Rgtsel~1

1229

1216

Jale BALABAN (1998)

ÖRGÜTSEL STRES KAYNAKLARI VE ÇALIŞANLAR ÜZERİNDE BİR UYGULAMA Tez Danışmanı: Prof. Dr. Sezen ÜNLÜ Birey ve örgüt üzerinde olumlu ve olumsuz sonuçlara neden olan stres, "bireye yapılan etkilere özel olmayan tepki" olarak tanımlanmaktadır. Birey, yaşamını sürdürürken yaşadığı sorunlar karşısında çeşitli psikolojik, fizyolojik ve davranışsal tepkiler vermektedir. Bu tepkilerin hepsi, ortaya çıkan yeni koşullara karşı uyuma yönelik olmaktadır. Değişen koşullara uyum sağlayamamak ise bireyin performansını düşürebilecektir. Çevresel, örgütsel, grupla ve bireyle ilgili stres kaynakları, birey üzerinde önemli ölçüde strese neden olabilmektedir. Özellikle çalışan bireyler, işin gereklerinden, örgüt yapısından, örgüt içi ilişkilerden, fiziksel koşullardan ve kariyer gelişimi ile ilgili stres kaynaklarından oldukça fazla etkilenmektedirler. Örgütsel stres kaynaklan, bireyde fiziksel, psikolojik ve davranışsal sonuçlar ortaya çıkarmaktadır.

Bununla beraber", performans düşüklüğü, iş doyumsuzluğu, işe devamsızlık ve iş kazaları gibi örgütsel sonuçlara da vol açmaktadır. Bununla ilgili olarak da, örgütsel stresi yönetmek için bireysel ve örgütsel düzeyde stratejiler geliştirilmiştir.

Bu araştırmada, Toprak Kağıt Sanayi A.Ş. ve, Eczacıbaşı Vitra A.Ş.'de çalışan kapsam dışı personelde, örgütsel stres kaynaklan ve belirtileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, Stress Audit adıyla geliştirilmiş olan bir stres ölçeği kullanılmıştır. 60 kişilik örneklem grubuna uygulanan bir stres ölçeği sonucunda, Toprak^ Kağıt Sanayi A.Ş. ve Eczacıbaşı Vitra A.Ş.'de çalışan bireylerin stres düzeyini en çok artıran aile sorunları, çevre sorunları, ekonomik sorunlar, sosyal benlikle ilgili sorunlar. ve iş hayatından kaynaklanan sorunlar olduğu gözlenmiştir. Ayrıca bireylerin stres belirtileri, en çok kas sistemi, parasempatik sinir sistemi, duygusal ve bilişsel sorunlarda ortaya çıkmıştır. Bu sorunlara yönelik öneriler de çalışmanın son bölümünde yer almaktadır.

Kısaca bu çalışmada, örgütsel stres kavramı, örgütsel stresin kaynaklan, bireyler ve örgütler üzerindeki sonuçları ve örgütsel stresin yönetimi ile ilgili öneriler üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, bu çalışmanın ileride bu alanda yapılacak çalışmalara da bir kaynak olması düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Stres, Yönetim, Psikoloji

ABSTRACT Stress which is the cause of positive and negative results upon the person and the organization is defined as "the nonspecific response of the individual to any demand upon him/her". Individual has given some psychological, physical and behavioral responses across to problems which he/she lives through his/her life. Ali of the responses are toward adaptation facing to new conditions-revealed. Not able to adapt to changing conditions would decrease the individual's performance.

The sources of the stress related to environment, organization, individual and group could be cause of important amount of stress upon the individual. Especially working individuals have affected too much by the necessities of the work, by the structure of organization, by the relations in organization, by the physical conditions and by the career development.

Organizational stress factors have developed psychological, physical and behavioral results in individual.

However, it is caused to some results like decrease in performance, job dissatisfaction, job absenteeism and working accident. Relating this subject, the strategies in individual and organizational levels are developed for managing organizational stress.

In this study, it is tried to put organizational stress factors and it's symptoms of the employees of Toprak Kâğıt Sanayi A.Ş. and Eczacıbaşı Vitra A.Ş. For this reason, a stress measurement is called Stress Audit was used. As a result of the stress measurement that is applied upon a sample group included 60 people; it has seen that for individuals who work in Toprak Kâğıt Sanayi A.S. and Eczacıbaşı Vitra A.Ş. The problems increasing stress level are family problems, environmental problems, economical problems, the problems related to social identity and the problems caused by working life. Also the symptoms of stress for the individuals have seen mostly in muscle system, parasympatic nervous system, emotional and cognitive systems. The suggestions related to these problems would find in the last section of the study.

