bosgazet 025
INFORMATIEBLAD ANTWERPSE BOSGROEPEN
driemaandelijks tijdschrift
|
n°25
|
Elke twijg wordt met sneeuw bedekt. ( foto: Martine Van Goethem)
JANUARI - FEBRUARI - MAART 2013
BELGIE-BELGIQUE P.B. 2099 Antwerpen X BC 10770
voorwoord
Aan alle bos- en boomliefhebbers, wens ik van harte voor 2013: 12 maanden vreugde, 52 weken plezier, 365 dagen succes, 8760 uren gezondheid en een gelukkig nieuw jaar! 2012 was een jaar met veel veranderingen voor onze Bosgroep Antwerpen Zuid met een nieuwe coördinator en een uitbreiding van ons team met een adviseur. Maar ook voor de gemeenten en provincie was het jaar 2012 een belangrijk jaar. Ik wens alle verkozenen veel succes en plezier met het uitoefenen van hun ambt. Ook de nieuwe gemeentelijk afgevaardigden van de Raden van Bestuur van de Antwerpse Bosgroepen zijn van harte welkom! Door de interne staatshervorming hing de toekomst van de Bosgroepen aan een zijden draadje. Echter door een goede samenwerking en lobbywerk van alle Bosgroepen en de Koepel van de Vlaamse Bosgroepen vzw is onze toekomst verzekerd! Sinds kort mogen we ook genieten van onze vernieuwde website van de bosgroepen. Op deze website kan u niet alleen ons bestuur en team leren kennen, maar ook de lopende houtverkopen opvolgen. U vindt er informatie over geplande activiteiten en cursussen en u wordt tevens op de hoogte gehouden van de lopende projecten. In deze bosgazet vindt u ook; het vervolg op het informatief artikel over licht in uw bos, hoe je moet kuberen en het verslag van de indrukwekkende excursie naar bosland. Voor het voorjaar 2013 zijn er mooie boswandelingen gepland zoals in domein Moretus te Boechout en Fort van Walem.
In dit nummer: pg. 3 pg. 4 pg. 6 pg. 10 pg. 20 pg. 21 pg. 22
Ontdek onze nieuwe website Excursie Bosland Licht in uw bos! (vervolg) BosgroepNieuws Kuberen Activiteiten en wandelingen Cursussen
Digitale Bosgazet! De Bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpenzuid@bosgroep.be. Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!
Waarom bosgroepen? Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70 % van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privéboseigenaars te betrekken in het beleid. De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen. Een kans om te grijpen… Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm versnipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendomsversnippering typeert de Vlaamse bossen. Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege is gebleven. Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten. Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samenwerking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.
Wat kan de bosgroep voor u doen?
Veel plezier met het ontdekken van onze website en met het lezen van deze bosgazet,
De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan de coördinator contacteren voor:
Martine Van Goethem Voorzitster Bosgroep Antwerpen Zuid vzw
• gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridische, financiële en administratieve aspecten); • informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken; • organisatie van wandelingen, cursussen en excursies; • hulp bij het aanduiden van dunningen; • hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg; • hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen;
Martine Van Goethem, Voorzitster Bosgroep Antwerpen Zuid vzw 2 | VOORWOORD | Woord vooraf
• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.
Nieuwe website
Met trots presenteren we onze nieuwe website!
Onze verouderde website was dringend aan vernieuwing toe. Alle 19 Vlaamse bosgroepen sloegen de handen in elkaar om er een fantastisch mooi, informatief en praktisch werkinstrument van te maken. Het resultaat mag er zijn! Op deze website kan u terecht voor alle nieuws, activiteiten en up-to-date info over uw bosgroep. Brandhoutverkopen en –catalogen, wandelingen, evenementen, promoties,… zult u op die manier niet meer mislopen! Surf dus snel naar www.bosgroep.be!
ANKONA - Ontmoetingsdag 9 februari Naar goede gewoonte organiseert de Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA) haar ontmoetingsdag elk jaar op de tweede zaterdag van februari. Net zoals de twee vorige edities wordt deze editie samen georganiseerd met het departement Biologie van de Universiteit Antwerpen (UA). Deze dag is het uitgelezen moment om collega-natuurliefhebbers te ontmoeten en nieuwtjes uit te wisselen. De 16de editie heeft plaats op zaterdag 9 februari 2013 op de UA-Campus Groenenborger (Groenenborgerlaan 171, 2020 Antwerpen) en start om 9u30. Het thema van deze dag is ‘Van natuurstudie naar natuurbeheer …. of omgekeerd?’ Het programma ziet er alvast veelbelovend uit!
Klassiek hebben in de voormiddag workshops plaats en in de namiddag worden lezingen georganiseerd. We maken ook deze keer weer gebruik van de ‘Bioruimte’ (microscopiezaal) zodat we praktische workshops kunnen organiseren. Het volledig programma kan je eveneens vanaf midden december op www.ankona.be (rubriek ‘ontmoetingsdagen’ en ‘kalender’) raadplegen.
Animatie voor kinderen van 7 t.e.m. 12 jaar in voormiddag en namiddag wordt voorzien door de jeugdvereniging Jeugdbond Natuur en Milieu (www.jnm.be). Deze gratis kinderopvang is enkel voor jongeren voor de leeftijdscategorie van 7 t.e.m. 12 jaar. Indien je hiervan gebruik wenst te maken dien je je voor 25 januari 2013 in te schrijven.
Gedurende de dag kan je info- en boekenstands van diverse (natuur-)verenigingen bezoeken. Tijdens de middag wordt de recente natuurfilm ‘Oerkempens landschap De Liereman’ vertoond.
Meer info:
Deelname is gratis, maar vooraf inschrijven is verplicht en kan tot 2 februari 2013. Inschrijven doe je bij voorkeur digitaal vanaf begin december via www.ankona.be (rubriek ‘ontmoetingsdagen’ en ‘kalender’)
Koen Cuypers, Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid Tel. 03 240 59 88 E-mail: ankona@admin.provant.be
Bosinfo | ANKONA-ontmoetingsdag | 3
Excursie Bosland
Bosland: het Limburgs dennenwoud Recreatie is belangrijk voor Bosland. Kunst mag dus niet ontbreken. Foto Pieter-Jan Swinnen
We trokken op 25 oktober met een veertigtal gedreven leden van de Antwerpse Bosgroepen naar Bosland. We rijden het bord “De Limburgers heten u welkom” voorbij op de autoweg en een kwartier later zitten we bij een dampende kop koffie aan de Limburgse Vlaai, hoe “Limburger” kan het nog meer zijn. De regiobeheerder Gui Winters, zijn boswachters van het Agentschap Natuur en Bos en de projectcoördinator Heleen Kusters heten ons van harte welkom in Bosland, het grootste natuur- en bosproject in Vlaanderen. Op een heldere – en voor Limburg op een snelle – manier wordt het gigantische project “Bosland” voorgesteld. Het omvat een gebied van pakweg 10.000 ha, met daarin een 6000 ha bos, verspreid over de gemeenten Hechtel-Eksel, Overpelt en de stad Lommel. Door de lokale mijnindustrie steeg de vraag naar dennenhout enorm. Men ontwikkelde daarom het hele gebied als een naaldboscomplex. Ook de aanwezigheid van het militaire kamp van Beverlo geeft een eigen dimensie aan de regio. Enkele decennia geleden, sloten de mijnen en er kwam een reconversie. In de slipstream hiervan besluiten vele partners (bosgroepen, ANB, gemeentebesturen, allerlei ver4 | Excursie Bosland | Bosinfo
enigingen, …), begin deze eeuw om in dit enorme gebied te zoeken naar duurzame relaties tussen de natuurlandschappen en de samenleving. Er wordt een masterplan gemaakt, waarin men zoekt naar een gezond evenwicht tussen economie, ecologie en recreatie. En in het geheel is er een bijzondere aandacht voor de kinderen als belangrijke doelgroep. Gelukkig was er de lekkere vlaai om dit uitzonderlijk degelijk masterplan door te slikken.
Het terrein op. Opvallend zijn de Amerikaanse eiken die hier zeer talrijk aanwezig zijn. “We laten hen hier naast de wandelweg staan, want wandelaars en onze recreanten genieten van de mooie herfstkleuren”, zegt de boswachter. “Je kan hier honderden kilometers fietsen, paardrijden, mountainbiken en er zijn heel grote speelzones, waar kinderen –zoals vroeger – in het bos kunnen ravotten en kampen bouwen”. Zelfs kunst ontbreekt niet; een wilgensculptuur suggereert een nest. Een heuse boomhut op metalen stutten doet
De groep luistert naar de gids, Gui Winters. Foto Luc Scheepers
Excursie Bosland
Indrukwekkend boomhuis. Te huur voor vergaderingen!
ons nieuwsgierig naar boven klauteren om door de raampjes te gluren. Er wordt veel aandacht besteed aan bedreigde diersoorten. Na intensief achtervolgen en bestuderen van het gedrag van nachtzwaluwen, is gebleken dat ze graag vertoeven op kaalvlaktes. Zo werd op enkele plaatsen een open ruimte gecreëerd, zodat de nachtzwaluw meer kansen krijgt. En dan; daar brandt de lamp, terrasverwarmers bieden ons wat warmte bij een heerlijke kop soep en een overdadig broodje smos, … nogmaals een uiting van de gulle gastvrijheid van onze Limburgers.
