
ออสโล โอเปร าเฮ าส สถาป ตยกรรมร วมสมัยจากแนวคิดธารน้ําแข็งยักษ โผล ขึ้นมาจากน้ํา
86
“Oslo”
“ออสโล” ดีไซน เด น ดินแดนพระอาทิตย เที่ยงคืน ท ามกลางความหนาวเหน็บในแทบทุกฤดูกาลที่เป นอุปสรรค เบา ๆ ไปจนถึงสาหัสในการดําเนินชีวิตของชาวนอร เวย แต ผู มา เยื อ นยั ง คงสั ม ผั ส ได ถึ ง ความรู สึ ก อบอุ น ที่ แ ทรกตั ว อยู ใ นผล งานการออกแบบหลากหลายแขนงที่ลือชื่อของดินแดนแห งนี้ ทั้งยังคอยโอบกอดชีวิตผู คนในเมืองนี้ไว ให มีสุนทรีย ในวิถีชีวิต ทุกย างก าว
87
เที่ยวนอกบ าน
88
Mathallen Food Hall ฟู ดฮอล สุดชิค แหล งอาหารอร อย ในบรรยากาศอบอุ น
บรรยากาศภายใน ออสโล โอเปร าเฮ าส
ในที่สุดเมื่อโพยของแผนเดินทางครั้งล าสุด ออกมาพร อมกับมี กรุงออสโล (Oslo) เมืองหลวง ของประเทศนอร เวย หนึ่งในกลุ มประเทศสแกน ดิเนเวีย จัดอยู ในจุดหมายปลายทางของนักเดิน ทางอย างฉันด วยนัน้ ก็ยงิ่ ทําให หวั ใจเต นระทึกไม น อยเลยทีเดียว เพราะออสโลนั้นขึ้นชื่อว าเป น เมืองที่มีค าครองชีพสูงติดอันดับหนึ่งของโลก เนือ่ งมาจากต นทุนการผลิตและค าแรงทีส่ งู ลิว่ ถึง กระนั้ น ออสโลก็ ยั ง คงเป น เมื อ งดาวเด น ของ ประเทศในแถบสแกนดิเนเวียที่นักท องเที่ยวทั่ว โลกต างพากันมุง หน าไปหาประสบการณ ความสุข กันอย างไม ลดละ ซึง่ นอกจากจะเป นเมืองทีเ่ ป ย ม ด วยธรรมชาติและเป นแหล งรวมศิลปะทีน่ า สนใจ ของดิ น แดนแถบนี้ แ ล ว ยั ง เป น เมื อ งจุ ด หมาย ปลายทางสําหรับสถาป ตยกรรมและการออกแบบ ที่ขึ้นชื่อไม แพ ชาติใดใดในโลกอีกด วย ทั น ที ที่ ก า วลงจากเครื่ อ งบิ น ที่ ส นามบิ น ออสโล การ เดอร มอน (Oslo, Gardermoen) ไม ว าอากาศภายนอกจะหนาวเหน็บแค ไหนก็ตาม ฉัน ก็ยังสัมผัสได ถึงความรู สึกอบอุ นจากงานไม ที่ ตกแต งอยูโ ดยรอบภายในสนามบิน ตัง้ แต พนื้ ทาง เดินไปถึงเคาน เตอร เช็คอิน เห็นแล วพาลอดคิด อิจฉาตาร อนไม ได วา บ านเมืองนีช้ า งมีไม เหลือเฟ อ ให ใช กันเป นว าเล นเสียจริง งานตกแต งภายในที สนามบินไม ได หวือหวาอลังการงานสร างแต อย าง ใด แต ความสวยเรียบง ายที่ตอบโจทย การใช งาน กลับเป นเสน ห ที่ลงตัวไม น อยเลย
