Bosgazet 30

bosgazet 030

INFORMATIEBLAD ANTWERPSE BOSGROEPEN

dri e m a a nd e li j k s t i j d s c h rif t

|

Toverhazelaar (Hamamelis Mollis) Foto: Martine Van Goethem

n °30 |

A P R I L - M E I - J U N I 2014

PB- PP B- 10770 BELGIE(N) - BELGIQUE

voorwoord

Beste boseigenaars en bosliefhebbers, Een nieuw groeiseizoen staat voor de deur, letterlijk én figuurlijk!

Nu de bosgroepen onder provinciale bevoegdheid vallen, willen we erop hameren dat onze bosgroepen hun eigenheid moeten kunnen bewaren. De Bosgroep is een vereniging VAN en VOOR boseigenaars en moet dit ook kunnen blijven. Zo is de rechtspersoonlijkheid nodig om de efficiëntie te waarborgen.

De kracht van de Bosgroep zit in zijn juridische statuut. Bosgroepen zijn vzw's waarvan de statuten moeten gerespecteerd worden.

Zo zijn het niet alleen de coördinatoren die als gesprekspartner rond de tafel moeten komen over deze overheveling, maar in eerste instantie de raden van bestuur die hierover gehoord moeten worden.

De voorbije jaren werden we al geconfronteerd met het theoretische verhaal achter de Europese instandhoudingsdoelstellingen.

Deze doelen moeten nu omgezet worden op het terrein. Daarom werd het volledige bos-en natuurdecreet geïntegreerd en grondig hervormd waaruit nieuwe natuurbeheerplannen zijn ontstaan die de oude bosbeheersplannen vervangen.

Mei wordt een belangrijke maand qua verkiezingen. Op 18 mei heeft onze Bosgroep Antwerpen Zuid haar Algemene Vergadering en wordt er een nieuwe Raad van Bestuur gekozen. Zondag 25 mei vinden de Europese, federale en regionale verkiezingen plaats. Wat en wie gaat er blijven? Wat gaat er veranderen? En wat kunnen wij allemaal verwachten? Een hoop vragen waar we spoedig antwoord op hopen te krijgen.

In dit nummer verder nog juridische informatie over huisjes in bossen, alles over de hazelaar en hoe je kan zien wanneer een boom gevaarlijk kan worden… veel leesplezier! met vriendelijke groeten, Martine Van Goethem

Ecopedia

In dit nummer:

Natuur- en Bosbouwkennis verzameld op één website

pg. 3 pg. 4 pg. 6 pg. 8 pg. 10 pg. 20 pg. 22 pg. 23

Ecopedia is een kennisdelingswebsite waar Inverde samen met partners wil bouwen aan de kennis rond natuur-, groen- en bosbeheer. Als het eigen vermogen van het Agentschap voor natuur en Bos (ANB) en met een team van inhoudelijke specialisten heeft Inverde reeds heel wat expertise in huis. Maar een groot deel van de kennis zit ook bij anderen.

Ecopedia + Projectoproepen Visuele boomveiligheidscontrole In het bos daar staat een huisje Boom in de kijker: de Hazelaar BosgroepNieuws: nieuws per Bosgroep Kettingzaagcursussen Zoekertjes en advertenties Activiteiten en wandelingen

Digitale Bosgazet!

De Bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpennoord@bosgroep.be.

Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!

Waarom bosgroepen?

Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm versnipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendomsversnippering typeert de Vlaamse bossen. Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege is gebleven. Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten. Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samenwerking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.

Wat kan de bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren.

U kan de coördinator contacteren voor: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridische, financiële en administratieve aspecten); • informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken;

Ga dus zeker al eens kijken op ecopedia.be.

Projectoproepen 2014 Jaarlijks worden menig projectoproepen gelanceerd die betrekking kunnen hebben tot bosbeheer. Via deze weg willen we jullie op de hoogte brengen van de mogelijke kansen voor een subsidie.

• hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen;

Ben je creatief bezig met groen en wil je dit laten zien aan de wereld? Wil je bijvoorbeeld het bos om de hoek aantrekkelijk maken voor zowel kinderen als bejaarden? Misschien is de oproep voor vernieuwende creatieve groenprojecten iets voor jou! www.natuurenbos. be/nl-BE/Natuurbeleid/Groen/Subsidies/ Oproep_groenproject_HPG.aspx

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

Indien u zelf natuurdoelen wil realiseren in speciale beschermingszones zoals

• hulp bij het aanduiden van dunningen; • hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg;

2 | VOORWOORD | Woord vooraf

Op dit moment kan je op ecopedia informatie vinden over graslandbeheer, Europees beschermde natuur en het Europees kettingzaagcertificaat. Stelselmatig komen er nieuwe onderwerpen bij, dit jaar hebben we speciale aandacht voor bosbeheer. Zo wordt deze website de digitale referentie voor het beheren van groen in Vlaanderen.

Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70 % van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privéboseigenaars te betrekken in het beleid. De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen. Een kans om te grijpen…

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

Martine Van Goethem , Voorzitster Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

Inverde verzamelt via de nieuwe kennisdelingswebsite ecopedia.be kennis over natuuren bosbeheer. Er wordt gebruik gemaakt van bestaande kennis die nu erg verspreid zit over boeken, tijdschriften, cursussen, experten en mensen op het veld. Vervolgens wordt die kennis dan aan elke geïnteresseerde aangeboden in een inspirerende en toegankelijke vorm zoals video of beheerschema's.

Provinciaal kasteelpark Pulhof te Wijnegem

bijvoorbeeld het aanleggen van poelen, plaggen van de bodem of heideherstel kan u contact opnemen met de bosgroep om via die weg een Quick-Win-project in te dienen.

Louise Vanden Bulckefonds van de Koning Boudewijnstichting: Het Fonds wil het behoud en de restauratie van historische tuinen en parken in Vlaanderen aanmoedigen. Oproep opende op 15/01/2014 en de deadline ligt vast op 16/10/2014.

Lokale overheden kunnen uiterlijk 30 april 2014 een dossier inleveren in het

kader van groen in de stad en aankoop van gronden om te bebossen. Alle info op de site www.natuurenbos.be/projectoproep-groen en www.natuurenbos.be/ projectoproep-bebossing .

De Bosgroep kan voor al jouw wilde ideeën in jouw bos op zoek gaan naar financiële middelen of naar partners om jouw droom tot verwezenlijking te laten komen. Neem gewoon contact op met de bosgroep en we kunnen het project samen bekijken.

Bosinfo | Projectoproepen ANB | 3

Visuele boomveiligheidscontrole

Visuele boomveiligheidscontrole

Visuele boomveiligheidscontrole : inspecteer je bos door goed te kijken Hoe schat je onregelmatigheden en veiligheidsrisico’s bij bomen correct in? De cursus ‘visuele boomveiligheidscontrole’ van Inverde leert je, zonder speciale technieken, te beslissen wat je het best met een boom doet die gebreken vertoont.

Gewoon zijn gang laten gaan? Onmiddellijk vellen? Maatregelen nemen? Of er toch maar een specialist bijhalen?

De controle Dr. Claus Mattheck introduceerde de methode ‘Visuele boomveiligheidscontrole’ (of VTA: Visual Tree Assessment) in het begin van de jaren negentig. VTA is een visueel en indicatief onderzoek naar de stabiliteit en veiligheid van bomen. De locatie van de boom speelt hierbij een rol: risicovolle locaties (bij huizen of wegen) vragen extra aandacht. Afhankelijk van de locatie kan het mogelijke gevaar anders worden ingeschat. Als er geen symptomen zijn die aanleiding geven tot twijfels, kan worden aangenomen dat de boom veilig is.

De classificatie Na een visuele boomveiligheidscontrole worden de bomen in verschillende klassen ingedeeld.

• Geen verhoogd risico: er zijn geen onregelmatigheden vastgesteld of de vastgestelde onregelmatigheden zijn van die aard dat de kans op het veroorzaken van schade of letsel zo goed als onbestaande is.

• Verhoogd risico: er zijn onregelmatigheden vastgesteld die wijzen op een reële kans op schade. Deze bomen worden verder ingedeeld in 3 subcategorieën.

Plakoksel bij beuk (foto : Maarten Decoene) 4 | Visuele boomveiligheidscontrole | Bosinfo

o Vellen: bomen met een ernstige verzwakking die een blijvend gevaar vormen voor hun omgeving. o Maatregelen nemen: bomen waarbij onregelmatigheden vastgesteld zijn die een verhoogd risico inhouden, maar ze kunnen mits het nemen van maatregelen (bijvoorbeeld snoeien) opnieuw in de klasse "geen verhoogd risico" opgenomen worden. o Nader onderzoek: er zijn tekenen van een mogelijke verzwakking vastgesteld, waarvan de ernst ervan enkel door specialisten te bepalen is, meestal met behulp van apparatuur.

Frequente gebreken Plakoksel Een plakoksel is een verbinding tussen 2 takken of tussen de stam en een tak waarbij er ingegroeide schors tussen beide delen aanwezig is. Dit zorgt ervoor dat er geen goede vergroeiing is, de beide delen "plakken" als het ware tegen elkaar. Hierdoor is een plakoksel gevoelig voor uitscheuren. Bomen die zware takken hebben met plakoksels komen terecht in de groep "verhoogd risico". Een plakoksel herken je doordat de verbinding tussen beide takken V-vormig is en diep ingesneden. Een goede takaanzet moet U-vormig zijn.

