Vrije Opdracht

ANNET KODDE | 2010 | INDUSTRIEEL ONTWERPEN | VRIJE OPDRACHT

MATTE PAINTING CONCEPT ART

&

VRIJE

IO

OPDRACHT

INHOUD VOORWOORD ALGEMEEN DEEL ASPECTEN Compositie Kleur Perspectief Effecten PRAKTIJK Oefening Case TOEPASSING IO BRONNEN

INHOUD

VRIJE OPDRACHT 2

VOORWOORD

Een vrije opdracht, het was al vrij snel duidelijk dat dit iets met digitaal tekeneningen maken zou worden. Dit verslag gaat over Matte Painting en Concept Art. Allereerst zal een uiteenzetting worden gegeven en vervolgens zal een stuk praktijk worden laten zien.

Het is lastig om tot een gericht doel te komen wanneer alleen het onderwerp en de globale doelen van de vrije opdracht vaststaan. De tekenstijl vereist veel kunde en daarom ook

heel veel tijd.

Tevens moet de relevantie voor een Industrieel Ontwerper duidelijk zijn.

Al met al zijn veel aspecten bekeken en mogen sommige resultaten er zeker zijn.

Annet Kodde

3

ALGEMEEN DEEL

UITLEG MATTE PAINTING

Matte Painting is een digitale tekentechniek die wordt gebruikt om fotorealistische afbeeldingen te creëren. Door verschillende beeldbewerkingprogramma’s te gebruiken en deze resultaten te combineren ontstaat een mooi decor. Deze worden gebruikt als het filmen op zulke locaties te duur is of te onpraktisch of zelfs onmogelijk doordat de locatie niet bestaat. De tekeningen worden gebruikt in films en muziekclips en dienen daarbij als achtergrond. Door de acteur en enkele objecten op te nemen voor een bleuof greenscreen kunnen deze daarna over de matte painting geprojecteerd worden. In feite wordt dus een combinatie gebruikt van 2D en 3D beeldmateriaal. De 3D beelden zijn hierbij heel gedetailleerd en waarheidsgetrouw, deze vangen dan ook de blik van de kijker en staan op de voorgrond. De 2D beelden worden al dan niet in verschillende lagen over elkaar heen op de achtergrond geprojecteerd. Bij het gebruik van meerdere 2D beelden kunnen deze langs elkaar heen schuiven of afzonderlijk worden ingezoomd. Hierdoor ontstaat de suggestie van een 3D geheel, de menselijke fantasie doet het werk.

GESCHIEDENIS VAN MATTE PAINTING

Sinds er stripverhalen en realistisch getekende verhalen bestaan is men op zoek naar betere en mooiere technieken om afbeeldingen te maken. In films wordt veelvoudig gebruik gemaakt van bijzondere decors, deze in het echt nabouwen is een gigantisch werk. Matte 4

Painting biedt een uitkomst, ze is goedkoop en goed bruikbaar als vervanging. De tekenaars hebben tegenwoordig ook hun weg gevonden in muziekclips voor bekende zangers als Madonna, Bridney Spears en Jennifer Lopez.

In 1862 claimden Franse artiesten dat fotografie een zieloos resultaat afgeeft en zodoende nooit kan concurreren met afbeeldingen waar met intelligentie en studie over na is gedacht. Men protesteerde echter dat fotografie een bepaalde vorm van kunst is en een voortvloeiing uit de neo-classistische tekenstijl.

Rond 1860 werd samengestelde fotografie een groot succes voor Hendry Peach Robinson. Deze man combineerde meerde negatieven en hiermee een realistisch en aansprekend eindbeeld. In 1905 ging Norman Dawn hiermee verder en gebruikte een stuk glas tussen de camera en het object zodat bepaalde effecten ontstonden. Met het ontwikkelen van steeds betere beeldbewerkingprogramma’s ontstaan gelijk op steeds meer beelden van hogere kwaliteit.

TECHNIEKEN BINNEN MATTE PAINTING

Om een goed resultaat te verkrijgen worden professionele programma’s gebruik zoals: Photoshop, After Effects, 3D Studio Max, Nuke, Maya. Deze kunnen 2D, 2,2D respectievelijk 3D projecties creëren en bewerken.

PROGRAMMA COMBINATIE

Allereerst gaat met uit van de werkelijkheid, hiervan wordt op alle mogelijke vlakken beeld-

ALGEMEEN | PROGRAMMA’S materiaal van gezocht. Hierdoor verkrijgt men een optimale compositie, materiaalweergave en oneindige inspiratie om nieuwe dingen te verzinnen. Vervolgens wordt dit materiaal geselecteerd, verknipt en bewerkt. In een 2D-programma, zoals Photoshop of Painter, wordt de verdere achtergrond getekend en geoptimaliseerd. Als een achtergrond in verschillende delen is opgesplitst kunnen deze in bijvoorbeeld After Effect geanimeerd worden.

Hierbij verschuiven de lagen ten opzichte van elkaar en kunnen bepaalde delen meer worden uitvergroot. Door deze techniek ontstaat een 3D beeld, het doel wat de tekenaar wil bereiken. Bestaat de achtergrond, de Matte Painting, uit een ingewikkeldere structuur of is het vereist dat deze echt 3D is dan wordt zij in 3D-programma's gemaakt, zoals 3D Studio Max, Maya en Nuke. De camera kan dat als het ware om het model heen vliegen en beeldmateriaal van verschillende kanten weergeven.

Uiteindelijk worden 3D modellen of filmmateriaal over de Matte Painting geprojecteerd.

Door met een blue- of greenscreen te werken kan gemakkelijk het deel van het doek worden weggehaald daar waar de Matte Painting zichtbaar moet zijn.

2D PROGRAMMA'S

PHOTOSHOP

Adobe heeft een groot pakket van professionele bewerkingprogramma's op de markt gebracht. Waaronder het veel geprezen Photoshop, waarmee 2D beelden worden opgezet. Zowel bestaan materiaal kan worden bewerkt als ook geheel nieuwe tekeningen kunnen worden gemaakt. Met dit programma is het gemakkelijk om bestaande foto's te combineren met elkaar en hier nieuwe effecten zoals kleurverandering, contrast en scherpte aan mee te geven.

