Το φιάσκο των καπιταλιστικών οικονομικών θεωριών στην Ινδία και η φτώχεια που γέννησαν

Page 1

Το φιάσκο των καπιταλιστικών οικονομικών θεωριών στην Ινδία και η φτώχεια που γέννησαν Της Αρουντάτι Ρόι «Ο νόμος γραπώνει τον φουκαρά που κλέβει τη χήνα από το δημόσιο κτήμα, αλλά αμολάει ελεύθερο τον μεγαλύτερο κακούργο που κλέβει το δημόσιο κτήμα από την χήνα». Ανώνυμος, Αγγλία, 1821. Στις 2 Ιούλη του 2010, τα ξημερώματα, στα απόμακρα δάση του Αντιλαμπάντ, η Πολιτειακή Αστυνομία του Άντρα Πραντές πυροβόλησε στο στήθος έναν άνδρα που ονομαζόταν Τσερουκούρι Ρατζκουμάρ, γνωστό στους συντρόφους του σαν Αζάντ (Λεύτερος). Ο Αζάντ ήταν μέλος του Πολιτικού Γραφείου του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαοϊκού) και του είχε ανατεθεί από το κόμμα του να είναι ο κύριος διαπραγματευτής στην πρόταση για ειρηνευτικές συνομιλίες με την κυβέρνηση της Ινδίας. Γιατί η αστυνομία τον πυροβόλησε εξ επαφής κι ύστερα άφησε τα αποδεικτικά στοιχεία όταν θα μπορούσε τόσο εύκολα να καλύψει τα ίχνη της; Ήταν λάθος ή μήνυμα; Σκότωσαν ακόμη ένα άτομο εκείνο το πρωινό – τον Χεμ Τσάντρα Πάντεϊ, ένα νεαρό δημοσιογράφο που ταξίδευε μαζί με τον Αζάντ όταν τον συνέλαβαν. Γιατί τον σκότωσαν κι αυτόν; Μήπως για να εξασφαλίσουν ότι δεν θα υπήρχε κανένας αυτόπτης μάρτυρας; Ή μήπως ήταν απλά καπρίτσιο; Στην πορεία ενός πολέμου, εάν στα αρχικά στάδια μιας ειρηνευτικής διαπραγμάτευσης, η μια πλευρά εκτελεί τον εκπρόσωπο της άλλης, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι η πλευρά που έκανε την δολοφονία δεν θέλει την ειρήνη. Φαίνεται πως ο Αζάντ δολοφονήθηκε γιατί κάποιος αποφάσισε ότι το ρίσκο ήταν πολύ μεγάλο για να τον αφήσει να ζήσει. Αυτή η απόφαση μπορεί να αποδειχτεί σοβαρό λάθος. Όχι εξαιτίας της ιδιότητας του αλλά λόγω του πολιτικού κλίματος στην Ινδία σήμερα. Η Επανάσταση Στάλα – Στάλα Μέρες αφού αποχαιρέτησα τους συντρόφους και άφησα τις ζούγκλες της Νταντακαρανία, βρέθηκα να κάνω μια βαρετή αλλά γνωστή διαδρομή προς το Τζάνταρ Μάνταρ, στην οδό Βουλής, στο Νέο Δελχί. Το Τζάνταρ Μάνταρ είναι ένα παλιό παρατηρητήριο που κατασκευάστηκε από το Μαχαραγιά του Τζαϊπούρ, Σαβάι Τζάι Σινχ τον 2ο . Εκείνες τις μέρες ήταν ένα επιστημονικό θαύμα, εκεί μετρούσαν το χρόνο, έκαναν προβλέψεις για τον καιρό και μελετούσαν τους πλανήτες. Σήμερα πια δεν είναι και τόσο δημοφιλής τουριστικός προορισμός, λειτουργεί όμως σαν ένας μικρός εκθεσιακός χώρος της δημοκρατίας. Εδώ και κάποια χρόνια, οι διαδηλώσεις απαγορεύονται στο Δελχί – εκτός και αν πατρονάρονται από πολιτικά κόμματα ή θρησκευτικές οργανώσεις. Το Boat Club στο Rajpath που στο παρελθόν έζησε ιστορικές διαδηλώσεις που πολλές φορές διαρκούσαν μέρες, αποκλείεται από χώρος πολιτικών εκδηλώσεων πια και διατίθεται μόνο για εκδρομές, για πωλητές μπαλονιών και βαρκάδες. Όσο για την Πύλη της Ινδίας είναι τόπος για ολονυχτίες με αναμμένα κεριά και κυριλέ διαμαρτυρίες για μικροαστικά ζητήματα – όπως η υπόθεση «Δικαιοσύνη για την Τζέσικα», το μοντέλο που δολοφονήθηκε σε ένα μπαρ στο Δελχί από έναν γκάγκστερ με πολιτικές διασυνδέσεις – μόνο αυτές επιτρέπονται και τίποτε άλλο. Στην πόλη έχει επιβληθεί το άρθρο 144, ένας παλιός αποικιοκρατικός νόμος του 19ου αιώνα που απαγορεύει την συγκέντρωση περισσότερων από πέντε ατόμων – «με κοινό σκοπό ο οποίος είναι έκνομος» - σε δημόσιο χώρο. Ο νόμος θεσπίστηκε από τους Βρετανούς το 1861 για να εμποδίσει την επανάληψη της Ανταρσίας του 1857. Επρόκειτο για ένα μέτρο έκτακτης ανάγκης, έχει γίνει όμως μια μόνιμη κατάσταση σε πολλά μέρη της Ινδίας. Ίσως επειδή ήθελε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη τους για νόμους σαν κι αυτόν, ο πρωθυπουργός μας όταν έλαβε μια τιμητική διάκριση από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ευχαρίστησε τους Βρετανούς που μας άφησαν μια τόσο πλούσια κληρονομιά: «Το δικαστικό μας σύστημα, το

1


νομικό μας σύστημα, το διοικητικό μας σύστημα και η αστυνομία μας αποτελούν σημαντικούς θεσμούς, που έχουν την προέλευση τους στην Βρετανική Διοίκηση και έχουν υπηρετήσει την χώρα επάξια». Το Τζάνταρ Μάνταρ είναι το μόνο μέρος στο Δελχί όπου το άρθρο 144 εφαρμόζεται αλλά δεν επιβάλλεται. Άνθρωποι από όλη τη χώρα, αγανακτισμένοι από την εγκατάλειψη του πολιτικού κατεστημένου και των ΜΜΕ, συναντιούνται εκεί, ελπίζοντας απεγνωσμένα να ακουστούν. Κάποιοι ταξιδεύουν μέρες με τα τρένα. Κάποιοι άλλοι, όπως τα θύματα της διαρροής τοξικών αερίων στο Μπόπαλ, περπάτησαν βδομάδες με τα πόδια μέχρι το Δελχί. Πρέπει όμως να διαγκωνιστούν μεταξύ τους για το καλύτερο σημείο πάνω στο καυτό (ή παγωμένο) οδόστρωμα, ενώ μέχρι πρόσφατα επιτρέπονταν στους διαδηλωτές να κατασκηνώνουν στο Τζάνταρ Μάνταρ για όσο διάστημα ήθελαν – βδομάδες, μήνες ακόμη και χρόνια. Κάτω από το μοχθηρό βλέμμα της αστυνομίας και του Ειδικού Κλάδου της, έστηναν τις ξεθωριασμένες τέντες και τα πανό τους. Από εκεί εκδήλωναν την πίστη τους στην δημοκρατία με την δημοσιοποίηση των υπομνημάτων τους, την εκδήλωση των διαμαρτυριών τους και εκεί έκαναν απεργία πείνας για απεριόριστο διάστημα. Από εκεί προσπαθούσαν να πορευτούν προς τη Βουλή (μα δεν το κατάφεραν ποτέ). Από εκεί έλπιζαν. Τελευταία όμως, τα ωράρια της Δημοκρατίας έχουν αλλάξει. Είναι ανοιχτά, αυστηρά μόνο ώρες γραφείου, εννιά με πέντε. Καμιά υπερωρία. Και κανείς δεν κοιμάται στο χώρο. Δεν έχει καμιά σημασία από το πόσο μακριά έχουν έρθει οι άνθρωποι. Δεν έχει καμιά σημασία το αν δεν έχουν κανένα καταφύγιο την πόλη - αν δεν φύγουν μέχρι τις 6.00 μμ, η αστυνομία αν χρειαστεί τους διαλύει με τη βία, χρησιμοποιώντας ξύλινα ραβδιά και μάνικες νερού αν εκτραπεί η κατάσταση. Τα νέα ωράρια θεσπίστηκαν για να εξασφαλιστεί ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά στη διάρκεια των Αγώνων της Κοινοπολιτείας του 2010 που φιλοξενεί το Νέο Δελχί. Κανείς όμως δεν περιμένει να ισχύσει το παλιό ωράριο σύντομα. Ίσως είναι τέτοια η κατάσταση που αυτό που έμεινε από την δημοκρατία μας πρέπει να ανταλλαχθεί με ένα γεγονός που δημιουργήθηκε για να τιμήσει την Βρετανική Αυτοκρατορία. Ίσως θεωρείται φυσικό που 400.000 άνθρωποι είδαν τα σπίτια τους να κατεδαφίζονται και εκδιώχθηκαν από την πόλη μέσα σε μια νύχτα. Ή ότι εκατοντάδες χιλιάδες μικροπωλητές των δρόμων (υπαίθριες λαϊκές αγορές που η πραμάτεια τους είναι απλωμένη πάνω σε μια λινάτσα στα πεζοδρόμια) έχασαν ότι είχαν και δεν είχαν από μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου ώστε τα εμπορικά κέντρα της πόλης να πάρουν το μερίδιο τους από τις πωλήσεις. Καθώς και ότι δεκάδες χιλιάδες ζητιάνοι έπρεπε να απομακρυνθούν από την πόλη ενώ πάνω από εκατό χιλιάδες σκλάβοι μεταφέρθηκαν μέσα στην πόλη για να χτίσουν γέφυρες, σήραγγες για το μετρό, πισίνες Ολυμπιακού μεγέθους, θερμαινόμενα στάδια και πολυτελή καταλύματα για τους αθλητές. Η Παλιά Αυτοκρατορία μπορεί να μην υπάρχει πια. Προφανώς όμως η παράδοση της υποτέλειας που μας χαρακτηρίζει έχει γίνει τόσο επικερδής επιχείρηση που δεν καταργείται. Ήμουν στο Τζάνταρ Μάνταρ γιατί χίλιοι περίπου άστεγοι (που κοιμούνται στα πεζοδρόμια) από πόλεις όλης της χώρας είχαν έρθει να ζητήσουν κάποια στοιχειώδη δικαιώματα: το δικαίωμα στη στέγη, στην τροφή (κουπόνια τροφίμων), στη ζωή (προστασία από την βιαιότητα της αστυνομίας και του εγκληματικούς εκβιασμούς των δημοτικών υπαλλήλων). Ήταν αρχές της άνοιξης, ο ήλιος έκαιγε, χωρίς όμως να προκαλεί δυσφορία. Αυτό που θα πω είναι τρομερό, είναι όμως αλήθεια – μπορούσες να μυρίσεις την συγκέντρωση από μακριά: ήταν η συσσωρευμένη μυρωδιά από χίλια ανθρώπινα κορμιά που είχαν χάσει την ανθρωπιά τους, τους είχαν στερήσει τα αναγκαία για την ανθρώπινη (ακόμη και την ζωώδη) υγεία και υγιεινή για χρόνια αν όχι για όλη τους τη ζωή. Κορμιά που είχαν εμποτιστεί από τα σκουπίδια των μεγάλων μας πόλεων, κορμιά που δεν είχαν καταφύγιο από τον σκληρό καιρό, καμιά πρόσβαση στο καθαρό νερό, στον καθαρό αέρα, στην αποχέτευση ή την περίθαλψη. Κανένα μέρος σ’ αυτή την μεγάλη χώρα, κανένα από τα υποτιθέμενα προοδευτικά σχέδια, ούτε ένας αστικός θεσμός δεν έχει δημιουργηθεί για να τους στεγάσει. Ούτε η Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, ούτε και κανένα αναπτυξιακό σχέδιο για τις φτωχογειτονιές, χωρίς καμιά θέση εργασίας και παροχή πρόνοιας. Ούτε καν αποχετευτικό σύστημα – χέζουν από πάνω του. Είναι οι άνθρωποι της σκιάς, που ζουν στις ρωγμές ανάμεσα σε θεσμούς και σχεδιασμούς. Κοιμούνται στους δρόμους, τρώνε στους δρόμους, ερωτεύονται στους δρόμους, γεννούν στους δρόμους, βιάζονται στους δρόμους, κόβουν τα

2


λαχανικά τους, πλένουν τα ρούχα τους, αναθρέφουν τα παιδιά τους, ζουν και πεθαίνουν στους δρόμους. Αν ο κινηματογράφος ήταν μια τέχνη για όλες τις αισθήσεις με άλλα λόγια αν το σινεμά μύριζε – τότε οι ταινίες όπως ο Slumdog Millionaire δεν θα κέρδιζαν βραβεία Όσκαρ. Η βρώμα τόσης φτώχειας δεν ταιριάζει με το άρωμα του ποπ κορν. Οι άνθρωποι στη διαδήλωση του Τζάνταρ Μάνταρ εκείνη τη μέρα δεν ήταν καν κοπρόσκυλα (slumdog) από τις φτωχογειτονιές, ήταν άστεγοι των πεζοδρομίων. Ποιοι ήταν; Από πού είχαν έρθει; Ήταν οι πρόσφυγες της λάμψης της Ινδίας, οι άνθρωποι που τους πετούν όπως τα τοξικά απόβλητα σε μια βιομηχανική διαδικασία που έχει παλαβώσει. Οι εκπρόσωποι πάνω από 60 εκατομμύριων ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί από την φτώχεια της υπαίθρου, από τον αργό λιμό, από τις πλημμύρες και τις ξηρασίες (πολλές από αυτές να είναι ανθρώπινο έργο), από ορυχεία, χαλυβουργίες και αλουμινουργίες, από δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, από τα 3.300 μεγάλα φράγματα που κατασκευάστηκαν μετά την Ανεξαρτησία και σήμερα πια από τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες. Ανήκουν στα 830 εκατομμύρια Ινδούς που ζουν με λιγότερα από 20 ρουπίες την ημέρα (λιγότερο από μισό Ευρώ), αυτοί που λιμοκτονούν ενώ την ίδια ώρα εκατομμύρια τόνοι σιτηρά είτε τα τρώνε τα ποντίκια στις κρατικές αποθήκες είτε τα καίνε (γιατί είναι φτηνότερο να καίνε τα τρόφιμα από το να τα μοιράσουν στους φτωχούς). Είναι οι γονείς εκατοντάδων εκατομμυρίων υποσιτισμένων παιδιών στη χώρα μας, οι γονείς των δυο εκατομμυρίων παιδιών που πεθαίνουν κάθε χρόνο πριν γίνουν πέντε ετών. Είναι τα εκατομμύρια των μεταναστών εργατών που μεταφέρονται από πόλη σε πόλη για να χτίσουν την Νέα Ινδία. Αυτό είναι που λένε «απολαμβάνοντας τους καρπούς της σύγχρονης ανάπτυξης»; Τι θα πρέπει να σκέφτονται αυτοί οι άνθρωποι για μια κυβέρνηση που θεωρεί σωστό να ξοδέψει εννιά δις δολάρια δημόσιο χρήμα (2.000% παραπάνω από τον αρχικό υπολογισμό) για ένα πανάκριβο δεκαπενθήμερο αθλητικών αγώνων που, εξαιτίας του φόβου της τρομοκρατίας, της ελονοσίας, του δάγκειου πυρετού και της νέας σούπερ κατσαρίδας που ενδημεί στο Δελχί, πολλοί αθλητές αρνήθηκαν να συμμετέχουν. Που η Βασίλισσα της Αγγλίας, η επίσημη επικεφαλής της Κοινοπολιτείας δεν σκέφθηκε να καν να προεδρεύσει, ούτε και στα πιο επιπόλαια όνειρα της. Τι πρέπει να σκέφτονται για το γεγονός ότι τα περισσότερα από αυτά τα δις έχουν κλαπεί και σκορπιστεί από τους πολιτικούς και τους υπεύθυνους των αγώνων; Όχι και πολλά φαντάζομαι. Γιατί για τους ανθρώπους που ζουν με λιγότερα από 20 ρουπίες την ημέρα αυτά τα ποσά πρέπει να μοιάζουν με επιστημονική φαντασία. Ούτε που τους περνάει από το μυαλό ότι πρόκειται για δικά τους χρήματα. Για αυτό και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί στην Ινδία δεν έχουν κανένα πρόβλημα να αναρριχηθούν ξανά και ξανά στην εξουσία, χρησιμοποιώντας τα χρήματα που έκλεψαν για να εξαγοράσουν τις εκλογές. (Και κάποιοι δήθεν οργισμένοι αναρωτιούνται: «Γιατί δεν συμμετέχουν οι Μαοϊκοί στις εκλογές»;) Καθώς στεκόμουν εκεί, μέσα σ’ αυτό το σκοτεινό πλήθος, εκείνη τη λαμπερή μέρα, σκεφτόμουν όλους τους λαϊκούς αγώνες σ’ αυτή τη χώρα – ενάντια στα μεγάλα φράγματα στην Κοιλάδα Ναρμάντα, στο Πολαβαράμ, στο Αρουνατσάλ Πραντές. Ενάντια στα ορυχεία στην Ορίσα, στο Τσάτισγκαρ και στο Τζαρκάντ, ενάντια στην αστυνομία από τους αντιβάσι στο Λαλγκάρ, ενάντια στην αρπαγή της γης τους για τις βιομηχανίες και τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες σε όλη τη χώρα. Πόσα χρόνια (και με πόσους τρόπους) οι άνθρωποι αγωνίζονται να αποφύγουν αυτή τη μοίρα. Σκεφτόμουν την Μάσε, την Ναρμάντα, τον Ρούπι, την Νίτι, τον Μάγκτου, τον Μαντάβ, την Σαρότζα, τον Ράτζου, τον Γκούντσα Ουσέντι και την Συντρόφισσα Κάμλα (την νεαρή σωματοφύλακα μου όσο ήμουν με τους Μαοϊκούς τη ζούγκλα) με τα όπλα περασμένα στους ώμους τους. Σκεφτόμουν την μεγάλη αξιοπρέπεια του δάσους στο οποίο είχα τόσο πρόσφατα περπατήσει και το ρυθμό των τυμπάνων των Αντιβάσι στις γιορτές του Μπούμκαλ στο Μπαστάρ, που έμοιαζε με τον γοργό σφυγμό ενός οργισμένου έθνους. Σκεφτόμουν την Πάντμα με την οποία ταξίδεψα στο Βαρανγκάλ. Είναι γύρω στα τριάντα αλλά όταν αναβαίνει σκάλες πρέπει να κρατάει το κάγκελο και να σέρνει το σώμα της πίσω της. Την συνέλαβαν μόλις μια βδομάδα αφού είχε κάνει εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας. Την ξυλοκόπησαν τόσο που είχε εσωτερική αιμορραγία και αναγκάστηκαν να αφαιρέσουν αρκετά όργανα. Όταν οι αστυνομικοί της έσπασαν τα γόνατα της εξήγησαν καλοσυνάτα ότι το

