2640 Actief (juni 2018)

Driemaandelijks tijdschrift van beweging.net, een netwerk van sociale en christelijke organisaties. Jaargang 3, nr. 2 • juni-september 2018 • P106314 • VU: Beweging vzw Antwerpen, beweging.net Antwerpen, Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen. www.beweging.net/antwerpen

2640 Actief

Speech Rerum Novarum

2

Van links naar rechts: Mike Lahousse, Marleen Aertssen, Huguette Cuyvers, Kristel Vandoorslaer, Patrick Hapers

Rerum Novarum in Mortsel Rerum Novarum is een encycliek die in 1891 door Paus Leo XIII werd geschreven en vandaag nog steeds actueel is. Uitgangspunten van deze pauselijke encycliek waren een rechtvaardig loon en het recht op groepsbestaan (vereniging) en solidariteit met de zwakkeren. Ook het streven naar een rechtvaardiger bestaan van de werknemer. Tot vandaag is het een inspiratiebron voor miljoenen sociaal geëngageerde mensen in heel de wereld.

Jaarlijks vieren wij op de dag van Onze Heer Hemelvaart een feest van beweging.net in Mortsel. Wij organiseren deze feestdag reeds vele jaren, maar sinds kort steeds op één van onze vijf parochiewijken. Dit jaar was het voor het eerst in de St.-Jozefkerk.

Het werd een prachtige eucharistische viering onder leiding van pater Marc Meersman en het koor van St.-Jozef.

Beweging.net zorgde voor aangepaste teksten.

Wij mochten daarna genieten van een receptie in parochiecentrum Den Wolschaerder, waarbij de dames van ons bestuur voor de broodjes zorgden voor de talrijke aanwezigen.

Chiro STAM

3

Als gastheer hadden wij Orry Van de Wauwer uit Antwerpen uitgenodigd. Hij is het jongste Vlaamse parlementslid en mandataris van onze beweging.net. Niet alleen is hij actief rond de thema’s cultuur, jeugd en mobiliteit, maar is ook actief bezig met vluchtelingen. Zijn uiterst gedreven speech leest u verder in deze krant.

Het zal u niet ontgaan zijn dat wij dit jaar op 14 oktober opnieuw naar de stembus trekken voor de gemeenteraadsverkiezingen. Dan mag u beslissen wie de komende 6 jaar Mortsel mag besturen. Daarom kan u hierboven op de foto ontdekken wie van de aanwezigen de belangen van onze beweging wil opnemen in Mortsel.

Jardin d'amour

Jean Luyckx

4

Het natuurbelevingsproject Doezelbos ging naar huis met het Bronzen Pagadderbeeld en Hind El-Jadid. Annemie Beweging.net en haar partnerorganisaties reiken jaarlijks een symbolische prijs uit voor alle vrijwilligersinzet naar aanleiding van Rerum Novarum. Tijdens de feestelijke avond in deSingel streden drie projecten voor de titel. Dit jaar waren Blinken, Booms Welkom en Doezelbos genomineerd. Alle drie zijn het fantastische initiatieven gedragen door vrijwilligers. Orquestra Patagon onder leiding van Jan de Smet verwarmde de avond muzikaal met gastoptredens van Lien Van De Kelder, Isolde Lasoen, Eva-Tshiela en Kapinga Gysel, Simon Wyns, MC Lily

Verhoeven, verbondssecretaris beweging.net Antwerpen, bracht de Rerum Novarum-boodschap. Aminata Demba leidde de avond in goede banen.

Het Doezelbos is een educatief natuurbelevingsproject voor en door mensen met een mentale handicap.

Het gidsen van kleuter- en andere groepen in het Doezelbos door mensen met een verstandelijke (en/ of fysische) handicap is een succeservaring voor iedereen. Het anders zijn van de gids valt al gauw weg, samen ontdekken staat voorop.

De verzoeking van Sint-Antonius

4

2

2640 Actief | juni 2018

Speech Rerum Novarum 2018:

Dezelfde drijfveren van 1891 voor de nieuwe zwakkeren Speech voor Beweging.net en netwerkorganisaties uit Mortsel, 10 mei 2018 Goedemiddag allemaal.

