civic practices A CivicWise project
Editors Pablo Sendra Maria João Pita Global CivicWise coordinator Domenico Di Siena
Core collaborators Danielli Wal Cristina Braschi Marco Picardi Maria Teresa Guzman Language review collaborators Ángeles Briones Carlotta Fontana Valenti Athanasia Panagiotidi Sviatoslav Malko Saverio Massaro Flor Ortelli Marco Picardi Maria João Pita Héctor Luis Pittman Villarreal Simon Redding Pablo Sendra Kattalin del Valle
CivicWise, 2017. All images and texts are property of their authors. Printed and bound in the EU This book has been published under CC-BY-SA http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ This project has been funded by a crowdfunded campaign at Goteo.org goteo.org/project/civic-practices
Designed by LUGADERO. Team: Antonio Figueroa Javier Martínez Marta Morera Elisa Monge Published by LUGADERO. C/Correduría, 5A. 41002 Sevilla. Spain editorial@lugadero.com www.lugadero.com
ISBN DL
978-84-945726-1-6 SE 110-2017
special thanks to
CivicWise Team dedicated to Civic Practices Crowdfunding campaign Laura Murillo, Marta Kayser, Luis G. Sanz and Domenico Di Siena CivicWise Team dedicated to Communication campaign Carlotta Fontana Valenti, Mario Hidrobo Glocal Camp (Paris, 2016) participants Alfonso Sánchez Uzábal, Analia Hanono, Anna Boldina, Artemi Hernández Acosta, Athanasia Panagiotidi, Aurelie Brunet, Bentejui Hernández Acosta, Carlotta Fontana Valenti, Cristian Figueroa, Cristina Braschi, Danielli Wal, Domenico Di Siena, Eduardo Ribera, Fausto Llopis, Francesco Previti, Ioana Valero, Isabel Belloso, Jonathan Reyes, Juliette Hanau, Kattalin Del Valle, Laura Murillo, Leninn Hernandez, Luis G. Sanz, Maite Guzmán, Marco Picardi, Maria Augusta Bueno, Maria João Pita, Maria Tomè, Marta Kayser, Niccolò Bellandi, Pablo Sendra, Pablo Fernández del Castillo, Pascual Pérez Gallego, R. Alejandro Hernandez Renner, Saverio Massaro, Sviatoslav Malko, Teresa Pontini, Veronique Teurlay Supporters on the crowdfunding campaign at Goteo.org Alberto Canales, Amanda Navarro Ramos, Artemi Hernández Acosta, Adrián Rodríguez Trujillo, Asier Gallastegi, Alejandro Hernández Renner, Aina Murillo, Urska Cernigoj, Albert Canigueral, Alessio Barollo, Alicia Bermejo García, Line Algoed, Alicia Rodriguez Ortiz, Amelia Carbajo Villafañe, Anaís Creoulo, Analia Hanono, Andrea Ariza Hernández, Andrés Cabrera Castro, Andrew Reynolds, Angeles Briones, Anna Carbonell, José Gómez Pinto, Anthony Jahn, David Benítez Carracedo, Arantxa Barragán, Nicolas Monnot, Xose Ramil, Asier Eguilaz, Aurelie Brunet, David Álvarez, Gorka Rodriguez Olea, Beatriz García Rodríguez, Beatriz Garcia Garcia, Bentejui Hernández Acosta, Bertrand Paris, Anne-Laure Marchal, Blanca Franco Cordón, Alejandro Bocanegra Cayero, Burak Pak, Caroline Soares Nogueira, Carlo Venegoni, Carlos Canet Yuste, Carlos Jiménez Romera, Carlos Lange Valdés, Carlos León García, Carlos Rodrigo Avilez, Carlotta Fontana Valenti, Carmelo Rodríguez Cedillo, Carmen Salamanca Cuenca, Carmen Lozano Bright, Cati Pérez Gallego, Carlos Cámara, Marc Chalamanch Amat, Jose Mª Frutos Navarro, Chema Segovia Collado, Chiquidelacala, Christian Bernhardt, Claudia Elizabeth Silva Claros, Clorisval Pereira Jr, Carlos Muñoz Sánchez, Lluís Sabadell Artiga, Cristina Braschi, Cristian Figueroa, Cristina