Bosgazet 40

BOSGAZET 040

INFORMATIEBLAD ANTWERPSE BOSGROEPEN

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT | N°40 | OKTOBER - NOVEMBER - DECEMBER 2016

Foto: Irène Deswert

PB- PP B- 10770 BELGIE(N) - BELGIQUE

P608022

VOORWOORD

Beste bosliefhebbers!

Na een deugddoende vakantie vliegen de Bosgroepen er weer in voor de herfsten winterperiode. Er staan weer grote houtverkopen op het programma voor dit najaar. Houd dus zeker jullie mailbox in de gaten voor de brandhout- en industriehoutcataloog.

Tijdens de herfstperiode verandert het bos in een heus kleurenpallet. Bomen bereiden zich voor op de winterperiode en laten hun bladeren vallen. Dit geeft samen met de regenval dan weer impulsen aan andere prachtige organismen om tevoorschijn te komen: de paddenstoelen.

Ik raad iedereen dan ook aan om op stap te gaan in eigen bos en te genieten van de herfstkleuren en de paddenstoelen.

Daarnaast kan je ook elders een kijkje gaan nemen. De Bosgroepen organiseren tal van activiteiten waar je aan kan deelnemen.

Bekijk dus zeker de kalender achteraan in deze Bosgazet.

De week van het bos staat in het thema van sport en beweging in bos en natuur. Op 12 oktober, de Dag van de Boseigenaar, organiseren de Antwerpse Bosgroepen een heuse ‘sportdag’ voor hun leden en sympathisanten. Voor ieder is er wat wils: wandelen, fietsen, klimmen of yoga.

Kom gerust een kijkje nemen en de sfeer opsnuiven.

Geniet van de herfst en beleef het bos!

Martine Van Goethem, Voorzitster Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

Waarom samenwerken met de Bosgroepen?

In dit nummer: pg. 3 pg. 4 pg. 6 pg. 8 pg. 10 pg. 20 pg. 21 pag 22

Boseigenaar vertelt …

Eco 2 Eco Bosrandactie 2016 Bosgroepenreis 2016 BosgroepNieuws: nieuws per Bosgroep Activiteiten en cursussen Dag van de Boseigenaar Wist je dat …

In Vlaanderen is 70% van het bosareaal in privé-eigendom, maar de meeste eigendommen zijn kleiner dan 1 ha. Door deze enorme versnippering van kleine ‘minibosjes’ is het voor de boseigenaar financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege blijft.

Wanneer verschillende boseigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de boseigenaars op al te veel kosten te jagen. Om deze samenwerking te stimuleren en te coördineren zijn de Bosgroepen vzw door de Vlaamse overheid in leven geroepen. In een Bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!

Wat kan de Bosgroep voor u doen?

Digitale Bosgazet!

De Bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpennoord@bosgroep.be Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!

2 | VOORWOORD | Woord vooraf

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren.

U kan ons contacteren voor: • gratis en onafhankelijk advies • informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden • organisatie van wandelingen, cursussen en excursies; • hulp bij het aanduiden van dunningen; • hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en andere exoten; • hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en het opstellen van beheerplannen; • coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor

meerdere boseigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

BOSEIGENAAR VERTELT …

doen niet mee. In mijn bos loop je over de eikels, nooit gezien! En als je midden op de open plek gaat zitten lijkt het bos vol leven.

Allemaal vallende eikels die soms direct, maar meestal via de middenetage en de onderetage vanuit hun comfortabele napje de grond op kletteren. Ik kan de reeën niet horen door de eikels! Het is een cyclus hoor ik vermeende kenners zeggen. Een zevenjarige cyclus zeggen liefhebbers van symboliek en priemgetallen. Ik kan geen achterliggende reden of oorzaak bedenken. Maar één zaak staat vast, 2015 is een slecht kastanjejaar en een voortreffelijk eikeljaar! Spijtig dat eikelpuree niet lekker is.

najaar 2016

“Maar eikels”, gaat ze verder, “da's wat anders! Juist drie vaten opgeruimd!” Ik neem aan dat achter het huis een groot gazon schuilgaat. Er volgt geen uitnodiging om daar mooiere kastanjes te komen rapen onder de waarschijnlijk even oude kastanje die ik boven het dak zie uitkomen, dus dat zal ik nooit weten. Hoewel, nu ik het schrijf, besef ik dat ik op Google maps zou kunnen kijken maar dat heeft iets te voyeuristisch vind ik.

