2018 Πϊργα – Λύμνη Πλαςτόρα Προτεινόμενεσ μότο διαδρομϋσ
ANDELI Bike travel 8/16/2018
ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΔΙΑΔΡΟΜΕ ΑΠΟ ΠΑΡΓΑ (ΠΡΕΒΕΖΗ) ΠΡΟ ΚΑΛΤΒΙΑ ΥΤΛΑΚΣΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΗΡΑ Κεύμενο – Έρευνα – Επιμϋλεια του Αντωνόπουλου Ηλύα – Αντϋλι Καταςκευαςτόσ περιπετειών επιδιορθωτόσ ονεύρων, ψυχικόσ ηρεμύασ
Τπϊρχουν τρεισ διαδρομϋσ που μπορεύσ να διαλϋξεισ για το εν λόγω τόλμημα, γιατύ περύ τολμόματοσ πρόκειται.
Ο γενικόσ χϊρτησ όλων των διαδρομών ΕΔΩ (επιλϋγεισ ποιο κουτϊκι θα ανούξεισ) 1. Η «γρόγορη», οδόγηςη 250 χλμ περύπου 4 ώρεσ 2. η «πϊνω» οδόγηςη 252 χλμ περύπου 4 ώρεσ και 50’και 3. η «κϊτω» οδόγηςη 235 χλμ περύπου 5 ώρεσ. Περιληπτικϊ λοιπόν 1. Η «γρόγορη» διαδρομό, ξεκινϊει από την Πϊργα με κατεύθυνςη ανατολικϊ προσ την Πϋρδικα μϋςω τησ επαρχιακόσ οδού προσ Καρτϋρι μϋχρι να ςυναντόςεισ τον αυτοκινητόδρομο τησ Εγνατύασ οδού Α2 [Ηγουμενύτςασ - Ιωαννύνων]. 2
Ακολουθεύσ τον αυτοκινητόδρομο τησ Εγνατύασ Α2/Ε90 μϋχρι Ιωϊννινα, Μϋτςοβο. Διόδια υπϊρχουν μετϊ τισ ςόραγγεσ ςτο 117,8 χλμ ςτο ςταθμό Μαλακαςύου (1,50 €) και λύγα χλμ πιο κϊτω ςτο ύψοσ του χωριού Παναγιϊ θα δεισ την ϋξοδο. Βγαύνεισ ςτην ϋξοδο προσ Σρύκαλα/Αθόνα/EO6 και ςυνεχύζεισ προσ ΕΟ Σρικϊλων Ιωαννύνων/E92/ΕΟ6 (ςόματα για Σρύκαλα/Αθόνα) για διαδρομό 60 χλμ την ςυνϋχεια ακολουθεύσ την Επαρχιακό οδό ερβιών-Ελϊτησ (ςόματα για Κϋντρο) μϋςα από μια διαδρομό με αρκετϋσ ςτροφϋσ ςε ϋντονο ορεινό ανϊγλυφο και αρκετό βλϊςτηςη μϋχρι να φτϊςεισ ςτην διαςταύρωςη «Γϋφυρα Μουργκϊνι». Περνϊσ αριςτερϊ ςου τα Μετϋωρα, την Καλαμπϊκα, ςυνεχύζεισ ευθεύα προσ Σρύκαλα (προςοχό ςτα μπλόκα ςτην ευθεύα) και την Περιφερειακό οδό Σρικϊλων. Μετϊ από 5 χλμ ακολουθεύσ τισ ταμπϋλεσ (Πύλη, Ελϊτη) δεξιϊ προσ ΕΟ Άρτασ Σρικϊλων. υνϋχιςε ςτον ΕΟ30 προσ Επαρχ. Οδ. Μουζακύου – Αγναντερού για 3 χλμ προσ Επαρ.Οδ. Καρδύτςασ – Αργιθϋασ (εδώ ςτο Μουζϊκι ϋχει βενζινϊδικα) και μϋςω του παραλιμνύου δρόμου φτϊνεισ ςτα Καλύβια Υυλακτόσ και το κατϊλυμα ςου. Φϊρτησ διαδρομόσ
2. Η «πϊνω» διαδρομό μϋχρι πριν από κανϋνα 1 ½ χρόνο όταν πολύ πιο περιπετειώδησ, αφού υπόρχε εκτεταμϋνο κομμϊτι βατού χωματόδρομου (όχι τϋλειου), το οπούο χώριζε το κατϊκρημνο ςκαμμϋνο βουνό από τη μύα και τον ατελεύωτο γκρεμό από την ϊλλη. Λϋω υπόρχε, γιατύ με μερικϋσ νϋεσ ςόραγγεσ, και κυρύωσ αυτό τησ Γκρόπασ, πλϋον η διαδρομό ϋχει γύνει αρκετϊ πιο "εύκολη" και αςφϊλτινη με εξαύρεςη ςε μερικϊ ςημεύα κοντϊ ςτην Μεςοχωρα που πιθανόν να δεισ μερικϋσ πϋτρεσ και χώματα από κατολιςθόςεισ. Αναχώρηςη από Πϊργα νότια ϋχοντασ δεξιϊ ςου την ακτογραμμό και το Ιόνιο πϋλαγοσ ςτον παραλιακό δρόμο ΕΟ Πρϋβεζασ Ηγουμενύτςασ (ςόματα για Λευκϊδα/Πρϋβεζα). Περνϊσ Λυγιϊ, Καςτροςυκιϊ μϋχρι την διαςταύρωςη ςτο χωριό Νϋα Θϋςη. τρύψε αριςτερϊ (ςόματα για Ιωϊννινα/Άρτα), περνϊσ τον Λούρο, 3
Υιλιππιϊδα μπαύνεισ ςτον νϋο αυτοκινητόδρομο A5 Ionia Odos μϋχρι την ϋξοδο EO30 προσ Άρτα/Σρύκαλα και ςυνεχύζεισ προσ το χωριό Πϋτα. Περνϊσ από το βοηθητικό φρϊγμα τησ Σεχνητόσ λύμνησ Πουρναρύου (βλϋπεισ και το φρϊγμα αριςτερϊ). Η λύμνη Πουρναρύου, εύναι μια τεχνητό λύμνη, 8η κατϊ ςειρϊ ςτον κατϊλογο των τεχνιτών λιμνών τησ Ελλϊδασ, που δημιουργόθηκε από την ςυλλογό των νερών του ποταμού Άραχθου και την καταςκευό φρϊγματοσ κοντϊ ςτον οικιςμό Πουρνϊρι από όπου πόρε, την ονομαςύα, το φρϊγμα και η λύμνη. Σο φρϊγμα δόθηκε ςε λειτουργύα το 1981, ϋχει 450 μϋτρα πλϊτοσ ςτη βϊςη του, 580 μϋτρα μϋγιςτο μόκοσ και 107 μϋτρα ύψοσ. Αποτελεύ το δεύτερο μεγαλύτερο φρϊγμα ςτην Ελλϊδα (μετϊ από αυτό του Μόρνου) και ςυγκρατεύ τα νερϊ του Άραχθου ελϋγχοντασ και τη ροό του ποταμού, ο οπούοσ και περνϊ μϋςα από την πόλη τησ Άρτασ. Η λύμνη ϋχει επιφϊνεια 18.3 τ.χλμ., μϋγιςτο μόκοσ τα 17.7 χλμ. και μϋγιςτο πλϊτοσ τα 7.3 χλμ. Επύςημεσ αναφορϋσ για το βϊθοσ τησ λύμνησ δεν υπϊρχουν. Η λύμνη φιλοξενεύ πολλϋσ ποικιλύεσ ψαριών, όπωσ κυπρύνουσ, μπριϊνεσ, ϊγρια πϋςτροφα, χϋλι. Καταφύγιο βρύςκουν και πολλϊ πτηνϊ όπωσ πραςινοκϋφαλεσ πϊπιεσ αλκυόνεσ, ποταμοςφυριχτϋσ κ.α. την διαςταύρωςη που εύναι το βενζινϊδικο τησ Revoil ςυνεχύζεισ ευθεύα ςτην EO30 προσ Άρτα/Σρύκαλα ακολουθώντασ την ανηφορικό δαςώδη διαδρομό περνώντασ από Μελϊτεσ. Λύγα χλμ πιο κϊτω υπϊρχει ϋνασ βατόσ χωματόδρομοσ μόκουσ 800 μ και αν δεν ϋχει λϊςπεσ φτϊνεισ ςτο βυθιςμϋνο χωριό Υϊγκοσ (φαύνονται υπολεύμματα ςπιτιών). Μεγϊλη προςοχό ςτο ςημεύο που τελειώνει ο χωματόδρομοσ. Αν το ϋδαφοσ εύναι πολύ λαςπώδεσ μην επιχειρόςεισ να μπεισ με την
4
μοτοςυκλϋτα, μην προχωρόςεισ. INFO: Σο βυθιςμϋνο χωριό Υϊγκοσ βρύςκεται βορειοανατολικϊ από την πόλη τησ Άρτασ ςτον δρόμο ΆρτασΣρικϊλων (32 χιλιόμετρα από την πόλη τησ Άρτασ). τισ αρχϋσ τησ δεκαετύασ του '80 και με την ολοκλόρωςη τησ καταςκευόσ του φρϊγματοσ του Άραχθου ποταμού δημιουργόθηκε η τεχνητό λύμνη Πουρναρύου. Κατϊ τη διϊρκεια των καλοκαιρινών μηνών η ςτϊθμη του νερού τησ λύμνησ πϋφτει αιςθητϊ αποκαλύπτοντασ τα απομεινϊρια του βυθιςμϋνου χωριού. Δυςτυχώσ ελϊχιςτεσ καταςκευϋσ ϋχουν παραμεύνει αναλλούωτεσ από την δύναμη τησ φύςησ. Σο ςημεύο παρουςιϊζει Ιδιαύτερο ενδιαφϋρον για κϊποιουσ ταξιδευτϋσ. Προςεγγύζοντασ τη λύμνη ϋχει το κομμϊτι του οικιςμού τησ Κϊτω Καλεντύνησ, το οπούο εγκαταλεύφθηκε και καταποντύςτηκε, εν μϋρη, όταν δημιουργόθηκε το φρϊγμα. τα τϋλη τησ δεκαετύασ του 1970 και ςτισ αρχϋσ τησ δεκαετύασ του 1980 ο οικιςμόσ εγκαταλεύφθηκε και τα νερϊ ςκϋπαςαν ϋνα μϋροσ του, η πτώςη τησ ςτϊθμησ τησ λύμνησ που γύνεται ανϊ περιόδουσ αποκαλύπτει κϊποια παλιϊ ςπύτια και ϊλλα κτόρια δημιουργώντασ ϋνα μυςτόριο ςκηνικό, με εντυπωςιακότερο όλων, το παλιό δημοτικό ςχολεύο που αποτελεύ και το μεγαλύτερο αυτών. Η δημιουργύα τησ λύμνησ δεν κϊλυψε μόνο τον οικιςμό αλλϊ ϋκοψε και ϋνα πλόθοσ δρόμων ςτην γύρο περιοχό με ςημαντικότερη διακοπό τον δρόμο Άρτασ - Ζυγού, ο δρόμοσ αυτόσ ϋνωνε την πόλη τησ Άρτασ με τα Σρύκαλα και την Καρδύτςα, ο νϋοσ δρόμοσ πλϋον ϋχει παρακϊμψει το χωριό που πλϋον μοναχικό αγναντεύει την λύμνη. Ο παλιόσ δρόμοσ υπϊρχει και ςε οδηγεύ ςτην λύμνη.