Sanchez Juarez, Davide Tommaso Ferrando, Diana Salazar, Diego Ciria Hernández, Diego Garulo Osés, Diego Jose Diaz Garcia, Miguel Ángel Rodríguez Manzano, Domingo Manuel Martín Pérez, Eduardo Aparicio, Karsten Wenzlaff, Eduardo Serrano Muñoz, Jaime Eizaguirre, Jorge Toledo García, Elisa Monge Moreno, Pía Reynoso, Enrico Lain, Enric Senabre, Laura Gutierrez Araujo, Estrella Sendra Fernandez, Elena Viguera, Eva Raga, Eva Seijas Marcos, Fausto, Fabio Cortese Sanabria, Federico Colella, Fermín García Morales, Fernando Delgado Toledo, Francisco Guillermo Ureña, Fiamma Degl’innocenti, Francisco Azorín Chico, Francesco Cocco, Francesco Previti, Francisco Pérez Molina, Friso Wiersum, Francisco Taboada, Ana Gavilanes Vallecillo, Sabrina Gaudino, Jaime Chico González, Jonathan Reyes, Giorgia Floro, Guglielmo Apolloni, Maria Nazarena Pizzi, Hanne Van Reusel, Ander Cia, Ian Thompson, Iñaki Alonso, Iñigo Varona Sánchez, Irene Reig Alberola, Irina Tumini, Isabel Belloso, Isidro Sánchez Sánchez, Ioana Valero, Jose Antonio Gras Iñigo, Javier Del Monte Diego, José Luis Gisbert De Elío, Jorge Montesinos, Joan J. Paredes Carbonell, Johannes Glöckner, Johnny López M., Jose Luis Gonzalez, Jose Miguel Hernández Segura, Juan Pedro Salcedo García, Juan Miguel Martinez Miralles, Juan Jose Sendra Salas, Juanma Murua, Juan Martinez, Juliana Mesa Betancur, Julio Gisbert Quero, Kattalin del Valle, Pablo Salvador Catalán García, Julie Colin, Lagaleriademagdalena, Lucia Diaz Diego, Angel Lomas García, Leire Leoz, Leninn Hernandez, Lucia Suárez Garrido, Luca Coraggio, Luis G. Sanz, Luisa Chaves, Lucas Vilanova Lazaro, Jordi Lopez Fernandez, Maria Augusta Bueno, María Teresa Guzmán González, María Guzmán, Maria José Paredes Carbonell, María Del Carmen Marrero García, Manuel Portela, Maria C Pardo C, Maria Labairu Garcia, María Tomé Nuez, Maria Joao Pita, Maria Valese, Verbrugghe Marieke, Marielle Uhalde, Mario Hidrobo, Mario Martin Veganzones, Marta Donadei, Marta Delgado Lombardo, Martín Vázquez Añel, Maria Carrascal Perez, María Huerga Contreras, Policard Michaelle, David Minton, Mireia Hernandez Asensi, Michael Linton, Athanasia Panagiotidi, Neila Maria Gonzalez Tejada, Nicholas Caporusso, Nicolas Fonty, Nicol Dominguez, Pablo Rey Mazón, Manuel Pueyo, Air Leclercq Olivier, Pablo Fernández Del Castillo, Pablo Fernández Del Castillo Andersen, Pablo Sendra, Pablo García Campos, Francisco A Murillo Ballester, Paco González, Pascual Pérez Gallego, Paula Fontes Campillo, Paula Sabariego, Paul Iribarne, Pedro Indacochea, Sito Veracruz, Francisco José Izquierdo Reche, Felix Perez Gallego, Pedro Layant, Rafael Oliete Ballester, Raphaële Gasser, Raquel Clemente Pereiro, Isabel Recubenis Sanchis, Reyes Gallegos Rodriguez, Roberto Ros, Fabio Di Fonte, Laura Murillo Paredes, Salvatore Peluso, Sara Delisau Suárez, Saverio Massaro, Sergio Lago Varela, Silvia García Vettorazzi, Sixto Daniel Lozano Esteban, Alfonso Sánchez Uzábal, Malko Sviatoslav, Sylvia Fredriksson, Teresa Pontini, Tina Codina, Ton Zijlstra, Elena Castillo Viguri, Domenico Di Siena, Uxua Domblás Ibáñez, Valentino Canturi, Valentina Mandalari, Vasnier Mathilde, Venancio José Mayo Pérez, Vivian Doumpa, Salvador Martinez Ortega, Xiao Varela Gomez, José Otávio Santos De Almeida Braga, Mireia Valls Gil-Vernet, Zuloark.