หลังจากลากกระเป าขึน้ รถไฟเข าทีพ ่ กั ในเมือง กันแล ว เราพากันออกไปชมงานสถาป ตยกรรมใน บริเวณใกล ๆ ที่พักเป นการชิมลางกันก อน ถึง แม วา ช วงเวลานัน้ จะเย็นยํา่ แล วก็ตาม แต ยงั คงมี แสงแดดจ าทีค่ อยท ารบกับสายลมหนาวทีค่ อยพัด กลบความร อนแรงอย างไม คดิ ชีวติ ต างชนะกันใน มุมของตัวเอง ลมหนาวและแดดจ าในเวลาที่ท องฟ าควรจะ โพล เ พล ไ ด แ ล ว นั้ น ทํ า ให ก ารเดิ น ชม ออสโล โอเปร าเฮ าส แห งใหม ที่ขึ้นชื่อในด านผลงานการ ออกแบบนัน้ กลายเป นอารมณ สดใสในยามคํา่ คืน ทีแ่ สนจะเหน็บหนาว โอเปร าเฮ าส แห งนีไ้ ด รบั การ ออกแบบแนวสถาป ตยกรรมร วมสมัยจากแนวคิด ธารนํา้ แข็งยักษ โผล ขนึ้ มาจากนํา้ โดยมีทางเดินที่ ทําเป นสะพานลาดเอียงสีขาวที่เชิญชวนให เหล า นักท องเที่ยวพากันมาถ ายภาพ ส วนมุมด านหน า ก็ เ ป น อี ก มุ ม ที่ นั ก ท อ งเที่ ย วสามารถขึ้ น ไปชม ทิ ว ทั ศ น มุ ม กว า งโดยรอบของกรุ ง ออสโลจาก หลังคาของอาคารแห งนี้ได ด วยความที่อาคารโอ เปร าเฮ าส นั้นเน นการออกแบบพื้นที่ว างทําให เรา ต องเดินปะทะกับลมหนาวอย างหลีกเลี่ยงไม ได ยิง่ โล ง ยิง่ หนาว แต ยงิ่ งดงาม ภายในตัวอาคารยัง ตกแต งด วยงานไม อวดพืน้ ผิวเสีย้ นไม ธรรมชาติที่ สวยงามและช วยส งผ านไออุ นให กับผู มาเยือน พอได อิ่มเอิบกับการยลงานดีไซน ชื่อดังกันแล ว พวกเราก็พากันไปป ดท ายวันด วยมื้อคํ่าราวสาม ทุ มภายใต ท องฟ าที่เจิดจ าและบรรดาร านรวงยัง
สนามบินออสโล การ เดอร มอน
คลาคลํ่าด วยผู คน จะว าไปแล วงานออกแบบสถาป ตยกรรมและ ตกแต งภายในของเมืองนี้ แม จะดูเรียบง ายแต โดดเด นและทําหน าทีต่ อบโจทย ให กบั ผูค นได เป น อย างดี ทั้งยังได ส งผ านความอบอุ นจากงานไม ฝ มือประณีตไว เสมอ ว ากันว าผลิตภัณฑ ที่ทําจาก ไม นั้ น ถื อ ว า เป น ประเพณี นิ ย มที่ ช าวสแกนดิ เ น เวียนทุกคนทีม ่ ฐี านะดีนนั้ จะต องดิน้ รนหาซือ้ บ าน พักฤดูร อนที่ทําจากไม กันเลยทีเดียว นอกจากนี้ ออสโล ยังนับว าเป นเมืองที่มีชื่อ เสียงในเรื่องพิพิธภัณฑ ไม น อยเลย โดยเฉพาะ พิพิธภัณฑ เรือไวกิ้ง (Viking Ship Museum) ซึ่ง เป นเป นส วนหนึ่งของพิพิธภัณฑ ประวัติศาสตร ด านวัฒนธรรมของมหาวิทยาลัยออสโล โดยเป ด ให เ ข า ชมทุ ก วั น เวลา 9:00-18:00 น. ตาม ประวัติศาสตร นั้น เรือไวกิ้ง เป นตํานานและราก เหง าของชาวนอร เวย ทมี่ อี ารยธรรมเจริญมาตัง้ แต อดีต ด วยออสโลเคยเป นอาณานิคมใหญ ของ ชุมชนชาวไวกิง้ โบราณ ว ากันว า พวกเขาไม ใช เป น เพียงโจรสลัดทีโ่ หดร ายเท านัน้ แต วถิ ชี วี ติ ของชาว ไวกิง้ ยังได สะท อนให เห็นถึงความเชีย่ วชาญในการ ต อเรือ การเป นนักรบ นักการค า และนักเดินเรือ สํารวจดินแดนใหม ๆ ทีเ่ ก งกล าสามารถ พิพธิ ภัณฑ แห งนีไ้ ด จดั แสดงเกีย่ วกับเรือไวกิง้ โบราณทีส่ ร าง จากไม และเครือ่ งมือในชีวติ ประจําวันทีม ่ อี ายุเก า แก ตั้งแต คริสต ศตวรรษที่ 9 ซึ่งขุดได จากรอบๆ ออสโล ฟยอร ด (fjord)