ημεύο του δρόμου που ςτριβεύσ GPS 39.252789, 21.063838 - Σο ςημεύο πρόςβαςησ βρύςκεται ςτον χϊρτη ςτο ςημεύο Α 5
Αν η πρόςβαςη δεν εύναι εφικτό τότε επιςτροφό ςτην ϊςφαλτο. Λύγο πριν ςτρύψεισ δεξιϊ μπορεύσ να δεισ τα υπολεύμματα των κτιςμϊτων από ψηλϊ. υνεχύζεισ περνώντασ τα χωριϊ Αγ. Γεώργιοσ, Παλιοκϊτουνο μϋχρι να φτϊςεισ ςτο Παλαιοχώρι Βουργαρελύου όπου βρύςκεται η περύφημη Κόκκινη Εκκληςύα ό Παναγύα Βελλϊσ (ςυντεταγμ. 39.354506, 21.185812). Κόκκινη Εκκληςύα ό Παναγύα Βελλϊσ Η Κόκκινη Εκκληςιϊ ό Παναγύα Βελλϊσ εύναι ϋνα από τα ςημαντικότερα μνημεύα που δημιούργηςε κατϊ τον 13ο αιώνα ςτην Ήπειρο η ϋνδοξοσ δυναςτεύα των Κομνηνοδουκϊδων. Βρύςκεται ςτον οικιςμό Παλαιοχώρι, 3 χιλ. νότια του Βουργαρελύου. Φτύςτηκε το 1281, εύναι δηλ. προγενϋςτερη τησ Παρηγορύτιςςασ Άρτασ, με δαπϊνη του Θεοδώρου Σςιμιςκό, πρωτοςτρϊτορα τησ Βυζαντινόσ Αυλόσ. Εύναι δύςτηλοσ ςταυροειδόσ εγγεγραμμϋνοσ ναόσ με μύα μόνο τρύπλευρη αψύδα και με τριμερό νϊρθηκα. Ο ακαδημαώκόσ Αναςτϊςιοσ Ορλϊνδοσ αναφϋρει ςχετικϊ με το όνομα: Η ονομαςύα Κόκκινη Εκκληςιϊ οφεύλεται προφανώσ ςτο ζωηρώσ ερυθρό χρώμα των πλύνθων, από τισ οπούεσ αποτελεύται η τοιχοποιύα του ναού. Παναγύα Βελλϊσ δε ονομϊςτηκε λόγω τησ ςχϋςησ τησ με την επιςκοπό ό τη μονό Βελλϊσ, κωμόπολη ςτην αρχαύα Υωτύκη, παρϊ τον ποταμό Θύαμη. Από παρϊδοςη λϋγεται και «βαςιλομονϊςτηρο», πιθανόν διότι αποτϋλεςε κϊποτε το καθολικό (κυρύωσ ναό) «βαςιλικόσ μονόσ που όταν εγκαταλεύφθηκε, ϋγινε μετόχι ςτη μονό Βελλϊσ , από όπου και το όνομα. τισ τοιχογραφύεσ που διατηρούνται αποςπαςματικϊ και με φθορϋσ και χρονολογούνται ςτα 1295, εικονύζονται ϊγιοι και λαώκού, όπωσ οι κτότορεσ Θεόδωροσ Σςιμιςκόσ και η ςύζυγοσ του Μαρύα, ο αδελφόσ του Ιωϊννησ και η ςύζυγόσ του Άννα, οι δεςπόται Νικηφόροσ και Άννα. Ο ναόσ εύναι αφιερωμϋνοσ ςτο Γενϋςιον τησ Θεοτόκου και γιορτϊζει ςτισ 8 επτεμβρύου και εύναι ϋνα από τα ςημαντικότερα ιςτορικϊ μνημεύα του νομού Άρτασ.. χετικό ΒΙΝΣΕΟ για την εκκληςιϊ 6
Αμϋςωσ μετϊ ςυναντϊσ το Βουργαρϋλι Άρτασ, ϋνα όμορφο ορεινό κεφαλοχώρι που βρύςκεται ςτη νότια πλευρϊ των Σζουμϋρκων ςε απόςταςη 58 χλμ. από την Άρτα. Ζει και αναπνϋει ςτισ κατϊφυτεσ από ϋλατα βουνοπλαγιϋσ ςε υψόμετρο 800μ. και εύναι ϋνα από τα πιο γραφικϊ χωριϊ και ςημαντικούσ προοριςμούσ τησ Άρτασ. Σο ενδιαφϋρον των επιςκεπτών προςελκύουν κυρύωσ η πλακόςτρωτη πλατεύα του χωριού, οι πϋτρινεσ βρύςεσ με τα κρυςτϊλλινα νερϊ, Αρχόντω Κρυςτϊλλω, το λιθόκτιςτο μοναςτόρι του Αγύου Γεωργύου, το οπούο δεςπόζει επιβλητικό πϊνω από το χωριό, ιδρύθηκε το 1690 ενώ η αγιογρϊφηςη ϋγινε λύγα χρόνια αργότερα, το 1714 και υπόρξε πνευματικό και επαναςτατικό κϋντρο κατϊ τη διϊρκεια τησ τουρκοκρατύασ. χετικό ΒΙΝΣΕΟ και Πρόγνωςη καιρού για το Βουργαρϋλι υνεχύζεισ ευθεύα προσ Αθαμϊνιο, ϋχοντασ δεξιϊ ςου τον Αςπροπόταμο (Αχελώο) ποταμό, περνϊσ την Λαφύνα μϋχρι να φτϊςεισ ςτην διχϊλα. Αριςτερϊ πϊει Αρματολικό. Εςύ πασ δεξιϊ ςτην γϋφυρα προσ την Μεςοχώρα περνώντασ από τα τούνελ προσ Βαθύρρευμα, τουρναραύώκα. Λύγα χλμ πιο κϊτω ςε μια δεξιϊ ςτροφό μπορεύσ να δεισ από ψηλϊ το τοξωτό γεφύρι και τον καταρρϊκτη τησ Παλαιοκαρυϊσ (βλ πληροφορύεσ παρακϊτω). Εναλλακτικϊ μπορεύσ να μπεισ και από τον βατό χωματόδρομο πιο πϋρα και για 400 μ διαδρομό να φτϊςεισ ςτο ύδιο ςημεύο από την κϊτω πλευρϊ. τϊςη γα Υώτο και επιςτροφό μϋχρι την διαςταύρωςη που αριςτερϊ πϊει για Ελϊτη και δεξιϊ προσ Πύλη. 7
Όλη η διαδρομό μϋχρι την διαςταύρωςη τησ Πύλησ εύναι 130 χλμ. Άλλεσ χλμ αποςτϊςεισ εύναι μϋχρι εδώ: τουρναραύώκα 12 χλμ, Βαθύρρευμα 27, Μεςοχώρα40. Λύγα χλμ πιο κϊτω ςυναντϊσ πινακύδα Ροπωτό (8 χλμ) βλ πληροφορύεσ παρακϊτω Από εδώ αν ςυνεχύςεισ μπορεύσ να πασ ςτο χωριό Βατςουνιϊ και Κεραμαργιώ (Δρακότρυπα) όπου υπϊρχει το γνωςτό ομώνυμο εςτιατόριο κατϊλυμα www.keramario.gr +30 2445 061470 (βλ πληροφορύεσ παρακϊτω) Αν ςυνεχύςεισ ευθεύα βγαύνεισ κοντϊ ςτην διαςταύρωςη για Μουζϊκι και ακολουθεύσ την διαδρομό για λύμνη Πλαςτόρα. Ακολουθεύσ την κατηφορικό πορεύα, περνϊσ το πϋτρινο γεφύρι Κονδύλη (βλ. πληροφορύεσ πιο κϊτω) και 1,6 χλμ περύπου δυτικϊ τησ κοινότητασ τησ Πύλησ και δύπλα ςτον αμαξιτό δρόμο Πύλησ-Ελϊτησ ςυναντϊσ το πϋτρινο μονότοξο, ημικυκλικόσ μορφόσ γεφύρι Πύλησ Σρικϊλων (Αγύου Βηςςαρύωνα) ό Πόρτασ που από κϊτω ρϋει ο Πορταώκόσ ποταμόσ. (βλ. πληροφορύεσ πιο κϊτω) Σο γεφύρι ενώνει τα βουνϊ Ίταμοσ και Κόζιακασ. Μϋχρι το 1936 όταν ο μοναδικόσ ςυνδετικόσ κρύκοσ του Σρικαλινού κϊμπου με τα χωριϊ τησ περιοχόσ Αςπροποτϊμου. "Κτύςτηκε" το 1514, από τον τότε Μητροπολύτη Λαρύςησ, πολιούχο των Σρικϊλων, τησ Καλαμπϊκασ και τησ Πύλησ Άγιο Βηςςαρύωνα, (Βηςςαρύων Β', 1490-1540) γι' αυτό και φϋρει το όνομϊ του. Γενϋτειρα του Αγύου Βηςςαρύωνα όταν η Πύλη. ο οπούοσ χρηματοδότηςε και καταςκεύαςε με προςωπικό του πρωτοβουλύα και επύβλεψη διϊφορα κοινωφελό ϋργα. Σο όνομα τησ κωμόπολησ τησ Πύλησ οφεύλεται ςτην γεωγραφικό τοποθεςύα που εύναι κτιςμϋνη. Βρύςκεται λύγο πριν το πϋραςμα ανϊμεςα ςτα δύο βουνϊ Κόζιακασ και Ίταμοσ και ουςιαςτικϊ αποτελεύ την εύςοδο από τισ πεδινϋσ και αγροτικϋσ περιοχϋσ του νομού Σρικϊλων προσ τισ ορεινότερεσ και νότιεσ περιοχϋσ τησ Πύνδου.
8
Πρόκειται για γϋφυρα μονότοξη με ημικυκλικό τόξο, εξ ολοκλόρου καταςκευαςμϋνη από πϋτρα. Σο ϊνοιγμα του τόξου τησ εύναι 28,76 μ. ςτην ανατολικό τησ όψη και 28,99 μ. ςτη δυτικό όψη. Σο μϋγιςτο ύψοσ του τόξου φθϊνει τα 12,77 μ. Σο ςυνολικό τησ μόκοσ εύναι 65,67 μ. και το πλϊτοσ του καταςτρώματόσ τησ τα 2,10 μ. Η καταςκευό τησ αποςκοπούςε ςτη μοναδικό, ωσ τισ αρχϋσ του 20ού αιώνα, οδικό ςύνδεςη μεταξύ Θεςςαλύασ και Ηπεύρου. Η γϋφυρα επιςκευϊςτηκε και αναςτηλώθηκε το 1967-68 και το 1983 (επιςκευϊςτηκαν τα βϊθρα των ςτηθαύων του καταςτρώματοσ). τη βϊςη του υπϊρχει εντοιχιςμϋνη μαρμϊρινη επιγραφό που γρϊφει ότι το ανόγειρε το 1514 ο Άγιοσ Βηςςαρύων Επιβϊλλεται ςτϊςη για φωτογραφύεσ και καφεδϊκι εύτε ςτο τουριςτικό περύπτερο «Εννοδύα» εύτε λύγο πιο κϊτω αριςτερϊ ςτην καφετϋρια «Νερόμυλοσ». χετικό ΒΙΝΣΕΟ υντεταγμϋνεσ: N 39° 27΄36,3΄΄ E 021° 36΄02,3΄΄ Πορταώκόσ ό Πορτιϊτησ ποταμόσ Εύναι παραπόταμοσ του Πηνειού και πηγϊζει από την περιοχό ανϊμεςα ςτα τουρναραύώκα και την Παλαιοκαρυϊ και ακολουθώντασ ρου προσ ΝΔ - ΒΑ διαςχύζει την κωμόπολη Πύλη και εκβϊλλει ςτον Πηνειό. Η Πύλη υδρευόταν από το νερό του Πορταώκού μϋχρι το 1946, οπότε και απϋκτηςε υδραγωγεύο. ε ϋρευνα και μετρόςεισ που πραγματοπούηςε η περιβαλλοντικό ομϊδα του Λυκεύου Πύλησ το 2008, διαπιςτώθηκε ότι το νερό του ποταμού εύναι ιδιαύτερα καθαρό. Φϊρη ςτην καθαρότητα του νερού του ποταμού επιτρϋπονται δραςτηριότητεσ 9
όπωσ η κολύμβηςη και το ψϊρεμα. Ο Πορταώκόσ αποςτραγγύζει το νοτιοδυτικό τμόμα τησ θεςςαλικόσ λεκϊνησ. Σο ςυνολικό εμβαδόν τησ λεκϊνησ απορροόσ του εύναι 294 χλμ2. Ο κύριοσ κλϊδοσ του ποταμού ξεκινϊ από τα τουρναρϋικα τησ Νότιασ Πύνδου, ςε υψόμετρο 1.600 μ. τη ςυνϋχεια ο ρουσ του τϋμνει ςχεδόν κϊθετα την οροςειρϊ του Κόζιακα και, αφού περϊςει την Πύλη, ςυνενώνεται με πλόθοσ μικρότερων ρευμϊτων πριν εκβϊλει τελικϊ ςτον Πηνειό. Γϋφυρεσ ςτον ποταμό Πορταώκό Σον Πορταώκό διαςχύζουν ςυνολικϊ τϋςςερισ γϋφυρεσ. Η παλαιότερη από αυτϋσ καταςκευϊςτηκε το 1514 - 1527 από τον τότε Μητροπολύτη Λαρύςησ, πολιούχο των Σρικϊλων, τησ Καλαμπϊκασ και τησ Πύλησ Άγιο Βηςςαρύωνα, (Βηςςαρύων Β', 1490-1540) γι' αυτό και φϋρει το όνομϊ του. Σο πϋτρινο μονότοξο, ημικυκλικόσ μορφόσ γεφύρι Πύλησ Σρικϊλων (Αγύου Βηςςαρύωνα) ό Πόρτασ επιςκευϊςτηκε και αναςτηλώθηκε το 1967-68 και το 1983 (επιςκευϊςτηκαν τα βϊθρα των ςτηθαύων του καταςτρώματοσ). Περιςςότερεσ πληροφορύεσ πιο πϊνω. Εκτόσ από αυτό τη γϋφυρα, για το οδικό δύκτυο που ςυνδϋει την Πύλη με την Ελϊτη και το Περτούλι χρηςιμοποιεύται η γϋφυρα Κονδύλη, η οπούα εύναι καταςκευαςμϋνη από ςκυρόδεμα. Η καταςκευό τησ ϊρχιςε το 1934 και ολοκληρώθηκε το 1936. Έχει μόκοσ 45,3 μ., πλϊτοσ 6 μ. και ύψοσ 22 μ. τισ 9 Ιουνύου 1943 η γϋφυρα αυτό ανατινϊχθηκε ςτο αριςτερό τησ βϊθρο από τουσ Έλληνεσ αντϊρτεσ χωρύσ όμωσ να ςπϊςει. Αυτό η ενϋργεια εμπόδιςε την μετακύνηςη των κατοχικών ςτρατευμϊτων προσ τα ορεινϊ χωριϊ: τισ 8 Ιουνύου 1943 τα ιταλικϊ ςτρατεύματα εύχαν πυρπολόςει την Πύλη. Σο 1956 η γϋφυρα αποκαταςτϊθηκε. Πύςω από το Δημαρχεύο τησ Πύλησ ο Πορταώκόσ διαθϋτει την μοναδικό του , η οπούα καταςκευϊςτηκε το 1981 (η πρώτη κρεμαςτό πεζογϋφυρα, ςτην Ελλϊδα που καταςκευϊςτηκε με αυτό την τεχνικό) και ςυνδϋει την κωμόπολη με τον ςυνοικιςμό "Πόρτα Παναγιϊ". Έχει μόκοσ 120 μ., πλϊτοσ 2 μ. και ύψοσ από την κούτη του ποταμού 7,5 μ. ενώ οι πυλώνεσ τησ φθϊνουν ςε ύψοσ τα 16 μ. Βρύςκεται ςτο πϋραςμα μεταξύ Σρικϊλων και του χιονοδρομικού ςτο Περτούλι καθώσ επύςησ η περιοχό χρόζει πεζοπορικού ενδιαφϋροντοσ. Η πεζογϋφυρα προορύζεται για την δημιουργύα χώρου ςτϊθμευςησ και ανϊπαυςησ των επιςκεπτών καθώσ και παρατόρηςησ του γύρω τοπύου. 10
Εξυπηρετεύ, επύςησ, τουσ επιςκϋπτεσ τησ βυζαντινόσ εκκληςύασ με το ύδιο όνομα. Ο ναόσ αυτόσ ϊλλοτε χρηςύμευε ωσ καθολικό τησ Ιερϊσ Μονόσ Μεγϊλων Πυλών. όμερα και από το 1843 ανόκει ςτην Ιερϊ Μονό Δουςύκου, η οπούα οφεύλει το όνομϊ τησ ςε ενδημικό εύδοσ βελανιδιϊσ, η οπούα ϋφερε το ςλϊβικο όνομα "Ντούςικο" ό "Ντούςκο" Γύρω από τον ναό αυτό αναπτύχθηκε ςταδιακϊ ο ςυνοικιςμόσ. Διϋθετε γλυπτό διϊκοςμο, ο οπούοσ καταςτρϊφηκε από πυρκαγιϊ το 1855, πολλϊ όμωσ ςτοιχεύα τησ διακόςμηςησ του διαςώθηκαν και ο επιςκϋπτησ μπορεύ να τα δει και ςόμερα. Περύπου 500 μ. βόρεια τησ Πύλησ υπϊρχει η Γϋφυρα Γκύκα (η παλιϊ γϋφυρα που ςυνϋδεε την Πύλη με την Πόρτα Παναγιϊ). Έχει ςυνολικό μόκοσ 170 μ., καταςκευϊςτηκε την περύοδο 196061 από οπλιςμϋνο ςκυρόδεμα, λειτουργεύ ωσ ςόμερα και εξυπηρετεύ πολλϊ χωριϊ των υπωρειών του Κόζιακα. Λύγα μϋτρα πιο κϊτω από το γεφύρι Πύλησ Σρικϊλων (Αγύου Βηςςαρύωνα) ό Πόρτασ και ακριβώσ απϋναντι από την παραποτϊμια καφετϋρια «Νερόμυλοσ» εύναι η μοναδικό Βυζαντινό εκκληςύα «Πόρτα Παναγιϊ» που νομύζω αν ϋχεισ χρόνο αξύζει να την επιςκεφτεύσ. την όχθη του Πορταώκού ποταμού, απϋναντι από την κωμόπολη τησ Πύλησ, ςτον παλαιό οικιςμό τησ Πόρτα-Παναγιϊσ που όταν γνωςτόσ ςτην βυζαντινό εποχό ωσ "Μεγϊλαι Πύλαι", βρύςκεται ο ναόσ τησ Πόρτα-Παναγιϊσ, ϊλλοτε καθολικό ςταυροπηγιακόσ μονόσ. Η μονό που όταν αφιερωμϋνη ςτο όνομα τησ Ακαταμαχότου Θεοτόκου ιδρύθηκε το 1283 από τον ςεβαςτοκρϊτορα Ιωϊννη Άγγελο Κομνηνό Δούκα, νόθο γιο του δεςπότη τησ Ηπεύρου Μιχαόλ Β΄ Δούκα και διαλύθηκε ςτην διϊρκεια τησ Σουρκοκρατύασ Η Ι. Μ. Μεγϊλων Πυλών, που περιελϊμβανε και το ναό τησ Πόρτασ Παναγύασ, ςτα βυζαντινϊ χρόνια όταν μια πλούςια ςταυροπηγιακό μονό (υπαγόταν δηλ. κατευθεύαν ςτον πατριϊρχη) με πολλϊ κτόματα, τα οπούα, όταν η μονό διαλύθηκε ςτα χρόνια τησ Σουρκοκρατύασ, δόθηκαν ςτουσ κατούκουσ τησ γειτονικόσ Πόρτασ, ενώ ο ναόσ με ςιγιλλιώδεσ γρϊμμα του 1843, περιόλθε ςτην κυριότητα τησ Ι. Μ. Δουςύκου.