Scheefgegroeide beuk met trekhout (foto : Maarten Decoene)

Schuurtak Soms kruisen takken elkaar en schuren ze daarbij ook over elkaar.

De verwonding die zo ontstaat, kan een toegangspoort zijn voor allerlei aantasters, maar geeft ook een mechanische verzwakking.

Zware schuurtakken kunnen op die manier een oorzaak zijn van verhoogd risico. Als de takken te dik zijn om in zijn geheel weg te snoeien, kan het risico op uitscheuren beperkt worden door de tak uit te lichten. Hierbij worden delen van de tak weggesnoeid om zo de mechanische belasting te verlagen.

Holle bomen Dr. Mattheck heeft als vuistregel vooropgesteld dat een boom geen verhoogd risico vertoont op breuk zolang de dikte van de restwand minstens 1/3 van de oorspronkelijke dikte is. Bovendien mag er naast de stamholte ook een stamopening aanwezig zijn. Zolang deze opening niet groter is dan 1/3 van de totale stamomtrek blijft het risico op stambreuk minimaal.

Scheefstand Scheefgegroeide bomen hebben of hadden een hindernis die hen belette om recht omhoog te groeien. Dit zie je bijvoorbeeld vaak bij bomen in de bosrand die weggroeien van de schaduw van hun buren. De jonge scheuten wijzen wel recht naar boven. Als de jonge scheuten ook scheef staan wijst dit erop dat deze boom

Stamopening en stamholte bij linde, geen verhoogd risico (foto : Maarten Decoene)

rechtstond en door een plotse gebeurtenis, bijvoorbeeld een storm, scheef kwam te staan. Scheefgegroeide loofbomen hebben vaak aan de trekzijde een verstevigd wortelgestel en compensatiegroei, ook wel "trekhout" genoemd. De trekzijde is de tegengestelde zijde aan de richting naar waar de boom scheef groeit.

Naaldbomen vormen "duwhout", zij doen dus aan compensatiegroei aan de tegengestelde zijde. Als bomen deze aanpassingssymptomen vertonen, kunnen ze tot de klasse "geen verhoogd risico" behoren.

Uitwendig kankers Soms komen op de stam of takken uitwendige kankers voor.

Deze hebben geen enkele invloed op de houtkwaliteit en beïnvloeden dus de breukgevoeligheid niet.

Dit artikel werd overgenomen uit de Bosbode (jaargang 9 nummer 2) van de Oost-Vlaamse Bosgroepen.

Wil je hierover meer te weten komen? Overweeg de cursus visuele boomveiligheidscontrole! Voor meer informatie kan je terecht bij www.inverde.be.

Uitwendige kanker bij taxus (foto : Maarten Decoene) Bosinfo | Visuele boomveiligheidscontrole | 5

Boshuisjes

Boshuisjes

beheerplan opgenomen, dan moet u volgens de wet op de ruimtelijke ordening een stedenbouwkundige vergunning aanvragen. Dit doet u bij de gemeente.

Aangezien het om een handeling in bossen gaat, zal de gemeente het ANB om advies vragen. Heeft u een vergunning verkregen, al dan niet met voorwaarden, dan mag u overgaan tot constructie, rekening houdend met de voorwaarden uit de vergunning.

In het bos daar staat een huisje …

NA: Na opruiming krijgt het bos weer de ruimte om natuurlijk op te groeien

Koterijen in bos zijn verboden

Huisjes en constructies midden in het bos: heb je er ooit al eens bij stil gestaan of het wel mag? Van luxueuze villa’s tot weekendhuisjes, van schuilplaatsen voor jagers en vissers tot kleine opbergruimtes Wat de wetgever hierover zegt en of dit wel allemaal zo reglementair is, lichten we hier kort toe. We gaan in de bosgazet dieper in op constructies in het bos die niet als woonverblijf gebruikt kunnen worden. Over constructies die wel als woongelegenheid gebruikt kunnen worden, kan je het vervolg van het artikel vinden op onze website www. bosgroep.be .

Wat constructies in het bos betreft, stelt het Bosdecreet duidelijk (Art. 97): in alle bossen, zowel privé als openbaar, is het zonder toestemming van de eigenaar of beheerder én zonder machtiging van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), verboden om keten, loodsen en alle andere constructies en verblijfsgelegenheden op te richten en tenten en woonwagens, al dan niet op wielen, te plaatsen.

Uitzondering hierop vormen constructies die opgenomen zijn in een goedgekeurd beheerplan of vereist zijn voor het beheer en de bewaking van de bossen en voor de veiligheid en het welzijn van de personen die op rechtmatige wijze in het bos aanwezig zijn.

VOOR: Een weekendhuisje dat verwaarloosd achter blijft 6 | Boshuisjes | Bosinfo

Naast het Bosdecreet moet je ook rekening houden met de wetgeving inzake ruimtelijke ordening. Deze stelt dat

voor het optrekken, plaatsen, afbreken, herbouwen, verbouwen en uitbreiden van een constructie of het functioneel samenbrengen van materialen waardoor een constructie ontstaat, een stedenbouwkundige vergunning vereist is. Dit onderlijnt het belang van het opnemen van alle geplande handelingen in het bosbeheerplan. Het kan u veel administratieve rompslomp besparen.

Concreet moet een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd worden:

de gemeente. Voor alle aanvragen in bossen, vraagt de stedenbouwkundige dienst van de gemeente steeds het advies van het ANB. Wordt de stedenbouwkundige vergunning afgeleverd, eventueel onder voorwaarden, dan geldt dit advies tevens als machtiging. U hoeft dan geen machtiging meer te vragen bij het ANB. Stel: u wil graag een kleine opslagplaats (4m²) bouwen om uw bosbeheermateriaal op te bergen. Een ontbossing is hiervoor niet nodig want de constructie past perfect op een open plekje in uw bos. Is deze constructie niet in uw goedgekeurd

• voor alle handelingen die niet in het goedgekeurde beheerplan opgenomen zijn • voor alle handelingen die wel in het goedgekeurde beheerplan opgenomen zijn, maar gepaard gaan met ontbossing en/of de oprichting van constructies groter dan 40 m² De gemotiveerde aanvraag dient u in bij

Indien u voor het bouwen van constructies geen machtiging via beheerplan of stedenbouwkundige vergunning heeft, bent u in overtreding. De Cel Natuurinspectie van het Agentschap van Natuur en Bos kan ingeschakeld worden. Zij kunnen een Proces Verbaal uitschrijven als nodig.

Wat met een (weekend)huis(je) in het bos dat als woonverblijf dienst kan doen?

We treffen ook vaak woningen en weekendverblijven aan in het bos. Afhankelijk van de bestemming en de ouderdom van het gebouw zijn deze illegaal al dan niet.

Lees de rest van het artikel op onze website www.bosgroepen.be onder de tab FAQ. Tekst: Liselot Ledene en Inverde De bosgroep tot uw dienst: Indien u een constructie in uw bos wil laten afbreken, kan u contact opnemen met de bosgroep.

Zij kunnen u mogelijks helpen bij de afbraak of doorverwijzen naar de juiste personen voor advies.

De Bosgroep kan helpen bij de afbraak van uw weekendverblijf Bosinfo | Boshuisjes | 7

De hazelaar

De hazelaar

ten waar de larven het vruchtvlees opeten. De bladsnuitkever tenslotte vreet het blad aan en rolt het op.

Hout Meestal zijn dat struiken - maar soms (niet vaak) groeit de hazelaar uit tot een echte boom. Hazelaarhout is mooi dicht van structuur (volumieke massa: 550-650 kg/mÂł bij 12% vocht) en laat zich goed snijden en glad afwerken. Het hout heeft grote 'spiegels'. Omdat de stammen zo klein zijn kan het niet 'foutvrij' gezaagd worden. Deze fouten maken het hout zeer geliefd voor houtsnijwerken.

De hazelaar: alom bekend, maar toch ongekend Groeivorm van de hazelaar

De hazelaar (Corylus avellana) is een heester uit de berkenfamilie die in oorsprong thuis is in WestEuropa. Hij is er als de eerste bij om zijn bloemen aan de wereld te tonen.

Uitzicht De hazelaar vormt zeer veel wortelopslag zodat een meerstammige, dichte struik ontstaat tot 6m hoog en gemiddeld 4m breed. De bladeren van de hazelaar zijn enkelvoudig en veernervig en hebben een omgekeerd eironde tot hartvormige bladvorm. De bladrand is dubbel gezaagd en er is geen bladschijfinsnijding. Pas na tien jaar gaat de hazelaar vrucht dragen.

Vrucht Hazelnoten zitten gegroepeerd in trossen van maximum vier en zijn rijp in september. Hazelnoten zijn een rijke bron van vitamine E. Een handvol bevat ongeveer de helft van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine E. Hazelnoten bevatten ook veel energie (682 kcal per 100 gram), voornamelijk in de vorm van onverzadigde vetzuren.

De hazelnoten worden door vogels als de gaai verspreid, en zijn ook bij muizen erg in trek. Verder verspreidt de hazelaar zich via worteluitlopers.