Shortly in this study, it has stressed the suggestions related to organizational stress concept, the sources of organizational stress, and the results of stress upon individuals and organizations and management of organizational stress. Consequently, it has thought that this study will be a source for the future studies in this area.

Keywords: Stress, Management, Psychology

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1230

1217

Ayşe BÖRÜ (2000)

ÜNİVERSİTE GİRİŞ SINAVLARINDA ÖĞRENCİLERİN YAŞADIĞI KAYGI VE NEDENLERİ (ESKİŞEHİR TMS DERSHANESİ ÖRNEĞİ) Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Rüçhan GÖKDAĞ Üniversite sınavı Türkiye'nin eğitim koşullarında büyük öneme sahip bir olaydır. Öğrencilerin bu sınavla, gelecekleri belirlenmektedir. Bu da değişen sistemde, tek sınavla gerçekleşecektir. Üniversite sınavı gencin hayatında bir dönüm noktası niteliğindedir. Eğitim sisteminin özellikleri, çok sayıda öğrencinin sınava giriyor olması, üstelik tek aşamalı olması öğrencilerin başarısını etkilemektedir. Bu durumda öğrenciyi; sıkıntılı, heyecanlı ve yoğun bir hazırlık temposu beklemektedir. Uzun hazırlanma dönemi onlarda heyecanla birlikte bir sınav kaygısı oluşturmaktadır. Bunun yanında ailelerin tutumları da sınav kaygısını etkileyen bir nedendir. Ailelerin ders çalışma için zorlayıcı davranmaları, kendilerinin yapamadıklarını yada isteklerini çocuklarının başarılarında görüp tatmin olma gibi tutumlardan dolayı, öğrencilerin sorumlulukları, dolayısıyla kaygıları daha da artacaktır. Kaygılı bir psikolojik hal, öğrencilerde sinirlilik, gerginlik, huzursuzluk, paniğe kapılma, bilgileri unutma gibi belirti ya da davranışlarla kendisini gösterebilir. Özetle; öğrenciler ailesel, çevresel ve eğitim-öğretim sistemi ile ilgili nedenlerden dolayı kendilerini sıkıntı ve kaygı yaratıcı bir ortamda bulurlar. Sonuçta, sınav kaygısı öğrencilerin başarısını etkileyen bir faktördür.

Anahtar Kelimeler: Üniversite Sınavı, Kaygı, Başarı

ABSTRACT The university entrance exam in Turkey is an important millstone for many people. it used to be a twophased exam, but since 1999, it has changed to one general exam.

The new developments such as the single exam, increase in the amount of applicants, characteristics of educational system in Turkey effect the students' achievement. The students experience an emotional intensity during their preparation for the exam. This long preparation process also causes them to have an exam anxiety.

On the other hand, parents' attitudes and behaviors are the other factors effecting exam anxiety. Parents' forceful behaviors regarding exam preparation and their wish of identifying themselves with their children's success attach more responsibility and anxiety to this preparation process. Feeling tense and in panic, forgetting their knowledge are well-known symptoms of anxiety.

Finally, because of parental, environmental and educational reasons, the students find themselves in a boring and anxious situation. This anxiety is one of the primary factors effecting students' success in university entrance exam in Turkey.

Keywords: University Entrance Exam, Anxiety, Success

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1231

1218

Hayriye ERCAN (2000)

KARİYER YÖNETİMİNİN ÇALIŞAN MOTİVASYONUNA ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ÖRNEĞİ: FORD OTOSAN A,Ş. İNÖNÜ FABRİKASI Tez Danışmanı: Prof. Dr. Murat BARKAN Globalleşen dünyada son dönemde meydana gelen değişim hızı yönetim anlayışlarına taşınmış, varlığını sürdürmek isteyen şirketler hem kendi hem de çalışan başarısını destekleyecek sistemleri uygulamaları içerisine almaya başlamışlardır.