3


έκαναν για να βεβαιωθούν ότι «δεν θα ξαναπερπατούσε ποτέ στη ζούγκλα». Την άφησαν ελεύθερη αφού εξέτισε ποινή οκτώ χρόνων. Σήμερα είναι επικεφαλής της «Επιτροπής Συγγενών και Φίλων των Μαρτύρων». Αυτή η επιτροπή παραλαμβάνει τις σωρούς των ανθρώπων που δολοφονούνται σε στημένες συμπλοκές. Η Πάντμα περνάει το χρόνο της πηγαίνοντας πέρα δώθε σε όλο το βόρειο Άντρα Πραντές, με οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο βρει, συνήθως τρακτέρ, μεταφέροντας τα πτώματα των ανθρώπων που οι γονείς ή οι σύζυγοι είναι πολύ φτωχοί για να ταξιδέψουν για να παραλάβουν τις σωρούς των αγαπημένων τους. Το κουράγιο, η σοφία, και το θάρρος αυτών που αγωνίζονται για χρόνια, για δεκαετίες, για να φέρουν την αλλαγή ή ακόμη και μια υποψία δικαιοσύνης στη ζωή τους είναι κάτι καταπληκτικό. Είτε οι άνθρωποι αγωνίζονται για να ανατρέψουν το Ινδικό Κράτος, είτε αγωνίζονται ενάντια στα Μεγάλα Φράγματα, ή αγωνίζονται μόνο ενάντια σε μια συγκεκριμένη χαλυβουργία ή ορυχείο ή Ειδική Οικονομική Ζώνη, όλα καταλήγουν στο ότι αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια τους, για το δικαίωμα να ζουν και να μυρίζουν σαν άνθρωποι. Αγωνίζονται γιατί, όσο τους αφορά, «οι καρποί της σύγχρονης ανάπτυξης» βρωμάνε σαν τα ψοφίμια στην εθνική οδό. Στην 64η επέτειο της Ανεξαρτησίας την Ινδίας, ο πρωθυπουργός Μανμοχάν Σινχ σκαρφάλωσε στο αλεξίσφαιρο βήμα του Red Fort από όπου απηύθυνε την βαρετή, ολόστεγνη και τετριμμένη ομιλία του προς το έθνος. Ακούγοντας τον, ποιος θα καταλάβαινε ότι απευθυνόταν σε μια χώρα που παρά το γεγονός ότι κατείχε τον δεύτερο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στον κόσμο, έχει περισσότερους φτωχούς από όσους έχουν και οι 26 φτωχότερες χώρες της Αφρικής; «όλοι σας συμβάλλατε στην επιτυχία της Ινδίας» είπε, «η σκληρή των εργατών μας, των τεχνουργών μας, των αγροτών μας έχει φέρει την χώρα μας εκεί που βρίσκεται σήμερα… Οικοδομούμε μια νέα Ινδία στην οποία ο κάθε πολίτης θα έχει μερίδιο, μια Ινδία που θα ανθίσει και στην οποία όλοι οι πολίτες θα μπορούν να ζήσουν με τιμή και αξιοπρέπεια σε ένα περιβάλλον ειρήνης και καλής θέλησης. Μια Ινδία στην οποία όλα τα προβλήματα θα μπορούν να λυθούν με δημοκρατικό τρόπο. Μια Ινδία στην οποία τα βασικά δικαιώματα του κάθε πολίτη θα προστατεύονται». Κάποιοι θα το αποκαλούσαν χιούμορ του νεκροταφείου. Θα μπορούσε να απευθύνεται στον κόσμο στην Φινλανδία ή την Σουηδία. Αν η φήμη του πρωθυπουργού για «προσωπική ακεραιότητα» έφτανε μέχρι την ομιλία του θα έπρεπε να πει τα εξής: «Αδερφοί και αδερφές, σας χαιρετώ αυτή τη μέρα που θυμόμαστε το ένδοξο παρελθόν μας. Τα πράγματα ακριβαίνουν λιγάκι, ξέρω, και δυσανασχετείτε συνεχώς για τις τιμές των τροφίμων. Δείτε το όμως κάπως έτσι – πάνω από 650 εκατομμύρια από σας δουλεύετε και ζείτε από την γεωργία σαν αγρότες και εργάτες γης, το αποτέλεσμα όμως των κόπων σας είναι λιγότερο από το 18% του ΑΕΠ μας. Ποια είναι λοιπόν η χρησιμότητα σας; Δείτε τον ΙΤ τομέα μας (Τομέας Πληροφορικής Τεχνολογίας). Απασχολεί το 0.2 του πληθυσμού και κερδίζει το 5% του εθνικού εισοδήματος. Μπορείτε να το συναγωνιστείτε; Είναι αλήθεια ότι στη χώρα μας οι θέσεις εργασίας δεν αντιστοιχούν με την ανάπτυξη, αλλά ευτυχώς το 60% του εργατικού δυναμικού αυτό-απασχολείται. Το 90% του εργατικού δυναμικού μας εργάζεται σε μαύρη εργασία. Πράγματι, βρίσκουν δουλειά μόνο για λίγους μήνες το χρόνο, καθώς όμως δεν έχουμε καμιά κατηγορία που να ονομάζεται «μερική απασχόληση» απλά το αφήνουμε ασαφές. Όσο για τις στατιστικές που λένε ότι έχουμε τον υψηλότερο δείκτη βρεφικής και μητρικής θνησιμότητας στον κόσμο – θα πρέπει να ενωθούμε σαν έθνος και να αγνοήσουμε τα άσχημα νέα προς το παρόν. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα αργότερα, μετά την Επανάσταση Στάλα – Στάλα (οικονομική θεωρία που λέει ότι με την οικονομική ανάπτυξη θα φτάσουν και στο λαό σιγά-σιγά οι καρποί της, από διάχυση) και όταν ιδιωτικοποιηθεί εντελώς ο τομέας της υγείας. Στο μεταξύ, ελπίζω ότι όλοι σας αγοράζετε ιατρική ασφάλεια. Όσο για το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν διαθέσιμο μερίδιο σιτηρών έχει ουσιαστικά μειωθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια – που τυχαίνει να συμβαίνει την περίοδο της πιο γοργής οικονομικής μας ανάπτυξης – πιστέψτε με, είναι απλά σύμπτωση. Συμπατριώτες μου, οικοδομούμε μια νέα Ινδία στην οποία οι εκατό πιο πλούσιοι άνθρωποι κατέχουν κεφάλαια που αντιστοιχούν στο 25% του ΑΕΠ μας. Όταν ο πλούτος συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια γίνεται και πιο αποτελεσματικός. Όλοι σας έχετε ακούσει ότι οι πολλές μαμές βγάζουν το παιδί στραβό. Θέλουμε οι αγαπημένοι μας δισεκατομμυριούχοι, οι μερικές εκατοντάδες εκατομμυριούχοι μας οι συγγενείς και οι

4


αγαπημένοι τους καθώς και οι πολιτικοί και επιχειρηματικοί συνεργάτες τους να αυγατίσουν τα πλούτη τους και να ζουν με τιμή και αξιοπρέπεια σε ένα περιβάλλον ειρήνης και καλής θέλησης και όπου θα προστατεύονται τα βασικά δικαιώματα τους. Γνωρίζω ότι τα όνειρα μου δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο με την χρήση δημοκρατικών μέσων. Μάλιστα έχω φτάσει στο σημείο να πιστεύω ότι η πραγματική δημοκρατία απορρέει από την κάνη των όπλων. Για αυτό κι έχουμε αναπτύξει τις Στρατιωτικές Δυνάμεις, την Αστυνομία, την Κεντρική Εφεδρική Αστυνομική Δύναμη, την Παραμεθόρια Δύναμη Ασφαλείας, και την Κεντρική Βιομηχανική Δύναμη Ασφαλείας, την Ένοπλη Στρατιωτική Αστυνομία Πράντεσικ, την Ινδο-Θιβετιανή Παραμεθόρια Αστυνομία, τα Τουφέκια των Ανατολικών Συνόρων – καθώς και τους Σκορπιούς, τα Λαγωνικά και τις Κόμπρες (Ειδικές Παραστρατιωτικές Δυνάμεις)- για να τσακίσουμε τις εξεγέρσεις των εξαπατημένων που ξεσπούν στις πλούσιες, σε κοιτάσματα ορυκτών, περιοχές μας. Οι δημοκρατικοί μας πειραματισμοί ξεκίνησαν από το Νάγκαλαντ, το Μανιπούρ, και το Κασμίρ. Το Κασμίρ, δεν χρειάζεται να το επαναλάβω αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ινδίας. Έχουμε αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις που ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο άνδρες για να φέρουμε τη δημοκρατία εκεί. Οι νεολαίοι του Κασμίρ που ρισκάρουν τη ζωή τους όταν δεν αψηφούν τις απαγορεύσεις της κυκλοφορίας και πετούν πέτρες στην αστυνομία τους τελευταίους δυο μήνες είναι μαχητές του Λασκάρ – ε - Τάιμπα που στην πραγματικότητα ζητούν δουλειά και όχι ελευθερία. Είναι τραγικό ότι εξήντα από αυτούς έχασαν τη ζωή τους πριν εξετάσουμε τις αιτήσεις για θέσεις εργασίας που έκαναν. Έχω δώσει οδηγίες στην αστυνομία, από δω και πέρα να πυροβολεί για να σακατέψει και όχι να σκοτώσει αυτούς τους παραπλανημένους νεολαίους». Στα έξι χρόνια που βρίσκεται στο αξίωμα, ο Μανμοχάν Σινχ έχει καταφέρει να εμφανίζεται σαν το διστακτικό, χαμηλών τόνων τσιράκι της Σόνια Γκάντι. Είναι μια εξαιρετική μεταμφίεση για έναν άνθρωπο που τα τελευταία είκοσι χρόνια, πρώτα σαν υπουργός οικονομικών και μετά σαν Πρωθυπουργός, έχει ενισχυθεί μέσα από ένα καθεστώς νέων οικονομικών πολιτικών που έχει φέρει την Ινδία στη κατάσταση που βρίσκεται σήμερα. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Μανμοχάν Σινχ δεν είναι τσιράκι. Μόνο ότι όλες αυτές οι εντολές του δεν προέρχονται από την Σόνια Γκάντι. Στην αυτοβιογραφία του «η ιστορία ενός φλύαρου Ασόκ Μίτρα» ο πρώην υπουργός οικονομικών της Δυτικής Βεγγάλης αναφέρει το ιστορικό για το πώς ο Μανμοχάν Σινχ αναρριχήθηκε στην εξουσία. Το 1991, όταν τα αποθεματικά των ξένων ανταλλαγών ήταν επικίνδυνα χαμηλά, η κυβέρνηση του Ναρασίμα Ράο πλησίασε το ΔΝΤ για ένα επείγον δάνειο. Το ΔΝΤ συμφώνησε θέτοντας δυο όρους. Ο πρώτος ήταν η Διαρθρωτικές Προσαρμογές και οι Οικονομικές Μεταρρυθμίσεις. Ο δεύτερος ήταν η ανάθεση του Υπουργείου Οικονομικών σε άτομο της επιλογής του. Αυτό το άτομο, λέει ο Μίτρα ήταν ο Μανμοχάν Σινχ. Με τα χρόνια συγκέντρωσε στο υπουργικό συμβούλιο του και σε διοικητικές θέσεις άτομα που είναι αφιερωμένα με θρησκευτική ευλάβεια στο να αναλάβουν οι μεγάλες ιδιωτικές και πολυεθνικές εταιρείες τα πάντα – νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, ορυκτά, γεωργία, γη, τηλεπικοινωνίες, εκπαίδευση, υγεία – αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Η Σόνια Γκάντι και ο γιος της παίζουν ένα σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό. Η δουλειά τους είναι να διευθύνουν το Τμήμα της Συμπόνιας και του Χαρίσματος και να κερδίζουν εκλογές. Τους επιτρέπουν να παίρνουν αποφάσεις ( και να αξιοποιούν το γεγονός αυτό) που φαίνονται προοδευτικές αλλά στην ουσία είναι συμβολικές κινήσεις τακτικής, μόνο και μόνο για να ξεθυμαίνει η λαϊκή οργή και να επιτρέπει στο μεγάλο καράβι να συνεχίζει τη ρότα του. (το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το συλλαλητήριο που διοργανώθηκε για τον Ραούλ Γκάντι για να ιδιοποιηθεί την νίκη για την ακύρωση της άδειας της εταιρείας Vedanta, να κάνει εξορύξεις βωξίτη στο Νιγιαμγκίρι – μια μάχη που έδινε για χρόνια η φυλή των Dongaria Kondh μαζί με μια συμμαχία αγωνιστών, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Στην ομιλία του, στο συλλαλητήριο δήλωσε ότι είναι «στρατιώτης στην υπηρεσία των Ιθαγενών». Δεν ανέφερε ότι οι οικονομικές πολιτικές του κόμματος τους προαπαιτούν τον μαζικό εκτοπισμό των ιθαγενών. Ούτε ότι σε όλους τους υπόλοιπους «γκίρι» - λόφους - που έχουν βωξίτη στην ίδια περιοχή τα ορυχεία δουλεύουν ασταμάτητα, την ίδια ώρα που αυτός ο «στρατιώτης στην υπηρεσία των ιθαγενών» κλείνει τα μάτια. Ο Ραούλ Γκάντι μπορεί να είναι ένας έντιμος άνθρωπος. Όταν όμως τριγυρίζει και μιλάει για τις «δυο Ινδίες» - την «πλούσια» και την «φτωχή» Ινδία – σαν να μην έχει καμιά σχέση το κόμμα που εκπροσωπεί με αυτό, είναι

