De Journalist - september 2016 by Annick Hus

29/10

Themadag journalistiek en nieuwe technologieĂŤn

maandelijks

september

2016

#202

inhoud AC T U E E L Gatz steunt innovatieve journalistiek

Journalistenpensioen (voorlopig) niet meer bedreigd

Voetbalclub Lokeren tart wetten persvrijheid

Bescherming tegen inlichtingendiensten blijft

Erdogan dwingt Zaman op de knieën

S P R E E KT I J D Paul Daenen over zijn laatste werf

OPINIE Christophe Meeussen over de bereikbaarheid van hulpdiensten

T H E M A : VA K P E R S Een erfzonde van Expo 58

Hoofdredacteur Frank Demets en de dubbele uitdaging van Test Aankoop 10 Luc Blyaert: 'Onderscheid niet meer van deze tijd'

VVJ telt nu al 3.169 leden

S E RV I C E Beslissingen Raad voor de Journalistiek

O N D E R E M BA R G O

18 W E R KT E N M E E Coördinatie: Pol Deltour - Piet De Loof, pol.deltour@journalist.be, piet.de.loof@gmail.com || Eindredactie: Piet De Loof || Vormgeving: Rosalien Eggermont Medewerkers: Ivan Declercq - Pol Deltour - Peter Gorlé - Annick Hus - Pieter Knapen - Elise Meekers - Monica Moritz - Marleen Sluydts - Kris Van Haver Redactiesecretariaat: Huis van de Journalist, Zennestraat 21, 1000 Brussel, Tel. 02/777 08 40, Fax 02/777 08 49, info@journalist.be - www.journalist.be Abonnementen: Marleen Sluydts, info@journalist.be || Reclameregie: Elise Meekers, info@journalist.be || Druk en verzending: DaddyKate

de journalist

VOORAF

KRIS VAN HAVER

VOORZITTER VVJ

Nooit meer oorlog Belofte maakt schuld. Vanaf vandaag steekt De Journalist in een nieuw jasje. Dat mocht wel eens: ook het vakblad van en voor journalisten moet — rekening houdende met de beschikbare middelen natuurlijk — meegaan met zijn tijd. De vernieuwing wordt de komende maanden doorgetrokken naar onze website. De restyling komt op een ogenblik dat de VVJ is uitgegroeid tot een nog representatievere vereniging van journalisten in Vlaanderen. Ook vakpersjournalisten kunnen nu toetreden. En de Vlaamse bacheloropleidingen sluiten hun studenten collectief aan bij de VVJ, waardoor ook zij voortaan dit magazine ontvangen. Zo krijgen ook journalisten-inopleiding snel voeling met het beroep. Dat is nodig, zeker nu de terreurdreiging, de maatschappelijke onrust en de daaruit voortvloeiende politieke onzekerheid de journalistiek onder druk zetten. In Turkije voert president Erdogan grote zuiveringen door na de mislukte coup, onder meer bij de media. Frankrijk zet in zijn oorlog tegen het terrorisme delen van de rechtsstaat tussen haakjes. En ook bij ons gaan stemmen op voor een ‘gewapend bestuur’. Om onze waarden te beschermen, moet volgens sommigen zelfs de vrijheid van meningsuiting worden ingeperkt, minstens voor de ‘supporters van terreur’. Hallo? En wie zal die grens dan trekken? En waar precies?

Laten het vooral de media zelf zijn die bepalen waar de lat komt, en niet de overheid.

Journalistiek is: graven naar het hoe, wat en wanneer, verslag uitbrengen in een heldere en begrijpelijke taal en inzicht bieden in het ruimere plaatje. Vrije en professionele media zijn absoluut nodig om het maatschappelijk debat over de simplismen en slogans heen te tillen, om een tegengewicht te bieden voor bangmakerij en oorlogsretoriek. Natuurlijk heeft de pers daarbij ook een verantwoordelijkheid. Zo weigert de Franse krant Le Monde om nog beelden van terroristen te publiceren. Maar laten het vooral de media zelf zijn die bepalen waar de lat komt, en niet de overheid. We moeten, ook als pers, leren uit onze geschiedenis. Uit de slogan 'Nooit meer oorlog'. In elke oorlog wordt het begrip 'terrorisme' gebruikt om de vrijheid in te snoeren. Om de wereld op te delen in een wij en een zij. De oorlogsmodus is een keuze voor verdere polarisering en versimpeling, en speelt daarmee IS in de kaart. Als pers mogen we nooit meegaan in zo’n retoriek. De komende maanden worden journalistiek enorm uitdagend. Nooit meer oorlog, en daaraan bijdragen door nuchter en professioneel te blijven. Dat is wat ons journalisten te doen staat. 3

de journalist

XXXXXXXX

DAENEN NAAR DENEMARKEN: DE LIEFDE VOOR PRINT

'Ik word nog altijd zot van het internet'

Paul Daenen (61), ex-hoofdredacteur van Het Laatste Nieuws, brengt sinds vorig jaar zijn weekdagen in Kopenhagen door. Hij doet daar wat hij altijd heeft gedaan: zieltogende papieren kranten reanimeren. Het wordt wellicht zijn laatste werf. MONICA MORITZ 4

e Persgroep kocht in 2014 de Deense groep Berlingske Media. Daenen mag er de printversie van tabloid BT weer op de rails zetten, kwestie van de dure drukpersen nog even te laten renderen. Daenen: â&#x20AC;&#x2DC;De Denen hebben te snel het geloof in de kracht van papier verloren en begin jaren 2000 radicaal ingezet op digitaal. De gewone kranten verschijnen nog wel, maar hebben enorme klappen gekregen.

de journalist

SPREEKTIJD

leggen hoe zoiets kan gebeuren. Een krant vindt altijd manieren om meer te doen dan wat hier (tikt op zijn iPhone) verschijnt.’

BT verkocht 15 jaar geleden vier keer zoveel exemplaren. En we hebben het hier over een populaire krant, een soort Het Laatste Nieuws van Berlingske Media.' Wat doet u precies in Denemarken? 'Wat ik al mijn hele leven doe: de mensen overtuigen van de waarde van de print. Een krant nieuw leven inblazen is geen hopeloze opdracht als die zich contentwise meer gaat

differentiëren van haar digitale versie. Neem de Brexit, daar heeft HLN goed aangetoond wat dieper gaan betekent voor populaire kranten: 9 pagina’s antwoorden op de vragen die iedereen zich stelde. Anderzijds stond het verhaal over die gast die met zijn mestkar een heel dorp besmeurde (gniffelt) niet op papier, terwijl dat een van de meest gelezen stukken op HLN.be was. Wel, dat is fout, je moet in de krant daarop ingaan en uit-

Vijf jaar geleden zei u: ‘Het internet, dat is McDonald’s. Ik vlieg er binnen, want ik heb maar 5 minuten, ik schrok een hamburger op en ben weer weg. Een krant is een restaurant met een menu, een dagschotel en suggesties.’ Staat u nog altijd achter die uitspraak? Wordt u nog altijd ‘zot’ van het internet? ‘Ja, én ik word ook nog altijd zot van het internet, elke dag opnieuw. En toch lees ik evenveel op internet als op papier. Ik blijf er ook bij dat de lezer met een krant een andere relatie heeft dan met internet. De mensen zeggen nog altijd: dat is mijn gazet. Heb je die al eens horen zeggen: dat is mijn HLN.be? Nooit! De krant en het internet zijn complementair. Het zijn geen tegenstanders, ook al worden ze tegen elkaar uitgespeeld.’ Klassieke kranten zijn op sterven na dood. Waarom die pushen in een land waar ze dat niet meer appreciëren? ‘Kijk, als je overal in België mosselen heel slecht serveert, wil binnen een jaar niemand dat nog eten. De Deense lezer is naar digitaal overgelopen omdat het papier werd verwaarloosd. BT is vandaag een afkooksel zonder meerwaarde van de digitale versie, die bovendien gratis is. Waarom zou je dan betalen voor papier? In Vlaanderen kunnen lezers nog kiezen omdat kranten toegevoegde waarde bieden. Daarom heeft hier in Vlaanderen (klopt op de tafel) nie-mand de print afgezworen.’ Gaat u de top-downapproach van De Persgroep ook toepassen in Denemarken? ‘Toen De Persgroep Nederlandse kranten overnam, was er efkes een groot Vlaams overwicht, een attitude 5

de journalist

SPREEKTIJD

van: wij Vlamingen gaan jullie eens vertellen hoe het moet. We hebben vlug ingezien dat zo’n kolonisatiestrategie niet werkt. Vandaag zijn Nederlandse kranten volledig in handen van Nederlanders. BT heeft een Deense CEO en Deense hoofdredacties. Ik ben de enige van De Persgroep, behalve Christian Van Thillo, die fulltime met Denemarken bezig is. Niet om de boel te dirigeren, maar om met die mensen te praten en hen bij te brengen hoe wij over journalistiek denken. Daar is niks mis mee. Je kan Vlaanderen niet transporteren naar Nederland of Denemarken, maar er zijn wel dingen waar we goed in zijn en die je daar kan toepassen.'

Mensen van mijn leeftijd die nog de 'digitale boy' uithangen: nee, dat kan echt niet In het eerste kwartaal van dit jaar daalde de verkoop van 'Het Laatste Nieuws' toch met 1,90%? ‘Als je de cijfers van HLN naast die van andere populaire kranten uit Europa legt, kun je alleen constateren: sléchts 2% minder. Daily Mail verliest 7 à 8%, Bild Zeitung 10%, die krijgen flinke patatten. We zitten midden in de digitale overrompeling en Het Laatste Nieuws gaat slechts 2% achteruit, dat is fe-no-me-naal. Maar we verkopen dat niet goed, noch intern noch extern (windt zich op) En dan krijg je dat soort vragen: hoe komt het dat jullie 2% achteruitbollen? Mensen toch! Kijk naar de cijfers, ook in de VS. Alleen in Japan vind je nog een paar kranten die stabiel blijven. Bovendien moet je oppassen met kwartalen. In april en mei van dit jaar heeft HLN op papier beter gescoord dan in dezelfde periode vorig jaar. Fe-no-me-naal, ja.' 6

De sociale media zetten veel nieuws online. Stimuleert dat jongeren om de krant te lezen? ‘De krant lezen en nieuws zoeken zijn verschillende dingen. Op de vraag Is de krant een product voor jongeren? is het antwoord: nee. Vroeger niet, nu niet. Uitgevers zijn er nooit in geslaagd, nergens ter wereld, jongeren aan een krant te binden. Maar de dertigers, die zouden we moeten overhalen een krant te kopen. Ik geef toe: het eerste wat ik doe als ik wakker word, is ook dat ding hier (zwaait met zijn iPhone) bekijken, dan weet ik wat er gebeurt in de wereld. Maar als ik meer wil, heb ik papier nodig.’ Lezers hebben vandaag minder geduld. Het zijn headlinelezers. ‘Dat is zo, maar ik ben daar gerust in. Alles komt en gaat in cycli. In de jaren 50 wilde niemand nog een fiets. Veel fietsenfabrikanten zijn toen over de kop gegaan. Vandaag worden er wereldwijd meer fietsen verkocht dan ooit tevoren. Zo is het ook in de media: straks komt er wel weer een evenwicht. De vraag is natuurlijk: hoe moeten we al die overgangsfasen overleven zonder het lot van die fietsenfabrikanten te ondergaan?’ Vindt u niet dat kranten te laat hebben gereageerd op de mogelijkheden van het internet? ‘In Denemarken hebben ze net te vroeg gereageerd, alles op het internet gegooid en papier laten verkommeren. Het is wel zo dat de krant anders met nieuws moet omgaan. Neem nu het overlijden van Muhammad Ali. Die sterft op vrijdagnacht en dat nieuws overspoelt de hele zaterdag en zondag het internet. Dan zie je dat heel veel kranten doen alsof het digitale niet bestaat en op maandag dat verhaal ook nog eens brengen. Ik zou er in de krant niet veel aandacht meer aan besteden, omdat ik ervan uitga dat ze het allemaal al gelezen hebben, twee dagen lang. De vraag is dus: in welke mate houden we nog rekening met dat soort nieuws? Da’s een moeilijke. Maar het grootste probleem nu is het tekort aan vakmanschap. Het is heel moeilijk om voor de print goeie, jonge vakmensen te vinden, want die willen allemaal digitaal gaan, wat ik begrijp. Waar gaan wij nog journalisten vinden die hun beste jaren en grootste creativiteit op papier kwijt willen?’

