türk tabipleri birliði
m e s l e k i
s a ð l ý k
v e
g ü v e n l i k
Psk. Dr. Nazlý Yaþar SPOR
Em. Týp Fak. Öðr. Üyesi
d e r g i s i
PSÝKOTEKNÝK VE KULLANIM ALANLARI
Bir Davranýþ bilimi olan Psikoloji, yüzyýla yakýn minde çalýþanlarda da ölüm ve sakatlýk oluþturmakta veya en azýndan çalýþanýn iþe uygun olmamasý iþ bir süredir endüstri kuruluþlarýna; yönetim, meslek verimini düþürmektedir. hastalýklarý, iþ kazalarý, iþ güvenliði, ergonomi, reklam ve pazarlama konularýnda çözümler üretmektedir. Hemen burada saðlýk tanýmýna gidilirse; Saðlýk, Geliþmiþ ülkelerin endüstri kuruluþlarýnýn, iþçi saðlýðý "Fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik halidir" diye tanýmlave iþ güvenliðine iliþkin birimlerinde Uygulamalý/ nýr. Biliniyor ki hastalýk ve iþ kazasý riski en yüksek Deneysel Psikolojinin bir dalý olan "Ýþ Psikolojisi"nin gruplarda biri de çalýþanlardýr. Yani iþ yeri koþullarýnýn yöntemlerinden geniþ ölçüde olumsuzluðu ve çalýþanlarýn iþe yanlýþ yararlanýlmaktadýr. Bu yöntemlerden yerleþtirilmesi kaza ve hastalýk riskini Psikoteknik biri de Psikoteknik tir. arttýrmaktadýr. Yapýlan iþ; bazý ortamBugün pek çok endüstrileþmiþ ülkede, eleman seçimi ve iþe yerleþtirmede bu yöntem yýllardýr kullanýlmaktadýr. Özellikle trafikte, sürücü seçimi ve daha sonraki muayenelerde (Trafik Kanunu, no: 2918,1983) daha öncelikli çalýþma alaný bulmuþtur.1,2,3 Oysa, örneðin iþ kazalarý sadece sürücülerde deðil, endüstrinin her kesi-
Fizyolojik ve Psikolojik yöntemlerle çalýþaný deðerlendirir. Amacý bireyi elemek deðil, yeteneklerine uygun iþe yönlendirmek böylece meslek hastalýklarý, iþ kazalarý ve uyumsuzluklarý azaltmak, önlemektir.
larda, çalýþma temposunun oluþturduðu stres, yorgunluk, dalgýnlýk, dikkatsizlik, anksiyete, depresyon ve psikomatik bozukluklar oluþturabilir.4,5,6
Yapýlmasý gereken; iþyeri ortam koþullarýný çalýþanýn yapýsýna en uygun düzenlemek ve insanmakine iliþkisini optimumda tutabilmektir. Burada da
13 Ocak 2001 CMYK