In 2015 was het een goed jaar vogelkers, een goed eikeljaar en een slecht kastanjejaar. Maar de kastanjes die ik geplant heb zijn allemaal mooi ontkiemd. De vogelkers was ik te lijf gegaan met een flinke takkenschaar en voor de forsere exemplaren een veeg glyfosaat er bovenop. Ik heb daar een polsontsteking van ruim een half jaar aan overgehouden en glyfosaat wordt afgeraden, dus gooien we het over een andere boeg. Knak en breek! De pruikenboompjes van vorig jaar knak ik af. Steek je energie maar in een afhangpruik! Gewoon elke dag een wandeling door het bos en zonder bukken met duim en twee vingers: knak!

En, na deze wisselvallige zomer, kan ik een tip meegeven. Het is bekend dat Amerikaanse vogelkers bij neerslag direct flink de sapstroom op gang trekt en bij droogte stopt. Reden waarom de in Amerika zo mooi rechte stammen er in onze contreien zo grillig uit zien. Four seasons in a day, dat kennen ze in het thuisland niet zoals hier.

Maak dus je knak-en-breek wandeling vlak na een fikse bui. Het bos ruikt lekker fris en de jonge vogelkers staat zo gespannen van het vocht dat hij vlot snapt en afbreekt.

De zoetige exotische geur (van ananas?) is onmiskenbaar.

Vergelijk maar, na een bui versus na een droge zonnige paar dagen! En vergelijk ook bij Amerikaanse eik. Daar merk je geen verschil. Die knak ik dus op droge dagen.

In augustus was ik in Michigan in de Verenigde Staten, bij de grote meren tegen Canada aan. Ik moest me op de trails door de eindeloze bossen telkens bedwingen om geen vogelkers te knakken. Of geen eik. Beide Amerikaans maar zonder dat predikaat. Je noemt een baguette in Frankrijk ook geen Frans brood. Eigenlijk, hoe zouden de Canadezen Amerikaanse vogelkers noemen? Wafels zijn er Belgian waffles en spruitjes Brussels sprouts.

Maar genoeg geschreven, de bui is over, tijd om vogelkers te gaan knakken. Op een grote open plek in mijn bos waar vroeger allemaal Amerikaanse eiken stonden komt spontaan allemaal heide op. Ik zal flink moeten knakken om die alle kansen te geven.

In ieder geval, ze heeft wéér gelijk. Het is een uitzonderlijk eikeljaar, een zomereikeljaar. De exotische Amerikaanse eikels

Jo Vanregemorter, boseigenaar en bestuurder bij Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Sfeerbeeld uit Michigan ©Jo Vanregemorter

najaar 2015 “ 't Is gene vette dees jaar” zegt de vrouw van de tandarts op het driegemeentenpunt Edegem-Kontich-Mortsel. In hun parktuin staat een 100-jarige tamme kastanje. Ik zou om romantisch te doen 108-jarig kunnen zeggen, maar wie weet dat zo precies?

Ze heeft gelijk. De boom hangt over 'de steenweg' zoals ze hier zeggen. Ze zeggen er nooit bij welke. De Antwerpse, de Mechelse, de Lierse, ... zodat ik als allochtone Antwerpenaar nooit weet over welke straat het gaat. Een echte autochtoon voelt dat blijkbaar aan. Jaarlijks kom ik hier mooie inlandse kastanjes zoeken tussen de hoop bolsters die zowel voet- en fietspad als de parkeerstrook bedelft. Niet om op te eten maar om te laten kiemen in potten in de tuin en dan uit te planten in mijn bos zo'n 30 km noordelijker als ze groot genoeg zijn om de reeën te weerstaan. Dit jaar zijn het allemaal schlemieltjes. Al vers uit de bolster veel te platte flut kastanjes, dat wordt noppes met mijn kweekprogramma!

