ГАЗЭТА ДЛЯ ЖЫХАРОЎ ВІЛЕНСКАГА КРАЮ / ЛЮТЫ’09 Астравецкая пляцоўка абраная для будаўніцтва атамнай станцыі, абвесціў першы віцэ-прэм’ер Уладзімір Сямашка. «Росатом» стане генеральным падрадчыкам будаўніцтва. Пра гэта паведаміў дырэктар дэпартамента па развіцці ядзернай энергетыкі Міністэрства энергетыкі Мікалай Груша.
ВЫРАШАНА: АЭС ЗА 30 КМ АД НАРАЧЫ
П
ерамовы з расійскім бокам пройдуць у пачатку 2009 году. З ягоных словаў, беларуская адміністрацыя не мела іншага выйсця, бо атрымала прапанову толькі ад расійскай кампаніі. У сваю чаргу, пасол Францыі ў свой час звярнула ўвагу, што тэндэрная прапанова была сфармулявана такім чынам, што яе выканаць мог толькі «Росатом», бо толькі расійская кампанія будуе рэактары запрошванага тыпу. Французская «Арэва» і амерыканска-японская карпарацыя вырабляюць рэактары іншага пакалення. Атамная электрастанцыя ў Беларусі будзе збудавана між мястэчкамі Міхалішкі і Варняны ў Астравецкім раёне (Гродзенская вобласць). Гэта ўсяго за 30-40 км ад Вільні – сталіцы Вялікага Княства Літоўскага і пэрліны ў нацыянальнай спадчыне народаў ВКЛ, а таксама і за 30-40 км ад найбольшага возера краіны, Нарачы. Гэтая адлегласць выглядае злавесна, калі ўлічыць, што 30-кіламетровая зона вакол Чарнобыльскай АЭС стала непрыдатнай для пражывання чалавека на стагоддзі. Астравецкай пляцоўцы аддалі перавагу перад альтэрнатыўнымі варыянтамі Быхава й Чавусаў. Прадказальны выбар расійскага падрадчыка быў абвешчаны адразу пасля перамоваў Аляксандра Лукашэнкі ў Маскве, вынікам якіх стала абяцанне чарговы год пастаўляць у Беларусь газ «па прымальных цэнах». Рэжым Аляксандра Лукашэнкі атрымлівае шматмільярдныя датацыі ад Маск-
вы ўзамен за доўгатэрміновую прывязку беларускай гаспадаркі да Расіі праз поўную залежнасць ад паставак энерганосьбітаў і выгадную Маскве замежную і культурную палітыку. Многія беларускія навукоўцы і эколагі крытыкавалі як само рашэнне аб пабудове АЭС у Беларусі, так і выбар расійскіх
ШЭСЦЬ АРГУМЕНТА Ў СУПРАЦЬ будаўніцтва АЭС у Астравецк ім раёне с. 4
тэхналогій. Адзінай мегакатастрофай у гісторыі атамнай энергетыкі стаў выбух на Чарнобыльскай АЭС, збудаванай акурат саветамі. Паводле http://nn.by/
2
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г.
Ирина Крылович:
СТРОИТЕЛЬСТВО АЭС ТОЛЬКО УВЕЛИЧИТ НАШУ ЗАВИСИМОСТЬ ОТ РОССИИ Независимые эксперты считают, что строительство АЭС в Беларуси неоправданно и экономически невыгодно.
К
ак не так давно заявлял Александр Лукашенко, «противниками мирного атома» в Беларуси являются «бандиты от политики» и «враги нашего народа». Власти готовы начать подготовительные работы на площадке размещения будущей АЭС уже с 1 января 2009 года. Тем не менее, ряд экспертов по-прежнему считают нецелесообразным строительство АЭС. Более того, у них появились новые аргументы. Сегодня строительство АЭС экономически невыгодно, заявил «Салідарнасці» руководитель аналитического центра «Стратегия» Леонид Заико.