5


προσβολή για την νοημοσύνη του καθένα, ακόμη και την δική του). Ο καταμερισμός εργασίας που γίνεται ανάμεσα στους πολιτικούς που έχουν ένα μαζικό κοινό και κερδίζουν τις εκλογές για να συνεχίζεται το θέατρο της δημοκρατίας και σε κείνους που διοικούν στην πραγματικότητα τη χώρα, οι οποίοι είτε δεν χρειάζεται να εκλεγούν (δικαστές και γραφειοκράτες) είτε έχουν απελευθερωθεί από τα εμπόδια του να εκλεγούν (όπως ο πρωθυπουργός) αποτελεί μια θαυμάσια ανατροπή της δημοκρατικής διαδικασίας. Το να φαντάζεται κανείς ότι η Σόνια και ο Ραούλ Γκάντι είναι επικεφαλής της κυβέρνησης είναι λάθος. Η αληθινή εξουσία έχει περάσει στα χέρια μιας ολιγαρχίας– δικαστές, γραφειοκράτες και πολιτικοί. Κι αυτοί με τη σειρά τους εξουσιάζονται σαν άλογα κούρσας από κάποιες εταιρείες που κατέχουν λίγο ή πολύ τα πάντα στη χώρα. Ίσως να ανήκουν σε διαφορετικά πολιτικά κόμματα και να κάνουν ότι μπορούν για να δείξουν ότι είναι ανταγωνιστές, αλλά πρόκειται απλά για απάτη και για δημόσια κατανάλωση. Ο μόνος αληθινός ανταγωνισμός είναι αυτός ανάμεσα στις εταιρείες. Ένα ανώτερο στέλεχος αυτής της ομάδας είναι ο Π. Τσινταμπαράμ, που κάποιοι λένε ότι είναι τόσο δημοφιλής στην Αντιπολίτευση που μπορεί να συνεχίσει να είναι υπουργός Εσωτερικών ακόμη και αν χάσει τις επόμενες εκλογές το Κογκρέσο. Κι αυτό είναι ευτύχημα. Μπορεί να χρειάζεται μερικά επιπλέον χρόνια στο αξίωμα για να ολοκληρώσει την αποστολή που του έχει ανατεθεί. Δεν έχει σημασία όμως αν φύγει ή μείνει. Ο κύβος ερρίφθη. Σε μια διάλεξη στο Χάρβαρντ, το παλιό του πανεπιστήμιο, τον Οκτώβρη του 2007, ο Τσινταμπαράμ περίγραψε αυτή την αποστολή. Το θέμα της διάλεξης ήταν «Φτωχές Πλούσιες Χώρες: Οι Προκλήσεις της Ανάπτυξης». Αποκάλεσε τις τρεις δεκαετίες μετά την Ανεξαρτησίας «χαμένα χρόνια» και θριαμβολόγησε για την άνοδο του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ από 6.9%, το 2002 στο 9.4% το 2007. Αυτά που δήλωσε είναι τόσο σημαντικά που τα αναφέρω παρακάτω: «Κάποιος θα σκεφτόταν ότι η πρόκληση της ανάπτυξης – σε μια δημοκρατία – θα γίνει λιγότερο φοβερή καθώς η οικονομία κινείται σε μια πορεία υψηλής ανάπτυξης. Η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίθετη. Η Δημοκρατία – ή μάλλον οι θεσμοί της δημοκρατίας – και η κληρονομιά της σοσιαλιστικής εποχής έχουν πραγματικά επαυξήσει την πρόκληση της ανάπτυξης. Ας εξηγηθώ με κάποια παραδείγματα. Ο ορυκτός πλούτος της Ινδίας περιλαμβάνει κάρβουνο – στην τέταρτη θέση παγκόσμια, σε αποθέματα – σιδηρομετάλλευμα, πυρίτιο, βωξίτη, τιτάνιο, χρώμιο, διαμάντια, φυσικό αέριο, πετρέλαιο και ασβεστόλιθο. Η κοινή λογική μας λέει ότι θα πρέπει να εξορύξουμε αυτά τα κοιτάσματα γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό απαιτεί μεγάλα κεφάλαια, αποτελεσματικούς οργανισμούς και μια περιβαλλοντική πολιτική που θα επιτρέπει στις δυνάμεις της αγοράς να λειτουργήσουν. Κανείς από αυτούς τους παράγοντες δεν υπάρχει σήμερα στο τομέα των εξορύξεων. Οι σχετικοί νόμοι είναι ξεπερασμένοι και το Κοινοβούλιο το μόνο που κατάφερε ήταν να θίξει ελάχιστα αυτά τα πλαίσια. Οι προσπάθειες μας να ελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις για έρευνα και εξορύξεις έχουν κατά βάση αποτύχει. Στο μεταξύ, ο τομέας των εξορύξεων παραμένει ουσιαστικά δέσμιος στα χέρια των πολιτειακών κυβερνήσεων. Αντίθετοι σε κάθε αλλαγή αυτής της κατάστασης είναι ομάδες που υπερασπίζονται – νόμιμα είναι η αλήθεια - την προστασία του δάσους, ή του περιβάλλοντος ή του πληθυσμού των ιθαγενών. Ακόμη υπάρχουν κόμματα που θεωρούν ότι οι εξορύξεις αποτελούν φυσικό μονοπώλιο του Κράτους και έχουν ιδεολογικές διαφορές με την είσοδο του ιδιωτικού τομέα στο χώρο των εξορύξεων. Συγκεντρώνουν υποστήριξη από τα κατεστημένα συνδικάτα. Πίσω από τα συνδικάτα – είτε το γνωρίζουν είτε όχι – κρύβεται η συνδικαλιστική μαφία. Το αποτέλεσμα: η πραγματικές επενδύσεις είναι σε χαμηλά επίπεδα, ο τομέας των εξορύξεων αναπτύσσεται με βραδύ ρυθμό και λειτουργεί σαν βαρίδιο στην οικονομία. Θα σας δώσω ένα ακόμη παράδειγμα. Για τις εγκαταστάσεις βιομηχανιών απαιτούνται τεράστιες εκτάσεις γης. Οι σχετικές με την εξόρυξη, μεταφορά και επεξεργασία του ατσαλιού και του αλουμινίου βιομηχανίες απαιτούν τεράστιες εκτάσεις γης. Χρειάζονται έργα υποδομής όπως αεροδρόμια, λιμάνια, φράγματα και σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και μεγάλες εκτάσεις γης για να μπορέσουν να παρέχουν οδική και σιδηροδρομική σύνδεση καθώς και τις συμπληρωματικές και επικουρικές εγκαταστάσεις. Μέχρι τώρα τη γη την έπαιρναν οι πολιτειακές κυβερνήσεις ασκώντας την εξουσία της κυριότητας που είχε. Η μόνη εκκρεμότητα ήταν ή πληρωμή μιας ικανοποιητικής αποζημίωσης. Αυτή η κατάσταση έχει

6


αλλάξει. Υπάρχουν πολλοί που διεκδικούν μερίδιο σε κάθε έργο και πρέπει να αναγνωριστούν οι διεκδικήσεις τους. Σήμερα είμαστε αναγκασμένοι να αντιμετωπίζουμε ζητήματα όπως η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η νομιμοποίηση της αναγκαστικής κατάσχεσης της γης, οι δίκαιες αποζημιώσεις, η αποκατάσταση και μετεγκατάσταση των εκτοπισμένων πληθυσμών, η εναλλακτική κατασκευή σπιτιών και δημιουργία καλλιεργήσιμης γης, και μια θέση εργασίας για κάθε οικογένεια που εκτοπίζεται…» Το να επιτραπεί στις «δυνάμεις της αγοράς» να εξορύξουν ορυκτά και μεταλλεύματα «γρήγορα και αποτελεσματικά» είναι αυτό που έκαναν οι αποικιοκράτες στις αποικίες τους. Αυτό που έκανε η Ισπανία και η Βόρεια Αμερική στην Νότια Αμερική, αυτό που έκανε (και συνεχίζει να κάνει) η Ευρώπη στην Αφρική. Είναι αυτό που έκανε το καθεστώς του απαρτχάιντ στην Νότια Αφρική. Αυτό που κάνουν οι δικτάτορες - ανδρείκελα σε μικρές χώρες για να ρουφήσουν το αίμα των λαών τους. Είναι μια συνταγή ανάπτυξη και ανόδου, για κάποιον άλλον όμως. Είναι μια παλιά, παμπάλαια ιστορία – πρέπει αλήθεια να την ξαναζήσουμε; Τώρα πια οι άδειες εξόρυξης βγαίνουν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος σαν σε ξεπούλημα και όσο-όσο και τα διακεκριμένα καθάρματα κερδίζουν δις δολάρια. Τώρα που οι εξορυκτικές εταιρείες έχουν μολύνει ποτάμια, έχουν σκάψει ακόμη και τα διαπολιτειακά σύνορα, έχουν καταστρέψει οικοσυστήματα, και έχουν ξεκινήσει ένα εμφύλιο πόλεμο, οι συνέπειες αυτού που ενεργοποίησε το συμβούλιο των ιθυνόντων ξεδιπλώνονται μπροστά μας. Σαν ένα αρχαίο μοιρολόι πάνω από ένα ερημωμένο τοπίο με τα πτώματα των φτωχών. Παρατηρείστε με τι απογοήτευση μιλάει ο υπουργός στη διάλεξη του για τη δημοκρατία και τις υποχρεώσεις που εμπεριέχει. «Η Δημοκρατία – μάλλον οι θεσμοί της δημοκρατίας – και η κληρονομιά της σοσιαλιστικής εποχής έχουν επαυξήσει την πρόκληση για την ανάπτυξη». Και συνεχίζει με ένα σωρό παραμύθια περί αποζημιώσεων, αποκατάστασης των εκτοπισμένων και θέσεων εργασίας για κάθε οικογένεια εκτοπισμένων. Ποια αποζημίωση; Ποιο οικονομικό βοήθημα; Ποια αποκατάσταση; Και «ποιες θέσεις εργασίας για κάθε οικογένεια»; Εξήντα χρόνια εκβιομηχάνισης στην Ινδία δημιούργησαν θέσεις εργασίας για το 6% του εργατικού δυναμικού. Όσο για το ότι είναι «υποχρεωμένοι» να θεσπίσουν νέους νόμους για την «αναγκαστική απαλλοτρίωση» της γης, ένας υπουργός που είναι και μέλος του υπουργικού συμβουλίου σίγουρα θα γνωρίζει ότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση της γης των ιθαγενών (εκεί όπου βρίσκονται κυρίως τα ορυκτά και τα μεταλλεύματα) καθώς και η παραχώρησης της σε μεγάλες εξορυκτικές εταιρείες είναι παράνομη και αντισυνταγματική σύμφωνα με τον νόμο PESA (Panchayat Extension of Scheduled Areas) που αφορά αυτές τις περιοχές και ψηφίστηκε το 1996. Αυτός ο νόμος είναι μια τροποποίηση που προσπαθεί να επανορθώσει κάποια από όσα έγιναν σε βάρος των ιθαγενών από το Ινδικό Σύνταγμα που ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο το 1950. Η ισχύς του υπερέχει από όλους τους νόμους με τους οποίους μπορεί να είναι σε αντιδικία. Είναι ένας νόμος που αναγνωρίζει την αυξανόμενη περιθωριοποίηση των κοινοτήτων των ιθαγενών που προοριζόταν να αναδιαμορφώσει ριζικά αυτόν τον συσχετισμό. Από νομικής άποψης είναι ένας μοναδικός νόμος γιατί θεωρεί την κοινότητα – την συλλογικότητα – ως νομική οντότητα και παρέχει το δικαίωμα της αυτοδιοίκησης στις ιθαγενικές κοινωνίες που ζουν σε καταγεγραμμένες περιοχές. Με τον PESA δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί καμιά «αναγκαστική απαλλοτρίωση» της ιθαγενικής γης και για κανένα λόγο. Είναι ειρωνεία λοιπόν το γεγονός ότι όσοι αποκαλούνται «Μαοϊκοί» (και συμπεριλαμβάνει όλους όσους αντιστέκονται στην απαλλοτρίωση της γης) ουσιαστικά αγωνίζονται για την υπεράσπιση του συντάγματος. Ενώ η κυβέρνηση κάνει ότι μπορεί για να το καταργήσει. Μεταξύ 2008 και 2009 το υπουργείο Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Panchayat Raj) ανέθεσε σε δυο ερευνητές να συντάξουν μια αναφορά σχετικά με την πρόοδο του συστήματος τοπικής αυτοδιοίκησης στη χώρα. Το θέμα της αναφοράς είναι: «Ο νόμος PESA, ο Αριστερός Εξτρεμισμός και η Διακυβέρνηση: ζητήματα και προκλήσεις στις περιοχές των ιθαγενών της Ινδίας». Τα ονόματα των συντακτών αυτής της αναφοράς είναι Ajay Dandekar και Chintrangada Choundhury. Ακολουθούν κάποια αποσπάσματα: «Ο βασικός νόμος περί Απαλλοτρίωσης της γης του 1894 δεν έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα για να εναρμονιστεί με τις διατάξεις του PESA. Προς το παρόν αυτός ο αποικιοκρατικός νόμος χρησιμοποιείται ευρύτατα και καταχρηστικά και επιβάλλει την