Met de uitgebreide set brushes worden ook digitale schilderingen gemaakt, ook wordt er deels over foto's heen gebrushd, waardoor een goede overloop van aangeleverd beeldmateriaal en nieuwe content ontstaat.

Met dit programma worden ook art concept tekeningen gemaakt, een stijl die de fase is tussen tekening en Matte Painting. De afbeeldingen lijken echter erg op Matte Painting en zijn soms zeer realistisch.

Photoshop is erg compatibel, doordat er vele Adobe programma’s zijn waarmee wordt gewerkt en waarin bestanden worden uitgewisseld.

PAINTER

Painter is een minder gebruikt 2D programma. In feite herbergt ze vele functie in zich die Photoshop ook heeft en is daarmee ook een serieuze concurrent op het gebied van tekenen. De filmindustrie maakt ook nu nog veelvoudig gebruik van dit programma, omdat ze vele mogelijkheden op het gebied van brushes heeft.

5

ALGEMEEN | PROGRAMMA’S

3D PROGRAMMA'S

CONCEPT ART

In de Matte Painting wordt gebruik gemaakt van fotocompilatie, maar ontbrekend materiaal wordt getekend. Dit gebeurd in een ConceptArt stijl met veel detailwerk en toegepaste effecten, zoals extra lichtinval of meer scherptediepte.

Concept Art maakt gebruik van heel veel soort brushes, daarmee kan men digitaal met een tekentablet goed mee werken. De brushes zijn instelbaar van welke vorm te hebben, welke hardheid, welke doorzichtigheid en vele andere eigenschappen. Door deze mogelijkheden uitgebreid te verkennen en te leren gebruiken ontstaat het beoogde resultaat. Het vereist dan ook heel veel oefening en ervaring een goed Concept Artist te worden. Men kan de stijl van Concept Art met Matte Painting vergelijken en komt dan tot de conclusie dat Concept Art over het algemeen net iets ruiger is opgezet. Matte Painting is zo realistisch dat men bijna niet kan zien wat echt is en wat niet, bij Concept Art is het net wat duidelijker dat het gefaked is.

3D STUDIO MAX

Met dit programma worden 3D weergaven gemodelleerd, geanimeerd en gerenderd.

Bijvoorbeeld menselijk figuren, maar ook auto’s of gebouwomgevingen. Deze modellen worden vervolgens geanimeerd en gerenderd, zodat een bijvoorbeeld een weergave van een lopend menselijk figuur wordt laten zien.

MAYA

Maya en 3D Studio Max zijn sterk op elkaar lijkende programma’s. In de filmindustrie maakt men van beide gebruik en verschilt per persoon wat met het prettigst vind werken. Maya is ook een 3D modeleerprogramma dat animatie en renderingen maakt.

NUKE

Een derde belangrijk 3D progamma is Nuke, en kan ook modeleren, animeren en renderen. Ze is wat minder bekend.

ANIMATIE PROGRAMMA'S

ONDER: 3D MAX - modeleerprogramma

6

AFTER EFFECTS

Naast Photoshop is ook After Effect een zeer uitgebreid programma van Adobe. Ze zorgt voor het toevoegen of genereren van geanimeerde effecten en past deze toe op aangeleverde beelden. Alle teksteffecten en special effects worden met dit programma opgezet. Tevens kan het programma verschillend 3D of 2D beeldmateriaal met elkaar mengen en hier nieuwe effecten en animaties mee maken.

Het beeldmateriaal zelf wordt weer in Adobe Premiere gemengd om een lopende film te creëren.

ASPECTEN

KIJKRICHTING

LEREN KIJKEN

COMPOSITIE

Compositielijnen richten de aandacht van de kijker op een bepaald deel van de tekening. De kijkrichting begint meestal aan de rechterkant, net onder het midden. Door een hoofdobject, ook wel focuspunt, geheel aan de zijkant te plaatsen wordt de blik uit het veld geleid, dat is juist niet de bedoeling. Het is echter ook niet juist het focuspunt in het midden te zetten, tenzij daar een specifieke artistieke reden voor is. Hierdoor krijgt dit element alle aandacht en vallen de andere componenten weg, waardoor de tekening haar impact verliest. Het gebruik van secundaire focuspunten zorgt ervoor dat de ogen van de kijker geleid worden. Bij oninteressante bijobjecten gaat de aandacht al snel weer naar het wel interessante primaire object. Hierbij moet ook nagedacht worden over de negatieve ruimte, de ruimte op de achtergrond van de onderwerpen.

Deze zorgt voor een rustplek voor de kijker.

Door lijnrichtingen in de compositie te gebruiken die de blik van de kijker sturen worden emoties weer gegeven. Gebogen lijnen staan voor schoonheid, zachtheid en rust. Een s-

bocht geeft dan ook balans en sierlijkheid weer. Horizontale lijnen geven een gevoel van stabiliteit, vrede en sereniteit.

Verticale lijnen stralen kracht, grootsheid en waardigheid uit. Diagonale lijnen tenslotte, geven beweging en kracht weer. Samen kunnen ze een pijl vormen die sterk de ogen van de kijker stuurt.

BALANS

Balans ontstaat door het wip-wap principe in het achterhoofd te houden. Een groot object zal daarbij dichter bij het middelpunt liggen en een klein component juist ver weg, om het geheel in evenwicht te houden. Deze balans hoeft niet helemaal perfect te zijn, sterker nog dat zorgt er juist voor dat ze saai wordt. Tevens moet er een redelijke verdeling van lichte en donkere vlakken in de tekening zijn, waardoor een bepaald deel van het beeld niet te zwaar gaat wegen en het geheel scheeftrekt.

Door een oneven aantal objecten te gebruiken wordt de tekening aantrekkelijker dan bij een even aantal, ze oogt dynamischer.

7

COMPOSITIE LINKS: Focuspunten. Salvador Dali is een bekend schilder en maakte ook al gebruik van de gulden snede. Bij de hoofden van de tijgers en de vrouw zijn deze ongeveer geordend.