Bu zorunlu değişim sonucunda son yıllarda özellikle üzerinde durulan ve örgütlerde kullanılmaya başlayan kavram ' kariyer yönetimi kavramıdır'. Kariyer yönetim sistemi kullanılarak kişilerin bireysel hedefleri ile şirket hedeflerinin uyumlu hale getirilerek, kişilere gelişim fırsatı tanınması ve çalışan tatmininin arttırılması düşünülmektedir. Çünkü kariyer yönetimi; kariyer planlama ve kariyer geliştirme kavramlarını içine alarak, performans değerlendirme, eğitim, rotasyon, ücret yönetimi gibi birçok sistemin uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bunun yanında bir diğer önemli kavramın motivasyon olduğu anlaşılarak, çalışanların motivasyonları sağlanmadıkça kurulacak sistemlerde başarıdan söz edilemeyeceği anlaşılmıştır. Bu nedenle örgütler, çalışanların motivasyonlarını sağlayabilmek için birçok özendirici araçlar kullanmaya başlamışlardır.

Kullanılan özendirici araçların birçoğunun kariyer yönetim sistem içinde zorunlu yer aldığı görülmektedir. Bu düşünceden yola çıkılarak kariyer yönetim sistemi uygulamalarının çalışan motivasyonu üzerinde etkileri olacağı düşünülmektedir.

Bu çalışmada ayrıntılı olarak kariyer kavramı ele alınmış, kariyer gereklerinden yola çıkarak kariyer yönetim sistemi tanıtılmıştır. Bir diğer bölümde motivasyon ele alınarak motivasyon özendirici araçları ile kariyer yönetim sisteminin ilişkisi ele alınarak karşılaştırmaları yapılmıştır. Kariyer yönetim sistemi uygulamalarının motivasyon üzerinde etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için yapılan araştırma sonuçları incelenmiş ve uygulamaların motivasyona olan olumlu etkileri ayrıntılı olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Yönetim, Kariyer Yönetimi, Motivasyon

ABSTRACT In the recent years rate of change has affected management policies in globalised word and the companies which are planning to survive in the future has begun to implement systems to support the success of both company itself and employee's.

The result of this compulsory change is Career Planning Concept; which has been focused on and used widely in organizations. The idea behind using Career Management System to develop and improve the satisfaction of the employees by making individual targets compatible with company targets since Career Management makes it necessary to apply performance evaluation, training, rotation, and salary management systems by considering Career Planning and Career Development Concepts.

Additionally it has been understood that the other important concept is Motivation and it is not possible to mention the success of above systems without motivation of employees. As a result of the above-mentioned fact, organizations have started to use some tools for employee motivation. it is seen that most of these tools exists inevitably in Career Management System. By taking this as a starting point it is believed that Career Management System will have important effects on employee motivation.

In this study career concept was handled out in detail and Career Management System defined in the light of career necessities. On the Section motivation was worked out and relation between motivation improving tools and Career Management System was investigated comparatively. In order to better understand the effect of Career Management System applications on motivation, a survey was carried out and positive results of these applications on motivation has been obtained and presented in detail.

Keywords: Management, Career Management, Motivation

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1232

1219

Bahriye KOÇ (2000)

İŞLETMELERİN DEĞİŞİM SÜRECİNDEKİ ETKENLERDEN BİRİ OLARAK EĞİTİM Tez Danışmanı: Doç. Dr. Ali ŞİMŞEK Bu araştırmada, işletmelerde yaşanan değişim sürecinde eğitim çalışmalarının nasıl bir rol oynadığı incelenmiştir. Araştırmada işletmelerdeki değişim süreci örgütsel değişimin nedenleri, değişime karşı çalışanların tepkileri ve bu tepkileri en aza indirmenin yolları üzerinde durulmuştur.

Araştırmanın örneklemini Eskişehir ve yöresinde 500 ve üzerinde işçi çalıştıran, kendi sektöründe en büyük olan, altı özel büyük işletme oluşturmaktadır. Örneklem İstanbul Sanayi Odasının 1999 yılında yaptığı "En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu*' sıralamasından yararlanılarak seçilmiştir. Örneklemi; orta düzey yönetici konumundaki 107 müdür ve şef oluşturmuştur. Orta düzey yöneticilere konu ile ilgili 35 soruluk bir anket uygulanmıştır.

Elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemelerinde, frekans ve yüzde dağılımları kullanılmıştır. Frekans ve yüzde dağılımlarının sektörlere göre ayrıca çizelgeleri de yapılmıştır.

