Hafif Bilişsel Bozukluk İrem Yaluğ1, Murat Alemdar2
ÖZET Hafif Bilişsel Bozukluk Yard. Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 2 Dr., Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı 1
Yard. Doç. Dr. İrem Yaluğ, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Umuttepe Yerleşkesi, Eski İstanbul Yolu 10.km, 41380 Umuttepe, İzmit, Kocaeli. Tel: (262) 3038981, Fax: (262) 3038003, E-mail: dryalug@yahoo.com
Demans beyin hastalığına bağlı olarak gelişen, genelde kronik ve ilerleyici bir doğası olan, hafıza, düşünme, yönelim, anlama, hesaplama, öğrenme, lisan ve yargılama gibi birçok yüksek kortikal işlevdeki bozulma ile giden bir sendromdur. Hafif bilişsel bozukluk açık demansiyel sendrom bulgularına öncelik eden bir prodromal dönemdir. Bu günlük yaşamı etkilemeyen preklinik bilişsel işlev azalması her yıl %10-15 oranında demansa dönüşüm gösterir. Bu nedenle demans ile ilgili klinik çalışmaların en aktif konularından biri de hastalığın hafif bilişsel bozukluk aşamasında oluşan bilişsel, davranışsal ve biyolojik değişikliklerin tanımlanmasıdır. Hafif bilişsel bozukluk ile ilşkili bilişsel yetersizlikleri düzelten veya demansa dönüşümü engelleyen ilaçların geliştrilmesi yakın dönem klinik araştırmaların temel hedefi olmuştur. Tüm hastalar açık demansa dönüşüm göstermediğinden, demans dönüşümü için risk faktörlerini ve biyo-işaretleyicileri tanımlamak da önemlidir. Toplum bazlı çalışmalar bu hastaların anlamlı oranda pskiyatrik semptomatoloji gösterdiğini ve bazı olgularda bilişsel sendrom gibi bir psikiyatrik sendromun da demans oluşumuna öncüllük edebileceğini göstermiştir. Bu derlemede günümüz tıp literatüründe yer alan hafif bilişsel bozukluk tanımlaması, klinik bulguları, nöro-görüntüleme bulguları, olası biyo-işaretleyicileri, patofizyolojisi, klinik izlemi ve tedavisi ile ilgili çalışmalar özetlenmiştir. Anahtar Kelimeler: hafif bilişsel bozukluk, demans, psikiyatri.
ABSTRACT Mild Cognitive Impairment Dementia is a syndrome which develops secondary to the disease of the brain, usually of a chronic or progressive nature, in which there is disturbance of multiple higher cortical functions, including memory, thinking, orientation, comprehension, calculation, learning capacity, language, and judgement. Mild cognitive impairment is preclinical phase that precedes the manifestation of the overt dementia syndrome. This prodromal cognitive decline without any significant change in daily life converts to dementia with an annual incidence rate of 10-15%. One of the most active areas of clinical research related to dementia is the attempt to identify cognitive, behavioral, and biological changes that occur during mild cognitive impairment. Because not all patients progress to frank dementia, it is critical to identify risk factors and biomarkers for development of dementia. Developments of agents that ameliorate the cognitive deficits associated with mild cognitive impairment or prevent its progression to dementia. Population based studies have shown that these patients can exhibit significant psychiatric symptomatology, and a psychiatric as well as a cognitive syndrome can precede the dementia onset in some cases. The studies about definition of mild cognitive impairment, its clinical manifestations, neuro-imaging findings, probable biomarkers, pathophysiology, clinical follow up and treatment in current medical literature were summarized in present review. Key Words: mild cognitive impairment, dementia, psychiatry.