C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006, 10(1)
TEORİ İLE UYGULAMA ARASINDA YENİ BİR KÖPRÜ: KAVRAM HARİTASI * Candan ÖZTÜRK**, Gonca KARAYAĞIZ *** ÖZ Öğrenilen konulardan türetilen anahtar terimler arasındaki ilişkinin görsel bir sunumu olan kavram haritası, öğrencilerin yeni bilgileri öğrenirken eski bilgilerini de kullanmalarını, dolayısı ile anlamlı öğrenmeyi sağlamaktadır. Öğrencilerin problem çözme, eleştirel düşünme yeteneklerini geliştiren kavram haritaları, bir öğrenme-öğretme aracı olduğu kadar, bir değerlendirme aracı olarak da kullanılmaktadır. Teori ile uygulama arasında köprü oluşturan kavram haritası şeklinde hazırlanmış bakım planları, öğrencilerin hastanın tıbbi durumu, hastalığa tepkisi ve hemşirelik girişimleri arasındaki ilişkiyi anlamalarını kolaylaştırmaktadır. Bu bilgiler ışığında 26. gestasyon haftasında 670 gram ağırlığında doğan, takip ve tedavi amacı ile yoğun bakım ünitesinde yatmakta olan bebek K.‘nın hemşirelik bakım yönetimi kavram haritası şeklinde sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Kavram haritası, hemşirelik eğitimi, prematüre, aile süreci
ABSTRACT Concept Map: A New Bridge Between Theory And Practice Concept maps, visual presentations of the interrelation between the key terms deduced out of the learned material, facilitate meaningful learning since it encourages the use of previously learned knowledge while learning new materials. Improving problem solving and critical thinking abilities of the students, concept maps have also been utilized as an evaluation tool as well as being a learning-teaching tool. Care plans, organized as concept maps to bridge theory and practice, enable students to understand the interconnections between the patient’s state of health, his/her reaction to the illness and nursing practices. In the light of such an approach, a concept map of the nursing care management of Baby K., born with a weight of 670 grams at the 26th week of gestation and hospitalized in the intensive care unit for monitoring and treatment, has been presented. Key Words: Concept map, nursing education, premature, family process
Dünya çapındaki geniş bilgi artışı, teknolojideki hızlı gelişmeler, nüfustaki değişimler ve hasta problemlerinin yönetiminde yeni stratejilerin geliştirilmesi sağlık bakım profesyonelleri için mevcut eğitim sisteminde yenilikleri gerekli kılmıştır. Bu yenilikler sonucunda eğitim; öğrencileri pasif bilgi alıcısı olmak yerine aktif, yaşam boyu bağımsız öğrenici ve problem çözücü olmaya hazırlamayı amaçlamaktadır. Eğiticilerin anahtar kavramları ve ilişkileri tanımlama, doğru ve mantıklı ilişkilendirmeyi sağlama ve bilgi ağı içinde temel kavramları açıklama konusunda öğrencilere yardımcı olmaları gerekmektedir. Hemşirelik eğitimi içinde Probleme Dayalı Öğrenim (P.D.Ö.) modelinin uygulanması, sürekli gelişen bilim ve hemşirelik bilgisi ve zor hasta problemlerine öğrencilerin hazırlanmasını sağlamaktadır. P.D.Ö. modelinin içinde yer alan yöntemlerden birisi de kavram haritası oluşturmadır (Hsu, 2004).
Öğrenilen konulardan türetilen anahtar terimler arasındaki ilişkinin görsel bir sunumu olan kavram haritaları, farklı yaş gruplarında ve farklı öğrenme ortamlarında etkili bir öğrenme yöntemi olarak görülmektedir. Öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirmeye yönelik etkili bir yöntem olan kavram haritası; ana kavramları şekillendirmek ve kavramlar arasındaki ilişkilerin anlaşılmasını sağlamak için oluşturulan akış şemalarını içermektedir. Bu tekniğin amacı; öğrencinin önceki bilgileri ile yeni edindiği bilgilerinin birleştirildiği anlamlı öğrenmenin başarılmasıdır (Harpaz, Balik, Ehrenfeld, 2004, Hsu, 2004). “Anlamlı öğrenme” terimi geçen 20 yılda eğitim alanında yaygınlaşmış olup, Ausubels’in “Öğrenmenin Benzeşim Teorisi”nden temel almıştır. Lindesay, Ausubels’in “anlamlı” terimi ile bireyin yeni edindiği bilgilerle var olan eski bilgileri arasındaki etkileşimi ifade ettiğini belirtmiştir (Lindesay, 1995).
* ** ***
13. Ulusal Neonatoloji ve Yenidoğan Hemşireliği Kongresinde poster bildiri olarak sunulmuştur (2005, Kayseri). Yard. Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İzmir Yüksek Lisans Öğr., Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek, İzmir
29