GULDEN SNEDE

Eenvoudig gezegd wordt bij de gulden sneden het vlak opgedeeld in negen gelijke vlak, waardoor op de kruisingen van de lijnen vier focuspunten ontstaan. De beste focuspunten zijn de punten bovenaan, van rechts naar links, omdat dit de leesrichting is.

In werkelijkheid is de gulden snede een vlakverdeling waarbij de lijnstukken in volgende verhouding staan: a+b : a = a:b.

HORIZON

Een lage horizon vestigt de aandacht meer op de lucht, de atmosfeer en de hemel. Het geeft een gevoel van vrijheid. Een hoge horizon zorgt voor veel betrokkenheid doordat ze de indruk wekt dat de kijker zich tussen de objecten bevindt. Een lage horizon is eigenlijk een bescheiden manier van omhoogkijken en verticale objecten kunnen dit versterken. Bij de hoge horizon is er een bescheiden manier van omlaagkijken, wat een overzichtelijk beeld geeft, iets wat juist horizontale componenten kunnen versterken.

Toch is het ook erg van belang in hoeverre is ingezoomd of niet. Meer betrokkenheid krijgt men door sterk in te zoomen en veel details te geven. Een overzichtsbeeld is juist extra uitgezoomd is veel vloeiender.

8

COMPOSITIE

S-compositie De lijnen vloeien in een s-curve het blad over, waardoor ze de blik van de kijker het beeld intrekken. Deze compositie is zacht, vloeiend en elegant.

O-COMPOSITIE De secundaire objecten zorgen samen voor een o-vormig lijnwerk waarbinnen het primaire object zich bevindt. Het geheel oogt er vredig en evenwichtig.

U-COMPOSITIE Meestal bevindt de horizon zich hier wat lager en vormen verticale objecten aan weerzij voor de u-vormige compositie. Binnen de u-vorm komt een primair object erg goed naar voren.

L-COMPOSITIE Hierbij is een sterk aanwezig horizontaal component en verticaal component aan een van de kanten. Het primaire object kan binnen het omkaderde vlak liggen, maar ook het verticale object zijn. Het geheel zorgt voor een wat dramatischere compositie.

TUNNELCOMPOSITIE Een doorkijkje, gat, raam of een paar bomen en bergen zorgen voor de sterke tunnelfocus, waarbij het focuspunt aan het einde ligt.

Radiatielijnencompositie Meerdere hoofdlijnen lopen naar ĂŠĂŠn punt toe, daar waar ze samen komen staat het focuspunt en is het rustpunt voor de ogen. De lijnen kunnen bijvoorbeeld door een rij bomen, een weg of huizen worden gevormd.

ONDER: Een hoge horizon - overzicht

LINKS: L - Compositie | MIDDEN: U - Compositie | RECHTS: S - Compositie

KLEUR

BEGRIPPEN

Binnen het begrip kleur kan men verschillende aspecten onderscheiden. De tint (Hue) geeft aan welke kleur er gebruikt wordt. Met alle primaire kleuren, namelijk rood, blauw en geel, zijn alle andere kleuren mogelijk om te maken.

De verzadiging of intensiteit (saturation) van de kleur houdt in hoeverre de kleur neigt naar grijs of naar de andere uiterste alle kleurpixels puur en alleen in die tintkleur. De lichtheid of toon (lightness) van een kleur betreft de plaats tussen de uiterste zwart en wit.

WARME EN KOELE TINTEN

Warme kleuren zijn kleuren met rood, roodpaars, oranje, geel en bruin tinten in zich.

Ze zorgen ervoor dat elementen in die kleur dichterbij worden gehaald en meer licht lijken te vangen. Deze kleuren kunnen gevoelens van levendigheid en opwinding opwekken, maar ook agressie.

Koele kleuren echter zorgen ervoor dat elementen meer diepte krijgen, deze wijken en schuiven naar achteren. Blauw, blauwpaars en groen zijn koele tinten, blauwgroen is de koudste kleur. Ze worden als rustig ervaren en verbonden met veiligheid, depressiviteit en kalmte.

Niet alleen de tint be誰nvloedt de beleving, maar ook de verzadiging en de lichtheid.

Kleurencombinaties met verwante tonen, dit

KLEURBETEKENIS zijn tonen die in de kleurenschijf naast elkaar liggen, doen vaak introspectief aan, donkere beelden vaak griezelig of mysterieus. Intense of complementaire kleuren zijn dynamisch en suggereren beweging.

CONTRAST

Door gebruik te maken van contrast in de tekening wordt deze meer aansprekend. De tekening krijgt meer diepte en bepaalde elementen worden beter naar voren of naar achteren gerangschikt. Contrast wordt verkregen door bepaalde tonen een hoge verzadiging te geven; door licht en donker naast elkaar te zetten; door koele en warmte tinten aaneen te gebruiken. Hoe meer de kleuren bij de primaire kleuren liggen hoe meer ze contrast veroorzaken en uit de pagina lijken te komen.

ONDER: Warme en koele tinten met contrast

9

KLEURBETEKENIS

De volgende kleuren worden aan de hand van steekwoorden getypeerd. Allereerst zwart en wit en vervolgens de drie primaire kleuren, rood, blauw en geel. De secundaire kleuren, groen, paars en oranje, zijn daarna het belangrijkst, al wordt groen bijna ook als primaire kleur gezien. Duidelijk is te zien dat alle kleuren zowel sterk positieve als sterk negatieve associaties hebben.

WIT

Licht, rein, onschuld, schoon, gezond, simpel.

ZWART

Elegantie, formeel, kracht, mysterie, dood, ellende, versterkend, overheersend.

ROOD

Intens, opkomend, spanningsverhogend, liefde, sex, feest, geluk duivel, schuld, revolutie, gevaar, angsten, agressie.

Zon, licht, geluk, hoop, waarschuwend, ziekte, lafheid, jaloezie.

(Geel is de sterkst reflecterende kleur in het spectrum en wordt daarom veel voor opvallende doeleinden gebruikt, zoals waarschuwingen of reclame)

BLAUW

Hemel, eerlijkheid, water, trouw, helder, zorg, spiritualiteit, afstandelijkheid, vrede, kou

GROEN

Lente, jeugd, milieu, zorg, kalmerend, nijd, misselijkheid, vergif, verrotting.