De nieuwe contracten voor freelancers zijn bepaald niet aanmoedigend. In Nederland noemen ze jullie de ‘Uitpersgroep’. (Lacht hartelijk) ‘Gelukkig kan ik u zeggen dat ik daar niks mee te maken heb. We hebben in Vlaanderen wel altijd — meer dan in Nederland — met vaste mensen gewerkt en altijd een verwrongen relatie gehad met freelancers, altijd. We kennen geen freelance cultuur, iedereen wil altijd snel vast in dienst, want we zijn zo’n volk van vastigheid, hé. Ook de redacties hadden liever een vaste dan een freelancer. De komende jaren zal dat verschil tussen een vaste en een freelancer vervagen. Redacties met enorm veel FTE’s, dat is verleden tijd. Ik begrijp de freelancer die vecht voor zijn dagelijks brood en nu zijn stukken moet overdragen aan de hele Persgroep, maar ik heb ook begrip voor de andere kant. Het manna valt voor uitgevers niet meer uit de hemel zoals 15 jaar geleden en we weten niet hoe we alles wat vandaag gratis is morgen betaalbaar gaan krijgen.’ De dagbladenmarkt monopoliseert, de redactionele synergie bloeit. Het einde van pluralisme en diversiteit? ‘Stukken binnen de groep verspreiden, is voor de lezer toch niet erg? De meeste mensen lezen maar één krant en weten zelfs niet dat je iets overpakt. We maken fouten, dat geef ik toe, sommige dingen gaan soms een beetje de verkeerde kant op en dat wordt wel gecorrigeerd. Maar was de lezer beter af toen er veel titels circuleerden? Waren de kranten toen beter? Dat geloof ik niet. Voor journalisten kan dat heel vervelend zijn, ja. Er blijven weinig uitgevers over en dan ben je snel uitgepraat als jonge journalist. Toen ik begon bij Het Belang van Limburg lag dat anders. Als je het daar niet goed vond, kon je het ergens anders proberen. Straks bestaat het mediawereldje nog uit twee partijen en dat is problematisch, daar moeten we niet flauw over doen. Anderzijds: olie drijft altijd boven en een goeie zal wel zijn plan trekken.’ Journalisten kunnen wel uitwijken naar internetkranten zoals 'Apache'. ‘Apache, jaaa, daar kan je naartoe, ja. Met alle respect voor Apache of Wouter Verschelden en zijn Monkeys, dat blijft redelijk marginaal hé. In deze

digitale tijden geloof ik veel minder dan vroeger in marginale toestanden. Als je digitaal wilt doorbreken, kost de ontwikkeling van zo’n project onvoorstelbaar veel geld. Vroeger, als je een drukkerij en papier had, dan waart ge vertrokken. Maar de digitale wereld evolueert continu en je moet volgen. Wij ontwikkelen een digitaal platform voor België en Nederland en verdelen de kosten. Maar zo’n kleine, hoe betaalt die dat? Een papieren krant kan je jaren met een vast aantal mensen publiceren, maar dit hier (houdt smartphone weer omhoog), daar komen altijd nieuwe tools bij kijken en dat slorpt veel volk en geld op. Natuurlijk stellen wij ons ook de vraag of het normaal is dat de IT-afdeling groter wordt dan de redactie. Maar ja, wij, contentmensen, willen ook altijd meer op dat digitale platform: filmkes, interactieve sites, noem maar op.’

Misschien ben ik wel te lang bij HLN gebleven Hebben jongeren de illusie dat het makkelijk is om journalist te worden? ‘Zeker in Vlaanderen. Met 500 tegelijk schrijven ze zich in voor journalistiek in alle mogelijke hogescholen, die ze uitspuwen zonder zich te bekommeren om wat die jongeren te wachten staat. De ontgoocheling is dan groot, want je komt niet aan de bak in dit kleine Vlaanderen met een paar titels. Je kan journalistiek ook niet aanleren. Wat je wel kan, is van degene die ‘het’ in zich heeft een goeie maken. Van iemand die slecht voetbalt, maak je geen Messi. En toch steken ze te veel tijd in gasten die nooit een Messi zullen worden. Zo verliezen ze de goeie uit het oog.’ Er zijn de laatste tijd veel wissels aan de top geweest. Zo is Isabel Albers in korte tijd drie maal van stoel veranderd: een miscast of strategie?

(lacht uitbundig) ‘Het was noch een miscast, noch een strategie, dat is het enige wat ik erover wil zeggen.’ Margot Moeseke als hoofdredacteur was ook geen miscast? ‘Margot is al meer dan een jaar terug op haar gewone plaats en dat proces is goed verlopen. Dat heeft wel voor veel rumoer gezorgd. Dat gebeurt al eens, je kan niet verwachten dat alles altijd even vlot loopt. En verder kan ik over dat onderwerp, met de beste wil van de wereld, niks zeggen.’ Vindt u dat u 'Het Laatste Nieuws' op het goede moment hebt verlaten? ‘Wat is een goed moment? Soms denk ik dat ik er te lang gebleven ben. De krant in mekaar steken en pagina 1 samenstellen, dat mis ik en 's ochtends jaag ik mij nog altijd enorm op als pagina 1 tegenvalt, vraag het maar aan mijn vrouw. De keren dat ik thuis de kranten nog door de keuken gooi, dat wil je niet weten. Maar 17 jaar op dezelfde plek zitten, is niet meer van deze tijd. ‘ Is Denemarken uw laatste carrièresprong? ‘Dat is geen carrièresprong, dat is gewoon iets anders doen. Denemarken komt ook op het juiste moment in mijn leven. Tien jaar geleden was ik veel te ongedurig en wild. Ik zou daar ongelukken begaan hebben. Nu kan ik beter relativeren. Normaal gezien ga ik eind 2017 ook met pensioen. (zucht) Ik doe mijn job heel graag, maar je moet alles op zeker moment loslaten. Zeker de digitale media, die moet je overlaten aan een andere generatie, dat is niet meer mijn wereld. Mensen van mijn leeftijd die zich daar spastisch aan vastklampen en nog de digitale boy willen uithangen: nee, dat kan echt niet. Als ze me nog nodig hebben, dan moeten ze mij maar vragen. Anders ga ik wel andere leuke dingen doen, zoals wandelen in de bergen.’

de journalist

ACTUA

Mediaminister Gatz steunt innovatieve journalistiek Vlaams minister van Media Sven Gatz (Open VLD) reikt subsidies uit aan kleinere nieuwsmedia of vzw’s die journalistiek willen innoveren. Gedacht wordt aan projecten in verband met nieuwe digitale productiewijzen, datajournalistiek of storytelling. Ook voor projecten inzake nieuwe verdienmodellen of crowdsourcing kan steun worden verleend. Gatz situeert de steun in zijn beleidsintentie om innovatie in de nieuwsmediasector te promoten voor zover

daarmee het informatieaanbod wordt verruimd en de diversiteit van de berichtgeving toeneemt. In het totaal maakt de minister 200.000 euro vrij hiervoor. De subsidie per project is beperkt tot 50.000 euro. Aanvragers worden verondersteld om minstens 20 procent van de geraamde kosten zelf te financieren.

Kleinere bedrijven Concreet komen enkel mediabedrijven in aanmerking met een omzet van minder dan 1 miljoen euro. Ook vzw’s

die actief zijn in de nieuwsmediasector kunnen een projectaanvraag indienen. Aanvragers moeten wel lid zijn van de Raad voor de Journalistiek en de Code van die Raad hebben ondertekend. Een voorstel indienen kan via een formulier op de website van het departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media: www.cjsm.be/media. Voor bijkomende informatie kunnen geïnteresseerden terecht bij Saskia Dierickx op saskia.dierickx@cjsm. vlaanderen of media@vlaanderen.be. Telefoon: 02 553 46 69.

Sven Gatz heeft over de media toch iéts te zeggen Minister van Media Sven Gatz (Open VLD) schrijft naar eigen zeggen graag, en zo rolde van zijn hand nu ook het boek ‘Over de media’ van de persen. Sven Gatz, Over de media (heb ik niets te zeggen), 112 blz, €16 Uitgeverij Van Halewyck © Belga Photo Kristof Van Accom

Met de ondertitel ‘heb ik niets te zeggen’, bedoelt de minister dat in een land met vrije media niet hij de mediabaas is, maar wel de bedrijfsleiders van de mediahuizen dat zijn. ‘Zeker als liberaal minister bewandel ik een glibberig pad tussen afzijdige onthouding en voorzichtige bemoeienis’, schrijft Gatz. Toch erkent de minister dat hij impact heeft, vooral omdat hij ook de VRT in zijn portefeuille heeft. De nieuwe beheersovereenkomst beschouwt hij in dat licht als zijn grootste vernieuwing tot dusver, ook door de onrechtstreekse invloed die deze heeft op externe productiehuizen, commerciële omroepen en de private mediasector in het algemeen.

'Schoonste vrijheid' Gatz laat in zijn boek ook elf media-experten aan het woord, en ook al zit daar niet direct een journalist bij, de minister zelf belijdt wel zijn geloof in persvrijheid, redactionele onafhankelijkheid en goede, professionele journalistiek. Volgens hem is de persvrijheid ‘de schoonste vrijheid uit onze liberale grondwet’. Zijn kritiek op het VRT-nieuwsmagazine De Afspraak, toen daar een Syriëstrijder was geïnterviewd, ziet hij overigens nog steeds niet als een ongepaste inmenging in de journalistie-

ke vrijheid. ‘Ik heb toen vooral willen zeggen dat een bedrijf dat bekende interne regels zo manifest naast zich neerlegt, zich zeer kwetsbaar opstelt voor kritiek.’ Gatz erkent wel dat de job van journalist er niet eenvoudiger is op geworden. Hij wil daarom het steunbeleid aan de pers blijven focussen op journalistiek: vorming via de Mediacademie, onderzoeksjournalistiek via het Fonds Pascal Decroos, zelfregulering via de Raad voor de Journalistiek. ‘Beroepsjournalisten kennen bijvoorbeeld het onderscheid tussen nieuws, analyse, duiding en opinie, terwijl de betrouwbaarheid van het internet toch vaak te wensen overlaat, wat dan weer het complotdenken in de samenleving kan voeden. Professionele journalistiek kan daar een filter op plaatsen. Ze helpt controversieel nieuws te kaderen en te duiden. Ze wijst tussen de vele bomen in het bos de weg.’

Leo en Olé Op een punt in zijn betoog heeft de minister iets te hard naar de uitgevers geluisterd. Volgens hem is de mediaconcentratie, die leidde tot nog twee grote persgroepen in Vlaanderen, ‘niet per definitie nefast voor de diversiteit’. ‘Sterker, de mediagroepen diversifiëren hun kranten en tijdschriften nu marketinggewijs om een divers lezerspubliek te bereiken. Waar vroeger de verzuiling een pluriforme dagbladsector baarde, doet nu de marketing dat dus.’ Dat is dan zoals Kraft Foods zowel Leo als Olé produceert. Maar het chocoladekoekje is wel degelijk hetzelfde. (PD)

de journalist

THEMA VAKPERS

thema VAKPERS

JOURNALISTEN VAKPERS SLUITEN AAN BIJ VVJ

Een erfzonde van Expo 58 POL DELTOUR NATIONAAL SECRETARIS VVJ

n tijden van (digitale) informatieovervloed is professionele journalistiek onontbeerlijk – laat dat dan in de bedding van algemene nieuwsmedia of vakpers zijn. Ook gespecialiseerde nieuwsmedia vormen stevige ankers van betrouwbaarheid, tegenover de wassende hoeveelheden pr-professionals en sociale media-activisten. Per definitie staan vakmedia voor deskundigheid. De fusie van de VVJ en de VJPP (Vereniging van Journalisten van de Periodieke Pers), en aan Franstalige kant de AJP en de AJPP, stond dan ook in de sterren geschreven. Waarom zou nog langer een onderscheid worden gemaakt tussen beroepsjournalisten naargelang het type medium? Dat onderscheid zou je een spijtige erfzonde kunnen noemen, ons nagelaten door journalistieke voorgangers uit de jaren 50 van vorige eeuw. Zij vonden het onderscheid wel nog relevant: een dagbladjournalist moest toch op meer prerogatieven kunnen terugvallen dan de journalist van een auto- of modeblad? Tijdens

Expo 58, dat een massa journalisten naar de hoofdstad bracht, zou de gedifferentieerde behandeling overigens haar nut hebben bewezen. Toch stelden journalisten al heel snel daarna het onderscheid weer in vraag. Een beroepsjournalist is een beroepsjournalist en dan speelt het karakter van het medium – zolang dat maar een echt publieksmedium is en geen louter bedrijfsblad – echt geen rol.