89
เที่ยวนอกบ าน
ท าเรือชายฝ งของออสโล ฟยอร ด (Fjord)
ศาลาว าการเมืองออสโล โดดเด นด วยสถาป ตยกรรมแนวอาร ตเดโคที่ทันสมัย
ด านนอก พิพิธภัณฑ เรือไวกิ้ง (Viking Ship Museum)
90
ออ สําหรับการเดินทางในออสโลนัน้ เราเลือก ใช บัตรออสโล พาส 24 ชั่วโมง ในราคา 90 NOK ซึง่ สามารถประหยัดเงินในกระเป าได บา งด วยการ ซื้อบัตร ซึ่งเป นวิธีที่ง ายและราคาถูกที่สุด แถมยัง สะดวกทีส่ ดุ อีกด วย แต ขากลับจากพิพธิ ภัณฑ พวก เราเลือกที่จะเดินตามถนน Huk Aveny ที่เรียง รายไปด วยบ านเรือนของเหล าเศรษฐีแล วมาลง เรือข ามฟากขากลับแทนเพื่อได ชมวิวริมอ าวบ าง แม จะต องจ ายเพิ่มอีกคนละ 55 NOK ก็นับว า เป นการเปลีย่ นบรรยากาศสองข างทางทีค่ ม ุ ค าน า ประทับใจไม น อยเลยทีเดียว เมื่อขึ้นจากเรือที่ท าเรือชายฝ งของออสโล ฟยอร ด ก็จะเจอกับ ศาลาว าการเมืองออสโล ที่ ใครๆ ก็กล าวขวัญถึง เป นสถาป ตยกรรมแนว อาร ต เดโคที่ ทั น สมั ย บริ เ วณด า นหน า ประดั บ ประดาด วยนํา้ พุ สวน และประติมากรรมมากมาย
เป นทัง้ ทีท่ อ งเทีย่ ว เดินเล น ของบรรดาผูม าเยือน และเป นทีพ ่ กั ผ อนหย อนใจของชาวออสโลเองอีก ด วย นอกจากการชมเรือ่ งราวความเป นมาของชาว ออสโลที่สะท อนผ านงานช างและงานออกแบบ ต างๆ แล ว สิง่ ทีโ่ ดดเด นและทําให ออสโลน าตืน่ ตา ตื่นใจเป นพิเศษกว าที่ ใดใด คือ การได ชมสวน ประติมากรรมที่สะท อนแนวคิดอันน าสนใจของ ศิลป นขาวนอร เวย ที่ สวนสาธารณะวิกเกอร แลนด (Vigeland Sculpture Park) ในวันที่เราเข าชม นั้นโชคไม เข าข างนักเพราะเจอฝน แต ผู คนที่เดิน เล น ในสวนกลั บ นิ่ ง เฉยไม ยี่ ห ระกั บ ลมฝนเลย แม แต น อย ตอนแรกพวกเราตั้งท าถอย แต ท าย
ที่ สุ ด เมฆฝนก็ ช ะลอการตกกระหนํ่ า ลงอย า ง รวดเร็วและเหือดแห งไปทิ้งเพียงความหนาวเย็น ไว แทนที่ ทําให ผค ู นทีม่ าเยือนยังได ชนื่ ชมเรือ่ งราว ผ านจินตนาการของประติมากรกันต อ วิ ก เกอร แ ลนด เป น ส ว นหนึ่ ง ของอุ ท ยาน ฟร็อกเนอร (Frogner Park) บนพื้นที่กว า 80 เอเคอร (320,000 ตารางเมตร) ซึ่งเป นแหล ง แสดงผลงานประติมากรรมลอยตัว ผลงานการ แกะสลักรูปเหมือนจากหินแกรนิต และการหล อ รูปคนด วยสําริดกว าสองร อยชิ้น อุทยานแห งนี้ แบ งออกเป น 5 โซนด วยกัน คือ The Main Gate เป นประตูทางเข าหลัก ซึ่งลวดลายที่ประตูนั้นทํา ด วยเหล็ก The Bridge เป นสะพานกว าง 15 เมตร
พิพิธภัณฑ เรือไวกิ้ง (Viking Ship Museum)
91
เที่ยวนอกบ าน