11
Ο ναόσ Πόρτα Παναγιϊ, εύναι ςταυρεπύςτεγη τρύκλιτη βαςιλικό που ϋχει κτιςθεύ πϊνω ςε αρχαύο ναό. Αυτό μαρτυρούν οι κύονεσ οι οπούοι ευρύςκονται ςτο χώρο γύρω του ναού, όπωσ και η ύπαρξη πολλών αρχιτεκτονικών μελών εύτε εντοιχιςμϋνων εύτε αυτών που μαζεύτηκαν κατϊ καιρούσ και που ςόμερα φυλϊςςονται ςτο ναό. Ο ναόσ ακολουθεύ τον ύδιο αρχιτεκτονικό τύπο με τον ναό τησ κϊτω Παναγιϊσ, ςτην Άρτα. τα δυτικϊ του ναού, υφύςταται ευρύσ εξωνϊρθηκασ που ακολουθεύ τον τύπο του εγγεγραμμϋνου ςταυροειδούσ με τρούλο και χρονολογεύται ςτα τϋλη του 14ου αι. Ο ναόσ πϋραν τησ ιδιόρρυθμησ αρχιτεκτονικόσ ϋχει να παρουςιϊςει και πλούςιο γλυπτό, ψηφιδωτό και γραπτό διϊκοςμο, που δυςτυχώσ η πυρκαγιϊ του 1855 τον κατϋςτρεψε. Από τον γλυπτό διϊκοςμο διαςώθηκαν αποςπαςματικϊ κιονόκρανα, που ϋςτεφαν τουσ κύονεσ και τμόμα του μαρμϊρινου τϋμπλου ςτην Πρόθεςη και το κεντρικό κλύτοσ. Από τον ψηφιδωτό διϊκοςμο διεςώθηςαν - οι μοναδικϋσ ςτον Ελλαδικό χώρο τόςο για την τεχνικό και τεχνοτροπύα όςο και για την ιδιόρρυθμη ανϊςτροφη θϋςη τουσ - ψηφιδωτϋσ εικόνεσ του Φριςτού και τησ Παναγύασ. Οι δύο ψηφιδωτϋσ εικόνεσ του Φριςτού και τησ Παναγύασ ςτο Ναό τησ Πόρτα-Παναγιϊσ (1283) ςτην Πύλη Σρικϊλων εύναι μοναδικϋσ ςτην Ελλϊδα, τόςο για την τεχνοτροπύα τουσ όςο και για την ανϊςτροφη θϋςη τουσ. Εδώ η εικόνα του Φριςτού εύναι τοποθετημϋνη αριςτερϊ όπωσ βλϋπουμε την Ωραύα Πύλη και τησ Παναγύασ δεξιϊ. Ο καθηγητόσ Αναςτϊςιοσ Ορλϊνδοσ τοποθϋτηςε τη δημιουργύα τουσ ςτα 1285 και τα απϋδωςε ςτον ύδιο τεχνύτη που ϋφτιαξε τα ψηφιδωτϊ του τρούλου τησ Παρηγορύτιςςασ ςτην Άρτα Ο καθηγητόσ Αναςτϊςιοσ Ορλϊνδοσ τοποθετεύ την καταςκευό τουσ ςτα 1285, τισ ςυνδϋει με τα ψηφιδωτϊ του τρούλου τησ Παρηγορύτιςςασ τησ Άρτασ και μϊλιςτα τισ αποδύδει ςτον ύδιο τεχνύτη. Από τον εικονογραφικό διϊκοςμο, αξιοπρόςεκτη εύναι η τοιχογραφύα που καλύπτει την ημικυκλικό κόγχη, ςτην ΝΔ γωνύα του κυρύωσ ναού, όπου απεικονύζεται ο κτότωρ τησ μονόσ Ιωϊννησ Δούκασ που ϊγγελοσ τον οδηγεύ ςτην προςτϊτιδα τησ μονόσ, Παναγύα. Πρόκειται για μια από τισ ςπϊνιεσ προςωπογραφύεσ των Κομνηνών.
12
Σελευταύα αναςκαφικό ϋρευνα ϋφερε ςτο φωσ και τον τϊφο του Ιωϊννη Δούκα δυςτυχώσ ςυλημϋνο. Η ύδια αναςκαφικό ϋρευνα, που ϋγινε ςτο πλαύςιο του προγρϊμματοσ Leader για την αναςτόλωςη τησ μονόσ, ϋφερε ςτο φωσ επύςησ τμόματα του αρχικού μαρμϊρινου τϋμπλου, τμόματα από αρχαύεσ ενεπύγραφεσ ςτόλεσ, τμόματα επικρϊνων, όλα να αποτελούν το δεύτερο δϊπεδο τησ μονόσ, ςε δεύτερη βϋβαια χρόςη. Επύςησ όρθε ςτο φωσ η βϊςη του αρχικού λύθινου ϊμβωνα, η ςταςιδοφόροσ και ο μαρμϊρινοσ κύονασ που ςτόριζε την Αγύα Σρϊπεζα, ενώ τμηματικϊ αποκαλύφθηκε και το αρχικό μαρμϊρινο δϊπεδο του ναού.
Σϋλοσ ενδιαφϋρουςεσ εύναι και οι τοιχογραφύεσ που ςώζονται ςτο Ιερό και οι οπούεσ τοποθετούνται ςτον 13ο αι. Η τοιχογραφύα ςτην καμϊρα του κεντρικού κλύτουσ, εκεύνεσ πληςύον του παραθύρου τησ νότιασ πλευρϊσ και τησ δυτικόσ πλευρϊσ του κυρύωσ ναού, χρονολογούνται ςτον 18ο αι. όπωσ και εκεύνεσ του νϊρθηκα - ςτισ οπούεσ δυςτυχώσ η πυρκαγιϊ του 1980, επϋφερε ανεπανόρθωτη ζημιϊ. Μύα ϊγνωςτη ςτουσ πολλούσ και ςπϊνια ιςτορικό πληροφόρηςη ςχετικϊ με τη Μονό τησ “Πόρτασ Παναγιϊσ” ό όπωσ ςτα βυζαντινϊ χρόνια αποκαλεύτο “Ιερϊ Μονό τησ Ακαταμϊχητου Θεοτόκου των Μεγϊλων Πυλών”, την οπούα οικοδόμηςε η βυζαντινό οικογϋνεια των Αγγϋλων Δούκα Κομνηνών εύναι η παρακϊτω: Όπωσ η τεκμηριωμϋνη ιςτορικό ϋρευνα του καθηγητό – ακαδημαώκού τησ Ακαδημύασ Επιςτημών Γραμμϊτων και Σεχνών “Angelica Constantiniana” τησ Ρώμησ, Φϊρη 13
Κουδούνα, αποδεικνύει, ςτη Μονό αυτό που ςόμερα εύναι μετόχι τησ Ι.Μ. Δουςύκου, φυλϊςςονταν οι πϋτρεσ από την Αγύα Οικύα τησ Θεοτόκου ςτη Ναζαρϋτ. Από τισ πϋτρεσ αυτϋσ, κατόπιν μεταφορϊσ, προϋκυψε ο Ιερόσ Ναόσ τησ Παναγύασ του Λορϋτο ςτον Νομό των Μϊρκε Ιταλύασ. Ειδικότερα, οι πϋτρεσ αυτϋσ μεταφϋρθηκαν ςτο Λορϋτο από την Πύλη Σρικϊλων, όπου εύχανε φυλαχθεύ και προςτατευτεύ ςτο βυζαντινό Μοναςτόρι τησ Πόρτασ Παναγιϊσ. Η μετατόπιςη ϋγινε γιατύ αυτϊ τα Άγια Κειμόλια περιλόφθηκαν ςτην κατόπιν ςυμφωνύασ προικοδοτικό λύςτα των αγαθών, λόγω του γϊμου μεταξύ τησ Πριγκύπιςςασ Θαμϊρ ό Μαργαρύτασ των Αγγϋλων Δούκα Κομνηνών, κόρησ του Δϋςποτα τησ Ηπεύρου Νικηφόρου Α’- ετεροθαλό αδερφού του Ιωϊννη Α’ Δούκα Κομνηνού, εβαςτοκρϊτορα τησ Θεςςαλύασ, ϊμεςο πρόγονο τησ Α.Ε.Β. και Αυτοκρϊτορα Αλϋξιου – και του Υιλύππου Β’ των Ανδεγαυδών (Ανζού), Πρύγκηπα του Σϊραντα. Ζότα το κλειδύ από τον κυρούλα ςτο παρακεύμενο ούκημα. Αν ςυνεχύςεισ ευθεύα φτϊνεισ ςτην κωμόπολη τησ Πύλησ (ϋχει ΑΣΜ, βενζινϊδικα, μικρό αγορϊ, φαρμακεύο κλπ) και μετϊ εύναι η διαςταύρωςη. Πασ δεξιϊ προσ Μουζϊκι (επύςησ ϋχει αγορϊ και βενζινϊδικα) και ανηφορύζεισ προσ την περιοχό τησ λύμνησ περνώντασ μϋςα από το φαρϊγγι και τα χωριϊ Κρυοπηγό, Ανθοχώρι, Κεραςιϊ, Κρυονϋρι μϋχρι να φτϊςεισ ςτον οικιςμό Καλύβια Υυλακτόσ (ςτρύψε δεξιϊ ςτην ταμπϋλα που θα βρεισ) και ςτο κατϊλυμα ςασ Kazarma Lake Resort & Spa βρύςκεται ςε μια κατϊφυτη πλαγιϊ των Αγρϊφων με απρόςκοπτη πανοραμικό θϋα προσ τη λύμνη Πλαςτόρα και μόλισ μερικϋσ εκατοντϊδεσ μϋτρα μακριϊ από αυτό. +30 24410 92290, +30 24410 92030 Γεωγραφικό θϋςη: 21°42'21.21"Α
Γεωγραφικό
πλϊτοσ:
Φϊρτησ διαδρομόσ
,
14
39°18'45.14"Β,
Γεωγραφικό
μόκοσ:
3. Η «κϊτω» διαδρομό. Ένα λύγο πιο περιπετειώδεσ και εξύςου όμορφο κομμϊτι για να επιςκεφτεύ κανεύσ εναλλακτικϊ, και κϊπωσ πιο ιςτορικό εύναι το κϊτω πϋραςμα από Άρτα προσ Σρύκαλα. Μερικού θα διαφωνόςουν και θα πούνε ότι η διαδρομό εύναι μϋροσ τησ πορεύασ Άρτασ Καρδύτςασ, αφού το τελευταύο μιςό κομμϊτι βρύςκεται ςτο νομό Καρδύτςασ. Και θα ϋχουν απόλυτο δύκαιο. Η διαδρομό εύναι ακριβώσ ύδια με την επϊνω αλλϊ μετϊ το χωριό Κλειςτό και ςτην διαςταύρωςη που εύναι το βενζινϊδικο τησ Revoil ενώ ςτην «επϊνω» διαδρομό ςυνεχύςεισ ευθεύα ςτην EO30 εδώ ςτριβεύσ προσ ΕΟ Άρτασ - Πηγών ακολουθώντασ την γεμϊτη ςτροφϋσ ανηφορικό δαςώδη διαδρομό περνώντασ από την γϋφυρα ςτον Μϋγα Κϊμπο το βενζινϊδικο τησ ΕΛΙΝ και τα χωριϊ: Άνω Καλεντύνη, Αςφακερό, Ξηρόκαμποσ, Πλϊτανοσ, Μηλιανϊ, Πηγϋσ, υκιϊ, γϋφυρα Αχελώου, Λεςκοβύτικο ρϋμα (παραπόταμοσ Αχελώου), Πτελεϊ, Κριτςϊρι, Αργιθϋα. Από εδώ ξεκύνα ο ΕΟ Αργιθϋασ – Καρδύτςασ και μϋχρι το προοριςμό ςασ εύναι περύπου 50 χλμ. την διαςταύρωςη πιο κϊτω ϋχεισ 2 επιλογϋσ:
Αριςτερϊ μϋςω Δρακοτρυπασ, Νηςιϊ η μια επιλογό [47 χλμ 1 ώρα] και δεξιϊ μϋςω Οξυϊσ, Πευκόφυτου [50 χλμ 1 ώρα 30’]
Και οι δυο δρόμοι βγαύνουν ςτο Ανθοχώρι, Κεραςιϊ και τα Καλύβια Πεζούλασ Σακτοπούηςη ςτο κατϊλυμα και κοντινό βόλτα. Φϊρτησ διαδρομόσ
.
15
ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΕ ΟΙΚΙΜΩΝ ΓΤΡΩ ΑΠΟ ΣΟ ΚΑΣΑΛΤΜΑ Από το χωριό Κρυονϋρι ο δρόμοσ μασ οδηγεύ ανϊμεςα από πυκνό βλϊςτηςη και καταπρϊςινα λιβϊδια, ςε δυο ςυνοικιςμούσ με το ύδιο όνομα: Καλύβια. Ανόκουν όμωσ διοικητικϊ ςε δύο χωριςτϋσ κοινότητεσ: τησ Υυλακτόσ και τησ Πεζούλασ. Πριν από τη δημιουργύα τησ λύμνησ οι κϊτοικοι των δύο αυτών οικιςμών, δούλευαν ςτα χωρϊφια τησ Νεβρόπολησ και διατηρούςαν εδώ τα καλύβια τουσ: μονόχωρεσ πρόχειρεσ καταςκευϋσ, από καλϊμια και λϊςπη όπου αποθόκευαν τα αγροτικϊ προώόντα και τα εργαλεύα τουσ. Ο πρώτοσ ςυνοικιςμόσ, τα Καλύβια Υυλακτόσ, ςκαρφαλώνει ςτο βουνό κι ϋνα ανηφορικό δρομϊκι τον ςυνδϋει με το βορεινό τμόμα τησ Πεζούλασ και τον Αι-Γιϊννη τησ Υυλακτόσ και εύναι ϋνα από τα πιο γραφικϊ χωριϊ των Αγρϊφων. Βρύςκονται ςτο τϋλοσ του επαρχιακού δρόμου, ςε απόςταςη 32 χιλιομϋτρων από την πόλη τησ Καρδύτςασ. Ο οικιςμόσ εύναι χτιςμϋνοσ ςε πλαγιϊ, ςε ϋνα εξαιρετικό ςημεύο, από το οπούο οι επιςκϋπτεσ του χωριού μπορούν να απολαύςουν τη μαγευτικό θϋα προσ το υπϋροχο δϊςοσ ελϊτησ, τισ επιβλητικϋσ κορυφϋσ των Αγρϊφων Βουτςικϊκι και Μουτςιϊρα και φυςικϊ τη Λύμνη Πλαςτόρα. Βρύςκεται ςε υψόμετρο 1200 μϋτρων και ανόκει διοικητικϊ ςτο δόμο Λύμνησ Πλαςτόρα. Εύναι ϋνα όμορφο παραδοςιακό χωριό, με ιδιαύτερο χαρακτηριςτικό την πλατεύα του με το υπϋροχο ξϋφωτο, αλλϊ και τα μαγαζιϊ, τα οπούα εύναι ςυγκεντρωμϋνα γύρω από τα πλατϊνια του χωριού. τα Καλύβια Υυλακτόσ μπορεύτε να προςκυνόςετε ςτην Ιερϊ Μονό τησ Αγύασ Σριϊδοσ, με το ξυλόγλυπτο τϋμπλο του 1852 και αξιόλογεσ τοιχογραφύεσ του 17ου αιώνα μϋςα ςτο ιερό. Εξύςου αξιόλογεσ εύναι οι εκκληςύεσ του Αγύου Γεωργύου ςτο κϋντρο του χωριού και του Αγύου Ιωϊννη. Η ιςτορύα του χωριού ξεκινϊ πριν από τουσ βυζαντινούσ χρόνουσ. Παλαιότερα βριςκόταν ςτη θϋςη Άγιοι Απόςτολοι και λεγόταν Μεγϊλη Πουλιϊνα. Εξαιτύασ μιασ αρρώςτιασ, που ονομαζόταν «ςερμό», οι κϊτοικοι μετακόμιςαν ςτη ςημερινό θϋςη και ονόμαςαν το χωριό ερμενύκον, εξαιτύασ τησ αρρώςτιασ.