и несколько лет назад, в момент принятия правительс твом такого решения. «Как тогда, так и сейчас конкретных экономических обоснований по строительству атомной электростанции в Беларуси озвучено не было. Все расчеты и прогнозы по окупаемости
«БЕЛАРУСЬ ДОЛЖНА ОТКАЗАТЬСЯ ОТ СТРОИТЕЛЬСТВА АТОМНОЙ ЭЛЕКТРОСТАНЦИИ. Эта энергетическая стратегия в новых экономических условиях стала бессмысленной. Так что нужно разработать новую. За последний год цена на нефть в мире упала в четыре раза. В связи с этим Беларуси гораздо проще сориентироваться на другие виды топлива», – считает Леонид Заико. По словам экономиста, в нашей стране в поддержку строительства АЭС выступает сильное ядерное лобби и политики, склонные к грандиозным проектам. При этом, отмечает Леонид Заико, они не учитывают, что строительство атомных электростанций – чрезвычайно дорогое удовольствие. Кроме того, их трудно выводить из производства. «Учитывая все это в совокупности, АЭС может оказаться абсолютно неэффективным проектом. Да и у нас нет средств на него. Вообще, сегодня было бы правильнее вкладывать деньги в развитие конкурентоспособности экспортных отраслей, а не закапывать их в молекулы и атомы!» – утверждает Леонид Заико. Обозреватель еженедельника «Белорусы и рынок» Ирина Крылович согласна с экономистом. По ее словам, сегодня строительствоАЭСнеоправдано.Впрочем,как
были сделаны с оглядкой на российский опыт, хотя, понятно, что условия у наших стран разные, так как станции там были построены еще в советские времена. Кроме того, в период финансового кризиса сложно найти ресурсы на воплощение в жизнь такого проекта. Нам придется обращаться за инвестициями к России или Китаю, чтобы получить как можно более дешевые кредиты, но это только увеличит нашу зависимость от этих стран», – считает Ирина Крылович. Сегодня, как и в ближайшую пятилетку, эта энергетическая стратегия не актуальна. Стоимость строительства АЭС за последние годы выросла вдвое. Может быть, в период кризиса она стабилизируется, но предсказать, как поведут себя цены в ближайшие 10 лет – невозможно.
Что же касается текущего момента, то существующие сегодня в Беларуси станции могут работать как на газе, так и на мазуте. Раньше это стоило дорого. Но сегодня, когда цены на нефтепродукты падают, ситуация меняется в обратную сторону. Между тем, как накануне заявил инженер ГУ «Дирекция строительства атомной электростанции» Владимир Петрушкевич, подготовительные строительные работы на площадке размещения будущей атомной станции в Беларуси планируется начать сразу после подписания акта выбора площадки. Речь идет о начале работ подготовительного периода, который включает строительство пионерной стройбазы, пионерного жилого поселка и транспортных коммуникаций. Примечательно, что и сами власти понимают: сегодня мазут – актуальный вид топлива. На днях источник в органах госуправления сообщил ПРАЙМ-ТАСС, что правительство Беларуси запретило нефтяным компаниям поставлять мазут на экспорт. По его словам, сейчас концерн «Белнефтехим» консолидирует объем мазута в целях возможного использования его в качестве резервного топлива. «Неизвестно, по какой цене Беларусь будет получать природный газ в следующем году. Может так случиться, что топить мазутом будет дешевле», – отметил собеседник агентства. www.charter97.org
3
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г.
Решение о строительстве АЭС в Беларуси принято с нарушением ОРХУССКОЙ КОНВЕНЦИИ 21 января в Островце планировалось начало строительства четырех 9-этажных домов для строителей атомной электростанции. А ровно через год, как сообщил на заседании Национального совета по трудовым и социальным вопросам в Минске первый вице-премьер Владимир Семашко, «мы должны начать строить промышленную площадку в районе Островца». Между тем, «зеленые» отмечают, что решение о строительстве АЭС принято с нарушением Орхусской конвенции – общественность не участвовала в процессе принятия этого экологически значимого для Беларуси решения.