7


υποχρεωτική και βίαιη απαλλοτρίωση ατομικής και κοινοτικής γης για τις ιδιωτικές βιομηχανίες. Σε αρκετές περιπτώσεις, η συνήθης πρακτική της πολιτειακής κυβέρνησης είναι να υπογράφει Συμφωνίες υψηλού επιπέδου με μεγάλες εταιρείες. Μετά προχωρούν στην εφαρμογή του νόμου περί απαλλοτρίωσης της γης και την απαλλοτριώνουν δήθεν για τις κρατικές επιχειρήσεις. Κι αυτή η κρατική επιχείρηση εκμισθώνει τη γη στην ιδιωτική εταιρεία – μια πραγματική παρωδία του όρου «απαλλοτρίωση για το δημόσιο όφελος» όπως κυρώνεται από το νόμο. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι επίσημες αποφάσεις των τοπικών συμβουλίων που εκφράζουν διαφωνία, είτε έχουν καταστραφεί είτε αντικαταστάθηκαν από πλαστογραφημένα έγγραφα. Το χειρότερο είναι ότι δεν έγινε τίποτε από τη μεριά του κράτους σε βάρος των συγκεκριμένων υπαλλήλων ακόμη και μετά την τεκμηρίωση των καταγγελιών. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο και δυσοίωνο. Σ’ αυτές τις συμφωνίες υπάρχουν πολλές δολοπλοκίες και σε διαφορετικά επίπεδα. Η πώληση της ιθαγενικής γης σε μη-ιθαγενείς στις Πέντε Καταγεγραμμένες Περιοχές απαγορεύεται σε όλα τα κρατίδια. Ωστόσο, οι μεταβιβάσεις συνεχίζονται και γίνονται ακόμη πιο φανερά στην μετά την απελευθέρωση εποχή. Οι βασικοί τρόποι είναι – μεταβίβαση με πλαστογραφημένα έγγραφα, μεταβιβάσεις χωρίς επίσημα έγγραφα, μεταβίβαση με προφορική συναλλαγή, με παραποίηση εγγράφων που αφορούν στοιχεία και σκοπό χρήσης, μεταβιβάσεις μέσω παράνομων γάμων, με αμφισβητούμενους τίτλους ιδιοκτησίας, με ελλιπή καταγραφή στοιχείων τον χρόνο της έρευνας. Κι έτσι έχουμε τη διαδικασία της απαλλοτρίωσης της γης, και την έξωση των καταπατητών στο όνομα της αξιοποίησης της ξυλείας και των άλλων δασικών προϊόντων ακόμη και με το πρόσχημα της ανάπτυξης του συστήματος πρόνοιας. Στον επίλογο τους λένε: Οι Συμφωνίες που έχουν υπογράφει από τις πολιτειακές κυβερνήσεις με βιομηχανικούς οίκους, συμπεριλαμβάνοντας εξορυκτικές εταιρείες θα πρέπει να επανεξεταστούν και να δημοσιοποιηθούν σε μια ανοιχτή διαδικασία όπου θα συμμετέχουν και τα τοπικά συμβούλια και θα είναι στο επίκεντρο αυτής της εξέτασης. Νάτοι λοιπόν – όχι τίποτε ενοχλητικοί ακτιβιστές, ούτε οι Μαοϊκοί, αλλά μια κυβερνητική αναφορά που καλούσε στην επανεξέταση των συμφωνιών περί εξορύξεων. Και τι έκανε η κυβέρνηση με αυτό το έγγραφο; Πώς απάντησε; Στις 24 Απρίλη 2010, σε μια επίσημη τελετή, ο Πρωθυπουργός Μανμοχάν Σινχ έφερε στην δημοσιότητα αυτή την αναφορά. Τι γενναίο εκ μέρους τους, θα σκεφθήκατε. Μόνο που αυτό το κεφάλαιο δεν υπήρχε. Είχε λογοκριθεί. Μισό αιώνα πίσω και ένα χρόνο πριν σκοτωθεί, ο Τσε Γκεβάρα έγραφε: «Όταν οι δυνάμεις της καταπίεσης διατηρούνται στην εξουσία καταπατώντας τους νόμους που οι ίδιες έχουν θεσπίσει, τότε πρέπει να θεωρείται ότι η ειρήνη έχει παραβιαστεί». Πράγματι έτσι είναι. Το 2009 ο Μανμοχάν Σινχ είπε στο Κοινοβούλιο: «Αν ο Αριστερός Εξτρεμισμός συνεχίσει να ανθίζει σε μέρη που υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα ορυκτών, τότε σίγουρα θα επηρεαστεί αρνητικά το επιχειρηματικό κλίμα». Αυτή ήταν μια άτυπη κήρυξη πολέμου. (Επιτρέψτε μου εδώ μια μικρή παρένθεση, μια στιγμή για να πω μια πολύ σύντομη Ιστορία των Δυο Σιχ: Στην τελευταία του αίτηση προς τον κυβερνήτη του Πουντζάμπ, πριν απαγχονιστεί από την Βρετανική Διοίκηση το 1931, ο Μπαγκάτ Σινχ (λαϊκός ήρωας του αγώνα για την Ανεξαρτησία), ο τιμημένος Σιχ επαναστάτης – και Μαρξιστής – έγραφε: «Ας δηλώσουμε ότι η κατάσταση πολέμου υφίσταται και θα συνεχίσει για όσο οι εργαζόμενες μάζες της Ινδίας και οι φυσικοί της πόροι αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης από μια χούφτα παράσιτα. Είτε πρόκειται μόνο για Βρετανούς κεφαλαιοκράτες, είτε Βρετανούς και Ινδούς μαζί είτε μόνο για Ινδούς…Αυτό δεν έχει καμιά σημασία». Αν παρατηρήσετε τους αγώνες που εκτυλίσσονται στην Ινδία, θα διαπιστώσετε ότι ο λαός δεν ζητάει τίποτε περισσότερο από τα συνταγματικά του δικαιώματα. Η κυβέρνηση της Ινδίας όμως δεν αισθάνεται πλέον την ανάγκη να τηρήσει το Ινδικό Σύνταγμα, το οποίο υποτίθεται αποτελεί το νομικό και ηθικό πλαίσιο στο οποίο βασίζεται η δημοκρατία μας. Το περιεχόμενο του συντάγματος είναι ένα διαφωτιστικό κείμενο, το διαφωτιστικό του όμως περιεχόμενο δεν χρησιμοποιείται για την προστασία του λαού. Ίσα-ίσα το αντίθετο. Χρησιμοποιείται σαν ένας ανασταλτικός μηχανισμός ενάντια σε όσους διαμαρτύρονται ενάντια στον ανερχόμενο κύμα βίας που διαπράττει το κράτος ενάντια στο λαό του, στο όνομα του «δημόσιου συμφέροντος». Σε ένα πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Outlook, ο B.G. Verghese, ένας

8


διακεκριμένος δημοσιογράφος υπερασπίστηκε το κράτος και τις μεγάλες εταιρείες: «Οι μαοϊκοί θα εξαφανιστούν, η δημοκρατική Ινδία και το Σύνταγμα θα επικρατήσουν, άσχετα με το χρόνο και τον κόπο που θα χρειαστεί» είπε. Και ο Αζάντ απάντησε. (Ήταν το τελευταίο κείμενο του πριν τον δολοφονήσουν). «Σε ποιο μέρος της Ινδίας επικρατεί το Σύνταγμα, κ. Βεργκέζε; Στην Νταντεβάντα, το Μπιτζαπούρ, το Κάνκερ, το Ναραγιανπούρ, το Ρατζναντγκαόν. Στο Τζαρκάντ, στην Ορίσα; Στο Λαλγκάρ και το Τζανγκαλμαχάλ; Στην κοιλάδα του Κασμίρ; Στο Μανιπούρ; Που κρυβόταν το Σύνταγμα σας για 25 χρόνια μετά την σφαγή χιλιάδων Σιχ; Όταν αποδεκατίστηκαν χιλιάδες μουσουλμάνοι; Όταν εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες εξωθούνται στην αυτοκτονία; Όταν χιλιάδες αγρότες δολοφονούνται από τις συμμορίες του Σάλβα Τζουντούμ; Όταν οι γυναίκες αντιβάσι βιάζονται ομαδικά; Όταν τους απλούς ανθρώπους τους απαγάγουν ένστολοι μπράβοι; Το Σύνταγμα σας είναι ένα κομμάτι χαρτί που δεν αξίζει ούτε για χαρτί τουαλέτας (κωλόχαρτο) για την τεράστια πλειοψηφία του Ινδικού λαού». Μετά τη δολοφονία του Αζάντ, αρκετοί δημοσιογράφοι - σχολιαστές προσπάθησαν να καλύψουν το έγκλημα όταν ξεδιάντροπα αντέστρεφαν αυτό που είπε, και κατηγορώντας τον ότι αποκάλεσε το Ινδικό Σύνταγμα ένα κομμάτι χαρτί τουαλέτας (κωλόχαρτο). Αν η κυβέρνηση δε σέβεται το σύνταγμα, ίσως θα έπρεπε να πιέσουμε για μια τροποποίηση στην εισήγηση του. «Εμείς, Ο Λαός της Ινδίας, αποφασίζουμε σοβαρά να συγκροτήσουμε την Ινδία σαν μια Κυρίαρχη Σοσιαλιστική Κοσμική Δημοκρατία …» θα μπορούσε να αντικατασταθεί με: «Εμείς, οι ανώτερες κάστες και τάξεις στην Ινδία, αποφασίζουμε μυστικά να συγκροτήσουμε την Ινδία σαν ένα Εταιρικό, Ινδουιστικό, Δορυφορικό Κράτος…» Η εξέγερση στην Ινδική ύπαιθρο, και ειδικά στην καρδιά της γης των ιθαγενών, θέτει μια ριζοσπαστική πρόκληση όχι μόνο για το Ινδικό Κράτος, αλλά και για τα κινήματα αντίστασης. Θέτει σε αμφισβήτηση τις αποδεκτές απόψεις του τι αποτελεί πρόοδο, ανάπτυξη και πολιτισμός. Αμφισβητεί την ηθική αλλά και την αποτελεσματικότητα των διάφορων στρατηγικών της αντίστασης. Ναι, αυτές οι ερωτήσεις τέθηκαν και προηγουμένως. Με επιμονή, ειρηνικά, χρόνο με το χρόνο και με εκατό διαφορετικούς τρόπους – από τις κινητοποιήσεις του Chhattisgarh Mukti Morcha, και του Koel Karo Gandhamardhan – καθώς και εκατοντάδες άλλα λαϊκά κινήματα. Τα έθεσε με τον πιο πειστικό και πιθανότατα το πιο ξεκάθαρο τρόπο το «Κίνημα: Σώστε τον Ναρμάντα (ποταμό)», το κίνημα ενάντια στο φράγμα του ποταμού στην Κοιλάδα Ναρμάντα. Η μόνη απάντηση της κυβέρνησης της Ινδίας ήταν η καταστολή, διπροσωπία, και το είδος της αδιαφάνειας που μπορεί να προέλθει μόνο από μια παθολογική έλλειψη σεβασμού (περιφρόνηση) για τον απλό λαό. Ακόμη χειρότερα, προχώρησε παραπέρα και επιτάχυνε τις εκτοπίσεις και τις εξώσεις σε σημείο που η εντεινόμενη λαϊκή οργή να μην μπορεί να ελεγχθεί. Σήμερα οι πιο φτωχοί άνθρωποι στον κόσμο κατάφεραν να σταματήσουν κάποιες από τις πλουσιότερες εταιρείες. Και αυτό είναι μια τεράστια νίκη. Αυτοί που ξεσηκώθηκαν γνωρίζουν ότι η χώρα είναι σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης. Γνωρίζουν ότι όπως στον λαό στο Κασμίρ, το Μανιπούρ, το Νάγκαλαντ και το Ασάμ, δεν έχουν πλέον πολιτικά δικαιώματα εξαιτίας νόμων όπως ο Νόμος περί Αποτροπής Παράνομων Ενεργειών (ΝΑΠΕ) και ο Ειδικός Νόμος περί Δημόσιας Ασφάλειας του Τσάτισγκαρ, που ποινικοποιούν κάθε μορφή αντιπολίτευσης – καταργούν την ελευθερία του λόγου, απαγορεύουν οποιαδήποτε συλλογική δράση ποινικοποιούν ακόμη και τις προθέσεις όσων αγωνίζονται. Όταν η Ίντιρα Γκάντι κήρυξε τη χώρα σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, τα μεσάνυχτα της 25ης Ιούλη 1975, το έκανε για να τσακίσει μια επανάσταση που μόλις ξεκινούσε. Όσο σκοτεινές κι αν ήταν, εκείνες τις μέρες οι άνθρωποι μπορούσαν ακόμη να ονειρεύονται ότι θα βελτίωναν τη ζωή τους, να ονειρεύονται ότι θα είχαν δικαιοσύνη. Ο ξεσηκωμός των Ναξαλιτών στη Βεγγάλη τσακίστηκε λίγο πολύ. Τότε όμως εκατομμύρια άνθρωποι συγκεντρώθηκαν με το κάλεσμα του Jayaprakash Narayan για «Sampoorna Kranti» (Συνολική Επανάσταση). Στο επίκεντρο του ξεσηκωμού ήταν το αίτημα «η γη σ’ αυτόν που την καλλιεργεί». (Ακόμη και τότε ήταν το ίδιο – χρειαζόταν μια επανάσταση για την υλοποίηση της αναδιανομής της γης, μιας από τις βασικές αρχές του συντάγματος).

9


Τριάντα πέντε χρόνια μετά η κατάσταση έχει αλλάξει δραστικά. Η δικαιοσύνη, αυτή η μεγάλη, όμορφη ιδέα έχει καταντήσει να σημαίνει ανθρώπινα δικαιώματα. Η ισότητα αποτελεί ουτοπική φαντασίωση. Αυτή η λέξη λίγο ή πολύ έχει καταργηθεί από το λεξιλόγιο μας. Οι φτωχοί είναι με την πλάτη στον τοίχο. Από το αγώνα για γη στους ακτήμονες, τα επαναστατικά κόμματα και τα κινήματα αντίστασης περιορίστηκαν στον αγώνα για το δικαίωμα να κρατήσουν την ελάχιστη γη που έχουν. Η μόνη αναδιανομή γης που φαίνεται ότι παίζει είναι η αρπαγή της γης από τους φτωχούς και η αναδιανομή της στους πλούσιους στο όνομα των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών. Οι ακτήμονες, (οι περισσότεροι Νταλίτ), οι άνεργοι, όσοι ζουν σε παραγκουπόλεις και η εργατική τάξη στα αστικά κέντρα είναι λίγο πολύ έξω από το λογαριασμό. Σε μέρη όπως το Λαλγκάρ στη Δυτική Βεγγάλη, ο κόσμος το μόνο που ζητάει είναι να τον αφήσει ήσυχο η αστυνομία και η κυβέρνηση. Η οργάνωση των αντιβάσι που ονομάζεται Λαϊκή Επιτροπή Κατά της Αστυνομικής Βαρβαρότητας συγκροτήθηκε με ένα απλό αίτημα – να έρθει ο Αστυνομικός Επιθεωρητής στο Λαλγκάρ και να απολογηθεί για τις βαρβαρότητες που διέπραξαν οι άνδρες του κατά των χωρικών. Αυτό θεωρήθηκε παράλογο. (Πώς τολμούσαν οι μισόγυμνοι άγριοι να απαιτούν από έναν κυβερνητικό αξιωματούχο να τους ζητήσει συγγνώμη;) Έτσι ο κόσμος έκανε οδοφράγματα στα χωριά του και αρνήθηκε να αφήσει την αστυνομία να περάσει. Η αστυνομία αύξησε την βία. Ο λαός ανταπάντησε οργισμένα. Σήμερα, δυο χρόνια αργότερα και μετά από πολλούς φρικιαστικούς βιασμούς, δολοφονίες και στημένες συμπλοκές, είναι πια ανοιχτός πόλεμος. Η Λαϊκή Επιτροπή Κατά της Αστυνομικής Βαρβαρότητας είναι πλέον εκτός νόμου και θεωρείται οργάνωση των Μαοϊκών. Οι ηγέτες της είτε φυλακίστηκαν είτε δολοφονήθηκαν. (Η ίδια μοίρα με την Chasi Mulya Adivasi Sangh στην Ναραγιαπάτνα της Ορίσα και την Visthappen Virodhi Ekta Manch της Πότκα του Τζάρκαντ. Ο λαός που κάποτε ονειρευόταν δικαιοσύνη και ισότητα και τολμούσε να ζητάει γη σ’ αυτόν που την καλλιεργεί κατάντησε να ζητάει την δημόσια απολογία της αστυνομίας γιατί τον κακοποίησαν και τον σακάτεψαν – αυτή είναι η πρόοδος; Στην διάρκεια της Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης λένε ότι όταν η κ. Γκάντι ζήτησε από τον Τύπο να σκύψει κι αυτός προσκύνησε. Και ωστόσο εκείνες τις μέρες υπήρξαν περιπτώσεις που μεγάλες εφημερίδες κυκλοφόρησαν με λευκές σελίδες για να καταγγείλουν τη λογοκρισία. (η μεγαλύτερη ειρωνεία – ένας από αυτούς τους εκδότες ήταν ο B.G. Verghese). Σήμερα πια, κι ενώ είμαστε σε μια ακήρυχτη Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, δεν υπάρχει και μεγάλη διάθεση για ανυπακοή γιατί ΜΜΕ είναι η ίδια η κυβέρνηση. Κανείς, εκτός από τις εταιρείες που την ελέγχουν δεν μπορεί να έχει γνώμη. Ανώτεροι πολιτικοί παράγοντες, υπουργοί και αξιωματούχοι του κατεστημένου ασφαλείας κάνουν ότι μπορούν για να εμφανιστούν στην τηλεόραση, ικετεύοντας γνωστούς τηλεπαρουσιαστές όπως ο Αρναμπ Γκασβάνι ή ο Μπάρκα Ντουτ να τους επιτρέψουν να διακόψουν το κήρυγμα της ημέρας. Αρκετά τηλεοπτικά κανάλια και εφημερίδες συμμετέχουν φανερά στο επιτελείο της Επιχείρησης Πράσινο Κυνήγι και στην εκστρατεία παραπληροφόρησης. Ένα παράδειγμα είναι η ολόιδια αναφορά για την «βιομηχανία των Μαοϊκών που η αξία της ανέρχεται στα 150.000.000 ρουπίες» που δημοσιεύθηκε από διαφορετικούς δημοσιογράφους σε διαφορετικά έντυπα. Σχεδόν όλες οι εφημερίδες και τα τηλεοπτικά κανάλια γράφουν άρθρα και κάνουν ρεπορτάζ κατηγορώντας την Λαϊκή Επιτροπή Κατά της Αστυνομικής Βαρβαρότητας (η ονομασία θεωρείται ταυτόσημη με τον όρο «Μαοϊκοί») για τον φρικιαστικό εκτροχιασμό του τρένου στο Τζαγκράμ της Δυτικής Βεγγάλης τον Μάη του 2010 που στοίχισε τη ζωή 140 ανθρώπων. Δυο από τους βασικούς ύποπτους τους σκότωσε η αστυνομία σε «συμπλοκές», ωστόσο το μυστήριο γύρω από τον εκτροχιασμό του τρένου παραμένει άλυτο. Η εφημερίδα Press Trust of India δημοσίευσε αρκετές ψευδείς ειδήσεις που δημοσιοποιήθηκαν καλή τη πίστη από την εφημερίδα Indian Express, συμπεριλαμβανομένης και μιας είδησης που έλεγε ότι οι Μαοϊκοί ακρωτηριάζουν τα πτώματα των αστυνομικών που σκοτώνουν. (Η διάψευση από την ίδια την αστυνομία, δημοσιεύτηκε σε μέγεθος γραμματόσημου κρυμμένη στις πίσω σελίδες). Υπήρξαν επίσης πολλές ολόιδιες συνεντεύξεις, όλες τους «αποκλειστικές», μιας αντάρτισσας για το πώς την «βίαζαν ξανά και ξανά» οι Μαοϊκοί ηγέτες. Υποτίθεται ότι είχε δραπετεύσει πρόσφατα από τη ζούγκλα και από τα νύχια των Μαοϊκών για να πει στον κόσμο το δράμα της. Τώρα αποκαλύπτεται ότι την κρατούσε φυλακισμένη η αστυνομία για μήνες.