CivicWise is a distributed and open community. Its mission is to empower citizens by fostering collaborative urbanism, promoting civic innovation and inspiring civic engagement. CivicWise wants to canalise and use the global knowledge to improve local civic projects, involving people all around the world that are facing similar problems. The aim is to federate the collective intelligence by using and experiencing it through local actions. CivicWise promotes a better collaboration between general public, university, local business and local authorities.
@CivicWise
Started in December 2014 in London, CivicWise is now a non-profit organization which has rapidly evolved from a handful of enthusiasts to a global movement in dozens of countries.
CivicWise wants to help any citizen and organization to develop community-led projects, providing protocols and tools for a successful codesign process.
008
foreword
012
preface
spaces
054
Ciminiere
056
SOPA Congress
058
Hackaton Paulista
060
OCCUPY#PublicSpaces
062
Corete
064
Oficina de Placemaking na Sapiranga
016
Espacio COnvento
018
Mirador 70
020
Pabellón San Antón
022
INstabile
066
Caracas en voz alta
024
Η Αυλή Μας Αλλιώς…
068
La Toma
026
#nevicata14
070
Semana del Peatón
028
Wellclose Square Market at George Estate
072
Revitalización de Maracaibo
030
Harinera ZGZ
074
ARTEIXO works
032
Mobileland
076
Proyecto Silos
034
Jazar
078
FoodCycle Manchester
036
Las Tres Marías. Espacios de Paz. Venezuela 2014
080
El barrio que queremos
082
Uma aventura no mundo da cidadania
084
Festival de Paisajes, Gestos y Jardines de Trujillo
086
SantBertomeu47A78
088
Fondo Ciudades Para Todos/ Cities For All Fund
090
Green Virus
092
Homeless’ Nap Box
094
DIY Streets
096
Sustainable Island Mobility Plans (SIMP)
098
Grigri Pixel
038
Urban Spa. Taller del Desierto 2015
projects 042
We Construct Our City
044
Origami for the Peace and Chain of Dreams
046
pedio_agora
048
SampaPé!
050
Mapatón
052
Kinneks’play
100
Hackity App
102
UVP - Comunidad Colaborativa en Red
104
Plaza Pizarro
106
Cuesta Piedra es mi historia
108
Oficina de Turismo San Agustín del Sur
110
Ricrea
112
Arrejuntándonos
114
Ciclaveiro. Pedalar pela cidade
116
Envolver a comunidade na participação pública das políticas de mobilidade em bicicleta
methodologies 120
Capgirant Orriols
122
CivicMap
124
ULAB Paris
126
Intervenciones Urbanas en Juan Moreno
128
Dispositivos de Activación Urbana
130
Casino Abierto
132
Atelier Da Rua
134
Atelier Da Rua Piloto #Curitiba
research 139
Espacios Sucre
145
Amateur Cities
149
Art as a tool for urban regeneration in Catanzaro, Italy
155
Riapprendere dai Margini: Il caso dell’area dismessa dell’ex ospedale al mare al Lido di Venezia
159
Terme minus - Terme majus
163
Etnografía visual en el Campo de Cebada: Publicidad, participación y comunidad, una investigación sobre relaciones socio-materiales
169
Placeholders: eleven spatial strategies in Detroit
175
Células Híbridas de desarrollo urbano para los espacios del borde costero de la ciudad Maracaibo
179
Laboratorio Q Sevilla: una investigación sobre creatividad urbana
183
Defining Brussels’ Cultural Centre Recyclart as a civic space
189
Collaborative mapping for metropolitan community-led planning. Call to the London mappers community.