Een laatste busrit door de Corsicaanse dennenbestanden bracht ons bij een idyllisch gelegen chalet. Hier werd de dag afgesloten met een – hoe kan het ook anders– jenever. De lokale jenever ‘Dennenknopje’ kreeg zijn FSCcertificaat. Het is immers gemaakt van dennenappels van duurzaam beheerde dennen. Enkele flessen Westmals Trappistenbier, een Antwerps streekproduct was ons wederwoord van dank voor deze unieke Boslandexcursie.
Verslag: Luc Van Elsacker en Kathleen Vanderheyden, bestuurder en coördinator Bosgroep Antwerpen Zuid Meer informatie op www.bosland.be
“Een gezond evenwicht tussen economie, ecologie en recreatie” Dit boscomplex nodigt ook uit om aan onderzoek te doen. Samen met universiteiten experimenteert men met verschillende aanplantingen. In het uitgebreid bosbeheerplan wordt veel aandacht besteed aan de continue houtoogst en het voorzien van voldoende en waardevol hout voor de volgende generaties. Een demonstratie van een harvester was voor een aantal onder ons een mooi spektakel. Het hout dat bij deze exploitatie ontgonnen werd, zal gebruikt worden als paalhout.
Grote open plek ten voordele van de nachtzwaluw. Foto Pieter-Jan Swinnen Bosinfo | Excursie Bosland | 5
LICHT IN UW BOS
Los uw bosproblemen op met licht! Vervolg In de vorige editie van de Bosgazet werden de verschillen tussen met licht-, schaduw- en halfschaduwboomsoorten besproken. In dit tweede luik rond licht in bos bouwen we verder op deze verschillen en kijken we hoe daarmee gespeeld kan worden.
bij grotere jaarringen en dus bij snellere groei (in tegenstelling tot naaldhout). Concreet zou een dergelijk bosbouwsysteem voor kaprijp loofhout op 50 jaar er als volgt kunnen uitzien: plant aan met inheems loofhout en wacht ca. 15 tot 20 jaar tot de kruin ongeveer 6 tot 8 meter
hoog zit. Daarna kiest u een 100-tal toekomstbomen per ha uit. Die stelt u volledig vrij en snoeit u eventueel op. Vrijstellen betekent dat u iedere boom verwijdert die de kruin van de toekomstboom raakt. En dit volledig vrijstellen doet u om de 4 jaar opnieuw.
Eiken kaprijp op 40 jaar Eigenaars die klagen dat hun bos te traag groeit, moeten wat regelmatiger en wat sterker dunnen. U oogst dan zaaghoutkwaliteit op 50 jaar (eerder nog op rijke grond). U gelooft dit niet? Op de jaarlijkse rondhoutveiling in Arnhem zag de schrijver van dit artikel met eigen ogen stammen van kwalitatieve Gewone esdoorn en Zwarte els van zo’n 50 cm diameter met een leeftijd van 45 jaar. Er lagen ook kwalitatieve eikenstammen van 36 jaar en 70 cm (!) diameter. De jaarringen konden gemakkelijk geteld worden. Bedenk ook dat de houtkwaliteit van loofhout beter is 6 | LICHT IN UW BOS | Bosinfo
Inlandse eiken van 36 jaar en wellicht rond de 200€ per m³ waard.
LICHT IN UW BOS
Meer opbrengst met populier en ondergroei Populierenbossen laten zeer veel licht door en geven vaak aanleiding tot weelderige ruigte. Tip: speel met het licht en plant na een viertal jaren tussen uw populieren een onderetage van bijvoorbeeld zwarte els of eik. Deze soorten zullen spoedig de ruigte wegdrukken en de populieren omhoog duwen. Na een twaalftal jaren kapt u deze onderetage weg. Ze hebben dan een mooi brandhoutformaat. Vlak voor de eindkap kapt u de opnieuw uitgeschoten onderetage nogmaals weg. Bij eik kunt u eventueel de kap halverwege overslaan. Met zo een onderetage benut u optimaal het licht in uw bos en heeft u een maximale opbrengst van zowel brand- als industriehout. Zorg er wel steeds voor dat de populieren boven de onderetage blijven, anders vallen ze stil. Een onderetage van zwarte els zorgt gratis voor extra bemesting van populieren doordat hij stikstof uit de lucht in de bodem brengt. Succesvol aanplanten Wilt u rechte, takvrije boompjes, die u niet hoeft te snoeien? Plant uw jonge bomen dan dicht genoeg op elkaar. 2 op 2 of 1,5 op 1,5 meter. U kunt eveneens de
Te wijd geplante essen om spontaan rechte, takvrije stammen te verkrijgen.
spontane opslag die tussen uw aanplanting komt, hiervoor gebruiken. Uw bomen zullen zichzelf vanzelf opsnoeien. Voor topkwaliteit is dit bijna een must. En nadat de stam ca 8 meter takvrij is, gaat u heel regelmatig en sterk dunnen. Bramen, netelen en ruigte nemen duchtig de kans om zich te nestelen op open bodem. Deze worden echter zelden hoger dan 1,5 m op zand of zandleem of 2 m op vruchtbare grond.
Dus zorg ervoor dat uw jonge aanplant zo snel mogelijk boven deze kritische hoogte uit komt. Helaas hebben ze hiervoor volle zon nodig, dit betekent dat het vrijstellen van ruigte de eerste jaren noodzakelijk is. De meeste lichtboomsoorten kunnen de eerste 2 jaren toch wel een beetje schaduw verdragen, maar hun eindscheut moet altijd boven de ruigte uit steken in de volle zon. De rest van de ruigte mag blijven. U zult minder last hebben van bramen als u spontaan opschietende lichtboomsoorten zoals wilg of berk een aantal jaren meeneemt en dan niet al te laag afmaait of afzaagt. Ze schieten dan nog min of meer half uit maar gaan dan toch kapot als de aangeplante lichtboomsoorten wat meer schaduw beginnen te geven. Het gebruik van Berk is ook een optie. Goede kwaliteit berk die regelmatig sterk gedund wordt, is kaprijp op 40 jaar en brengt dan misschien wel 80 â‚Ź per mÂł op. Herbebossingen met (half )schaduwsoorten komen normaal gezien wel vanzelf door de ruigte heen en vergen veel minder of geen verpleging. Exotenbestrijding met licht Het bestrijden van Amerikaanse vogelkers is in een aantal bosgebieden zeer moeilijk. De Amerikaanse vogelkers vormt vooral een probleem op zandgronden onder Grove den. Deze dennen zijn
Populierenbos zonder onderetage genereert minder opbrengst.
Bosinfo | LICHT IN UW BOS | 7
LICHT IN UW BOS
lichtboomsoorten en hebben dus veelal een ijle kroon die licht doorlaat naar de bodem. Van nature zouden hier allerlei halfschaduw- en schaduwsoorten kunnen groeien maar die zijn niet aangeplant in de grote voormalige heidevlakten waar nu de dennen staan. De Amerikaanse vogelkers is een pionier die al op jonge leeftijd massaal zaad produceert en deze ‘lege’ plaatsen onder de dennen als eerste kan invullen. Het beheer van dennenbossen is momenteel dikwijls gericht op het sterk uitdunnen en/of het omvormen naar
Zomereik via kaalkappen. Nog meer licht dus en nog meer Amerikaanse vogelkers. Het feit dat Amerikaanse vogelkers een pionier is en dus ook een lichtboomsoort, is gelukkig zijn zwak punt. Wanneer u het bos gesloten en donker kan houden met andere soorten, zal de Vogelkers zich nog amper kunnen verjongen. Volwassen exemplaren sterven trouwens spontaan af in de schaduw. Een tip om de vogelkers met zijn eigen wapens te bestrijden, is hem afzagen op heuphoogte. Ook minder belastend voor de rug. De overgebleven
Deze berken zijn dringend aan een dunning toe. Merk op dat onder deze lichtboomsoort bramen goed kunnen groeien.
Amerikaanse vogelkers als productieboom. 8 | LICHT IN UW BOS | Bosinfo
stomp zal spoedig terug krachtig uitschieten met een toef takken, ook wel eens “pruik” genaamd. Die pruik neemt het licht weg van de eigen zaailingen. Als u de pruik nu jaarlijks of om de 2-3 jaar in volle zomer terug afzaagt of afkapt (in elk geval voor dat hij opnieuw zaad maakt) raakt de moederplant uitgeput en legt vroeg of laat het bijltje er bij neer. Na enkele jaren is de zaadvoorraad in de bodem uitgeput en bent u van de vogelkers verlost. Deze “pruikenmethode” werkt alleen goed in bossen met een dichte vogelkersbegroeiing die toch ca. een arm dik is. En u heeft er geen gif voor nodig. In bossen met veel schaduwsoorten vormt Amerikaanse vogelkers geen probleem. Beuk werkt op de meeste gronden. Andere soorten die het licht wegvangen van de Amerikaanse vogelkers zijn esdoorn, linde, haagbeuk, hazelaar, boskers, inlandse eik, tamme kastanje, … U plant best groepsgewijs en in een vrij dicht plantverband (ca 2 x 2 m of dichter) voor het beste effect. Schiet er hier en daar toch nog een vogelkers door, dan is dat ook geen drama. Als deze een rechte stam heeft dan geeft u hem als lichtboomsoort bij iedere dunning behoorlijk veel licht. De vogelkers ontwikkelt zich dan als een normale boom in plaats van een paraplu. Met een beetje zorg en geluk verkoopt u dan vroeg of laat waardevol kersenhout. Doe dit wel
LICHT IN UW BOS
alleen in een gemengd bos met veel ondergroei van halfschaduwen schaduwsoorten. In dat geval zal de Amerikaanse vogelkers zich niet verjongen. Kijk ook eens of uw buurman geen waardevol heideterrein probeert te onderhouden. (Meer info ook op www.vogelkers.nl). Een vergelijkbaar geval als de Amerikaanse vogelkers is de valse acacia (Robinia pseudoacacia). Een ware pestsoort met grote doornen voor open bossen en kapvlakten. Als pionier wordt hij echter snel in toom gehouden in evenwichtige gemengde bossen. Moeilijkere situaties doen zich voor in bossen waar ingevoerde schaduwsoorten aan het woekeren slaan. De Amerikaanse eik is zowat de taaiste klant vanuit dit opzicht en ook de tamme kastanje is niet altijd zo braaf als zijn naam doet vermoeden.
