ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI DERS NOTLARI
15 RUHSAL BOZUKLUKLARDA SAĞALTIM Prof. Dr. Yunus Emre Evlice RUHSAL BOZUKLUKLARDA İLAÇ SAĞALTIMI Doğru tanı ilaç sağaltımında ilk basamağı oluşturur. İlaç sağaltımına başlamadan önce hastanın ruhsal ve fiziksel yönden tüm incelemeleri yapılmalıdır. İlaç seçiminde, hastanın genel tıbbi durumu, verilen ilacın yan etkileri ve güvenilirliği, göz önünde bulundurulmalıdır. Kullanılan ilaç etkin olan en düşük dozda verilmeli, ilacın kullanım şekli ve yan etkileri hakkında hasta ve yakınları bilgilendirilmelidir. Bir ilacın etkinliğine karar vermek için en az üç hafta süreyle kullanılması gerekir. Hekim ilacın olası ve beklenen yan etkileri dışında, nadir görülen yan etkilerine karşı da hazırlıklı olmalı, kontrol ve görüşmelerle bu yan etkileri soruşturmalıdır. Yaşlı hastalarda, ilaç dozları düşük tutulmalı, hamile ve emziren kadınlarda ilaç sağaltımından kaçınılmalıdır; bu kural, annenin ağır ruhsal bozukluğu olduğu durumlarda göz ardı edilebilir. Psikofarmakoterapide en teratojenik olan ilaçlar lityum ve antikonvülzanlardır. Lityum, Ebstein anomalisini de içeren yüksek oranda doğumsal anomalilere neden olmaktadır. I ) ANTİPSİKOTİKLER Antipsikotik ilaçlar genellikle şizofreni, mani ve sanrılı bozukluklarda kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar için başlangıçta kullanılan “majör trankilizan” terimi artık tarihe karışmıştır. Antipsikotiklerin çoğu nörolojik yan etkilere neden olduğundan, ”nöroleptikler” olarak da tanınır. En eskisi ve en çok kullanılanı klorpromazindir. Terapötik etkileri bakımından aralarında önemli bir fark olmamakla birlikte, bu ilaçlar klorpromazine eşdeğer dozlarına göre düşük ve yüksek potanslı olarak ikiye ayrılırlar. A ) Düşük Potanslılar : Klorpromazin, tiyoridazin, mezoridazin. Bu ilaçlar, daha çok antikolinerjik yan etki, sedasyon ve hipotansiyon yaparlar, epilepsi eşiğini düşürürler, ekstrapiramidal yan etkileri daha azdır. B ) Yüksek Potanslılar: Haloperidol, flufenazin, trifluoperazin, pimozid.