10


Οι αναλύσεις για τις βιαιότητες που διαπράττονται και κατακλύζουν την τηλεόραση, στόχο έχουν να συσκοτίσουν την κατάσταση και να μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι: «Ναι, είναι αλήθεια ότι έχουν παραμελήσει τους ιθαγενείς και ότι περνούν πολύ άσχημα, ναι, χρειάζονται ανάπτυξη, ναι, είναι σφάλμα της κυβέρνησης και είναι πολύ κρίμα. Αλλά τώρα υπάρχει κρίση. Πρέπει να ξεφορτωθούμε τους Μαοϊκούς, να εξασφαλίσουμε τη γη και μετά μπορούμε να βοηθήσουμε τους ιθαγενείς». Καθώς πλησιάζει ο πόλεμος, οι Ένοπλες Δυνάμεις ανακοίνωσαν (όπως μόνο αυτές μπορούν) ότι και αυτές θα εμπλακούν στο έργο του ελέγχου του μυαλού μας. Τον Ιούνη του 2010 δημοσίευσαν δυο «επιχειρησιακά δόγματα». Το ένα αφορούσε τις επιχειρήσεις από γη και αέρα. Το άλλο ήταν το δόγμα που αφορά τις Στρατιωτικές Ψυχολογικές Επιχειρήσεις που «αποτελεί μια σχεδιασμένη διαδικασία αποστολή μηνύματος σε επιλεγμένους αποδέκτες, για την προώθηση συγκεκριμένων θεμάτων που καταλήγουν στην επιθυμητή συμπεριφορά και στάση η οποία επηρεάζει την επίτευξη των πολιτικών και στρατιωτικών στόχων στη χώρα… Το δόγμα παρέχει επίσης κατευθυντήριες γραμμές για ενέργειες σχετικές με την διαχείριση αντιλήψεων στις συνηθισμένες επιχειρήσεις, ειδικά στο εσωτερικό όπου ο παραπλανημένος πληθυσμός μπορεί να χρειαστεί να συνετιστεί και να επιστρέψει στην καθιερωμένη κατάσταση». Η ανακοίνωση τύπου συνέχισε αναφέροντας «το δόγμα για τις Στρατιωτικές Ψυχολογικές Επιχειρήσεις αποτελεί μια πολιτική, σχεδιασμού και εφαρμογής κειμένων που στόχο έχουν να δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό κλίμα για τις ένοπλες δυνάμεις ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα ΜΜΕ μαζί με τις Υπηρεσίες υπέρ τους». Ένα μήνα αργότερα, σε μια σύσκεψη των πρωθυπουργών των κρατιδίων όπου οι Μαοϊκοί έχουν σημαντική δύναμη, πάρθηκε η απόφαση να κλιμακωθεί ο πόλεμος. Τριάντα έξι τάγματα των Ινδικών Εφεδρικών Δυνάμεων προστέθηκαν στα ήδη 105 υπάρχοντα, και 16.000 Ειδικοί Αξιωματικοί της Αστυνομίας (οπλισμένοι πολίτες που μπορούν να δρουν σαν αστυνομικοί) προστέθηκαν στους ήδη 30.000 υπάρχοντες. Ο υπουργός Εσωτερικών υποσχέθηκε να προσλάβει 175.000 αστυνομικούς μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. (Είναι ένα καλό μοντέλο καταπολέμησης της ανεργίας: προσλαμβάνεις τον μισό πληθυσμό για να σκοτώσει το άλλο μισό. Και μπορείς να παίζεις και με τα ποσοστά αν θέλεις.) Δυο μέρες αργότερα ο Αρχηγός του Στρατού είπε στο επιτελείο του να είναι «ετοιμαστούν ψυχολογικά για να μπουν στη μάχη ενάντια στον Ναξαλισμό… Μπορεί να είναι σε έξι μήνες, σε ένα χρόνο ή και δυο, αλλά αν πρέπει να διατηρήσουμε την αρμοδιότητα μας σαν όργανο του κράτους, πρέπει να αναλάβουμε τα καθήκοντα που μας αναθέτει η χώρα». Το Αύγουστο οι εφημερίδες ανέφεραν μετά από πολλές παλινωδίες ότι η Αεροπορία ήταν σε ετοιμότητα. «Η Ινδική Αεροπορία μπορεί να ανοίξει πυρ αμυνόμενη στις Αντι-Μαοϊκές Επιχειρήσεις» έγραφαν οι The Hindustan Times, «Η άδεια έχει δοθεί υπό αυστηρούς όμως όρους. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε πυραύλους ή βλήματα, μπορούμε μόνο να απαντήσουμε αν μας επιτεθούν… μέχρι στιγμής, στα πλαϊνά των ελικοπτέρων υπάρχουν πολυβόλα που τα χειρίζονται οι κομάντος της Αεροπορίας». Τι ανακούφιση! Όχι βλήματα πυροβολικού μόνο πολυβόλα! Ίσως «οι έξι μήνες με ένα χρόνο ή δυο» είναι το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί για να ετοιμαστούν τα στρατιωτικά επιτελεία στο Μπιλασπούρ και στην αεροπορική βάση στο Ρατζναντγκαόν. Ίσως μέχρι τότε η κυβέρνηση, σε μια επίδειξη δημοκρατικού πνεύματος θα ενδώσει στην λαϊκή οργή και θα αποσύρει τον Νόμο Περί Ειδικών Εξουσιών των Ενόπλων Δυνάμεων ( που επιτρέπει σε μη εντεταλμένους αξιωματικούς να σκοτώνουν μόνο με βάση την υποψία) στο Μανιπούρ, το Νάγκαλαντ, το Ασάμ και το Κασμίρ. Μόλις σταματήσουν τα χειροκροτήματα και τελειώσουν οι γιορτασμοί, ο ίδιος νόμος θα ισχύσει και πάλι, όπως συστήνει ο υπουργός Εσωτερικών, στα πλαίσια που έθεσε η έκθεση Jeevan Reddy (για να ακούγεται πιο σπλαχνικός αλλά να είναι πιο θανατηφόρος). Και τότε θα μπορεί να ισχύσει σε όλη τη χώρα με νέο όνομα. Ίσως αυτό να δώσει στις ένοπλες δυνάμεις την ατιμωρησία που χρειάζονται για να κάνουν το καθήκον που τους έχει αναθέσει «το έθνος» - να αναπτυχθούν στρατιωτικά σε μέρη της Ινδίας και να πολεμήσουν ενάντια στους φτωχότερους των φτωχών που αγωνίζονται για την ίδια τους την επιβίωση. Ίσως κάπως έτσι να πεθάνει η Συντρόφισσα Κάμλα – καθώς θα προσπαθεί να καταρρίψει ένα ελικόπτερο προστασίας ή ένα εκπαιδευτικό στρατιωτικό αεροπλάνο με το πιστόλι της. Ή ίσως μέχρι τότε θα έχει αποκτήσει ένα ΑΚ-47 ή ένα Ελαφρύ Πολυβόλο που θα έχει κλαπεί

11


από το κυβερνητικό οπλοστάσιο ή από έναν δολοφονημένο αστυνομικό. Ίσως μέχρι τότε τα ΜΜΕ που είναι στη «διάθεση των Υπηρεσιών» θα έχουν «καταφέρει» να ελέγξουν τις απόψεις όσων από εμάς συνεχίζουμε να είμαστε «παραπλανημένοι» και να δεχτούμε την είδηση του θανάτου της με ηρεμία. Να ’το λοιπόν το Ινδικό κράτος, σε όλη του τη δημοκρατική δόξα, πρόθυμο να λεηλατήσει, να οδηγήσει στην λιμοκτονία, να πολιορκήσει και να χρησιμοποιήσει την αεροπορία «σε αυτοάμυνα» ενάντια στους φτωχότερους του πολίτες. Αυτοάμυνα. Ω, ναι. Η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι έχει εξαπολυθεί σαν αυτοάμυνα από μια κυβέρνηση που προσπαθεί επιστρέψει στο φτωχό λαό τη γη που του άρπαξε οι εταιρείες των κομμουνιστών. Όταν η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την πρόταση για συνομιλίες για να τραβήξει το ψάρι που κολυμπάει στα βαθειά στην επιφάνεια και μετά να το σκοτώσει, έχουν μέλλον οι ειρηνευτικές συνομιλίες; Ενδιαφέρονται στα αλήθεια και οι δυο πλευρές για την ειρήνη; Ο κόσμος ρωτάει αν οι Μαοϊκοί ενδιαφέρονται πραγματικά για την ειρήνη ή την δικαιοσύνη. Υπάρχει κάτι που θα μπορούσαν να τους προσφέρουν μέσα στο υπάρχον σύστημα που θα απομακρύνει τους Μαοϊκούς από τον δηλωμένο τους στόχο να ανατρέψουν το Ινδικό Κράτος; Η απάντηση είναι πιθανότατα όχι. Οι Μαοϊκοί δεν πιστεύουν ότι το παρόν σύστημα μπορεί να αποδώσει δικαιοσύνη. Το ζήτημα είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν αρχίσει να συμφωνούν μαζί τους. Αν ζούσαμε σε μια κοινωνία με γνήσια δημοκρατική διάθεση, μια κοινωνία στην οποία οι απλοί άνθρωποι να ένιωθαν ότι τουλάχιστον μπορούν να ελπίζουν για δικαιοσύνη τότε οι Μαοϊκοί θα ήταν μόνο μια μικρή περιθωριοποιημένη ομάδα μαχητών με πολύ περιορισμένη απεύθυνση. Το επόμενο ζήτημα που προκαλεί διχογνωμία είναι ότι οι Μαοϊκοί θέλουν μια εκεχειρία για να πάρουν μια ανάσα ώστε να αναδιοργανώσουν τις δυνάμεις τους και ενισχύσουν τη θέση τους. Ο Αζάντ, σε μια συνέντευξη του στην εφημερίδα The Hindu (14 Απρίλη 2010) ήταν εκπληκτικά ειλικρινής σχετικά με αυτό: «Δεν χρειάζεται τίποτε εκτός από κοινή λογική για να καταλάβει κανείς ότι και οι δυο πλευρές θα αξιοποιήσουν μια εκεχειρία για να ενισχύσουν την πλευρά τους». Και μετά εξήγησε ότι μια εκεχειρία, ακόμη και μια προσωρινή, θα έδινε μια ανάσα στους απλούς ανθρώπους που είναι μπλεγμένοι στην ζώνη του πολέμου. Η κυβέρνηση, από την άλλη, χρειάζεται απεγνωσμένα αυτόν τον πόλεμο. (Διαβάστε τις οικονομικές εφημερίδες και να δείτε πόσο απεγνωσμένα). Το βλέμμα της διεθνούς οικονομικής κοινότητας είναι καρφωμένο επάνω της. Πρέπει να επιτεθεί και γρήγορα. Για να μην πέσει η μάσκα της πρέπει να συνεχίσει να προτείνει συνομιλίες από τη μια και να τις δυναμιτίζει από την άλλη. Η εξόντωση του Αζάντ ήταν μια σημαντική νίκη γιατί φίμωσε μια φωνή που είχε αρχίσει να ακούγεται επικίνδυνα λογική. Τουλάχιστον προς το παρόν, οι ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν αποφευχθεί με επιτυχία. Σχετικά με τις ειρηνευτικές συνομιλίες υπάρχουν πολλά για τα οποία μπορεί να είναι κανείς κυνικός. Το ζήτημα για μας τους απλούς ανθρώπους είναι ότι καμιά ειρηνευτική συνομιλία δεν μπορεί να σημαίνει κλιμάκωση του πολέμου. Τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση έχει στείλει στα δάση δεκάδες χιλιάδες βαριά οπλισμένους άνδρες των παραστρατιωτικών δυνάμεων. Οι Μαοϊκοί απάντησαν με μια σειρά επιθετικές ενέργειες και ενέδρες. Πάνω από 200 αστυνομικοί έχουν σκοτωθεί. Μέσα από τα δάση συνεχίζουν να έρχονται πτώματα. Σφαγμένοι αστυνομικοί τυλιγμένοι με τη σημαία, σφαγμένοι Μαοϊκοί, που τους επιδεικνύουν σαν τρόπαια κυνηγιού, δεμένοι από τα χέρια και τα πόδια σε ξύλινα κοντάρια. Κορμιά κόσκινο από τις σφαίρες, κορμιά που δεν μοιάζουν ανθρώπινα πλέον, διαμελισμένα στις ενέδρες, αποκεφαλισμοί και συνοπτικές εκτελέσεις. Για να κορμιά που θάβονται στα δάση δεν έχουμε πληροφορίες. Το θέατρο του πολέμου έχει περικυκλωθεί και είναι απρόσιτο σε ακτιβιστές και δημοσιογράφους. Έτσι δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτά. Στις 6 του Απρίλη του 2010, στο μεγαλύτερο χτύπημα του, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Αντάρτικος Στρατός των Μαοϊκών έστησε μια ενέδρα σε μια ομάδα των Κεντρικών Εφεδρικών Αστυνομικών Δυνάμεων και σκότωσε 76 αστυνομικούς. Το κόμμα έβγαλε μια ψυχρή θριαμβευτική ανακοίνωση. Η τηλεόραση εκμεταλλεύτηκε το γεγονός όσο μπορούσε περισσότερο. Και το έθνος κλήθηκε να καταδικάσει τους σκοτωμούς. Πολλοί από μας δεν ήταν προετοιμασμένοι – όχι γιατί χαιρόμαστε όταν συμβαίνουν τέτοια γεγονότα, ούτε γιατί είμαστε Μαοϊκοί αλλά γιατί έχουμε συγκεκριμένες απόψεις για την Επιχείρηση Πράσινο