16
Μετϊ το 1928 πόρε τη ςημερινό του ονομαςύα Υυλακτό, επειδό το χωριό φυλϊχτηκε πλϋον από την αρρώςτια. Κατϊ τη διϊρκεια του χειμώνα ςτη Υυλακτό μϋνουν 35 ϊτομα και ςτα Καλύβια μόλισ 18 ϊτομα. Ωςτόςο, κατϊ τουσ καλοκαιρινούσ μόνεσ ο αριθμόσ των κατούκων αυξϊνεται κατακόρυφα και ξεπερνϊ τα 800 ϊτομα. την περιοχό λειτουργεύ παραδοςιακόσ ξενώνασ με ενοικιαζόμενα δωμϊτια, που παρϋχουν ςε όλουσ τουσ επιςκϋπτεσ ϊνετη διαμονό και καλό παραδοςιακό φαγητό. Οι ταβϋρνεσ του χωριού μϊλιςτα, φημύζονται για τα ντόπια ψητϊ κρϋατα και τα μαγειρευτϊ φαγητϊ. Οι κϊτοικοι, όπωσ ϊλλωςτε ςτα περιςςότερα χωριϊ τησ Λύμνησ Πλαςτόρα και των ορεινών Αγρϊφων, αςχολούνται με τη γεωργύα και κυρύωσ τα οπωροκηπευτικϊ, όπωσ πατϊτεσ, φαςόλια, καλαμπόκια και καρύδια, αλλϊ και την κτηνοτροφύα. Υεύγοντασ από τα Καλύβια Υυλακτόσ, μην παραλεύψετε να αγορϊςετε οπωςδόποτε φρϋςκια ρύγανη, καρύδια, κϊςτανα, φαςόλια και πατϊτεσ από τουσ ντόπιουσ παραγωγούσ.
Ο δεύτεροσ ςυνοικιςμόσ τα Καλύβια Πεζούλασ βρύςκονται ακριβώσ μετϊ το Μεγϊλο Ποτϊμι. Πρόκειται για αναπτυςςόμενο οικιςμό με πολλϋσ εξοχικϋσ κατοικύεσ. το κϋντρο του ο περιφερειακόσ διαςταυρώνεται με το δρόμο, που οδηγεύ ςτη λύμνη ανατολικϊ και ςτην Πεζούλα, Υυλακτό και Νερϊώδα δυτικϊ. Εδώ μπορούμε να αγορϊςουμε ό και να γευματύςουμε ςτισ ψηςταριϋσ του πολύ καλό κρϋασ και ντόπια λουκϊνικα με πρϊςο ςυνοδεύα ντόπιου κραςιού ό τςύπουρου. Πλϊι ςτη λύμνη υπϊρχει αθλητικόσ χώροσ που πρόκειται να εξελιχθεύ ςε οργανωμϋνο κϋντρο ϊθληςησ και λύγο πιο κϊτω θα βρούμε την πλαζ, ϋνα αναψυκτόριο και ϋνα θερινό πϋτρινο θεατρϊκι μϋςα ςτο δϊςοσ. Σα Καλύβια Πεζούλασ, βρύςκονται Νοτιοδυτικϊ τησ Καρδύτςασ, ςε απόςταςη 42 χιλιομϋτρων. Εύναι ϋνα πανϋμορφο χωριό με ιδιαύτερα αναπτυγμϋνεσ υποδομϋσ και οργανωμϋνεσ παραλύεσ ςτισ ακτϋσ τησ Λύμνησ Πλαςτόρα. Εδώ θα ηρεμόςετε και θα χαλαρώςετε ςε ϋνα από τα πολλϊ ξενοδοχεύα και ενοικιαζόμενα δωμϊτια, θα δοκιμϊςετε ντόπιεσ παραδοςιακϋσ γεύςεισ ςτα αμϋτρητα γραφικϊ ταβερνϊκια, θα αγορϊςετε προώόντα του χωριού από τα πολλϊ τοπικϊ μαγαζιϊ και θα απολαύςετε τον καφϋ ό το ποτό ςασ ςτισ καφετϋριεσ και τα μπαρϊκια τησ περιοχόσ, που ςφύζουν από ζωό. Όπωσ αναφϋρετε πιο πϊνω, παλαιότερα, ςτη ςημερινό θϋςη του χωριού, όπωσ μαρτυρϊ και το όνομϊ του, υπόρχαν αμϋτρητα μικρϊ καλύβια, δηλαδό παραπόγματα όπωσ – όπωσ
17
φτιαγμϋνα, που προςϋφεραν ςτουσ ιδιοκτότεσ τουσ, οι οπούοι εργϊζονταν μϋρα και νύχτα ςτα κτόματα βόςκοντασ τα κοπϊδια τουσ, τα ςτοιχειώδη. Με τον καιρό, όμωσ, φϊνηκε, πωσ η θϋςη αυτό όταν η πλϋον ιδανικό για να χτιςτεύ το χωριό, καθώσ από εκεύ περνούςε ο κεντρικόσ δρόμοσ, ϊρα το ςημεύο αυτομϊτωσ γινόταν κομβικό, με τον κόςμο να περνϊ υποχρεωτικϊ από τα μικρϊ καλύβια. Έτςι, ςιγϊ - ςιγϊ η Πεζούλα ϋχαςε την αύγλη τησ και οι κϊτοικοι ϊρχιςαν να εγκαθύςτανται ςτα καλύβια, ϋχτιςαν ςπύτια και δημιούργηςαν τα Καλύβια Πεζούλασ. ταδιακϊ λοιπόν, τα Καλύβια Πεζούλασ τησ Λύμνησ Πλαςτόρα, μετατρϊπηκαν ςτο πιο δημοφιλϋσ τουριςτικό ςημεύο τησ περιοχόσ, κυρύωσ εξαιτύασ τησ κομβικόσ τουσ θϋςησ. τον οικιςμό ϊρχιςαν να λειτουργούν ταβϋρνεσ, καφετϋριεσ, μαγαζιϊ με παραδοςιακϊ προώόντα, πολυτελό ξενοδοχεύα και υπϋροχοι γραφικού ξενώνεσ ενώ ςύντομα δημιουργόθηκε και η μύα από τισ δύο κοςμοπολύτικεσ Πλαζ τησ Λύμνησ Πλαςτόρα, ςτισ οπούεσ οι λϊτρεισ τησ φύςησ επιδύδονται ςε διϊφορεσ δραςτηριότητεσ, όπωσ υδροποδόλατο, κανό και τοξοβολύα και φυςικϊ κολυμπούν ςτα κρυςτϊλλινα γαλϊζια τησ νερϊ. Μην ξεχϊςετε να δοκιμϊςετε πϋςτροφα και ςολομό ςτα κϊρβουνα ςτισ πολλϋσ ταβϋρνεσ τησ περιοχόσ. την εύςοδο του χωριού ςτο δρόμο από Πεζούλα προσ Υυλακτό, περνϊμε πϊνω από παλιό πετρόχτιςτο γεφύρι (Καμϊρα). Σο χειμώνα κατοικούν ςτη Υυλακτό 35 ϊτομα, ηλικιωμϋνοι ωσ επύ το πλεύςτον, και ςτον οικιςμό Καλύβια Υυλακτόσ 18 ϊτομα, ενώ ο αριθμόσ κατϊ τουσ καλοκαιρινούσ μόνεσ ανϋρχεται ςε 800, με την ϋλευςη των επιςκεπτών και παραθεριςτών. Πετρόχτιςτεσ βρύςεσ ςτη Υυλακτό. το χωριό επύςησ ςυναντόςουμε τισ πετρόχτιςτεσ βρύςεσ Παπαδϋικη, Λύμπο,Καςϊνδρασ, Παπαλϊμπρου,Ξηρόβρυςη και ςτο δϊςοσ τη βρύςη Εννιϊ Νερϊ. Διαδρομϋσ μονοπϊτια τησ Υυλακτόσ Εντόσ του χωριού βρύςκουμε αρκετϊ μονοπϊτια και δρόμουσ , ιδανικϊ για πεζοπορύα , που μασ οδηγούν ςε μϋρη όπωσ: η βρύςη τησ Καςςϊνδρασ, η Λύμπο και ο Αι-Γιϊννησ.Για πιο μακρινούσ περιπϊτουσ ενδεύκνυνται οι θϋςεισ «Καθϊρεσ» , «Αγ.Αθανϊςιοσ», «Πετρϊλωνο» , «Υονόβρυςη» και «Νεροτριβϋσ». Από το χωριό ξεκινούν δύο βατού δαςικού δρόμοι προσ το εκκληςϊκι του προφότη Ηλύα. Ο ϋνασ ξεκινϊ από την ανατολικό πλευρϊ του χωριού και ο ϊλλοσ από τη δυτικό. Ο δεύτεροσ διακλαδύζεται ςτη θϋςη «Λϊπατα» και περνώντασ την τοποθεςύα «κϊλα» και «Αρβανύτη » φτϊνουμε ςτο διϊςελο ςτη θϋςη "Παλιομϊντρι" ϋχοντασ ςτα δεξιϊ μασ το πυροφυλϊκιο ςτην κορυφό "Καζϊρμα" και αριςτερϊ μασ υπϊρχει ϋνα πεζοπορικό – ορειβατικό μονοπϊτι προσ την κορυφό "Βουτςικϊκι" υψ.2154 (για όςουσ το λϋει η 18
καρδιϊ τουσ και τα κουρϊγια τουσ φυςικϊ).υνεχύζοντασ την πορεύα μασ οδηγούμαςτε ςτο νομαρχιακό δρόμο ςτη θϋςη «Αγ.Νικόλαοσ Βλαςύου». Πρόγνωςη καιρού ςτα Καλύβια.
Εξερευνώντασ τισ όχθεσ τησ λύμνησ: Μια βόλτα με ϊλογα ό ποδόλατο ςτην ακρολιμνιϊ, ό μια ευχϊριςτη περιόγηςη με κανό ςτισ όχθεσ τησ λύμνησ εύναι ϋνασ εναλλακτικόσ και ιδιαύτερα ςυναρπαςτικόσ τρόποσ να προςεγγύςετε τισ όχθεσ. τον περιμετρικό δρόμο τησ λύμνησ θα βρεύτε μια φϊρμα ιππικού τουριςμού, ενώ ςτην πλαζ τησ Πεζούλασ θα νοικιϊςετε κανό και υδροποδόλατα για υδϊτινεσ εξερευνόςεισ. Βοτανικόσ Κόποσ Νεοχωρύου Περύπου 1,5χλμ. βόρεια από το Νεοχώρι, κατευθυνόμενοι προσ Καλύβια Πεζούλασ, θα δούμε ςτο δεξύ μασ χϋρι πινακύδα που μασ οδηγεύ ςτο Βοτανικό Κόπο μετϊ από μικρό απόςταςη. Πρόκειται για μια ϋκταςη 10 ςτρεμμϊτων ςτην οπούα ϋχει γύνει η ςυγκϋντρωςη και αποθεματοπούηςη μϋρουσ των χλωριδικών ςτοιχεύων τησ ευρύτερησ περιοχόσ τησ λύμνησ Πλαςτόρα, αλλϊ και γενικότερα του Ελλαδικού χώρου. Κϊθε χρόνο δϋχεται μεγϊλο αριθμό επιςκεπτών, εύτε μαθητϋσ ςτο πλαύςιο περιβαλλοντικόσ εκπαύδευςησ εύτε πλόθοσ ϊλλων ομϊδων ό μεμονωμϋνων επιςκεπτών που επιθυμούν να αποκομύςουν περιςςότερεσ και εξειδικευμϋνεσ πληροφορύεσ για την χλωρύδα τησ περιοχόσ. Ο Βοτανικόσ κόποσ εύναι ανοιχτόσ όλο το χρόνο. Οι επιςκϋπτεσ ϋχουν την δυνατότητα να ξεναγηθούν, να αγορϊςουν αρωματικϊ φυτϊ και βότανα, να πιούν καφϋ και αναψυκτικϊ, να κϊνουν μια μικρό βόλτα ςτη λύμνη που βρύςκεται μόλισ 50μ. παρακϊτω. Ιςτοςελύδα Σηλϋφωνο επικοινωνύασ: 6973999013. Γεωγραφικό πλϊτοσ: 39°17'22.509" - Γεωγραφικό μόκοσ: 21°44'19.4892"
. 19
Για την επόμενη ημϋρα ϋχουμε 2 προτϊςεισ 1. διαδρομό Α, Οδηγώντασ 193 χλμ., 4 ώρεσ, 49 Κυκλικό διαδρομό προσ Δόμο Αιθόκων και Λιβϊδια Περτουλιου, Περιοχό Μετεώρων δεξιόςτροφα και θα περιηγηθεύσ ςτα παρακϊτω αξιοθϋατα (μερικϊ ύςωσ δεν τα πρόλαβεσ χτεσ):
Ανθοχώρι οικιςμόσ και καταρρϊκτεσ Σο Ανθοχώρι Καρδύτςασ εύναι ϋνασ νϋοσ προοριςμόσ που αξύζει να αναζητόςεισ. Πρόκειται για ϋνα όμορφο τυπικό ορεινό χωριό που αναπτύςςεται ςε ύψοσ 700 μϋτρων, ςε κατϊφυτο τοπύο. τον πολεοδομικό ιςτό διατηρούνται αρκετϊ πϋτρινα ςπύτια, ενώ ξεχωρύζουν οι εκκληςύεσ του Αγύου Γεωργύου (1623) και τησ Αγύασ Παραςκευόσ (1887). Η παλιϊ ονομαςύα του χωριού όταν «Υλωρϋςι» και ςύμφωνα με την παρϊδοςη, προϋρχεται από τη λατινικό λϋξη flores που ςημαύνει λουλούδι (ϊνθοσ). το φαρϊγγι του Ανθοχωρύου: Η ανϊβαςη ξεκινϊ από τον αναπαλαιωμϋνο νερόμυλο που βρύςκεται πϊνω ςτο δρόμο Λύμνησ Πλαςτόρα – Μουζϊκι, λύγο πριν το Ανθοχώρι. Όλη η διαδρομό πραγματοποιεύται μϋςα ςε μια πανδαιςύα βλϊςτηςησ και τρεχούμενων νερών. Σο μονοπϊτι εύναι καθαριςμϋνο και μϋχρι τον μεγϊλο καταρρϊκτη θα μπορϋςετε να ανεβεύτε χωρύσ απρόβλεπτα, μετϊ από μια ευχϊριςτη ανϊβαςη 30 λεπτών και ςιγουρα το χωριό μπορεύ να υπερηφανεύεται και για τον -ςχετικϊ ϊγνωςτοκαταρρϊκτη. Οι φυςιολϊτρεσ θα γοητευτούν από τον ποταμό Ανθοχωρύτη που διαρρϋει το χωριό. Ακολουθώντασ το ειδικϊ διαμορφωμϋνο μονοπϊτι θα ςυναντόςετε ςτην
20
εύςοδο του φαραγγιού τον πρόςφατα ανακαινιςμϋνο νερόμυλο, ενώ ςτη ςυνϋχεια η διαδρομό πλαιςιώνεται από οργιώδη βλϊςτηςη και ϊφθονα νερϊ που καταλόγουν ςτουσ απαρϊμιλλησ ομορφιϊσ καταρρϊκτεσ Ανθοχωρύου. Aυτό εύναι η αρχό μιασ ςυναρπαςτικόσ περιπϋτειασ ανακαλύπτοντασ το Montanema Handmade Village. Με τα πόδια ςτισ Εννϋα Βρύςεσ: Από την Καμϊρα με γερό ανϊβαςη μϋςα από το μονοπϊτι, εύτε προσ τη βρύςη Μαλλιϊ και τον Άγιο Νικόλαο Βλαςύου θα βρεθεύτε ςτη θϋςη «Εννιϊ Βρύςεσ» που βρύςκεται ςτην κορυφογραμμό των Αγρϊφων, ςτα όρια με την περιοχό τησ Αργιθϋασ που βρύςκονται ςε υψόμετρο 1500μ.. Η περιοχό εύναι πνιγμϋνη ςτα πλατϊνια, ενώ ανϊλογα με την εποχό θα ςυναντόςετε ςτη διαδρομό ςασ τςαμπιϊ από μανιταρϊκια. Πληςιϊζοντασ ςτουσ καταρρϊκτεσ θα ακούςετε τα αφριςμϋνα νερϊ τουσ να πϋφτουν με ορμό. Εδώ γύνεται το καλοκαύρι το ετόςιο αντϊμωμα των Ανθοχωριτών. Προςοχό μην ξεκινόςετε την πεζοπορύα με κακοκαιρύα ό αν δεν υπϊρχει κϊποιοσ ςτην παρϋα που να ξϋρει τον τόπο. Ακόμα και τον Αύγουςτο η επύςκεψη θϋλει ζακετούλα… γιατύ αν ϋξω ςτον ηλιο εχει 35 βαθμούσ μϋςα ςτο μονοπϊτι ςε αρκετϊ ςημεύα θα ϋχει 10...διότι δεν το χτυπϊει όλιοσ...και φυςικϊ χρειϊζονται αθλητικϊ παπούτςια.