Laat me eerst starten met te zeggen dat ik dankbaar ben om hier te zijn op deze viering. Dit is de eerste rerum novarum speech die ik mag geven, als jong parlementslid en mandataris voor beweging.net.

Rerum novarum. Toen ik deze week aan leeftijdsgenoten zij dat ik ging spreken voor rerum novarum zeiden zij mij: ‘rerum novarum, dat klinkt zo oubollig’. De letterlijke vertaling betekent echter ‘over nieuwe dingen’, en werd in 1891 geschreven door Paus Leo XIII. Hij wilde toen een antwoord geven op nieuwe maatschappelijke veranderingen. De drijfveren waren duidelijk en, voor die tijd, revolutionair: vóór solidariteit, duurzaamheid, rechtvaardigheid en emancipatie; tégen armoede en uitsluiting.

Maatschappelijke evoluties hebben zich nog nooit zo snel na elkaar afgespeeld als de voorbije eeuw. Maar dat de rerum novarum boodschap van 127 jaar geleden nog steeds actueel is, bewijst dat die boodschap – voor solidariteit, duurzaamheid, rechtvaardigheid & emancipatie – tijdloos is. Of ook, dat deze zaken nog niet verworven zijn.

Alle politieke partijen zeggen nochtans dat zij voor die waarden van solidariteit, rechtvaardigheid en duurzaamheid staan. Als dit zo is, als alle partijen deze waarden hoog in het vaandel dragen, waarom moeten wij hier dan toch elke dag voor strijden en deze verdedigen? Waarom moeten wij er dan voor zorgen dat de overheid aandacht heeft voor de zwakkeren en hulpbehoevenden? Waarom gaan er dan nog steeds elke dag duizenden kinderen naar school met een lege brooddoos? Waarom zijn dan nog veel van onze ouderen eenzaam? Waarom durven vele holebi’s dan nog niet hand in hand lopen op straat? Waarom wordt arbeid dan nog vele malen zwaarder belast dan inkomsten uit grote vermogens?

Waarom maken we de keuze dan niet voor een omslag naar duurzame energie? Waarom kunnen fietsers zich dan nog niet veilig op de weg verplaatsen?

Ik weet het, alle politieke partijen – op extremen langs linker- en rechterzijde na – hebben meebestuurd op lokaal, Vlaams én federaal vlak en dus kansen laten liggen om bepaalde zaken aan te pakken.

Maar tegelijkertijd hebben wij, de christelijke volkspartij en christendemocraten samen met het middenveld, wel onze sociale welvaartstaat uitgebouwd tot wat zij nu is. En daar mogen we fier op zijn. België is nog steeds één van de beste plaatsen ter wereld om te wonen – m.u.v. misschien van het weer, hoewel: die landen waar het klimaat beter is, zullen de eerste slachtoffers zijn van de klimaatveranderingen, waar klimaatvluchtelingen en nieuwe migratiestromen door gaan ontstaan. België is een goed land om te wonen, Zowel voor wie het goed heeft (kijk eens naar onze mogelijkheden op vlak van cultuur, vrije tijd, sport, ons toegankelijk en kwaliteitsvol onderwijs), als voor wie tegenslag heeft,

en door bijvoorbeeld ziekte zonder werk valt. Waar elders dan in België zou u willen wonen?

Daarom ook dat zovele mensen op de vlucht voor oorlog en geweld de weg naar Europa en België opzoeken.

In de eerste plaats om veilig te zijn, en dan om een nieuw leven op te bouwen.

Hier wil ik even bij blijven stilstaan. Past het ook niet in die waarden die wij als christelijke sociale beweging zo belangrijk vinden, die via rerum novarum de start van ons engagement betekende, om ook vluchtelingen te helpen? Maken zij geen deel uit van de zwakkeren van vandaag, die behoefte hebben aan solidariteit, rechtvaardigheid en barmhartigheid?

Dit jaar wordt hier in Mortsel het Amerikaans bombardement herdacht waarbij 75 jaar geleden bijna 1000 mensen het leven lieten. Bijna elk Mortsels gezin was getroffen. Stel u voor, dat u in een situatie leeft waarin u elke dag opnieuw moet vrezen voor dergelijke horror. Zou u zelf ook niet op de vlucht gaan naar een plek waar het veilig is?