193
A CRAP method for civic projects
197
Social practices in urban agriculture in Bogota, Colombia
civic practices have always existed. The most primitive forms of urbanisation emerged from self-organised communities to address their needs. Civic practices are not new, but new opportunities are emerging in this context of post-2008 Global Financial Crisis. The aim of this book is to contribute to compile initiatives, claims, campaigns, actions, projects, pieces of research, methodologies, participatory and co-design processes that are happening all over the world to create communities of practice, of Civic Practices. 012
MARIA JOÃO PITA AND PABLO SENDRA PARIS-LISBON, LONDON-SEVILLA 2016
Representative democracy is being questioned, people are leaving behind their apolitical position to join their local community group or to get involved in activism. The civic society no longer trusts traditional politicians and leaders to address its needs, but is seeking for new forms of organisation, alternative and less hierarchical structures for decisionmaking. This change of paradigm (re)emerged with the 15M movement in Spain in 2011, the Occupy movement in the US, and recently in France with the NuitDebout. These signs of change in the political system and in the structures of power are also affecting the way our cities are planned, designed and used—or produced—by people. Since urban planning has always been a political discipline, the crisis of representative democracy is inevitably affecting the way our cities are produced. More and more people and community groups are self-organising to take action and transform their surrounding environment. Like politics, urbanism is also being rethought, in which people do not accept anymore that politicians and economic powers decide how cities should be. We listen from everywhere voices against neoliberal, normative and isolated market approaches and ways of doing, voices and actions looking for a more inclusive city, where everyone should take part. Civic Book is for us a way for sharing knowledge and collectively define the meaning of Civic Practices. Rather than attempting to provide a definition for Civic Practices, this book calls for a collective construction of the term. Through an open call for contributions, it co-creates a database of civic projects and citizen initiatives taking place in the recent years. Civic Practices Book is the first prototype of a collection of Civic Books by CivicWise. To do it, we assembled a core team made by CivicWisers that: developed a strategic approach for this first experience, organized its structure, content, and ways to achieve its goals, launched a communication campaign to advertise the initiative and made an open call for contributions on this topic worldwide. In parallel, other CivicWise dedicated team was assembled to develop an associated crowdfunding campaign. This collaborative project has been possible thanks to multiple digital and physical meetings and interactions. To do it we have used different platforms: working spaces that are CivicPoints of the CivicWise network, platforms for messaging exchange, platforms for video conference, file-sharing platforms, a glocal community meeting where dedicated workshops took place—the CivicWise GlocalCamp Paris 2016. The main targets of this global CivicWise project are the production of collective intelligence, as well as the development of teams, ensuring at the same time results that reveal openness, diversity, inclusiveness and glocal crossings. We thank all contributors at all levels that made this experience possible.
013
civic places that have triggered the collaboration of people.
Athens (Greece)
2015
Η αυλή μας αλλιώς…
• Η σημασία και οι δυσκολίες της συμμετοχής των μαθητών και μαθητριών στο σχεδιασμό του σχολείου. Μέσα από τις διαδικασίες του συμμετοχικού σχεδιασμού, οι χρήστες ενός χώρου και ειδικά μια κοινότητα όπως η μαθητική, αποκτούν νέα οικειότητα και σχέση με αυτόν.
• Ο κεντρικός ρόλος των εκπαιδευτικών. Πρέπει να διατηρηθεί ο κύριος ρόλος των εκπαιδευτικών ακόμα και σε προγράμματα που απαιτούν κάποια άλλη εξειδίκευση, και ρόλος των «ειδικών» να είναι επικουρικός, συμβουλευτικός και εστιασμένος σε συγκεκριμένα ζητήματα της ειδικότητάς τους.
• Η σχέση με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Χρειάζεται προσπάθεια ώστε να συνδυαστούν τα θετικά στοιχεία της μονιμότητας του εβδομαδιαίου προγράμματος και των συγκεκριμένων ωρών με την όρεξη και τη δημιουργικότητα των «εξωσχολικών» διαδικασιών.
• Το ερώτημα της υλοποίησης. Δεν αντιμετωπίσαμε ουτοπικές ή πανάκριβες προτάσεις, αλλά μια έλλειψη εμπιστοσύνης στο ότι μπορεί να συμβεί έστω και κάτι ελάχιστο.Είναι δύσκολο να πειστούν οι μαθητές και οι μαθήτριες ότι κάτι μπορεί να γίνει.
