Bruisend Berchem (juni 2018)

Driemaandelijks tijdschrift van beweging.net, een netwerk van sociale en christelijke organisaties. Jaargang 3, nr. 2 • juni-augustus 2018 • P106314 • VU: Beweging vzw Antwerpen, beweging.net Antwerpen, Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen. www.beweging.net/antwerpen

Bruisend Berchem

Bewaar Berchem Eind mei lanceerde het district Berchem de erfgoedwandeling: Nieuw Kwartier Oost – Berchem Buiten de Wallen. Na de wandelingen in de wijken Zurenborg, Nieuw Kwartier West, Oud Berchem en Groenenhoek was De Veldekens aan de beurt.

Berchem buiten de wallen kende in de tweede helft van de 20e eeuw een ingrijpende evolutie. Deze wandeling leidt je langs plaatsen die refereren naar het rijke verleden en langs de locaties die de buurt vandaag zo aantrekkelijk maken. Ga met de brochure mee op stap en ontdek dat Berchem buiten de wallen nog zoveel meer te bieden heeft.

We nodigen je graag uit om deze buurt te (her)ontdekken.

Ook werd de bundel ‘Bewaar Berchem’ voorgesteld. De vijf wijken van Berchem kregen de afgelopen jaren elk hun eigen wandeling en brochure. Om dit project in schoonheid af te sluiten, werden de brochures herdrukt, van een nieuwe cover voorzien en gepresenteerd in een cadeauverpakking met oude postkaarten van elke Berchemse buurt.

Voor 10 euro vanaf nu te koop in bibliotheek De Poort.

Agenda

2

Deze zomer worden alle wandelingen hernomen: Zondag 1 juli: de prachtige gevels van o.a. de Cogels- Osylei in Zurenborg Zondag 15 juli: koninklijk wandelen op Pulhof Zondag 29 juli: op stap met de Maria’s in Oud-Berchem Zondag 12 augustus: kriskras door Groenenhoek Zondag 26 augustus: Berchem buiten de wallen

De brochures zijn zowel afzonderlijk als in box te verkrijgen in Bibliotheek De Poort.

Meer info en tickets voor deze wandelingen vind je op www.ccBe.be, of in bibliotheek De Poort.

Terugblik 100 jaar KAV/Femma SintHubertus

3

Bezoek Coninckxplein en omgeving

4

2

Bruisend Berchem | juni 2018

Memorandum voor de lokale verkiezingen vanuit beweging.net Berchem Beweging.net Berchem brengt naar goede gewoonte een memorandum uit in aanloop naar de districtsraadsverkiezingen van oktober 2018. Beweging.net Berchem wil haar netwerk en heel verenigings- Berchem faciliteren en helpen organiseren. We zijn ook een dienstverlener. Daarnaast willen we ook ons ideeëngoed verspreiden en wegen op beleid. Daarom dit memorandum. Dat kwam tot stand door bevragingen in ons netwerk en de inzendingen op Iedereen Burgemeester.

We hopen dat de Berchemse partijen hieruit ook putten voor de samenstelling van hun districtsprogramma.

Een dikke merci aan de velen die hieraan meewerkten.

Het beweging.net bestuur van Berchem

Mobiliteit en openbaar domein Openbaar vervoer: Openbaar vervoer moet beter worden, betrouwbaarder, sneller en vaker passeren. Er missen bepaalde verbindingen, vooral voor senioren is dit een groot probleem. Enkele voorbeelden: • Je geraakt niet in het postkantoor van Berchem met het openbaar vervoer vanuit Groenenhoek, ook niet in de bibliotheek, in het districtshuis of in Sint-Vincentius.

• De dienstencentra’s De Meere en De Veldekens moeten met het openbaar vervoer bereikbaar worden, alsook het Binnenplein.

De stap-op-stap-af bussen van het district zijn goede eerste stappen, maar moeten uitgebreid worden of vervangen door echte bussen.

Fietsen: Er wordt meer en meer gefietst. De maatschappij, het district en de werkgevers moeten hierop verder inspelen. Berchem moet worden aangepast aan de nieuwe realiteit: meer fietsers en meer speciale fietsen (bakfietsen, elektrische, pedelecs, …). Op vele plaatsen zijn er slechte, te weinig en te smalle fietspaden. Daardoor kiezen de fietsers ervoor op het voetpad fietsen. Berchem heeft nood aan meer en betere fietspaden. Meer en veilige fietsenstallingen.