(Groen is de minst inspannende kleur voor de ogen om te zien en daarom kalmerend om te zien.)

PAARS

Elite, luxe, duurzaamheid, kwaliteit, kracht, ambitie, magie, creativiteit, eigenwijsheid.

(Paars is een kleur die 75% van de kindere prefereert en doet het ook goed bij vrouwen)

GEEL

ORANJE

Vrolijkheid, zonneschijn, enthousiasme, fascinatie, creativiteit, stimulerend, vuur, explosief, energie

TOEPASSING: Bij Matte Painting zijn vaak analoge kleurenschema’s gebruikt, waarbij er een analoog schema is van een warme en koele tint. De verzadiging is vaak laag, hierdoor wordt de tekening gemakkelijker een geheel en straalt het iets mystieks en geheimzinnigs uit. De kleur blauw is erg populair door haar geheimzinnige uitstraling, rood wordt ook veel gebruikt en geeft of veel warmte of een link naar gevaar en dood.

10

KLEURBETEKENIS

KLEURENSCHEMA'S

In afbeeldingen wordt gebruik gemaakt kleurenschema's die aangeven welke combinatie van kleuren aanwezig is. Er zijn meerdere schema's, maar de drie onderstaande zijn de basis schema's.

MONOCHROMATISCH In feite wordt een tint gekozen en hierbij wordt gevarieerd in lichtheid en verzadiging.

Een voordeel is het rustgevende effect en makkelijk bij elkaar passen van de kleuren.

Een nadeel is echter dat contrast moeilijker mogelijk is en het geheel daardoor minder aansprekend is.

ANALOOG Bij een analoge kleurencombinatie worden kleuren gebruikt die in het kleurenwiel naast elkaar zitten. Er is een dominante kleur en daarnaast zijn hiervan nuances. Voordeel is het een gemakkelijk schema is, de kleuren passen snel bij elkaar en zijn gemakkelijk te plaatsen. Tevens lijkt de tekening rijkelijker dan met een monochromatisch schema. Daar staat tegenover dat contrast nog steeds lastig is en daardoor het geheel dus ook minder aansprekend overkomt.

MONOCHROMATISCH

ANALOOG

COMPLEMENTAIR

SPLIT - COMPLEMENTAIR

TRIADISCH

TETRADISCH

COMPLEMENTAIR Complementair betekend tegengesteld en de tegenliggende kleur van een tint uit de kleurencirkel worden uitgekozen. Er is een dominante kleur en de andere kleur is voor de accenten. Het zorgt voor veel contrast en komt sterk over en trekt daardoor de aandacht. Het schema is echter lastiger te gebruiken, omdat het moeilijker is een mooie combinatie te bereiken.

Er zijn nog meer schema's die respectievelijk meer kleuren gebruiken of een breder spectrum aan kleuren en complementaire kleuren combineren. Over het algemeen geldt dat hoe meer kleuren hoe meer contrast in een tekening en hoe opvallender ze wordt. Maar ook dat het moeilijker is een eenheid te krijgen en een bepaalde sfeer neer te zetten.

11

PERSPECTIEF

EEN-, TWEE- EN DRIEPUNTSPERSPECTIEF

beoogde afstand(Unit dimension) op de grondlijn. Lijnstuk ab kan willekeurig van lengte zijn getekend en b raakt de vorige lijn. Door nu een Men kan kiezen welk soort perspectief er lijn te trekken van a naar DVP, het punt op de wordt gebruikt, hierbij wordt uitgegaan van grondlijn recht onder het middelpunt, ontstaat lijnrichtingen die naar een, twee of drie punten punt x. Tevens wordt een lijn getrokken van trekken. a naar het middelpunt. Punt y ontstaat door vanaf punt x recht omhoog te tekenen tot de

EENPUNTSPERSPECTIEF lijnen snijden. Wordt nu dit proces herhaald dan worden gebouwen getekend op gelijke afstand van elkaar. Men kan ook op verschillende afstande gebouwen van elkaar tekenen door een grondlijn met een procentuele verdeling te gebruiken.

Een bruikbare regel is dat uitgaande van een cirkel waarin de straal de kijkafstand is, de halve horizonhoogte altijd twee keer de kijkafstand in diepte is.

Een getekende tekening kan nooit een realist-

Een-puntsperspectief of ook wel centraalperspectief bestaat uit een horizontale lijn met daarop een verdwijnpunt waarnaar alle lijnen trekken. Dit wordt gebruikt om een sterk diepte effect te geven bijvoorbeeld door een tunnel erg lang te laten lijken. Men kan de afstand van objecten over de lijn nauwkeurig bereken door met een cirkel te werken. Vanaf de grondlijn wordt vanuit het middelpunt een lijn getrokken naar het uiteinde van de 12

LINKSBOVEN: Eenpuntsperspectief

ische tekening zijn als de scherptediepte niet op de juiste manier is toegepast.

Wanneer een object meer naar voren wordt gehaald wordt zij groter en wordt ook de kijkhoek groter.

Dit perspectief wordt voornamelijk gebruikt om het oog direct naar een bepaald punt te leiden en deze zogezegd op het middelpunt te laten focussen. Eigenlijk zorgt ze voor een statisch en haast saai beeld, het twee- en driepuntsperspectief zijn veel bevrijdender en spannender.

en als daarom heen wordt vagen naarmate het verderweg ligt.