024
CIVIC TEAM CPD Πούλιος Δημήτρης Ανδρίτσος Θάνος Τσάδαρη Σοφία Τσιτσάνης Δημήτρης Μουγιάκου Ελένη Αναγνωστόπουλος Κοσμάς Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση Δήμος Αγίου Δημητρίου
Η αυλή μας αλλιώς…
Εργαστήρι συμμετοχικού σχεδιασμού με μαθητές Λυκείου της Αθήνας, με στόχο τη διαμόρφωση ενός σχεδίου για τον προαύλιο χώρο του σχολείου.’ Ο στόχος του εργαστηρίου ήταν να παραχθεί ένα σχέδιο προτάσεων για την αναβάθμιση και οικειοποίηση από τους μαθητές και τις μαθήτριες του περιβάλλοντος χώρου του σχολείου. Η επιλογή του συγκεκριμένου σχολείου που στεγάζεται στο υψηλής αρχιτεκτονικής ποιότητας «Στρογγυλό» του Τάκη Ζενέτου ήταν μια διπλή πρόκληση. Από τη μια μεριά, απαιτούνταν η αναγνώριση από τα ίδια τα παιδιά της αξίας του κτιρίου και ο σεβασμός τόσο στο σχέδιο του Ζενέτου όσο και στην σχετικά πρόσφατη ανακαίνιση του από τους αρχιτέκτονες Δ. Παπαλεξόπουλο και Γ. Παπαϊωάννου. Από την άλλη, οι καινοτόμες σχεδιαστικές και παιδαγωγικές ιδέες του αρχιτέκτονα ενισχύουν διαρκώς τη βούληση για πειραματισμό και συμμετοχικές διαδικασίες μάθησης. Η επιστημονική ομάδα (απαρτιζόμενη από αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, συγκοινωνιολόγους και γεωπόνους) δεν επιδίωξε να αποτυπώσει τις δικές της ιδέες, αλλά να βρει τρόπους ώστε οι ίδιοι οι μαθητές και μαθήτριες να κατανοήσουν εκ νέου το χώρο μέσα από τη βιωμένη εμπειρία τους και να σκεφτούν λύσεις για το πώς θα μπορούσε να σχεδιαστεί με γνώμονα τις δικές τους επιθυμίες και ανάγκες. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου, επιλέχθηκε τα μαθήματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας να γίνουν συμμετοχικά εργαστήρια που βήμα βήμα κατέληγαν σε μια τελική παρουσίαση της τελικής πρότασης. Συνολικά, έγιναν 9 εργαστήρια, σε εβδομαδιαία βάση ενταγμένα μέσα στις ώρες του σχολικού προγράμματος. Η μεθοδολογία μας ήταν μέσα από κάθε εργαστήριο να συντελείται ένα βήμα μέχρι την τελική διαμόρφωση του σχεδίου. Εργαστήριο 1: Εισαγωγή Εργαστήριο 2: Καταγραφή των προβλημάτων της σχολικής αυλής. Εργαστήριο 3: Το «δέντρο των ιδεών»: Δημιουργική άσκηση για την διατύπωση των πλεονεκτημάτων, των αρνητικών και πιθανών προτεινόμενων λύσεων για τη σχολική αυλή. Εργαστήριο 4: Παρουσίαση του σχεδίου του σχολείου Εργαστήριο 5: Επικέντρωση στο πράσινο και τις φυτεύσεις Εργαστήριο 6: Επικέντρωση στις μεταφορές από και προς το σχολείο Εργαστήριο 7: Πρώτη φάση διαμόρφωσης του σχεδίου Εργαστήριο 8: Συζήτηση με τον υπεύθυνο της ανακαίνισης του σχολείου και καθηγητή του ΕΜΠ Δ. Παπαλεξόπουλο Εργαστήριο 9: Διαμόρφωση του τελικού σχεδίου Το τελικό σχέδιο παρουσιάστηκε τόσο στους μαθητές και μαθήτριες της τάξης, όσο και σε δημόσια εκδήλωση, παρουσία κατοίκων και εκπροσώπων του ιδρύματος και της δημοτικής αρχής.
025
spaces
civic practices
collaborative practices that empower communities and groups of people.