Fietsvestiaires zoals in het buitenland.

Drukke kruispunten moeten veiliger worden, conflictvrij. Dat wil zeggen met gelijktijdig groen voor voetgangers en fietsers, zodat afslaande wagens niet in conflict komen met voetgangers en fietsers (vele pijnpunten, bvb. Koninklijkelaan/Floraliënlaan en alle

kruispunten van de Singel). Straten moeten lokaal worden aangepast aan de noden van de wijk, het verkeer en vooral de verkeersveiligheid.

Graag een campagne ‘Wees een heer in het verkeer’.

Op goede fietsverlichting mag meer gecontroleerd worden. De uitbreiding van het Velo systeem is een goede zaak.

Autoverkeer: Er moeten voldoende parkeerplaatsen zijn voor mindervalide burgers. Meer parkeerplaatsen zijn nodig, zeker in bepaalde buurten waar een hoge vraag naar parkeren is, bijvoorbeeld aan de luchthaven, ZNA Middelheim en aan de haltes van de tram op de Grote Steenweg. Het bewonersparkeren moet primeren.

Autoverkeer moet ook veiliger. Te snel tijden moet hard, of beter gezegd harder worden aangepakt.

Politie moet meer inzetten op verkeersveiligheid, repressief indien nodig.

We zijn fan van schoolstraten, Berchem moedigt best de scholen extra aan dit aan te vragen en hier positief op in te spelen.

Openbaar domein: De staat van voetpaden is op sommige plaatsen zeer slecht. Voetpaden moeten vlak zijn en aflopend aan de hoeken. Ook het voetpad aan de Drie Koningenstraat/Statiestraat en het plein voor Berchem station moet vlakker worden gemaakt.

Hoewel we begrijpen dat smallere straten trager doen rijden, blijft het gevoel dat sommige straten te smal werden heraangelegd bvb. Dianalaan, Van Berckenlaan/Edelgesteentestraat. Straten met kasseien, bvb. op Groenenhoek, kunnen beter worden heraangelegd met asfalt, zodat het rolgeluid minder wordt en fietsers niet verleid worden om op het voetpad te rijden.

Daarnaast moet er ook voldoende zorg zijn voor water, goede afwatering voorzien worden en algemeen voldoende ruimte voor water vrijwaren.

Werken aan de volgende straat mogen pas starten als de vorige straat in de buurt af is. Maak indien nodig de straten in een buurt rond werken tijdelijk

enkelrichting. Openbaar vervoer mag niet gewoon tijdelijk worden afgeschaft. Er moeten alternatieven worden aangeboden.

Frisse buurten (proper, voldoende groen, voldoende ruimte, innovatieve invulling, …)

Er is nood aan een duidelijke wijkidentiteit voor elke wijk in Berchem. Een plattegrond van elke buurt/wijk plaatsen in de wijk en werken met duidelijke herkenningspunten, kan hier aan bijdragen. We willen meer groen, meer bomen, o.a. op Groenenhoek. Ook mensen met beperkte mobiliteit kunnen zelf gaan winkelen als we voldoende zitbanken voorzien, bvb. op de Fruithoflaan, of in de straten van Nieuw Kwartier Oost. We willen propere straten, er moet strenger opgetreden worden tegen sluikstorten. Laat ons wel wezen: alles wat er op de grond ligt, heeft iemand er gelegd/gegooid. Er moet een basis respect zijn voor het openbaar domein. Extra toezicht op pleinen en aan scholen kan wellicht veel verhelpen.

Frisse buurten met frisse, sterke mensen, wil ook zeggen: geen tolerantie naar drugs. Voldoende controles, ook ‘s nachts, zowel naar gebruik, als zeker naar verkoop.

Hondenweiden zijn een zeer goed idee, maar er moet extra worden ingezet op onderhoud en toezicht. We zijn fan van de lentepoets, Berchem moedigt deelnames best extra aan.

Dienstverlening en voorzieningen Het district moet ijveren voor een postpunt op Groenenhoek. Iedereen moet vlot kunnen rekenen op de stadsdiensten: niet enkel digitaal, maar ook via telefoon of op papier & meertalige dienstverlening aan de stadsloketten. Al blijft het aanbieden van lessen Nederlands belangrijk.