สวนสาธารณะวิกเกอร แลนด (Vigeland Sculpture Park) เป นส วนหนึ่งของอุทยาน ฟร็อกเนอร (Frogner Park) บนพื้นที่กว า 80 เอเคอร (320,000 ตารางเมตร)
รูปป น Angry Boy เจ าเด็กน อย จอมโมโหโกรธาซึ่งเสมือนหนึ่งเป น สัญลักษณ ของกรุงออสโล
92
The Wheel of Life หรือวงล อแห งชีวิต เป นสัญลักษณ ของความไม มีที่สิ้นสุด การเวียนว ายตายเกิด
The Fountain เป นการจําลองกลุ มต นไม 20 ต น ที่แสดงถึงวงจรชีวิตที่มีจุดเริ่มต นและไม มีที่สิ้นสุดของเด็ก ผู ชาย และผู หญิง
The Monolith เป นเสาประติมากรรมรูปคน 121 คน กําลังป นป ายอยู บนเสาสูง 17 เมตร
และยาว 100 เมตร เชื่อมต อระหว างโซน The Main Gate ซึ่งจัดวางประติมากรรมรูปป นสําริด 58 ชิ้น ที่แสดงให เห็นถึงความหลากหลายทาง กายภาพของเด็ก ผู หญิง และผู ชาย ในแต ละช วง วั ย ประติ ม ากรรมเหล า นี้ ล ว นแสดงให เ ห็ น ถึ ง ความสัมพันธ ระหว างหญิงชาย เด็กและผู ใหญ เป นรูปป นเดี่ยวบ าง กลุ มบ าง และรูปป นที่โด งดัง มากเห็นจะเป น Angry Boy เจ าเด็กน อยจอมโมโห โกรธาซึ่ ง เสมื อ นหนึ่ ง เป น สั ญ ลั ก ษณ ข องกรุ ง ออสโลเลยก็ว าได โซน The Fountain เป นการ จําลองกลุ มต นไม 20 ต น ที่แสดงถึงวงจรชีวิตที่ มีจุดเริ่มต นและไม มีที่สิ้นสุดของเด็ก ผู ชาย และ ผู หญิง The Monolith เป นเสาประติมากรรมรูป คน 121 คน กําลังป นป ายอยู บนเสาสูง 17 เมตร แสดงถึงความเห็นแก ตวั การเหยียบยํา่ ผูอ นื่ ยอด บนสุดเป นเด็กผูบ ริสทุ ธิ์ เปรียบประหนึง่ เป นบันได เวียนที่มนุษย ต างป นป ายขึ้นเพื่อไปสู จุดสูงสุด รอบๆ แท งหินนี้ติดตั้งกลุ มรูปป นที่ทําด วยหิน แกรนิตไว มากถึง 36 กลุม แสดงให เห็นถึงสภาวะ และความสัมพันธ ของมนุษย ในแต ละช วงวัย และ The Wheel of Life หรือวงล อแห งชีวิต เป น สัญลักษณ ของความไม มีที่สิ้นสุด การเวียนว าย ตายเกิด ผลงานเหล านีเ้ ป นฝ มอื ของ “กุสตาฟ วิคเกอร แลนด ” (Gustav Vigeland) ประติมากรชื่อดัง ที่ อนุญาตให นําผลงานมาจัดแสดงอย างถาวรใน อุทยาน ฟร็อกเนอร เป นผลงานประติมากรรมที่
The Bridge เป นสะพานซึ่งจัดวางประติมากรรมรูปป นสําริด 58 ชิ้น ที่แสดงให เห็นถึงความหลากหลายทางกายภาพของเด็ก ผู หญิง และผู ชาย ในแต ละช วงวัย