Greek Islands (Greece)
2016
Sustainable Island Mobility Plans (SIMP) #βιώσιμη_κινητικότητα #νησιά #μεταφορές #αειφορία #τουρισμός #συμμετοχικός_σχεδιασμός
@Dafni_Network
εκπόνηση Σχεδίων Βιώσιμης Κινητικότητας για 30 νησιά του Αιγαίου, που θα περιλαμβάνουν εκτεταμένες διαδικασίες συμμετοχικού σχεδιασμού • τα μειονεκτήματα των νησιών στον τομέα της κινητικότητας μπορούν να μετατραπούν σε συγκριτικά πλεονεκτήματα μέσα από καινοτόμες και κοινωνικά αποδεκτές λύσεις
• πολλά προβλήματα προκύπτουν από τις υπηρεσίες του κεντρικού κράτους και το θεσμικό πλαίσιο και δεν μπορούν πάντα να αντιμετωπιστούν σε τοπικό επίπεδο
• οι πολίτες πρέπει να συμμετέχουν, υπό την καθοδήγηση μιας συνεκτικής ομάδας ειδικών, από την αρχή ως το τέλος του σχεδιασμού για να τον νιώσουν δικό τους
• υπάρχουν πολλά περιθώρια συνεργειών μεταξύ του σχεδιασμού των μεταφορών και των λοιπών τομέων σχεδιασμού (χωρικός, ενεργειακός, περιβαλλοντικός κτλ)
• στις τοπικές κοινωνίες υπάρχουν πολλά αντικρουόμενα συμφέροντα τα οποία δεν μπορούν να συμβιβαστούν πάντα στο 100%
• μπορούν να συγκροτηθούν τυπολογίες νησιών με παρόμοια χαρακτηριστικά, προβλήματα και πιθανές λύσεις
096
civic practices
Sustainable Island Mobility Plans (SIMP)
Το Έργο στοχεύει στην εκπόνηση Σχεδίων Βιώσιμης Νησιωτικής Κινητικότητας (SIMP) σε 30 ελληνικά νησιά του Αιγαίου πελάγους, κατ’ αντιστοιχία και εξειδίκευση των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (SUMP) που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια στα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα. Στόχος των σχεδίων αυτών είναι η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ιδιαίτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζει το καθένα από αυτά τα νησιά, συνδυάζοντας τον σχεδιασμό των μεταφορών, με τον χωρικό, τον περιβαλλοντικό και τον ενεργειακό σχεδιασμό. Συγκεκριμένα, επιδιώκεται η προώθηση οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμων λύσεων στον τομέα της κινητικότητας και των μεταφορών. Οι ιδιαίτερες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα Σχέδια Βιώσιμης Νησιωτικής Κινητικότητας είναι: - ο περιορισμένος γεωγραφικός χώρος - το φαινόμενο «διπλής απομόνωσης» (double isolation) τόσο των νησιωτικών οικισμών μεταξύ τους, όσο και ολόκληρου του νησιού από την ηπειρωτική Ελλάδα - οι έντονες διακυμάνσεις του πληθυσμού και της ζήτησης για μετακινήσεις σε ετήσια βάση - η γήρανση του πληθυσμού - το ιδιαίτερο ανάγλυφο που θέτει περιορισμούς στο περπάτημα και την καθημερινή χρήση του ποδηλάτου - η δυσκολία δημιουργίας δικτύου συχνής και αξιόπιστης δημόσιας συγκοινωνίας
097
- η εξάρτηση από το ιδιωτικό αυτοκίνητο - οι περιορισμοί και ο χαμηλός βαθμός ανάπτυξης σύγχρονων και μεγάλων υποδομών λόγω του ευαίσθητου φυσικού περιβάλλοντος, του τοπίου και των παραδοσιακών οικισμών - οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι - οι σύγχρονες προσφυγικές ροές Από την άλλη πλευρά βασικός στόχος των Σχεδίων Βιώσιμης Νησιωτικής Κινητικότητας είναι: - η συστηματική μείωση της χρήσης του ιδιωτικού αυτοκινήτου και η στροφή σε νέες πράσινες τεχνολογίες οχημάτων και καθαρά καύσιμα, όπως είναι η ηλεκτροκίνηση - η στροφή προς τα ήπια μέσα κινητικότητας (περπάτημα και ποδήλατο), με αξιοποίηση τόσο των παραδοσιακών δικτύων πεζοπορίας (μονοπάτια), όσο και σύγχρονων συστημάτων (πχ bikesharing, e-bikes) - η προώθηση εναλλακτικών μορφών χρήσης του αυτοκινήτου (π.χ. car-sharing, car-pooling) - η βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνολογικών μέσων (ICT, παροχή on demand υπηρεσιών, κλπ.) - η περαιτέρω ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών, από, προς και περιμετρικά των νησιών - η ανάπτυξη υβριδικών συστημάτων θαλάσσιων και εναέριων μεταφορών, όπως είναι τα υδροπλάνα - η ανάδειξη νέων συστημάτων εμπορευματικών μεταφορών Προκειμένου να εκπληρωθούν οι προαναφερθέντες στόχοι,
απαιτείται η αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών, καθώς και του ρόλου τους στην διαδικασία σχεδιασμού. Συγκεκριμένα, διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο η αποδοχή και η συνδιαμόρφωση των στόχων και των πρακτικών που θα ακολουθηθούν από την κοινωνία που θα κληθεί να εφαρμόσει τα Σχέδια αυτά. Συνεπώς, η διαδικασία εκπόνησης των Σχεδίων Βιώσιμης Νησιωτικής Κινητικότητας αποτελεί μια διαδικασία συνεχούς ενημέρωσης και συμμετοχής των πολιτών σε όλες τις φάσεις εκπόνησής τους (εντοπισμός των προβλημάτων και των ευκαιριών, διαμόρφωση του οράματος, των στόχων και των στρατηγικών, επιλογή των λύσεων και των δεικτών επιτυχίας τους κλπ.). Επομένως, καταλυτικής σημασίας σε αυτή τη διαδικασία θα είναι η ενεργός συμμετοχή των πολιτών και των τοπικών φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα κοινά αποδεκτό Σχέδιο Μεταφορών και να εξασφαλιστεί η θετική συμβολή όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην εφαρμογή του.