DRIEPUNTSPERSPECTIEF

In dit perspectief is de vrijheid optimaal, alle mogelijke poses worden aangenomen. Doordat er nu naast de twee punten op de horizontale lijn ook een punt is gekomen boven of onder de horizon. Grote overzichten worden geweldig door de extra dimensie, er komt steeds meer leven in de afbeelding. Door de drie punten is er een mogelijkheid tot extra effecten zo TWEEPUNTSPERSPECTIEF als een kikvors- of vogelperspectief. Waarbij de kijkrichting extreem van onderen respecTweepuntsperspectief bestaat uit twee verd- tievelijk van boven wordt genomen. Bij het wijnpunten op een meetal horizontale lijn, kikvorsstandpunt wordt het object van onze kunnen zich echter ook in de lucht bevderen uitvergroot en is van boven kleiner, dit inden, maar dan is er geen directe horizon. heeft een dreigend effect. Een goede toepassMeestal liggen de punten buiten het beeld, ing is bijvoorbeeld bij een onoverwinnelijke in ieder geval moet minimaal een daarvan stad die hierdoor sterker lijkt. Het vogelerbuiten liggen. Dit perspectief wordt voorstandpunt zorgt juist voor een goed overzicht, namelijk gebruikt om een goed overzicht te de kijker staat als het ware boven alles en geven. Producten worden dan ook meestal in alles lijkt daardoor kleiner en nietiger. In dit dit perspectief weergegeven. Men kan door de geval is een volgactie door een stad een mooie afstand van de twee punten te variĂŤren een toepassing. In beide gevallen geldt dat de extreme kijkhoek maken. Een belangrijk gehorizon buiten beeld kan worden gebracht voor geven is dat afbeeldingen gewaardeerd worden het geval deze geen interessante toevoeging op de overeenkomst met het gewone kijken, geeft. met het netvliesbeeld. Bij het gewone vooruitkijken is wat op de kijklijn ligt het scherpst

MIDDENBOVEN: tweepuntsperspectief | RECHTSBOVEN: FISeyeperspectief

13

FISHEYE PERSPECTIEF

Een bijzonder soort perspectief is het fisheye perspectief waarbij een bolling in het beeld ontstaat. Vanuit het middelpunt van de afbeeldingen lopen allemaal kromme lijnen naar buiten. Dit effect kan gebruikt worden om een tekening met mooie vloeiende lijnen te krijgen, er komt meer flow of dynamiek in de tekening. Door het overdreven perspectief kan een element extra krachtig worden weergegeven, zoals een auto-onderdeel of banen van spaceshuttles die de perspectief lijnen volgen, maar het lijkt al erg snel onrealistisch.

BOVEN: Coulissenperspectief

COULISSENPERSPECTIEF

Een extra effect om diepte te verkrijgen en spanning in het beeld te krijgen is gebruik te maken van verschillende decorstukken die als het ware voor elkaar worden geschoven. Deze techniek wordt ook veel striptekeningen gebruikt, belangrijk is bij beide stijlen dat het object en de achtergrond bij elkaar passen.

Een object wordt sterk uitvergroot en aan de rand of zijkant geplaatst waardoor hetgeen erachter een stuk interessanter wordt. De kijker heeft het gevoel meer op het toneel te staan en nieuwsgierig mee kan gluren.

BOVEN: een onbewerkt scene van een bar RECHTSBOVEN: de bewerte afbeeldingen, waarin elementen, licht, rook, kleur en contrast zijn aangebracht

LINKS: kikvorstperspectief | MIDDEN: Vogelperspectief | RECHTS: Coulissen- en eenpuntsperspectief

PERSPECTIEF 14

DE PERSPECTIEFMACHINE: Vroeger was de kennis van perspectief minimaal en zodoende maakt men gebruik van een perspectiefmachine. Albert Dürer, een Duitse kunstenaar, maakte in de 15e eeuw een houtenframe met daarin gebouwd meetapparatuur. Men keek door het raamwerk, mat een punt met de linealen op en tekende dit punt op een stuk gerasterd papier. Uiteindelijk verbond men de vele punten en werd een perspectievelijk juiste afbeelding verkregen.

EFFECTEN

LICHTEFFECTEN

Het aansprekende van de Matte Painting is de perfectheid van de gecreëerde wereld. De kleuren zijn vaak irrealistisch en overdreven toegepast, maar toch neemt de kijker het beeld voor reëel aan. De mens houdt van de zon en een goede toepassing van dit gegeven geeft een tekening waar de kijker zich prettig bij voelt. Een op- of ondergaande zon is perfect te simuleren, de inval ervan is te zien aan de randen van aanwezige objecten die oplichten. De gloed die zich over de tekening verspreid zorgt voor een glanseffect dat de haar mooi laat oplichten. Tevens krijgen hierdoor objecten meer of minder aandacht al naar gelang ze meer of minder licht opvangt en reflecteerd.

SCHERPTEDIEPTE EFFECTEN

Het is belangrijk dat een tekening zoveel mogelijk diepte heeft, dit zorgt er voor dat ze niet als plat geheel wordt gezien, maar juist 3D wordt ervaren. Scherptediepte aanbrengen is een goed truc om objecten uit een tekening verder weg of meer naar voren te halen. Door objecten op de achtergrond te vervagen ontstaat een grotere focus op de wel scherpe en daarom opvallende objecten.

15

PRAKTIJK

LICHTEFFECTEN

Aanvankelijk was het idee tekeningen te creeĂŤren in Matte Painting stijl, het bleek echt erg lastig te zijn. Daarvoor moest samengewerkt worden met meerdere onbekende programma, wat een ireeĂŤle opgave was. Daarom is de kant van het concept art opgegaan.

Om de stijl onder de knie te krijgen zijn er tutorials gevolgd en heel veel plaatjes bekeken.

Maar er natuurlijk geen beter leermeester dan de praktijk, het oefenen zelf.

OEFENING ONDER: Flat gebouw. Licht is een onmisbaar element in tekeningen en zorgt voor leven

Het begin van een plaatje is altijd een schets.

Dit zorgt ervoor dat de tekenaar niet in details verzand, maar eerst de aandacht geeft aan compositie, de juiste lijnen en andere basisprincipes. Pas als deze goed zijn kan het beeld worden uitgewerkt, alleen als de basis goed is gemaakt, kan er een realistisch resultaat ontstaan.

ONDER: Lucht met berglandschap. Lucht is vaak blauw, toch komt hier geen tint blauw in voor. De lucht is bruin, roze en geel gekleurd. Door bewegingen in die kleuren te maken onstaat dynamiek, wat aansprekend is en een meer levendige of dreigende sfeer geeft

16

BOVEN: De schets voor deze tekening komt van een foto uit de krant. Deze is nagetekend en in geheel andere sfeer ingekleurd. De twee mannen zijn in gevecht met elkaar.