Met extreme schaduwsoorten als beuk en douglas kan u deze wel onderdrukken, al is douglas zelf een exoot die sterk kan uitzaaien. De meest evidente oplossing is om tamme kastanje en Amerikaanse eik als hakhout te beheren. Elke 10 tot 20 jaar de zaag er in en waardevol brandhout oogsten vooraleer ze zaad beginnen dragen.
Moraal van het verhaal: eens een mooie takvrije stamlengte bereikt, heeft de boom vooral licht nodig!
Hopelijk hebben we u kunnen overtuigen van de belangrijkheid van licht in uw bos. In dit artikel worden verschillende manieren en voorbeelden voorgeschoteld van hoe je met licht kan spelen en je soortensamenstelling kan bepalen. Tekst en foto’s: Jeroen Franssens, CoÜrdinator Bosgroep Dijle-Geteland
Vrijgestelde Amerikaanse vogelkers in Flevoland.
Bosinfo | LICHT IN UW BOS | 9
BOSGROEP KEMPENSE HEUVELRUG
Professoren bosbouw bezoeken Kempense Heuvelrug! Op 28 september kreeg de bosgroep bezoek van 4 Vlaamse en Nederlandse bosbouwprofessoren. Zij wilden de Kempense Heuvelrug en de werking van de oudste en grootste bosgroep in Vlaanderen wat beter leren kennen… Enkele jaren geleden verscheen het boek “Bosecologie en Bosbeheer”, een allesomvattend wetenschappelijk werk over bosbeheer in de Lage Landen. Het boek was het resultaat van een samenwerking tussen drie nederlandstalige universiteiten met een richting bosbeheer. Professoren bosbeheer Jan den Ouden en Frits Mohren (Wageningen), Bart Muys (Leuven) en Kris Verheyen (Gent) waren de redacteurs. Na het verschijnen van het boek richtten de 4 professoren Vzw De Toekomstboom op. Het doel van deze vzw is om op regelmatige basis op bezoek te gaan bij de bosbeheerders te lande en samen beheermaatregelen te bespreken. De dagelijkse ondervindingen op terrein kunnen dan getoetst worden met bevindingen uit de wetenschappelijke wereld. Een ideaal moment dus om van ideeën te wisselen!
daalden we ook even af in een verlaten ijzermijn in Lichtaart. Niet alleen het historisch aspect is hier interessant maar ook het geologisch: er is geen betere plaats om een doorsnede van de bodem te bekijken dan in een oude mijnput.
We bezochten in De Beverdonkse Heide in Retie enkele percelen waarbij recreatieve, economische en ecologische maatregelen gecombineerd werden. Een perceel waar een 5-tal jaar geleden een kaalkap van Grove den plaatsvond, staat nu een prachtig jong inheems loof- en naaldbos waardoor een single track MTB pad kronkelt. Samen met Bas Van Der Veken (Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete)
Daarna ging het richting Herentals waarbij nog enkele interessante discussies gevoerd werden over open plekken en bosrandbeheer. Tot slot beklommen we de Toeristentoren waarbij boven een indrukwekkend uitzicht wacht over de bosrijke omgeving. De bosgroep wil vzw De Toekomstboom ook hartelijk danken voor het etentje dat achteraf werd aangeboden!
Discussie op terrein…
Resultaten houtverkopen Op 23 oktober vond de jaarlijkse houtverkoop plaats voor de industriële exploitanten. De bosgroep Kempense Heuvelrug bood dit jaar een aanzienlijk volume industrieel hout aan. Het gaat hoofdzakelijk om eerste dunningen in achterstallig beheerde bossen, waardoor er heel wat hout uit het bos komt. Dit jaar zijn er echter ook heel wat eigenaars die kozen voor een kaalkap met overstaanders waarbij resoluut gekozen wordt voor bosverjonging. De kappingen zijn voorzien in de loop van de komende maanden. De houtprijzen zijn wederom meer dan uitstekend, met bedragen van 35 tot 41€/m³. De bedoeling de komende jaren is om meer eigenaars warm te maken om een klein deel van de opbrengst te herinvesteren in het bos. Bijvoorbeeld door meer groepjes jonge bomen in te planten om sneller naar een divers bosbeeld te gaan. Hierbij speelt ook het belang van bodemverbeterende soorten zoals de Winterlinde en de Gewone esdoorn. Ook op de brandhoutverkoop in Lichtaart werd het hout vlot verkocht. Bij loten die wat verder van Kasterlee liggen of moeilijker bereikbaar zijn, ging de verkoop iets minder. Slechts 2 lotjes werden ingehouden. Op beide houtverkopen kunnen we dus meer dan tevreden terugkijken!
10 | BOSGROEP KEMPENSE HEUVELRUG | Bosgroepnieuws
De bosgroep en gemeente Kasterlee organiseerden samen de brandhoutverkoop… (Foto: Leo Leysen)
BOSGROEP KEMPENSE HEUVELRUG
Geïnteresseerd in kroonhout? Binnenkort vangen de jaarlijkse industriële exploitaties in onze boscomplexen weer aan. Na de werken blijven vaak nog heel wat kronen en dikke takken van naaldbomen achter in het bos. Hoewel dit dood hout op termijn een extra natuurwaarde heeft, is het toch aangewezen om op sommige plaatsen het kroonhout op te ruimen. Sommige boseigenaars geven bij een terreinbezoek van de bosgroep aan dat ze graag het kroonhout opgeruimd zien. Omdat dit vlakdekkend onbegonnen werk is en uit natuuroogpunt niet optimaal, wordt door geïnteresseerde brandhoutliefhebbers zo’n 10-15 meter bos naast de bospaden opgeruimd. Er wordt met hen een overeenkomst afgesloten voor 10€ administratieve kost. Zij kunnen hiervoor in afspraak met de (adjunct) – coördinator of bosconsulent de kronen in een bepaalde zone opruimen in ruil voor het hout. Op sommige plaatsen is het echter beter het kroonhout op te ruimen. Bijvoorbeeld in het geval van een groepenkap waarbij de jonge boompjes beter kunnen kiemen wanneer de bodem vrij is. Of bijvoorbeeld het vrijhouden van smalle (mountainbike) paadjes… Omdat er dit jaar een aantal groepenkappen (Poederlee, Geel, Mol, Herentals) op het programma staan, zijn we nog op zoek naar geïnteresseerden om kroonhout op te ruimen. Gelieve dan even uw naam, telefoonnummer en je voorkeur voor regio door te geven via kempenseheuvelrug@bosgroep.be. De bosgroep neemt dan na de exploitatie contact op.
Kroonhout in het bos…
Geslaagde avondwandeling! Onze leden konden eind oktober genieten van een geslaagde avondwandeling op de Hoge Mouw. De weersomstandigheden waren perfect: koud helder weer met een volle maan! Wandelpaden werden afgezet met tuinkaarsen wat zorgde voor een mysterieuze sfeer in het bos. De Provincie Antwerpen zorgde voor enkele smakelijke hapjes en verkwikkende drankjes tijdens de wandeling. Aan het einde van de wandeling zorgden de vrijwilligers van de bosgroep voor een afsluitende drink. Enkele impressies!
Stand van zaken uitgebreide bosbeheerplannen Het opstellen van uitgebreide bosbeheerplannen vraagt heel wat werk, tijd en overleg. Soms duurt het dan ook jaren vooraleer zo’n uitgebreid beheerplan goedgekeurd wordt. We zijn dan ook tevreden te mogen aankondigen dat zowel UBP De Balderij als UBP Kasterlee eindelijk goedgekeurd zijn! In de eerste maanden van 2013 start de bosgroep trouwens al met de opvolging van UBP Kasterlee. Hierbij zullen alle eigenaars met bos aan de Hoge Mouw gecontacteerd worden. Ook het UBP ’t Heiken in HerentalsVorselaar werd reeds ontvankelijk verklaard en wordt wellicht in de loop van 2013 definitief goedgekeurd. Momenteel worden voor het UBP Postel de inventarisaties op terrein afgerond door de KHK. Het bespreken en uitwerken van de beheervisie- en maatregelen zal ook in het komende jaar plaatsvinden. Afwisseling van bossen, hooilanden en vijvers in de Balderij (archieffoto) Bosgroepnieuws | BOSGROEP KEMPENSE HEUVELRUG | 11
BOSGROEP ZUIDERKEMPEN
Houtverkoop 2012
Toneelzaal het 4de Oor in Olen als decor voor de jaarlijkse brandhoutverkoop.