Araştırmada elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, işletmelerde yaşanan değişim süreci ile eğitim çalışmaları arasında anlamlı bir ilişki görülmüştür. Çalışanlara verilen eğitimler değişime uyum sürecini kolaylaştırmaktadır. Köklü değişimlerin yaşandığı bu işletmelerde değişimlere karşı olumlu bir tutum sergilenmektedir. Değişimlere karşı daha çok mavi yakalıların tepki gösterdiği görülmektedir. Mavi yakalılar eğitimlerden beyaz yakalılara göre daha az yararlanmaktadır. Beyaz yakalılar daha çok eğitim almakta ve değişime karşı çok az tepki göstermektedir. İşletmelerde, değişime karşı tepkileri en aza indirmek için bilgilendirme ve eğitim yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Değişim, İşletme, Eğitim

ABSTRACT This study examined the role of training activities in the process of change in companies. in this context, potential causes of organizational change, the reactions of employees against innovations and the ways of reducing opposition to change were studied.

The sample of the study included 107 medium level administrators from big companies in the representing six different sectors Eskişehir region. These companies were the largest in their sectors, according to the rank established by the Istanbul Chamber of Commerce in 1999. The members of the sample responded to a questionnaire which included 35 items.

The results show that there is a meaningful relationship between training activities and the change process. Generally, receiving training help employees to adapt themselves to change. it seems that employees have more positive attitudes toward change in companies where radical change are taking place. Blue colored employees exhibit more resistance to change. On the other hand, white colored employees take the change easily as a consequence at receiving functional training. Therefore companies conduct more training and informative sessions in order to reduce the opposition to important changes..

Keywords: Change, Management, Training

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1233

1220

Figen ÜNAL (2001)

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK BECERİLERİ VE BU BECERİLERİN KAZANDIRILMASINA YÖNELİK EĞİTSEL BİR MODEL ÖNERİSİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ali ŞİMŞEK Bu çalışmanın temel amacı, istihdam edilebilirlik becerilerini belirlemek ve bu becerilerin etkili biçimde kazandırılabilmesi için eğitim sisteminde yapılması gereken düzenlemeleri ortaya koymaktır.

Araştırma, genel tarama modelinde yürütülmüştür. Verilerin toplanması sürecinde belge tarama, anket ve yüzyüze görüşme teknikleri kullanılmıştır. İstihdam edilebilirlik becerilerini belirlemek amacıyla geliştirilen 100 maddelik Likert ölçeği Eskişehir'de farklı sektörlerde etkinlik gösteren ve çalışan sayısı 50'den çok olan 75 işletmenin insan kaynakları yöneticilerine uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel çözümlemeleri korelasyon, t-testi ve çoklu regresyon teknikleriyle yapılmıştır.

Sonuçlar göstermektedir ki, işverenler, işe başvuran adaylarda sorumluluk, teknoloji, uyum, ekip çalışması, zihinsel düşünme, iletişim, akademik işlem ve kendini yönetme becerilerini aramaktadırlar. İşverenlerin gerekli gördükleri becerilerin düzeyi ile çalışanların sahip oldukları becerilerin düzeyi karşılaştırıldığında ise, işverenlerin, işe başvuran adayları hiçbir beceri kategorisinde yeterli bulmadıkları anlaşılmaktadır. Eğitim sistemi ise ya genel nitelikli akademik bilgiler ya da dar kapsamlı meslek alanlarına özgü teknik becerilerin öğretimine odaklaşmaktadır. İstihdam edilebilirlik becerilerinin etkili biçimde kazandırılabilmesi için eğitimde bütünlüklü bir yeniden yapılanmaya gereksinim vardır.

Anahtar Kelimeler: İstihdam Edilebilirlik, Eğitim İletişimi, Beceri Kazanımı

ABSTRACT The main purpose of this study is to identify employability skills, assess the level of their existence in job applicants, and recommend necessary changes that should be carried out in restructuring the Turkish educational system.

The design of the study was based upon the general survey method. The data were gathered through literature review, questionnaire, and interview techniques. A Likert type scale, including 100 items related to employability skills, was administered to the human resources managers of the 75 selected companies in Eskişehir, each of which employed more than 50 workers and functioned in different sectors of the economy.

Correlation analysis, t-test, and multiple regression techniques were used in analyzing the data.

Results show that employers want certain employability skills in job applicants: These include the skills related to responsibility, technology, adjustment, team work, intellectual thinking, communication, academic knowledge, and self-management. However, employers indicate that job applicants exhibit none of these skills at a satisfactory level. The current educational system focuses either on teaching general academic information or narrowly-defıned technical skills. Thus, the educational system should be restructured for the successful acquisition of employability skills needed in all areas and by all people Keywords: Employability skills, Education Communication, Gaining Skills

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1234

1221

Ezgi GÜNGÖR (2002)

YÜKSEKÖĞRETİMDE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ANADOLU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ PİLOT UYGULAMA ÖRNEĞİNİN İNCELENMESİ Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Deniz TAŞÇI Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de yükseköğretimde uygulanan TKY sistemi ve bu doğrultuda da Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pilot Uygulama örneğinin incelenmesidir. Çalışmada, yükseköğretimde TKY sisteminin açıklanması, TKY sistemi uygulayan örnek Türk üniversitelerinin incelenmesi ve son olarak da TKY sistemi kapsamında Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pilot çalışma örneğinin incelenmesi gerçekleştirilmiştir.