Б
уквально за два дня до заявления первого вице-премьера инженер госучреждения «Дирекция строительства атомной электростанции» Владимир Петрушкевич сказал на пресс-конференции, что работы по строительству АЭС могут начаться на следующий день после подписания акта о выборе площадки: - После подписания акта о выборе площадки, который согласно законодательству об атомной энергии утверждает президент, работы будут начаты сразу. Подписал ли президент документ, неизвестно. Не исключено, что это случится также обыденно, как произошел и выбор. Между тем, атомная станция – это не рядовое предприятие. Те последствия строительства, о которых мы только знаем, настораживают. Координатор товарищества экологических организаций «Зеленая сеть» Ярослав Бекиш сказал «Завтра твоей страны», что большинство экологических организаций сети выступают против ядерной энергетики в принципе. Сам же он придерживается такого мнения: - На мой взгляд, атомная – это не то направление энергетики, которое следует развивать в современном мире. Необходимо развивать альтернативные источники энергии. Такая энергетика экологически безопаснее, устойчивее. Трудно также согласиться, что атомная
энергетика, как это часто можно услышать, более климатически дружественная, поскольку якобы не имеет выбросов и даже самой трубы, через которую они происходят. Во-первых, подчеркивает Ярослав Бекиш, трубами АЭС все же обладают. Во-вторых, существуют другие проблемы – такие, как, например, нагрев воды, который происходит в водоемах около станции для их охлаждения. Также нельзя рассматривать деятельность АЭС вне полного цикла, который начинается с добычи топлива, транспортировки, утилизации ядерных отходов. При таком рассмотрении, по мнению собеседника «Завтра твоей страны», ни о какой экологической безвредности речи быть не может. Что до выбора площадки, то Ярослав Бекиш отмечает: - Если даже признать неизбежность строительства АЭС в Беларуси, то Островецкая площадка – неправильный выбор. Слишком близко к Нарочи, заповеднику, Голубым озерам. Даже если Островец подходит для строительства по техническим или геополитическим характеристикам, в экологическом смысле это наихудший вариант.К сожалению, не было организовано предварительное общественное обсуждение, но строительство еще не началось – есть надежда, что ситуация изменится. Тем не менее, важно осознавать, в каком правовом поле предполагается строительство станции. Ярослав Бекиш подчеркивает – решение о строительстве АЭС в
Беларуси принималось с нарушением Орхусской конвенции, которая ратифицирована Беларусью. Конвенция предполагает доступ к информации, участие общественности в процессе принятия решений, касающихся окружающей среды. Ярослав Бекиш настаивает на увеличении влияния общественности на принятие экологически значимых решений в Беларуси, а строительство АЭС – одно из наиважнейших решений в этой связи. – Вопрос строительства должен соответствовать Конституции и Орхусской конвенции. Это как раз та значимая, стратегическая тема, которая должна выноситься на референдум. При этом не может происходить информирование общественности лишь о положительных сторонах строительства АЭС, что недостаточно для серьезного и осознанного анализа и, как результат – информированного участия и выбора, – отмечает координатор товарищества экологических организаций. – Необходимо провести общественные слушания по строительству АЭС с привлечением экспертов, способных представить различные точки зрения, и довести результаты дискуссии до общественности. И знаете, я не исключаю, что слушания все же пройдут. Власть начала менять в последнее время курс в сторону либерализации. По мнению Ярослава Бекиша, принципиально, чтобы обсуждение не стало формальностью. Виктор ЛИСТОПАДОВ Паводле www.zautra.by
4
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г.
ШЭСЦЬ АРГУМЕНТАЎ СУПРАЦЬ будаўніцтва АЭС у Астравецкім раёне Адразу скажу, што я не супраць будаўніцтва АЭС у Беларусі. Але перакананы, што ў нас на Астравеччыне такая станцыя прынясе толькі страты ў маштабах усёй краіны.
самым цэнтры раёна дадасць да гэтага яшчэ адну зону – рэжымную. У выніку й без таго абмежаваныя магчымасці турызму будуць цалкам закрытыя. І ніхто не пабачыць: адзінай у Беларусі даўняй Кальварыі ў лесе ўздоўж Віліі (гэта ў нас у Дубку), цудадзейнага абраза Маці Божай у Гудагаі, Дубніцкай сядзібы, у якой пісаў свае творы нобелеўскі лаўрэат Генрых Сянкевіч, сядзібы ў Трокеніках, дзе прайшло дзяцінства сусветна вядомага мастака Мар’яна
АРГУМЕНТ ПЕРШЫ – БЯСПЕКА. Менавіта на Астравеччыне зафіксаваны прэцэдэнт самага моцнага беларускага землятрусу. Сто гадоў таму газета «Наша Ніва» (1909 г., № 3) пісала, што 17 снежня а 5 гадзіне зрання – яшчэ было цёмна, жонку арандатара фальварка Сяржанты (2 км ад станцыі Гудагай) разбудзіў страшэнны гром. Зазвінелі шыбы ў вокнах і здалося гаспадыні, што падае дом. Але ўсё сціхла; хутка прыбег і арандатар, што быў пры скаціне ў хляве і расказаў, што і ён таксама чуў гул, быццам гром праляцеў па небе, зямля задрыжала, і жывёлы пападалі на калены. Выбегшы з хлява, ён убачыў недалёка роў глыбокі, які цягнуўся мусіць з вярсту з поўначы на паўднёвы ўсход. Думаюць, што гэта водгалас таго страшэннага трасення зямлі, што зруйнавала ў Італіі некалькі вялікіх гарадоў і без ліку вёсак. На маёй Астравеччыне Сяржанты – не адзінае месца, дзе адчувалася трасенне зямлі. Са словаў былога дырэктара Гярвяцкай школы спадара Пяткевіча Эдуарда Міхайлавіча 1925 году нараджэння мне вядома, што яго бацька таксама быў сведкам згаданага землятрусу. Зямля трэслася настолькі моцна, што посуд у хаце ляцеў з паліцаў. Беларускія адмыслоўцы (Р.Гарэцкі, А.Емяльянаў, А.Бабарыкін) ацанілі той землятрус 1909 году ў 7 балаў паводле шкалы Рыхтара. І сёння намеснік міністра энергетыкі Беларусі Міхаіл Міхадзюк пагадзіўся з тым, што менавіта ў Астравецкай пляцоўкі бал сейсмічнасці найвышэйшы з усіх чатырох пляцовак (naviny.by, 04.06.2008).