De houtverkopen van onze bosgroep liggen weer achter de rug. Ze volgden elkaar snel op met de industriële verkoop van naaldhout eind oktober, gevolgd door populier en brandhout begin november. Dankzij de verplegingswerken van de leden (dunningskappen, omvorming, bestrijding agressieve exoten, …) verkocht onze bosgroep 12.893 m³ afkomstig van 182 boseigenaars. Ondanks de economische crisis stelden we vast dat de prijzen voor de industriële verkoop van naaldhout (OSB-platen, vezelhout, papier, …) in vergelijking met verleden jaar constant bleven. Deze goede prijzen danken we aan het gezamenlijk beheer van de bosgroep dat resulteert in grote en interessante loten. Ook de populier deed het minder slecht dan verwacht. Ondanks het feit dat de export op een laag pitje staat, bleven de prijzen in vergelijking met verleden jaar nagenoeg stabiel. De brandhoutverkoop vond dit jaar een maand eerder plaats dan de voorbije jaren. Zo krijgen de kopers meer tijd om hun loten met zorg te exploiteren. Een 140-tal loten brandhout werden verkocht waaronder een 25-tal loten met liggend hout. De opkomst was enorm. De toch al niet bepaald kleine zaal zat vrijdag propvol en de grote interesse vertaalde zich ook in goede prijzen, vooral voor loofhout en met soms uitzonderlijk hoge uitschieters voor Amerikaanse eik. De koopdag van zaterdag in Olen verliep niet anders. De boseigenaars en de houtkopers kunnen tevreden zijn, en zeker de bossen die er op het vlak van kwaliteit en natuurwaarde sterk op vooruit zullen gaan.
Boscomplexwerking in Herenthout Dat ook kleine gemeentes heel wat mooie bossen te bieden kunnen hebben, bewijst Herenthout. In 2006 mocht de bosgroep dit een eerste keer ervaren toen het boscomplex Herlaar opgestart werd. De kern van dit bosgebied is een historisch kasteeldomein waar zich prachtige bossen bevinden met onder andere monumentale beuken, eiken, dennen en essen. Nu, 6 jaar later, is het tijd voor een opvolging, alle boseigenaars zullen nog eens gecontacteerd worden. Ook werden in Herenthout pas 4 nieuwe boscomplexen boven het doopvond gehouden! Het startschot werd gegeven met een infovergadering in september. De nieuwe boscomplexen ‘Zelle’, ‘Binnenheide’, ‘Kappellekesberg’ en ‘De Bergen’ hebben heel wat te bieden. Er is een grote variatie in bostypes. Een bijzondere vermelding krijgen de grote boskersen die in ‘De Bergen’ met verve hun standplaatsgeschiktheid bewijzen. De buurtbewoners spreken van ‘lentesneeuw’ wanneer deze bomen in het voorjaar hun witte bloemblaadjes laten vallen. En wie eens wil zien welke mooie resultaten er met berk te halen zijn in de Kempen, moet zeker maar eens gaan kijken in Zelle. Voor meer informatie: contacteer Jeroen Truyen.
Berkenbossen van Herenthout
Welkom op de vormingsdag voor bosconsulenten op 2 maart 2013 Alle bestaande en nieuwe geïnteresseerde bosconsulenten zijn welkom op onze vormingsdag op zaterdag 2 maart 2013. Bosconsulenten zijn vrijwilligers die in een bepaald bosgebied het bosbeheer en de toegankelijkheid opvolgen. Tijdens de vormingsdag zullen zowel bosbouwtechnische als organisatorische aspecten van het vrijwilligerswerk aan bod komen. Voor volgende gebieden zijn we nog op zoek naar nieuwe bosconsulenten: De vormingsdag zal doorgaan op Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo van 9-12u. Na de middag staat er praktijk op het programma. Deelname enkel in de voormiddag is mogelijk. Voor inschrijving of verdere vragen, kan je ons steeds contacteren! 12 | BOSGROEP ZUIDERKEMPEN | Bosgroepnieuws
Gemeente Boscomplex Balen Volsbergenbossen, Keiheuvel Geel Winkelomheide, Calvarieberg Heist-o/d-Berg Itegemse heide, Bruggeneindse Goren Herentals Greesstraat Herenthout Herlaar Herselt & Hulshout Goor Laakdal Den Eick, Veerle heide, Veedijk (ook Meerhout) Meerhout Engstraat, Verloren schaap, Schepenenbroek Mol Wezel Olen, Westerlo & Herentals Teunenberg Nieuwe hoeve. Westerlo Oevelsedreef, De Molen
BOSGROEP ZUIDERKEMPEN
Plant een toekomstboom!
Kleinschalige verjongingsgroep, een eerste in een lange rij?
De bosgroep bestaat in 2013 tien jaar. 2013 wordt dan ook een feestjaar. Meer hierover zullen jullie in de volgende bosgazet terugvinden. Van bij de start van de bosgroep tot heden ging de aandacht vooral naar het wegwerken van achterstallige dunningen, het organiseren van gezamenlijk beheer en het bestrijden van agressieve exoten zoals Amerikaanse vogelkers. In de meeste bossen werden heel wat verplegingswerken uitgevoerd. Voor de komende 40 jaar zal de bosgroep zich steeds meer inzetten op bosverjonging. Hierbij wil de bosgroep pleksgewijze verjongingsgroepen van een 40-tal bomen inplanten onder scherm, in openingen of op kleine kapvlaktes. Een goede opvolging via peterschap, ondersteund door de EHBO-ploeg (eerste hulp bij opgroeiend bos) garandeert dat deze groepen uitgroeien tot prachtige toekomstbomen. Ze zullen zorgen voor meer houtkwaliteit, diversiteit, natuurwaarde en een mooier landschap. Alle boseigenaars die geïnteresseerd zijn, kunnen bij de bosgroep terecht!
De bossen van het Goor en de Raambroekse bossen In november organiseerde de bosgroep een opvolgingsvergadering voor de boseigenaars van het Goor in Westmeerbeek en Raambroekse bossen in Ramsel. Na de opstart 8 jaar geleden werd in deze twee gebieden heel wat werk verzet. We stelden een uitgebreid bosbeheerplan op en voerden heel wat beheerwerken uit in samenwerking met de boseigenaars. Via de opvolgingsvergadering willen we ook nieuwe boseigenaars de kans geven om deel te nemen aan het gezamenlijk beheer of om zelf het beheer in handen te nemen. Momenteel worden de boseigenaars geconfronteerd met een nieuwe uitdaging, nl. hun bossen staan in Europees beschermd habitatgebied. In deze gebieden wordt er extra aandacht besteed aan het instandhouden of ontwikkelen van waardevolle habitats. Eigenlijk komt het er vooral op neer om te kijken wat er van nature zou groeien zonder veel invloed van ingebrachte soorten, vb. zwarte els waar het heel nat is. Speciale aandacht gaat in die gebieden onder meer naar vleermuizen. Zij houden van bij oude bomen met boomholten of spleten. Ook privé-boseigenaars worden door de overheid uitgenodigd om een handje toe te steken bij de bescherming van deze waardevolle gebieden.
Structuurvariatie in de Raambroekse bossen.
Opstart boscomplex Balen Berkenbos-Leeuwerikheide en stand van zaken boscomplex Mol Wezel Op 25 november gaf de bosgroep in samenwerking met de gemeente Balen en Mol een infovergadering voor het boscomplex Berkenbos-Leeuwerikheide op de grens van beide gemeenten. Er werden 120 eigenaars aangeschreven voor een totale bosoppervlakte van 130 ha. Het boscomplex omvat hoofdzakelijk homogene naaldhoutbestanden met dunningsachterstand en onderetage van vnl. Amerikaanse vogelkers. Plaatselijk komen nog enkele mooie vennetjes voor alsook open plekken met restanten van zandduinen. De
hoge recreatiedruk bleek toen we tijdens de wandeling met de ganse groep tussen de voorbijrazende MTB’ers moesten slalommen. Deze winter zal Chris Meeuws de terreinafspraken met de geïnteresseerde boseigenaars verzorgen voor deelname aan het BBP. In het voorjaar gebeuren de schalmingen voor houtverkoop in oktober 2013. In de loop van 2014 zullen de beheerwerken en kappingen worden uitgevoerd. Voorjaar 2012 werd boscomplex Mol Wezel opgestart. Het BBP, waaraan
een 35-tal boseigenaars deelnemen, zal kortelings worden ingediend. Deze winter worden bij eigenaars die deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop over een oppervlakte van ongeveer 50 ha dunningen en een aantal groepen- en omvormingskappen aangeduid. Ook zijn er intussen in Wezel een aantal enthousiaste boseigenaars onder impuls van de bosgroep weer zelf aan de slag gegaan in hun bos.