Οικιςμόσ Δρακότρυπα και Ιερϊ Μονό Αγύασ Σριϊδασ Δρακότρυπασ την Δρακότρυπα και ςε υψόμετρο 800 μϋτρων με θϋα τισ βουνοκορφϋσ του Σύμπανου και τησ Καραβούλασ, ςώζεται ϋνα ςημαντικότατο μνημεύο των Αγρϊφων, το αθωνύτικου τύπου μοναςτόρι τησ Αγύασ Σριϊδασ. Φτύςτηκε το 1743 και εικονογραφόθηκε το 1758 από τον ζωγρϊφο Θεόδωρο, ιερϋα από την Αγιϊ Λϊριςασ. Σα τελευταύα χρόνια με τισ γενναιόδωρεσ προςφορϋσ και τη φροντύδα των κατούκων του χωριού χτύςτηκαν βοηθητικϊ οικόματα ςτα οπούα διαμϋνουν δύο μοναχϋσ. Κατϊ την Σουρκοκρατύα πϋραςαν από αυτό ςπουδαύοι Έλληνεσ, ανϊμεςα ςτουσ οπούουσ όταν ο Γ. Καραώςκϊκησ και ο Κοςμϊσ ο Αιτωλόσ. Σησ ύδιασ εποχόσ με το μοναςτόρι εύναι και η εκκληςύα του Αη-Γιϊννη του Προδρόμου (1741).
Ιερϊ Μονό Παναγύασ πηλιώτιςςασ. την πανϋμορφη οροςειρϊ των Αγρϊφων τησ Πύνδου, κοντϊ ςτο χωριό Κουμπουριανϊ, μϋςα ςε δύςβατο τόπο, διακρύνουμε την Ι. Μονό Παναγύασ πηλιώτιςςασ, αφιερωμϋνη ςτη Ζωοδόχο Πηγό. 21
Η Ιερϊ Μονό πηλιϊσ υπϊγεται ςτην Ιερϊ Μητρόπολη Θεςςαλιώτιδοσ και Υαναριοφαρςϊλων. Εύναι κτιςμϋνη ςτην εξοχό ενόσ βρϊχου ςε υψόμετρο 800μ. Ανϊμεςα ςτισ ελατοςκϋπαςτεσ πλαγιϋσ μοιϊζει με γαλϊζια πϋτρα ριγμϋνη ςτο πρϊςινο των Αγρϊφων και η θϋα ψηλϊ από το δρόμο εύναι εξαιρετικό. Εύναι ςαν να ϋχει κρεμαςτεύ από τον απότομο βρϊχο και προκαλεύ δϋοσ ςτον προςκυνητό.
Παραδοςιακό ταβϋρνα και ξενώνασ «Κεραμαργιώ». Οι ιδιοκτότεσ αυτού του χώρου (ο Δημότρησ και η ςύζυγόσ του Βαςιλικό ταμούλη) και ϊρχιςαν από το 1996 ςιγϊ-ςιγϊ με αγϊπη και ςεβαςμό ςτο περιβϊλλον να πραγματοποιούν το όνειρό τουσ. Έςτηςαν μια ταβϋρνα και ϋναν παραδοςιακό οικιςμό, όπωσ αυτού τα ονειρεύτηκαν. Σο όνομα «Κεραμαριό» προόλθε από τον ομώνυμο ςυνοικιςμό τησ Δρακότρυπασ. όμερα, το όνειρό τουσ ςτην τελικό του μορφό προςφϋρει ςτουσ επιςκϋπτεσ παραδοςιακϋσ γεύςεισ και φιλοξενύα. ε ϋνα μεγϊλο κατϊφυτο κτόμα, γύρω από μια πιςύνα που μοιϊζει με λιμνούλα, ξεπετϊγονται μϋςα από τη φύςη τα 11 ςπιτϊκια του ξενώνα, φτιαγμϋνα εξ ολοκλόρου από φυςικϊ υλικϊ, όπωσ κορμούσ δϋντρων, πϋτρεσ από το ποτϊμι, ξύλα από τα δϊςη, ςχοινιϊ, βότςαλα… Διαθϋτουν ϊνετο καθιςτικό με τζϊκι και χτιςτούσ καναπϋδεσ με μαξιλϊρια, κουζύνα με ξύλινα ντουλϊπια, ϋνα ό δύο υπνοδωμϊτια παραμυθϋνια, μπϊνιο εντυπωςιακό, όλα δουλεμϋνα με αςτεύρευτη φανταςύα και ιδιαύτερη καλαιςθηςύα. Κϊθε γωνιϊ του εύναι και μια ϋκπληξη! Σο ονειρεμϋνο ςκηνικό ςυμπληρώνουν ο όχοσ από το ποτϊμι που κυλϊει δύπλα ςτο κτόμα, τα ελϊφια που κυκλοφορούν ελεύθερα ςτον κόπο, τα ςκιουρϊκια που ςκαρφαλώνουν ςτα δϋντρα και το κελϊηδημα των πουλιών… Εκτόσ, όμωσ, από τη ζεςτό φιλοξενύα, το ΚΕΡΑΜΑΡΙΟ διαθϋτει και πολύ καλό ταβϋρνα, με 22
μεγϊλη ςϊλα, τζϊκια και ωραύα θϋα. Λειτουργεύ εδώ και χρόνια με την ύδια ςυνϋπεια ςτισ παραδοςιακϋσ γεύςεισ. Εδώ θα απολαύςετε από τα ϊξια χϋρια τησ κυρύασ Κικόσ αρνϊκι ςτη γϊςτρα, κουνϋλι ςτιφϊδο με δαμϊςκηνα, χοιρινό εξοχικό, κόκορα κραςϊτο, παραδοςιακϋσ πύτεσ (χορτόπιτα, τυρόπιτα, πλαςτό), καλοψημϋνα κρεατικϊ, ςουτζουκϊκια με κόκκινη ςϊλτςα και γιαούρτι, ψητό πατϊτα με λιωμϋνο τυρύ ςτο φούρνο, πλούςιεσ ςαλϊτεσ και πολλϊ μεζεδϊκια. Για γλυκό, θα δοκιμϊςετε τραγανούσ λουκουμϊδεσ με ςοκολϊτα και πολλϋσ ϊλλεσ λιχουδιϋσ.. Δ/νςη. Οικιςμόσ Δρακότρυπα Καρδύτςασ, Σηλ: 24450 61470, Κιν: 6974758259 – 6977085668, http://www.keramario.gr/
Σο μοναςτόρι του Αγ. Γεωργύου (Καραώςκϊκη) Μαυρομματύου, Βρύςκεται ςε απόςταςη μόλισ 2 χλμ. από το χωριό και υπόρξε ϋνα από τα ςημαντικότερα μοναςτόρια τησ περιοχόσ κατϊ την Σουρκοκρατύα. το μοναςτόρι αυτό, με το ςωζόμενο καθολικό αθωνύτικου τύπου, ζούςε ϋνα διϊςτημα η μητϋρα του Γεώργιου Καραώςκϊκη. Η ύδρυςη τησ Μονόσ τοποθετεύται χρονικϊ περύπου το 1550, ενώ οι τοιχογραφύεσ του χρονολογούνται το 1657. Οι εικόνεσ του τϋμπλου φϋρουν τισ χρονολογύεσ 1602 και 1599. Σο ναό κοςμούν καμϊρεσ και χαμηλόσ τυφλόσ θόλοσ, αντύ τρούλου. Μϋςα από δαςικό δρόμο και ςε απόςταςη 2,5 χλμ. νότια τησ Μονόσ μπορεύ κανεύσ να φτϊςει ςτο ςπόλαιο, όπου γεννόθηκε ύο 1782 ο Καραώςκϊκησ, όταν μητϋρα του ςε προχωρημϋνη πια εγκυμοςύνη εγκατϋλειψε το μοναςτόρι και κατϋφυγε εκεύ προκειμϋνου να γεννόςει. Εκεύ δύπλα εύναι και η γνωςτό ςπηλιϊ «Κορακοφωλιϊ». Και οι δύο ςπηλιϋσ βρύςκονται ςτην κορυφό τησ ειςόδου του δϊςουσ και ςτα νότια του οικιςμού του Μαυρομματύου.
Ροποτό Σρικϊλων – Σο χωριό φϊνταςμα Σο Ροπωτό Σρικϊλων κϊποτε όταν το ςπύτι για περύπου 300 οικογϋνειεσ. Η διαδρομό εύναι πολύ όμορφη με ςτροφούλεσ και ςε ανεβϊζει ςτα 750 μϋτρα υψόμετρο που βρύςκεται το χωριό. Εδώ, ςτισ 12 Απριλύου του 2012 ϋγινε μια τερϊςτια καθύζηςη του εδϊφουσ, όπου παρϋςυρε για 40 περύπου μϋτρα όλο το χωριό 23
προσ το κϊτω μϋροσ τησ πλαγιϊσ. Σο εντυπωςιακό εύναι ότι ϋνα μεγϊλο μϋροσ των ςπιτιών και η εκκληςύα του χωριού κύληςαν χωρύσ να καταςτραφούν, με αποτϋλεςμα απλϊ να ςτϋκονται γυρτϊ ςτην πλαγιϊ του βουνού και ϋχει μετατραπεύ ςε χωριό-φϊνταςμα. Μϋρα με την ημϋρα το καταπύνει η γη. όμερα οι λιγοςτού κϊτοικοι που ϋχουν απομεύνει λϋνε πωσ βρύςκονται «ςτα αζότητα» τησ κυβϋρνηςησ και των αρχών. Βλϋπουν ςτενοχωρημϋνοι τα ςπύτια τουσ να βουλιϊζουν. «Σον Απρύλιο 2010 ϋγινε η πρώτη μεγϊλη κατολύςθηςη. Έφθαςε ςτα πρόθυρα τησ εκκληςύασ ςτην κεντρικό πλατεύα και καταςτρϊφηκαν κϊπου οκτώ κατοικύεσ» την ϊνοιξη τού 2012 να ξαναρχύςει η μεγϊλη κατολύςθηςη το καταςτροφικό τησ ϋργο. Έτςι, ςυνολικϊ καταςτρϊφηκαν 42 κατοικύεσ, η πλατεύα, το κοινοτικό γραφεύο, τα τρύα καφενεύα και ο κεντρικόσ οικιςμόσ χωρύςτηκε ςτα δύο, δεξιϊ και αριςτερϊ τησ κατολύςθηςησ. Από εδώ θα κατηφορύςουμε με την μηχανό την πλαγιϊ για να πϊμε ςτο γεφύρι τησ Παλαιοκαρυϊσ, το οπούο βρύςκεται 10χλμ βορειοδυτικϊ του Ροπωτού. χετικό ΒΙΝΣΕΟ ςτο Tripment για το Ροπωτό και την Παλαιοκαρυϊ κ.α.