ДРУГІ АРГУМЕНТ – ПРЫРОДА. Гаворка пра разбурэнне ўнікальных прыродных комплексаў, якія знаходзяцца на берагах ракі Вяллі-Віліі (такіх, як напрыклад ваколіцы гары Замкоўкі, пра якую 150 гадоў таму пісаў заснавальнік беларускай навуковай археалогіі Канстанцін Тышкевіч), а таксама ў межах яе вадазабору (у тым ліку гэта заказнікі – Блакітныя і Сарачанскія азёры плюс Нарачанскі Нацыянальны парк).
Як краязнавец паводле прызвання і географ паводле адукацыі я ведаю, што ні ў гісторыка-культурным, ні ў прыродаэколага-рэкрэацыйным плане, ні адна з прапанаваных пляцовак і блізка не можа параўноўвацца з Астравецкай.
ПА-ТРЭЦЯЕ – ТУРЫЗМ.
Мне, як карэннаму жыхару Астравеччыны, хочацца паўсюль прапагандаваць свой край, і я заўсёды гатовы, маючы вольную хвіліну, правесці экскурсію для кожнага, хто толькі гэтага пажадае. Але, калі прачытаўшы гэтыя радкі, вы вырашылі наведаць Астравеччыну, вас чакае вялікае расчараванне. Бо квіткі ні на цягнік, ні на аўтобус вам не прададуць, хоць яшчэ нават і катлаван не пачалі капаць пад АЭС. А калі вы прыедзеце ў наш раён на сваім уласным аўто, то і ў такім разе зможаце знаходзіцца на яго тэрыторыі не больш за тры гадзіны, ды й то толькі транзітам. Каб пабыць болей, вам трэба «легалізавацца». Рэч у тым, што і без АЭС увесь Астравецкі раён – памежная зона. Будаўніцтва атамнай станцыі ў
Богуша-Шышкі, радавой сядзібы Бжастоўскіх ля Міхалішкаў, дому ў Баранях, дзе нарадзіліся слынныя браты Стаповічы і шмат-шмат усяго іншага, што захавалася і дажыло да XXI стагоддзя на Астравеччыне і чаго няма ў наваколлі Кукшынаўскай, Краснапалянскай ці Верхнедзвінскай пляцовак і болей нідзе ані ў Беларусі, ані ў свеце. Бывай тады і «астравецкая швейцарыя», як называе ўзгорыстую паўднёва-заходнюю частку Астравеччыны наш зямляк Адам Мальдзіс. На Астравеччыне на адгор’ях Ашмянскага ўзвышша выдатны рэльеф для горналыжных і горных велатрасаў (што для Беларусі вялікая рэдкасць!), якія ў сукупнасці з запланаваным недалёка адсюль (на самым вялікім у рэспубліцы возеры Нарач, якое і само па сабе ёсць унікальны аб’ект) аквапаркам і ўжо існуючымі там санаторыямі і базамі адпачынку, рэкамі Страчай (дарэчы адзіная з беларускіх рэкаў у былым СССР мела другую катэгорыю складанасці і таму для нас
5
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г. унікальная, бо фактычна горная з шматлікімі перакатамі і вадаспадамі) і Вяллёй (з якой плануюць браць ваду для станцыі, бо яна працякае ўсяго ў некалькіх кіламетрах ад пляцоўкі), шматлікімі азёрамі ды добрай сотняй памяткаў і помнікаў даўніны, што існуюць на тэрыторыі нашага рэгіёну (толькі ў Варнянах старажытная цэнтральная плошча XVIII ст. займае каля 5 га тэрыторыі і там няма ніводнага будынка пабудаванага нават у XIX стагоддзі, і гэты архітэктурны ансамбль адзіны ў краіне і не мае такіх маштабных аналагаў на ўсёй тэрыторыі Беларусі (а гэта 6,5 км ад пляцоўкі, мала без чаго ў 2-км зону адсялення не патрапляе!) – усё гэта магло б стаць у перспектыве найлепшым у краіне рэкрэацыйна-аздараўленчым цэнтрам!