Bosgroepnieuws | BOSGROEP ZUIDERKEMPEN | 13
BOSGROEP NOORDERKEMPEN
Nieuw speelbos plechtig geopend We hebben er de voorbije maanden hard aan gewerkt en op zaterdag 13 oktober was het dan eindelijk zover: onze bosgroep opende in Oud-Turnhout haar eerste speelzone. Het nieuwe speelbos werd de ‘Pinbrug’ gedoopt. Het bos is gelegen vlak langs de E34-autosnelweg in een gebied dat bekend staat als de ‘Overheide’. Het is een gemengd bos van zo’n twee hectare groot en is eigendom van de familie Michielsen. De eerste plannen voor de speelzone dateren van 2008. Maar door het vertrek van Kaat Bogaerts als coördinator van de Bosgroep Noorderkempen raakten deze een tijdje in de koelkast. In 2011 werden de ideeën opnieuw opgerakeld. De Bosgroep nam terug contact op met de familie Michielsen en ook de gemeente Oud-Turnhout werd betrokken. De drie partners stelden samen een toegankelijkheidsregeling op, terwijl de provincie Antwerpen zorgde voor de financiële ondersteuning voor de realisatie van het project. Ongenode gasten De opening van de speelzone werd bijgewoond door mede-eigenaars Louis en Riet Michielsen en door de burgemeester van Oud-Turnhout, Leo Nys. Louis Michielsen haalde herinneringen op aan zijn kindertijd. In die periode was het bos nog niet opengesteld. Als jonge knaap was het voor Louis dan ook een spel om er op toe te zien dat er geen ‘ongenode gasten’ in hun bos zouden komen. Vandaag is dat helemaal anders en zijn alle kinderen en hun begeleiders welkom om in het bos te komen spelen. Onze bestuurder en schepen voor milieu Jan Sels lichtte de achtergrond van de naam ‘Pinbrug’ toe. Hij deed dit vanuit
De Chiro Zwaneven was er als eerste bij om het nieuwe speelbos in te spelen.
zijn hoedanigheid als voorzitter van de heemkundige kring Taxandria. “Langs het bos loopt een dreef ”, vertelde Jan Sels, “die zich vroeger uitstrekte van aan de priorij van Corsendonk tot het ‘strooien hutteke’. Vandaag wordt deze dreef door de E34 in twee gesneden, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het om een strategisch belangrijke verbinding. Om de geallieerden het oprukken te bemoeilijken, sloegen de Duitse troepen bij een brug over de Rooise Loop lange houten staken of pinnen in de grond. Later raakte de plaats in de volksmond bekend als de Pinbrug.”
De opening van de speelzone ging gepaard met de nodige toespraken. 14 | BOSGROEP NOORDERKEMPEN | Bosgroepnieuws
Opwarmen met soep Na de toespraken was het dan tijd voor de officiële opening. Burgemeester Nys en eigenaar Louis Michielsen kregen de taak om het toegankelijkheidsbord te onthullen. Daarmee was een nieuw speelbos in Oud-Turnhout een feit. Ondanks het slechte weer kwamen de jongens en meisjes van de Chiro het bos al meteen ‘inspelen’. Na een tijdje konden ze zich komen opwarmen aan een tas soep die door de gemeente Oud-Turnhout werd aangeboden. Voor de andere geïnteresseerden, omwonenden, bestuurders van de bosgroep en lokale politici, had de gemeente ook Gageleer en frisdrank voorzien. In het bos is ook een kleine vijver gelegen. Deze maakt geen deel uit van de speelzone. Het gaat immers om een ecologisch waardevolle poel. Om duidelijk te maken aan de kinderen dat er rond de vijver niet mag gespeeld worden, werd er een visuele afbakening gemaakt met paaltjes en een takkenwal. Met de leiding van de plaatselijke jeugdbeweging maakte de jeugddienst van Oud-Turnhout hier ook afspraken over. Langs deze weg willen we de familie Michielsen, gemeente Oud-Turnhout en de provincie Antwerpen bedanken voor hun bijdrage aan het realiseren van dit speelbos. De provincie maakte de inrichting van de speelzone financieel mogelijk.
BOSGROEP NOORDERKEMPEN
Een nieuw gezicht stelt zich voor In de vorige Bosgazet kondigden we al aan dat onze raad van bestuur het licht op groen zette voor een uitbreiding van het personeelsbestand. Ondertussen is de aanwervingsprocedure voor adjunct-coördinator afgerond en kunnen we een ‘nieuwe kracht’ voorstellen: Kevin Greeven. Hij zal onze werking verder ondersteunen en uitbouwen. We laten hem zelf aan het woord. Beste boseigenaars en -liefhebbers, Voor de meesten zal ik een nieuw gezicht zijn, al heb ik mij vorig jaar al eens voorgesteld in de Bosgazet. In 2011 was namelijk als stagiair aan de slag bij de Bosgroep Kempense Heuvelrug. Mijn naam is Kevin Greeven, 22 jaar en wonend in Olen. In juli van dit jaar ben ik afgestudeerd aan de Katholiek Hogeschool Kempen in de richting agro- en biotechnologie – milieubeheer. Tijdens mijn opleiding maakte ik uitgebreid kennis met het bosbeheer en dat beviel me enorm. Zo ging onze klas tijdens een practicum een kijkje nemen in de bossen van Lichtaart, samen met de mensen van de Bosgroep Kempense Heuvelrug. Enkele maanden later kon ik in dezelfde bosgroep een stage volgen. Onder begeleiding van adjunct-coördinator Joost Malliet stelde ik er een uitgebreid bosbeheerplan op voor het boscomplex ’t Heiken in Herentals en Vorselaar. Daarbij deed ik opmetingen van proefvlakken in het bos, ging ik met Joost mee op bezoek bij eigenaars en schreef ik het beheerplan uit. Tijdens die stage werd het mij ook duidelijk dat er bij de bosgroepen een fijne werksfeer heerst. Toen ik een tijd geleden hoorde dat er in het kantoor aan de Hoge Mouw een vacature was bij de Bosgroep Noorderkempen, heb ik dan ook mijn kandidatuur gesteld. En met succes… Sinds eind november ben ik er aan de slag als adjunct-coördinator. Ook in mijn vrije tijd vind je mij vaak in het bos en in het veld. Ik hou immers erg van lopen, fietsen en de combinatie van beide disciplines, duatlon.
Kevin Greeven is onze nieuwe adjunctcoördinator.
Dus hopelijk tot binnenkort. Kevin.
Houtverkopen in de Noorderkempen Op dinsdag 23 oktober 2012 vond dit jaar de industriële houtverkoop plaats. Zoals de voorbije jaren werd deze georganiseerd in samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos en de Bosgroepen Kempense Heuvelrug en Zuiderkempen. Vanuit onze bosgroep werden er dit jaar zes loten aangeboden, gelegen in de gemeentes Hoogstraten, Beerse, Vosselaar en Oud-Turnhout. Alle loten werden verkocht. De prijzen varieerden van 25 euro/
m3 voor een lot Amerikaanse eik tot 33 euro/m3 voor een lot naaldhout. In totaal verkocht onze bosgroep zo’n 6.700 m3 hout in Ravels. Dit jaar organiseerde onze bosgroep ook twee brandhoutverkopen, een in Beerse en een in Hoogstraten. Beide verkopen vonden plaats op zaterdag 8 december. In de voormiddag vond eerst een schouwing plaats van een twintigtal loten, gelegen in Vosselaar en Beerse. Het ging hierbij voornamelijk om gewone es, zwarte els, Amerikaanse eik en berk. Aansluitend vond de verkoop plaats in café Den Anker. In de namiddag was er eenzelfde scenario voor een twintigtal loten gelegen in Meer, deelgemeente van Hoogstraten. Hier bestond het aanbod vooral uit Amerikaanse vogelkers, naast berk, zomereik, grove den en fijnspar. Hier vond de verkoop plaats in café Achter de “Mosten”.
Een sfeerbeeld van de brandhoutverkoop in Beerse Bosgroepnieuws | BOSGROEP NOORDERKEMPEN | 15
BOSGROEP ANTWERPEN NOORD
Wandeling doorheen het boscomp Essen voor de opmaak van het Uitglex ebreid BosBebeerPlan.
Van 3 naar 5 bij de Bosgroepen Antwerpen In 2013 zal je bij de Bosgroepen in het Pulhof wat nieuwe gezichten tegenkomen. Sinds 1 november is Gijs Bracke actief bij zowel de Bosgroep Antwerpen Noord als Zuid. U kent Gijs al sinds april waarbij hij de werking van de Bosgroep Antwerpen Noord op zich nam, terwijl Karolien op bevallingsverlof was. Hij kent intussen de kneepjes van het vak en zal zich bekommeren om een aantal gemeenschappelijke taken van beide Bosgroepen. Je zal Gijs dan ook tegenkomen op terrein bij het coördineren en opvolgen van allerhande beheerwerken, en evengoed bij het organiseren van (brand)houtverkopen en exploitaties. Gijs zal ook verantwoordelijk zijn voor een aantal boscomplexen die grensoverschrijdend zijn voor beide Bosgroepen, zoals de Halse Hoek in Zandhoven, Zoersel, Ranst en Schilde. Door zijn inzet kunnen Kathleen en Karolien nog meer gebiedsgericht actief zijn. Kortom een aanwinst voor de werking van beide Bosgroepen! En van uitbreiding gesproken, ook Britt onze administratieve ondersteuning werkt aan uitbreiding, maar dan op privé-vlak. In december beviel ze van een jongetje waarmee ze de volgende maanden meer tijd zal doorbrengen. Dikke proficiat! Terwijl Britt geniet van de eerste maanden van haar zoontje, wordt de Bosgroep uitgebreid met Marleen en Hilde die elk halftijds de Bosgroepen Antwerpen versterken. Welkom bij de bosgroep! We wensen hen veel werkgenot.
Onze vrijwilligers luisteren geïntere op de excursie naar Arnhem naar sseerd de gids.
Enkele van onze vrijwilligers op de excursie naar Bosland.
Onze leden tijdens de wandeling in de Kalmthoutse Heide.
Onze privé-boseigenaars kunnen dus rekenen op een inzet van 5 gemotiveerde medewerkers die klaar staan om te gaan voor beter en meer beheer in de Antwerpse bossen. Als boseigenaar kan je de bosgroep bereiken via email: • antwerpennoord@bosgroep.be of • antwerpenzuid@bosgroep.be • per telefoon (03/355.09.40) • of gewoon langskomen in het Pulhof.