Vervolg op pag. 3

Agenda Er valt altijd iets te beleven in Berchem Okra Bolhoed/Groenenhoek Do 14 juni: daguitstap naar de VRT en de plantentuin van Meise Wo 20 juni: fietsen Do 21 juni: spoorfietsen met beweging.net Woe 27 juni: wandelen Vrij 29 juni: bowling

Do 13 september: bingo Do 20 september: kaartwedstrijd Wo-do-vri september: 3-daagse naar Nederland Elke dinsdag en woensdag is er kaartnamiddag.

Om de 2 weken is er missienamiddag.

Di 2 oktober: Femma creatiefke 9 uur Wo 3 oktober: Femma stappen 19 of 20 uur Ma 8 oktober: Femma ‘leren surfen met emoties’ 13.30 uur Wo 10 en 24 oktober: Femma stappen 19 of 20 uur Di 16 oktober: Femma creatiefke 9 uur Wo 17 oktober: Femma koken: Fourplay 19.30 uur Do 25 oktober: Femma bezoek Di 30 oktober: Femma creatiefke Wo 31 oktober: Femma Herfstfeest

Ma 2 juli: sjoelbak Woe 4 juli: fietsen Do 5 juli: praatcafé: puur en proper Do 12 juli: bingo Woe 18 juli: dagfietstocht Do 19 juli: zomerkaarten Wo 25 juli: wandelen Do 26 juli: ½ daguitstap Zo 29 juli: voetrally Woe 1 augustus: fietsen Do 9 augustus: planningsdag Do 16 augustus: daguitstap naar Leiden Wo 22 augustus: wandelen Do 23 augustus: ½ dagwandeling in Antwerpen + bingo Zo en Ma 26-27 augustus: lekkerbekken Wo 29 augustus: fietsen Ma 3 september: sjoelbak Wo 12 september: dagfietstocht Woe 19 september: fietsen

Ma 10 september: Femma Boekbespreking “De Deur” door Magda Sabo 13.30 uur Wo 12 september: Femma stappen 19 of 20 uur Di 18 september: Femma creatiefke 9 uur Wo 19 september: Femma Lindy – hop 20 uur Ma 24 september: Femma Dagreis Gent Di 25 september: Femma creatiefke 9 uur

Femma H.Sacrament/Groenenhoek Ma 11 juni: Femma de combiquiz 13.30 uur Wo 13 juni: Femma stappen 19 of 20 uur Di 19 juni: Femma uitstap: Boottocht 12 uur Wo 20 juni: Femma fietstocht Wo 27 juni: Femma stappen 19 of 20 uur

Femma Sint Hubertus/Oud Berchem Juni, juli & augustus: wekelijkse fietsavonden (enkel voor femmaleden).

Elke maandagavond om 19u30. Inlichtingen: Eliane Beerts: 03 239 12 29

Wo 4 – 11 – 18 en 25 juli: Femma stappen 19 of 20 uur

Samana Groenenhoek

Wo 1 – 8 – 15 – 22 en 29 augustus: Femma stappen 19 of 20 uur

Maandag 18 juni: Quiz met ijs en krieken Zondag 7 oktober: ziekenzalving en Breugelmiddag

3

Bruisend Berchem | juni 2018

Terugblik op 100 jaar KAV - Femma Sint Hubertus We mochten, uiteraard met taart, de eeuweling Femma Sint Hubertus vieren. Bij deze enkele reflecties op die 100 jaar.

Vrouwenbewegingen, al dan niet christelijk geïnspireerd, ontstaan op het einde van de 19e eeuw.

Ze willen het algemeen welzijn van de vrouwen en moeders verbeteren en opkomen voor hun rechten, in een tijd waarin sociale rechtvaardigheid nog een verre droom was.

Op 30 december 1917, om half vijf begint de allereerste stichtingsvergadering van de vrouwengilde van Sint Hubertus. Men sprak vooral over waarom men deze vereniging stichtte, nl. “om de geestelijke en stoffelijke belangen te behartigen van de Christene vrouwen van deze parochie.”

Oprichting Bij de tweede vergadering, op 5 april 1918, blijkt dat men ijverig heeft gewerkt; er zijn al 727 leden en het verbond de Vrouwengilden (het latere KAV) heeft al gevraagd om bij hen aan te sluiten. Er wordt ook besloten tot het oprichten van “een boekerij”, een bibliotheek die in 1922 erkend zal worden door de staat, en dus subsidie krijgt.