Hazelnoten: heerlijk in cakes en taarten (foto Plant van Hier)

Hazelaar is een houtsoort wat tot voor enkele jaren geleden niet verder bekend was dan voor het maken van vlechtschermen en manden. Vanwege de aanzienlijke duurzaamheid (klasse 4-5: 12 tot 15 jaar) is het tevens zeer geschikt voor allerlei toepassingen waarbij dun hout gewenst is zoals Engelse hekwerken.

In deze uitvoering is Hazelaar een goedkoop en toch zeer duurzaam alternatief voor kastanjehout.

Ecologie Hazelaar houdt van een kalkrijke, luchtige en vochtige bodem.

De struik, die zowel in de schaduw als in de zon kan worden aangetroffen, is zeer geschikt voor bosranden, houtkanten en geschoren hagen. Door zijn wortelopslag en brede uitgroei is hij ook geschikt als grondbinder op hellende terreinen.

Bloei De hazelaar is een naaktbloeier. Dat wil zeggen dat de plant bloeit nog voor hij bladeren heeft en daarom voor bestuiving afhankelijk is van de wind. Aan de hazelaar zitten de mannelijke en de vrouwelijke bloeiwijzen apart. De mannelijke bloemen zitten in katjes en zijn al in de zomer aanwezig in de oksels van de bladeren. Ze gaan pas bloeien in januari. De vrouwelijke bloemen zitten met drie tot vier stuks in een klein knopje bij elkaar. Tijdens de bloei zijn alleen de rode stijlen met de stempels te zien.

8 | De hazelaar | Bosinfo

Het hout van hazelaar staat bekend voor zijn prachtige fouten (foto Houtveiling Arhnem)

houtstoof, en de struik wordt zo zelfs nog veel ouder dan hij in normale omstandigheden zou doen. Je zou de looptijd ook kunnen verkorten als ze te hoog worden. Je hebt het eerste jaar na de snoei wel geen hazelnoten.

Tekst gebaseerd op tekst van Anouche De Keyzer, Provinciaal Groendomein Antwerpen

Bloeivorm: De vrouwelijke kleine paarse bloempjes en de mannelijke katjes komen samen voor (foto Martine Van Goethem)

Ziekte Kevers en mijten kunnen de hazelaar ziek maken. De hazelnootknopmijt laat de knoppen zeer dik opzwellen en afsterven.

De hazelnootboorder, een kever, legt eitjes in de jonge hazelno-

Hazelaar is duurzaam en kan gebruikt worden in hekwerk

Beheer In bos wordt de hazelaar meestal beheerd als hakhout. Om de 5-8 jaar in de winter wordt hij helemaal afgezet tot vlak boven de grond. In de loop van het volgende groeiseizoen lopen ze dan weer heel mooi uit. Je vormt op die manier een hak-

Eettips hazelnoot Hazelnootpasta is een lekkernij voor op brood. De pure biologische hazelnootpasta is het allerbest. Je kunt verse hazelnootjes klein stampen tot kruimels en ze over een salade heen strooien. Ook is het lekker om te strooien over ijs. Hele hazelnoten zijn een prima vullende snack voor onderweg of thuis in de avonduurtjes. Wanneer je houdt van bakken dan kun je hazelnoten prima toevoegen aan koekjes of muffins. Hazelnoten passen uitstekend in een zelfgemaakte muesli.

Bosinfo | De hazelaar | 9

BOSGROEP KEMPENSE HEUVELRUG

BOSGROEP KEMPENSE HEUVELRUG

Uitnodiging Algemene Vergadering op 10 juni!

Fotoverslag Nieuwjaarsactiviteit Bouwel Ondanks de mindere weersomstandigheden werd deze activiteit een succes! Met dank aan alle medeorganisatoren en vrijwilligers! Enkele impressies…

Na een zomerse wandeling met als thema ‘de legende van de Heggekapel’, lichten het bestuur en de medewerkers van de bosgroep Kempense Heuvelrug de activiteiten en financiën van 2013 toe. Tevens geven zij inzicht in de begroting en activiteiten van 2014.

Waar?

Parochiecentrum Mollenhof, Lichtaartsesteenweg 1, 2275 Poederlee Wanneer? Dinsdag 10 juni 2014 om 19u Wat staat er op het programma?

• 19.00 verzamelen op parkeerplaats van Parochiecentrum Mollenhof • 19.15 start wandeling ‘legende van de Heggekapel’. We bekijken ook enkele bosbouwkundige ingrepen in boscomplex Sassenhout.

• 20.15 terugkomst van de wandeling bij Parochiecentrum Mollenhof • 20.30 start Algemene Vergadering • 22.00 receptie

Voor wie? Alle leden van de v.z.w. bosgroep Kempense Heuvelrug zijn welkom. Per lid ontvangen wij graag maximaal 2 personen.

Graag uw komst bevestigen vóór 30 mei via het secretariaat van de bosgroep: annick.vangenechten@groenkempen.provant.be of telefonisch op 014 859017.

(Tijdelijk) afscheid van Dennis en een welkom aan Jan! Vanaf mei verwelkomt onze bosgroep een nieuw gezicht. Dennis neemt voor een jaar afscheid en zal vervangen worden door Jan Valckx.

De boseigenaars uit Kasterlee, Lille en Vorselaar kunnen in die periode terecht bij Jan voor professioneel advies en ondersteuning.

25 jaar geleden proefde ik voor het eerst de zoete smaak van de vrijheid. Ik besteeg mijn stalen ros en slaagde erin om hem veilig naar de andere kant van de tuin te sturen. Toegegeven, de dikke bandjes en steunwieltjes zijn ondertussen verdwenen maar vanaf dat moment was ik gebeten door de fietsmicrobe. Nadat ik enkele jaren geleden de geneugten van het reizen

ontdekte besliste ik om dit te combineren met mijn liefde voor de fiets. Een nieuwe passie was geboren. Ondertussen doorkruiste ik al verschillende landen op mijn fiets maar bij elke blik op de wereldkaart voelde ik het weer kriebelen. En zoals wij allemaal hebben geleerd: Als het kriebelt moet je sporten! Dus vatte ik het plan op om één van de meest tot mijn verbeelding sprekende reisroutes met de fiets af te leggen, de Zijderoute. In mei vertrek ik in Istanbul en zal ik door Turkije, Iran, “ de Stans” en China fietsen. Ik zal de Kempense bossen en boseigenaars dus een jaar moeten missen. Om dit gemis te compenseren ga ik in Zuid-India meewerken aan een herbebossingsproject waar ik de eerste internationale kloemp zal aanplanten!

Tot over een jaar en zorg goed voor de bossen!

Dennis

10 | Bosgroep Kempense Heuvelrug | Bosgroepnieuws

Eerste kleinschalige aanplantingen met vrijwilligers een feit!

Eerder werd al aangekondigd dat onze bosgroep de komende jaren meer wil inzetten op aanplantingen en dit samen met onze trouwe vrijwilligers. Afgelopen winter werd de daad bij het woord gevoegd en op een 4-tal plantactiviteiten verschenen nieuwe groepen boompjes.

Er werden op diverse locaties van het werkingsgebied zo’n 1600 stuks geplant. In boscomplex Sassenhout in Poederlee werd hiervoor samengewerkt met de studenten Milieubeheer van de Thomas Moore Hogeschool in Geel. Overige gemeentes met extra boompjes: Postel, Geel-Ten Aard (Breeven) , Kasterlee (Hoge Mouw) en Bouwel. Er werd hoofdzakelijk in groepen geplant van 9-50 stuks. Bedoeling is om ontbrekende inheemse soorten in het bos te brengen. Daarnaast kunnen uit deze groepjes ooit toekomstbomen met een goede houtkwaliteit komen. In totaal kwam er ook zo’n 750m bosrand bij. Aan-

geplante soorten zijn vaak loofhoutsoorten met goed afbreekbaar bladafval (winterlinde, esdoorn, haagbeuk, Europese vogelkers, zwarte els…) maar ook de inlandse eik en beuk ontbreken niet. In het gamma naaldhout werd enkel de Douglasspar geplant. Hierdoor zijn onze bossen weer een tikkeltje diverser geworden!

Voor komende winter staan er nu al dubbel zoveel aan te planten boompjes op het programma! Wil jij ook je steentje bijdragen en graag laten aanplanten? Contacteer ons dan voor een terreinbezoek en advies op maat!

Aanplant van schaduwboomsoorten beuk, haagbeuk en winterlinde in de strijd tegen de adelaarsvaren.

Bosgroepnieuws | Bosgroep Kempense Heuvelrug | 11

BOSGROEP zuiderKEMPEN ZUIDERKEMPEN

BOSGROEP zuiderKEMPEN

Nieuws uit Balen Berkenbossen en Mol Wezel

Bosgroep Zuiderkempen plant scholenkloempen aan

In de bossen van Berkenbos/Wezel werd afgelopen “winter” hard gewerkt. Maar liefst 70 brandhoutloten van vnl.