ЧАЦЬВЁРТЫ АРГУМЕНТ – ВАДА. Вада з Вяллі і без АЭС у даволі вялікім аб’ёме забіраецца для патрэбаў сталіцы. Са словаў інжынера ГУ «Дырэкцыя будаўніцтва атамнай электрастанцыі» Уладзіміра Петрушкевіча, якраз адным з асноўных фактараў прыняцця рашэння будаўніцтва АЭС менавіта ў Астравецкім раёне з’явілася наяўнасць тут дастатковай колькасці водных рэсурсаў. А гэта якраз гаворка пра Вяллю, якую летась
Ні ў гісторыка-культурным,ні ў прырода-эколага-рэкрэацыйным плане, ні адна з прапанаваных пляцовак і блізка не можа параўноўвацца з Астравецкай. нават у ніжнім цячэнні (пад Коўнам) мне ўдавалася лёгка пераходзіць уброд…
ПЯТАЕ – ВЕЦЕР. У Беларусі пераважаюць паўночна-заходнія вятры і дастаткова бегла зірнуць на карту, каб зразумець, што ў выпадку аварыі, альбо нават адзінкавага радыяцыйнага выкіду, воблака з 90%-най доляй верагоднасці будзе рухацца на Мінск. Да таго ж з усіх прапанаваных Астравецкая пляцоўка знаходзіцца ў найбліжэйшай адлегласці да сталіцы.
І АПОШНЯЕ, ШОСТАЕ, – СТРОНГА. На гербе Астраўца змешчана выява стронгі (фарэлі), гэта рыба сямейства ласасёвых і яна водзіцца прынамсі ў пяці рэках Астравецкага раёну. А, як вядома, стронга можа існаваць толькі ў чыстай і досыць халоднай вадзе і гэта лепшы індыкатар экалагічнага стану нашых рэк. Хто ведае, якой стане МаціВялля-Вулляна ўжо праз бліжэйшыя 810 гадоў? Ці захоча пасля прыняць яе ў свае абдымкі Бацька-Нёман? Алесь ЮРКОЙЦЬ Паводле http://nn.by/
АЭС, ПРА ЯКУЮ НАМ НЕ КАЖУЦЬ Калі пачаліся размовы аб будаўніцтве ў Беларусі АЭС і з’явіліся прапановы будаўнічых пляцовак, з жахам убачыў сярод іх адну – Астравецкую. Сэрца адчувала, што выбар спыніцца менавіта на ёй, бо яна знаходзіцца блізка да Літвы. На мой погляд, у гэтым выбары ёсць затоены палітычны намер. І ён прыкры.
А
днак маё непрыманне такой ідэі звязана найперш з экалогіяй... ...Гэты рэгіён Беларусі спрыяльны для развіцця ўзнаўляльных крыніц энергіі. На кожнай малой рачулцы колісь былі запруды, дзе эфектыўна выкарыстоўвалася энергія вады. Яшчэ ў 1960-я гады, едучы па шашы з Астраўца ў Міхалішкі, можна было заўважыць ля вёскі Філіпаны, на ўзгорку, вятрак, які спраўна працаваў. У самым цэнтры Астраўца, на рацэ Лошы, дзейнічаў млын, які выкарыстоўваў энергію вады. За 5 км ад Астраўца, на рацэ Лошы, у 1955 годзе была пабудавана Янаўская ГЭС. Зусім недалёка ад яе, прыкладна на адлегласці 16 км, у ніжнім цячэнні ракі Ашмянкі, амаль на мяжы з Смаргонскім раёнам, была пабудавана Рачунская ГЭС. Гэтыя дзве электрастанцыі разам мелі магутнасць больш за 2000 Квт. Два гады таму давялося пабываць на плацінах гэтых ГЭС. Адна плаціна ўтварае Янаўскае вадасховішча, а другая – Рачунскае. Вось дзе прыклады безгаспадарчага выкарыстання аб’ектаў, якія б давалі танную электраэнергію. Плаціны захаваліся, а будынкі, дзе месціліся генератары і абсталяванне – разрабаваныя, разбураюцца. Асаблівасцю энергіі ветру, вады, біямасы і сонца з’яўляецца тое, што «сыравіна» абыходзіцца амаль бясплатна і амаль заўсёды ў наяўнасці і ў бязмежнай колькасці, толькі што выдаткі на яе выкарыстоўванне сёння яшчэ даволі высокія.