Tarama modellerinden örnek olay tarama yöntemiyle yapılan çalışmada gözlem ve belgesel tarama yöntemleri uygulanmıştır. Anadolu Üniversitesi pilot uygulama çalışmasının gerçekleştirildiği Eğitim Fakültesi'nde Toplam Kalite Yönetimi uygulaması kapsamında gerçekleştirilen "Gelişim Yönetimi Projesi" (GYP) süreç basamakları belirlenmiş, Eğitim Fakültesi akreditasyon ve özdeğerlendirme çalışmaları kapsamında yapılanların ortaya konulması araştırmanın uygulama kısmını oluşturmuştur.

Araştırma sonucuna göre yapılan değerlendirmede; yükseköğretimde toplam kalite uygulamasının gereği ve bu amaçla daha önce bu uygulamayı gerçekleştiren kurumların çalışmalarının incelenmesinin çalışmayı yapmayı düşünen kuruma yol gösterici olduğu ortaya çıkmıştır. Anadolu Üniversitesi projeyi öncelikle bir fakültede başlatarak başarı ve sorunları bu örnekte görmeyi planlamıştır. Böylelikle sorunlar daha küçük boyutta kalmakta ve çözüm bulmak kolaylaşmaktadır. Proje başarıya ulaştığında bunu yaygınlaştırmak kolaylaşacak ve direnç grupları daha kolay aşılabilecektir. Eğitim Fakültesi misyonu gereği yeniliğe ve gelişmeye açık bir fakülte olması gerektiği sebebiyle projeyi sahiplenmiş durumdadır. Özdeğerlendirme sisteminin yerleştirilmeye çalışılması ve Akreditasyon çalışmalarının hızla sürdürülmesi Gelişim Yönetimi Projesi'nin iyi yolda geliştiğini ve ilerleme kaydettiğini ortaya koymaktadır. Çalışmada ortaya konulan bulguların, ileride yapılacak araştırmalarla desteklenmesine gereksinim vardır. Anadolu Üniversitesi Gelişim Yönetimi Projesi sonuçlandığında elde edilen sonuçlar yazılı hale getirilip, yayınlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Eğitim Sistemi, Toplam Kalite Yönetimi, Örnek Olay Yöntemi

ABSTRACT The aim of this research is to semtinize the TQM system used in higher education in Turkey along with the Sample Pilot Application in Education Faculty at Anadolu University. The explanation of TQM system in higher education, the analysis of Turkish universities applying TQM system, and the study of the sample pilot implementation in Education Faculty at Anadolu University in terms of TQM system have been realized in this research.

Observation and reviewing the literature methods were utilized in this study conducted according to case study method- one of the survey models. The phases of Project of Implementing Quality Management designed under the TQM implementation in Education Faculty, where the pilot application at Anadolu University was conducted, were described. The expression of the things done in terms of accreditation and self-evaluation studies at Education Faculty comprised the practical aspect of this research.

The evaluation of the findings of this research sets forth the requirement to implement TQM in higher education, and suggests that it will be guiding for the institution thinking of implementing TQM to examine the studies of institutions that have already been applying it. Planning to see the shortcomings and advantages on a single sample and thus mitigating the potential problems, and facilitating to find out the solutions Anadolu University have initiated the program at only one faculty. Providing that the project achieves its aim, it will be easier to spread it and to get the resistant groups over. Being open to innovations and developments owing to its mission Education Faculty adopted the project firmly. Striving to establish the self-evaluation system and conducting accreditation studies mark that the Project of implementing Quality Management is on the right track and advancing. The findings of this research need to be supported by further studies. The results should be printed & published upon the completion of the Project of implementing Quality Management at Anadolu University.