Καταρρϊκτησ και τοξωτό γεφύρι Παλαιοκαρυϊσ Σο τοπύο εδώ εύναι εντυπωςιακό. Σο πϋτρινο αυτό γεφύρι κτύςτηκε ςτισ αρχϋσ του 16ου αιώνα, από τον Άγιο Βηςςαρύωνα. Σον ύδιο που ϋκτιςε και το γεφύρι τησ Πύλησ που ανϋφερα πιο πϊνω. Μϋχρι την δεκαετύα του 60’ εξυπηρετούςε την επικοινωνύα τησ Πύλησ με τα χωριϊ τησ Ηπεύρου. Σο φρϊγμα που δημιουργεύ τουσ καταρρϊκτεσ εύναι ςύγχρονο, καθώσ καταςκευϊςτηκε το 1975 για να ανακόψει την ορμό του νερού, με απώτερο ςκοπό την ομαλό ϊρδευςη του κϊμπου. Ο καταρρϊκτησ πύςω από το γεφύρι ϋχει ύψοσ 12 μϋτρων και το νερό που πϋφτει δημιουργεύ μύα πανϋμορφη εικόνα που προκαλεύ δϋοσ. Ο ποταμόσ που περνϊ από το ςημεύο εύναι ο Παλαιοκαρύτησ και αν ςυνεχύςουμε τη διαδρομό μασ φτϊνουμε ςτη χαρϊδρα τησ Παλαιοκαρυϊσ όπου λειτουργεύ μϋχρι και ςόμερα ϋνασ νερόμυλοσ και μύα δριςτϋλα. Σο γεφύρι τησ Παλαιοκαρυϊσ ςυνϋδεε την Θεςςαλύα με την Ήπειρο και αποτελούςε μια πολυςύχναςτη διαδρομό εκεύνησ τησ εποχόσ, φυςικϊ ςόμερα δεν χρηςιμοποιεύται. Θα λϋγαμε όμωσ ότι αποτελεύ ϋνα μνημεύο από τα παλιϊ, ϊψογα εναρμονιςμϋνο με το φυςικό 24
τοπύο γύρω του. Σο γεφύρι πλαιςιώνουν απότομοι ψηλού βρϊχοι με αρκετό χαμηλό βλϊςτηςη αλλϊ και δϋνδρα. Μπροςτϊ από το τη γϋφυρα τησ Παλαιοκαρυϊσ υπϊρχει ϊπλωμα, χώροσ που προςφϋρεται για τη ςύντομη διαμονό ςτο χώρο. το χώρο που εύναι το γεφύρι δεν υπϊρχουν μαγαζιϊ για προμόθειεσ, οπότε καλό εύναι να ϋχετε εφοδιαςτεύ από πριν τα απαραύτητα για την εκδρομό ςασ. Μπορεύτε να επιλϋξετε για φαγητό μια από τισ ταβϋρνεσ και ψηςταριϋσ που υπϊρχουν ςε μικρό απόςταςη, μϋςα ςτον οικιςμό μετϊ το γεφύρι, ςτο φαρϊγγι τησ Παλαιοκαρυϊσ. Μόλισ 5 λεπτϊ απόςταςη μετϊ από το γεφύρι τησ Παλαιοκαρυϊσ βρύςκεται ο παλιόσ νερόμυλοσ. Αξύζει να τον επιςκεφθεύτε για να δεύτε πωσ γύνεται η διαδικαςύα παραγωγόσ αλεύρι με παραδοςιακό τρόπο. Η εύςοδοσ ςτο νερόμυλο εύναι ελεύθερη. Ο νερόμυλοσ ςόμερα παρϊγει αλεύρι από το γνωςτό καλαμπόκι και από το λιγότερο γνωςτό ζϋα. Σο ζϋα εύναι ύςωσ το αρχαιότερο δημητριακό και βαςικό ςυςτατικό ςτη διατροφό των αρχαύων Ελλόνων. Αν ενδιαφϋρεςτε το φρϋςκο καλαμποκϊλευρο μπορεύτε να το αγορϊςετε ςε ςυςκευαςύεσ του ενόσ κιλού και μεγαλύτερεσ. Για να ανϋβεισ ςτο γεφύρι προχωρϊσ λύγο πιο πϊνω ςτο δρόμο όπου θα ςυναντόςεισ ςτο αριςτερό ςου χϋρι ϋνα κιόςκι. τον τελευταύο οικιςμό, την πανϋμορφη Άνω Παλαιοκαρυϊ, το μικρό αλλϊ τόςο ζεςτό καφενεδϊκι - πρώην χϊνι και αυτό - του τϋφανου και τησ Παραςκευόσ Γώγου, θα ςασ φτιϊξει από καφϋ ό τςϊι ϋωσ τα απλϊ - αλλϊ νόςτιμα - χωριϊτικα μεζεδϊκια για τςύπουρο. Απολαύςτε τα, ϋχοντασ θϋα από τον υπερυψωμϋνο δρόμο, το ποτϊμι τα κελαριςτϊ νερϊ του και τα κελαιδύςματα των πουλιών - τα μόνα που ακούγονται -. Ρωτόςτε τουσ πωσ θα πϊτε ςτον Αγ. Νικόλαο και ςτο κοντινό λιθόκτιςτο ςχολεύο. . 25
Ελϊτη (Σύρνα) Σρικϊλων (Δόμοσ Αιθόκων) – Κατϊςτημα «Σο Λύκνο»
Ένασ παραδειςϋνιοσ τόποσ, που καμύα φορϊ ςε κϊνει αςυναύςθητα να αναρωτιϋςαι.... αν πρϊγματι εύςαι ςτην Ελλϊδα. Η νεώτερη ιςτορύα τησ Ελϊτησ προςδιορύζεται από την ύδια την περιοχό, που ςύντομα αναδεικνύεται και εξελύςςεται με ύδιεσ των φιλόξενων κατούκων δυνϊμεισ ςε τουριςτικό θϋρετρο. Σο πρωύ η δαντελωτό ϊγρια κορυφογραμμό του Κόζιακα, ςασ κοιτϊ αγϋρωχα. Ο αϋρασ φϋρνει από παντού μυρωδιϋσ ευωδιαςτϋσ προτρϋποντϊσ ςασ, για γνωριμύα με τον τόπο. χεδόν μϋςα ςτο χωριό, ο επιςκϋπτησ ϋχει την δυνατότητα να δει την παλιϊ Ελϊτη και τουσ μαχαλϊδεσ τησ, αν από τον κεντρικό δρόμο που διαςχύζει το χωριό, περπατόςει ϋωσ την διαςταύρωςη που, η μεν ϊςφαλτοσ οδηγεύ ςτο κοντινό Βροντερό και τουσ Καλογόρουσ, ο δε τςιμεντόδρομοσ κατεβαύνει ωσ τα παλιϊ ςπύτια, και τισ αυλϋσ των Συρνιωτών. Πϋτρα δουλεμϋνη από Ηπειρώτεσ μαςτόρουσ, Ξυλοδεςιϋσ, Τπϋρθυρα, φωτογραφύζουν την παρϊδοςη και τον πολιτιςμό. Εδώ ϋχει μαγαζύ με παραδοςιακϊ χειροπούητα προώόντα και χϊρτεσ και πολλϋσ πληροφορύεσ για την περιοχό ο αγαπητόσ φύλοσ και δεινόσ μοτοςικλετιςτόσ, ςυγγραφϋασ ταξιδευτόσ Άγγελοσ ινϊνησ (ιδρυτικό μϋλοσ ΛΕΜΟΣ & ΜΟΣΟΕ) με την ςύντροφο του Κούλιου μαραγδό. Σο ιδιαύτερο μαγαζϊκι τουσ, με τα πολλϊ πολύχρωμα μπουκαλϊκια ςαν μαγικϊ φύλτρα αραδιαςμϋνα ςε ϋναν πϊγκο, και όμορφα κεραμεικϊ, μιςοκρυμμϋνα πύςω από τα δϋντρα. Επύςησ εδώ εύναι το πρώτο ιδιωτικό πρότυπο κϋντρο πληροφόρηςησ - ενημϋρωςησ, όχι μόνο για ολόκληρο τον ορεινό όγκο Σρικϊλων και τισ περιοχϋσ ιδιαύτερου φυςικού κϊλουσ που αυτόσ ςυνορεύει, (Λύμνη Πλαςτόρα, Ζαγόρι, Βϊλια Κϊλντα, Σζουμϋρκα), αλλϊ για ολόκληρη την ελληνικό επικρϊτεια, με αναλυτικούσ χϊρτεσ, τοπικϋσ εκδόςεισ, προτϊςεισ διαδρομών και προςπελϊςεων. τον ύδιο χώρο, υπϊρχουν πληροφορύεσ, (και χρόνοι πεζοπορύασ) για το μονοπϊτι Ε – 4, για την αρκούδα και τον λύκο τησ Πύνδου μια που ταυτόχρονα, εύμαςτε κϋντρο ενημϋρωςησ τησ μη κερδοςκοπικόσ εταιρεύασ για την προςταςύα και τη διϊςωςη τησ αρκούδασ, του λύκου, και των βιοτόπων τουσ, του γνωςτού ςε όλουσ μασ "ΑΡΚΣΟΤΡΟΤ". 26
Απϋναντι από την κεντρικό πλατεύα τησ Ελϊτησ (βενζινϊδικο Avin) εύναι ο ανηφορικόσ δρόμοσ που οδηγεύ προσ τον Κόκκινο Βρϊχο απ' όπου βλϋπετε όλη την περιοχό ϋωσ την κορυφό Μαρόςα, και αριςτερϊ 2 χλμ το Ξωκλόςι τησ Αγύασ Σριϊδασ, μϋςα ςτο δϊςοσ. Ο αγροτικόσ δρόμοσ εύναι ςυνολικϊ 10 χλμ. και ακόμη πιο πϊνω εύναι η τοποθεςύα Καλογερομϊντρι που υπϊρχουν λύγα ερεύπια από παλιϊ κελιϊ μοναχών, και ςτο τϋλοσ του δρόμου ςασ υποδϋχεται μια πανϋμορφη λιμνούλα και τα απότομα βρϊχια του Κόζιακα για ορειβαςύα και αναρρύχηςη. Κοντϊ ςτην βρύςη με το παγωμϋνο νερό ςτον κεντρικό δρόμο, υπϊρχει ξύλινη ενδεικτικό πινακύδα διαδρομών για τον Κόζιακα. Ακολουθώντασ τισ διαδρομϋσ που περιγρϊφονται, μπορεύτε να βγεύτε πϊλι ςτον Κόκκινο Βρϊχο, ςτα Κανϊλια, ό ςτην ςπηλιϊ του Μπϋη. Η πιο όμορφη & ςυναρπαςτικό διαδρομό με αυτοκύνητο, μοτοςικλϋτα, ό με τα πόδια, εύναι από τον δαςικό δρόμο που ςυνδϋει τον ςυνοικιςμό τησ Ελϊτησ, Βλϊχα με την Πύρρα. Ακολουθώντασ τισ πινακύδεσ διαςχύζετε όλο το δϊςοσ Περτουλύου, καταλόγοντασ ςτο Νεραιδοχώρι ό την Πύρρα. INFO: Κατϊςτημα «Σο Λύκνο» Ελϊτη Σρικϊλων, T.K.420.32 - Σηλϋφωνο: 24340 71826 http://www.likno.gr
Φιονοδρομικό Περτουλύου Σο Φιονοδρομικό Κϋντρο Περτουλύου και επονομαζόμενο όροσ Κόζιακα βρύςκεται ςτη θϋςη Λιβϊδια Περτουλύου, μόλισ 10 χλμ. από την Ελϊτη και ςε υψόμετρο 1.340μ. ϋωσ 1.200 μϋτρα. Διαθϋτει τρεισ πύςτεσ, μύα κόκκινη με μόκοσ 1500 μ., μύα μπλε 400 μ. και μύα πρϊςινη 80μ. Σρεισ αναβατόρεσ με ϋναν διθϋςιο εναϋριο που "αναλαμβϊνει" την περιόγηςη όςων θϋλουν να γνωρύςουν καλύτερα την περιοχό χωρύσ να διαθϋτουν απαραύτητα εξοπλιςμό ςκι.
Λιβϊδια Περτουλύου (Περτουλιώτικα Λιβϊδια) Πϋραν τησ ομορφιϊσ τησ περιοχόσ και των διαδρομών, εδώ μπορεύσ να ςταματόςεισ για ξεκούραςη, δραςτηριότητεσ ςτη φύςη (για ιππαςύα ςτα λιβϊδια - ενοικύαςη atv's - snowmobilesτοξοβολύα-πεζοπορύα), Καφϋ - ποτό - πρόχειρο φαγητό-παραδοςιακϊ γλυκϊ και πύτεσ! «Κερκϋτιον extreme sport» 27
Η καλοκαιρινό εκδοχό ενόσ κατ' εξοχόν χειμερινού θερϋτρου δεν εύναι λιγότερο μαγευτικό
Φρυςομηλιϊ Η Φρυςομηλιϊ Σρικϊλων, εύναι ορεινό χωριό του Νομού Σρικϊλων, ςε υψόμετρο 910 μϋτρα ςτουσ πρόποδεσ τησ κορυφόσ "Νερϊιδασ". Απϋχει 39 χιλιόμετρα από την Καλαμπϊκα Οι κϊτοικοι αςχολούνται κυρύωσ με την κτηνοτροφύα και την υλοτομύα, ενώ τα τελευταύα χρόνια γύνεται προςπϊθεια τουριςτικόσ ανϊπτυξόσ τησ λόγω και τησ κοντινόσ απόςταςησ του χωριού ςτο χιονοδρομικό κϋντρο Περτουλύου. Σο όνομα Φρυςομηλιϊ εύναι ςχετικϊ πρόςφατο. Σο παλιό όνομα του χωριού όταν Πϊνω Περλιϊγκο ϋωσ το 1928 και εύχε δοθεύ μϊλλον από τουσ Σούρκουσ και ςόμαινε "Πϊνω Παναγιϊ". Απϋναντι από τη Φρυςομηλιϊ, ςτουσ πρόποδεσ του Κόζιακα, βρύςκεται το χωριό Γλυκομηλιϊ ςε υψόμετρο 620 μϋτρα. Σο παλιό όνομα τησ Γλυκομηλιϊσ όταν "Κϊτω Πιρλιϊγκο", το οπούο ςημαύνει "Κϊτω Παναγιϊ". Πϊνω από τον οικιςμό απλώνεται δϊςοσ από ϋλατα, καςτανιϋσ και κϋδρουσ. Φαρακτηριςτικό του χωριού αποτελούν τα πολλϊ παρεκκλόςια που βρύςκονται μϋςα και γύρω από το χωριό.
Φϊνι και γϋφυρα Μουργκϊνι Ο δρόμοσ περνϊει πϊνω από τη γϋφυρα Μουργκϊνι (8 χλμ. από την Καλαμπϊκα)
Καςτράκι Καλαμπάκασ Μοιάηει να ζχει ριηϊςει ςτισ πλαγιζσ και τισ κοιλάδεσ τθσ περιοχισ των Μετεϊρων, του Ρθνειοφ και τθσ Ρίνδου. Το γραφικό χωριό Kαςτράκι, ςτουσ δυτικοφσ πρόποδεσ των κεόκτιςτων βράχων τθσ μοναςτικισ πολιτείασ, πιρε το όνομά του από ζνα μικρό βυηαντινό κάςτρο, του οποίου ςϊηονται ελάχιςτα απομεινάρια. Θ πρϊτθ κοινότθτα δθμιουργικθκε επί τουρκοκρατίασ από Ζλλθνεσ Θπειρϊτεσ που αναηιτθςαν εδϊ καταφφγιο από τον Τουρκαλβανό δυνάςτθ των Ιωαννίνων, Αλί Ραςά, γνωςτό και ωσ Λιοντάρι των Ιωαννίνων.
28
Σιμερα, θ κοινότθτα περικλείει τα 4/6 τθσ περιοχισ και το χωριό και ζχει ανακθρυχκεί μαηί με το ςφνολο τθσ περιοχισ των Μετεώρων Μνθμείο τθσ Φφςθσ και Παγκόςμια Πολιτιςτικι Κλθρονομιά από τθν ΟΥΝΕΣΚΟ, ενϊ παράλλθλα ζχει εξελιχκεί ςε ζνα καυμάςιο τόπο αναψυχισ με κάμπινγκ, ταβζρνεσ και ξενϊνεσ, που προςφζρουν ευχάριςτθ ξεκοφραςθ ςτουσ επιςκζπτεσ των Μετεϊρων.
Το τοπίο εντυπωςιακό, με χαράδρεσ, πλατϊματα και τισ απόκοςμεσ φιγοφρεσ των “Ιερϊν βράχων» να ξεπροβάλλουν μζςα από το καταπράςινο τοπίο και να προςπακοφν, καρρείσ να αγγίξουν τα ουράνια. Θ μυρωδιά τθσ άγριασ ρίγανθσ, τθσ μζντασ και των αγριολοφλουδων πλθμμυρίηει το τοπίο, ενϊ οι Ιερζσ Μονζσ που ορκϊνονται επιβλθτικζσ ςε φψοσ 400 μ., ακροβατϊντασ πάνω ςτουσ μυτεροφσ βράχουσ, αποτελοφν ςφμβολα τθσ απόλυτθσ πίςτθσ και αφοςίωςθσ του ανκρϊπου ςτο Θεό. Επιβάλλεται θ επίςκεψθ ςτον ναό τθσ Παναγίασ τθσ Δοφπιανθσ, με τθ ςκιτθ Δοφπιανθσ, που αποτζλεςε κζντρο λατρείασ των πρϊτων αςκθτϊν *11ου-12ου αι.+. Επίςθσ, αξιόλογεσ ςτάςεισ είναι θ Δρακοςπθλιά *βάκουσ 100 μ.+, θ Αγιά και τα ερείπια του αρχαίου κάςτρου, το αςκθταριό του Αγ. Νικολάου Μπάντοβα ι Κοφινά που είναι λαξευμζνο μζςα ςτο ςπιλαιο του βράχου και θ χαράδρα που χωρίηει το Καςτράκι από τθν Καλαμπάκα, ςτθν πλατεία Μεςοχϊρι και το παλιό χωριό.