Amerikaanse vogelkers, verspreid over een vrijwel aaneengesloten oppervlakte van 60 ha, werden gekapt. Grotendeels via het systeem van integrale bestrijding. Hierbij dienen de brandhoutkopers, tegen een lagere prijs, naast de dikke ook de kleinere exemplaren van vogelkers te bestrijden. Mede dankzij de goede opvolging en begeleiding van de werken door onze plaatselijke vrijwilligers Karel en Ferre voerden de kappers hun werk nauwgezet uit. Door het mooie eindresultaat werd het werk van onze arbeidersploeg sterk verlicht.

Op donderdag 20 februari heeft Bosgroep Zuiderkempen scholenkloempen aangeplant. In de voormiddag hebben 76 leerlingen van het zesde leerjaar van 3 scholen van Meerhout 13 kloempen aangeplant in de Engstraten. In de namiddag hebben 90 kinderen van 2,5 tot 12 jaar oud van de Freinetschool in Geel 4 scholenkloempen geplant in Calvarieberg.

Het was een hele job maar vele handen maken licht werk! Samen met de talrijke vrijwilligers hebben de kinderen de handen uit de mouwen gestoken om mee te helpen aan weerbare, gevarieerde bossen in de Zuiderkempen. De kinderen hebben soorten zoals beuk, zomereik, winterlinde en gewone esdoorn aangeplant.

De dag was een groot succes met vele boompjes die kunnen wortelen en vele blije (en vuile) gezichten!

Voorstelling stagiair Ben Beste lezer, ik zou graag even wat van uw tijd gebruiken om mezelf voor te stellen en te vertellen waar ik de komende maanden mee bezig ga zijn. Mijn naam is Ben Duwé en ik ben een student aan de universiteit van Antwerpen, waar ik een opleiding in de biologie volg. Van maart tot mei zal ik werkzaam zijn als stagiair bij de Bosgroep. Gedurende de stage is het de bedoeling dat ik de Bosgroep help bij hun onderzoek naar rode bosmieren, zeldzame beestjes die een belangrijk rol spelen in het ecosysteem van onze bossen. We willen uitzoeken welke verschillende soorten er voorkomen in ons werkingsgebied en

welk bostype hun voorkeur uitdraagt. We kijken hiervoor ook naar de relatie met het gevoerde bosbeheer. Verder wordt er bestudeerd of het beheer van de bossen aangepast kan worden ten gunste van de rode bosmieren. Om zicht te krijgen op de verspreiding van de rode bosmieren willen we een inventarisatie uitvoeren in ons werkingsgebied. Hierbij kan u ook helpen beste lezer. Indien u een koepelnest weet liggen, willen we u vragen de locatie hiervan door te geven aan de Bosgroep. Je kan contact opnemen met Jeroen Truyen: jeroen.truyen@groenkempen.provant.be – 0475.80.73.36. We houden u op de hoogte van het onderzoek! Alvast bedankt voor de hulp! Ben.

Uitnodiging: Algemene Vergadering vzw Bosgroep Zuiderkempen op donderdag 8 mei om 19u00 in de Lissenvijver in Geel Alle effectieve en sympathiserende leden zijn van harte welkom op onze jaarlijkse algemene vergadering van de vzw. Bosgroep Zuiderkempen op donderdag 8 mei 2014 om 19u00 in de Lissenvijver in Geel (Adres: Lissenvijver 10, 2440 Geel).

Zoals elk jaar zal een overzicht van de activiteiten van de bosgroep van het afgelopen jaar gegeven worden, aangevuld met een toelichting over een interessant thema.

De algemene vergadering is een ideale gelegenheid om, vergezeld van drank en hapjes, met andere boseigenaars en bosliefhebbers na te kaarten. Een schriftelijke uitnodiging volgt nog. We hopen alvast op jullie aanwezigheid!

12 | Bosgroep zuiderkempen | Bosgroepnieuws

Brandhout gaat het spoor op !

Het moeilijkste brandhoutlot nam kapper Clement voor zijn rekening: zware Amerikaanse eiken gelegen op een vrijwel onbereikbare smalle strook tussen de spoorweg en de Lauwbeek en boven een 1 meter diepe stikstofpijpleiding. Als handige lasser knutselde hij een spoorwagentje in elkaar en maakte een nabijgelegen oude overgroeide spoorweg van Glaverbel weer vrij om het hout af te voeren.

worden uitgevoerd, zijnde 9000 m³ naaldhout en populier bij 30 eigenaars (80 ha). Tijdens de wandeling werden naast de aangeduide dunningen onder andere het openmaken van vennen en landduinen, zoom- en omvormingskappen toegelicht. Na de exploitatie zullen in 2015 800 m bosrand en 110 kloempen worden aangeplant. Dat het gebied aantrekkelijk is voor recreanten bleek uit de meerdere ontmoetingen met MTB’ers; jammer genoeg werden we ook regelmatig geconfronteerd met sporen van motocrossers en sluikstorters.

Leon licht het beheer toe in het bos van zijn Opa.

Clement bij zijn spoorwagentje: ”Ik ga geen uitdaging uit de weg en tracht gebruik te maken van de bestaande infrastructuur. Bovendien rijdt deze trein wel stipt!”

Op de infowandeling/bosbabbel van 19 januari kregen de 42 aanwezigen uitleg over de geplande beheerwerken en werden bezorgdheden rond beheer en knelpunten i.v.m. toegankelijkheid besproken. Vanaf de zomer zal de industriële exploitatie

Het aanplanten in 2015 van kloempen en bosranden zal in de omgeving van de school De Bosmier samen met de schoolkinderen gebeuren. Op 25 februari trok de bosgroep samen met de schooljuffen het bos in om het bosbeheer en de geplande aanplantingswerken toe te lichten. Ook over de eventuele mogelijkheid om een speelzone van een 3-tal ha te kunnen afbakenen in gemeente- en privébos achter de turnzaal was iedereen zeer enthousiast.

Waalse bosbouwers bezoeken bosgroep Een groep studenten van de universiteit van Gembloux waren te gast bij onze bosgroep. Er werd heel wat uitgewisseld over Q/D en kloempen, bosen natuurbeheer. De interesse was groot. Dank aan bestuurder Alan Phillips voor zijn deskundige rondleiding.

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ZUIDERKEMPEN | 13

BOSGROEP noorderKEMPEN

BOSGROEP NOORDERKEMPEN

Een vruchtbaar plantseizoen 7000 bomen en struiken werden op twee weken tijd geplant

Zoals we in onze vorige bosgazet al aankondigden zijn er in de voorbije periode weer heel wat bomen aangeplant via onze bosgroep.

We organiseerden een groot project van bebossing en herbebosing in Corsendonk en een kleiner bebossingsproject in Merksplas. In Corsendonk werd een grootschalig project eindelijk uitgevoerd.

Aan het project in Corsendonk ging omwille van vergunningen en voorbereiding een periode van bijna tien jaar vooraf. Het resultaat is een herschikking van het landgebruik waardoor

er een rendabeler landbouwperceel werd gecreëerd en een groter stuk bos bestaande uit inheems loofhout. De aannemer had twee weken tijd nodig om zo’n 7000 bomen en struiken te planten. Met de struiken werd een bosrand van bijna 1,5 kilometer lengte geplant.

In Merksplas werd via de Bosgroep een perceel van een halve hectare bebost.

Dit onrendabel stukje landbouwgrond zal hierdoor binnen enkele jaren uitgroeien tot een waardevol bosje.

Voor deze aanplantingen werkten we opnieuw samen met BOS+, die voor extra sponsoring zorgde, bovenop de subsidies van de Vlaamse overheid. Voor de aanplant kozen we in overleg met de eigenaars verschillende boomsoorten zoals zomereik, zwarte els, es, gewone esdoorn, en boskers.. De aannemer plantte ze in groepen over de percelen, om zo de concurrentie tussen soorten te beperken..

Het uiteindelijke doel is te komen tot mooie, diverse bossen.

Algemene vergadering in Arendonk Noteer alvast de volgende datum in uw agenda: donderdag 5 juni 2014. Die dag vindt ’s avond onze jaarlijkse algemene vergadering plaats. Dit jaar strijken we neer in Arendonk, in de accommodatie van Talander vzw.

Talander is een plaats waar 15 volwassenen met een beperking wonen en leven in een actieve gemeenschap waarin elk zijn eigen verantwoordelijkheid draagt. Af en toe stelt de organisatie zijn lokalen beschikbaar voor derden.

De gebouwen van Talander vzw liggen vlak tegen het domeinbos De Hoge Vijvers, een bos- en natuurgebied van 500 ha tegen de Nederlandse grens. Hier vind je naaldbossen doorsneden met brede bosdreven, afgewisseld met open stukken.

Naar jaarlijkse gewoonte zullen we dan ook de algemene vergadering combineren met een (avond)wandeling. Met wat geluk kunnen we nog genieten van het gezang van de nachtzwaluw of krijgen we een geelgors te zien. Onze gids van dienst is Patrick Engels, regiobeheerder bij het Agentschap voor Natuur en Bos.

Noorderkempen, neem dan contact op met coördinator Wim Boonen via mail (noorderkempen@bosgroep.be) of telefonisch (014/85.90.18). Alle leden mogen binnenkort een uitnodiging

Dit jaar zal tijdens de algemene vergadering ook een nieuw bestuur verkozen worden, een reden te meer om van de partij te zijn.