In de bovenste afbeelding is licht in een felle baan toegevoegd, bovendien is de schaduw van de mannen goed zichtbaar. Dit zorgt voor diepte in de tekening, zodat de mannen niet zweven

RECHTS: Van de schets is in Illustrator een vectortekening gemaakt.

LINKSONDER: De schets is ingekleurd en de achtergrond heeft tevens een kleur gekregen Rechtsonder: Onder de mannen is schaduw getekend, zodat ze niet zweven.

17

LINKSBOVEN: Afbeelding Voor bewerken.

RECHTSBOVEN: Afbeelding na bewerken. Stukken wolk zijn gecopieerd, licht is toegevoegd en weerspiegelingen van licht in de vorm van ringen zijn zichtbaar.Omdat hier gebruik gemaakt wordt van bestaande afbeeldingen is deze stijl Matte Painting.

LINKSBOVEN: De afbeelding voor bewerken.

RECHTSBOVEN: De afbeelding na bewerken. De kleurverzadiging is verminderd. Er is schaduw en lichtvlakken op de huizen aangebracht. Een wolkendek is achter de stad geplakt en deze is dreigend gemaakt.

Het geheel is dreigend gemaakt door een zwarte laag aan te brengen aan de bovenkant van de tekening.

ONDER: De schets waarbij is gelet op compositie. en vorm van de gebouwen LINKS: Een begin met in concept art schetsen

18

LINKSBOVEN: Begin van de tekening, de Kleur van de ondergrond is aangebracht.

MIDDENBOVEN: een rond is op de voorgrond is gezet, zodat diepte ontstaat. Het subject is in het midden geplaatst, zwart, want de zon is nagenoeg onder.

RECHTSBOVEN: er is een grot rondom getekend voor nog meer diepte. Achter de foto's is de zon te zien.

ONDER: De eindtekening. Er zijn verlichte randeop de rots en mist toegevoegd. Dit geeft een mysterieuze sfeer en maakt het af.

LINKS: De rots in felle kleuren geschilderd om het beeld aansprekend te maken. De kleuren vormen echter geen geheel MIDDEN: De kleren zijn minder fel gemaakt en vloeien meer in elkaar over. Er is echter nog steeds niet het gewenste resultaat RECHTS: De rots is in vloeiende en donkere kleuren geschilderd. Er zijn lichtere vlakken die het licht weerspiegelen. Door subtiele kleurvariatis te houden wordt het een geheel en komt het realistischer over, al blijft het natuurlijk duidelijk getekend.

19

Een met de hand geschetste tekening is ingescand.

In Photoshop is allereerst een achtergrond met wat bergen geschilderd. Vervolgens is de pentekening ingekleurd, hierbij is gezorgd dat de lijnen niet scherp zijn, maar mooi in elkaar overvloeien.

Om genoeg contrast te houden is gezorgd voor veel schaduw licht contrasten. De aswolk, schaduw en het licht brengen leven in de zaak. Er zijn wieinig verschillende kleuren, maar met wat subtiele details rood en een blauwige en rode waas wordt het net wat levendiger. Het is een vogelperspectief, er is goed gelet op een juist perspectief in de gebouw. Doordat dit gebeurd is lijken ze realistische n staan ze allemaal op een vlak. Het geeft een goed overzicht.

20

PRAKTIJK OEFENINGEN LINKS: De schets met op papier gemaakt en ingescand LINKSONDER: De schets ingekleurd, hierdoor kan snel bekeken worden op de kleuren goed zijn, zodat deze in de uiteindelijke tekening worden overgenomen.

MIDDENONDER: De schets netjes ingekleurd Rechtsonder: ER is licht toegevoegd, welke het gebouw minder scherp maakt.

BOVEN: De eindtekening. het contrast is met een photoshopfilter opgehoogt, dit maakt het beeld helderder, wat mooier is en meer aandacht trekt. De basis moet goed zijn om het geloofwaardig te houden, maar de details maken de tekening. In het gebouw weerspiegelen de wolken, de zon en bomen; Schaduwen van andere gebouwen zijn aangegeven. Verder naar achter worden de gebouwen vager en hebben minder contrast. Door gebruik te maken van coulissenperspectief wordt de bilk van de kijker langs de tunnel naar het rechtgebouw en vervolgens naar het middelste gebouw getrokken, deze is dan ook het subject. De twee belangrijkste elelementen staan op de bovenste punten volgens het gulden snede principe. De mist verbloemd de grasdelen niet niet gedetaileerd zijn ingekleurd.

21

ASTON MARTIN Om de techniek in de praktijk te brengen zijn een aantal tekeningen gemaakt. Allereerst om de techniek van het schilderen en enkele deelaspecten toe te passen. In een later stadium zijn bij een product een aantal tekeningen gemaakt.

DOEL

Een product nemen en hierbij een passende en productsfeer versterkende sfeer tekenen in concept art / matte painting stijl

PRODUCT

Auto van het merk Aston Martin

PRODUCTKENMERKEN

Aston Martin is een sterk merk dat staat voor sportieve kwaliteitsauto’s voor burgers die in de hogere klasse vallen. Hierbij maakt Aston Martin auto met een verfijnde, maar hoogstaande en aan groot aantal mogelijkheden. Het merk is innovatief en gebruikt de nieuwste technieken in een klassieke body. Uiteindelijk wil Aston Martin de bestuurder het geval van vrijheid en plezier mee geven.

Het design kenmerkt zich door de vloeiende, flowende lijnen. Het is een klassieker met sportieve uitstraling. De gril van de auto is zeer bekend, deze is vrij breed en heeft een herkenbare vorm.

Het is een driedeurs auto, waarbij het middengedeelte en het achterstuk is elkaar overstromen. Er zit een glooiende lijn van achter 22

CASE van boven naar van voren naar beneden. De ventilatiegaten zijn kenmerkend voor Aston Martin, een rechthoekige inkeping met een metalen strook erdoorheen. Ook de velgen zijn uniek met vijf maal twee uitstekende richels.