Een beroepsjournalist is een beroepsjournalist en dan speelt het karakter van het medium echt geen rol

Het heeft 15 jaar geduurd om de erfzonde te verwerken. Twee journalistenbonden, met toch een eigen verleden en dynamiek, schuif je nu eenmaal niet zomaar in elkaar. Nu is het dus zover. Sinds een maand telt de VVJ ruim 350 nieuwe leden: ongeveer 180 erkende vakpersjournalisten en bijna evenveel journalisten die in bijberoep voor gespecialiseerde media werken. Zij krijgen vanaf nu, om maar iets te noemen, ook dit

magazine in handen. De Franstalige AJP verwelkomde een gelijklopend aantal nieuwe leden. Een belangrijke stap blijft nu nog te zetten: die van de integratie van de wettelijke beroepsstatuten van journalisten van algemene en gespecialiseerde nieuwsmedia. Daarover zijn gesprekken aan de gang, in de eerste plaats met minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon. Ook de premier en diens collega’s van Justitie en Buitenlandse Zaken hebben een stem in het kapittel. Bovendien staat nu wel vast dat ook het parlement zijn zeg moet krijgen: behalve enkele koninklijke besluiten is immers ook de wet van 1963 op de erkenning van beroepsjournalisten aan opfrissing toe. Nog dit. De fusie van de VVJ en VJPP maakt de ‘VVJ plus’ meer dan ooit tot een representatieve beroepsunie van professionele journalisten in Vlaanderen. Het belet niet dat er nog twee andere min of meer ‘algemene’ journalistenverenigingen overblijven. Met het Verbond der Journalisten van de Belgische en Buitenlandse Periodieke Pers (VBBJPP) zijn intussen ook toenaderingsgesprekken opgestart. De VJV (Vlaamse Journalisten Vereniging, niet te verwarren met de VVJ) groepeert dan weer uitsluitend een deel van de freelancers in bijberoep. 9

de journalist

THEMA

OOK NEDERLANDSTALIGE HOOFDREDACTEUR FRANK DEMETS ZET IN OP DIENSTVERLENING

‘Test Aankoop moet meer bieden dan alleen tests’

Met een 70-koppige redactie en een oplage van 360.000 exemplaren is Test Aankoop één van de grootste maandbladen van het land én veruit het grootste blad waarvan de journalisten nu aansluiten bij de VVJ. De redactie van Test Aankoop en zusterbladen Test Gezondheid, Budget & Recht en Test Connect wordt al bijna een jaar geleid door ervaren rot Frank Demets (48).

PETER GORLÉ

de journalist

THEMA VAKPERS

EDITIE HOUDT ERMEE OP NA DREIGEMENTEN EN INEENSTORTING OPLAGE

heeft al heel wat watertjes doorzwommen. Wat gaf doorheen de jaren de meeste voldoening? Frank Demets: ’Puur journalistiek? Dan twijfel ik tussen Mao en De Tijd. Het lijkt iets totaal anders, maar eigenlijk deden we destijds bij Mao hetzelfde als bij De Tijd: zorgen voor een kruisbestuiving tussen papier en online. Bij De Tijd was dat ook mijn belangrijkste taak als hoofdredacteur. Maar toen had ik wel het gevoel dat mijn verhaal als journalist was uitverteld. Als hoofdredacteur ben je uiteraard met inhoud bezig, maar uiteindelijk is het vooral een managementfunctie.’ Waarom dan de stap naar 'Test Aankoop', dat toch niet echt bekendstaat als een nieuwsmedium? 'Na mijn periode als hoofdredacteur ging ik naar De Morgen, maar daar voelde ik me niet in mijn sas: ik had niet echt zin meer om stukken te schrijven. Been there, done that. Dus ben ik er vertrokken, zonder goed te weten wat ik zou doen. Ruim een jaar geleden polste een headhunter of ik zin had in een functie bij Test Aankoop. Mijn eerste gedacht was neen, maar ik zei: Ja, misschien wel.’ Hoe goed kende u 'Test Aankoop'? ‘Wel, niet echt goed. Uiteraard kende ik Ivo Mechels, zoals elke journalist, maar dat was het. Ik had geen flauw idee van wat soort organisatie het was en wat ze deed. Wat mij erg aansprak, is het internationale karakter. In België is de organisatie tweetalig, wat voor mij bizar was: zelfs bij Trends en Tendances liep er een taalgrens doorheen de redactie. Hier is dat niet zo. Bovendien maken ook Italië, Portugal, Spanje en Brazilië deel uit van onze groep. Mijn directe chefs zijn een Italiaan en een Portugees. Zij gaven me carte blanche. En toen ik hoorde wat de oplage van het magazine is, viel ik net niet van mijn stoel.’ Naar verluidt worden er meer exemplaren van 'Test Aankoop' verkocht dan van 'Dag Allemaal'. ‘De oplage van Test Aankoop schom-

melt rond 360.000 exemplaren, Nederlands en Frans samen. We hebben 348.000 leden. Test Gezondheid zit aan 203.000, Budget & Recht aan 290.000 en onze jongste publicatie Test Connect aan 25.000.’ Waarom wordt de oplage niet gecontroleerd door CIM? ‘CIM-cijfers zijn vooral belangrijk voor adverteerders. Test Aankoop heeft geen advertenties, om zijn onafhankelijkheid te bewaren. We willen niet in een positie komen waarin een goede adverteerder ons onder druk zou kunnen zetten omdat hij zeer slecht scoort in een test.’ Hoeveel mensen zijn er bij 'Test Aankoop' bezig met journalistiek? ‘Test Aankoop heeft een kleine 400 mensen is dienst. Daarvan werken er 70 voor de magazines, al is dat moeilijk af te bakenen. Op een normale redactie ga je als journalist buitenshuis nieuws sprokkelen. Hier moet je het nieuws in de eerste plaats in huis rapen, omdat de expertise hier zit. De planning van een nummer van Test Aankoop gebeurt voor een journalist hallucinant lang op voorhand. Op basis van marktanalyses en de input van ons callcenter, dat vragen van onze leden beantwoordt, wordt beslist wat we onderzoeken, welke producten we naar een labo sturen en waarover we enquêtes organiseren. Na afloop bekijken we wat relevant is voor onze magazines. De artikels worden systematisch geschreven door een schrijver én door een specialist.’ 'Test Aankoop' zoekt de media vaak op, maar snijden jullie zo niet in eigen vel? Als je in de krant kan lezen welke supermarkt de goedkoopste is, waarom dan nog lid worden? ‘40 jaar geleden was niemand geïnteresseerd in de prijzen in de warenhuizen. De kranten lagen daar niet van wakker en alleen de leden van Test Aankoop hadden toegang tot die informatie. Nu is er veel meer aandacht voor consumentennieuws. Ik zeg altijd — ook intern — dat Test Aankoop daarom veel meer moet zijn

De degelijkheid van onze expertise speelt soms in ons nadeel

dan de tests. En dat zijn we ook. Het callcenter krijgt tientallen oproepen per dag. We zijn een ledenorganisatie die diensten verleent aan haar leden. Informatie via de magazines is slechts één van die diensten.’ Jullie hebben de markt ook niet meer voor jullie alleen: geen gebrek aan consumentenprogramma’s en -bijlagen tegenwoordig. ‘Inderdaad. Bovendien speelt de degelijkheid van onze expertise soms in ons nadeel. Onze experts willen geen onderzoek doen als het niet volgens de regels van de kunst is. Daar kruipt tijd in en daardoor dreig je soms achter de feiten aan te lopen. Onze tests zijn intrinsiek sterker dan wat anderen doen, maar als de timing niet klopt, krijg je het niet verkocht. Daar moeten we iets op verzinnen.’ Mijn schoonouders verzamelden oude nummers van 'Test Aankoop' en diepten die op wanneer ze een toestel wilden kopen. Nu kijken consumenten naar recensies op Bol.com. Is jullie concept niet voorbijgestreefd? ‘Onlangs had ik een nummer vast uit 1976 met een rekenmachine op de cover. Toen lagen er 15 rekenmachines in de winkel. Drie maanden later lagen diezelfde 15 modellen nog altijd in de rekken. Nu is de keuze veel groter en kijkt iedereen rond op internet. Wie een fototoestel wil kopen, vindt op Coolblue tien reviews. Wie zes maanden na publicatie een nummer van Test Aankoop raadpleegt, dreigt al met deels verouderde informatie te zitten. Toch hebben we die recentste gegevens ook, op onze website. We moeten ons publiek dus aansporen om ook online naar onze koopwijzer te kijken. En zo belanden we weer bij 11

de journalist

THEMA VAKPERS

het verhaal van Mao en De Tijd, waar je papier en internet in elkaar moet laten vloeien. Als die twee pijlers niet samengaan, denk ik niet dat we het redden.’ Ook jullie ledenaantal gaat achteruit. ‘Niet dramatisch. Maar inderdaad: het aantal leden daalt langzaam.’ Er loopt nu een actie om abonnees te werven waarbij je twee maanden 'Test Aankoop' krijgt voor twee euro met een gratis smartphone bovenop. Hoe wanhopig kan je zijn? (verveeld) ‘Het is niet aan mij om me over die actie uit te laten, maar dat Test Aankoop het consumenten makkelijk maakt om zijn diensten te leren kennen, lijkt me niet verkeerd.’ Gaan er geen knipperlichten branden? Andere inkomsten zijn er niet omdat jullie subsidies en advertenties weigeren. ‘Ik ben geen CEO, dat is Ivo Mechels. Maar het is duidelijk dat we naast informatie ook meer zullen moeten inzetten op diensten aan onze leden.’ Eén van die diensten is de app ‘Late Train’, waarmee treinreizigers een schadeclaim kunnen indienen na een vertraging. NMBS-topman Jo Cornu zei daarover: ‘De deontologische code van 'Test Aankoop' past op een postzegel.’ ‘Hij heeft dat inderdaad gezegd tijdens een verhitte discussie, maar dat is intussen uitgepraat.’

Als je afhankelijk wordt van claims, mik je dan niet op de duur op omzet ten koste van sérieux? ‘Het is dezelfde evenwichtsoefening als bij de traditionele media. Bij De Tijd werkten er enkele jaren geleden zowat 80 journalisten en waren er evenveel bezig met reclamewerving. Je onafhankelijkheid komt maar in het gedrang als je ze in het gedrang laat komen. Er wordt bijvoorbeeld over De Persgroep gezegd dat Christian Van Thillo veel invloed heeft op wat er in de kranten verschijnt, maar ik kan u met de hand op het hart verzekeren dat ik als hoofdredacteur van De Tijd nooit Van Thillo aan de lijn heb gekregen om mij te dicteren wat ik moest doen. Net als Rik De Nolf is hij een uitgever met een hart voor de media.’

Succes!

Spreken we over enkele jaren nog over een papieren maandblad? ‘Voorlopig wel. Het publiek van Test Aankoop is wat ouder, dus een groot deel van onze 348.000 leden is redelijk verknocht aan papier. Ik denk dat het bij Test Aankoop daarom minder evident is om de combinatie van papier en internet ingang te doen vinden. Ons publiek bestaat nu eenmaal niet uit digital natives’. De uitdaging wordt dus een nieuw publiek van digital natives aanboren? ‘Er is een dubbele uitdaging. Voor ons bestaand publiek moeten we de dienstverlening optimaliseren door hen de weg te wijzen naar de nieuwe platforms. En daarnaast een nieuw publiek van dertigers en veertigers

ICT-JOURNALIST LUC BLYAERT

‘Onderscheid niet meer van deze tijd’ ‘Algemene media zoals kranten beginnen meer en meer op magazines te lijken, en omgekeerd’, zegt Luc Blyaert, zelfstandig ICT-journalist en ondervoorzitter van de VJPP, de Vereniging van Journalisten van de Periodieke Pers.

aanboren met onze service. Wij hebben bijvoorbeeld meer dan 60 advocaten in huis die onze leden kunnen bellen voor gratis advies. Welke dertiger of veertiger contacteert er een advocaat met een vraag over een lening of een garantie? Die drempel is heel hoog. Onze leden kunnen gewoon onze advocaten bellen. Dat is een echte troef. En dat moeten we beter bekendmaken.’

Luc Blyaert (54) heeft 34 jaar ervaring op de teller. ‘Ik begon in 1982 als verslaggever voor Het Laatste Nieuws in Brussel. Jaren heb ik dat gedaan, maar als jonge gast dacht ik er nooit aan om me aan te sluiten bij een journalistenvereniging.’ Dat gebeurde pas later, toen hij in 1991 in dienst trad bij Roularta als journalist en vervolgens als hoofdredacteur van het toonaangevende ICT-blad Data News. Hij werd toen erkend als journalist van de periodieke pers. Dat is hij nog altijd, ook al stapte hij anderhalf jaar geleden op bij Data News en werkt hij nu als zelfstandig technologiejournalist en columnist voor onder meer een algemeen

de journalist

THEMA VAKPERS

VVJ telt nu al 3.169 leden Met de toetreding van 362 Nederlandstalige journalisten uit de vakpers ziet de VVJ haar ledenaantal stijgen tot 3.169. Komend academiejaar sluit ook een duizendtal studenten collectief aan.

De Vereniging van Journalisten van de Periodieke Pers (VJPP) telt 663 leden, 362 daarvan zijn Nederlandstalig. ‘Zij sluiten aan bij de VVJ, de Franstalige collega’s vervoegen de Franstalige tegenhanger van de VVJ’, zegt ondervoorzitter Luc Blyaert (VJPP). Niet alle journalisten van de periodieke pers zijn erkende beroepsjournalisten.

Op dit ogenblik zijn er 185 Nederlandstalige beroepsjournalisten lid van de VJPP. Nog eens 177 doen aan journalistiek in bijberoep.

Test-Aankoop hofleverancier Veruit de grootste groep bij de VJPP werkt voor Test Aankoop. Daarnaast telt de vereniging auto- en technologiejournalisten en een handvol filmrecensenten. Een opvallende groep van de VJPP-leden schrijft voor publicaties uit het middenveld, zoals VBO en Unizo, de Christelijke Mutualiteit, de vakbond ACV, de Gezinsbond, Touring of het Liberaal Vlaams Verbond. Opvallend is dat heel wat van die vakpersjournalisten werken voor publicaties van Roularta, gaande van magazines tot Knack of De Zondag.