Чаму замест адной гіганцкай АЭС не скіраваць сродкі на тысячы такіх мікрапраектаў, што дадуць жыццё тысячам мястэчак і вёсак? Напрыклад, у Германіі прыняты закон аб узнаўляльных крыніцах энергіі, ёсць прадпісанне аб эканоміі энергіі. З Чарнобылем яшчэ не разабраліся да канца. Напрыклад, пару месяцаў таму вярнулі з Літвы 20 тон замарожаных беларускіх чарніцаў, бо ўзровень радыяцыі ў ягадах перавышаў норму ў 5 разоў! Як так, што беларускім санслужбам пляваць, і толькі літоўцы выявілі такое? А калі б ягады трапілі ў нашы крамы? Вырашаць пытанне будаўніцтва АЭС у Беларусі трэба не ў цішы кабінетаў, а ўзважваючы розныя меркаванні. Дзяржаўныя СМІ падаюць максімум аргументаў «за». Прадстаўнікі мясцовай улады на Астравеччыне праводзяць агітацыйна-тлумачальныя размовы, пераконваючы мясцовых жыхароў у экалагічнай бяспецы будучага праекту, абяцаючы ледзь не рай на зямлі ў выпадку будаўніцтва АЭС у раёне. Мясцовыя ўлады не дазваляюць жыхарам Астравеччыны нават правесці пікет супраць АЭС. Жыхары Астравеччыны, якія будуць жыць побач з АЭС, мала ведаюць пра небяспеку, звязаную з дзейнасцю гэтага аб’екту. Ніхто ім не кажа, што няма бяспечнага ўзроўню радыяцыі для чалавечага арганізму, які б нізкі ён ні быў. Згодна з даследаваннямі, праведзенымі ведамствам радыяцыйнай бяспекі ў
6
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г.
АЭС, ПРА ЯКУЮ НАМ НЕ КАЖУЦЬ Германіі, захворванні лейкеміяй сярод дзяцей да пяці гадоў сустракаюцца тым часцей, чым бліжэй яны жывуць да адной з 16 дзейных у краіне АЭС. За год працы сярэдняя па магутнасці АЭС выпрацоўвае 1000-1400 кг радыеактыўнага смецця і 250-300 кг плутонію. Хаця на АЭС радыеактыўны пыл ачышчаюць з дапамогай фільтраў, але ўсё ж часцінкі трапляюць у ваду, папаўняючы такім чынам найбліжэйшы вадаём (не дай Бог – Вяллю). Любая, нават самая дасканалая АЭС стварае радыеактыўны фон. А праблема радыеактыўных адкідаў? Калі іх захоўваць пад зямлёй, то рана ці позна яны дадуць аб сабе знаць і ўжо напэўна атруцяць грунтовыя воды. Дзесяткі гадоў даследаванняў не зрабілі магчымым знайсці спосабу надзейнай ізаляцыі радыеактыўных адходаў ад навакольнага асяроддзя. У выніку неабходнасці захоўваць усе гэтыя перасцярогі, ядзерная энергія – самая дарагая. Яна выжывае толькі там, дзе ўкладваюцца вялікія датацыі. Вядома, можна і будаваць танненька, і не ўсе нормы выконваць – што тады здараецца, мы пабачылі ўжо ў Чарнобылі. Як можна размяшчаць ядзерны монстр у густанаселеным рэгіёне, паблізу возера Нарач з яго ўнікальным турыстычным рэсурсам? Дзеля нашых дзяцей, унукаў трэба сказаць
«НЕ!» БУДАЎНІЦТВУ АЭС НА АСТРАВЕЧЧЫНЕ. Бярнард ПАКУЛЬНІЦКІ, Паводле http://nn.by/
Астравеччына рэгіён спрыяльны для развіцця ўзнаўляльных крыніц энергіі. На кожнай малой рачулцы колісь былі запруды, дзе эфектыўна выкарыстоўвалася энергія вады. На здымках: Вадзяныя млыны ў Гервятах і Варнянах.