Velen van onze ouders, grootouders en overgrootouders hebben dit gedaan. Ook zo mijn overgrootmoeder, die net geen 100 jaar is geworden en van wie ik het grote geluk heb gehad haar nog lang te mogen kennen. Zij is geboren vlak voor de start van WO1, in Nieuwpoort. En zij is als jong meisje gevlucht met haar moeder, met een kar met slechts enkele bezittingen, naar het noorden van Frankrijk, in het dorpje Tours in de regio Nord-Pas-De-Calais. Heel vaak heeft zij mij verteld over hoe goed zij daar werd opgevangen door de lokale bevolking, en hoe dankbaar zij hiervoor was. Haar verhaal zal velen van jullie ongetwijfeld bekend in de oren klinken door gelijkaardige verhalen van ouders en grootouders.

Nord-Pas-de-Calais. 100 jaar na de Groote Oorlog komen hier opnieuw mensen samen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld. In de zomer van 2015 ben ik als vrijwilliger vluchtelingenwerk gaan doen in het vluchtelingenkamp in Calais, genaamd de Jungle. Het kamp heeft haar naam niet gestolen. Bijna 3000 mensen die hier samen leefden in erbarmelijke omstandigheden en moesten zien te overleven. Hier werd me duidelijk dat er niet alleen grenzen zijn aan Europa, maar ook aan de menselijkheid.

Voor haar 90ste verjaardag, 15 jaar geleden, hebben mijn familie en ik mijn overgrootmoeder meegenomen voor een verrassingsweekend naar Parijs. Onderweg zijn we ook gestopt in Tours, het dorpje waar mijn overgrootmoeder de eerste jaren van haar leven doorbracht. Toen we haar vroegen waar we waren, herkende zij het stadje eerst niet meer. Ook daar was er in 100 jaar veel veranderd.

Moesten we haar vandaag kunnen meenemen naar Calais, dan zou zij dit opnieuw niet meer herkennen.

Zij zou de omstandigheden waarin vluchtelingen nu worden opgevangen, in vergelijking met de steun die zij kreeg, niet herkennen. Ik weet dat dit haar diep

zou raken, dat zij hier diep droef om zou zijn.

De vraag die we onszelf moeten stellen is: verdienen de vluchtelingen van vandaag niet dezelfde steun en solidariteit die onze voorouders gekregen hebben? Of ik zal het anders formuleren: de manier waarop vluchtelingen nu worden opgevangen, zouden wij willen dat onze grootouders op dezelfde manier werden opgevangen?

Pas op, er gebeuren fantastische initiatieven vanuit vrijwilligers. En onze overheden, ook de lokale, hebben tijdens de piek van de vluchtelingencrisis veel inspanningen gedaan om deze mensen op een menswaardige manier op te vangen.

Het is hoopgevend om te zien hoeveel mensen dagdagelijks de waarden van Rerum Novarum omzetten in de praktijk. Daarvoor wil ik van deze rerum novarum-lezing ook gebruik maken om iedereen hier aanwezig hartelijk te bedanken voor hun inzet in verenigingen, hun persoonlijke engagementen. Het is door jullie inzet, vanuit jullie engagementen, dat jullie een verschil maken en dagdagelijks mee bouwen aan die warme samenleving die wij allemaal zo belangrijk vinden!

Wij kiezen die weg vooruit. Op de weg ook af en toe eens in de achteruitkijkspiegel kijken. Naar de rerum novarum-boodschap 127 jaar geleden, en het werk dat de christelijke arbeidersbeweging samen met de christelijke volkspartij en de christendemocraten als bevoorrechte partners hebben afgelegd. Altijd met diezelfde overtuiging en drijfveer, dat elke mens telt.

En dat elke mens een meerwaarde heeft. Mensen zijn immers maar zo beperkt als de samenleving hen maakt.

De weg vooruit start bij ieder van ons. Iedereen kan vanuit persoonlijk engagement het verschil maken en mee bouwen aan een warme samenleving.

Laat ons die weg vooruit samen bewandelen. Een Afrikaans gezegde luidt “If you wanna go fast, go alone. If you wanna go far, go together.” Als je snel wil gaan, moet je alleen gaan. Als je ver wil geraken, moet je samen gaan.