Erkende beroepsjournalisten 2.131 + VJPP + 185 Stagiairs 326 Persmedewerkers (journalisten in bijberoep): 97 + VJPP + 177 Technici 55 Ereleden 81 + VJPP +8 Studenten en docenten journalistiek 109 Vanaf komend academiejaar sluiten de 6 bacheloropleidingen Journalistiek in Vlaanderen hun studenten collectief aan bij de VVJ. Dat staat voor een duizendtal nieuwe leden.

= 3.169 leden

nieuwsmedium als De Tijd. Het onderscheid tussen de algemene ‘beroepsjournalisten’ en de ‘journalisten van beroep’ van de vakpers gaat terug tot de jaren 50 en Expo 58 in het bijzonder, omdat de Heizelvlakte toen overspoeld dreigde te worden door het journaille. ‘60 jaar later zijn die grenzen helemaal vervaagd’, aldus Blyaert, sinds 2007 ondervoorzitter van de VJPP. ‘Algemene nieuwsmedia zoals kranten beginnen meer en meer op magazines te lijken, met echte weekbladen in het weekend en vaak alleen nog een online krant in de week. Wat is dan nog het verschil met een weekblad dat een uitgebouwde website heeft ? Het onderscheid is echt

niet meer van deze tijd.’ Het onderscheid bestaat alleen maar in de hoofden van sommige bevooroordeelde journalisten, oppert Blyaert. ‘Sommigen doen al eens smalend of neerbuigend over journalisten van de periodieke pers, maar ik heb zelf lang genoeg bij Roularta gewerkt om te zien hoeveel talent er is.’

Jongeren zonder ervaring Dit voorjaar al zette de VJPP het licht op groen voor een fusie met de VVJ. ‘Het aantal leden van zowel de VVJ als de VJPP daalt. Er werken nu eenmaal alsmaar minder journalisten in de media. Zeker de periodieke pers

incasseert zware klappen. Veel tijdschriften zijn verdwenen. Andere hebben hun periodiciteit zien verminderen: ze verschijnen maandelijks in plaats van wekelijks. Of enkel nog online. Met alle gevolgen van dien voor de bezetting van de redacties. En om één of andere reden leeft de gedachte dat websites best beheerd worden door jongeren zonder veel ervaring. Daarom vonden de VVJ en de VJPP het opportuun om de krachten te bundelen om de belangen van de journalisten beter te kunnen verdedigen. Zeker omdat veel jonge journalisten niet geneigd zijn zich snel aan te sluiten bij een vereniging. Terwijl net zij hun rechten onvoldoende kennen.’ (PG) 13

de journalist

XXXXXXXX

de journalist

ACTUA

Pensioenminister wil niet langer per se af van journalistenpensioen Minister van Pensioenen Bacquelaine (MR) wil niet langer zomaar af van het wettelijke pensioensupplement voor loontrekkende beroepsjournalisten. Dat heeft de minister gezegd aan een AVBB-delegatie. Bacquelaine wil via de FOD Pensioenen wel goed blijven monitoren in welke mate het aanvullende pensioenregime voor journalisten zelffinancierend blijft. Het pensioensupplement wordt betaald met een eigen aanvullende sociale bijdrage van de nieuwsmedia, ten belope van 3 procent van het brutoloon van de journalist. 1 procent wordt door de journalist zelf betaald, 2 procent door diens werkgever. Voor de journalist levert dat aan het eind van zijn carrière een supplement op van 1/3 van het gewone werknemerspensioen voor elk jaar dat er als loontrekkende beroepsjournalist is gewerkt.

Tekort Tot voor kort liet het kabinet van Pensioenminister Bacquelaine verstaan dat men het regime liever kwijt was dan rijk. Niet enkel omdat het de enige nog overblijvende bijzondere wettelijke pensioenregeling is, maar ook omdat het sinds een paar jaar deficits begint te vertonen. In 2015 liep het tekort op tot een klein half miljoen euro. De oorzaak is de vergrijzing, die ook meer journalisten met pensioen doet gaan, terwijl de pensioenbijdragen van de mediasector stagneren. Tot 2013 – en dat sinds de invoering in 1971 – vertoonde het regime altijd overschotten. Minister Bacquelaine verwerpt evenwel het AVBB-standpunt dat dit de

huidige en komende tekorten compenseert. Ons pensioenstelsel is nu eenmaal geen kapitalisatiestelsel, maar een repartitiestelsel dat solidariteit tussen generaties onderling huldigt.

Veel geld Een onverkorte opheffing van het regime schrikt de minister van Pensioenen weliswaar af. Dat zou immers betekenen dat er nog voor vele decennia pensioensupplementen zouden moeten worden betaald, terwijl er niet langer bijdragen worden geïnd. Het hele systeem zou dan voor lange tijd veel geld kosten aan de overheid. Hoe dan ook staat het vast dat aan verworven rechten niet wordt geraakt: beroepsjournalisten behouden voor elk jaar dat ze als loontrekkende beroepsjournalist hebben gewerkt het recht op het pensioensupplement van 33 procent. Blijft de mogelijkheid om het systeem te gepasten tijde bij te sturen. Hiertoe wil Bacquelaine de inkomsten en uitgaven alleszins goed blijven opvolgen. Desgevallend kan dan ook een aanpassing van de specifieke sociale bijdrage worden overwogen. Maar dringend is die opgave voor de minister op dit ogenblik niet.

In gebreke In afwachting is de Pensioenminister het nog met de AVBB eens dat alle werkgevers in de mediasector moeten worden geresponsabiliseerd om de wettelijk verschuldigde aanvullende pensioenbijdragen te betalen. Hij zal de FOD Pensioenen opnieuw aanporren hiertoe. Vooral de RTBF, maar ook Roularta en enkele kleinere mediabedrijven blijven hier momenteel in gebreke. (PD)

Ook voetbalclub Lokeren tart persvrijheid De VVJ heeft scherp gereageerd op een nieuw persreglement van eersteklasser Sporting Lokeren, dat bijzonder fnuikend is voor journalisten. Volgens het reglement kunnen journalisten voortaan niet langer zelf contact opnemen met spelers of bestuursleden. ‘Afspraken kunnen ENKEL via de persverantwoordelijke, die in samenspraak met de trainer beslist over de opportuniteit van een interview.’ Die persverantwoordelijke is Herman Van de Putte, de trainer is dus Georges Leekens. Nog erger: ‘Het te publiceren item (tekst, gefilmd interview…) dient vooraf aan de persverantwoordelijke aangeboden te worden.’ Gevolg, zo staat in het nieuwe reglement, is dat ‘interviews ruim op voorhand dienen te worden aangevraagd, teneinde een afspraak te kunnen regelen, tekst te kunnen nalezen en goed te keuren.’

Brief aan de club De VVJ reageerde scherp. ‘Als beroepsvereniging van journalisten kunnen wij niet anders dan heel formeel

protest aantekenen tegen deze bepalingen, die werkelijk haaks staan op de journalistieke vrijheden van informatiegaring en publicatie’, staat in een brief aan Sporting Lokeren-voorzitter Roger Lambrecht, press officer Van de Putte en coach Leekens. ‘Het valt ons bijzonder zwaar te moeten vaststellen dat ook Sporting Lokeren ervoor kiest om de informatiestroom over haar doen en laten zo te monopoliseren.’ Behalve principiële bezwaren formuleert de VVJ ook kritiek op het praktische plan. ‘De noodzakelijke voorafgaande toestemmingen en verificaties zullen immers voor een nefaste stremming van de nieuwsstroom zorgen.’

Individuele aanpak De VVJ vraagt Sporting Lokeren met aandrang om het nieuwe persreglement in te trekken. ‘Voor zover er een probleem zou rijzen tussen de club en een journalist of nieuwsmedium – wat inderdaad niet uit te sluiten valt – is overigens een individuele aanpak te verkiezen.’ Sporting Lokeren is niet de eerste of enige voetbalclub om journalisten aan banden te leggen. De VVJ wil samen met Sportspress, de bond van sportjournalisten, het thema bij al die clubs op tafel leggen. (PD) 15

de journalist

OPINIE

Belga-correspondent CHRISTOPH MEEUSSEN over de soms manke communicatie tussen pers en hulpdiensten

‘Die brand?

Bel maandag eens terug’

aterdag 23 juli. Er loopt een melding binnen over een industriebrand in Malle. De redactie vraagt te informeren. Een brandweerman in de meldkamer neemt snel op, maar vraagt ‘over een uur, of over twee uur’ terug te bellen. De politiewoordvoerder en de burgemeester geven niet thuis. Een uur later heeft de brandweer het nog steeds te druk, maar belt de politie dan toch terug. De brand, bij een mestverwerker, blijkt 'redelijk groot' en er wordt een veiligheidsperimeter ingesteld. Terwijl ik ook info verzamel over een waterstofbrand bij Nyrstar, passeren tweets van de Nederlandse Veiligheidsregio Zeeland. Op hun liveblog lees ik over een grote industriebrand in Vlissingen. In verschillende updates wijzigt het alarmniveau en vermeldt men het aantal blusvoertuigen. Er volgt een oproep om ramen en deuren te sluiten, daarna ook een asbestwaarschuwing. Elke stap wordt gemeld, met tijdsstempel, tot de interventie is afgelopen. In eigen land stoot ik soms op een voicemail. Als er toch iemand is, luidt het al eens: ‘Wij mogen niks zeggen’, ‘Dat was voor de vorige shift, die net naar huis is’, ‘Maandag kan je de chef spreken’, of ook: ‘Sinds de hervorming pakken wij in deze meldkamer enkel de oproep aan, maar geen idee hoe het daar ter plaatse is’. Gevolg? Succesvol nieuws garen lijkt soms meer een kwestie van geluk. Of lukt enkel als je ooit het

Efficiënt nieuws garen lijkt soms af te hangen van een gsm-nummer dat je ooit opschreef nadat iemand terugbelde. © Belga Photo Thierry Roge 16

de journalist

nummer noteerde van een commandant die toch eens terugbelde. Al bel je hem een andere keer mogelijk wakker, net na zijn nachtshift. Verschillende collega’s, van meerdere redacties, hebben soortgelijke ervaringen. Het is niet overal kommer en kwel. Zeker de grotere korpsen hebben vaak goed bereikbare woordvoerders. Twitter en Facebook vinden steeds meer ingang. Antwerpse journalisten krijgen zelfs updates via een WhatsApp-groep. Dergelijke initiatieven ontlasten de meldkamers, waar de hoorn — wellicht terecht — soms kwaad wordt ingegooid. Bij grotere incidenten, al dan niet met gezondheidsrisico’s, lijkt snelle informatie over de aard en de ernst van de interventie geen onredelijke vraag. Ik veronderstel dat ook audiovisuele collega’s graag snel weten of ze moeten uitrukken of niet. Daarom bekijk ik met enige jaloezie de Nederlandse aanpak. Het doet me afvragen of men hier soms niet tekortschiet. Vermoedelijk is het – zoals vaak – een centenkwestie, of is communicatie geen al te hoge prioriteit. Een woordvoerder zei me dat een omzendbrief uit 2011 proactieve communicatie in principe verbiedt. Maar heel wat info kan toch (actief ) worden verspreid zonder dat de privacy in het gedrang komt? In Antwerpen zegt men alvast actief te communiceren als men een informatienood ziet. De vraag is natuurlijk waar de drempel ligt. Verschillende media — regionaal of nationaal, geschreven of audiovisueel — hebben logischerwijs verschillende definities van wat nieuws is. Is er beterschap op komst met de brandweerzones of verslechtert het voorlopig? ‘Zonevorming brengt inderdaad een aantal uitdagingen met zich mee, waaronder persrelaties en woordvoering’, erkende Brandweer Antwerpen recent nog op Twitter. Noem het goede ouderwetse journalistiek: veel rondbellen, ter plaatse gaan en gaandeweg een kostbaar telefoonboekje verkrijgen vol nummers van ingewijden. Maar zou het niet beter zijn als de overheid meer en actief zou communiceren? Het Vlaamse openbaarheidsdecreet verplicht lokale instanties alleszins om een communicatieverantwoordelijke te hebben. Misschien is het aan de overheid of de minister om de hulpdiensten te wijzen op het belang, soms de noodzaak, maar vooral het nut van open en snelle communicatie.

ACTUA

Bescherming tegen inlichtingendiensten blijft overeind De Ministerraad keurde in juli een reeks aanpassingen aan de wet op de inlichtingendiensten goed, maar de geplande afzwakking van de bescherming van beroepsjournalisten was daar niet bij. In de huidige Inlichtingenwet beschikken erkende beroepsjournalisten, zoals advocaten en artsen, over een beschermd statuut. Dat dient om het journalistieke bronnengeheim te beschermen. Beroepsjournalisten kunnen slechts door de Staatsveiligheid of de Militaire Inlichtingendienst worden gevolgd wanneer ze persoonlijk en actief betrokken zouden zijn bij staatsgevaarlijke activiteiten. Bovendien moet een onafhankelijke commissie, die drie magistraten omvat, toelating geven voor bijzondere inlichtingenmethoden zoals telefoontap of huiszoeking ten aanzien van een beroepsjournalist. En telkens als dat gebeurt, moet de voorzitter van de VVJ (of AJP) vooraf op de hoogte worden gebracht.