Op 21 juni 1918 wordt tijdens de 3° vergadering alles officieel op papier gezet. Hoe men ging werken, de verdeling van de wijken, wie de wijkmeesteressen werden, hun taken, en niet onbelangrijk, wanneer je geschorst kon worden. Nu gebeurde dit laatste uiterst zelden bij wangedrag, maar meestal gewoon omdat je ging verhuizen.

Bij de 4° vergadering op 10 september 1918 wordt er duidelijk gesteld, dat het niet de bedoeling is om zich te vermaken, maar om zich te VOLMAKEN! Die vorming, waarvan een groot deel godsdienstig was, gebeurde in de studiegroepen die 2 maal per maand samenkwamen. Men sprak toen ook over een betalend feest dat men zou inrichten, om aan de nodige gelden geraken.

Grappig is wel, dat men aan de mannen wou vragen om, voor dat feest, een toneelspel op te voeren; vrouwen die toneel speelden, was waarschijnlijk zeer onzedelijk toen!

Op de 5° vergadering, op 22 december 1918, kwam men tot de vaststelling, dat van al die besluiten niet

Vervolg van pag. 2

Burgers en verenigingen Het district moet zorgen voor voldoende infrastructuur en subsidies voor de bloeiende verenigingen. De vereniging moet ze voldoende blijven ondersteunen, alsook de zalen die ze nodig hebben. Er moet voldoende kinderopvang zijn in alle buurten van Berchem.

Nabijheid De wijkagent is niet bekend bij alle

veel in huis was gekomen; geen wonder ook, op 11 november was de eerste wereldoorlog beëindigd, de meesten hadden wel andere dingen te doen gehad.

Maar toen begon men opnieuw met verse moed! In de 10 jaar die daar op volgden, vergaderde men vooral over plechtigheden, zielenmissen, wijdingen, feesten, en “uitgalmingen” (wat dat ook mag zijn) en voorstellingen met “lichtbeelden”. Deze geschiedenis staat zeer mooi neergeschreven in een boek. Een keer is er zelfs sprake van een goochelaar! Enfin ze hielden dus toen ook al van een feestje! Ondertussen mocht er wel gemengd gezongen en toneel gespeeld worden.

Men schrijft ook over de financiële kant van de zaak; zoveel uitgaven, zoveel inkomsten, ze kenden er blijkbaar wat van, want altijd was er winst.

Over het echte werk, dat werd geleverd in de verschillende afdelingen, lees je minder. Al moet dat heel wat zijn geweest. Ze waren begonnen met een bestuur, het blaadje, en de studiegroepen. Daar kwam de boekerij bij, daarna voorzieningen van financieel nut; de ziekenkas, de spaarkas en de pensioenkas. Afdelingen die een godsdienstige bedoeling hadden, Bond van het Heilig Hart, Mariaverering, werk der Catechismuslessen, enz…

Daarnaast waren er de kinderafdelingen; er waren er wel een stuk of vijf. Die hadden meestal plaats op zondag, na het lof, om de jongsten “deftig en aangenaam bezig te houden”.

Dat allemaal onder de noemer “vrouwengilde” viel is bijna niet te geloven in deze tijd!

Er waren in 1928 wel 17 afdelingen!

Solidaire tijden Ondertussen had de paus de encycliek Rerum Novarum geschreven, ook op vergaderingen komt af en toe het sociale ter sprake. Die opmerkingen, meestal uitgesproken door de proost, kregen niet zoveel weerklank. Misschien was KAV Sint Hubertus in de eerste jaren wel een beetje elitair! Een oproep om mee te doen met een Rerum Novarum betoging werd door het bestuur resoluut afgewezen. Maar uiteindelijk drong de sociale boodschap wel door.

burgers, dat moet beter. Het wijkkantoor van de politie is te weinig open. Algemeen: mensen die elkaar kennen, zijn gelukkiger. Daar moeten we veel in investeren.

Smart city Gratis wifi in heel Berchem, in heel de hele stad.

Dit memorandum past in een groter kader van beweging.net.

Dat kan je vinden op de website, of via deze link: https:// beweging.net/images/NAT/ GRV2018/docs/GRV2018fiches 2018.pdf.

Afgevaardigden van het bestuur woonden het congres bij van het verbond der vrouwengildes in Brussel.