Al de bestuurders en coördinatore n die deelnamen aan de excrusie Flevolan d.
Sfeerbeeld van onze Algemene Verg adering 2012.
Sfeerbeeld van de demonstratie van industriële exploiatatie in het Zoer de selbos.
De 6 medewerkers van de Bosgroepen Antwerpen; van links naar rechts: Hilde, Britt, Kathleen, Marleen, Karolien en Gijs.
16 | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | Bosgroepnieuws
BOSGROEP ANTWERPEN NOORD
Een succesvolle samenwerking…
Het terrein wordt plantklaar gemaakt voor de nieuwe aanplanting. In de volgende editie vertelt de boseigenaar zelf zijn verhaal over de geschiedenis, het behoud en het huidige beheer van het Reigersbos in Berendrecht. Een verhaal van een eigenaar die het schitterende Reigersbos klaarstoomt voor de volgende generatie!
... ten voordele van de boseigenaar. In Berendrecht (Antwerpen) zag een gemotiveerde privé-boseigenaar dat een populierenaanplant, in het midden van zijn bos, er ieder jaar op achteruitging en zeker niet het verwachte resultaat bereikte. Hij besloot dan ook in overleg met de bosgroep om zijn bos om te vormen. Begin 2012 werden alle populieren geveld. Deze velling gaf aan dat het de hoogste tijd was om af te stappen van deze boomsoortkeuze. In augustus werd het terrein plantklaar gemaakt om in november aan te planten in samenwerking met het Regionaal Landschap De Voorkempen gezien het bos als relictzone is aangeduid en een historische waarde heeft. Een nieuw bos met els en eik en een rijke onderetage is nu van start gegaan op deze Berendrechtse bosgrond. Een tevreden eigenaar die zijn bos ieder jaar verder opvolgt en waar een geslaagde
samenwerking tussen bosgroep en regionaal landschap plaatsvond! Op naar het volgende succes tussen beide organisaties ten voordele van het bos en zijn boseigenaars.
Er worden talrijke plantgaten geboord om nadien het bosplantsoen aan te planten
Ben jij deze winter ook aan het werk in de Antwerpse bossen? Het wordt stilaan een traditie : de jaarlijkse brandhoutverkoop van onze bosgroep. De verkoop werd dit jaar georganiseerd samen met het ANB die loten brandhout aanbood uit de openbare bossen
Dit jaar vond de verkoop plaats op 30 november in de prachtige Oranjerie van domein Vordenstein te Schoten. Voor de bosgroep werd de verkoop geleid door Gijs Bracke, bijgestaan door enkele bosconsulenten. Boswachter Wouter Huygens nam deze taak op zich voor de openbare bossen. Met een opkomst van ongeveer een 30-tal personen mag dit zeker geslaagd genoemd worden daar het totaal aangeboden volume ook zeker niet te groot was. Het brandhout wordt, zoals traditioneel in Vlaanderen, aangeboden op stam in de bossen van onze leden-boseigenaars, vaak als een vorm van bestrijding van de exoten. Een win-win situatie dus voor het bos, zijn eigenaar en de brandhoutkoper. Het ging hier om loten brandhout uit bossen
Geïnteresseerde brandhoutkopers bieden op loten van vogelkers, Amerikaanse eik en populier.
gelegen te Zoersel, Essen en Schilde met een samenstelling van voornamelijk Amerikaanse eik en Amerikaanse vogelkers. Daar het hier gaat om invasieve exoten, dienen de kopers direct na de velling een stobbebehandeling te doen met glyfosaat. De aangeboden loten zijn bewust van een beperkt volume wat het voor de particuliere brandhoutkoper haalbaar en interessant maakt. De kopers krijgen de hele winter de tijd tot net aan de schoontijd
begin april. Om kwaliteit te verzekeren voor het bos en zijn boseigenaar, wordt er sinds dit jaar ook een waarborg gevraagd aan de koper. De bosconsulenten die de exploitaties opvolgen, garanderen dan ook een teruggave bij succesvolle uitvoering. Veel werkgenot in de bossen de volgende maanden! Luc Scheepers, bosconsulent Bosgroep Antwerpen Noord
Bent u nog geïnteresseerd in de aankoop en uitvoering van een brandhoutlot deze winter ? Aarzel dan niet om contact op te nemen met de bosgroep. Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | 17
BOSGROEP ANTWERPEN ZUID
Brandhoutverkoop 2012 Dit jaar koos het bestuur van Bosgroep Antwerpen Zuid ervoor om twee brandhoutverkopen te organiseren. Zo kunnen we meer lokale brandhoutkopers bereiken. gingen als zoete broodjes over de toog, maar de loten van de regio Bonheiden bleven achter.
De eerste brandhoutverkoop vond plaats in Bonheiden in de Krankhoeve op 18 oktober. De Krankhoeve is een gezellige, ruime locatie voor een brandhoutverkoop. Na een drankje gingen we van start met de verkoop van 17 loten. De coördinator overliep de loten en zo’n 20 aanwezigen hadden de kans te bieden. Jammer maar helaas, er zijn maar 7 loten verkocht.
loten aangeboden, waarvan ook de nietverkochte loten van de regio Bonheiden. Wat we vermoedden bleek waarheid te worden: de loten van de regio Zandhoven
De tweede verkoop ging door in het charmante volkscafé Café Sport in Zandhoven op 22 november. Tot onze blijde verrassing, zit het café gezellig vol! Er werden 26
In totaal mag onze Bosgroep met trots vertellen dat we 19 loten hebben verkocht, goed voor 277 m³ hout. Onze gemiddelde prijs per kubieke meter bedraagt 16,50 euro/m³, waarbij de prijs in Zandhoven beduidend hoger lag dan in Bonheiden. Niet alleen geven we veel warmte aan verschillende huishoudens en een kleine opbrengst aan de boseigenaars, maar ook voor de natuur is dit zeer positief. Bij de meeste loten gaat het over een exotenbestrijding in de vorm van brandhoutverkoop waarbij de bosgroep een behandeling van de stobben verwacht door de uitvoerders. Doorheen het jaar kunnen nog extra loten te koop aangeboden worden op onze website www.bosgroep.be. Als u bekend staat als brandhoutkoper, dan mag u natuurlijk ook een mail verwachten. Als u zich graag aanmeldt als brandhoutkoper, neemt u contact op met onze Bosgroep (contactgegevens op de achterzijde van de Bosgazet).
Wat heeft het Zoerselbos naar bossamenstelling te bieden? In 2012 werden in de bossen van heel wat privé-boseigenaars achterstallige dunningen en bestrijdingen gerealiseerd. Daarnaast ging het studiebureau verder met de uitwerking van het Uitgebreid bosbeheerplan. De voorbije maanden werden de bossen van een veertigtal privé-boseigenaars geïnventariseerd op hun samenstelling en hun mogelijkheden naar toekomstig beheer toe. De opmaak van het uitgebreide bosbeheerplan is dus officieel van start gegaan. De eerste resultaten zullen in de loop van februari voorgesteld worden aan elke deelnemende privé-boseigenaar. Samen met hen zoeken we ook naar een beheer ten goed van het bos en haalbaar voor de privé-boseigenaar. Een duidelijke stap naar duurzaam bosbeheer in bossen van Antwerpen Noord en Zuid!
18 | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | Bosgroepnieuws
Wilt u als deelnemende boseigenaar de opmaak van het uitgebreid bosbeheerplan van dichtbij opvolgen? U bent steeds welkom op deze overlegmomenten met de andere partners zoals het Agentschap voor Natuur en Bos, de gemeente Zoersel, de vrienden van het Zoerselbos ea.
BOSGROEP ANTWERPEN ZUID
We gaan voor 15 km bosrand rond de Antwerpse bossen! De actie voor goedkope bosranden heeft zo veel succes dat Bosgroep Antwerpen Noord en Bosgroep Antwerpen Zuid de actie verderzetten in 2013! We streven naar een totale lengte van 15 km bosrand. Deze doelstelling kunnen we alleen samen met jou behalen. Een goed ontwikkelde bosrand is een geleidelijke overgang van verschillende landgebruiken waar kruidachtige plantensoorten en struiken domineren. Een bosrand kan zich zowel aan de buitengrens van een bosgebied situeren, als langs open plekken en paden binnen het bos. Dergelijke bosranden bezitten een enorme soortenrijkdom aan dieren en planten waardoor ze een belangrijke ecologische functie vervullen. Bosranden bieden bescherming tegen externe invloeden en fungeren als buffer voor uw bos, terwijl ze ook nog als brandhoutleverancier kunnen dienst doen. We bieden u gevarieerde BOSRANDPAKKETTEN aan voor elke bodem wat wils. Bij het aanplanten van dergelijke bosrand is de keuze van uw plantsoen van groot belang. We willen als bosgroep ons steentje bijdragen door autochtone bomen en struiken aan te bieden. Zo zorg je er als boseigenaar voor dat het autochtoon karakter van onze bossen verhoogt. Ben je lid-bosbeheerder bij de Bosgroep Antwerpen Zuid? Maak dan een keuze uit de verschillende bosrandpakketten.