Bosinfo | BOSEIGENAAR VERTELT … | 3

ECO2ECO

Eco2Eco Geen uitdaging is een bosbeheerder te groot! Een belangrijke uitdaging voor het toekomstig bosbeheer is het bevorderen van de biodiversiteit.

Vandaag verdwijnen soorten duizend keer sneller dan de afgelopen miljoenen jaren. Deze achteruitgang heeft nadelige gevolgen voor de mens en maatschappij. Daarnaast zal naar de toekomst toe onze economie (noodgedwongen) steeds meer gebaseerd zijn op milieuvriendelijke grondstoffen. Hout krijgt hierbij steeds meer aandacht en waardering.

De vraag naar hout stijgt, zowel voor energie als voor grondstof voor de bouwnijverheid. Dit vraagt een bosbeheer dat gericht is op een duurzame houtoogst met aandacht voor kwaliteitshout.

De oplossing ? Eco2Eco !

Het project Eco2Eco, wat staat voor ‘Economy to Ecology – Ecology to Economy’, steunt op het principe dat economie en ecologie hand in hand kunnen gaan in de bossector. Om bossen duurzaam in te schakelen in de bio-economie, en zo de lokale en regionale houtsector te stimuleren, wordt in Eco2Eco gezocht naar innovatieve manieren om de houtproductie en – vermarkting in de grensregio Vlaanderen – Nederland te verbeteren.

Een eerste aspect in het project is de verbetering van de houtproductie. De verouderde beheersystemen vormen een probleem voor de kostefficiëntie van het huidige bosbeheer. Om te komen tot duurzame, multifunctionele bossen wordt in Eco2Eco op innovatieve wijze een oplossing gezocht voor de rendabiliteit van onze bossen te verbeteren en het bosecosysteem te versterken.

Naast de houtproductie is ook de houtmarkt een belangrijk aspect om tot een duurzame houteconomie te komen.

Tegenwoordig wordt een aanzienlijk deel van lokaal geproduceerd hout naar het buitenland verscheept en/of gebruikt voor laagwaardige toepassingen. Voor een efficiëntere vermarkting en de lokale en regionale houtindustrie te stimuleren gaat Eco2Eco de houtmarkt in kaart brengen en onderzoeken hoe de efficiëntie van de markt kan verbeteren.

Over de grenzen van ons Vlaanderen

Belgische kwaliteitsstam van zomereik (ong. 180 jaar oud) aangeboden door het ANB op de houtbeurs van Saint-Avold. Het Duitse fineerbedrijf Mehling-Wiesmann heeft de stam gekocht voor € 2.110 (foto: Wim Buysse, ANB)

4 | ECO2ECO | Bosinfo

Eco2Eco wordt ondersteund door Interreg, een Europees programma dat grensoverschrijdende projecten financiert.

De aangehaalde problemen zijn zowel voor Vlaanderen als Nederland actueel en kunnen dus best over de landgrenzen heen aangepakt worden. Daarom hebben Vlaamse organisaties (Agentschap voor Natuur en Bos, Inverde, Antwerpse Bosgroepen, Provincie Antwerpen, Bosgroep Oost-

ECO2ECO

Kloemp van beuk met wildbescherming. In Eco2Eco wordt geëxperimenteerd met kloempen als innovatieve verjongingswijze voor het bekomen van kwaliteitshout.

Vlaanderen en Regionaal Landschap Lage Kempen) de handen in elkaar geslagen met de Nederlandse Bosgroep Zuid-Nederland en Staatsbosbeheer om via Eco2Eco samen te werken aan efficiënter, multifunctioneel bosbeheer. Het project loopt van 1 juni 2016 tot 31 mei 2019 en krijgt voor 2,5 miljoen euro aan Europese steun.

Innovatieve oplossingen Om toekomstig bosbeheer rendabel te maken en tegelijk ecologisch waardevolle natuur te creëren worden in Eco2Eco innovatieve bosbeheertechnieken uitgetest om te komen tot duurzame bosexploitatie en de productie van kwaliteitshout. Het eerste innovatieve aspect rond kwaliteitshout is QD-beheer.