De auto is met name in uitvoeringen met donkere kleuren, waardoor de dure uitstraling nog meer versterkt wordt. De auto straalt kwaliteit, snelheid en status uit.

Het merk mag zich graag met James Bond indentiviseren, hierdoor wordt de sfeer rond het product versterkt.

SLEUTELWOORDEN

- - - - - -

Snelheid Sportief Klassiek Status Kwaliteit Innovatief

BEDRIJF

- - - - - -

Luxe Subtiel Exclusief Sterk Betrouwbaar Gepassioneerd

Het bedrijf Aston Martin zorgt ervoor een auto te creĂŤren met mogelijkheden en doet dit door goede samenwerking van haar werknemers. Zowel de gebruikers als de arbeidsman drukken hun stempel op het eindproduct. Het bedrijf laat zich leiden door drie belangrijke elementen: kracht, schoonheid en bezieling.

Aston Martin ziet het als haar passie een sportief klassieke auto met innovatieve techniek op de markt te zetten.

ASTON MARTIN - DE AUTO

Om een aantal tekeningen te creeĂŤren bij het merk Aston Martin is allereerst een arton martin in sketchvorm gemaakt. Door een bestaande foto over te tekenen in Photoshop 4 ontstaan een realistisch, maar getekende auto, de Aston Martin DBS. De auto is een ruige setting geplaatst. Het imago van de auto wordt bevestigd, stoer en tegen alles bestand. De bergen op de achtergrond reflecteren in de auto en deze wordt zo in de omgeving opgenomen. De felle rode kleur van de auto zorgt voor een groot contrast tegen de zachte aardetinten van de achtergrond.

Rood heeft is onder meer kenmerkend als intens, spanningsverhogend, gevaar een agressie.

het totaalbeeld spannender en dynamisch, een stilstaande auto is namelijk behoorlijk statisch.

TEKENINGEN

Voor de vervolgtekeningen wordt een omgeving getekend waarin de getekende Aston Martin worden geĂŻmplementeerd.

Hierbij moet echter wel goed gekeken worden naar de juiste schduwwerking.

SKETCH

In de tekening zijn twee diagonale lijnen aanwezig. Enerzijds loopt het gras achter de auto van rechtsboven naar linksonder. De auto daarentegen springt er extra uit doordat zij een tegengestelde lijnwerking in zich heeft van linksboven naar rechtsonder. Dit maakt

RECHTSBOVEN: Origineel beeldmateriaal van de Aston Martin RECHTSONDER: Sketch van de Aston Martin, met versimpelde delen

23

SFEER

Van de totaaltekeningen is het belangrijk dat ze een passende sfeer neerzetten, een waar de Aston Martin zich helemaal thuis voelt.

Kleur is hierbij van groot belang. Het thema van de tekening geeft de boodschap mee en bevestigt het imago van de auto.

AS BRIGHT AS EVERY PIXEL OF THE PAST

Op de website van Aston Martin wordt de auto as een altijd ontwikkelend product neergezet.

The future is every bit bright as its illustrious past. Zodoende is bij deze zin een sfeerbeeld gemaakt met een ondergaande zon. Deze zorgt voor prachtige kleuren die weerspiegelen in de roerloze auto.

De kleuren zijn warm en of erg fel, zoals de zon of juist erg donker doordat het avond is.

Het geheel oogt rustig en mooi. De zon staat over het algemeen beeld voor geluk, de rode gloed maakt haar gepassioneerd.

In de tekening is een soort s-compositie gebruikt. Het oog richt zich voornamelijk op het midden aan de linkerkant. Het oog wordt langst de zon, de bergen en de auto geleid.

Zoals bij coulissenperspectief het geval is is aan de rand van het beeld een groot element geplaatst. Op het uitstekende rotsplateau verschijnt de Aston Martin. Welke na moeiteloos door het berglandschap rijdende nu vol rust over het meer heenkijkt.

In de tekening is gebruik gemaakt van een foto van de Aston Martin. Via een editor via de website is deze in de juiste postie te plaatsen.

24

BOVEN: Aston Martin, As bright as every pixel of the past. Sfeerbeeld van de ondergaande zon in de bergen.

25

BOVEN: Aston Martin, As strong as history

26

AS STRONG AS HISTORY

Ook in deze tekening bouwt Aston martin voort op de geschiedens. Door te tijden heen is ze een sterke auto geworden en gebleven.

In de tekening is een gesloopte stad te zien, nog nabrandend door een vernietigend gevecht. Overal liggen brokstukken en is de weg opengebroken. Op de achtergrond zijn brandende huizen te zien en dit geeft zijn gloed af op de op de voorgrond staande gebouwen. De Aston Martin rijdt ongedeerd door de stad, krachtig als altijd. Bestand tegen alle invloeden van buitenaf. Hieruit is het onverwoestende element zichtbaar, Aston Martin blijft altijd overeind.

Om de gebouwen een passende stijl te geven in gekeken naar de italiaanse bouwstijl. Elementen en kleuren zijn daaruit overgenomen.

Het perspectief een eenpuntperspectief die in het midden een verdwijnpunt heeft, deze is echter niet heel duidelijk te zien. De auto is in het centrum van de tekening geplaatst om duidelijk de aandacht te vragen. De omgeving is geprobeer donkerder te maken, zadat de auto die helderder van kleur is, meer de aandacht trekt. Op de voorgrond is troep getekend die idee van diepte versterken.

In deze tekening is voornamelijk aandacht gegeven aan de techniek van het concept art tekenen. Door goed aandacht te geven aan licht wordt het geheel veel aansprekender. De stukken met vuur zorgen voor leven en licht in het geheel.

Op de volgende pagina's staat de werkwijze en opzet aangegeven.

27

Verschillende elementen zijn achtereen volgens ingekleurd, allereerst de voorgrond met de gescheurde weg. Daarna is licht gemaakt, waarop vervolgens de achterliggende stad is

getekend. Hierbij is gelet op de stand van de zon, de beschijnt de huizen vanaf rechts. Ver naar achter zijn de huizen paars en verliezen contrast, maar van dichtbij zijn ze bruin met

groene luiken. Door voorbeelden en inspiratiemateriaal te gebruiken was het makkleijker een realistisch beeld te schetsen. Door het lage zonlicht krijgen ze een oranje gloed. Aan

het eind zal deze gloed over de gehele tekenig te zien zijn. In de gebouwen zijn duidelijk Italiaanse ornamenten, luiken en ramen aangebracht. De Aston Martin is zodanig bewerkt

dat ze een oranje gloed opvangt en verder donker is. De beelden worden met elkaar gecombineerd, daarbij kan nog een beetje geschoven worden in de compositie.