Hebt u zelf interesse om deel uit te maken van het bestuur van de Bosgroep 14 | BOSGROEP NOORDERKEMPEN | Bosgroepnieuws

verwachten voor de algemene vergadering.

Hierin vind je alle details over de plaats en het programma van deze avond.

Bosgroep en regionaal landschap werken samen

Het opstartmoment van het landschapsproject de Wieltjes-Nazareth trok heel wat geïnteresseerden.

Eind vorig jaar hebben de bosgroep en het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete een nieuwe samenwerking ingezet: landschapsproject de Wieltjes-Nazereth, gelegen in het gelijknamige gebied in het noordoosten van Turnhout.

Waar de bosgroep zich traditioneel richt op bossen via boscomplexen richt dit project zich op het volledige landschap. Het regionaal landschap is immers een organisatie die zich inzet voor landschaps- en erfgoedherstel. Binnen het project neemt de bosgroep het luik bosbeheer voor haar rekening, terwijl het regionaal landschap de kleine landschapselementen zoals houtkanten en poelen voor haar rekening neemt.

Bij eigenaars die beide hebben, leggen bosgroep en regionaal landschap een gezamenlijk terreinbezoek af.

Het project kan rekenen op heel wat belangstelling en krijgt ondersteuning vanuit de stad Turnhout.

Opvolging boscomplexen Malle en Oud-Turnhout In Malle en Oud-Turnhout werkten onze adjunct-coördinatoren de voorbije weken aan de opvolging van twee boscomplexen. meer dan veertig aanwezigen. Een tiental In Oud-Turnhout heeft adjunct- infovergadering. Verder kregen we ook andere eigenaars liet ons ook hun interesse coördinator Chris Meeuws de opvolging nog heel wat schriftelijke reacties. In de blijken. De vergadering vond plaats in uitgevoerd van boscomplex Rhoode- voorbije weken zijn alle geïnteresseerden zaal "De Kelder" in Oostmalle. Na een Binnenheide-Corsendonk. Dit complex gecontacteerd voor een persoonlijk advies presentatie toonde adjunct-coördinator ligt in het zuiden van de gemeente, boven in hun bos. Nu de terreinafspraken zowat Kevin Greeven de aanwezigen in het park en onder de E34. Na onze briefwisseling allemaal zijn afgerond, kan binnenkort van het kasteel wat duurzaam bosbeheer was het al meteen duidelijk dat er veel een aangepaste versie van het beheerplan in de praktijk betekent. Daarbij konden ze ook genieten van de machtige oude mensen interesse hadden in dit project worden ingediend. en het daarbij horende gezamenlijk Sinds 1 maart is ook de opvolging van eiken en beuken. Ondertussen zijn de bosbeheerplan. Zo kwamen niet minder boscomplex Oost- en Westmalle van start terreinafspraken in volle gang. Ze worden dan 40 personen opdagen voor de gegaan. Op de infovergadering waren ook normaal afgerond tegen half mei.

Industriële exploitaties in Turnhout en Beerse In de herfst van vorig jaar werden onze industriële houtloten verkocht. In februari gingen de exploitatiewerken van start.

De gebouwen van Talander vzw in Arendonk vormen dit jaar het decor van onze algemene vergadering.

Het ging om 3 verschillende loten. Twee loten lagen op grondgebied Turnhout, één aan de Bleukenlaan en het tweede in Ravelskamp op de grens met Ravels. Het derde lot lag aan de Epelaar in Beerse. In totaal werd er een kleine 3000m³ hout gekapt. Aan de Bleukenlaan (Turnhout) werd allereerst een strook van 15 meter naast de spoorlijn gekapt omwille van de spoorveiligheid. Op de kaalgekapte strook zal nu een bosrand worden aangeplant. Verder werd ook de rest van het bos gedund.

Bij de overige exploitaties ging het meer om regulier beheer van bos en het wegwerken van achterstallig beheer. In Ravelskamp werden de eigenaars en de omwonenden ook uitgenodigd op een demonstratiemoment. Hierbij kregen ze uitleg over de bedoeling van de beheerwerken en konden ze de harvester aan het werk zien.

Op deze plaats langs het spoor zal volgend plantseizoen een bosrand verrijzen.

Bosgroepnieuws Bosgroepnieuws | |BOSGROEP BOSGROEPNOORDERKEMPEN NOORDERKEMPEN | 15

BOSGROEP ANTWERPEN NOORD

BOSGROEP ANTWERPEN NOORD

Van harte welkom op onze jaarlijkse Bosbeheer, meer dan alleen Algemene Vergadering ! dunningen!

Deze vindt plaats op dinsdag 27 mei 2014 om 19u in het Gidsenlokaal Jabbe De Beukelaar, Akkerstraat 129 te Kapellen..

De vergadering wordt voorafgegaan door een begeleide historische wandeling, langsheen de herbebossing van de scoutsbestanden en het Wolvenbos, welke start om 16.30u aan de ingang van de scoutslokalen.

De bosbeheerders en onze bosconsulenten laten u tijdens de wandeling kennismaken met het huidige bosbeheer en de keuzes uit het verleden met schitterende resultaten tot gevolg. We nemen u ook mee om het historisch verleden te ontdekken langsheen het Antitankkanaal.

Tijdens de wandeling laten we u ook culinair proeven van wat hapjes en drankjes gelinkt aan het bos tijdens dit seizoen. Er zit meer lekkers in het bos dan je denkt… Na de wandeling en de vergadering praten we nog na bij een glaasje op de receptie.

Culinaire hapjes en drankjes uit de bossfeer.

Op ontdekking bij een privéboseigenaar.

Programma op dinsdag 27 mei 2014

16.30u gegidste historische wandeling langsheen de herbebossing van de scoutsbestanden en het Wolvenbos, met culinaire hapjes en drankjes uit de bossfeer 19.00u ALGEMENE VERGADERING met o.a. voorstelling en goedkeuring van de jaarrekening, realisaties 2013 en planning 2014 20.00u receptie met mogelijkheid tot kennismaking met collega-boseigenaars

Afspraakplaats voor de wandeling: aan de ingang van de scoutslokalen Wolvenbosdreef 8, Kapellen

voor de Algemene Vergadering: Gidsenlokaal Jabbe De Beukelaar Akkerstraat 129, Kapellen Parking in de Beukendreef

We verwelkomen jullie graag !

Inschrijven Algemene Vergadering Inschrijven is verplicht vóór 19 mei 2014 !

U kan inschrijven door: • te bellen op het nummer 03/355.09.40 • te mailen naar antwerpennoord@bosgroep.be

Tijdens onze terreinbezoeken zien we als bosgroep vaak homogene naaldhoutbossen met een beperkte leeftijd- en soortenvariatie in onze Voorkempen. Samen met onze eigenaars streven we dan naar omvorming aan de hand van dunningen op maat van het bos.

Maar dunningen alleen brengen geen soelaas, en dus zetten we al een aantal jaren in op de inbreng van inheemse, zelfs autochtone struiksoorten aan de randen van de bossen. Via onze actie van de bosrandpakketten werden meerdere kilometers golvende bosranden aangelegd, een meerwaarde voor het bos, zijn bewoners, en de naburige open ruimte.

Daarnaast begeleidt de Bosgroep Antwerpen Noord ook bij meerdere eigenaars volledige herbebossingen na een kaalkap van een monotoon fijnsparren- of populierenbestand.

Het voorbije plantseizoen werd er in Brecht, Kapellen en Brasschaat geplant met streekeigen en bodemaangepast plantsoen. De boseigenaars en een bosconsulent aan het woord over hun ervaringen.

Boseigenaars aan het woord …

Niks dan positief over de bosgroep, de voorbereiding en samenwerking met de bosgroep verliep perfect . De uitvoering van het klepelen en de aanplanting zelf waren professioneel. Over het resultaat valt nu nog niet veel te zeggen , het zijn tenslotte maar dunne boompjes van 1 meter hoog maar ze zullen wel groeien. Wat het gaat geven in de toekomst? Daar heb ik geen idee van, maar wel het volste vertrouwen dat het binnen enkele jaren er zal uitzien als een ECHT bos.

Dhr. De Wit, boseigenaar in Brasschaat

Nababbelen met collega-boseigenaars.

16 | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | Bosgroepnieuws

Eindelijk het begin van een inheems en gevarieerd bos.

Boseigenaars aan het woord …

“Ja, een bos beheren met vrijwilligers en zonder centen ? hoe begin je daar aan? Simpel en eenvoudig, met de bosgroep !

Scouts en gidsen hebben zo wel iets met een bos, met kampen, en verstoppen….

Ons plezier kon niet op toen we in ons 2,5 ha bos, naast ons scoutsgebouw aan de slag konden, met verschillende vrijwilligers werd met man een macht een zaterdag hard gewerkt om welgeteld…. 2 bomen te vellen. Als snel werd duidelijk dat we dit niet alleen aankonden. Onze buurbosbeheerder Pol Trekker kwam ons ter hulp en vertelde over bosbeheersplan, kapvergunningen, aanplant en nog zoveel meer Een nieuw bos werd geplant met talrijke hulp die we bij de bosgroep konden krijgen. Sindsdien zijn we absolute fan geboortebomen van de bosgroep. Bij de opmaak van ons bosbeheersplan, het advies over dunningen, en een meer biodiverser bos aan te planten hebben ze ons met raad en vooral DAAD bijgestaan.