Μετζωρα Μοναςτιρια Τα Μετζωρα, είναι ζνα ςφμπλεγμα από τεράςτιουσ ςκοτεινόχρωμουσ βράχουσ από ψαμμίτθ οι οποίοι υψϊνονται ζξω από τθν Καλαμπάκα, κοντά ςτα πρϊτα υψϊματα τθσ Ρίνδου και των Χαςίων. Τα μοναςτιρια των Μετεϊρων, που είναι χτιςμζνα ςτισ κορυφζσ κάποιων από τουσ βράχουσ, είναι ςιμερα το δεφτερο πλζον ςθμαντικό μοναςτικό ςυγκρότθμα ςτθν Ελλάδα, φςτερα από το Άγιο Προσ. 29
Μεγαλοφργθμα τθσ φφςθσ και εκκαμβωτικό γεωλογικό φαινόμενο που ανάγεται πριν πολλά εκατομμφρια χρόνια, τα Μετζωρα είναι ζνασ από τουσ δθμοφιλζςτερουσ παρακεριςτικοφσ προοριςμοφσ τθσ Ελλάδασ. Εφκολα προςβάςιμα τόςο από τθ Νότια όςο και από τθ Βόρεια Ελλάδα, αποτελοφν τον Νοφμερο 1 προοριςμό ςτθν καρδιά του νομοφ Τρικάλων, ςτο βορειοδυτικό τμιμα τθσ Θεςςαλίασ, ανάμεςα ςτα Χάςια *ΒΑ+ και τθν Ρίνδο *δυτικά+. Τα μαγευτικά Μετζωρα, που φιλοξενοφν ςτισ κορυφζσ των βράχων τουσ εντυπωςιακζσ μονζσ και κρφβουν αιϊνεσ ιςτορίασ ςτισ χαράδρεσ και τα κοιλϊματά τουσ, είναι ζνα ςθμαντικό μνθμείο τθσ Ορκοδοξίασ και το δεφτερο ςθμαντικότερο μοναςτικό ςυγκρότθμα ςτθν Ελλάδα μετά το Άγιο Προσ. Θ ιςτορία αναφζρει 30 μονζσ, από τισ οποίεσ λειτουργοφν οι ζξι, και ςυμπεριλαμβάνονται ςτον κατάλογο μνθμείων παγκόςμιασ κλθρονομιάσ τθσ UNESCO. Θ μορφολογία των Μετεϊρων προςζφερε προςταςία από επιδρομζσ κατακτθτϊν, καταφφγιο ςε τολμθροφσ ερθμίτεσ και αναχωρθτζσ που αναηθτοφςαν γαλινθ και προςευχι, αλλά και ιδανικό καταφφγιο για το μοναχιςμό, διαςϊηοντασ παράλλθλα ςθμαντικά ζργα πολιτιςμοφ μεταβυηαντινισ τζχνθσ. Οι πρϊτοι αςκθτζσ πρζπει να είχαν καταφφγει ςτουσ βράχουσ προσ το τζλοσ τισ πρϊτθσ χιλιετίασ και ςτισ αρχζσ του 12ου αιϊνα είχε πια ςυγκροτθκεί θ μικρι αςκθτικι πολιτεία με κζντρο λατρείασ τον ναό τθσ Θεοτόκου. Θ μοναςτθριακι αυτι πολιτεία άρχιςε να ενιςχφεται με μοναχοφσ για να φκάςει ςτο απόγειο τθσ ακμισ τθσ γφρω ςτο 17ο αιϊνα. Τα μοναςτιρια των Μετεϊρων αποτελοφν ζνα μοναδικό αρμονικό ςυνταίριαςμα βυηαντινισ αρχιτεκτονικισ και φυςικισ ομορφιάσ, κακϊσ τα κτίςματα των μονϊν φαίνονται ςαν μία ςυνζχεια των βράχων, ςαν μια φυςικι απόλθξι τουσ. Τα 6 μοναςτιρια που λειτουργοφν ζωσ ςιμερα είναι θ ανδρικι μονι του Αγίου Νικολάου του Άςμενοσ ι Αναπαυςά *1150+, θ μονι 30
του ουςάνου ι Αρςάνθ *1288+, θ ανδρικι μονι τθσ Μεταμόρφωςθσ του Σωτιροσ, «Μεγάλο Μετζωρο» που είναι κτιςμζνθ πάνω ςτον μεγαλφτερο βράχο που ονομάηεται «Ρλατφσ Λίκοσ», θ μονι των Αγίων Ράντων ι Βαρλαάμ που είναι θ δεφτερθ ςε μζγεκοσ μονι των Μετεϊρων *1350+, θ μονι τθσ Αγίασ Τριάδοσ που ιδρφκθκε από το μοναχό Δομζτιο το 1438, θ γυναικεία μονι του Αγίου Στεφάνου Από τα τριάντα που υπιρξαν ιςτορικά, ςιμερα λειτουργοφν μόνον επτά, τα οποία, από το 1988, περιλαμβάνονται ςτον κατάλογο μνθμείων παγκόςμιασ κλθρονομιάσ τθσ UNESCO.
Καλαμπάκα Οι μεγαλοπρεπείσ γκρίηοι βράχοι τθν προςτατεφουν, ο Ρθνειόσ ρζει από τα ςτενά τθσ και τα καταπράςινα δάςθ τθν αγκαλιάηουν, δθμιουργϊντασ μια αιςκθτικι πανδαιςία χρωμάτων και εικόνων, με εντυπωςιακότερθ εκείνθ των βράχων των Μετεϊρων, βόρεια και ανατολικά τθσ, που ξεπθδοφν μζχρι τον ουρανό και αποτελοφν πόλο ζλξθσ για χιλιάδεσ επιςκζπτεσ κάκε χρόνο. Θ λζξθ «καλαμπάκα» είναι τουρκικι και ςθμαίνει «ιςχυρό φροφριο». Ρλοφςια ςε ιςτορία και μνθμεία, θ αρχαία πόλθ Αιγίνιον, όπωσ μνθμονεφεται ςτα Ελλθνιςτικά και ρωμαϊκά χρόνια, θ οποία ςτουσ μεςαιωνικοφσ χρόνουσ ονομαηόταν Σταγοί *ονομαςία που φζρει ακόμθ θ μθτρόπολθ+, αποτελεί ςιμερα πρωτεφουςα τθσ ομϊνυμθσ επαρχίασ 22 χλμ. βορειοδυτικά των Τρικάλων και διακρίνεται για τθ μελετθμζνθ ρυμοτομία, τισ μεγάλεσ πλατείεσ, τουσ ανοιχτοφσ δρόμουσ και τθν ανεπτυγμζνθ τουριςτικι υποδομι. Λόγω τθσ κζςθσ τθσ πολφ κοντά ςτα χωριά του Αςπροποτάμου, των Χαςίων, του Κόηιακα και κυρίωσ τθσ Ιερισ Ρολιτείασ Μετεϊρων, είναι ζνασ πολφ δθμοφιλισ προοριςμόσ, με πολλά εςτιατόρια και τουριςτικά καταςτιματα. Στθν κωμόπολθ τθσ Καλαμπάκασ ςυναντάμε πολλοφσ μικροφσ ναοφσ και ξωκλιςια τθσ μεταβυηαντινισ εποχισ με αξιόλογεσ αγιογραφίεσ. Από τα ςθμαντικότερα αξιοκζατά τθσ είναι ο Ι. Ναόσ Κοιμιςεωσ τθσ Θεοτόκου *10οσ- 11οσ αι.+, ςτο βορειοανατολικό τμιμα, με τον πανφψθλο βράχο τθσ Αϊάσ να δεςπόηει από πάνω του. Διακζτει δε πολλζσ ενδιαφζρουςεσ τοιχογραφίεσ του 12-16ου αι. και ζνα ξυλόγλυπτο τζμπλο του 17ου αι. Εντυπωςιακό είναι και το κωδωνοςτάςιο του ναοφ ςτθ βόρεια πλευρά τθσ ειςόδου του περιβόλου του ναοφ. Στθν πόλθ κα βρείτε και τον Κακεδρικό Ναό του Αγίου Βθςςαρίωνοσ *1954-1984+, με αγιογραφίεσ του Ιωάννθ Αλμπάνθ, που αναγζρκθκε προσ 31
τιμιν του Αγίου Μθτροπολίτου Λαρίςθσ, ιδρυτι και κτιτορα τθσ Μονισ Δουςίκου κακϊσ και το βυηαντινό ναό του Αγίου Ιωάννθ του Ρροδρόμου. Αξίηει ζνασ περίπατοσ και ςτο βορειοανατολικό τμιμα τθσ Καλαμπάκασ και τθ γραφικι ςυνοικία του Σοπωτοφ κάτω από τον βράχο τθσ Αγίασ Τριάδοσ *ανατολικά+ και τον βράχο του 'Aλτςου *βόρεια+. Στθν Καλαμπάκα φιλοξενείται θ μοναδικι ςτθν Ελλάδα Σχολι Ξυλογλυπτικισ, «Τεχνιτϊν Ξυλογλυπτικισ Διακοςμθτικισ Επίπλου» *τθλ. 24320 22781+. Θα διαςκεδάςετε ςτα δεκάδεσ μπαράκια, ταβζρνεσ, εςτιατόρια και φυςικά τα περίφθμα Καλαμπακιϊτικα «τςιπουρερί» ςτθν οδό Βλαχάβα, που τθσ ζχουν χαρίςει το χαρακτθριςμό «Μφκονοσ τθσ Κεντρικισ Ελλάδασ». Φυςικά, επιβάλλεται μια ςτάςθ ςτο εργαςτιρι παραςκευισ του Φαρςαλινοφ Χαλβά «όμπου», που ςυνεχίηει τθν παράδοςθ από το 1920.
Νϋο θεματικό Μουςεύο Υυςικόσ Ιςτορύασ Μετεώρων και Μουςεύο Μανιταριών Είναι ζνα μουςείο φυςικισ ιςτορίασ που λειτουργεί ςτα Μετζωρα και ειδικότερα ςτθν πόλθ τθσ Καλαμπάκασ. Ρρόκειται ουςιαςτικά για δφο μουςεία που ςτεγάηονται ςε ζναν χϊρο 1100 τ.μ. περίπου. Αλλά και το - μοναδικό ςτο είδοσ του - μουςείο μανιταριϊν ςτθν Ευρϊπθ με εκατοντάδεσ ποικιλίεσ από τα φυτά που υπάρχουν ςτθν χϊρα μασ. Το μουςείο ζγινε πράξθ χάρθ ςτο μεράκι τριϊν φίλων που λάτρευαν τθ φφςθ και τα «δϊρα» τθσ και επί 25 χρόνια ζκαναν ςυλλογι από ταρριχευμζνα ηϊα χωρίσ ωςτόςο να ζχουν οι ίδιοι κυνθγιςει οφτε ζνα από τα εκκζματα. Θ φυςικι ποιότθτα των ηϊων που εκτίκενται ςε ςυνδυαςμό με τθν εξαίρετθ αιςκθτικι του χϊρου του μουςείου, ζχουν ωσ αποτζλεςμα μια εντυπωςιακι ζκκεςθ. Τα διοράματα ςτα οποία τοποκετικθκαν τα εκκζματα του μουςείου είναι αποτζλεςμα εκπλθκτικισ δουλειάσ από 18 καλλιτζχνεσ, Ελλθνεσ και ξζνουσ, που προςπάκθςαν – και τα κατάφεραν – να κάνουν τα τοπία να φαίνονται όςο πιο ρεαλιςτικά είναι δυνατόν. Μοναδικι είναι επίςθσ και θ επιςτθμονικι δουλειά που κρφβεται πίςω από τθν ζκκεςθ, κακϊσ το μουςείο ςυνεργάηεται με το υπουργείο Ρεριβάλλοντοσ και τθν περιβαλλοντικι ομάδα Καλλιςτϊ. . 32
Ζώα Το Ηωολογικό, ςτο οποίο εκτείκενται πάνω από 350 είδθ πτθνϊν και κθλαςτικϊν. Θ ςυλλογι των ηϊων είναι εξαιρετικισ ποιότθτασ, αφοφ προζρχονται από τουσ καλφτερουσ ταριχευτζσ τθσ Ευρϊπθσ, ενϊ θ ςπανιότθτα πολλϊν εξ αυτϊν είναι μεγάλθ. Καλφπτει δε πλιρωσ τθν πανίδα τθσ περιοχισ και όχι μόνον. Μανιτάρια Το τμιμα των Μανιταριϊν υπάρχουν 250 διαφορετικά είδθ, τα οποία είναι γλυπτά, ςε απόλυτθ ομοιότθτα χρϊματοσ και μεγζκουσ με τα φυςικά. Ραρουςιάηονται ςε τρεισ φάςεισ ανάπτυξθσ, προκειμζνου να γίνεται κατανοθτόσ ο κφκλοσ ηωισ τουσ. Ζχουν καταςκευαςτεί ζνα-ζνα ςτο χζρι από πολφ καλοφσ γλφπτεσ που διακζτει θ περιοχι. Βικτωριανά εκκζματα Το μουςείο επίςθσ είναι γνωςτό για τα βικτωριανά εκκζματά του και τθν αυκεντικότθτά τουσ. Αυτά τα εκκζματα διαςϊηονται από τθν εποχι τθσ Βαςίλιςςασ Βικτωρίασ, δθλαδι πριν από 180 χρόνια περίπου. Εκείνο, όμωσ, που κάνει εξαιρετικό το μουςείο δεν είναι μόνο θ ποιότθτα των εκκεμάτων του. Είναι κυρίωσ ο τρόποσ παρουςίαςθσ που το κακιςτά μοναδικό ςτθν Ελλάδα, αλλά και ανταγωνιςτικό με ανάλογα ευρωπαϊκά. Τα ηϊα και τα μανιτάρια παρουςιάηονται μζςα ςτο φυςικό περιβάλλον που ηουν (π.χ. δάςοσ, υγρότοποι, αλπικι ηϊνθ κτλ) ςε διοράματα, τα οποία αποτελοφν προςομοίωςθ των ςυνκθκϊν διαβίωςθσ και καρποφορίασ. Το Μουςείο βρίςκεται ςτθν Καλαμπάκα, (Ρίνδου 20) Το Μουςείο μασ βρίςκεται ςτθν Εκνικι Οδό που ςυνδζει τα Τρίκαλα με τθν Εγνατία Οδό, δίπλα από τα μεγάλα ξενοδοχεία τθσ πόλθσ και πζντε λεπτά από το κζντρο τθσ με τα πόδια. Υπάρχει χϊροσ για άνετο parking. Το ειςιτιριο κοςτίηει μόλισ 5 ευρϊ, για ομαδικζσ επιςκζψεισ άνω των 10 ατόμων) 4 ευρϊ, για ςχολεία 3 ευρϊ ενϊ θ είςοδοσ είναι δωρεάν για παιδιά κάτω των 4 ετϊν, ΑΜΕΑ και φαντάρουσ. Η επύςημη ςελύδα του Μουςεύου εύναι: www.meteoramuseum.gr 33
Θεόπετρα Στο δρόμο Τρικάλων-Καλαμπάκασ, 3 χιλιόμετρα πριν από τα Μετζωρα, κα δείτε να ορκϊνεται ζνασ βραχϊδθσ αςβεςτολικικόσ όγκοσ πάνω από το χωριό Θεόπετρα, ςτθ βορειοανατολικι πλευρά του οποίου βρίςκεται το ομϊνυμο ςπιλαιο. Ρρόκειται για τθν αρχαιότερθ τεχνθτι καταςκευι ςε ςπιλαιο, όπου ζχουν ανακαλυφκεί αποτυπϊματα ανκρϊπινων πελμάτων που χρονολογοφνται πριν από 135.000 χρόνια *Κρθτιδικι περίοδοσ+.