Samen. Dat wil ook zeggen dat we samen onze stem moeten laten horen. Laat ons radicaal zijn in onze nuance, en die solidaire boodschap luid uitspreken.

Via jullie verenigingen waarin jullie actief zijn. Laat jullie niet monddood maken.

Blijf de waarden verdedigen van rerum novarum, die jullie en duizenden mensen de voorbije 127 jaar in de praktijk brachten. Want de tijden zullen ook de komende decennia blijven veranderen, met telkens andere problemen en uitdagingen. Maar de antwoorden zullen altijd dezelfde zijn: solidariteit, rechtvaardigheid en emancipatie.

Bedankt voor jullie inzet!

"De vraag die we onszelf moeten stellen is: verdienen de vluchtelingen van vandaag niet dezelfde steun en solidariteit die onze voorouders gekregen hebben?"

Lees de hele speech op de facebookpagina van Orry: https://www.facebook.com/orry.vandewauwer.

3

2640 Actief | juni 2018

Het gaat goed met Chiro STAM Er wordt nogal wat geklaagd over de achteruitgang van het verenigingsleven in Vlaanderen, maar dat geldt veel minder of helemaal niet voor de jeugdbewegingen. Tussen 1980 en het begin van de jaren 2000 ging het inderdaad minder goed, maar sindsdien werden de jeugdbewegingen terug aantrekkelijk en slaagden ze erin leden te winnen. Hieronder enkele cijfers, afkomstig van de jeugdbewegingen zelf en gepubliceerd door de Vlaamse Gemeenschap. Het gaat om het totale aantal leden: kinderen en jongeren, leiding en begeleiders. Bijna 60 procent van de leden zijn jonger dan 12 jaar. Overigens was ongeveer de helft van de Vlamingen ooit voor korte of langere tijd lid van een jeugdbeweging.

De Chiro is dus met voorsprong de grootste jeugdbeweging: 899 groepen (in 2015) met bijna 90.000 leden, 17.000 jongeren in leiding en een kleine 1.000 begeleiders, de overgrote meerderheid volwassen begeleiders en nog een zestigtal proosten.

Een korte geschiedenis Mijn eigen ervaring met de Chiro in de jaren 1957-1963 kan gerust prehistorisch geheten worden. Er is heel wat veranderd, kledij en de namen van de afdelingen natuurlijk, maar ook de cultuur. Zelf heb ik nog meegewerkt aan de oprichting van jeugdhuizen en jeugdgemeenschappen in de jaren 60, waarin de Chiro in vele parochies en gemeenten een motor was. In de jaren 1970 werd het gedachtegoed van mei ‘68 overgenomen en werd de Chiro een maatschappijkritische jeugdbeweging. Ze leverde de grootste aantallen demonstranten in de grote betogingen tegen de plaatsing van kernraketten in België in de jaren ‘80 en was prominent aanwezig in de Hand in Hand-betogingen tegen onverdraagzaamheid en discriminatie in de jaren ‘90.

Maar in de jaren ‘80 ging de Chiro door een diep dal. De economische crisis en het opkomend individualisme worden als oorzaken gezien. Het aantal leden daalde met 20.000 en een honderdtal groepen moesten stoppen wegens te weinig leiding, leden of beide. De achteruitgang kon gestopt worden door de afdelingswerking centraal te stellen en een betere bekendmaking van de Chiro.

Tijdens de jaren ‘90 en daarna werd de evolutie uit de jaren ‘70 en ‘80 verder gezet. Chiro groeide uit tot een open en pluralistische jeugdbeweging, maar zonder de christelijke waarden te verloochenen.

Het huidige uniform dateert uit 1995: een beige broek of rok, een rood T-shirt en een blauw hemd. In 2005 werd het logo met het klassieke Christusmonogram gemoderniseerd. We moesten ook wennen aan de nieuwe afdelingsnamen.