Deze innovatieve bosbeheermethode is een natuurgericht bosbeheer om zo kostefficiënt mogelijk kwaliteitshout te produceren en tegelijk het bosecosysteem en ecosysteemfuncties (biodiversiteit, luchtzuivering, etc.) te behouden en te versterken. In dit onderdeel wordt

gefocust op bestaande bossen en worden nieuwe beheertechnieken en –strategieën ontwikkeld en in de praktijk getest.

Een tweede belangrijk aspect in duurzame houtproductie en ontwikkelen van kwaliteitshout is een optimale bosexploitatie.

De exploitatiemethoden moeten een evenwicht bewaren tussen houtproductie en duurzaam behoud van het bosecosysteem.

In dit onderdeel wordt geëxperimenteerd met vaste ruimingspistes op 20 en 40m uit elkaar, vastleggen van ruimingspistes op GPS, etc. Naast de exploitatietechnieken wordt ook een OAD-netwerk opgestart (Oude, Aftakelende en Dode bomen) zodat tijdens exploitatie bomen met een hoog ecologisch belang (nestbomen, dode bomen met holen, etc.) bewaard kunnen blijven.

Geen duurzame houtproductie zonder bosverjonging!

Een derde belangrijk aspect bij houtproductie in Eco2Eco is bosverjonging, hetzij via spontane groei of aanplant. De partners gaan nagaan hoe verjonging te laten uitgroeien tot

kwaliteitshout. Dit onderdeel omvat innovatieve methodes zoals aanplanten van kloempen, onderzoeken met terreinvoorbereiding, etc.. Daarnaast wordt samen met plantenkwekers de kwaliteit van plantmateriaal en de selectie van bomen geoptimaliseerd om vanaf de start van het bos de kwaliteit te verzekeren.

Wat betekent Eco2Eco voor particuliere boseigenaars De Antwerpse bosgroepen zijn partners in het Eco2Eco project. We zullen vooral innovatieve systemen voor bosverjonging, milieuvriendelijke exploitatie en de productie van kwaliteitshout onderzoeken.

Indien jij als particuliere eigenaar graag meewerkt met de Antwerpse bosgroepen kan je altijd jou Bosgroep aanspreken en helpen om van Eco2Eco een groot succesverhaal te maken.

Bosinfo | ECO2ECO | 5

BOSRANDENACTIE

Geen bos zonder bosrand: stel zelf je bosrandpakket samen!

Waarom een bosrand?

Een bosrand biedt: • Een natuurlijk ogende overgang tussen het bos en het omliggende landschap • Een schitterend bosbeeld met bloeiende en vruchtdragende planten • Voedsel en beschutting voor tal van dieren (vleermuizen, vlinders, vogels,…)

• Brandhout (als je geschikte hakhoutsoorten aanplant) Een bosrand voorkomt: • Overhangende takken langs wegen, paden, andere eigendommen en nutsleidingen • Loslopende honden of sluikstorten • Inkijk van nieuwsgierige passanten (goed alternatief voor rhododendron en laurierkers) • Kolonisatie door ruigtekruiden of exoten

Onze bosrandenactie Uit de lijst van bomen en struiken op de pagina hiernaast stel je zelf een gevarieerd bosrandpakket samen.

We bieden verschillende soorten aan, die al naargelang je bosbodem geschikt zijn voor je bosrand. Sommige soorten zijn extra interessant voor vlinders, bijen, vogels, de bodem of brandhout: deze informatie vind je ook in de tabel. Laat je bij twijfel of vragen zeker assisteren door een bosgroepmedewerker: hij/zij kan je advies op maat van je bosperceel geven.

Als lid krijg je 60% korting op het plantsoen. Er is bewust gekozen om zoveel als mogelijk met plantsoen van hier te werken (voorzien van het label “Plant van Hier”) om de natuur nog een handje te helpen. Neem zeker een kijkje op www.plantvanhier.be om meer te weten te komen over de verschillende boom- en struiksoorten!

Waar en hoe leg je een bosrand aan?

De zonnige zuidkant van je bos is de ideale plek om een geslaagde bosrand aan te leggen. De breedte ligt bij voorkeur tussen 5 en 15 m. Plant de struiken en bomen in minstens 2 geschrankte rijen aan. Respecteer een plantafstand van 2 tot 2,5 m in de rij en tussen de rijen. Bij voorkeur plant je aan in groepjes van 5-10 stuks van dezelfde soort. Grotere (boom)soorten plant je dichter tegen het bos, lagere (struik)soorten komen meer naar de buitenzijde.

