PENSIOENBEGRIPPEN BEGRIJPEN

Pensioenjargon

Onder de loep

In de storm aan publicaties rond het nieuwe pensioenstelsel vliegen de ingewikkelde termen je om de oren. Wij pikten de belangrijkste begrippen eruit en legden ze onder de loep: wat betekenen ze eigenlijk?

ACTUELE DEKKINGSGRAAD: de verhouding tussen vermogen en verplichtingen. Bij een dekkingsgraad van 100 is er volgens de regels precies genoeg geld in kas om de beloofde pensioenen uit te keren. De actuele dekkingsgraad wordt maandelijks vastgesteld. U vindt dat getal op de website van uw pensioenfonds. BELEIDSDEKKINGSGRAAD: de gemiddelde dekkingsgraad van de laatste twaalf maanden.

REKENRENTE: de rente die pensioenfondsen moeten hanteren van De Nederlandsche Bank om de verplichtingen uit te rekenen: hoeveel geld moet het

fonds in kas hebben om straks pensioenen uit te keren. (zie ook elders in deze special). ‘De’ rekenrente is het gemiddelde van de verzameling van de marktrentes die bij alle termijnen horen. Die verzameling heet de rentetermijnstructuur (rts).

PREMIE: de pensioenpremie wordt vastgesteld aan de hand van voorzichtig bepaald verwacht rendement. Voor de meeste fondsen ligt dat verwacht rendement rond de twee procent (ongeveer vier procent met aftrek van inflatie van bijna twee procent). Pensioenfondsen rekenen vervolgens uit hoeveel premie nodig is om de opbouw (bij ABP 1,875 en bij Zorg en Welzijn 1,75 procent per jaar) te halen. Dat is momenteel rond de 25 procent over het pensioengevend salaris.

UITKERINGSREGELING: nu nog de standaardregeling in Nederland. Je bouwt pensioen met een vast percentage per jaar (verschilt per pensioenfonds) en je hebt recht op die uitkering. Bijvoorbeeld bij Zorg en Welzijn krijg je 1,75 procent (over het pensioengevend salaris) dus na 40 jaar is dat 70 procent over je gemiddelde loon, inclusief de AOW. Premieregeling: de pensioenpremie komt in een potje. Je krijgt wel een pensioenvermogen, maar geen recht op een uitkering van een bepaalde hoogte. Die hoogte hangt geheel af van de gemaakte rendementen. De ambitie is straks om in 42 jaar 80 procent pensioen over het gemiddelde loon op te bouwen.

HET FINANCIEEL TOETSINGSKADER: Het financieel toetsingskader (ftk) is een set van rekenvoorschriften. De regels voor indexatie zijn veranderd per 1 juli.

HET TRANSITIE-FTK: de regels tijdens de overgang naar het nieuwe stelsel. In dat transitie-ftk (en in de voorloper tot 2023) staat dat korten pas verplicht is als een fonds onder een dekkingsgraad van negentig procent komt of als een fonds niet op 1 januari 2027 op een dekkingsgraad van 95 procent kan komen. Indexeren kan op papier sneller: dat mag al voluit vanaf 105 procent. Dat is in het oude systeem gedeeltelijk vanaf 110 en volledig vanaf ongeveer 125 procent (verschilt per fonds).

INVAREN: de huidige uitkeringsrechten worden omgezet in persoonlijke pensioenvermogens. Uit dat pensioenvermogen wordt uiteindelijk de pensioenuitkering betaald. Het omzetten van de 1700 miljard aan vermogens van pensioenfondsen is de grootste financiële operatie uit de Nederlandse geschiedenis. Het gaat om een bedrag van ruim twee keer ons nationaal inkomen.

SLAPERS: mensen die een pensioen hebben staan bij een pensioenfonds, waarin ze niet meer actief deelnemen, bijvoorbeeld omdat ze in een andere sector zijn gaan werken of gestopt zijn.

LANGLEVENRISICO: een vreemd klinkend begrip, maar voor een pensioenfonds is het een risico als mensen langer blijven leven dan verwacht. Zij krijgen immers wel een levenslange uitkering, waarvoor in dat geval te weinig is gereserveerd. Deelnemers brengen normaliter gezamenlijk dat geld op.

SOLIDARITEITSRESERVE: een reserve van maximaal 15 procent van het vermogen, waaruit onder meer het langlevenrisicorisico (zie boven) en beleggingsverliezen kunnen worden gecompenseerd. Hoe dat gebeurt hangt af van de keuzes van het pensioenfonds. De reserve wordt gevuld met rendement, premie en eenmalig met een stukje van het huidige vermogen bij het invaren. Ook dat hangt allemaal af van de keuzes van een fonds.