Πϋτρινη Γϋφυρα αρακύνασ Θ γζφυρα καταςκευάςτθκε τον 16ο αιϊνα (1520) από τον μθτροπολίτθ Λαρίςθσ Βθςςαρίων Β’. Στθν αρχικι τθσ μορφι θ γζφυρα είχε ζξι τόξα, με μεγαλφτερο το τρίτο από τθν αριςτερι (ανατολικι) όχκθ, κάτω από το οποίο διζρχεται θ βακφτερθ κοίτθ του Ρθνειοφ ποταμοφ. Σιμερα ςϊηονται τα τζςςερα θμικυκλικά τόξα, ενϊ ςτθ κζςθ εκείνων που κατζρρευςαν το 1970 καταςκευάςτθκαν άλλα από ςκυρόδεμα. Με ςκυρόδεμα επίςθσ επικαλφφτθκε και το κατάςτρωμα τθσ γζφυρασ, το οποίο διαπλατφνκθκε κατά 2 μ. Ονοματολογία: Κατά τθν Ελλθνικι Μυκολογία ο Ρθνειόσ ιταν γιοσ του Ωκεανοφ και τθσ Τικφοσ, όπωσ όλοι άλλωςτε οι ποταμοί κατά τθν ιδεοανκρωπόμορφθ τότε αντίλθψθ. 'Άλλεσ ονομαςίεσ του ποταμοφ είναι "Σαλαβριάσ" κατά τον Μεςαίωνα, (θ πρϊτθ που τον ονομάηει ζτςι είναι θ Άννα Κομνθνι, το 1150 μ.Χ), ενϊ από τον Πμθρο χαρακτθρίηεται "Αργυροδίνθσ". Μορφι γζφυρασ : Εξάτοξθ - Άνοιγμα Τόξου: 19,70 μ. (μεγάλο) - 16,70 μ. (δεφτερο) - 7,50 μ (δεξιό) 8,50 μ. (αριςτερό) - Φψοσ Τόξου: 9,70 μ. (μεγάλο) - 9,70 μ. (δεφτερο) - 3,70 μ (δεξιό) - 3,50 μ. (αριςτερό) - Μικοσ Καταςτρϊματοσ: 120 μ. - Ρλάτοσ Καταςτρϊματοσ: 2,80 μ. - Κατάςταςθ: Κακι Συντεταγμζνεσ: N 39° 40.138' E 021° 37.988', Οδθγίεσ Ρρόςβαςθσ: Βρίςκεται 1500μ. περίπου μετά το χωριό Σαρακίνα. Σφνδεςμοσ Βίντεο: Θ γζφυρα τθσ Σαρακίνασ
Μουζϊκι Ξενοδοχεύο
Φϊρτησ διαδρομόσ και χϊρτησ 2
2. διαδρομό Β, Οδηγώντασ 91 χλμ., 3 ώρεσ Κϊνεισ τον γύρο τησ τεχνητόσ λύμνησ Πλαςτόρα (Σαυρωπού) αριςτερόςτροφα και θα περιηγηθεύσ ςτα παρακϊτω αξιοθϋατα: 34
Ιερϊ Μονό Παναγύασ Πελεκητόσ Η Ι. Μονό Παναγύασ Πελεκητόσ, επιβλητικό μεταβυζαντινό μνημεύο, εύναι κτιςμϋνη επϊνω ςε ϋνα απότομο και υψηλό βρϊχωμα (1400μ.) τησ Πύνδου, ϋνα χλμ. βορειοδυτικϊ του χωριού Καρύτςα. Η παρϊδοςη λϋγει ότι το όνομα "Πελεκητό" οφεύλεται ςτο ότι για να μπορϋςει το Μοναςτόρι να οικοδομηθεύ ςτον ςχεδόν κατακόρυφο βρϊχο, χρειϊςτηκε πρώτα να πελεκηθεύ ο βρϊχοσ με ξύλινα εργαλεύα ύςτερα από υπόδειξη τησ Παναγύασ, που παρουςιϊςτηκε ςτο όνειρο των μαςτόρων λϋγοντασ: «Θα πελεκόςεισ το βρϊχο με το κοπύδι και θα φτιϊξεισ μια εκκληςύα την οπούα θα ονομϊςεισ Παναγύα Πελεκητό». Η ύδρυςη τησ Μονόσ ϊρχιςε πιθανότατα ςτα τϋλη του 15ου αιώνα από τον Πνευματικό Πορφύριο και ολοκληρώθηκε το 1529 ςτη ςημερινό τησ μορφό από το Νϋο Οςιομϊρτυρα Δαμιανό, ο οπούοσ ιςτορεύται ωσ «κτύτωρ» ςε δύο τοιχογραφύεσ τησ. Αποτελούμενη από δύο Ναούσ και ϊλλα πολλϊ κτύςματα μοιϊζει με αληθινό φρούριο. Αν μπει κϊποιοσ ςόμερα ςτο μοναςτόρι θα δει τισ μυςτικϋσ κρύπτεσ και καταπακτϋσ που ϋχει, πρϊγμα που ςημαύνει πωσ κατϊ τη διϊρκεια τησ Σουρκοκρατύασ αποτϋλεςε ςημεύο ςυνϊντηςησ κλεφτών και αρματολών. Η Ιερϊ Μονό Παναγύασ Πελεκητόσ θεωρεύται από τα πιο ςπϊνια θρηςκευτικϊ μνημεύα του 16ου αιώνα. Εδώ, μπορεύτε να θαυμϊςετε πολλϊ και ςημαντικϊ κειμόλια όπωσ ιερϊ ευαγγϋλια, χειρόγραφα, εκκληςιαςτικϊ ςκεύη και πολλϊ ϊλλα. Μην παραλεύψετε να προςϋξετε το υπϋροχο ξυλόγλυπτο τϋμπλο και τισ τοιχογραφύεσ που κοςμούν το ναό. Η μονό γιορτϊζει κϊθε δεκαπενταύγουςτο τη μνόμη τησ Θεοτόκου. Σηλϋφωνο επικοινωνύασ: 24410 94747.
. 35
Παρατηρητόριο λύμνησ Πλαςτόρα Tην πιο γοητευτικό εικόνα τησ λύμνησ θα απολαύςετε αναμφιςβότητα από το Παρατηρητόριο. Υτϊνοντασ ςτο Παρατηρητόριο, αφόνεισ το βλϋμμα ςου να χαθεύ ςτην υδϊτινη επιφϊνεια τησ λύμνησ, με τα φιορδ και το κατϊφυτο νηςϊκι τησ.
Aπό την ϊλλη μεριϊ, οι δαςωμϋνεσ πλαγιϋσ και ςτο βϊθοσ οι επιβλητικϋσ κορυφϋσ των Aγρϊφων ςυμπληρώνουν το μαγευτικό τοπύο. Από τον κεντρικό δρόμο, 2χλμ. πριν το Υρϊγμα, ακολουθούμε την πινακύδα δεξιϊ για παρατηρητόριο. ε ςύνολο τριών χλμ., 1,5χλμ. ϊςφαλτοσ και 1,5χλμ. καλόσ χωματόδρομοσ μασ οδηγεύ ςτη θϋςη παρατηρητόριο ςτα 1350μ. υψόμετρο με θϋα τη Λύμνη και τα χωριϊ Σρικϊλων και Καρδύτςασ (με καθαρό ατμόςφαιρα) και η θϋα φτϊνει μϋχρι τον Όλυμπο. Μϋςα ς' ϋνα καταπρϊςινο περιβϊλλον η θϋα θα ςασ εκπλόξει ευχϊριςτα. Μπορεύτε να θαυμϊςετε τη λύμνη ςε όλο το μόκοσ και το πλϊτοσ τησ, τον ουρανό με τα ςπϊνια πουλιϊ, το αλπικό δϊςοσ, τισ γυμνϋσ κορυφϋσ των ψηλών βουνών να ζωγραφύζονται ςτο βϊθοσ. Γεωγραφικό πλϊτοσ: 39° 14' 14.6616" - Γεωγραφικό μόκοσ: 21° 44' 14.6004"
Υρϊγμα λύμνησ Πλαςτόρα Κϊντε το γύρο τησ λύμνησ μϋχρι να φτϊςετε ςτο φρϊγμα. Η πραγματοπούηςη του ϋργου αλλϊ και η υλοπούηςη τησ ιδϋασ του Νικολϊου Πλαςτόρα ολοκληρώθηκε το 1959. Η πραγματοπούηςη του ϋργου αλλϊ και η υλοπούηςη τησ ιδϋασ του Νικολϊου Πλαςτόρα ολοκληρώθηκε το 1959. Σο Υρϊγμα μόκουσ 220μ. ςυγκρϊτηςε τα νερϊ του Σαυρωπού, τα οπούα κϊλυψαν το οροπϋδιο τησ Νεβρόπολησ και δημιούργηςαν τη λύμνη Πλαςτόρα 36
(Σαυρωπού). Σα νερϊ τησ λύμνησ τροφοδοτούν τον υδροηλεκτρικό ςταθμό τησ ΔΕΗ. Αρδεύουν τον Θεςςαλικό κϊμπο και υδροδοτούν την πόλη μαζύ με 38 κωμοπόλεισ και χωριϊ του νομού, και τησ ευρύτερησ περιφϋρειασ τησ Θεςςαλύασ. Μια εντυπωςιακό τςιμεντϋνια καταςκευό, ϋνα κομψό τόξο που μοιϊζει να αγκαλιϊζει τον τερϊςτιο όγκο του νερού τησ λύμνησ, εύναι ϋνα όμορφο ςημεύο για να αγναντϋψει κανεύσ τη λύμνη, αλλϊ και την πύςω πλευρϊ του φρϊγματοσ που βουτϊ ςε βϊθοσ 83μ., κϊθετα ανϊμεςα ςτα βρϊχια. Λύγο πιο κϊτω, ςτη θϋςη Μούχα μπορεύτε να θαυμϊςετε τα φιόρδ τησ λύμνησ και το απϋναντι νηςϊκι Νιϊγκα. Εύναι και μια ευκαιρύα για ψώνια καθώσ ςτη μια μεριϊ τησ γϋφυρασ ϋχουν ςτηθεύ όμορφα μικρϊ μαγαζϊκια και πϊγκοι που ϋχουν ςτόςει οι ντόπιοι παραγωγού κατϊ μόκοσ του φρϊγματοσ. Πϊνω τουσ βρύςκονται ςτοιβαγμϋνα γουςτόζικα ςουβενύρ αλλϊ και τοπικϊ προώόντα, όπωσ τραχανϊσ, χυλοπύτεσ, τςύπουρο, γλυκϊ και μϋλι μϋχρι χαλβϊ, κραςύ, τυριϊ και διϊφορα ϊλλα παραδοςιακϊ προώόντα.
Γεωγραφικό πλϊτοσ: 39° 14' 9.7578" - Γεωγραφικό μόκοσ: 21° 44' 45.909"
Πλαζ Σςαρδϊκι (Λαμπερού) Ελϊχιςτα χιλιόμετρα από το Σςαρδϊκι και πϋντε χιλιόμετρα περύπου πριν από το Λαμπερό βρύςκεται η Πλαζ Λαμπερού. Εύναι μύα από τισ πρώτεσ τουριςτικϋσ υποδομϋσ που δημιουργόθηκαν ςτην περιοχό ςτισ αρχϋσ τησ δεκαετύασ του 1990 και αποτϋλεςαν τη βϊςη ςτην τουριςτικό ανϊπτυξησ όλησ τησ ανατολικόσ πλευρϊσ τησ 37
Λύμνησ. όμερα αποτελεύ τόπο προοριςμού χιλιϊδων επιςκεπτών. το χώρο τησ Πλαζ λειτουργούν δύο μεγϊλεσ ταβϋρνεσ – αναψυκτόρια που εξυπηρετούν εκατοντϊδεσ επιςκϋπτεσ όλο το χρόνο. Λειτουργούν επύςησ περύπτερα με ςουβενύρ και τοπικϊ προώόντα του υνεταιριςμού Γυναικών Λύμνησ Πλαςτόρα.
Ιερϊ Μονό Κορώνησ Σο μοναςτόρι πόρε την ονομαςύα του από την τοποθεςύα που βρύςκεται, ςαν Κορώνα δηλαδό, αγναντεύοντασ από ψηλϊ τον εύφορο κϊμπο τησ Θεςςαλικόσ γησ από ύψοσ 800μ. περύπου και βρύςκεται δύπλα ςτην ανατολικό πλευρϊ τησ λύμνησ Πλαςτόρα. Η Μονό χτύςτηκε από τον Αυτοκρϊτορα Ιωϊννη Κομνηνό Β', ςτισ αρχϋσ του 12ου αιώνα, όταν βρϋθηκε με θαυμαςτό τρόπο η θαυματουργό εικόνα τησ Παναγύασ τησ Κορώνησ. την Ιερϊ Μονό, ςτα μϋςα περύπου του 16ου αιώνα, ϋρχεται για να μονϊςει ο Άγιοσ εραφεύμ, μετϋπειτα Αρχιεπύςκοποσ Υαναρύου και Νεοχωρύου, ο οπούοσ υπϋςτη φρικτϊ βαςανιςτόρια και βρόκε μαρτυρικό θϊνατο από τουσ Σούρκουσ, ςτισ 4 Δεκεμβρύου του 1601, ςτην ϋδρα τησ επιςκοπόσ του ςτο Υανϊρι Καρδύτςασ. Η τύχη του ςώματοσ του εύναι ϊγνωςτη, η Αγύα Κϊρα του όμωσ φυλϊςςεται ςτην Μονό Κορώνησ, τησ οπούασ παραμϋνει προςτϊτησ και πολιούχοσ. Η Μονό βρύςκεται δύπλα ςτο χωριό Μεςενικόλασ, το οπούο απϋχει 22χλμ. από την πόλη τησ Καρδύτςασ. Σηλϋφωνο επικοινωνύασ: 24410 22250
Μεςενικόλασ διαφημύζεται για το ντόπιο κραςύ του Ανθοχώρι καταρρϊκτεσ Βλ ςτην αρχό Επιςτροφό ςτο κατϊλυμα ςτο το πολυτελϋσ και υπϋρκομψο Kazarma Lake resort & spa με τζϊκι και τζακούζι ςτα δωμϊτια. Κορυφαύα η προεδρικό ςουύτα με τρεισ αυτόνομουσ χώρουσ με δύο υπνοδωμϊτια, ςαλόνι, Jacuzzi, τζϊκι και εξωτερικό ιδιωτικό πιςύνα. Εξαιρετικό κουζύνα με βιολογικϋσ πρώτεσ ύλεσ ςτο εςτιατόριο και χαλαρωτικϋσ βουτιϋσ ςτην πιςύνα του spa Φϊρτησ διαδρομόσ
38
Ταξιδεφοντασ χτίηουμε τισ αναμνιςεισ μασ. Καλό ταξίδι να προςζχετε και καλι επιςτροφι.
Οι αναβάτεσ ταξιδεφουν με δικι τουσ ευκφνθ.
39