Onlangs nog hebben we een kleine halve hectare oud, aangetast fijnspar renbestand met de bosgroep laten rooien en samen met hen en de gemeente Kapellen hebben we zo’n kleine 1800 boompjes terug heraan geplant. Mede door de fijne organisatie en denkwerk van de bosgroep werd onze boomplantdag in het najaar 2013 een succes. Een kleine 800 personen kwamen op ons terrein hun “ geboorteboom” aanplanten, wat tot een geboortebos heeft geleid met een heuse ooievaar!

Joris Breugelmans voorzitter Beschermcomité Scouts en Gidsen Kapellen”

Met de medewerking van een geëngageerd bosconsulent, werd er een nieuw bos geplant! Een nieuw bos in Brasschaat.

Ook in de gemeente Brasschaat werd met de hulp van de bosgroep een nieuwe aanplant verwezenlijkt, na de kaalkap van een 50 jaar oude fijnsparaanplanting. De boseigenaars stemden ermee in op voorwaarde dat de bosgroep hen kon begeleiden om deze acties zoveel mogelijk kostendekkend te laten verlopen. Houtopbrengst en mogelijke subsidies dienden de grondbewerking, de plantsoenkosten, de aanplant, de eventuele wildbescherming en een minimum aan onderhoud te financieren. Voor de bosgroep een uitdaging om een uitgebreide raming op te maken en iedere stap nauwgezet op te volgen en dat alles binnen één plantseizoen. Het stond vast dat we geen toegeving zouden doen op de kwaliteit van het plantgoed om tot een gemengd inheems loofbos te komen met een duidelijke toekomstvisie.

Rekening houdende met al deze elementen werd er gestart in juni 2013 met de kaalkap van de fijnsparren, in een verkoop gekoppeld aan een ander naaldhoutlot waardoor een degelijke prijs werd geboden. Het voordeel van een gezamenlijke aanpak werd hier nog eens bevestigd. Na een oppervlakkige grondbewerking in november, juist voldoende om de achtergebleven takresten en stobben te verhakselen, lag ons half hectare groot perceel er plantklaar bij. Voor de aangepaste boom- en struiksoortenkeuze ging de voorkeur uit naar een groepsgewijze menging van wintereik met 25% winterlinde.

Als struiksoorten in menging en in de bosranden werden spork, hazelaar, haagbeuk, esdoorn en zelfs enkele boskersen voorzien. Op de oever van de Miksebeek sluit een zoom in zwarte els de aanplanting af. De wilddruk kon, gezien de nabijheid van een openbaar park en de kinderboerderij moeilijker worden ingeschat. De eigenaar nam het initiatief om de aanplant sterk op te volgen en onmiddellijk tot individuele wildbescherming over te gaan (door in te smeren met wildlatex) bij vaststelling van schade.

Begin februari is door de firma Op De Beeck de aanplanting uitgevoerd en hadden we ons doel bereikt. Kaalkap en heraanplant binnen het voorziene budget en dit tot tevredenheid van zowel de eigenaar als de bosgroep.

Voor de geïnteresseerde, kom zeker eens langs want je kan er passeren tijdens het wandelen doorheen het Park van Brasschaat.

Guy Mattheeussen, bosconsulent bij de Bosgroep Antwerpen Noord vzw Ben je gemotiveerd om als boseigenaar of vrijwilliger mee te denken rond nieuw bos in de Antwerpen Noord? Voel jij het ook al kriebelen om daadwerkelijk aan de slag te gaan in de bossen?

In 2014 gaan we, samen met onze bosconsulenten kijken hoe onze aangeplante bosranden van de voorbije jaren het stellen, wat zijn de resultaten, de knelpunten en mogelijke kansen. ! Geef je daarom op om samen met de bosgroep hier werk van te maken in je vrije tijd. Mail naar antwerpennoord@bosgroep.be en stel je kandidaat.

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | 17

BOSGROEP ANTWERPEN ZUID

Iedereen welkom op de Algemene Vergadering op 18 mei!

Dit jaar gaat de vergadering door in het onthaalcentrum Doefoepdei (De hoeve op de heide) van het Provinciaal domein Kesselse Heide te Nijlen.

Wandeling We starten met een korte verkenning van het domein. De Kesselse Heide staat bekend als een kleurrijk en gevarieerd stukje natuur. Heidevlaktes, dennenbossen, broekbossen en zandduinen wisselen elkaar af. Onze gids Rembrandt De Vlaeminck die het Landschapsbeheerplan opmaakt laat ons de mooiste plekjes in dit authentieke Kempense Landschap zien.

Algemene Vergadering We bekijken de resultaten van 2013 op financieel vlak maar ook naar realisaties toe. We blikken vooruit naar 2014 wat een jaar vol veranderingen zal zijn. Zo worden de bosgroepen van Vlaanderen overgedragen naar de Provincie wat natuurlijk financiële en inhoudelijke gevolgen heeft op de werking van de Bosgroepen.

Verkiezingen Na drie jaar is het weer tijd om het bestuur samen te stellen. Leden-boseigenaars die zich kandidaat willen stellen als lid van de Raad van Bestuur van vzw Bosgroep Antwerpen Zuid kunnen dit tot uiterlijk 15 april op antwerpenzuid@bosgroep.be. Indien u meer informatie wenst, neem dan gerust contact met ons op!

Programma 11u00 Gegidste wandeling in de Kesselse Heide, vertrek aan Onthaalcentrum Doefoepdei 12u15 Algemene Vergadering 13u00 Receptie, een moment voor een leuke babbel en kennismaking Inschrijven Je kan je inschrijven voor de wandeling en/of Algemene Vergadering vóór 7 mei. Inschrijven kan telefonisch 03/355.09.40 of door te mailen naar antwerpenzuid@bosgroep.be Indien u zelf niet aanwezig kunt zijn, kan u een volmacht geven aan een ander werkend lid, zodat hij of zij in uw plaats kan stemmen.

Hoogachtend, Martine Van Goethem - Voorzitster

BOSGROEP ANTWERPEN ZUID

Op ontdekking in het Niels broek 23 februari 10u, de ochtendzon streelde onze gezichten en deed ons zin krijgen om aan het wandelen te gaan. Twintig gelaarsde wandelaars stonden klaar aan de Rupeldijk om het Niels Broek te gaan verkennen.

Onze gids Erik De Keersmaecker, voorzitter van de lokale Natuurpuntgroep schetste ruimtelijk hoe het natuurgebied zich uitstrekt. Het gebied ligt langs de Rupel tussen de dorpskernen van Niel en Schelle. Vroeger stond de Rupel bekend als een sterkvervuilde, stinkende rivier. De laatste jaren is deze vervuilde sloot getransformeerd naar een propere getijderivier waar verschillende vissen en vogels opnieuw hun intrek maken.

De schorren langs de Rupel bestaan uit rietvelden waar zeldzame vogels hun nesten maken. De dijk op zich wordt regelmatig gemaaid en de bomen worden geknot. Zo kunnen de exoten zoals Reuzebalsemien en Japanse Duizendknoop deels worden teruggedrongen.

John Maes - Ondervoorzitter

Zicht op de Rupel, met op de oevers de natuurlijke schorren

Naast de talrijke hoogspanningsmasten in het landschap vallen de verschillende kleine landschapselementen op. Er zijn onder andere langs de beken knotwilgen aangeplant die regelmatig worden geknot.

De takken worden gestapeld of soms verwerkt tot een takkenril.

Wanneer we de dijk afdaalden kwamen we een poel tegen. Deze wordt verondersteld een wiel te zijn geweest. Een wiel ontstaat wanneer de dijk overstroomde of brak. De circulerende waterstroom maakte er een put in de grond. Momenteel zijn de dijken versterkt en kunnen deze natuurlijke processen niet meer plaatsvinden. Daarom moeten deze uitzonderlijke poelen ook bewaard en hersteld worden waar nodig.

18 | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | Bosgroepnieuws

De graslanden worden beheerd op een extensieve manier. Ze worden meermaals gemaaid en het strooisel wordt afgevoerd.

Zo wordt de bodem verarmd en ontstaat een dotterbloemgrasland waar verschillende bloemen het veld kleuren.

De valleigronden van de Rupel werden vroeger gebruikt voor de populierenteelt.

Deze restanten zijn nu nog zichtbaar.

Zo kwamen we op de route een

Eén van de vele poelen

worden, waarbij de dikkere populieren aan de rand wel gekapt zullen worden. In het meer gevarieerde deel zullen de populieren blijven staan of geringd worden.

Landschap van het Niels broek: hoogspanningslijnen en knotwilgen

populierenbos tegen met een sterk ontwikkelde onderetage van zwarte els en es. Hier wordt de denkoefening gemaakt hoe dit naar een meer natuurlijk bos kan omgevormd worden.

Iets verder op de route zagen we de resultaten van een kaalkap van populier.

De restanten van de kruinen moesten nog opgeruimd worden, waardoor het zicht niet al te mooi was. Na het opruimen van de kruinen, zal na een tweetal jaren door natuurlijke opgroei een jong bos ontstaan.

Er kan ook voor gekozen worden om aan kunstmatige herbebossing te doen, waarbij u de soortensamenstelling meer in de hand heeft.