1
Arme zure bodems: 10x sporkehout, 10x lijsterbes, 10x hulst, 10x hazelaar, 5x haagbeuk en 5x tamme kastanje. Totaal pakket 32,85€ Na bosgroepkorting: 13,14€
2
Meer vruchtbare bosgronden naast akkers of weilanden: 10x éénstijlige meidoorn, 10x Europese vogelkers, 10x sleedoorn, 10x hazelaar en 10x linde. Totaal pakket 23,90€ Na bosgroepkorting: 9,56€
3 4
Vochtige bosgrond: 20x els, 10x boswilg, 10x ratelpopulier, 5x haagbeuk en 5x es. Totaal pakket 26,35€ Na bosgroepkorting: 10,54€ Wildbeschutting: 5x gaspeldoorn, 5x mispel, 10x wilde peer, 10x wilde appel, 10x Europese vogelkers en 5x brem. Totaal pakket 45,65€ Na bosgroepkorting: 18,26€
Prijzen exclusief 6% BTW, factuur wordt door boomkwekerij rechtstreeks naar eigenaar verstuurd na afhaling. Prijzen kunnen nog licht wijzigen doorheen het jaar.
Na de bestelling gebeurt een voorlopige toewijzing van het aantal bosrandpakketten per individuele eigenaar. Beperkt aanbod en uiteraard onder voorwaarde van beschikbaarheid van het plantsoen en goedkeuring van Raad van Bestuur. Elk bosrandpakket bevat plantsoen voor een bosrand van 50 meter, aangeplant in 2 rijen (2*2m = aanbevolen afstand); steeds aanplanting in groepjes van zelfde soort, geen individuele menging. Bij levering wordt een brochure met heel wat achtergrondinformatie meegegeven. Als u de aanplant wil laten uitvoeren door de Bosgroep, neem dan snel contact op met Kathleen Vanderheyden op : antwerpenzuid@bosgroep.be!
Bestelbon Bosrandpakket Naam: …………………………………………………………………… GSM / Tel:........................................................... Ik bestel:
……… stuks bosrandpakket 1,
……… stuks bosrandpakket 3
……… stuks bosrandpakket 2, en……… stuks bosrandpakket 4.
❒ Afhalen bij boomkweker Armand Op de Beeck te Lierbaan 108, 2580 Putte ❒ Afhalen 16 februari 2013, tussen 8 en 12u ❒ Afhalen 16 november 2013, tussen 8 en 12u ❒ Afhalen op kantoor Bosgroepen te s’ Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem ❒ Afhalen 15 februari 2013, tussen 9 en 16u ❒ Afhalen 18 november 2013, tussen 9 en 16u Wilt u het plantsoen beschermen tegen groot of klein wild? De meest gevoelige soorten voor wild zijn tamme kastanje, linde, es en brem. ❒ Bio afbreekbare individuele netten (hoogte 60cm) (prijs 0,30€/st) ❒ Volledige afrastering (prijs 20€/m) ❒ Aanplant door boomkweker: richtprijs 1,5€/st vanaf 8 pakketten (excl. BTW) na terreinbezoek Gelieve deze strook op te sturen tegen 28 januari of 28 november naar de Bosgroep Antwerpen Noord/Zuid vzw, s’ Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem, per mail naar antwerpenzuid@bosgroep.be of per fax naar 03/355.09.45
Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | 19
Kuberen
Hoe kuberen? Als we in het bosbeheer over hout spreken, gaat het vaak over kuub’s en stères. Driehonderd kuub per hectare, zeven kubieke meter bijgroei, 15 stère brandhout,… Allemaal inhoudsmaten waarvan de bepaling hier uit de doeken wordt gedaan: volumebepaling of kuberen. Het volume van vol hout zoals boomstammen wordt uitgedrukt in kubieke meters (m³). Dat is gemakkelijk te berekenen voor regelmatige meetkundige lichamen zoals een balk, maar iets ingewikkelder voor een boomstam. Voor het kuberen van stammen bestaan verschillende methoden, afhankelijk of de boom nog rechtstaat of het al een omgezaagde stam is. Het zijn altijd schattingen (de enige perfect correcte methode is onderdompelen en het verplaatste vloeistofvolume meten, eureka!), maar goede schattingen volstaan al in het bosbeheer. Als je ten minste weet hoe die schatting gemaakt is. De klassieke methode om het houtvolume van een liggende stam (zonder top en takken) te bepalen, is met de formule van Huber. Dat klinkt ingewikkelder dan het is, want hierbij wordt gewoon de oppervlakte van de middendoorsnede vermenigvuldigd met de lengte van de stam. Wat er dan gebeurt, is de boomstam vergelijken met een zgn. afgeknotte kegel: dik van onder en dunner van boven. De denkbeeldige cilinder die door het midden van de stam loopt, wordt dan qua volume vergeleken met de onregelmatige stam, ongeveer het principe van de bluts met de buil. Het is niet helemáál correct, maar de middendoorsnede kan ondubbelzinnig bepaald worden, wat maakt dat het een herhaalbare meetmethode is die iedereen op dezelfde manier kan toepassen en dus goed genoeg is. Voor rechtstaande bomen is het niet praktisch om de doorsnede van het midden van
de stam te bepalen omdat die al gauw op 10-15 m boven de grond zit. Dan wordt de berekening gemaakt met de doorsnede op 1,5 m van de grond (borsthoogte) en de hoogte van de boom. Die meting van de boomhoogte kwam al eerder aan bod. Om te corrigeren voor een doorsnede aan de dikste kant van de stam worden correctiefactoren gebruikt: het vormgetal of de verloopcoëfficiënt. Dergelijke getallen kunnen opgezocht worden in tabellen (per boomsoort) en met een beetje rekenen kan dan het volume van de stam bepaald worden. Bosexploitanten gebruiken vaak
Suuntometer om de hoogte van een boom te bepalen
het boekje “barème de poche” van Piette, waarbij in tabellen het stamvolume kan afgelezen worden per omtrek, stamlengte en verloop (afname van de omtrek per lopende meter, verschillend per boomsoort en per streek).
Nog makkelijker is het om al dat rekenen op voorhand te (laten) doen, de omtrek op borsthoogte en de boomhoogte te meten, en het stamvolume op te zoeken in een kuberingstabel. Zo’n tabellen bestaan voor verschillende boomsoorten en kunnen opgezocht worden in gespecialiseerde boeken (Dagnelie, Dik). Dit is ook wat bij de houtverkopen van de openbare bossen en de bosgroepen gebeurt, maar dan wel
Meetklem om de doorsnede van een stam te meten
door een hoopje ingewikkelde formules in de computer te stoppen. Het volume van gestapeld hout, rond of gekloven, wordt meestal uitgedrukt in stères. Dat is een ruimte van een kubieke meter waarin hout (en lucht) gestapeld is. In een stère zit dus steeds minder massief hout dan in een kubieke meter (ongeveer 2 m3 in 3 stères afhankelijk van hoe dicht gestapeld wordt). Er kan ook gerekend worden met gestorte stères, bijvoorbeeld kleine blokken die met een kipkar gebracht worden. Hier zal het aandeel vol hout in de stapel nog kleiner zijn dan 2/3, omdat tussen de blokken meer lucht zit. Het grote voordeel van te rekenen in stères is het makkelijke meten: voor een stapel gekloven meterhout die een meter hoog is, moet je maar juist de lengte van de stapel opmeten. Auteur en fotograaf: Robbie Goris, Inverde
Met de formule van Huber kan je het volume van een stam bepalen
20 | KUBEREN | Bosgroepnieuws
Activiteiten / Wandelingen
Zondag 27 januari 2013: Wandeling in de bossen van Moretus te Boechout Onze Bosgroep krijgt het unieke voorrecht om het prachtige domein van de familie MoretusPlantin de Bouchout te mogen bezichtigen. Aansluitend aan het majestueuze kasteeldomein is er nog, in onze ogen, het veel mooiere bos. Het bos met zeer oude eiken wordt doorkruist door reusachtige beuken- en lindedreven. De heer des huizes leidt ons zelf rond op zijn domein. Gids : De Heer Henri Moretus Organisatie: Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Afspraak: Om 11 uur op het Jef Van Hoofplein te Boechout. Inschrijven: Gratis inschrijving door te bellen op 03/355.09.40 of via mail antwerpenzuid@bosgroep.be.
Zaterdag 9 februari 2013:
Zondag 10 maart 2013
16de editie van de ANKONA-ontmoetingsdag
Kijk je mee naar verjonging en beheer in de bossen van Kapellen?
Deze zestiende editie staat in het teken van ‘Van natuurstudie naar natuurbeheer ... of omgekeerd?’ en wordt samen met het UA-departement Biologie georganiseerd. De ANKONA-ontmoetingsdag is de jaarlijkse samenkomst van verenigingen en vrijwilligers die actief zijn rond natuurstudie in de provincie Antwerpen. Je kunt er deelnemen aan workshops, lezingen volgen, informatie- en boekenstands van (natuur)verenigingen bezoeken, ... Iedereen die zich nauw betrokken voelt bij de natuur en op de hoogte wil blijven van recente natuurstudies in de provincie Antwerpen kan gratis deelnemen aan deze ontmoetingsdag Organisatie: ANKONA Inschrijven: Je kunt gratis deelnemen. Inschrijven kan nog tot 2 februari 2013 door te bellen naar 03/240.59.88.
Wat denk jij van verjonging na het verdwijnen van een fijnsparrenbestand? Hoe beginnen we aan een nieuwe aanplant? Welke soorten slaan aan, welke resultaten worden er verwacht? Maakt recreatie verschil uit bij het beheer? We laten enkele privé-boseigenaars aan het woord die deze ervaring rijker zijn. We ontdekken voorbeelden in de bosgebieden in beheer bij privé-boseigenaars. In deze bossen gaan we op zoek naar de verhalen achter beheerbeslissingen en de uitvoering ervan. Kom je mee deze pareltjes ontdekken? Gids: Joris Breugelmans (Scouts Kapellen), Pol Trekker (bosbeheerder) en Guy Mattheeussen (bosconsulent) Organisatie: Bosgroep Antwerpen Noord vzw Afspraak: Afspraak om 14.30u aan de scoutslokalen in Kapellen waarna we ook na de wandeling afsluiten met een drankje. (Scouts & Gidsenlokalen, Wolvenbosdreef 8, Kapellen. Inschrijven: Gratis inschrijving via telefoon 03/355.09.40 of via antwerpennoord@bosgroep.be.