Lager onderwijs: 1ste en 2de jaar = Speelclub 3de en 4de jaar = Bengels 5de en 6de jaar = RAKWI's (van Rakkers voor de jongens en Kwiks voor de meisjes) Secundair onderwijs: 1ste en 2de jaar = TITO's (van Tippers voor de meisjes en Toppers voor de jongens) 3de en 4de jaar = KETI's (van Kerels voor de jongens en Tiptiens voor de meisjes) 5de en 6de jaar = ASPI's (Aspiranten) Het gaat goed met Chiro STAM Gewapend met al die voorkennis ging ik op een zondagnamiddag tegen 17 uur naar Chiro STAM voor een gesprek met Simon Van Roosbroeck.

Chiro STAM is in 2002 ontstaan uit de fusie van drie groepen: Luit, Lode en Berm.

De naam STAM van Stad Mortsel lag voor de hand, stamambiance wordt door de leiding verzekerd. Tot 2011 heeft STAM noodgedwongen wat rondgezworven via voorlopige lokalen naast het zwembad en een verblijf in Ritmica in de Deurnestraat. Sinds 2011 zitten ze in prima gemeentelijke lokalen aan het einde van de A. Stockmanslei.

Door gerichte promotie en hun aanwezigheid op de Jaarmarkt en andere festiviteiten in Mortel is het aantal leden sinds 2010 sterk gegroeid. Met 115 trokken ze in maart op groepsweekend naar de Kluis. In totaal heeft STAM nu ongeveer 130 leden. Ze moeten nu soms kinderen op een wachtlijst plaatsen omdat ze voldoende begeleiding willen verzekeren.

STAM heeft geen proost, de meeste Chirogroepen hebben nu een of twee volwassen begeleiders. Simon is na enkele jaren in leiding gestaan te hebben volwassen begeleider bij Chiro STAM geworden. Hij ziet voor zo’n VB een dubbele taak: van op een zekere afstand de leidingploeg begeleiden en bij problemen een goede communicatie met de ouders verzekeren.

Wie Chirojeugd Vlaanderen googelt, krijgt een verwijzing naar een item uit Wikipedia dat begint met de woorden: “De Chiro is een christelijke jeugdbeweging …” Die christelijke inspiratie wordt volgens Simon op een eigentijdse manier vertaald. Tijdens het jaarlijkse kamp zijn er activiteiten voorzien die de leden doen nadenken over thema’s zoals zorg voor het milieu en gelijke kansen voor iedereen.

Er is een goed contact met pastoor Tom Schellekens, die regelmatig een bezoek brengt en de leden mobiliseert om deel te nemen aan acties zoals de inzameling van voedingsproducten.

Het jaarthema van Chiro is: Iedereen Chironaut. Dat verwijst naar de aantrekkingskracht van de ruimte, het avontuur, het onbekende, het oneindige.

Concreet betekent dat ruimte om te spelen, maar ook het ontdekken van de ruimte in de onmiddellijke of wat verdere omgeving, bijvoorbeeld door een bezoek aan een rust- en verzorgingstehuis. Het belang van het spel blijkt duidelijk uit de wijze waarop Chiro zich op zijn website voorstelt.

De Chiro is …

• Een plek waar je kan spelen.

• Waar je je kan uitleven met andere kinderen uit de buurt.

• Spelen en daarvan leren, zonder het te weten.

• Een plek waar je kan lachen, dromen en plannen maken.

• En kattenkwaad uithalen, dat zeker.

• Waar je de boel op stelten zet, maar in groep alles opruimt.

• Waar je de tijd vergeet, maar in groep herinneringen maakt.

• Een plek waar je niet de beste, de snelste of de slimste moet zijn.

• Maar gewoon mag ‘zijn’. Helemaal jezelf.

Emiel Vervliet

4

2640 Actief | juni 2018

Jardin d'amour bij kwb Sint-Lode/H. Kruis Op donderdag 17 mei organiseerde KWB voor de eerste maal een originele activiteit: in een mooie tuin van een KWB-er uit de buurt enkele gedreven vertellers, die in het buitenland enkele maanden ervaring opdeden, aan het woord laten. De toeschouwers brengen hun stoeltje mee en zetten zich in kring. Boeiend luisteren naar de verhalen en ook kans om vragen te stellen.

Ludo en Dominique waren de gastheren die graag hun tuin aanboden. Antje vertelde over één jaar verblijf in Kigali (Rwanda), terwijl Lore ons boeide met haar ervaring van 3 maanden Suriname in een kinderschool. Een geslaagd experiment dat zeker voor herhaling vatbaar is.