Keywords: Education System, Total Quality Management, Case Study Method

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1235

1222

Onur KUMTEPE (2002)

EĞİTİM KURUMLARINDA TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ UYGULAMASI VE İÇ MÜŞTERİ TUTUMUNUN BELİRLENMESİ Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ahmet Haluk YÜKSEL Toplam Kalite Yönetimi (TKY), bir kuruluşta üretilen mal ve hizmetlerin işletme süreçlerinin ve personelin sürekli iyileştirme ve geliştirme yolu ile en düşük toplam maliyet düzeyinde önceden belirlenmiş olan müşteri istek ve beklentilerinin tüm çalışanların katılımı ve kendilerinden beklenen yükümlülükleri yerine getirmeleri yolu ile karşılanarak işletme performansının iyileştirilmesi stratejisi olarak tanımlanabilir. Kalite çalışmalarının imalat sektöründeki başarısı karşısında eğitim sektörü de toplam kalite yönetimi kavramını ve felsefesini benimsemek ihtiyacını hissetmiştir. Eğitim sektöründe yapılan çalışmalar genellikle imalat sektöründe yapılan çalışmaların eğitime uyarlanması şeklinde olmaktadır.

Kaliteyi etkileyen en önemli faktör insan faktörüdür. İnsanı, eğitim sisteminin en stratejik alt sistemi olan okul örgütleri yetiştirmektedir. Okul örgütlerinin çıktısı olan insanın istenen düzeyde yetişmemesi, sadece bireyin kendisini ve yetiştiği okulu değil, aynı zamanda diğer örgütleri de etkileyecektir. Çünkü eğitimin çıktısı olan insan, her örgütün ihtiyaç duyduğu insan gücü girdisini oluşturacaktır.

Eğitim sürecini incelerken müşteri kavramının açığa kavuşturulması gerekmektedir. Bilindiği gibi bir kuruluşta kalitenin sağlanabilmesi için müşteri beklentilerinin karşılanması ve müşteri odaklı bir yönetim tarzının uygulanması zorunludur. Bu nedenle bir eğitim kurumunda kalitenin sağlanabilmesi için öğrencilerin, idari ve akademik personelin konumunun iyice belirlenmesi ve beklenti düzeylerinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Toplam Kalite Yönetimi, Eğitim Sektörü, İç Müşteri

ABSTRACT Total Quality Management (TQM) can be described as the improvement strategy of an organizations performance by meeting predetermined customer satisfaction and expectations at the least possible gross product/service cost level. Continuous improvement of product or services, management processes and personnel are also essential in TQM. The concept and philosophy of TQM are much needed and encouraged in the field of Education after its success in business. It is usually observed as the adaptation of business applications in education.

Human being is the most important factor that affects the quality. Schools, the most strategic sub-system of education, educate the human being. Since schools prepare the most important input of the organizations, the human being, a problem in the level of education affects not only individuals but also the organizations.

The concept of the customer must be analyzed carefully in an analysis of an educational process. Meeting the customer expectations and adopting a customer-centered management approach for the quality in educational organization are essential for obtaining the quality. In this regard, it is required to assess and define the expectations of students, personnel and the faculty, as well as their attitude towards TQM. Keywords: Total Quality Management, Education Sector, Internal Customer

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1236

1223

Zübeyda DURMUŞ (2003)

ÇEVRİMİÇİ EĞİTİM UYGULAMALARINA KATILAN ÖĞRENCİLERİN SAHİP OLDUKLARI OLANAK, YETERLİK VE TUTUMLARI İLE BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. C. Hakan AYDIN Bu araştırmanın amacı, çevrimiçi eğitimde öğrencilerin gerekli olanak, yeterlik ve tutumlara sahip olup olmadıklarını, sahip oldukları olanak, yeterlik ve tutumları ile başarıları arasında bir ilişki olup olmadığını ve sahip oldukları olanak, yeterlik, tutumlar ve başarılarının cinsiyete göre değişip değişmediğini tespit ederek elde edilen bulgular ışığında öneriler sunmaktır.

Araştırmada anket tekniği kullanılmış olup, anket 44 soru ve iki bölümden oluşmaktadır. Anketin birinci bölümünde yer alan ilk dokuz soru öğrencilerle ilgili kişisel bilgiler ve bilgisayar kullanımına yöneliktir. İkinci bölümde ise çevrimiçi ders alan öğrencilerin sahip oldukları olanak, yeterlik ve tutumlarla ilgili bilgilere ulaşmayı hedefleyen 35 maddeden oluşan Likert tipi ölçek bulunmaktadır. Verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSS programı aracılığıyla korelasyon ve t testi teknikleri ile yapılmıştır.

Araştırmaya 2002-2003 öğretim yılında üçüncü sınıf okuyan Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı (İÖLP) öğrencilerinden oluşan 70 kişilik bir grup denek olarak katılmıştır.