Misbruik voor spionage Op vraag van de inlichtingendiensten wilde minister van Justitie Koen Geens (CD&V) deze bescherming van beroepsjournalisten afzwakken. De Staatsveiligheid en de Militaire Inlichtingendienst zouden de BIM-commissie hebben kunnen vragen om journalisten niet langer te beschermen wanneer ze niet langer als journalist actief zijn en hun journalistieke activiteit zouden misbruiken voor spionagewerk. Vooral Chinese en Russische journalisten werden daarbij geviseerd. De AVBB (VVJ & AJP) had veel vragen bij dat plan. De geviseerde buitenlandse journalisten beschikken veelal niet over de titel van beroepsjournalist en vallen dus per definitie buiten de bescherming van de wet, wat een wijziging ervan omzeggens zinloos maakt. Anderzijds was de beoogde wetswijziging dermate algemeen geformuleerd dat ook onbedoelde journalisten wel eens het slachtoffer konden worden. De AVBB beklemtoonde dat voor de erkenning als beroepsjournalist aan strenge voorwaarden moet worden voldaan, die door een onafhankelijke Erkenningscommissie worden gecontroleerd. Dat maakt misbruik van de titel voor spionagewerk praktisch uitgesloten. De AVBB vroeg Geens dan ook om de uitholling van de bescherming van beroepsjournalisten uit zijn wetsontwerp te schrappen. Geens is ingegaan op dat verzoek: de bepaling die de bescherming van beroepsjournalisten moest inkrimpen, is kort en goed uit het wetsontwerp gehaald. (PD) 17

OOK NEDERLANDSTALIGE AVBB nodigt uit

Filmgala van de Belgische Pers donderdag 20 oktober kinepolis brussel, 19u De film die we tonen is 'I, Daniel Blake' van Ken Loach, winnaar van de Gouden Palm op het jongste filmfestival van Cannes.

Erdogan dwingt Zaman op de knieën De Turkse dictator Erdogan heeft ook de Nederlandstalige Zaman op de knieën gekregen. In Turkije zelf zitten intussen 77 journalisten in de cel. ANNICK HUS & POL DELTOUR

Het Filmgala was 28 jaar lang een jaarlijkse traditie van de VJPP-AJPP, die nu met de AVBB is gefusioneerd. Gratis voor VVJ-leden, maar registratie is verplicht via http://filmgala-avbb.eventbrite.com

‘We stoppen ermee’, zegt hoofdredacteur Mete Öztürk. ‘Zowel lezers als adverteerders haken in groten getale af. Dat was al het geval na onze kritische berichtgeving over corruptie in het Erdogan-regime, waarover veel onvrede bestond, nu is het uit regelrechte angst. Zaman-abonnees worden via kliklijnen doorgeseind aan de Turkse autoriteiten. Zopas kreeg ik nog een bericht van een vriend in Turkije: hij werd tegengehouden voor een controle en de eerste vraag was of hij Zaman las.’

Corruptie Dictator Erdogan schrijft de recente mislukte coup tegen hem toe aan Fethullah Gülen, aan wiens Hizmet-beweging Zaman is gelieerd. Sindsdien worden medewerkers, lezers en adverteerders door Erdogan-aanhangers almaar meer geïntimideerd. De oplage van Zaman Vlaanderen lag tot voor kort op 5.500 exemplaren – sowieso al geen comfortabel cijfer om een krant te doen draaien, erkent hoofdredacteur Öztürk. ‘Door onze berichtgeving

de journalist

ACTUA

EDITIE HOUDT ERMEE OP NA DREIGEMENTEN EN INEENSTORTING OPLAGE

21 juli. Pro-Erdoganbetogers stromen toe op het Taksimplein in Istanbul. © Nish Nalbandian/Polaris/Photo News

over regeringscorruptie zakten we vanaf eind 2013 tot 1.500 exemplaren, en sinds de recente coup zijn we nog verder gezakt tot 1.300 exemplaren. Dan rest ons niets anders dan de boeken toe te doen.’ De bedrijfseconomische genadeslag komt bovenop de gewrongen situatie waarin de Zaman-journalisten persoonlijk waren terechtgekomen sinds de mislukte coup. ‘Allemaal kregen we doodsbedreigingen omdat we zogezegd landverraders zijn’, getuigt Öztürk. En ja, dat leidt ertoe dat hij dezer dagen met een ongemakkelijk gevoel door het leven gaat. ‘Naar de Diyanet-moskeeën durf ik niet meer te gaan. En ook sommige Turkse buurten mijd ik. Dat ik recentelijk enkele keren in beeld ben gekomen als hoofdredacteur van Zaman, heeft mijn persoonlijke situatie wellicht geen goed gedaan.’

77 journalisten in de cel In Turkije zelf is het met de mensenrechten nog schrijnender gesteld. De

Via kliklijnen worden abonnees van Zaman gemeld bij de Turkse autoriteiten

website Turkeypurge.com houdt dag na dag een stand van zaken bij. Op 20 augustus waren al 113 nieuwsmedia – waaronder Zaman – gesloten en bevonden zich 77 journalisten in hechtenis. Opvallend is ook het hoge aantal mensen – onder wie journalisten – dat spoorloos is sinds Erdogan met zijn zuiveringen begon. Een zevental Turkse journalisten vroeg intussen in België politiek asiel aan. Mete Öztürk: ‘Eén van de dingen die we vragen aan België en andere Europese landen, is om die asielaanvragen snel – en positief – te behandelen. Ook om die collega’s toe te laten om hun partners en kinderen snel te laten overkomen. Ook zij leven momenteel in uiterst benarde

omstandigheden.’ Over de coup zelf tegen Erdogan toont de straks ex-hoofdredacteur zich opvallend nuchter. ‘Als – áls – zou blijken dat Gülen effectief achter de poging tot staatsgreep zit, dan heeft Erdogan, tot nader order een verkozen president, het recht hem daarvoor te sanctioneren. Maar dat moet dan wel correct gebeuren. En niet, zoals nu, met een wraakoperatie tegen iedereen die kritiek heeft op het regime. Bij Zaman werken trouwens ook mensen die niets met de Gülen-beweging te maken hebben, en die haar zelfs kritisch gezind zijn.’

Nazi's en IS Blijft de dringende waarschuwing aan Europa en de wereld: op dit ogenblik functioneert Turkije als een maffiastaat, als een aanfluiting van de rechtsstaat. Ook Mete Öztürk vallen een paar pijnlijke parallellen op: met de naziterreur uit de jaren ’30, met de praktijken van IS ook. ‘Enkel een duidelijke internationale veroordeling kan ons hieruit halen.’ 19

de journalist

RAAD VOOR DE JOURNALISTIEK

Beslissingen van de Raad voor de Journalistiek DOSSIER 1539

DOSSIER 1540

Cameraploeg verrast man thuis

Naam voluit in plaats van initialen

— KLAGER: Vleugels TEGEN: Vier, Karen & De Coster UITSPRAAK: De klacht is gegrond.

— KLAGER: Vleugels TEGEN: Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad UITSPRAAK: De klacht is ongegrond.

FEITEN De reportage gaat over een aanslepend juridisch geschil tussen klager en voetbalclub KFC Hever, waardoor de club na verschillende procedures wegens bouwinbreuken de veldverlichting moest weghalen. De reporter interviewt de voorzitter van de club en klager. Bij klager belt ze onverwacht aan terwijl de camera al draait, nog voor hij de deur opent. Hij doet zijn verhaal in de gang. De klank wordt opgenomen en uitgezonden, waarbij klager op het moment dat hij de deur opent, onherkenbaar wordt gemaakt met een bal voor zijn hoofd.

FEITEN De artikels gaan over hetzelfde juridische geschil tussen klager en voetbalclub KFC Hever als de vorige klacht tegen Vier en Karen & De Coster.

KLACHT Klager is kwaad omdat de cameraploeg hem onverwacht bij hem thuis heeft overvallen en omdat Vier het interview dat daarbij werd opgenomen ondanks zijn herhaalde weigering toch heeft uitgezonden. Hij noemt de reportage eenzijdig en vindt dat hij door beeldvoering en commentaar belachelijk is gemaakt.

VERWEER Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad zeggen dat klager partij is in een publiekrechtelijk geschil en dat zijn naam ook genoemd wordt op de website van de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Klager heeft aan de journalist ook niet gevraagd om zijn naam niet te noemen en daarover zijn geen afspraken gemaakt.

VERWEER Vier spreekt van een evenwichtige reportage waarin klager zijn versie van de feiten heeft kunnen geven. De zender zegt dat klager door een interview te geven impliciet toestemming gaf om het ook uit te zenden. Zijn weigering via mail drie dagen later bevatte geen valabele argumenten en kwam te kort voor de uitzending om er nog rekening mee te houden.

BESLISSING Het artikel gaat over een publiekrechtelijke betwisting waarbij klager betrokken partij is. De journalist interviewde klager, maar ze spraken daarbij niet af om de naam van klager niet te noemen. De Raad is dan ook van oordeel dat de naamsvermelding geoorloofd was en de rechten van klager niet schendt.

BESLISSING De reporter en haar cameraploeg hebben klager bij hem thuis onverwacht overvallen en stonden te filmen nog voor hij zijn toestemming kon geven. Klager heeft een interview gegeven, maar er meteen bij gezegd dat hij niet wou dat de opname werd uitgezonden, wat door Vier niet betwist wordt. Hij heeft zijn weigering later via mail herhaald. Gezien de gebruikte overvaltechniek bij iemand die geen media-ervaring heeft, en gezien het feit dat klager ook na enkele dagen bedenktijd zijn weigering herhaalde, had Vier rekening moeten houden met de uitdrukkelijke en herhaalde vraag van klager om de opname niet uit te zenden. De zender had het standpunt van klager ook op een andere manier kunnen weergeven, maar heeft hem door de gebruikte overvaltechniek en de bijhorende commentaar en beeldvoering te kijk gezet. Ook al werd zijn gezicht met een voetbal onherkenbaar gemaakt, toch was klager identificeerbaar door de combinatie van de beelden van zijn woning, het huisnummer en de omgeving met het voetbalveld. De Raad is daarom van oordeel dat de rechten van klager, zoals bepaald in artikel 22 van de code, geschonden zijn.

DOSSIER 1602

KLACHT In deze twee zaken vindt klager dat de kranten zijn naam niet hadden mogen vermelden. Tegen de gepubliceerde interviews heeft hij geen bezwaar, die zijn correct. Maar de kranten hadden zijn standpunt evengoed anoniem of met initialen kunnen weergeven.

Organisator ‘Bal der Bals’ wil niet genoemd worden in rechtszaak —

KLAGER: De Ruyck TEGEN: De Gentenaar, Het Laatste Nieuws en HLN.be UITSPRAAK: De klacht is ongegrond. FEITEN Mathieu De Ruyck is de organisator van het Bal der Bals in Oosten West-Vlaanderen. De artikels gaan over de rechtszaak tegen De Ruyck over de afhandeling van het faillissement van zijn bedrijf DR Projects, waarmee hij het Bal der Bals organiseerde. Na het faillissement richtte hij een VZW op om het bal te organiseren.

de journalist

KLACHT De Ruyck vindt dat zijn naam niet mocht genoemd worden omdat hij geen publiek figuur is en omdat hij vroeg om zijn naam niet te vermelden. Hij zegt ook dat de artikels fouten bevatten en tendentieus zijn en dat hij geen wederwoord heeft gekregen. VERWEER De kranten zeggen dat De Ruyck in de omgeving van Gent bekend is als organisator van het Bal der Bals en de (sociale) media vaak zelf heeft opgezocht. Ze noemen de artikels correct en niet tendentieus en zeggen dat een journalist bij gerechtsverslaggeving de standpunten van beide partijen in de rechtszaal weergeeft, maar niet verplicht is om daarbovenop nog eens wederwoord te vragen aan de beklaagde. BESLISSING De uitspraak in de twee zaken is identiek over het noemen van de naam en voornaam van klager en het wederwoord. De paragrafen over waarheidsgetrouwheid en tendentieuze berichtgeving verschillen, maar de essentie is dezelfde. BESLISSING 'DE GENTENAAR' De Raad ziet geen redenen waarom de naam en voornaam van klager niet genoemd zouden mogen worden. Klager was met de organisatie van het Bal der Bals zeer actief op sociale media en hij zocht ook vaak zelf de klassieke media op, wat van hem in deze context op regionaal niveau een publiek figuur maakte. Daarnaast was de rechtszaak over het faillissement van het bedrijf van klager maatschappelijk relevant. De vermelding van zijn naam en voornaam is dan ook geoorloofd. De artikels geven het verloop van de rechtszittingen en de standpunten van partijen waarheidsgetrouw en evenwichtig weer. De journalistieke verwoording van de problemen met de boekhouding en de passage over het beroepsverbod zijn juridischtechnisch onnauwkeurig, maar dat raakt niet aan de essentie van de berichtgeving. De artikels zijn niet tendentieus. De verwijzingen naar rechtbankziekte, depressie en pillen komen niet van de krant, maar van de rechter, de advocaat en de curator, en de journalist mag hun uitspraken, gedaan tijdens of naar aanleiding van een publieke rechtszitting, citeren. Het standpunt van klager komt via zijn advocaat aan bod in de artikels en er is geen reden waarom de journalist hem daarbuiten nog een wederwoord had moeten vragen. BESLISSING 'HET LAATSTE NIEUWS' EN 'HLN.BE' De Raad ziet geen redenen waarom de naam en voornaam (…) vermelding van zijn naam en voornaam is dan ook geoorloofd (cf. De Gentenaar). De artikels geven het verloop van de rechtszittingen en de standpunten van partijen waarheidsgetrouw en evenwichtig weer, en de titels verwoorden op een correcte manier de inhoud. De artikels zijn ook niet tendentieus. De verwijzing naar rechtbankziekte komt niet van de krant, maar van de rechter tijdens een publieke rechtszitting. De verwijzing naar depressie komt van de ouders van klager, die de journalist mocht citeren. Het standpunt van klager (…) nog een wederwoord had moeten vragen (cf. De Gentenaar).