12


Κυνήγι. Επειδή αρνηθήκαμε να συμμετέχουμε σ’ αυτό το παιχνίδι της βιομηχανίας της καταγγελίας τέτοιων ενεργειών, μας αποκάλεσαν «συμπαθώντες των τρομοκρατών» και οι φωτογραφίες μας φιγουράριζαν ξανά και ξανά στην τηλεόραση σαν να ήμασταν καταζητούμενοι. Τι δουλειά είχε ένα τάγμα των Κεντρικών Εφεδρικών Αστυνομικών Δυνάμεων, να περιπολεί στα χωριά των ιθαγενών με 21 ΑΚ-47 (καλάσνικοφ), 38 Insa (ελαφρύ πολυβόλο), 7 SLR (αυτόματα) ένα στεν και έναν όλμο δυο ιντσών; Η ερώτηση αυτή ισοδυναμούσε με προδοσία; Μέρες μετά την ενέδρα, συνάντησα δυο κομάντο των παραστρατιωτικών δυνάμεων που συζητούσαν με μια ομάδα οδηγούς σε ένα πάρκο αυτοκινήτων στο Δελχί. Περίμεναν έναν επίσημο να βγει από κάποιο εστιατόριο ή κάποιο κέντρο υγείας ή ίσως ξενοδοχείο. Η άποψη τους ήταν πως ότι συνέβαινε δεν ήταν ζήτημα ούτε θλίψης ούτε πατριωτισμού. Ήταν απλά θέμα υπολογισμών. Συσχετισμών. Έλεγαν για το πόσες δεκάδες χιλιάδες ρουπίες χρειάζονταν για να λαδώσουν ώστε να μπει κάποιος στις παραστρατιωτικές δυνάμεις και πως οι περισσότερες οικογένειες παίρνουν τεράστια δάνεια για να δωροδοκήσουν. Αυτό το χρέος δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αποπληρωθεί από τον ισχνό μισθό τους. Ο μόνος τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο είναι να κάνουν ότι κάνουν όλοι οι αστυνομικοί στην Ινδία – να εκβιάζουν και να απειλούν το λαό, να πουλάνε προστασία, να απαιτούν πληρωμές, και να κάνουν βρώμικες συμφωνίες. (Στην περίπτωση της Νταντεβάντα, να ληστεύουν χωρικούς, και να κλέβουν χρήματα και κοσμήματα). Αν όμως αυτός ο κάποιος πεθάνει πριν την ώρα του, αφήνει την οικογένεια του χρεωμένη με τεράστια ποσά. Η οργή των ανδρών στο πάρκο αυτοκινήτων αφορούσε την κυβέρνηση και τους ανώτερους αξιωματικούς της αστυνομίας που κάνουν περιουσίες από τα λαδώματα και μετά στέλνουν έτσι απλά τους νέους άνδρες στο θάνατο. Ήξεραν ότι η ικανοποιητική αποζημίωση που ανακοινώθηκε για τους νεκρούς της επίθεσης της 6ης Απρίλη ήταν μόνο για να αμβλύνει τον αντίκτυπο από το σκάνδαλο. Ποτέ δεν πρόκειται να ισχύσει το ίδιο για κάθε αστυνομικό που σκοτώνεται σ’ αυτόν τον άθλιο πόλεμο. Επομένως δεν αποτελεί έκπληξη ότι τα νέα από την πολεμική ζώνη λένε ότι οι άνδρες των Κεντρικών Εφεδρικών Αστυνομικών Δυνάμεων όλο και περισσότερο δυσανασχετούν και είναι απρόθυμοι να βγουν για περιπολίες. Υπάρχουν αναφορές ότι τα ημερολόγια τους είναι γεμάτα από πλασματικές περιπολίες. Ίσως έχουν αρχίσει να κατανοούν ότι είναι φτωχά χακί απόβλητα – και τροφή για τα κανόνια στους πολέμους που γίνονται για το συμφέρον των πλουσίων. Χιλιάδες περιμένουν στην ουρά να τους αντικαταστήσουν όταν πεθάνουν. Στις 17 Μάη του 2010, σε μια ακόμη μεγάλη επίθεση, οι Μαοϊκοί ανατίναξαν ένα λεωφορείο στην Νταντεβάντα και σκότωσαν 44 ανθρώπους. Οι 16 ήταν Ειδικοί Αξιωματικοί της Αστυνομίας, και ανήκαν στην τρομερή λαϊκή πολιτοφυλακή που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση, το Σάλβα Τζουντούμ. Οι υπόλοιποι νεκροί ήταν δυστυχώς απλοί άνθρωποι, κυρίως αντιβάσι. Οι μαοϊκοί απολογήθηκαν και ζήτησαν απρόθυμα συγγνώμη που σκότωσαν άμαχους πολίτες, αλλά η συμπεριφορά έμοιαζε πάρα πολύ με το επιχείρημα του Κράτους περί «παράπλευρων απωλειών». Το περασμένο μήνα στο Μπιχάρ οι Μαοϊκοί απήγαγαν τέσσερεις αστυνομικούς και ζήτησαν σαν αντάλλαγμα την απελευθέρωση κάποιων στελεχών τους. Λίγες μέρες μετά σκότωσαν τον έναν, τον Λούκας Τέτε, έναν αντιβάσι αστυνομικό. Δυο μέρες μετά απελευθέρωσαν τους άλλους τρεις. Με το να σκοτώσουν έναν κρατούμενο τους, οι Μαοϊκοί για άλλη μια φορά έβλαψαν την ίδια τους την υπόθεση. Ήταν ένα ακόμη δείγμα την διπρόσωπης ηθικής της «επαναστατικής βίας» και θα πρέπει να περιμένουμε ακόμη περισσότερα σε μια πολεμική ζώνη, εκεί όπου οι τακτικές υπερισχύουν της εντιμότητας και κάνουν αυτόν τον κόσμο ένα άσχημο μέρος. Κάποιοι αναλυτές και σχολιαστές που στενοχωρήθηκαν από την ενέργεια των Μαοϊκών στην Νταντεβάντα, ασχολήθηκαν με ένα άλλο γεγονός που συνέβη την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο που ανατινάχτηκε το λεωφορείο από τους Μαοϊκούς. Στο Καλινγκαναγκάρ της Ορίσα και στην Μπαλιτούθα και στο Πότκο στο Τζάρκαντ, η αστυνομία είχε περικυκλώσει αρκετά χωριά και είχε ανοίξει πυρ ενάντια σε χιλιάδες διαδηλωτές που αντιστέκονταν στην αρπαγή της γης τους από τους Τάτα, τους Τζίνταλ και την Posco. Η πολιορκία συνεχίζεται ακόμη και τώρα. Οι τραυματίες δεν μπορούν να πάνε στο νοσοκομείο εξαιτίας της αστυνομικής περικύκλωσης. Τα βίντεο στο Youtube δείχνουν εκατοντάδες ένοπλους

13


αστυνομικούς (αντίστοιχο των ΜΑΤ) να συγκρούονται με απλούς χωρικούς και κάποιοι από αυτούς να έχουν τόξα και βέλη. Το μόνο καλό που έκανε η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι ήταν ότι ξεκαθάρισε τα πράγματα. Ακόμη και τα παιδιά στα χωριά ξέρουν ότι η αστυνομία δουλεύει για τις «εταιρείες» και ότι η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι δεν είναι ένας πόλεμος ενάντια στους Μαοϊκούς. Είναι ένα πόλεμος ενάντια στους φτωχούς. Κι αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι καθόλου ασήμαντο. Βλέπουμε μια δημοκρατία που στρέφεται ενάντια στον ίδιο της τον εαυτό, προσπαθώντας να φάει τα σωθικά της. Παρακολουθούμε, μην πιστεύοντας στα μάτια μας, ότι αυτά τα σωθικά αρνούνται να φαγωθούν. Από όλες τις πολιτικές οργανώσεις που συμμετέχουν στην σημερινή εξέγερση η πιο αντιφατική είναι το ΚΚΙ (Μαοϊκό). Ο πιο προφανής λόγος είναι ο μη απολογητικός τρόπος που θέτουν ότι ο ένοπλος αγώνας είναι ο μόνος δρόμος για την επανάσταση. Το βιβλίο της Σουμάντα Μπάνερτζι, «Το κάλεσμα του Ναξαλμπάρι» αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες αποτιμήσεις αυτού του κινήματος. δίνει στοιχεία από τα πρώτα χρόνια, το σχεδόν επιπόλαιο τρόπο με τον οποίο οι Ναξαλίτες προσπαθούσαν να ξεκινήσουν την Ινδική Επανάσταση «εξοντώνοντας τον ταξικό εχθρό» και περιμένοντας τις μάζες να εξεγερθούν αυθόρμητα. Περιγράφει τις ακροβασίες που αναγκάστηκε να κάνει ώστε να συμπορευτεί με την Κινέζικη εξωτερική πολιτική, το πώς εξαπλώθηκε από κρατίδιο σε κρατίδιο και το πώς εξοντώθηκε ανελέητα ο Ναξαλισμός. Θαμμένη βαθειά μέσα στην οργή που κατευθύνει ενάντια στους Μαοϊκούς η Αριστερή και η φιλελεύθερη διανόηση προσπαθεί να κρύψει την αμηχανία σχετικά με τον ίδιο τον εαυτό της καθώς και μια αινιγματική, σχεδόν μυστικιστική προστατευτικότητα προς το Ινδικό Κράτος. Είναι σαν να κλείνουν τα μάτια όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια κατάσταση που έχει γνήσια επαναστατική δυναμική. Βρίσκουν λόγους για να στρέψουν το βλέμμα τους. Πολιτικά κόμματα και προσωπικότητες που δεν μπήκαν ποτέ στον κόπο τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια να στηρίξουν ανοιχτά, ας πούμε, το «Κίνημα: Σώστε τον Ναρμάντα», ή να διαδηλώσουν αλληλέγγυα με οποιοδήποτε από τα πολλά λαϊκά κινήματα στη χώρα, άρχισαν στα ξαφνικά να εκθειάζουν τις αρετές της μη-βίας και της Γκαντιστικής αντίληψης. Από την άλλη, όσοι έχουν εμπλακεί ενεργά σε αυτούς τους αγώνες, μπορεί να έχουν σοβαρές διαφωνίες με τους Μαοϊκούς, μπορεί να είναι επιφυλακτικοί, ακόμη και να είναι εξοργισμένοι μαζί τους, αλλά τους θεωρούν κομμάτι της ίδιας αντίστασης. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς το ποιος αντιπαθεί περισσότερο τους Μαοϊκούς – το Ινδικό Κράτος, ο στρατός των ειδικών σε ζητήματα στρατηγικής και τα ενστικτωδώς δεξιά μεσοστρώματα ή το Κομουνιστικό Κόμμα Ινδίας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας (Μαρξιστικό), οι διάφορες ομάδες που προέκυψαν από τις διασπάσεις των πρώτων Μαρξιστών-Λενινιστών ή η φιλελεύθερη αριστερά. Η διαφωνία αρχίζει με την ονοματολογία. Οι πιο ορθόδοξοι κομμουνιστές δεν πιστεύουν καθόλου ότι ο «Μαοϊσμός» είναι –«ισμός». Οι Μαοϊκοί από τη μεριά τους αποκαλούν τα κυρίαρχα κομμουνιστικά κόμματα «σοσιαλφασίστες» και τα κατηγορούν για «οικονομισμό» - βασικά γιατί ξεπουλούν σταδιακά την προοπτική της επανάστασης. Κάθε φράξια θεωρεί το εαυτό της σαν το μόνο γνήσιο, επαναστατικό Μαρξιστικό κόμμα, ή πολιτική οργάνωση. Ο καθένας θεωρεί ότι οι άλλοι έχουν παρερμηνεύσει την κομουνιστική θεωρία και παρανόησαν την ιστορία. Όποιος δεν είναι μέλος της μιας ή της άλλης ομάδας μπορεί να δει ότι κανείς δεν είναι εντελώς λάθος ούτε και εντελώς σωστός σ’ αυτά που λέει. Οι οδυνηρές διασπάσεις, όχι όπως αυτές στις θρησκευτικές αιρέσεις, αποτελούν το φυσικό επακόλουθο της δογματικής υπακοής στην κομματική γραμμή που απαιτείται σε όλα τα κομμουνιστικά κόμματα. Κι έτσι βουλιάζουν σε μια ανταλλαγή προσβολών που φτάνει μέχρι την Ρωσική και την Κινεζική επανάσταση, στις μεγάλες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στον Λένιν, τον Τρότσκι και τον Στάλιν, στο κόκκινο βιβλίο του Προέδρου Μάο, και ορμούν ο ένας στον άλλο. Κατηγορούν ο ένας τον άλλο για την «λαθεμένη εφαρμογή» του ΜαρξισμούΛενινισμού-Σκέψης Μάο Τσε Τουνγκ σαν να πρόκειται για μια αλοιφή που έχει απλωθεί σε λάθος μέρος. (Το προηγούμενο δοκίμιο μου «Περπατώντας με τους Συντρόφους» προσγειώθηκε στο επίκεντρο αυτής της αντιπαράθεσης. Πήρε το δικό του μερίδιο από διασκεδαστικές προσβολές, που μπορούν από μόνες τους να φτιάξουν μια μπροσούρα).

14


Εκτός από την αντιπαράθεση για το αν πρέπει ή όχι να συμμετέχουν στις εκλογές, η μεγαλύτερη διαφωνία ανάμεσα στις διάφορες τάσεις του κομμουνισμού στην Ινδία, επικεντρώνεται στο κατά πόσο είναι ώριμες στη χώρα οι συνθήκες για επανάσταση. Είναι ο κάμπος έτοιμος για την φωτιά, όπως είπε ο Μάο στην Κίνα ή μήπως είναι ακόμη πολύ υγρός για να μπορεί να πάρει φωτιά μόνο με μια σπίθα; Το πρόβλημα είναι ότι η Ινδία ζει ταυτόχρονα σε πολλούς αιώνες, κι έτσι ίσως ο όρος κάμπος, αυτή η τεράστια έκταση επίπεδης γης είναι η λάθος αναλογία για το κοινωνικό και πολιτικό πεδίο της Ινδίας. «Λαβύρινθος» ίσως είναι καλύτερος όρος. Είναι μάλλον απίθανο να συνεννοηθούν για τον σωστό χρόνο της επανάστασης. Έτσι ο καθένας πορεύεται στο ρυθμό του. Το ΚΚΙ και το ΚΚΙ (Μαρξιστικό) έχουν αναβάλει την επανάσταση για την επόμενη ζωή. Για τον Τσάρου Ματζουμτάρ, τον ιδρυτή του Ναξαλίτικου κινήματος σήμαινε ότι ήταν πριν από τριάντα χρόνια. Σύμφωνα με τον Γκανάπαθι, τον σημερινό αρχηγό των Μαοϊκών απέχει περίπου πενήντα χρόνια. Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά την εξέγερση του Ναξαλμπάρι, η βασική κατηγορία κατά των Μαοϊκών από την κοινοβουλευτική αριστερά συνεχίζει να παραμένει η ίδια. Τους κατηγορούν ότι έχουν προσβληθεί από αυτό που ο Λένιν αποκαλούσε «παιδική αρρώστια», που υποκαθιστά την πολιτική των μαζών με τον μιλιταρισμό και δεν δουλεύει για την οικοδόμηση ενός επαναστατικού προλεταριάτου. Τους θεωρούν ότι περιφρονούν την εργατική τάξη των αστικών κέντρων, ότι είναι μια ιδεολογικά αποστεωμένη δύναμη που μπορεί να δράσει μόνο σαν «παράσιτο» στην πλάτη «αθώων» (διάβαζε πρωτόγονων) ιθαγενών της ζούγκλας που, σύμφωνα με τους ορθόδοξους Μαρξιστές, δεν έχουν καμιά επαναστατική δυναμική. «Ίσως δεν είναι ο σωστός τόπος, να διαφωνήσεις με ένα όραμα που λέει ότι οι άνθρωποι πρέπει πρώτα να γίνουν μισθωτοί, να σκλαβωθούν σε ένα συγκεντρωτικό βιομηχανικό σύστημα πριν θεωρηθούν επαναστάτες). Η κατηγορία ότι οι μαοϊκοί δεν έχουν σχέση με τα κινήματα της εργατικής τάξης στα αστικά κέντρα, με το κίνημα των Νταλίτ, με τους αγρότες και τους εργάτες γης έξω από τα δάση είναι αλήθεια. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η στρατιωτικοποιημένη πολιτική των Μαοϊκών κάνει σχεδόν αδύνατο το να λειτουργήσουν σε μέρη που δεν είναι καλυμμένα από τα δάση. Ωστόσο, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι τα μεγάλα κομμουνιστικά κόμματα κατάφεραν να επιβιώσουν μόνο κάνοντας τόσο δραστικούς ιδεολογικούς συμβιβασμούς που είναι αδύνατο πια να τους ξεχωρίσεις από τα άλλα αστικά πολιτικά κόμματα. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι οι μικρότερες οργανώσεις που παρέμειναν σχετικά ασυμβίβαστες τα κατάφεραν γιατί δεν αποτελούν απειλή για κανέναν. Όποια κι αν είναι τα λάθη ή οι επιτυχίες τους σαν αστικά κόμματα, λίγοι θα μπορούσαν να συσχετίσουν τον όρο «επαναστατικός» με το ΚΚΙ και το ΚΚΙ (Μαρξιστικό). (Το ΚΚΙ παίζει κάποιο ρόλο σε κάποιους από του αγώνες ενάντια στις εξορυκτικές εταιρείες στην Ορίσα). Αλλά ακόμη και στην κοντινή σφαίρα επιρροής τους δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν προσφέρει και μεγάλη υπηρεσία στο προλεταριάτο που λένε ότι εκπροσωπούν. Εκτός από τα παραδοσιακά τους προπύργια στην Κεράλα και τη Δυτική Βεγγάλη, όπου και στα δυο χάνουν τον έλεγχο, έχουν πολύ μικρή παρουσία σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της χώρας, αστικά κέντρα ή ύπαιθρο, δάση ή πεδιάδες. Έχουν αποδυναμώσει τα συνδικάτα τους. Δεν μπόρεσαν να σταματήσουν τις μαζικές απολύσεις και την ουσιαστική διάλυση του εργατικού δυναμικού που προκάλεσαν η εκμηχάνιση και οι νέες οικονομικές πολιτικές. Δεν κατάφεραν να εμποδίσουν την συστηματική κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων. Κατάφεραν να αποξενωθούν σχεδόν τελείως από τις κοινότητες των Αντιβάσι και των Νταλίτ. Στην Κεράλα πολλοί θα έλεγαν ότι έκαναν καλύτερη δουλειά από άλλα πολιτικά κόμματα αλλά στη Δυτική Βεγγάλη, η τριαντάχρονη εξουσία τους έχει αφήσει αυτό το κρατίδιο στα ερείπια. Η καταστολή που εξαπέλυσαν στο Νάντιγκραμ και το Σινγκούρ, και τώρα ενάντια στους Αντιβάσι στο Τζανγκαλμαχάλ, θα τους εκτοπίσει από την εξουσία για μερικά χρόνια. (Μόνο για όσο καιρό θα χρειαστεί για να αποδειχτεί ότι η Μάματα Μπάνερτζι του Τρίναμουλ Κογκρέσου δεν είναι το σκεύος όπου οι άνθρωποι θα πρέπει να εναποθέτουν τις ελπίδες τους). Κι ωστόσο, ενώ καταγράφονται οι αμαρτίες τους, πρέπει να ειπωθεί ότι ο θάνατος των κυρίαρχων Κομμουνιστικών Κομμάτων δεν είναι κάτι που γιορτάζεται. Εκτός και αν κάνουν χώρο για ένα νέο, πιο ζωντανό και γνήσιο Αριστερό κίνημα στην Ινδία.