Sonuç olarak, çevrimiçi eğitimde öğrencilerin başarılarıyla sahip oldukları olanak, yeterlik ve tutumları arasında doğrusal olmasına rağmen anlamlı bir ilişki çıkmamıştır. Araştırmanın bulguları, genel anlamda kız ve erkek öğrencilerin olanak, yeterlik ve tutumları arasında anlamlı bir fark olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Çevrimiçi Eğitim, Uzaktan Eğitim, Yeterlik, Tutum

ABSTRACT The aim of this study is to find out whether the students in online education have required facilities, competencies and attitudes. Another aim of the study is to determine whether there is a relationship between the achievements of the students and their facilities, competencies and attitudes, and the final aim of the study is to identify whether the facilities, competencies and attitudes have a difference with gender; and to suggest further implications within the light of the results.

The study was designed on the base of general survey method. The questionnaire consisted of two parts with 44 questions. The first 9 questions in the questionnaire aimed to gather personal information about the participants. A Likert type scale including 35 items to reach information about the facilities, competencies and attitudes the students have. Correlation analysis and t test were the techniques used in analyzing the data. The participants of the study were 70 students of Anadolu University Open Education Faculty English Language Teaching Program.

Results of the study indicated that although there was a truth-functional relationship between the achievement of the students and the facilities, competencies and attitudes they have, there was no significant relationship between these items. The results of the study also showed that there was significant difference between the facilities, competencies and attitudes of the male and female students.

Keywords: Online Education, Distance Education, Attitude, Competence

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1237

1224

Dilek TURAN EROĞLU (2003)

ÇEVRİMİÇİ DERS VEREN ÖĞRETMENLERİN ÜSTLENMESİ GEREKEN ROLLER VE SAHİP OLMALARI GEREKEN YETERLİLİKLERİN BELİRLENMESİ (ANADOLU ÜNİVERSİTESİ'NDE BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ) Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. C. Hakan AYDIN Bu araştırmada çevrimiçi öğretmenlerin çevrimiçi ortamda ders verirken ne tür rolleri üstlendikleri ve ne tür yeterliliklere sahip olduklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çevrimiçi ders veren öğretmenlerin üstlendikleri rollere ve sahip oldukları yeterliliklere ilişkin görüşleri alınmıştır. Sahip oldukları olanak, beceri ve tutumların ortak adına yeterlilik denilmiştir.

Araştırma tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma kümesini Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Programında çevrimiçi ders veren 20 öğretim elemanı oluşturmaktadır.

Araştırmanın amacım gerçekleştirmeye yönelik veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan "Çevrimiçi Öğretmenlerin Üstlenmesi Gereken Roller ve Sahip Olmaları Gereken Yeterlilikler Anketi" aracılıyla 2003 yılı Nisan ayı içerisinde toplanmıştır. Verilerin istatistiksel çözümlemeleri "SPSS" programı (Statistical Program for Social Sciences) kullanılarak gerçekleştirilmiştir.

Araştırmadan elde edilen bulgulara göre çevrimiçi ders veren öğretmenlerin üstlenmeye gerek gördükleri rollerin birçoğunu kendilerinin üstlenmediği ve sahip olunması gerektiğini düşündükleri yeterliliklerin pek çoğuna kendilerinin sahip olmadığı sonucu elde edilmiştir. Böylece öğretim elemanlarına çevrimiçi eğitimin doğasından haberdar olabilecekleri ve etkili bir biçimde çevrimiçi ders verebilmeleri için gerekli gördükleri yeterliliklerin kazandırabileceği bir eğitim önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çevrimiçi Eğitim, Öğretmen Rolleri, Öğretmen Yeterlilikleri

ABSTRACT This study intends to identify the roles and competencies of the online teachers. In accordance with the aim of the study, online teachers were asked what kinds of roles they should adopt and what sorts of competencies they should have in order to facilitate the distant students' learning. The attitudes, skills and facilities of the online teachers are all called as "competencies."

The study has been conducted with a descriptive method. The study group has consisted 20 online-teachers of Anadolu University Distance English Language Teaching Program (DELT).

The data has been gathered by the researcher with a questionnaire called "The Roles of Online Teachers and Competencies for The Online Teachers." The data was gathered in April, 2003. The statistical findings have been obtained via "SPSS" (Statistical Program for Social Sciences).

The data of the research revealed that the online teachers do not take the roles which they find necessary to adopt in online medium, and they think they do not have the necessary competencies for online teaching.

Thus, a training program via which the online teachers be recruited has been suggested.