СОТРУДНИКИ КГБ оказывают давление на активистов, которые выступают против АЭС К членам инициативной группы, которая организовала кампанию против строительства АЭС, начали приходить на работу и домой представители местной власти. Их интересует гражданская позиция активистов, сообщает «Радыё Свабода».
К
Ивану Жилецкому из Островца пришел на работу человек в штатском и выяснял, почему тот против строительства АЭС. Иван Жилецкий говорит, что привык всегда говорить то, что думает, и поэтому, не скрывая, высказал свою позицию. «Они спрашивали – почему я не хочу этой АЭС. Я ответил, что не против АЭС, ведь они есть во всем мире, но я не хочу, чтобы ее строили у меня на родине. Вот засорили уже Гомельскую область, пусть там и строят. И почему, наконец, мы все должны соглашаться с тем, что нам предлагают? У каждого
человека есть свой взгляд на вещи», – считает Иван Жилецкий. Большинство членов инициативной группы – люди пенсионного возраста. Власти стремятся блокировать деятельность тех, кто собирает подписи против строительства АЭС, говорит островецкий активист Иван Крук. Но подписи в районе они продолжают собирать. «Я знаю, что местные власти уже повсюду отрапортовали, что в районе все поддерживают строительство АЭС. А тут нашлись люди, уже собрано 250 подписей, которые против. Значит, ситуация не такая, как они докладывают наверх,
потому и стремятся блокировать нашу деятельность», – отметил он. Руководитель инициативной группы кампании «Островецкая атомная — это преступление» Николай Уласевич написал в районную газету статью «Знак беды, или Все желания за ваш счет», в которой предоставил аргументы против строительства АЭС. Статью он отдал в редакцию после того, как на страницах издания появилась публикация, в которой перечислялись только положительные последствия строительства АЭС. Уласевичу, однако, возвратили статью назад. «Ответ такой: статья содержит неуважение к служебным лицам и другим гражданам, потому, мол, опубликованной быть не может», – пояснила отказ редактор газеты. Правда, на просьбу Николая Уласевича уточнить, в чем заключается неуважение «служебных лиц и других граждан», делать этого редактор не стала. www.charter97.org
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г.
СТОП АЭС! Ряд акций против строительства АЭС в Беларуси провели в Молодечно активисты гражданской кампании «Европейская Беларусь».
М
олодые оппозиционеры вывесили три транспаранта со словами «Стоп АЭС» в разных частях города: на мосту недалеко от железнодорожного вокзала, на центральной площади и возле входа в парк. Напомним, что в этом году в Беларуси начинается строительство атомной электростанции. Площадка для строительства белорусской АЭС находится в северной части Островецкого района Беларуси. Северо-запад Беларуси — край красивейших озер, расположенных среди живописных холмов. Место, богатое заповедниками и заказниками. Недалеко расположен национальный парк Нарочанский — самое популярное место отдыха в Беларуси. www.charter97.org
Строительство АЭС в 30 километрах от озера Нарочь – преступная глупость Большинство участников опроса на сайте Хартии’97 категорически осудили намерение белорусских властей строить АЭС в Островце.
68,8 % преступная глупость
16,2 % жизненная необходимость
15 %
шантаж Евросоюза
68,8 % участников опроса считают, что строительство АЭС в 30 километрах от озера Нарочь – преступная глупость. 16,2 % участников опроса считают, что строительство атомной электростанции – это жизненная необходимость. И еще 15% уверены, что власти Беларуси решили строить АЭС, чтобы шантажировать Евросоюз. www.charter97.org
7
8 СУПРАЦЬ СЯБРОЎ ІНІЦЫЯТЫЎНАЙ ГРУПЫ «Астравецкая АЭС – гэта злачынства» АРГАНІЗАВАНЫЯ ПРАВАКАЦЫІ І ЦІСК
ГОЛАС ВІЛЕНШЧЫНЫ. ЛЮТЫ 2009Г.
У
ноч з 8 на 9 студзеня ў Астравцкім і Смаргонскім раёнах невядомымі асобамі былі раскіданы ўлёткі ад імя мясцовых актывістаў І.Крука і М.Уласевіча і другая ўлётка ад імя сябра Сойма Партыі БНФ Алеся Дзергачова. Абодва матэрыялы – фальшыўкі, мэта якіх скампраметаваць актывістаў і ініцыятыву супраць пабудовы АЭС. Актывісты І.Крук і М.Уласевіч звярнуліся ў пракуратур з патрабаваньнем узбудзіць крымінальную справу супраць асобаў распаўсюдзіўшых ад іх імя фальшывую інфармацыю.