• Je kan ervoor kiezen om de natuur zijn werk te laten doen. De populieren hebben de roestziekte waardoor ze sowieso minder vitaal en dominant zijn en natuurlijke selectie er op langere termijn voor zal zorgen dat de inheemse soorten zullen domineren.

Vanuit het centrum van Niel namen we de Broeklei die deels ook in eigendom is van Natuurpunt. De dreef werd opnieuw ingericht. Zo zijn de populieren vervangen door zomereiken. De wal waarop de eiken zijn geplant is voorzien van buizen zodat de bomen bij droogte gegoten kunnen worden.

• Een andere manier om hier tot snelle omvorming te komen is de populieren te ringen, zodat ze sterven en ruimte geven aan de huidige onderetage. Staand dood hout is tevens zeer interessant voor paddenstoelen, insecten en vogels.

Via de dijk wandelden we terug naar onze auto’s om daar gezellig te kunnen nakeuvelen over de wandeling met een biertje en een koekje. Bedankt aan onze fantastische gids en aan de zon om er een leuke wandeling van te maken.

• De meer extreme, maar snelste manier van omvorming is het kappen van de populieren, met de schade tot gevolg.

Hier is ook aan verbonden dat er wel wat opruimwerk is. De natuur zelf heeft ongeveer twee jaar nodig om zich te herpakken. De hakhoutstoven van zwarte els, esdoorn, es en hazelaar zullen als eerste terug uitschieten.

Er zal voor een tussenoplossing gekozen

Het populierenbos met veel ondergro

ei

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | 19

Praktijkcursussen

Praktijkcursussen

De bosgroepen organiseren i.s.m. Inverde een aantal cursusdagen • Uren : telkens van 09.00u tot 16.00u • Aantal dagen : 2

.

• Prijs leden-boseigenaars : 40 € • Prijs overige deelnemers : 120 €”

Veilig werken met de kettingzaag – ECS 1: Onderhoud van de kettingzaag & Afkorttechnieken Data : • op 4 en 11 oktober 2014 in het Prinsenpark, Kastelsedijk 5 te Retie

• op 9 en 10 oktober 2014 in Kamp C, Britselaan 20 te Westerlo

• op 18 en 25 oktober 2014 in de regio Antwerpen

Werken met de Kettingzaag Inverde engageert zich om te voldoen aan de Europese Kettingzaagnormen (European Chainsaw Standards of ECS’s), een schaal met ‘minimum standards’ die is ontwikkeld en goedgekeurd door een internationaal team van kettingzaagexperts in Europa. Er zijn verschillende modules.

Per module ziet de inhoud er als volgt uit: ECS 1 - je leert de werking en onderhoud van de kettingzaag en afkorttechnieken ECS 2 - je leert de basisveltechnieken om kleine (diameter < 40 cm) en hellende bomen te vellen en op te werken ECS 3 - je leert middelgrote en grote bomen (diameter > 40 cm) vellen door gebruik te maken van meer gevorderde veltechnieken en handlieropstellingen ECS 4 – je leert ontwortelde en beschadigde bomen vellen ➜ deze cursus wordt niet georganiseerd door de bosgroep. Je kan je rechtstreeks bij Inverde inschrijven (aan de algemene tarieven van Inverde).www.inverde.be De ECS-normen zorgen ervoor dat je nog veiliger en nog efficiënter met een kettingzaag kan werken. Met een grotere keuze uit de aangeleerde technieken, dus meer mogelijkheden om een boom te vellen, en meer aandacht voor het gebruik van onder andere handgereedschap (velhevel, pikhaak, meetlint) en het efficiënter gebruik van de handlier, verzekeren we een veiligere methode van werken.

Na het slagen voor een apart examen kan je het European Chainsaw Certificate (ECC) behalen. Hiermee kan je per niveau je competenties aantonen. Let wel, de examens per niveau dienen in volgorde te worden doorlopen. Het slagen voor een examen is echter geen voorwaarde voor deelname aan één van de nieuwe kettingzaagcursussen.

Wat als je reeds vroegere modules kettingzaag (KZ) hebt gevolgd?

Volgende scenario’s zijn denkbaar: Je volgde reeds KZ 1: je kan ofwel als opfrissing ECS 1 volgen ofwel doorstoten naar ECS 2 Je volgde reeds KZ 2: naast een eventuele opfrissing in ECS 1 en/of ECS 2 mag je deelnemen aan de cursus ECS 3 of ECS 4 Je volgde reeds KZ 3: ofwel volg je onder het motto ‘oegening en herhaling is de beste leerschool’ nog eens de vernieuwde ECS 1, 2 of 3 ofwel stoot je door naar ECS 4.

Info : Dit onderdeel is ontworpen als inleidingsniveau voor kettingzaaggebruikers en omvat : basis gezondheids- & veiligheidsonderwerpen voor de gebruiker, het gebruikelijke kettingzaagonderhoud & inspectie, afkorten van hout met beperkte doorsnede en veilig gebruik van hulpmiddelen bij het manipuleren & stapelen van hout.

Doelgroep : Iedereen die de kettingzaag wil leren gebruiken op een veilige en ergonomische manier.

Voorkennis : Je hebt voor deze opleiding geen voorkennis nodig. Ook wie al eerder met een kettingzaag werkte, vragen we om te starten bij deze eerste module. Hier worden namelijk de kleine vaardigheden aangeleerd (of opnieuw geleerd) die nodig zijn om een kettingzaag op een correcte manier te kunnen hanteren.

Veilig werken met de kettingzaag – ECS 2: Basis Veltechnieken Data: • op 8 en 15 november 2014 in het Prinsenpark

• op 12 en 13 november 2014 in Kamp C

• op 22 en 29 november 2014 in de regio Antwerpen Info: Dit onderdeel is geschikt voor basis kettingzaaggebruikers wat omvat; het vellen van kleine & hellende bomen gebruik makend van verschillende technieken, neerhalen van vasthangende bomen met gebruik van handhulpmiddelen, onttakken, afkorten van stammen, veilig manipuleren & stapelen van hout.

Doelgroep: Iedereen die op een veilige manier de basistechnieken wil leren om een boom te vellen.

Voorkennis : Je volgde “Veilig werken met de kettingzaag ECS1” of een andere basisopleiding kettingzaaggebruik van Inverde.

Veilig werken met de kettingzaag – ECS 3: Gevorderde Veltechnieken Datum : • op 29 november en 6 december 2014 in het Prinsenpark Info : Dit onderdeel is geschikt voor meer ervaren kettingzaaggebruikers wat omvat; het vellen van middelgrote en grote bomen door middel van meer gevorderde technieken, grotere takken verwijderen en het gebruik van geschikt handliermateriaal inclusief methodes om hiermee vasthangende bomen neer te halen.

Doelgroep : Personen die regelmatig middelgrote en grote bomen moeten vellen en verzagen.

Voorkennis : Je volgde “Veilig werken met de kettingzaag - ECS1” én “Veilig werken met de kettingzaag - ECS2” of de intensieve opleiding.

Inschrijvingsstrook

Voor alle bovenstaande cursussen dient u zich in te schrijven bij de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw via onderstaande invulstrook.

Terug te sturen naar Bosgroep Antwerpen Zuid vzw, ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem of deze gegevens door te sturen naar antwerpenzuid@bosgroep.be Naam:……………………………………………………………………..……Tel.nr……………………………........…………

Adres: ………………………………………………………………………………………………………………….………..…

E-mail: ……………………………………………………………………………………………………………….……………

Gewenste cursus en data: …………………………………………………………………………………………….….…………

Lid van Bosgroep: …………………………………………………………………………………………………….…………… ja neen Bent u boseigenaar : U bent zeker van uw inschrijving na officiële bevestiging en na overschrijving van het cursusgeld op rekeningnummer : BE63 7330 5436 6308 van Bosgroep Antwerpen Zuid vzw met vermelding van uw naam, type cursus (ECS 1,2 of 3) en de cursusdatum.

Of deze cursussen kunnen doorgaan (aan bovenstaande prijzen) is afhankelijk van het al dan niet verkrijgen van een subsidie voor de organisatie van deze cursussen.

20 | cursussen Antwerpse Bosgroepen | Bosinfo

Bosinfo | cursussen Antwerpse Bosgroepen | 21

zoekertjes en advertenties

Activiteiten / Wandelingen Plaats hier jouw zoekertje of advertentie Vanaf volgende editie kan u op deze pagina zoekertjes en advertenties plaatsen

willen verkopen, ZOEKERTJES smateriaal zoeken of bo s nd ha de ee tw of hout ïnteresseerden ze rubriek komen ge Particulieren die bos, de a Vi n. tse aa pl tje van informatie n zoeker breng tot het geven in kunnen hier gratis ee ar ha t rk pe be ep t. De bosgro met elkaar in contac sgerelateerd is. r dat het zoekertje bo ve ero t ak enaar een toelating. wa en s vie en ad t, ondertekent de eig rd wo erd ice bl pu ge spaties).