15


Οι Μαοϊκοί (στην σημερινή αλλά και στις προηγούμενες μορφές τους) είχαν μια διαφορετική πολιτική τροχιά. Η αναδιανομή της γης, και με τη βία αν χρειαστεί, αποτελούσε πάντα το επίκεντρο της πολιτικής τους δράσης. Απέτυχαν παντελώς σ’ αυτή τους την προσπάθεια. Οι αγωνιστικές τους όμως παρεμβάσεις, στις οποίες χιλιάδες μέλη τους – καθώς και απλοί άνθρωποι – πλήρωσαν με τη ζωή τους, εξέπεμψαν ένα φως στην βαθιά ενσωματωμένη διαρθρωτική αδικία της Ινδικής κοινωνίας. Αν μη τι άλλο, από την εποχή του κινήματος της Τελένγκανα, που με κάποιο τρόπο αποτέλεσε έναν προπομπό του Ναξαλίτικου κινήματος, παρά τα λάθη του, εξέφρασε μια οργή για την εκμετάλλευση και μια επιθυμία για αυτοσεβασμό σε κάποιες από τις πιο καταπιεσμένες κοινότητες. Στη Δυτική Βεγγάλη οδήγησε στην Επιχείρηση Μπάργκανταρ (μισακάρης – που μοιράζεται τη σοδειά μισή-μισή) και σε πολύ μικρότερο βαθμό στο Άντρα Πραντές και ντρόπιασε την κυβέρνηση υλοποιώντας κάποιες αλλαγές σχετικά με τη γη. Ακόμη και σήμερα, όλη αυτή η αναφορά εκ μέρους του πρωθυπουργού για την «ανισόμετρη ανάπτυξη» και την «εκμετάλλευση» των περιοχών των ιθαγενών, τα κυβερνητικά σχέδια για την μεταφορά των οικονομικών πόρων της Κοινής Δασική Διαχείρισης από το Δασικό Τμήμα κατευθείαν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η ανακοίνωση της Επιτροπής Σχεδιασμού ότι θα διαθέσει 1.400.000.000 ρουπίες για την ανάπτυξη των ιθαγενών, δεν προέρχονται από γνήσιο ενδιαφέρον. Αποτελούν μια στρατηγική για να αποδυναμώσουν την Μαοϊκή «απειλή». Αν αυτά τα κεφάλαια καταλήξουν να ωφελήσουν την κοινότητα των αντιβάσι, αντί να τα βουτήξουν με διάφορα κόλπα οι διάφοροι παράγοντες από τα μεσοστρώματα, τότε σίγουρα θα πρέπει να αποδοθεί στην «απειλή» κάποια αξία. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι Μαοϊκοί παρόλο που δεν έχουν ουσιαστικά καμιά πολιτική παρουσία έξω από τις δασώσεις περιοχές, έχουν όμως παρουσία στη λαϊκή φαντασία και μάλιστα όλο και πιο συμπαθή, σαν ένα κόμμα που ορθώνει το ανάστημα του ενάντια στον εκφοβισμό και τον τραμπουκισμό του Κράτους. Αν η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι μετατραπεί σε έναν ολοσχερή πόλεμο αντί έναν υπο-συμβατικό, αν οι απλοί αντιβάσι αρχίσουν να σκοτώνονται μαζικά, αυτή η συμπάθεια μπορεί να ξεσπάσει με αναπάντεχο τρόπο. Μια από τις πιο σοβαρές κατηγορίες κατά των Μαοϊκών είναι ότι οι ηγέτες τους έχουν συμφέρον να κρατούν τον κόσμο φτωχό και αμόρφωτο για να διατηρούν τον έλεγχο πάνω του. Οι επικριτές ρωτούν γιατί μετά από τριάντα χρόνια δράσης σε περιοχές όπως η Νταντακαρανία, δεν έχουν ακόμη σχολεία και κλινικές, γιατί δεν έχουν αντιπλημμυρικά έργα και σύγχρονη γεωργία και γιατί πεθαίνουν ακόμη οι άνθρωποι από ελονοσία και υποσιτισμό. Καλή ερώτηση. Αγνοεί όμως την πραγματικότητα του να είσαι μια παράνομη οργάνωση, που τα μέλη της – ακόμη κι αν πρόκειται για γιατρούς ή δασκάλους – μπορούν να τα σκοτώσουν επί τόπου. Θα ήταν χρησιμότερο να απευθύνουν την ίδια ερώτηση στην Κυβέρνηση της Ινδίας που δεν έχει κανένα από αυτούς τους περιορισμούς. Γιατί στις περιοχές των ιθαγενών που δεν ελέγχονται από τους Μαοϊκούς δεν υπάρχουν σχολεία, δεν υπάρχουν νοσοκομεία, δεν υπάρχουν αντιπλημμυρικά έργα; Γιατί οι άνθρωποι στο Τσάτισγκαρ υποφέρουν από τόσο σοβαρό υποσιτισμό που οι γιατροί έχουν αρχίσει να το αποκαλούν «διατροφικό AIDS» εξαιτίας της επίδρασης που έχει στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα; Στο λογοκριμένο κεφάλαιο της αναφοράς του Υπουργείου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο Ajay Dandekar και ο Chitrangada Counhury (όχι τίποτε οπαδοί των Μαοϊκών – αποκαλούν την ιδεολογία του κόμματος «βάρβαρη και κυνική»), γράφουν: Οι Μαοϊκοί λοιπόν σήμερα επιδρούν με δυο τρόπους στις περιοχές που έχει ισχύ ο νόμος PESA. Με το πλεονέκτημα των όπλων που κατέχουν μπορούν να εμπνεύσουν κάποιο φόβο στην διοίκηση σε επίπεδο χωριού/μπλοκ/περιφέρειας. Συνεπώς μπορούν να αντιμετωπίσουν τις παραλείψεις ή και την παραβίαση προστατευτικών νόμων όπως ο PESA, εκεί όπου οι απλοί χωρικοί είναι ανήμποροι να το κάνουν. Έτσι προειδοποιούν έναν υπάλληλο που μπορεί να απαιτεί λάδωμα για να επιτελέσει το καθήκον που του έχει ανατεθεί από το Νόμο περί Δασικών Δικαιωμάτων, έναν έμπορο που πληρώνει πολύ χαμηλές αμοιβές για τη συλλογή δασικών προϊόντων, ή έναν εργολάβο που παραβιάζει το βασικό μεροκάματο. Το κόμμα έχει κάνει επίσης ένα τεράστιο έργο αγροτικών αναπτυξιακών υποδομών, ενεργοποιώντας την κοινοτική εργασία για αρδευτικές γούρνες, συλλογή βρόχινου νερού και εγγειοβελτιωτικά έργα στην περιοχή της Νταντακαρανία και όπως κατέθεσαν οι χωρικοί έχει βελτιώσει τις σοδειές τους και την επάρκεια τους σε τρόφιμα.

16


Στην εμπειρική ανάλυση που πρόσφατα δημοσίευσαν σχετικά με τον NREGA (National Rural Employment Guarantee Scheme – νόμος που εγγυάται 100 μεροκάματα σκληρής χειρωνακτικής δουλειάς σε αναπτυξιακά έργα, αξίας 170 δολαρίων το χρόνο, σε κάθε αγροτική οικογένεια) σε 200 περιοχές όπου έχουν παρουσία οι Μαοϊκοί στην Ορίσα, το Τσάτισγκαρ και το Τζάρκαντ, που κυκλοφόρησε στο έντυπο The Economic and Political Weekly, οι συντάκτες της, ο Kaustav Banerjee και ο Partha Saha λένε: «Η επιτόπια έρευνα αποκάλυψε πως η κατηγορία ότι οι Μαοϊκοί εμποδίζουν τα αναπτυξιακά προγράμματα δεν φαίνεται ότι ευσταθεί. Μάλιστα στο Μπαστάρ φαίνεται ότι ο NREGA εφαρμόζεται καλύτερα από ότι σε άλλες περιοχές… επιπλέον οι αγώνες για τις αμοιβές και η επιβολή για κατώτερα μεροκάματα μπορούν να εντοπιστούν στους αγώνες που καθοδήγησαν οι Μαοϊκοί σ’ αυτή την περιοχή. Ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα ήταν ο διπλασιασμός των αμοιβών για την συλλογή φύλλων τέντου στις περισσότερες περιοχές που ελέγχουν οι Μαοϊκοί…Επίσης οι Μαοϊκοί ενθαρρύνουν την διεξαγωγή (sic) κοινωνικών ελέγχων καθώς αυτό βοηθάει στην δημιουργία ενός είδους δημοκρατικής πρακτικής που δεν έχει μέχρι τώρα ιδωθεί στην Ινδία. Αναμφίβολα, στις συζητήσεις που αφορούν τους Μαοϊκούς, υπάρχει η παλιά πατροναρισμένη τάση που αποδίδει στις «μάζες», στην συγκεκριμένη περίπτωση τους Αντιβάσι, τον ρόλο του ηλίθιου κοπαδιού, που ελέγχεται απόλυτα από μια χούφτα αχρείους «ξένους». Ένα καθηγητής πανεπιστημίου, γνωστός αντι-μαοϊκός τους κατηγόρησε ότι είναι παράσιτα που νέμονται τους φτωχούς αντιβάσι. Για να ενισχύσει την θέση του έκανε σύγκριση ανάμεσα στην έλλειψη ανάπτυξης στην Νταντακαρανία και στην ευημερία στην Κεράλα. Αφού υπαινίχθηκε ότι όλοι οι μη-Αντιβάσι ηγέτες είναι δειλοί «που κρύβονται στην ασφάλεια του δάσους» έκανε έκκληση σε όλους τους αντιβάσι Μαοϊκούς αντάρτες και όσους είναι στην πολιτοφυλακή των χωριών να παραδοθούν σε μια ομάδα μικρομεσαίων Γκαντιστών (όλοι επιλεγμένοι από τον ίδιο). Και ζήτησε η μη-αντιβάσι ηγεσία να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου. Γιατί είναι αποδεκτοί οι μη-Αντιβάσι Γκαντιστές και δεν είναι οι μηΑντιβάσι Μαοϊκοί, δεν είπε. Είναι πραγματικά ενοχλητική η ανικανότητα του να αναγνωρίσει ότι οι απλοί άνθρωποι μπορούν να κρίνουν και να αποφασίσουν από μόνοι τους. Στην Ορίσα για παράδειγμα πολλοί αγώνες γίνονται από άοπλα κινήματα αντίστασης που συχνά έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Κι ωστόσο κατάφεραν να σταματήσουν προσωρινά κάποιες μεγάλες εταιρείες στο να προχωρήσουν στην υλοποίηση των σχεδίων τους – τους Τάτα στο Καλινγκαναγκάρ, την Posco στο Τζαγκατσινγκπούρ, την Vedanta στο Νιγιαμγκίρι. Σε αντίθεση με το Μπαστάρ, όπου ελέγχουν την περιοχή και έχουν γερά ερείσματα, οι Μαοϊκοί έχουν την τάση να χρησιμοποιούν την Ορίσα μόνο σαν έναν διάδρομο για να περνούν οι αντάρτικες ομάδες τους. Καθώς όμως οι δυνάμεις ασφαλείας περικυκλώνουν τα ειρηνικά κινήματα και εντείνουν την καταστολή, οι ντόπιοι πρέπει να σκεφτούν πολύ σοβαρά για τα συν και τα πλην του να εμπλέξουν το Μαοϊκό Κόμμα στους αγώνες τους. Οι ένοπλες ομάδες τους θα μείνουν και θα πολεμήσουν ενάντια στην Κρατική καταστολή που αναπόφευκτα θα ακολουθήσει μετά από μια Μαοϊκή «ενέργεια»; Ή μήπως θα υποχωρήσουν και θα αφήσουν τον άοπλο λαό να αντιμετωπίσει την αστυνομική τρομοκρατία; Οι ακτιβιστές και οι απλοί άνθρωποι, που κατηγορούνται άδικα ότι είναι Μαοϊκοί είναι ήδη στη φυλακή. Πολλοί δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ. Ένας τεταμένος, αμήχανος χορός συνεχίζεται μεταξύ της άοπλης αντίστασης και του ΚΚΙ (Μαοϊκού). Σε κάποιες περιπτώσεις το κόμμα έκανε κάποιες ανεύθυνες πράξεις που οδήγησαν σε τρομερές συνέπειες για τους απλούς ανθρώπους. Το 2006, στο αποκορύφωμα της έντασης μεταξύ των κοινοτήτων των Νταλίτ και των Αντιβάσι στο Κανταμάλ, οι Μαοϊκοί σκότωσαν τον Λαξμανάντα Σαράσβατι, ηγέτη του Vishwa Hindu Parishad, μια φασιστική οργάνωση προσηλυτιστών που εργαζόταν ανάμεσα στους Αντιβάσι για να τους φέρουν «πίσω στην Ινδουιστική στέγη». Μετά την δολοφονία, έξαλλοι ιθαγενείς Κάντα που είχαν προσηλυτιστεί πρόσφατα στο Ινδουισμό παροτρύνθηκαν σε βιαιότητες. Γύρω στα 400 χωριά υπέστησαν ένα αντι-χριστιανικό διωγμό. Πενήντα τέσσερεις Πάνα Νταλίτ Χριστιανοί σκοτώθηκαν, πάνω από διακόσιες εκκλησίες πυρπολήθηκαν και δεκάδες χιλιάδες αναγκάστηκαν να φύγουν για να σωθούν από τα σπίτια τους. Πολλοί ζουν ακόμη σε στρατόπεδα και δεν μπορούν να γυρίσουν πίσω. Μια κάπως διαφορετική αλλά εξίσου επικίνδυνη κατάσταση εξελίσσεται στην Ναραϊπάτνα και στο