De schets is nog steeds als onderliggende laag aanwezig. Nu vormen de verschillende delen van de tekening nog niet echt een eenheid, maar doordat straks een aantal lichteffecten

28

worden toegevoegd verandert dit.

De gehele tekening wordt donkerder gemaakt, het is immers nacht en hierdoor wordt het contrast met de verlichte delen verhoogt.

Op de voorgrond verschijnen ijzeren balken, gebroken lantaarnpalen en andere troep die de chaos goed weergeven. Ze zijn erg donker zodat ze de aandacht van het middelpunt van de

tekening niet weegnemen. Op de achtergrond worden vuurtjes toegevoegd en ook komt er stof uit de vernielde weg omhoog zetten.

Hierdoor wordt de tekening meer een geheel

en oogt ze spannender. Het eindresultaat is een Aston Martin die uit de compleet chaotisch en vernielde stad als onaangetast naar voren komt.

LINKS: voorbeelden en inspiratiemateriaal zijn belangrijk om een goede en realistische tekening te krijgen. Dit houdt de tekenaar scherp.

29

TOEPASSING IO

TOEVOEGING VOOR INDUSTRIEEL ONTWERPEN

Een Industrieel Ontwerper leert te ontwerpen voor een opdrachtgever en moet hierbij zowel ontwerpskills hebben als ook verkoop- en presentatievaardigheden. Daar het een gegeven is dat een mooi uitziend beeld beter verkoopt, moet geleerd worden hoe deze dan te maken is.

Door verstand te hebben van beeldbewerkingsprogramma's en de technieken en vaardigheden die hier bij komen kijken, kunnen er betere presentatietekeningen voor producten gemaakt worden. De context van het product wordt goed en krachtig duidelijk gemaakt en bovendien trekken Matte Painting en Concept Art afbeeldingen de aandacht van de kijker.

Door het bezig zijn met tekenen worden extra vaardigheden op het gehele ontwerp-, schetsen tekengebied ontwikkeld. Op een steeds meer natuurlijke manier ontstaat een gevoel voor bijvoorbeeld compositie en kleurgebruik.

Men leert hoe de blik van de kijker geleid kan worden binnen een tekening, waardoor bepaalde punten extra kunnen worden uitgelicht.

Door op meerdere gebieden zich te ontwikkelen zorgt een ontwerper ervoor dat hij zich op het gebied waarop hij zich in wil gaan zetten meer kan focussen. Het is wetenschappelijk aangetoond dat men dan meer oog voor detail krijg en zich met meer aandacht op zijn werk weet te richten. De ontwerper ontwikkelt een oog voor detail, voor het detail dat een stijl juist tot die stijl maakt. Kunstenaar die de vaardigheid van het Matte Painting op Concept Art tekenen hebben ontwikkelt moeten zeer goed zijn in het opbouwen van elementen. Een 30

goede basis voor een tekening, of zo als Industrieel Ontwerpers doen: construerend tekenen zorgt voor een realistisch beeld. Het zal uiteindlijk in de detailering liggen op hetgeen getekend wordt er ook echt uit springt. Dat is wat een ontwerper wil: iets moois maken, de aandacht vangen zorgen dat de kijker zich tot het kunstwerk voelt aangetrokken.

Op deze manier kan deze vrije opdracht over Matte Painting en Concept Art van toevoeging zijn bij mijn opleiding. Ik heb geleerd te kijken, beter nog dan daarvoor. Ook ken ik meer trucjes die ervoor zorgen dat een beeld de aandacht van de kijker trekt. Licht is ontzettend belangrijk, het maakt het geheel levendig en mensen zullen zich altijd aangetrokken voelen tot leven. Met het bezig zijn met tekenen ontwikkel ik elke dag weer meer vaardigheid. Belangrijk bij het ontwerpen van een product is dat deze bij de doelgroep past en dat deze een bepaald sfeerbeeld neerzet waartoe de gebruiker zich aangetrokken voelt. Dit kan door een product in een juist sfeerbeeld neer te zetten, die productondersteunend is.

Annet Kodde

TUTORIALS

BRONNEN

-Concept-Art tutorials van Dylan Cole -Concept-Art tutorials van Gnomen (Feng Zhu)

-Fantasy voertuigen, Tekenen en schilderen, Keith Thompson, Kerkdriel, Librero, 2007

SITE'S

ARTIKELEN

- matte.walterparada.com/intro.html - en.wikipedia.org/wiki/3D_computer_graph-Digital Matte Painting tips, 3D World, Sepics_software tember 2006 - www.kabk.nl/lectoraat/_perspectief/per-Matte-paintings meester, Advanced Photospectief/theorie/deel2/kijkrichting.htm shop magazine for Photoshop professionals, - graphic-design-theory.suite101.com/article. uitgave 1 , 2007 cfm/applying_color_theory_to_projects - www.color-wheel-pro.com/color-meaning.

BOEKEN html - www.handprint.com/HP/WCL/tech10.html -Strip &cartoon tekenen, Frans Le Roux en - www.kabk.nl/lectoraat/_perspectief/perJesse van Muylwijck, Utrecht, Stichting Teleac, spectief/theorie/deel2/kijkhoek.htm 1992 - www.astonmartin.com -Grafisch ontwerpen, het nieuwe handboek voor visuele communicatie, David Dabner, LiVoor uitleg en voorbeelden waren vele afbrero, 2005 beeldingen van sites nodig, hiervoor is helaas -Tekenen voor dummies, Brenda geen toestemming voor publicatie.

Hoddinott,Adison Wesley, Amsterdam, 2003

31

VRIJE

IO

OPDRACHT

ANNET KODDE | 2010 | INDUSTRIEEL ONTWERPEN