Als een gevolg daarvan werd de Volksschool opgericht, waar jonge meisjes, na de werkdag, tweemaal per week avondschool volgden. Uiteindelijk werd dat een van de meest succesvolle afdelingen.

Hoe ver lijkt dit af te staan van wat KAV en later Femma voor ons betekent!

In 1932 gaat het Nationaal verbond der Christelijke Vrouwenbonden KAV heten. Vorming, opvoedingsondersteuning, politieke scholing, sociaaleconomische duiding en informatie staan dan nog steeds eerst op het programma. Maar ook al aandacht voor de emancipatie van de vrouw!

Wereldoorlog twee versterkte de positie van KAV in grote mate; de vrouwen hielden de economie immers draaiende!

Cultuur in de rangen Vanaf de jaren ‘50 ligt de nadruk op cultuur: boeken, films, theater en muziek. Vanaf de jaren ‘70 spreekt KAV de “vrouwen” aan en niet meer de “echtgenoten” of de “moeders”. In de jaren ‘90 neemt het milieu een belangrijke plaats in het discours.

Ondertussen verminderde, jammer genoeg, de belangstelling in KAV. In een meer en meer seculiere wereld werd de K van katholiek als ouderwets ervaren, en zelfs de A van arbeiders was niet meer zo evident. In 2012 wordt KAV dan Femma, die naam bedoeld “vredebrengster”. Op zich dus niet zo’n slechte naam, al is niet iedereen het daarover eens, en nog minder mensen vinden fuchsia een mooi kleurtje!

Ik kan natuurlijk alleen voor mezelf spreken en al heb ik de beweging slechts laat ontdekt, (ik was al bijna 40) voor mij betekent KAV/Femma heel veel leuke uurtjes met vriendinnen, waarvan ik hoop dat het nog heel lang door mag gaan!

Ria Buyle

beweging.net Berchem nodigt uit Dinsdag 2 oktober om 19 uur Groot Verenigingenoverleg. Uitzonderlijk niet in de zaal op de Grote Steenweg, maar om de hoek in de collegezaal in de SintHubertusstraat.

Donderdag 22 november (namiddag) Uitstap naar het MAS. Zondag 27 januari 2019 Nieuwjaarsbrunch

4

Bruisend Berchem | juni 2018

Bezoek aan Coninckxplein en omgeving Op donderdag 29 maart bezocht beweging.net Berchem de site van de Heilig Hartparochie – kerk, de werking van 't Vlot en verkenden we de omgeving.

We maakten kennis met de Heilig Hartparochie geloofsgemeenschap, met Nederlandstalige eucharistieviering volgens de Latijns-katholieke ritus, de Grieks-katholieke goddelijke liturgie volgens de Byzantijnse ritus en de Anglo-Afrikaanse liturgie. Een warm nest.

Daarna verkenden we de kleurrijke buurt. We bezochten ook ’t Vlot. Twee keer in de week is de woonkamer van ’t Vlot en de weekkapel van de parochie open om daklozen en drugsverslaafden te laten thuiskomen. Een ploeg vrijwilligers staat klaar en organiseert ook voedselbedeling.

Gluren bij de buren Inzameling voor Welzijnsschakels in Boom

In Boom vond een uitzonderlijke samenwerking plaats. In afstemming met beweging.net Boom zamelde de lokale moslimgemeenschap goederen in voor de Welzijnsschakel. Ze zamelden voedsel en geld in.

Onder andere de broers El-Hajoutti en Radi Lutfi namen het voortouw. Mohammed El Hajoutti: “We wilden niet dat onze gemeenschap aan de kant bleef staan en namen het voortouw voor de inzameling. Tijdens de ramadan mogen moslims tussen zonsopgang en zonsondergang niet eten en drinken. Na zonsondergang vindt de Iftar maaltijd plaats. De ramadan gaat over bewustwording en naastenliefde, wat perfect bij deze actie aansluit. Bij de deelnemende handelaars staan voedselbakken en spaarpotjes op de toog.”

De Welzijnsschakel in Boom begeleid meer dan 80 gezinnen, een 300 personen.

Colofon

Voor info over beweging.net Berchem kan je terecht bij: Edwin De Cleyn, Wapenstilstandlaan 12 bus 7, 2600 Berchem edwindecleyn@hotmail.com - 0479 43 00 16