17


Κοραπούτ όπου η Επιτροπή Chasi Mulia Adivasi (που η αστυνομία ισχυρίζεται ότι πρόκειται για Μαοϊκή «βιτρίνα») αγωνίζεται να επιστραφεί η γη που παράνομα κατασχέθηκε από δανειστές και πωλητές αλκοολούχων ποτών (πολλοί είναι Νταλίτ). Αυτές οι περιοχές στενάζουν κάτω από την αστυνομική τρομοκρατία, όπου εκατοντάδες αντιβάσι έχουν φυλακιστεί στις φυλακές του Κοραπούτ και χιλιάδες ζουν στα δάση, και φοβούνται να γυρίσουν στα σπίτια τους. Ο κόσμος που ζει σε τέτοιες καταστάσεις δεν παίρνει απλά εντολές από μια χούφτα ιδεολόγους που έρχονται από το πουθενά, κραδαίνοντας τα όπλα τους. Οι αποφάσεις σχετικά με το ποια στρατηγική θα ακολουθήσουν θα πάρουν υπόψη μια σειρά από παράγοντες: την ιστορία του αγώνα, τον χαρακτήρα της καταστολής, το επείγον της κατάστασης και είναι σίγουρα πολύ κρίσιμο, το πεδίο στο οποίο διεξάγεται αυτός ο αγώνας. Η απόφαση για το αν θα γίνει κάποιος Γκαντιστής ή Μαοϊκός, μαχητικός ή ειρηνιστής ή λίγο και από τα δυο (όπως στο Νάντιγκραμ) δεν είναι πάντα ζήτημα ηθικής ή ιδεολογίας. Πολύ συχνά είναι ζήτημα τακτικής. Η Γκαντική προσέγγιση για παράδειγμα είναι ένα είδος πολιτικού θεάτρου. Για να είναι αποτελεσματικό χρειάζεται ένα κοινό που να συμπάσχει, κάτι που δεν έχουν οι χωρικοί που ζουν βαθιά μέσα στη ζούγκλα. Όταν μια δύναμη 800 αστυνομικών περικυκλώνει ένα χωριό μέσα στα δάση τη νύχτα και αρχίζουν να καίνε σπίτια και να πυροβολούν τον κόσμο, θα βοηθούσε σε τίποτε μια απεργία πείνας; (Μπορούν να κάνουν απεργία πείνας όσοι λιμοκτονούν; Και μήπως έχουν αποτέλεσμα οι απεργίες πείνας όταν δεν βγαίνουν στην τηλεόραση;) Αντίστοιχα ο αντάρτικος πόλεμος είναι μια στρατηγική που τα χωριά στις πεδινές περιοχές που δεν έχουν κάλυψη για τακτική υποχώρηση δεν μπορεί να περπατήσει. Ευτυχώς ο κόσμος έχει την ικανότητα να παραμερίζει τους ιδεολογικούς διαχωρισμούς και να είναι Γκαντιστής στον Τζάνταρ Μάνταρ, μαχητικός στις πεδιάδες και αντάρτες στη ζούγκλα χωρίς να υποφέρει από κρίση ταυτότητας. Η δύναμη της εξέγερσης στην Ινδία βρίσκεται στην ποικιλομορφία και όχι στην ομοιομορφία της. Καθώς η κυβέρνηση έχει επεκτείνει τον ορισμό «Μαοϊκός» για να συμπεριλάβει οποιονδήποτε είναι αντίθετος σε αυτήν, δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Μαοϊκοί βρίσκονται στο προσκήνιο. Ωστόσο η δογματική τους ακαμψία, η αδυναμία τους να ενθαρρύνουν την διαφωνία, να συνεργαστούν με άλλες πολιτικές οργανώσεις και πάνω από όλα η μονόπλευρη, αμείλικτη, στρατιωτική τους φαντασία, τους κάνει πολύ μικρούς για να μπορούν να γεμίσουν το τεράστιο κενό που υπάρχει σήμερα. (Όταν συνάντησα τον σ. Ρούπι, το πρώτο πράγμα που έκανε ο μάγος της τεχνολογίας αφού με χαιρέτησε ήταν να με ρωτήσει για μια συνέντευξη που έδωσα λίγο μετά την επίθεση των Μαοϊκών στο Ράνι Μποντίλι, ένα οικοτροφείο κοριτσιών στην Νταντεβάντα, που το είχαν μετατρέψει σε αστυνομικό καταυλισμό. Πάνω από 50 αστυνομικοί και Ειδικοί Αξιωματικοί της Αστυνομίας σκοτώθηκαν στην επίθεση: «Χαρήκαμε που αρνήθηκες να καταδικάσεις την επίθεση μας στο Ράνι Μποντίλι, στην ίδια συνέντευξη όμως είπες ότι αν έρθουν ποτέ οι Μαοϊκοί στην εξουσία η πρώτη που θα κρεμάσουν θα είσαι μάλλον εσύ. Γιατί το είπες αυτό; Γιατί νομίζεις ότι είμαστε τέτοιοι; Ετοίμαζα μια αναλυτική απάντηση αλλά μας διέκοψαν. Πιθανότατα θα ξεκινούσα με τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν – στις οποίες εκατομμύρια απλοί άνθρωποι και οι μισοί σχεδόν αξιωματικοί από τις 75.000 του Κόκκινου Στρατού είτε φυλακίστηκαν είτε εκτελέστηκαν και τα 98 από τα 139 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής συνελήφθηκαν. Θα πήγαινα στο ακριβό τίμημα που πλήρωσε ο λαός στην Κίνα με το Μεγάλο Άλμα προς τα Μπρος και την πολιτιστική επανάσταση. Και πιθανόν θα τελείωνα με το επεισόδιο Πενταμαλλαπουράμ στο Άντρα Πραντές, όταν οι Μαοϊκοί στον προηγούμενο τους Λαϊκό Πόλεμο, σκότωσαν τον αρχηγό του χωριού και επιτέθηκαν σε γυναίκες ακτιβίστριες που αρνήθηκαν να υπακούσουν στο κάλεσμα τους για μποϋκοτάζ των εκλογών). Και πάλι πίσω στο ερώτημα: Ποιος μπορεί να καλύψει αυτό το τεράστιο κενό; Ίσως ούτε μπορεί ούτε και πρέπει να είναι μόνο ένας. Μερικές φορές φαίνεται ότι όσοι έχουν ένα ριζοσπαστικό όραμα για έναν νέο, καλύτερο κόσμο, δεν έχουν το ατσάλι που χρειάζεται για να αντισταθούν στην στρατιωτική επίθεση. Κι αυτοί που έχουν το ατσάλι δεν έχουν το όραμα. Αυτή τη στιγμή οι Μαοϊκοί είναι το πιο μαχητικό άκρο ενός φάσματος κινημάτων αντίστασης που πολεμάει ενάντια σε μια επίθεση που εκτυλίσσεται στην γη των Αντιβάσι από ένα καρτέλ εξορυκτικών και συναφών με αυτές εταιρειών. Το να συμπεράνει κανείς από αυτό ότι το ΚΚΙ (Μαοϊκό) είναι ένα κόμμα με νέο τρόπο σκέψης σχετικά με την «ανάπτυξη»

18


και το περιβάλλον είναι λίγο παρατραβηγμένο. (Το μόνο καθησυχαστικό σημάδι είναι ότι έχει δηλώσει προσεκτικά ότι είναι ενάντια στα μεγάλα φράγματα. Αν εννοεί αυτά που λέει, αυτό από μόνο του θα οδηγούσε αυτόματα σε ένα ριζικά διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης). Για ένα πολιτικό κόμμα που έχει φανεί ανοιχτά ότι είναι αντίθετο στις εξορύξεις των μεγάλων εταιρειών, η πολιτική των Μαοϊκών (και η πρακτική) για τις εξορύξεις παραμένει αρκετά ασαφής. Σε αρκετές περιοχές όπου ο κόσμος αγωνίζεται ενάντια στις εξορυκτικές εταιρείες εμφανίζεται συνεχώς η άποψη ότι οι Μαοϊκοί δεν είναι αντίθετοι στο να επιτραπούν να προχωρήσουν οι εξορύξεις καθώς και οι συναφείς υποδομές και βιομηχανίες εφόσον παίρνουν χρήματα για προστασία. Από συνεντεύξεις και δηλώσεις ανώτερων στελεχών τους σχετικά με το ζήτημα των εξορύξεων, αυτό που καταλαβαίνει κανείς είναι ότι λένε: «εμείς θα κάνουμε καλύτερη δουλειά». Υπόσχονται αόριστα «περιβαλλοντικά φιλικές» εξορύξεις, υψηλότερες αποδόσεις, καλύτερη μετεγκατάσταση για τους εκτοπισμένους και υψηλότερα κέρδη για τους «μετόχους». (Ο σημερινός υπουργός Ορυχείων και Ορυκτών Πόρων που σκέφτεται αντίστοιχα, δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι το 26% των «κερδών» από τα ορυχεία θα πάει στην «ανάπτυξη των ιθαγενών. Κανονικό γλέντι για τα γουρούνια στο μαντρί».) Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο βασικό και ελκυστικό αντικείμενο των εξορύξεων – τον αξίας αρκετών τρις δολαρίων, βωξίτη. Δεν υπάρχει περιβαλλοντικά φιλικός τρόπος εξόρυξης του βωξίτη και μετατροπής του σε αλουμίνιο. Είναι μια ιδιαίτερα τοξική διαδικασία που οι περισσότερες δυτικές χώρες την έχουν απομακρύνει από το δικό τους περιβάλλον. Για την παραγωγή ενός τόνου αλουμινίου χρειάζονται περίπου 6 τόνοι βωξίτη, πάνω από χίλιοι τόνοι νερό και τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος. Για τέτοιες ποσότητες διαθέσιμου νερού και ρεύματος χρειάζονται τα μεγάλα φράγματα που όπως γνωρίζουμε φέρνουν τον δικό τους κύκλο κατακλυσμικών καταστροφών. Και τελευταίο – το μεγάλο ερώτημα – σε τι χρησιμεύει το αλουμίνιο; Πού πηγαίνει; Το αλουμίνιο είναι το βασικό συστατικό της βιομηχανίας όπλων – της βιομηχανίας όπλων των άλλων χωρών. Με δεδομένο αυτό, ποια θα ήταν η λογική και βιώσιμη πολιτική εξόρυξης; Ας υποθέσουμε ότι το ΚΚΙ (Μαοϊκό) αποκτούσε τον έλεγχο του λεγόμενου Κόκκινου Διαδρόμου, την πατρίδα των ιθαγενών – που είναι πλούσια σε ουράνιο, βωξίτη, ασβεστόλιθο, δολομίτη, κάρβουνο, κασσίτερο, γρανίτη, μάρμαρο –ποια πολιτική θα ακολουθούσε και σε σχέση με την διακυβέρνηση; Θα άνοιγε ορυχεία για να τα πουλήσει στην αγορά ώστε να υπάρξουν εισφορές, να κατασκευάσει υποδομές και να επεκτείνει τις επιχειρήσεις του; Η μήπως οι εξορύξεις θα ήταν περιορισμένες και ίσα για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες του λαού; Και πώς προσδιορίζονται οι «βασικές ανάγκες»; Για παράδειγμα, τα πυρηνικά όπλα θα αποτελέσουν «βασική ανάγκη» σε μια Μαοϊκή χώρα-κράτος; Κρίνοντας από αυτά συμβαίνουν στη Ρωσία και την Κίνα, ακόμη και το Βιετνάμ, τελικά οι κομμουνιστικές και καπιταλιστικές κοινωνίες φαίνεται πως έχουν κάτι κοινό – το DNA των ονείρων τους. Μετά τις επαναστάσεις τους, μετά την οικοδόμηση των σοσιαλιστικών κοινωνιών που εκατομμύρια εργάτες και αγρότες πλήρωσαν με τη ζωή τους και στις δυο χώρες έχουν αρχίσει πια να καταργούνται οι κατακτήσεις των επαναστάσεων τους και οι οικονομίες τους είναι φανερά καπιταλιστικές. Και για αυτές η δυνατότητα κατανάλωσης έχει γίνει το βασικό κριτήριο με το οποίο μετριέται οι πρόοδος. Για αυτό το είδος «προόδου» είναι απαραίτητη η βιομηχανία. Για την τροφοδοσία της βιομηχανίας είναι απαραίτητη η σταθερή προμήθεια πρώτων υλών. Και για αυτό είναι απαραίτητα τα ορυχεία, τα φράγματα, η επικυριαρχία, οι αποικίες, ο πόλεμος. Οι παλιές δυνάμεις αποδυναμώνονται και εμφανίζονται νέες ανερχόμενες δυνάμεις. Η ίδια ιστορία, διαφορετικοί πρωταγωνιστές – πλούσιες χώρες που λεηλατούν τις φτωχές. Χθες ήταν η Ευρώπη και η Αμερική, σήμερα είναι η Ινδία και η Κίνα. Αύριο ίσως είναι η Αφρική. Θα υπάρξει αύριο; Ίσως είναι πολύ αργά για να αναρωτιόμαστε αλλά η ελπίδα δεν έχει και ιδιαίτερη σχέση με τη λογική. Μπορούμε να περιμένουμε ότι η εναλλακτική λύση, σε αυτό που μοιάζει σίγουρος θάνατος για τον πλανήτη, θα προκύψει από τη φαντασία που δημιούργησε αυτή την κρίση εξ αρχής; Φαίνεται απίθανο. Η εναλλακτική λύση, αν υπάρχει τέτοια, θα αναδειχτεί από τους τόπους και τους ανθρώπους που έχουν αντισταθεί στην ηγεμονική παρόρμηση του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού αντί να ενσωματωθούν από αυτόν. Εδώ στην Ινδία, ακόμη και μέσα στη δίνη όλη αυτής της βίας και της απληστίας, υπάρχουν ακόμη τεράστιες ελπίδες. Αν υπάρχει κάποιος που μπορεί να το κάνει, αυτοί είμαστε εμείς. Έχουμε ακόμη έναν πληθυσμό που δεν έχει απορροφηθεί εντελώς από το καταναλωτικό

19


όνειρο. Έχουμε τη ζωντανή παράδοση εκείνων που αγωνίστηκαν για το όραμα του Γκάντι για αυτάρκεια και συνέχεια, για τις σοσιαλιστικές ιδέες της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Έχουμε το όραμα του Αμπέντκαρ που αμφισβητεί σοβαρά και τους Γκαντιστές και τους σοσιαλιστές. Έχουμε την πιο εντυπωσιακή συμμαχία κινημάτων αντίστασης με εμπειρία, κατανόηση και όραμα. Το πιο σπουδαίο από όλα, η Ινδία έχει ένα πληθυσμό 100 εκατομμυρίων Αντιβάσι. Αυτοί είναι που γνωρίζουν ακόμη τα μυστικά του πώς να συνεχίζουν να ζουν. Αν εξαφανιστούν, θα πάρουν μαζί τους αυτά τα μυστικά. Οι πόλεμοι όπως η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι θα τους εξαφανίσουν. Η νίκη λοιπόν αυτών που επιδιώκουν αυτούς τους πολέμους εμπεριέχουν τους σπόρους μιας επικείμενης καταστροφής, όχι μόνο για τους Αντιβάσι, αλλά εντέλει, για το ανθρώπινο είδος. Για αυτό και ο πόλεμος στην Κεντρική Ινδία είναι τόσο σημαντικός. Για αυτό και έχουμε ανάγκη μια μεγάλη και επείγουσα συζήτηση ανάμεσα σε όλες εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις που αντιστέκονται σ’ αυτόν τον πόλεμο. Την ημέρα που ο καπιταλισμός θα αναγκαστεί να ανεχτεί μη καπιταλιστικές κοινωνίες ανάμεσα του, και θα αναγνωρίσει όρια στην αναζήτηση του για κυριαρχία, την ημέρα που θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει ότι η προμήθεια του με πρώτες ύλες δεν θα είναι αιώνια, είναι η μέρα που θα γίνουν αλλαγές. Αν υπάρχει έστω και ελάχιστη ελπίδα στον κόσμο πλέον, δεν είναι ούτε στις αίθουσες των συσκέψεων για την κλιματική αλλαγή, ούτε στις πόλεις με τα ψηλά κτίρια. Βρίσκεται χαμηλά, στο χώμα, αγκαλιάζοντας τους ανθρώπους που πηγαίνουν στη μάχη κάθε μέρα για να προστατέψουν τα δάση τους, τα βουνά τους, και τα ποτάμια τους γιατί γνωρίζουν ότι τα δάση, τα βουνά και τα ποτάμια προστατεύουν τους ίδιους. Το πρώτο βήμα για να ξαναφανταστούμε έναν κόσμο που πήρε έναν τρομερά λάθος δρόμο, θα ήταν να σταματήσουμε την εξόντωση όσων έχουν μια διαφορετική φαντασία – μια φαντασία που έξω από τον καπιταλισμό αλλά και τον κομμουνισμό. Μια φαντασία που έχει εντελώς διαφορετική αντίληψη για το τι ευτυχία και πληρότητα. Για να κερδίσουμε αυτόν τον φιλοσοφικό χώρο είναι απαραίτητο να παραχωρήσουμε κάποιο φυσικό χώρο για την επιβίωση αυτών που μπορεί να μοιάζουν με τους φύλακες του παρελθόντος μας, αλλά στην ουσία πρόκειται για τους οδηγούς του μέλλοντος μας. Για να γίνει αυτό πρέπει να ρωτήσουμε αυτούς που είναι στην εξουσία: Μπορείτε να αφήσετε το νερό στα ποτάμια; Τα δέντρα στα δάση; Μπορείτε να αφήσετε το βωξίτη στο βουνό; Αν πουν ότι δεν μπορούν, τότε ίσως θα πρέπει να σταματήσουν τα ηθικά κηρύγματα στα θύματα των πολέμων τους.

20


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.