projects
CIVIC TEAM Αναγνωστόπουλος Κοσμάς Ψαρρά Ιφιγένεια Δίκτυο Αειφόρων Νήσων Αιγαίου και Ιονίου
IMAGE CREDITS SPACES
PROJECTS
Espacio COnvento Image credits - no information provided by the authors
We Construct Our City Images by Robert Newcombe
Mirador 70 Images by Miguel Braceli, Saul Yuncoxar and Diego González Pabellón San Antón Images by MAAN | Oficina de Arquitectura INstabile Images by INstabile Η Αυλή Μας Αλλιώς… Images by Collective Planning and Design (CPD) #nevicata14 Yulya Besplemennova (#nevicata14team) Wellclose Square Market at George Estate Images by Public projects Harinera ZGZ Images by Javier Roche Mobileland Images by STUDIO POP Jazar Images by Jazar.org Las Tres Marías. Espacios de Paz. Venezuela 2014 Images by PKMN Architectures Urban Spa. Taller del Desierto 2015 Images by PKMN Architectures
Origami for the Peace and Chain of Dreams Images by Agustina Pelegrina and Florencia Ortelli @Smiles Keepers Mza pedio_agora Images by METAPOLIS Photography team and Robert Bosch Stiftung to Place Identity NGO SampaPe! Images by SampaPé! Mapatón Images by PIDES Social Innovation. Kinneks’play Images by Eric Chenal and PSD / Wakup Studio Ciminiere Images by Laboratorio Urbano Quotidiano SOPA Congress Images by UNDERGROUND Archeology Patrimony & People Hackaton Paulista Image 1 by São Paulo Lab (portable urban furniture (clockwise): macarena, backpack chair and bike stool) Image 2 by Gabriela Bernd (hackathon paulista in progress) OCCUPY#PublicSpaces Photography by Francesca Gramegna. Graphics by Nicolas Fonty Corete Images by the authors for CORETE Oficina de Placemaking na Sapiranga Images by Raquel Morano and Luciana Otoch Caracas en voz alta Images by Incursiones Caracas La Toma Image credits - no information provided by the authors
Uma aventura no mundo da cidadania Images by Sandra Silvestre and Ricardo Brandão for UMA AVENTURA NO MUNDO DA CIDADANIA, GAF - Grupo Aprender em Festa Festival de Paisajes, Gestos y Jardines de Trujillo Images by David Fernández Muñoz Santbertomeu47A48 Image credits - no information provided by the authors Fondo Ciudades Para Todos / Cities For All Fund Images by La Ciudad Verde Green Virus Image 1 by Fundación Universitaria Bellas Artes. Image 2 by Juliana Mesa Betancur Homeless’ Nap Box Image credits - no information provided by the authors DIY Streets Images by Julieta Duran Sustainable Island Mobility Plans (SIMP) Images by Αναγνωστόπουλος Κοσμάς, Ψαρρά Ιφιγένεια to Δίκτυο Αειφόρων Νήσων Αιγαίου και Ιονίου (ΔΑΦΝΗ) Grigri Pixel Images by Susana Moliner Delgado and Adrián de Miguel Simón. Hackity App Image by Hackity App users. UVP - Comunidad Colaborativa en Red Images by José Miguel Gómez Plaza Pizarro Image credits - no information provided by the authors Cuesta Piedra es mi historia Image credits - no information provided by the authors
Semana del Peatón Image credits - no information provided by the authors
Oficina de Turismo San Agustín del Sur Images by Natalya Critchley and Cheo Carvajal (Peatones Activos)
Revitalización de Maracaibo Image credits - no information provided by the authors
Ricrea Image credits - no information provided by the authors
ARTEIXO works Images by Sandra González Álvarez
Arrejuntándonos Images by LaFábrika detodalavida (LFdTV)
Proyecto Silos Images by Alejandro Bocanegra FoodCycle Manchester Images by FoodCycle Manchester El barrio que queremos Image credits - no information provided by the authors