RAAD VOOR DE JOURNALISTIEK

DOSSIER 1604

Serge Simonart vindt dat 'Dag Allemaal' zijn reputatie schaadt — KLAGER: Simonart TEGEN: Dag Allemaal UITSPRAAK: De klacht is ongegrond. FEITEN Het artikel bouwt voort op commentaren in de media en op sociale media op een uitspraak van muziekjournalist Serge Simonart op tv, waarin hij zei dat David Bowie hem ooit vroeg om een setlist te maken voor een tournee. Dag Allemaal laat daarover twee muziekjournalisten aan het woord, de ene anoniem, de andere met naam. Simonart zelf zegt in het artikel dat hij niet onder de indruk is van de commentaren op sociale media en dat wat hij zei op tv eerlijk en oprecht was. KLACHT Klager zegt dat Dag Allemaal zijn reputatie schaadt en de feiten niet heeft gecheckt. Zelf bezorgt hij aan de Raad de opname van het telefoongesprek waarin Bowie hem vroeg om suggesties te doen voor de setlist van een van zijn tournees. Het artikel vertrekt van lasterlijke roddels die journalisten van roddelbladen zelf verspreiden om er daarna een artikel over te schrijven. Alles hangt aaneen van beweringen en insinuaties zonder feiten of bewijzen, wat ook blijkt uit het woordgebruik. Volgens klager maakt Dag Allemaal een lachertje van het recht op wederhoor door zijn reactie dat hij geen commentaar wou geven voor te stellen als een interview. Het magazine misbruikt het bronnengeheim, dat geldt voor ernstige dingen maar niet voor achterbakse roddels. Klager vindt het ten slotte ongehoord dat journalisten anoniem roddels en leugens vertellen over een collega en wil dat de Raad voor de Journalistiek tegen hen optreedt. VERWEER Dag Allemaal zegt dat er waarheidsgetrouw is bericht op basis van zorgvuldig gekozen en betrouwbaar geachte bronnen. Wat die bronnen zeggen, is hun verantwoordelijkheid, maar de gesprekken zijn correct weergegeven. Dag Allemaal zegt dat de journalist met klager gebeld heeft, maar erkent dat hij het feit over de setlist die Bowie aan klager gevraagd zou hebben, niet verder gecheckt heeft. Dag Allemaal vindt het zijn recht om te schrijven over de commentaren op het tv-optreden van klager en zegt dat elke journalist het recht heeft om een bron anoniem te houden. Dat een collega-journalist anoniem zijn mening geeft over klager, is niet de verantwoordelijkheid van Dag Allemaal. Het magazine zegt ten slotte dat zijn journalist klager wel degelijk geïnterviewd en correct geciteerd heeft. 21

de journalist

RAAD VOOR DE JOURNALISTIEK

BESLISSING Aanleiding tot het artikel waren commentaren in klassieke en op sociale media over de uitspraak van klager dat David Bowie hem gevraagd zou hebben om een setlist samen te stellen. Het hoort tot de redactionele vrijheid van Dag Allemaal om daarover een artikel te publiceren. De journalist van Dag Allemaal heeft klager gecontacteerd voor een reactie op de commentaren op zijn tv-optreden en zijn uitspraken over de setlist van Bowie. Klager heeft geantwoord dat zijn uitspraken op tv eerlijk en oprecht waren en verder commentaar geweigerd. Daarop heeft de journalist niet verder doorgevraagd of klager zijn uitspraken kon bewijzen. Omgekeerd heeft klager, die zelf journalist is en ervaring heeft met interviews, niet aangegeven dat hij dat wel degelijk kon, wat hij voor de Raad wel gedaan heeft. Uit de opname die klager heeft laten horen, blijkt dat zijn gesprek met Bowie over de setlist wel degelijk heeft plaatsgevonden. Verder ging het gesprek tussen klager en de journalist van Dag Allemaal meer over de vraag of Dag Allemaal wel iéts mocht publiceren, dan over de kwestie van de setlist. Maar wat klager gezegd heeft over de setlist, namelijk dat zijn uitspraken op tv eerlijk en oprecht waren, heeft Dag Allemaal correct weergegeven en vormt de titel van het artikel. De Raad is van oordeel dat de reactie van klager correct weergegeven is en dat het recht op wederhoor voldoende is nageleefd. Verder citeert het artikel een anonieme collega van klager, die zijn twijfels uit over de setlist. Een journalist die gebruik maakt van verklaringen van een bron die anoniem wenst te blijven, zeker in een context die de reputatie kan schaden, dient extra voorzichtig te zijn met citaten, aangezien die door de anonimiteit oncontroleerbaar zijn. Op basis van de opname van het gesprek is de Raad van oordeel dat Dag Allemaal de geest van het interview met de bron gerespecteerd heeft. Het anonimiseren van een bron is niet beperkt tot bepaalde journalistieke domeinen. Over de journalist die als bron anoniem getuigt, kan de Raad geen uitspraak doen, aangezien hij niet het voorwerp is van de klacht.

DOSSIER 1605

Vzw Bal der Bals genoemd in zaak bvba — KLAGER: VZW Bal der Bals TEGEN: De Gentenaar UITSPRAAK: De klacht is ongegrond.

FEITEN De klacht komt van Mathieu De Ruyck, die ook de vorige twee klachten indiende. Deze klacht diende hij in namens de VZW Bal der Bals, die hij oprichtte na de faillissementen van de commanditaire vennootschap en de BVBA waarmee hij het bal organiseerde. KLACHT De Ruyck vindt dat het Bal der Bals niet genoemd had mogen worden in het artikel omdat de vzw niet betrokken was in de rechtszaak. Die ging over het faillissement van de bvba waarmee hij eerder het Bal der Bals organiseerde. Door de vermelding heeft de vzw reputatieschade en verlies aan inkomsten geleden. Hij zegt ook dat de titel van het artikel fout is, die zegt dat er door de uitspraak van de rechter drie jaar geen Bal der Bals zal zijn. VERWEER De krant zegt dat er geen redenen waren om het Bal der Bals niet 22

te noemen in de verslaggeving over de rechtszaak en dat potentiële zakenpartners van de vzw Bal der Bals het recht hebben om de feiten te kennen. Klager is nog steeds de feitelijke organisator van het bal en richtte de vzw enkel op om een dreigend beroepsverbod te omzeilen. BESLISSING De raad ziet geen redenen waarom de naam Bal der Bals niet genoemd zou mogen worden. De uitspraak van de rechtbank ging over de afhandeling van het faillissement van de bvba DR Projects, waarmee klager eerder het Bal der Bals organiseerde. Klager gebruikte de naam Bal der Bals zelf in zijn communicatie en het evenement was onder die naam bekend bij het grote publiek. De titel ‘Zeker drie jaar geen Bal der Bals meer’ heeft de journalist afgeleid uit het beroepsverbod waartoe klager veroordeeld werd en is strikt genomen niet correct. Maar de verwarring in hoofde van de journalist is begrijpelijk vanwege de opeenvolgende juridische structuren van commanditaire vennootschap, bvba en vzw die klager opzette om het Bal der Bals te organiseren. De raad beschouwt de onnauwkeurige titel dan ook niet als een beroepsethische tekortkoming.

DOSSIER 1612

Echtgenote van dader vindt dat privacy is geschonden — KLAGER: X TEGEN & UITSPRAAK: Het Laatste Nieuws en HLN.be ongegrond Het Nieuwsblad en Nieuwsblad.be ongegrond GVA.be ongegrond Het Belang van Limburg deels gegrond TV Limburg deels gegrond FEITEN De artikels en de reportage gaan over een ongeval met vluchtmisdrijf waarbij een jongen van 16 om het leven kwam. Ze baseren zich onder meer op verklaringen van vertrouwelijke bronnen dicht bij het onderzoek van politie en parket en vermelden deels dezelfde, deels verschillende elementen over het ongeval en het onderzoek. Het slachtoffer woonde in de buurt van de bestuurder. KLACHT Klaagster is de echtgenote van de bestuurder die vluchtmisdrijf pleegde. Ze klaagt aan hoe pers en media zijn omgegaan met het vermeende vluchtmisdrijf van haar man en heeft het over schending van de privacy, opdringerig handelen en foutieve berichtgeving. Ze neemt aanstoot aan de vermelding van de initialen of de voornaam en eerste letter van de familienaam van haar man en aan de publicatie van zijn foto. Haar man is voor iedereen herkenbaar op de foto, zegt ze. Het was ook niet relevant om te schrijven dat ze drie kinderen hebben van wie één bij de geboorte overleden is, en ook de vermelding dat haar man vrachtwagenchauffeur is, was overbodig. Klaagster is ook kwaad omdat Het Belang van Limburg de naam van hun straat vermeldt. Klaagster zegt dat de journalisten opdringerig gehandeld hebben door haar via sms, gsm en Messenger herhaaldelijk te contacteren. Klaagster zegt dat de artikels fouten bevatten, maar dat ze in het

de journalist belang van het onderzoek niet kan ingaan op de onwaarheden. Ze geeft de rapporteringscommissie wel inzage in het verslag van twee verhoren van haar man door de onderzoeksrechter en de politie. In Het Laatste Nieuws en op HLN.be neemt ze vooral aanstoot aan de passage waarin de vader van het slachtoffer zich afvraagt of de bestuurder in de portefeuille van het slachtoffer zou gekeken hebben om te zien wie hij aangereden had en daarna doorgereden zou zijn, en ook aan de ik-citaten die doen uitschijnen of haar man die verklaringen zo heeft uitgesproken. Bij Het Nieuwsblad, Nieuwsblad.be, GVA.be en Het Belang van Limburg verwijst ze naar de passage dat haar man de klap wel moet gevoeld hebben en dat hij twee keer uitstapte en weer doorreed zonder om te kijken naar het slachtoffer. Bij TV Limburg gaat het om de titel op de website en de intro van de presentatrice, die vermelden dat de bestuurder twee keer naar zijn slachtoffer ging (volgens de titel) of zou zijn gaan kijken (volgens de intro). Klaagster zegt dat de omstandigheden van het ongeval nog niet bekend zijn en dat er nog geen verslag van een verkeersdeskundige en geen autopsierapport is, en vraagt zich af waarop de media zich baseren. Ze hebben de feiten aangedikt en verwijzen naar betrouwbare of gerechtelijke bronnen, maar hebben klakkeloos dingen van elkaar overgenomen. Klaagster vindt dat ze hun bronnen bekend moeten maken. VERWEER De media en de journalisten verdedigen hun aanpak van de zaak omdat een dodelijk ongeval met vluchtmisdrijf maatschappelijk relevant is. Ze zeggen dat de privacy niet geschonden is. Alle kranten zeggen dat beperkte identificatie verantwoord was omdat de bestuurder bekend had. Om die reden was ook de publicatie van de onherkenbaar gemaakte foto geoorloofd. De kranten verdedigen ook de profielschets van de bestuurder met de vermelding van zijn gezinssituatie en zijn beroep als vrachtwagenchauffeur. Dat duidt aan dat het gaat om een gewoon iemand, die als vrachtwagenchauffeur zijn verantwoordelijkheid in het verkeer moet kennen. TV Limburg wijst erop dat het de bestuurder op geen enkele manier geïdentificeerd heeft. De kranten zeggen dat hun journalisten niet opdringerig gehandeld hebben. Ze hebben klaagster en de advocaat van haar man gecontacteerd om een reactie te vragen, maar toen die weigerden om commentaar te geven, hebben ze niet verder aangedrongen. TV Limburg zegt dat het nooit contact genomen heeft met klaagster. Alle media zeggen ten slotte dat de berichtgeving geen fouten bevat. Ze zeggen dat hun artikels en reportages gebaseerd zijn op betrouwbare bronnen dicht bij het onderzoek van politie en parket en dat ze die bronnen correct geciteerd hebben. Het Laatste Nieuws zegt dat dat ook geldt voor de ik-citaten van de bestuurder, die zo geciteerd zijn door bronnen. De media beroepen zich op het beroepsethisch en wettelijk beschermde bronnengeheim en zeggen dat ze hun bronnen niet bekend moeten maken. TV Limburg voegt eraan toe dat er geen tegenstrijdigheid is tussen de intro van de presentatrice, die zei dat de bestuurder twee keer naar zijn slachtoffer ging kijken, en de reportage, die zei dat hij twee keer uitstapte om de schade op te meten. De officiële