Keywords: Online-teaching, Teachers’ Roles, Teachers’ Competiencies

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI

1238

1225

Nebiye AK ÖZAYDEMİR (2005)

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ INTERNET'İN ÖĞRETİM AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Hasan ÇALIŞKAN Bu araştırmanın temel amacı, Anadolu Üniversitesi öğretim elemanlarının Internet'in öğretim amaçlı kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemek ve iyileştirmeye yönelik öneriler geliştirmektir.

Araştırma, genel tarama modelinde yürütülmüştür. Bilgi toplama sürecinde belge tarama ve bilgi toplama aracı kullanılmıştır. Anadolu Üniversitesi öğretim elemanlarının Internet'in öğretim amaçlı kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla geliştirilen bilgi toplama aracı, öğretim elemanlarına yönelik bilgilerin yer aldığı anket tipi ve beş dereceli hazırlanan 17 maddeli ölçek tipi sorudan oluşmaktadır. Hazırlanan bilgi toplama aracı örneklemde yer alan fakülte ve yüksekokullardaki 190 öğretim elemanına uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel çözümlemelerinde merkezi dağılım ve değişkenlik ölçülerinin yanı sıra, t-testi ve varyans analizinden yararlanılmıştır.

Sonuçlar, öğretim elemanlarının bilgisayar ve Internet'i kullandığını ve en öncelikli kullanımın araştırma ve iletişim amaçlı olduğunu göstermiştir. Ayrıca öğretim elemanlarının Internet'in öğretim amaçlı kullanımında az deneyimli bir kitle olduğu gözlenmektedir. Öğretim elemanlarının Internet'i varolan dersleri açısından tamamlayıcı bir ortam olarak gördüğü, materyal yayınlamak ve öğrenenlerle iletişim kurmayı gelecek planlarında yer verdikleri görülmüştür. Ancak Internet üzerinden tümüyle bir dersi gerçekleştirmeye sıcak bakmadıkları ya da kendilerini yeterli bulmadıkları görülmektedir.

Internet'in öğretim amaçlı kullanımı konusunda deneyimi olan öğretim elemanları, deneyimsiz olanlara oranla içerik geliştirme etkinliği dışında tüm etkinliklere gelecek ile ilgili planlarında daha az yer vermektedir. Öğretim elemanları Internet ile etkili bir eğitim yapılabileceğine ve gelecekteki eğitim şeklinin çevrimiçi eğitim olacağına inanmaktadırlar. Öğretim elemanları Internet'in öğretim amaçlı kullanımında engel olarak öğreticilerin zaman sorunlarının yanı sıra öğrenenlerin beceri ve kaynak sorunlarını görmektedirler. Öğretim elemanları Internet'i öğretim amaçlı kullanma konusunda eğitim isteminde bulunurken eğitimin hem yüz yüze hem de Internet'ten yapılmasını yeğlemektedirler.

Anahtar Kelimeler: Internet, Eğitim, Genel Tarama Modeli, Çevrimiçi Eğitim

ABSTRACT The main purpose of this study was to determine the opinions of faculty at Anadolu University on the educational use of Internet and to develop suggestions to improve them.

The study was carried out within the limits of the general survey method. The data were gathered through literature review and on questionnaire. The questionnaire, which consisted of several questions about the faculty and 17 Likert- type questions, was prepared to determine the perspectives of faculty on the use of Internet for educational purposes. This questionnaire was administered to 190 faculty members at the faculties and schools in the' university. Descriptive statistics, variability measures, t-test and variance analysis were used in analysing data.

The results show that the faculty use computers and Internet and the most common use was mostly for research and communication purposes. it was observed that the faculty was a sample with little experience in the use of Internet for educational purposes. The faculty members view the Internet as a complementary tool for their current traditional courses and plan to use it in publishing the materials and communicating with the learners in the future. However, they are not eager to realise a course fully on the Internet or do not consider themselves sufficient in the subject matter.

The faculty who had previous experience on the use of Internet for educational purposes, compared to the inexperienced faculty, prefer all related activities except content development less on their future agenda. The faculty believe that effective education can be achieved through Internet and the principal educational format of the future will be online education. The faculty members consider instructors' lack of time, the learners' skill and resource problems as obstacles on the educational use of Internet. While the faculty demand training on the use of Internet for educational purposes, they prefer the training to be both face-to-face and via Internet in a mixed fashion.

Keywords: Internet, Education, General Survey Method, Online Education

EĞİTİM İLETİŞİMİ VE PLANLAMASI