Voordat het zoekertje um 200 tekens (incl. im ax m t rhalen, dient u va be tje er Het zoek azet. Als u het wil he sg Bo de in g ali nm jnt ee Het zoekertje verschi in. ag ra nv aa de verkoop. opnieuw een is geen garantie voor tje er ek zo t he n va 15 november of 15 De publicatie 15 mei, 15 augustus, op e tst laa ten en rd De zoekertjes wo gestuurd. noord@bosgroep.be en erp tw an ar na i ar febru formatie: minstens volgende in ), telefoon en/of Een zoekertje bevat engd/naald/populier em /g of (lo s bo pe ty lakte, Bos: ligging, opperv efoon en/of hoeveelheid, prijs, tel e-mailadres t, or so , fd lie ek /g nd and/ligge Hout: gemeente, sta meente, beschrijving, e-mailadres /veiligheidskledij: ge len de id pm ul s/h ne Tweedehands machi en/of e-mailadres merk, prijs, telefoon dan zeker naar Hebt u interesse, ga e/zoekertjeBosgazet http://www.provant.b ertje achter! en laat hier uw zoek

Zondag 27 april 2014 om 10.00u

Zaterdag 3 mei 2014 om 09.30u

Zondag 18 mei 2014 om 11.00u

Dinsdag 27 mei 2014 om 16.30u

Wandeling door de Halse Bossen

Fietstocht doorheen landschap De Wieltjes-Nazareth, Turnhout

Wandeling Kesselse Heide

Unieke wandeling met culinaire toets

Provinciaal Groendomein Kesselse Heide komt in elk seizoen tot zijn recht. In de schaduw van een houtmijt sluipt een wezel op zoek naar een prooi, terwijl een boomvalk in de vlucht een libel buitmaakt. De harde maar eerlijke natuur verrast telkens opnieuw. De Kesselse Heide is een stuk Kempens landschap zoals het vroeger was: een kleurrijke afwisseling van struikheidevlakten, naald- en loofbossen, zandvlakten en poeltjes. Hier wandel je door een landschap dat zeldzaam is geworden in Vlaanderen. De schapen die er vrij rondlopen zorgen voor het natuurbeheer: ze begrazen de heide en bewaren zo het authentieke karakter van het gebied.

Van een nieuw geboortebos tot eeuwenoude park- en bosbestanden in een historisch kader! Hoe zou het zijn met het recent aangelegde geboortebos in de scoutsbossen in Kapellen? Hoe evolueren de park- en bosbestanden in het historisch domein van de familie Kronacker? Van jong naar ouder bos, het komt allemaal aan bod tijdens deze wandeling. De bosbeheerders en onze bosconsulenten laten u tijdens de wandeling kennismaken met het huidige bosbeheer, de keuzes uit het verleden, en heel wat schitterende resultaten. Daarnaast nemen we u ook mee op zoek naar verwijzingen in het landschap van een rijk historisch verleden. Tijdens de wandeling laten we u ook culinair proeven van wat hapjes en drankjes gelinkt aan de bossfeer. Er zit meer lekkers in het bos dan je denkt…

Natuur- en bosbeheer bij een privéboseigenaar? Met deze wandeling komen we in aanraking met verschillende praktijkvoorbeelden waarin wordt aangetoond dat particulier bos- en natuurbeheer wel degelijk kan; ondanks de soms erg diverse doelstellingen die mensen aan hun bos geven. In kader van de opstart van het boscomplex de Halse Bossen passeren we enkele percelen waar in het verleden beheerwerken werden uitgevoerd, onderzoeken we welke impact deze hebben op het heden en in de toekomst, en vergelijken we die met andere reeds lang onbeheerde percelen.

Zo ontdekken we samen welke voor- (én na)delen bosbeheer met zich mee kan brengen!

Gids : Louis Eyskens Organisatie: Bosgroep Antwerpen Noord Bosgroep Antwerpen Zuid Afspraak: vertrek om 10u00 aan de parking van Domein Martinus aan de Watermolen, te Zoersel. (zie www.bosgroepen.be voor kaartje) Inschrijven: Inschrijven (gratis) is verplicht vóór woensdag 16 april 2014 via: • Bosgroep Antwerpen Noord: antwerpennoord@bosgroep.be • Bosgroep Antwerpen Zuid: antwerpenzuid@bosgroep.be • Telefoonnummer03/355.09.40 Let wel: beperkt aantal plaatsen!

Ten noordoosten van de stad Turnhout ligt een oud cultuurlandschap. Al ten tijde van de opmaak van de Ferrariskaarten (1775) wisselden hier landbouwpercelen, houtkanten en bossen elkaar af om in het noorden over te gaan in heide. Vandaag vinden we nog heel wat van deze sporen in het landschap terug. Vandaar dat de Bosgroep Noorderkempen en het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete dit gebied hebben uitgekozen voor hun eerste gezamenlijke landschapsproject (zie Bosgroepnieuws). Tijdens deze fietstocht verkennen we de vele verborgen pareltjes die dit gebied rijk is en leren we meer over dit project.

Afspraak: Zaterdag 3 mei 2014 om 9u30 aan de parking van de Klein Engelandhoeve, Klein Engeland 29, 2300 Turnhout. Vermoedelijke duur: 3 uur.

Inschrijven: Inschrijven is verplicht vóór 28 april 2014 en kan telefonisch (014/85.90.19) of via e-mail (noorderkempen@bosgroep.be). Let op: het aantal plaatsen is beperkt. Kun je zelf niet met de fiets komen, dan kun je een fiets huren (kostprijs: 4 tot 6 euro).

Je kunt een fiets reserveren tot 21 april 2014.

Organisatie: Bosgroep Noorderkempen vzw en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete vzw Gids: Els Oostvogels (RL Kleine en Grote Nete) en Wim Boonen (BG Noorderkempen)

Afspraak : Afspraak aan het onthaalcentrum Doefoepdei, Vaerestraat 4, Kessel, Nijlen Parking : Op de Lindekensbaan is Parkeerruimte voorzien Inschrijven : Inschrijving is gratis maar verplicht vóór 7 mei 2014 via antwerpenzuid@bosgroep.be of telefonisch op 03/355.09.40 Organisatie : De Bosgroep Antwerpen Zuid vzw organiseert deze wandeling voorafgaand aan de Algemene Vergadering (zie meer info op pagina 18) Gids : Rembrandt De Vlaeminck

Afspraak: Dinsdag 27 mei 2014: 16.30u aan de ingang van de scoutslokalen in Kapellen, Wolvenbosdreef 8; voor de wegbeschrijving verwijzen we u graag door naar p 16.

Inschrijven: Iedere geïnteresseerde is welkom, nadien gaat onze Algemene Vergadering door in de scoutslokalen waar de bosgroepleden van Antwerpen Noord worden verwacht.Organisatie: De Bosgroep Antwerpen Noord vzw organiseert deze wandeling in Kapellen voorafgaand aan onze Algemene Vergadering (zie meer info op pagina 16) Gids: Guy Mattheeussen (bosconsulent Bosgroep Antwerpen Noord), Pol Trekker (beheerder domein Kronacker) en Joris Breugelmans (beheerder scoutsdomein)

ENTIES illen ADVERT vertentie w et d a n e e ie d kunnen h Bedrijven Bosgazet, e d n op in n e plaats n opvrage e jz ri p e d en p.be. De reglement @bosgroe rd o e zijn o n n e meerwaard eheer antwerp n e e n te e es mo er van bosb d advertenti ars in kad a n e screen ig se o daarom ge n voor de b e rd o w n. id. Ze of bosarbe iet bosgerelateerd zij n n of ze al da

22 | zoekertjes en advertenties | Kalender

Kalender | ACTIVITEITEN / WANDELINGEN | 23

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Mail: antwerpennoord@bosgroep.be Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98 Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94 Medewerkster: Britt Van Cotthem

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25 Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94 Medewerkster: Marleen Brosens

Bosgroep Noorderkempen vzw

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.19 Fax.: 014/85.90.21 Mail: noorderkempen@bosgroep.be Coördinator : Wim Boonen • 0474/74.17.31 Adj.-coördin.: Greeven Kevin • 0477/63.12.47 Medewerkster : Elly Maes

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.17 Fax.: 014/85.90.21 Mail: kempenseheuvelrug@bosgroep.be Coördinator : ​Noor de Laat • 014/85.90.17 Adj.-coördin.: Dennis Berckmans • 0472/50.05.11

Joost Malliet • 0477/93.25.51 Medewerkster: Annick Vangenechten en Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo Tel.: 014/27.96.57 Fax.: 014/27.96.69 Mail: zuiderkempen@bosgroep.be Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35 Adj.-coördin.: Pieter-Jan Swinnen • 0478/78.20.22

Jeroen Truyen • 0475/80.73.36

Hans Van Lommel • 0474/85.91.11 Medewerkster: Rebecca Himschoot

Medewerker terreinwerkzaamheden Chris Meeuws : 0478/45.51.38 Mail: chris.meeuws@groenkempen.provant.be

In samenwerking met:

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, telkens een 5.600 exemplaren en is een uitgave van de Antwerpse bosgroepen.

Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Kathleen Vanderheyden, Secretariaat en vormgeving: Marleen Brosens, Bosgazet: ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem, tel: 03/355.09.40, fax: 03/355.09.45, email: antwerpennoord@bosgroep.be, AFGIFTEKANTOOR 2099 ANTWERPEN X - P608022

website: www.bosgroepen.be