RAAD VOOR DE JOURNALISTIEK

quote van de officiële woordvoerder van het parket was iets genuanceerder dan de betrouwbare informatie die de zender van bronnen kreeg. De betrouwbare informatie zat in de intro, de officiële woordvoering in de reportage. Dat de presentatrice de intro in een latere uitzending niet herhaalde, komt omdat TV Limburg ‘s avonds geen kopie wil maken van ‘s middags. Het was niet de bedoeling om de informatie te nuanceren of te herroepen, zegt de zender. Daarom zijn beide reportages ook behouden op de website, met twee verschillende titels. Bovendien heeft TV Limburg niet gezegd dat de verdachte zijn slachtoffer gezien heeft. Er is een verschil tussen ‘ging kijken naar zijn slachtoffer’ en ‘heeft zijn slachtoffer gezien’, zegt de zender. BESLISSING De raad nam – op twee zinnen na – een identieke beslissing voor Het Laatste Nieuws en HLN.be, Het Nieuwsblad en Nieuwsblad. be en GVA.be. De Raad heeft geen zicht op de precieze omstandigheden van het ongeval en op de contacten die de kranten hebben gehad met bronnen dicht bij het onderzoek. De kranten zijn ook niet verplicht om die bronnen bekend te maken. Sommige verklaringen die in de artikels worden vermeld, zijn niet terug te vinden in de twee verhoren die klaagster ter inzage heeft gegeven aan de rapporteringscommissie, maar de Raad heeft geen zicht op het volledige dossier. Als een journalist zich baseert op verklaringen van vertrouwelijke bronnen in een gerechtelijk onderzoek, moet hij extra aandacht besteden aan correct en voorzichtig formuleren, aangezien niet elke politieman of justitiemedewerker per definitie een gezag-hebbende bron is en aangezien de verklaringen niet controleerbaar zijn voor het publiek. Dat geldt zeker voor de citaten van de bestuurder in de ik-vorm die de journalist niet van de bestuurder zelf had, maar van een bron bij politie of gerecht (deze zin over ik-citaten enkel in beslissing Het Laatste Nieuws). In de huidige stand van zaken heeft de Raad evenwel geen aanwijzingen dat de journalisten en de kranten onverantwoordelijk zouden zijn omgegaan met de verklaringen die hen door bronnen zijn meegedeeld. De passage dat de bestuurder in de portefeuille van het slachtoffer zou gekeken hebben om te zien wie hij aangereden had, is een citaat van de vader van het slachtoffer dat de journalist als zodanig heeft weergegeven (deze zin over portefeuille enkel in beslissing Het Laatste Nieuws). Gezien de ernst van de feiten waarbij de schuld aannemelijk werd gemaakt door bekentenissen en door verklaringen van het parket, is de Raad van oordeel dat beperkte identificatie van de bestuurder geoorloofd was. De foto is bewerkt en de ogen zijn geblurd of er is een balkje over geplaatst, al had een grotere mate van onherkenbaarheid de voorkeur verdiend, iets waarvoor de Raad aandacht vraagt. De journalisten hebben contact genomen met klaagster en haar familie om gegevens te checken en hun versie van de feiten te vernemen, maar ze hebben zich daarbij niet opdringerig gedragen, al begrijpt de Raad dat de algemene media-aandacht overweldigend was voor klaagster. De klachten tegen Het Laatste Nieuws en HLN.be, Het Nieuwsblad en Nieuwsblad.be en GVA.be zijn ongegrond. De beslissing over Het Belang van Limburg is dezelfde als hier23

de journalist

RAAD VOOR DE JOURNALISTIEK

boven voor de eerste en de laatste paragraaf. De paragraaf over de identificatie van de bestuurder en de foto verschilt.

geen sprake van schending van het privéleven of van opdringerig handelen.

Gezien de ernst van de feiten waarbij de schuld aannemelijk werd gemaakt door bekentenissen en door verklaringen van het parket, is de Raad van oordeel dat beperkte identificatie van de bestuurder geoorloofd was. De foto is bewerkt, het hele gezicht is geblurd en zo onherkenbaar gemaakt.

De klacht tegen TV Limburg is deels gegrond wat de titel op de website betreft.

De vermelding van de straat waar de bestuurder woont, voegt evenwel niets toe aan de profielschets van de man, maar kan wel belastend zijn voor zijn gezin. Het was relevant dat bestuurder en slachtoffer in elkaars buurt wonen, maar de krant had dat ook zo kunnen schrijven, zonder de straatnamen te vermelden. De Raad is dan ook van oordeel dat de vermelding van de straatnaam een schending betekent van het privéleven van de bestuurder en zijn gezin. De klacht tegen 'Het Belang van Limburg' is deels gegrond wat de vermelding van de straatnaam betreft. De beslissing over TV Limburg verschilt voor een groot deel van de andere beslissingen. De Raad heeft geen zicht op de precieze omstandigheden van het ongeval en op de contacten die TV Limburg heeft gehad met bronnen dicht bij het onderzoek. De zender is ook niet verplicht om die bronnen bekend te maken. Sommige verklaringen die TV Limburg vermeldt, zijn niet terug te vinden in de twee verhoren die klaagster ter inzage heeft gegeven aan de rapporteringscommissie, maar de Raad heeft geen zicht op het volledige dossier. Als een journalist zich baseert op verklaringen van vertrouwelijke bronnen in een gerechtelijk onderzoek, moet hij extra aandacht besteden aan correct en voorzichtig formuleren, aangezien niet elke politieman of justitiemedewerker per definitie een gezaghebbende bron is en aangezien de verklaringen niet controleerbaar zijn voor het publiek. Vanuit die optiek ziet de Raad een aantal inconsistenties in de tv-uitzending en op de website van TV Limburg. Vooreerst bestaat er een inconsistentie in het middagnieuws, waarbij volgens de reportage de bestuurder twee keer de schade zou zijn gaan opmeten en volgens de intro hij twee keer naar zijn slachtoffer zou zijn gaan kijken. Diezelfde inconsistentie bestaat er tussen het middagnieuws en het avondnieuws, waar de melding dat de bestuurder twee keer naar zijn slachtoffer zou zijn gaan kijken, in het avondnieuws weggevallen is. Daarbovenop komt een bijkomende inconsistentie op de website, en wel bij de link naar het item uit het middagnieuws. In de intro van de reportage zegt de presentatrice in de voorwaardelijke wijze dat de bestuurder twee keer naar zijn slachtoffer zou zijn gaan kijken. In de titel op de site is de voorwaardelijke wijze weggevallen en klinkt het affirmatief dat de bestuurder twee keer naar zijn slachtoffer ging kijken.

DOSSIER 1619

Slachtoffer brand wil naam niet vermeld zien — KLACHT: Groothuys TEGEN: Het Nieuwsblad en Nieuwsblad.be UITSPRAAK: De klacht is ongegrond. FEITEN De artikels gaan over een brand waarbij de eigenaar van de woning bij herstellingswerken per ongeluk zijn eigen dak in brand stak. KLACHT Klager vindt dat zijn naam en voornaam niet vernoemd hadden mogen worden en dat de artikels overdrijven. Ze suggereren dat hij zijn dak met opzet in brand heeft gestoken, terwijl het om een ongeval ging. Hij neemt aanstoot aan de titel ‘Klusser van het jaar steekt eigen dak in brand met aansteker' die even online stond’. VERWEER Het Nieuwsblad en Nieuwsblad.be noemen de artikels correct. Ze zijn gemaakt op basis van een interview met klager, en die heeft niet gevraagd om zijn naam niet te vermelden. De titel ‘Klusser van het jaar…’ maakte een kanttekening bij de gebeurtenissen. Die was geoorloofd, en bovendien heeft de redactie de titel op vraag van klager aangepast. BESLISSING De artikels geven de gebeurtenissen over de dakbrand correct weer op basis van het interview met klager. Het is duidelijk dat het om een ongeval ging, en titel noch artikel insinueren dat klager zijn dak opzettelijk in brand zou hebben gestoken. De journalist interviewde klager die zijn verhaal deed, en ze spraken daarbij niet af om de naam van klager niet te noemen. De raad is dan ook van oordeel dat de naamsvermelding geoorloofd was en de rechten van klager niet schendt. De raad begrijpt dat de titel ‘Klusser van het jaar steekt eigen dak in brand’ weinig flatterend kan overkomen voor klager, maar de redactie van Nieuwsblad.be heeft de titel op zijn verzoek aangepast.

Op basis van de cumulatie van deze inconsistenties is de Raad van oordeel dat de zender met betrekking tot de titel op de website – die niet strookt met de inhoud van het stuk en affirmatief geformuleerd is in tegenstelling tot de intro en waarvan bovendien een ernstige beschuldiging kan uitgaan – onvoldoende verantwoordelijk is omgegaan met de verklaringen die hem door bronnen zijn meegedeeld. TV Limburg heeft de bestuurder niet geïdentificeerd en heeft geen contact genomen met klaagster en haar familie. Er is dan ook 24

DE VOLLEDIGE TEKST VAN DE KLACHTEN EN BESLISSINGEN KAN U TERUGVINDEN OP WWW.RVDJ.BE

de journalist

OPEN BRIEF

OPEN BRIEF VAN SERGE SIMONART OVER UITSPRAAK IN ZAAK TEGEN 'DAG ALLEMAAL'

‘Gevaarlijk precedent’ Beste collega’s, Dag Allemaal publiceerde een lasterlijk artikel over mij waarin werd geinsinueerd dat ik interviews overdreef en loog over mijn band met David Bowie. Laster en leugens dus, op basis van anonieme roddel en zonder enige vorm van bewijs. Tijdens een hoorzitting liet ik de commissie deontologie van de Raad voor de Journalistiek bandopnamen horen die ten overvloede bewijzen dat ik de waarheid spreek. Niettemin werd mijn klacht tegen Dag Allemaal ‘ongegrond’ verklaard. Het is al gebeurd dat roddelbladen eerst zélf stiekem op de sociale media een vuurtje stoken, waarna ze dat ‘relletje’ aanvoeren als alibi, om het opkloppen en uitvergroten ervan te rechtvaardigen. Dat is vuur blussen met olie. Dat is al een plaag bij de rioolpers in Engeland en de Verenigde Staten. Noch de Raad voor de Journalistiek, noch de wetgever zijn hier adequaat op voorbereid, terwijl het op termijn kan leiden tot wantoestanden: uiteindelijk zal niemand nog met zekerheid weten wie wat zegt en waarom, terwijl transparantie net de kern van alle betrouwbare journalistiek is. Uit het verslag van de Raad: ‘Klager ergert zich over het feit dat een collega journalist anoniem zijn mening geeft over hem, maar dat is niet de verantwoordelijkheid van Dag Allemaal.’ Natuurlijk wél: stel dat iemand morgen over u anoniem beweert dat u een pedofiel bent, en een roddelblad drukt die laster af, zonder enige vorm van bewijs… Wie zou u daar dan op aanspreken? Het roddelblad natuurlijk, want dat heeft die anonieme roddel op grote schaal verspreid en zo uw reputatie permanent geschaad. En door te weigeren openbaar te maken wie de bron van die laster is, houdt het roddelblad bovendien de lasteraar buiten schot. De Raad stelt: ‘Wat de anonieme bronnen die aan het woord komen in Dag Allemaal zeggen, is hun verantwoordelijkheid, maar die gesprekken zijn correct weergegeven.’ Dus wat telt voor de Raad is niét dat dat die anonieme bronnen leugens opdissen, maar wel dat die leugens correct als leugens zijn afgedrukt in het roddelblad. Da’s kafkaiaans muggenziften. Natuurlijk zou een commissie die zich buigt over deontologie wél moeten nagaan of wat die anonieme lasteraar beweert waarheidsgetrouw is. Want net omdát hij liegt, getuigt hij anoniem! Zoals de uitspraak nu wordt geformuleerd, mag een lasteraar van de Raad om het even wat beweren over om het even wie, en het roddelblad mag die leugenachtige en ongestaafde beweringen uitvergroten, sensationaliseren en landelijk verspreiden, met als enig voorbehoud dat die leugens correct geciteerd moeten worden. Dat is