Zondag 17 maart 2013: Wandeling Fort van Walem Het Fort Van Walem is een belangrijk natuurlijk en historisch begrip voor Mechelen. Door de verwaarlozing na de oorlog werd het fort echter wel de bakermat voor diverse diersoorten en kalkminnende flora, die door het gesloten karakter van het fort kans kregen om zich te ontwikkelen. Onze gids zal ons vertellen hoe de link tussen natuur en historiek een belangrijke rol speelt in het beheer van het fort. Gids : Filip Van den Wyngaert, Natuurpunt Organisatie: Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Afspraak: Om 11 uur op de Koning Albertstraat te Walem. Inschrijven: Gratis inschrijving door te bellen op 03/355.09.40 of via mail antwerpenzuid@bosgroep.be.
Maandag 1 april 2013: Scheldehappening Kom varen, fietsen, wandelen en bezoeken! Op verschillende locaties langs de Schelde worden allerlei gratis activiteiten, infostandjes, wandelingen en fietstochten georganiseerd. Ook boottochtjes op de Schelde zijn mogelijk voor slechts 1 of 2 euro. De stand van Bosgroep Antwerpen Zuid staat in SintAmands. Kom zeker een kijkje nemen! Uur : Van 11 tot 18u Afspraak: Sint-Amands, Mariekerke, Boom, Hingene, Schelle, Bornem, Weert, Hemiksem en nog andere locaties in de provincie Oost-Vlaanderen
Kalender | ACTIVITEITEN / WANDELINGEN | 21
Cursussen Planten onder scherm 1 dag Prijs : 25 € Met het project van verjongingsgroepen in het vooruitzicht, organiseert Bosgroep Zuiderkempen i.s.m. de andere Antwerpse bosgroepen een cursus “Aanplant onder scherm”, met onder meer volgende onderwerpen: Welke soorten zijn geschikt, hoe ijl of dicht mag het bovenscherm nog zijn, herkennen van bruikbare natuurlijke verjonging onder scherm,... Voor vrijwilligers gratis. ■ Do 14 maart’13, 9.00u tot 16.00u in Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo CURSUSNR. 1
Nieuwe praktijkcursussen voor kettingzaag in 2013
aag. Dat betekent natuurlijk ook dat de cursussen Vanaf 2013 gelden nieuwe Europese normen voor het gebruik van de kettingz 2 en ECS 3. ECS staat voor European Chainsaw ECS 1, ECS daaraan aangepast worden. De nieuwe cursussen krijgen de namen t van 2014 en 2015 voor bosexploitanten en kopers Standards. Al deze opleidingen komen in aanmerking voor de erkenningskaar van hout.
Voor alle cursussen op pagina 22 en 23 moet u zich inschrijven bij de Bosgroep Zuiderkempen via onderstaande invulstrook.
Terug te sturen naar Bosgroep Zuiderkempen vzw, Britselaan 20, 2260 Westerlo of deze gegevens doorsturen naar: zuiderkempen@bosgroep.be
❑ ❑ Boseigenaar
❑ Niet-Boseigenaar
22 | cursussen antwerpse bosgroepen | Kalender
❑ Vrijwilliger van de Antwerpse Bosgroepen
Praktijkcursussen
Cursus “Veilig werken met de kettingzaag ECS 3: Gevorderde Veltechnieken” op zaterdag 23 februari en 2 maart 2013: SNEL INSCHRIJVEN IS DE BOODSCHAP!!
Veilig werken met de kettingzaag - ECS 1: Onderhoud van de kettingzaag & Afkorttechnieken
2 dagen / 9.00 u tot 16.00 u Doelgroep : Iedereen die de kettingzaag wil leren gebruiken op een veilige en ergonomische manier. Voorkennis: Je hebt voor deze opleiding geen voorkennis nodig. Ook wie al eerder met een kettingzaag werkte, vragen we om te starten bij deze eerste module. Hier worden namelijk de kleine vaardigheden aangeleerd (of opnieuw geleerd) die nodig zijn om een kettingzaag op een correcte manier te kunnen hanteren. Prijs leden-boseigenaars: 40 €, / Prijs overige deelnemers: 120 € Dit onderdeel is ontworpen als inleidingniveau voor kettingzaaggebruikers wat omvat; basis gezondheid- & veiligheidsonderwerpen voor de gebruiker, het gebruikelijke kettingzaagonderhoud & inspectie, afkorten van hout met beperkte doorsnede en veilig gebruik van hulpmiddelen bij het manipuleren & stapelen van hout. ■ zaterdag 5 en 12 oktober 2013 - Prinspark, Kasterlee - CURSUSNR. 2 ■ donderdag 10 en vrijdag 11 oktober 2013 - Kamp C, Westerlo - CURSUSNR. 3 ■ zaterdag 19 en 26 oktober 2013 - regio Antwerpen - CURSUSNR. 4
Veilig werken met de kettingzaag - ECS 2: Basis Veltechnieken
2 dagen / 9.00 u tot 16.00 u Doelgroep: Iedereen die op een veilige manier de basistechnieken wil leren om een boom te vellen. Voorkennis: Je volgde “Veilig werken met de kettingzaag ECS1” of een andere basisopleiding kettingzaaggebruik van Inverde. Prijs leden-boseigenaars: 40 €, / Prijs overige deelnemers: 120 € Dit onderdeel is geschikt voor basis kettingzaaggebruikers wat omvat; het vellen van kleine & hellende bomen gebruik makend van verschillende technieken, neerhalen van vasthangende bomen met gebruik van handhulpmiddelen, onttakken, afkorten van stammen, veilig manipuleren & stapelen van hout. ■ zaterdag 9 en 16 november 2013 - Prinspark, Kasterlee - CURSUSNR. 5 ■ dinsdag 12 en woensdag 13 november 2013 - Kamp C, Westerlo - CURSUSNR. 6 ■ zaterdag 23 en 30 november 2013 - regio Antwerpen - CURSUSNR. 7
Veilig werken met de kettingzaag - ECS 3: Gevorderde Veltechnieken
2 dagen / 9.00 u tot 16.00 u Doelgroep: Personen die regelmatig middelgrote en grote bomen moeten vellen en verzagen. Voorkennis: Je volgde “Veilig werken met de kettingzaag - ECS1” én “Veilig werken met de kettingzaag - ECS2” of de intensieve opleiding. Prijs leden-boseigenaars: 40 €, / Prijs overige deelnemers: 120 € Dit onderdeel is geschikt voor meer ervaren kettingzaaggebruikers wat omvat; het vellen van middelgrote en grote bomen door middel van meer gevorderde technieken, grotere takken verwijderen en het gebruik van geschikt handliermateriaal inclusief methodes om hiermee vasthangende bomen neer te halen. ■ zaterdag 23 februari en 2 maart 2013 - Ranst - CURSUSNR. 8 ■ zaterdag 30 november en 7 december 2013 - Prinspark, Kasterlee - CURSUSNR. 9 Kalender | cursussen antwerpse bosgroepen | 23
Bosgroep Antwerpen Noord vzw
Bosgroep Antwerpen Zuid vzw
’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Mail: antwerpennoord@bosgroep.be Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98 Adviseur: Gijs Bracke • 0475/75.77.98 Medewerkster: Britt Van Cotthem
’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25 Adviseur: Gijs Bracke • 0476/76.18.25 Medewerkster: Britt Van Cotthem
( in zwangerschapsverlof tot eind juli 2013)
Vervangend medewerkster: Marleen Brosens
(in zwangerschapsverlof tot eind juli 2013)
Vervangend medewerkster: Hilde Van Leeuw
Bosgroep Noorderkempen vzw
Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw
Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.19 Fax.: 014/85.90.21 Mail: noorderkempen@bosgroep.be Coördinator : Wim Boonen • 0474/74.17.31 Adj.-coördin.: Greeven Kevin Medewerkster : Elly Maes
Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.17 Fax.: 014/85.90.21 Mail: kempenseheuvelrug@bosgroep.be Adj.-coördin.: Dennis Berckmans • 0472/50.05.11 Joost Malliet • 0477/93.25.51 Medewerkster: Annick Vangenechten en Elly Maes
Bosgroep Zuiderkempen vzw Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo Tel.: 014/27.96.57 Fax.: 014/27.96.69 Mail: zuiderkempen@bosgroep.be Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35 Adj.-coördin.: Pieter-Jan Swinnen • 0478/78.20.22 Jeroen Truyen • 0475/80.73.36 Medewerkster: Rebecca Himschoot
Medewerker terreinwerkzaamheden Chris Meeuws : 0478/45.51.38 Mail: chris.meeuws@groenkempen.provant.be
In samenwerking met:
De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, telkens een 5.600 exemplaren en is een uitgave van de Antwerpse bosgroepen. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Kathleen Vanderheyden, Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Bosgazet: ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem, tel: 03/355.09.40, fax: 03/355.09.45, email: antwerpenzuid@bosgroep.be, AFGIFTEKANTOOR 2099 ANTWERPEN X - P608022
website: www.bosgroepen.be