BESCHERMINGSRENDEMENT: uit het rendement wordt eerst een deel toebedeeld aan gepensioneerden als de rente daalt. Zij worden beschermd tegen schommelingen, zodat de uitkering op peil blijft.

DOORSNEESYSTEMATIEK: nu bouwen alle werknemers evenveel pensioen op, of ze nu jong zijn of oud. Daarmee betalen jongeren teveel (of zij krijgen te weinig) omdat hun geld langer rendeert dan bij een 63-jarige werknemer. Eigenlijk subsidieert de jongere de oudere (hoewel de jongere natuurlijk ook oudere wordt). Dat wordt afgeschaft. Probleem: de generatie van 40 tot 55 (globaal) heeft wel teveel betaald, maar krijgt dat niet meer terug. Daarom moet deze groep op een of andere manier worden gecompenseerd.

ANBO-lid Rob Jonker: na pensionering ‘autoverplaatser’

Rob Jonker is al negen jaar ‘hiker’ voor Autoreset, een bedrijf dat auto’s door heel Nederland van het ene naar het andere adres verplaatst. Hij kan het iedereen aanraden die na zijn pensioen op zoek is naar een nieuw avontuur. “Je komt buiten, ontmoet andere mensen en neemt deel aan de maatschappij.”

TEKST GRIETEKE MEERMAN FOTO’S JASPER HOF

Na een carrière als ict-specialist bij IBM had Rob Jonker (74) vijftien jaar lang zijn eigen bedrijf. Daar had hij zoveel plezier in, dat hij pas op zijn zeventigste besloot zijn onderneming over te dragen aan zijn zoon. Het leidinggeven in combinatie met zijn andere liefhebberijen was hem intussen toch iets te hectisch geworden.

VAN A NAAR B

Nu hij met pensioen is, heeft hij wat meer tijd voor die andere dingen: golfen en - iets minder gangbaar - zijn werk voor Autoreset, dat auto’s door heel Nederland van het ene naar het andere adres verplaatst met behulp van ‘hikers’. Jonker is een van de vele gepensioneerden die voor een bijverdienste enthousiast Nederland doorkruisen om voertuigen voor verhuur-, lease-, garage- en autobedrijven van a naar b te brengen.

ALLE EGARDS

Hij kan het iedere gepensioneerde aanraden, zeker degenen die het lastig vinden hun dagen invulling te geven na hun werkzame leven. “Dat autorijden is om te beginnen al erg leuk, want je bent je eigen baas, je maakt zelf je dagindeling. Op de plek van bestemming word je met alle egards ontvangen. En je leert reizen met het openbaar vervoer, waar een heleboel ouderen nooit mee hebben gereisd. Maar het mooiste is dat je zo op de meest verrassende plekken komt, die je anders nooit had gezien.”

ERVARING

Hij vertelt over een recent tripje door Overijssel. “Ik moest laatst een auto afleveren in Dedemsvaart. Van Dedemsvaart had ik een busrit naar Zwolle, die duurde anderhalf uur. Ik denk dat er wel zestig haltes tussen zaten. Door de landerijen, door de bossen. Het was echt een ervaring.” In Zwolle aangekomen is hij uitgestapt voor een bezoek aan museum De Fundatie. “Zo krik je ook nog je culturele kennis op!”

ZOVEEL MEER

Als hiker voor Autoreset bepaal je zelf hoeveel dagen je aan de slag wilt; minimaal één per maand, maximaal vijf per week. Jonker doet het gemiddeld twee dagen per week. De afdeling planning bepaalt de routes, maar je mag zelf je voorkeuren aangeven. Een werkdag begint vaak rond half negen met een wagen ergens in de eigen woonomgeving. Dan volgen er gemiddeld twee of drie auto- en ov-ritten door Nederland en ben je ergens in de middag weer thuis. “Het heeft mijn leven verrijkt”, zegt Jonker. Hij heeft een hekel aan het woord hobby. “Een hobby creëert tunnelvisie, waardoor je van alles misloopt. Kijk uit dat je niet de hele dag met je treinemplacementje zit te spelen of in je tuin zit te wroeten. Er is nog zoveel meer.”

Meer informatie over werken als autoverplaatser vindt u

“Je komt op de meestverrassende plekken”

op: www.autoreset.nl