Ciclaveiro. Pedalar pela cidade Images by Ciclaveiro Envolver a comunidade na participação pública das políticas de mobilidade em bicicleta Images by Ciclaveiro
202
METHODOLOGIES
RESEARCH
Capgirant Orriols Images by Capgirant
Espacios Sucre Image 1: Representación del sistema de espacios públicos creados por el Programa Espacios Sucre sobre los mapas de vialidad principal, vialidad general, división política administrativa, tejidos urbanos y topografía. Image 2: Parque Las Semillitas Ubicación: Zona I, Barrio José Félix Ribas, Parroquia Petare, Municipio Sucre, Caracas, Edo. Miranda. Coordinador de Proyecto: Daniel Belandria. Intervención Plástica: Jaime Gili. Colaboradores: Fundación CIMA. Image 3: Plaza Las Vegas de Petare. Ubicación: Barrio Las Vegas, Parroquia Petare, Municipio Sucre, Caracas, Edo. Miranda. Coordinador de Proyecto: Daniel Belandria. Equipo de Proyecto: Clermary Moreno y Alexandra Paty. Intervención Plástica: Emilio Narciso. Colaboradores: Fundación Construyendo Futuro.
CivicMap Images by Barbara Maud and PSD / Aurélie Brunet ULAB Paris Image credits - no information provided by the authors Intervenciones Urbanas en Juan Moreno Images by Central Arquitectura and Tracing Public Spaces Dispositivos de Activación Urbana Images by Ricardo Sanz @Colectivo la terraza Casino Abierto Images by fasebase Atelier Da Rua Images by Maria João Pita and Pedro Marques Alves for Atelier Da Rua Atelier Da Rua Piloto #Curitiba Images by Danielli Wal and Mayara Wal for Atelier Da Rua
Collaborative mapping for metropolitan community-led planning. Call to the London mappers community Image credits - no information provided by the authors A CRAP method for civic projects Image credits - no information provided by the authors Social practices in urban agriculture in Bogota, Colombia Images by the Diana Salazar
Amateur Cities Images by Amateur Cities (composed using an image from Franklin D. Roosevelt Library Public Domain Photographs (National Archives Identifier: 195301) and an image of Mexico City by Edmund Garman, 2006, CC BY 2.0) Art as a tool for urban regeneration in Catanzaro, Italy Image credits - no information provided by the authors Riapprendere dai Margini: Il caso dell’area dismessa dell’ex ospedale al mare al Lido di Venezia Images by Elisabetta Antonucci Terme Minus - Terme Majus Images by Nicolas Monnot, Monica Berri, Laurence Nguyen @Archivox Etnografía visual en el Campo de Cebada: Publicidad, participación y comunidad, una investigación sobre relaciones socio-materiales Images by Jorge Martín Sainz de los Terreros Placeholders: eleven spatial strategies in Detroit Images by Ana Morcillo Pallares Células Híbridas de desarrollo urbano para los espacios del borde costero de la ciudad Maracaibo Images by Maria Gracia Gutierrez Laboratorio Q Sevilla: una investigación sobre creatividad urbana Images by laboratorioq.com Defining Brussels’ Cultural Centre Recyclart as a civic space Images by Cristina Braschi
We have contacted all the authors asking about the authorship of the images and requesting permission to publish them. The information of the credits of the images has been provided by the authors of the articles. If you have any concern or you feel your images have not been credited correctly, please contact publication@civicwise.org
203
civicwise.org