De verzoeking van Sint-Antonius De Verzoeking van Sint-Antonius is een geliefd thema in onze cultuur. Deze Egyptische heilige uit de 4e - 5e eeuw kon weerstand bieden aan de grootste verleidingen. Hij werd - misschien daardoor- wel 105 jaar!

Zo’n sterk karakter wekte de bewondering op van Michelangelo, Jeroen Bosch ... tot Ensor en Dali. Hier bracht de Vlaamse Opera enkele jaren terug de opera "De GROTE verzoeking van Sint Antonius" van Louis de Meester, gebaseerd op het werk van Michel de Ghelderode. Waarbij naast de vele duivels een "onschuldig Vlaams meisje" (sic) de verleidster is.

Minder onschuldige meisjes en jongens uit onze contreien worden in Temptation lsland opgevoerd als grote verleiders om de trouw van jonge koppeltjes te testen. In dit uiterst populaire TV-programma blijkt duidelijk de grootsheid van en de bewondering voor deze heilige. Hoe moeilijk is het wel om aan de geraffineerde verleiding te weerstaan. Dat bewijzen de jonge deelnemers die zich al na enkele minuten laten inpakken. Waarop de zelfverklaarde inquisiteurs van internet en Twitter massaal hun ongenoegen en zure commentaren uiten.

Gans dat programma wordt door reclame-inkomsten gefinancierd. Reclame en merchandising die zo dominant in omgeving en leefwereld aanwezig zijn; op straat, thuis via radio TV en internet. Reclame die dikwijls een voor de meesten onder ons onbereikbare luxe voorhouden. Wat doet dat met mensen die het met minder moeten doen en de velen die in armoede leven? Het staat ook te ver van mensen met een beperking. Hierover werd door de Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding (USAB) in Antwerpen een interessant netwerkevenement opgezet onder voorzitterschap van prof dr. Bernard Hubeau: "Reclame en Armoede. Hoe ethisch moet reclame zijn?”

Het is duidelijk dat reclame een zekere levensstijl voorspiegelt. Voor mensen in armoede of met een beperking is dat niet van toepassing. Doch wordt met al die mooie producten dagelijks rond onze oren geslagen.

Colofon

Wat is dan eerlijke reclame? Soms zijn er al eens acties met een sociaal doel. Meestal rond de kerstperiode om koffie of maaltijden te schenken. Toch zien we een groot tekort aan MEDIAWIJSHEID. Schrik ook om verkeerde dingen aan te klikken. Agressieve reclametechnieken maken bv. dat je absoluut die ultieme top smartphone wil aanschaffen om erbij te horen.

Reclamewijsheid kan inzetten op het zelfbeeld. Daarin leer je ermee om te gaan, zonder het te moeten afschermen.

De media zit vol verdoken reclame. Omdat we er zo veel tijd aan besteden, is er dus veel blootstelling. Een goed voorbeeld is het internet: e-mail, Google, Facebook, .. allemaal gratis. Maar wel uitsluitend gefinancierd door reclame! Voor wat, hoort wat. Dus koppelen ze met algoritmes al onze gegevens om reclame gericht op ons los te laten. Europa werkt nu aan onze privacy.

Reclame maakte ook dat de suikerhoudende frisdranken, vroeger voor de gelegenheid, nu een dagelijkse consumptiedrank is. Door acties en druk werd het suikergehalte verminderd of kwamen er suikerarme alternatieven.

Aan de andere kant valt het ook niet te ontkennen dat we sommige zeer creatieve en innovatieve reclame bewonderen, gemaakt met schitterende kleuren en ongelooflijke effecten . Die ambivalentie leert dat we er moeten leren mee omgaan door middel van media- en reclamewijsheid. Kijken wat de markt te bieden heeft en verantwoorde keuzes maken. Maar ook een beetje meer Sint Antonius, de Heilige die aan de verzoekingen kon weerstaan.

Werner Van Krunkelsven

Voor info over beweging.net Mortsel kan je terecht bij: Jean Luyckx, Wouter Volcaertstraat 27, 2640 Mortsel tel. 03 449 97 18, jeanluyckx@telenet.be