УЛАДЫ НЕ ДАЗВАЛЯЮЦЬ ВЫКАЗВАЦЬ АЛЬТЭРНАТЫЎНЫ ПОГЛЯД
ГРАМАДСКІЯ АКТЫВІСТЫ РЭГІЁНА СУПРАЦЬ БУДАЎНІЦТВА АЭС У НАШЫМ КРАІ 20 снежня ў Смургонях была запачаткаваная рэгіянальная ініцыятыва супраць будаўніцтва Астравецкай АЭС, прадстаўнікі якой прынялі заяву наступныга зместу:
У
дзельнікамі грамадскай ініцыятывы “АСТРАВЕЦКАЯ АТАМНАЯ – ГЭТА ЗЛАЧЫНСТВА!” былі пададзены заявы на пікеты у Смаргоні, Маладзечне і Вілейцы. Ва ўсіх гэтых гарадах актывісты атрымалі адмовы. Прычыны для адмоваў былі відавочна “прыцягнутыя за вушы”. Так у Маладзечне адмовілі ў сувязі з “не пацьверджаным грамадзянствам арганізатараў”. У Смургонях у сувязі з тым, што “указ прэзідэнта аб будаўніцтве АЭС яшчэ не падпісан”. У Вілейцы райвыканкам адмовіў, спасылаючыся на тое, што месцы указаныя заяўнікамі пікету не адпавядаюць вызначыным райвыканкамам. На паўторныя падачы заяваў ініцыятары правядзення пікетаў зноў атрымалі адмовы. Вось і ўся лібералізацыя...
Мы,
Заява
прадстаўнікі грамадскасці Паўночна-Заходняга рэгіёна Беларусі з Астравецкага, Смаргонскага, Вілейскага, Маладзечанскага раёнаў сабраліся 20 снежня 2008 году ў г.Смаргоні ў сувязі з абвешчаным уладамі намерам будаўніцтва ў нашым рэгіёне атамнай электрастанцыі, далучаемся да грамадскай ініцыятывы жыхароў Астравеччыны «АСТРАВЕЦКАЯ АТАМНАЯ – ГЭТА ЗЛАЧЫНСТВА!» і заяўляем аб стварэнні рэгіянальнай ініцыятыўнай групы па правядзенні кампаніі, накіраванай на супрацьдзеянне планаванаму ўладамі Беларусі будаўніцтву АЭС ў нашым рэгіёне. Мы заклікаем усіх людзей добрай волі, якім неабыякавы лёс нашага запаведнага краю, яго багатай культуры, прыродных каштоўнасцяў, далучацца да нашай ініцыятывы і падтрымаць ўсімі магчымымі законнымі сродкамі нашыя справядліА.Сюдак, г.Вілейка выя патрабаванні і нашую дзейнасць па спыА.Дзергачоў, Ю.Кутузаў, г.Смаргонь ненні антычалавечых планаў па будаўніцтве А.Капуцкі, г.Маладзечна АЭС у Астравецкім раёне. М.Уласевіч, І.Крук, г.Астравец
КАЛІ ХТО ХОЧА ДАЛУЧЫЦЦА ДА КАМПАНІІ СУПРАЦЬ БУДАЎНІЦТВА АСТРАВЕЦКАЙ АЭС, ПАДАЕМ КАНТАКТЫ РАЁННЫХ КААРДЫНАТАРАЎ: • Астравецкі раён: Мікалай Уласевіч, маб.тэл. 8-033-6248368 (МТС), e-mail: staryulas@gmail.com • Вілейскі раён: Аляксей Сюдак, маб.тэл. 8-029-4070046 (Белсел), e-mail: bastyjon@gmail.com • Маладэчанскі раён: Аляксандр Капуцкі, маб.тэл. 8-044-7923-
688 (Velcom), e-mail: alakkap@gmail.com • Мядзельскі раён: Зміцер Вінаградаў, маб.тэл. 8-029-3149345 (Velcom), e-mail: zmicer.v@gmail.com • Смаргонскі раён: Аляксандр Дзергачоў, маб.тэл. 8-029-3362062 (Velcom), e-mail: amd.bel@gmail.com
“Голас Віленшчыны”. Грамадская газета Віленскага краю. Друкарня Мамоніча, вул.Міндоўга,3, Вільня. Наклад 299 ас.