พยายามสื่อสารผ านรูปป นในแต ละโซนถึงเรื่อง ราวการเดิ น ทางของชี วิ ต มนุ ษ ย ตั้ ง แต เ กิ ด จน กระทั่งตาย เปรียบเสมือนวัฎสงสารของชีวิตใน ทางธรรมของมวลมนุษยชาติ หากยังพูดกันถึงความโดดเด นในเรื่องของ การออกแบบตกแต งของเมืองออสโลแล วละก็ Mathallen Food Hall ถื อ ว า เป น อี ก ที่ ที่ ไ ม ธรรมดาเลยทีเดียว เพราะนอกจากจะมีอาหาร หลากหลายทีร่ สชาติชวนหลงใหลแล ว การตกแต ง ภายในยั ง น า สนใจทั้ ง ในแง ก ารเป ด ช อ งแสง ธรรมชาติ รูปทรง วัสดุตกแต ง และการจัดวางที่ ช วยเสริมสร างบรรยากาศในการกินอาหารให ดนู า พิสมัยมากยิ่งขึ้น ที่นี่จึงกลายเป นฟู ดฮอลล ที่เรา ประทับใจกันมาก เรียกว า ขอแนะนําให ลองไป เยือนดูสักครั้ง ในอดี ต นั้ น ประเทศแถบสแกนดิ เ นเวี ย (เดนมาร ก ฟ นแลนด ไอซ แลนด นอร เวย และ สวีเดน) เคยเป นประเทศที่เรียกได ว ายากจนมาก ในช วงสงครามโลกครัง้ ที่ 2 ทัง้ แพ สงคราม ทัง้ ยัง ต องเผชิญสภาพภูมิอากาศที่หนาวจัด และไม สามารถทําการเพาะปลูกได ชาวสแกนดิเนเวียน จึงต องดิ้นรนทุกวิถีทางที่จะมีชีวิตอยู รอดให ได และนัน่ คงเป นแรงผลักดันสําคัญให เกิดงานดีไซน ดีๆ ในหลากหลายแขนงขึ้นในช วงเวลานั้น ทุกๆ เรือ่ งราวประวัตศิ าสตร ความเป นมาของ ชนชาวไวกิ้ ง ออสโลที่ ส ะท อ นผ า นผลงานการ ออกแบบต างๆ ยิ่งทําให เราได เข าใจพร อมที่จะ
ซึมซับคุณค าและความงดงามทางศิลปะได อย าง ลึกซึง้ มากขึน้ และเท าทีเ่ ราสังเกตเห็นนัน้ แนวคิด งานออกแบบและตกแต งของอาคารบ านเรือนที่ ออสโล ส วนใหญ มักเน นความเรียบง าย ไม ซับ ซ อนอย างทีช่ วี ติ คนเราเป นกันอยู ทัง้ ยังเน นความ คงทนและตอบโจทย ความสะดวกสบายในการ ใช ส อย ที่ สํ า คั ญ งานดี ไ ซน เ หล า นั้ น มี ค วาม กลมกลืนกับสภาพแวดล อมโดยรวมทัง้ ท ามกลาง ธรรมชาติและความเป นเมืองในแบบออสโล อีก ทัง้ ยังสะท อนให เห็นถึงการดําเนินชีวติ ของผูค นที่ ง ายขึ้น เป นธรรมชาติ และไร ขีดจํากัดของคนพื้น เมืองที่ชวนให ผู มาเยือนได ค นหาและหลงใหล อย างที่รู กันอยู ว า ประเทศในแถบสแกนดิเน เวียนัน้ หนาวเกือบทัง้ ป ดังนัน้ ฤดูกาลทีเ่ หมาะแก การเดินทางท องเที่ยวออสโลมากที่สุดคือช วง ปลายฤดูใบไม ผลิไปจนถึงฤดูร อน และช วงฤดู ใบไม รว ง แต ทแี่ น ๆ เลยคือ ไม ควรไปช วงฤดูหนาว เพราะออสโลจะหนาวจัด ข อสําคัญคือมีช วงเวลา กลางวันทีส่ น้ั มากจนทําให เหลือเวลาเทีย่ วในหนึง่ วันน อยลง ถึงแม ค าครองชีพในออสโลจะสูงลิบ จนหลายๆ คนแทบไม อยากทําความรู จักเมืองนี้ เลยก็ตาม แต งานดีไซน ตา งๆ ทีม ่ าจากฝ มอื ความ ประณีตในการเนรมิตและส งผ านไออุ น พร อมทั้ง มิตรไมตรีของผู คนเมืองนี้ที่ได รับการออกแบบ และปลูกฝ งมาอย างยาวนาน แม จะตั้งใจหรือไม ตั้งใจก็ตาม นั่นทําให เราลืมไปได เลยว าเมืองนี้ หนาวเหน็บเพียงใด
93