toch ondenkbaar in een échte rechtbank? Ik dacht dat anoniem getuigen enkel gold bij zaken van algemeen belang, zoals een klokkenluider bij een milieuschandaal. Maar nee, de Raad tolereert ook anonieme laster in een roddelblad van één journalist over een andere journalist, zonder dat de commissie voor deontologie die roddel verifiëert, noch openbaart wié de anonieme bron van die leugens is: ‘Over de journalist die als bron anoniem getuigt in Dag Allemaal kan de Raad geen uitspraak doen, aangezien hij niet het voorwerp is van de klacht.’ Dat is de wereld op z’n kop. Hoe kan de Raad verwachten dat de publieke opinie en de wetgever zelfregulering ernstig nemen als de Raad toestaat dat erkende beroepsjournalisten anoniem collega’s zonder enige vorm van bewijs belasteren in een roddelblad?! Sterker nog: in de commissie die de journalistieke deontologie moet bewaken, zetelen ook journalisten die de grenzen van de deontologie opzoeken! Een roddeljournalist die zetelt in een commissie voor deontologie speelt dus rechter en betrokken partij. Zetelen er gangsters in de commissie voor deontologie van de politie? Of fraudeurs bij de Belastinginspectie? Voorzitter Paul Geerts zei: ‘Wij zitten hier niet om de journalist van Dag Allemaal die de leugens over u publiceerde te veroordelen.’ O nee? Ik dacht dat het een commissie met betrekking tot de journalistieke deontologie betrof ? Ook in de journalistiek zou moeten gelden dat iedereen onschuldig is tot het tegendeel is bewezen. Toch werd ik in Dag Allemaal belasterd zonder enige vorm van bewijs. Helaas voor roddelaars heb ik ál mijn tapes bewaard. Zodat ik in staat bleek om zwart op wit te bewijzen dat ik de waarheid sprak, met de bandopname van David Bowie erbij. Door mijn klacht ‘ongegrond’ te verklaren, legitimeert de Raad de facto de door een geaccrediteerd beroepsjournalist anoniem gespuide leugens in een roddelblad. Dat lijkt mij een inschattingsfout en een gevaarlijk precedent. De bron én de boodschapper moeten te allen tijde boven verdenking staan. En een commissie voor deontologie heeft enkel bestaansrecht en is enkel geloofwaardig als zij principieel en zonder voorbehoud laster veroordeelt, zéker als die wordt verspreid door anoniem roddelende jaloerse concullega’s. Ik wens de Raad veel wijsheid toe. De concullega’s van de roddelpers wens ik van harte beterschap. DE VOLLEDIGE VERSIE VAN DEZE TEKST KAN U LEZEN OP WWW.JOURNALIST.BE 25

Repliek van de RvdJ

‘Geen uitspraak over de redactionele lijn' Zoals dat met elke klacht het geval is, werd ook de klacht van Serge Simonart tegen Dag Allemaal in de Raad voor de Journalistiek grondig besproken. Aan de motivering van de beslissing, die u in de uitspraak kunt lezen, valt weinig toe te voegen. De tekst is weloverwogen en we hopen dat hij duidelijk is. We vermelden graag dat de beslissing in consensus is genomen, mét de goedkeuring van de journalisten in de Raad. We willen er ook op wijzen dat de Raad voor de Journalistiek zich niet uitspreekt over bepaalde journalistieke genres of over de redactionele lijn die media volgen. Dat is niet onze opdracht. De Raad spreekt zich uit over de naleving van de beroepsethiek over alle genres heen en hij doet dat op basis van een code die door journalisten, uitgevers en omroepen is aanvaard. We herinneren er ook aan dat het gewraakte artikel, zoals ook in de uitspraak werd vermeld, niet ging over de vraag of wat Serge Simonart vertelde over zijn relatie met David Bowie al dan niet klopt. Het artikel ging over het, zo bleek naderhand inderdaad onterechte, wat smalende commentaar in klassieke en sociale media op zijn uitspraken daarover. Het blad vroeg hem om een reactie, die correct is weergegeven. Het vroeg ook om het commentaar van twee collega-journalisten. Anders dan deontologische commissies of raden in sommige andere beroepsgroepen is de Raad voor de Journalistiek geen tuchtcollege dat zich uitspreekt over de collegiale relaties tussen journalisten onderling.

Hubert Van Humbeeck (voorzitter) en Pieter Knapen (secretaris-generaal) 26

Onder embargo Met bijna tweeduizend zijn we intussen, Vlaamse beroepsjournalisten die de hernieuwing van hun erkenning hebben aangevraagd voor de periode 2017-2021. Wie nog niet zover is, is nog niet te laat. Hij of zij kan nog altijd terecht op de website die de VVJ en de Erkenningscommissie speciaal voor de hernieuwing hebben gecreëerd. Wie zijn persoonlijke toegangscode voor het hernieuwingsplatform is kwijtgespeeld, kan die opnieuw aanvragen met een mail naar info@journalist.be. Sinds 1 augustus is de Humo-redactie versterkt met Stefaan Werbrouck, in een vroeger leven nog hoofdredacteur van Focus Knack. De voorbije twee jaar was hij uitgever bij uitgeverij Houtekiet. Nog een interessante transfer de voorbije zomer was die van Brecht Decaestecker (37) naar de VRT. Daar wordt hij de nieuwe hoofdredacteur van het online nieuws in opvolging van Emmanuel Rottey, die voor onbepaalde tijd naar het buitenland vertrok. Brecht Decaestecker was tot voor kort chef digitale projecten bij De Morgen, en was nadien ook nog kort aan de slag bij Humo. Met VRT digitaal wil hij hoe dan ook hogerop. Decaestecker in De Morgen: ‘Marktleider worden is zeker op korte termijn niet haalbaar, omdat de kloof met HLN.be veel te groot is en die site ook dingen doet die wij niet kunnen. Toch moeten wij ook online met ons nieuws de referentie worden.’ Of hij toch niet wat opziet tegen de woelige werkomgeving die ook de VRT-redacties kunnen zijn? Brecht in DM: ‘Als je tien jaar De Morgen hebt meegemaakt, ben je wel een en ander gewoon.’ Bij De Lijn is Tom Van de Vreken weg als centrale woordvoerder. Hij gaat voor Proximus werken. Vragen over en voor De Lijn vallen voortaan te stellen aan Astrid Hulhoven. Vanaf september duurt het VTM Nieuws vijf minuten langer. Daarmee komt het in de buurt van een uur in het totaal, en zal het nog langer uitlopen dan Het Journaal op VRT. Hoofdredacteur Kris Hoflack: ‘Nu moeten we te vaak reportages in de vuilnisbak gooien bij gebrek aan tijd.’ Van nieuwssite tot webwinkel: die omslag maakte Flair.be begin augustus. Boven talloze items die op de site te zien zijn, zweeft voortaan een icoontje. Wie daarop klikt, krijgt meteen meer informatie over het product en kan het zowaar direct kopen. Voor zichzelf heeft Flair een commissie bedongen per verkoop via de site. VRT en VTM experimenteren sinds kort met gelijkaardige technologie. Via de app Spott kunnen hun kijkers producten

de journalist

aankopen die ze in de kookprogramma’s Dagelijkse kost of De keuken van Sofie hebben gezien. De Orde van Vlaamse Balies (OVB) reikt opnieuw een persprijs uit aan de beste publicatie of het beste omroepprogramma over recht in het algemeen of rechtbankverslaggeving in het bijzonder. De winnaar krijgt 7.500 euro. De prijs wordt om de drie jaar uitgereikt. Komt in aanmerking: journalistiek werk dat is uitgebracht tussen 1 juli 2013 en 30 juni 2016. Geïnteresseerden kunnen voor deelname terecht op de website van de OVB, www.advocaat.be, bij ‘Nieuws’. Uiterste inzendingsdatum: 15 oktober 2016. Apache.be heeft op zijn site een klokkenluiderstool geïnstalleerd, waar iedereen die dat wil volstrekt anoniem informatie kan posten. Apache SecureDrop laat de redactie wel toe om met de informant te communiceren, maar zonder dat ze informatie krijgt over de persoon zelf. Volgens Apache gaat het om een zeer veilig systeem. Ook al blijft het uitkijken, natuurlijk. 'We raden af Apache SecureDrop thuis of op het werk te gebruiken; kies liever voor een grote, publieke wifi hotspot, bijvoorbeeld in een café of bibliotheek. En verzeker je ervan dat er geen derden of camera’s meekijken.’ De Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH, www.vvh.be) zoekt een journalist (m/v) die opgroeide in een sociale woonwijk en bereid is daarover te getuigen. Wie dat ziet zitten, kan contact opnemen met Els Matthysen, els.matthysen@vvh.be of 0495 19 17 06. Infrabel investeert volgend jaar een klein miljard euro in het spoorwegennet, zowel voor capaciteitsuitbreiding als voor onderhoud. Zowel Infrabel zelf als de NMBS stelde over elk van de geplande investeringen uitgebreide infofiches op, die nu op het bureau liggen van minister van Mobiliteit François Bellot (MR). Geen wonder dat een geïnteresseerde en attente journalist dan aan de minister om inzage van die documenten vraagt, met de wet op de openbaarheid van bestuur in de hand. Toch kreeg collega Christoph Meeussen nul op het rekest. Volgens woordvoerder Jasper Pillen bij Mobiliteit gaat het om 'werkdocumenten die niet worden vrijgegeven'. Dat bestrijdt journalist Meeussen met klem en hij verwijst daarbij naar eerdere jurisprudentie van de Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten (CTB). Minister Bellot wordt dan ook gevraagd zijn weigering te heroverwegen. Mogelijk krijgt de zaak ook nog een gerechtelijke staart. Intussen probeert Infrabel via zijn communicatiebeleid ook iets te doen aan het aantal zelfmoorden op het spoor. Vanaf nu worden niet langer jaarcijfers hiervan aan de media meegedeeld. Vijf jaar

ONDER EMBARGO

geleden besliste Infrabel ook al om geen informatie meer vrij te geven over de precieze omstandigheden van zelfdodingen op het spoor. Jan De Troyer is in 2010 ten onrechte om dringende redenen ontslagen als hoofdredacteur van TV Brussel. Dat heeft, na de rechtbank van eerste aanleg, nu ook het arbeidshof van Brussel beslist. Het gevolg is dat TV Brussel De Troyer alsnog de wettelijke opzeggingsvergoeding moet betalen. Jan De Troyer werd in 2010 onverwacht ontslagen wegens vermeende ‘belangenvermenging’. Volgens hem was de klacht gebaseerd op een valse verklaring van een eerder door hemzelf ontslagen collega. De Troyer was indertijd ook een fervent tegenstander van de fusie van de Vlaams-Brusselse media, zoals die toen door onder meer door Vlaams minister voor Brussel Pascal Smet werd gepredikt. Intussen is de huidige hoofdredactie van Bruzz versterkt met Klaus Van Isacker (ex-VTM, ex-De Tijd, ex-De Morgen). Hij neemt, alvast tot eind maart 2017, de dagelijkse leiding van de nieuwsredactie op zich. Co-hoofdredacteur Jeroen Roppe van zijn kant zal zich voortaan toeleggen op de strategie en uitbouw van Bruzz op langere termijn. In de Sectorraad Media, die minister van Media Sven Gatz (Open VLD) adviseert over zijn mediabeleid, is de VVJ opnieuw vertegenwoordigd door bestuurslid Jan Hautekiet. De Sectorraad Media omvat 4 onafhankelijke mediadeskundigen en 15 vertegenwoordigers van het maatschappelijke middenveld. Bij De Standaard is Jan Van Hove (63) met pensioen gegaan. Jan in DS: ‘Ik sluit niet uit dat ik wel eens te mild, te weinig kritisch ben geweest. Maar ik wou aanmoedigen, niet afbreken. Er zijn ook journalisten en critici die buitengewoon bedreven zijn in het oppeuzelen van kunstenaars, of die met een plezier een tentoonstelling de grond in boren. Dat heeft zijn charme, maar het ligt niet in mijn aard.’ Er zijn geen zekerheden meer. Roularta drukt voortaan ook de Franstalige versie van Playboy. Als dat maar niet te veel woeling geeft in het wijwater in Roeselare. Bij de JAM heeft Luc Standaert als bestuurslid de fakkel doorgegeven aan Bart Moerman. Aan Luc: bedankt voor zijn jarenlange engagement in de JAM, ook als voorzitter! Bart Moerman van zijn kant begon in 1987 voor Het Volk te werken, en is sinds 2003 redacteur economie en consumentennieuws bij Het Nieuwsblad. © foto's: VRT, Belga, Photo News

de journalist

XXXXXXXX

zaterdag 29 oktober

Journalistiek en nieuwe technologieën Mobile journalism, bots & slacks, datajournalistiek, digital storytelling, virtual reality journalistiek: het zijn maar enkele mogelijkheden die de digitale revolutie ons brengt. Op 29 oktober – internationale Internetdag – organiseert de VVJ een themadag over ‘Journalistiek en nieuwe technologieën’. Tijdens workshops wordt ingegaan op allerlei nieuwe tools en platformen. We ronden af met een slotdebat over de fundamentele impact van dat alles op ons mooie vak.

Progr amma 9.00u ontvangst 9.30u - 10u keynote speech 10u - 12.30 u diverse workshops 12.30u - 13.30u broodjeslunch – infomarkt 13.30u - 16u diverse workshops 16.15u - 17.30u debat 17.30u drink De plaatsen zijn beperkt. Schrijf je in op Eventbrite: http://vvjevent.eventbrite.com Deelname: 15 euro.

locatie Congrescentrum De Pitte, Domein De Schorre in Boom