Nog enkele praktische planttips Dek tijdens het transport de wortels van de planten goed af (bv. met een deken, plastic zakken of zeil) zodat ze niet uitdrogen. Als je niet onmiddellijk aanplant, kuil je plantgoed dan zorgvuldig in op een windluwe en schaduwrijke plaats.

Dit kan door een ruime geul te graven, en de wortels van de planten met een flinke laag aarde te bedekken en voldoende aan te drukken. De ideale plantperiode is november tot maart, maar hoe vroeger hoe beter.

6 | BOSRANDENACTIE | Bosinfo

BOSRANDENACTIE

Voorwaarden bosrandenactie • • • • •

Je bent lid met je bos bij Bosgroep Antwerpen Noord, Bosgroep Antwerpen Zuid of Bosgroep Kempen Noord.

Per pakket minimum 100 plantjes (in totaal) Per pakket minimum 4 verschillende soorten Per soort afname per 10 stuks (uitgezonderd Gelderse roos, hondsroos, gewone vlier, en rode kornoelje: per 25 stuks) Haagbeuk, veldesdoorn of liguster mogen maximaal 20% van de bestelling uitmaken

Uw bosrand bestellen: Graag ontvangen we je bestelling uiterlijk op maandag 31 oktober 2016. In het overzicht hieronder vind je de juiste contactgegevens om je bestelling door te geven: Lid bij Bosgroep Antwerpen Noord of Zuid Bosgroep Kempen Noord

per mail antwerpennoord@bosgroep.be kempennoord@bosgroep.be

per telefoon 03/355 09 40 014/85 90 19

per post Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee

Na bestelling gebeurt een voorlopige toewijzing van de bestelde bosrandpakketten, onder voorwaarde van goedkeuring van de Raden van Bestuur. Prijzen zijn excl. 6 % BTW. Na afhaling bezorgt de boomkweker je een factuur met jouw deel van de kosten (40 %). Prijzen en beschikbare plantenmaten kunnen nog wijzigen omwille van nat voorjaar. Aanbod geldig zolang de voorraad strekt.

Bestelformulier bosrandenactie NAAM: ....................................................................................................................................................................................................................................................

ADRES: ....................................................................................................................................................................................................................................................

MAIL:........................................................................................................................................................................................................................................................

GSM/TEL:................................................................................................................................................................................................................................................

BOSGROEP:

� Antwerpen Noord

� Antwerpen Zuid

� Kempen Noord

Bos gelegen te:....................................................................................................................................................................................................................................

Nederlandse naam Latijnse naam Voorkeur groeiplaats* Positief voor: Prijs incl. 60% korting

Vlinders Bijen Vogels Brandhout Bodem Bodem: arm en zuur* Brem Cytisus scoparius niet nat +++ +++ € 4,40 Hulst Ilex aquifolium niet nat ++ +++ ++ € 5,20 Sporkehout Rhamnus frangula ook nat +++ +++ +++ + € 2,80 Wilde lijsterbes Sorbus aucuparia niet nat ++ + +++ ++ € 2,80 Bodem: arm tot rijker* Boswilg Salix caprea bodemvaag +++ +++ + € 2,48 Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna bodemvaag ++ + ++ + € 2,60 Europese vogelkers Prunus padus bodemvaag ++ ++ ++ +++ € 3,00 Grauwe els Alnus incana ook droog + + € 2,00 Haagbeuk Carpinus betulus niet nat + +++ +++ € 4,60 Hazelaar Corylus avellana bodemvaag + ++ ++ € 3,60 Hondsroos Rosa canina bodemvaag + +++ ++ € 7,00 Ratelpopulier Populus tremula bodemvaag +++ + € 3,60 Tamme kastanje Castanea sativa niet nat +++ +++ € 4,20 Winterlinde Tilia cordata bodemvaag + +++ +++ € 2,72 Zwarte els Alnus glutinosa ook nat + ++ +++ ++ € 2,80 Bodem: rijker* Gelderse roos Viburnum opulus niet droog + + € 9,00 Gewone liguster Ligustrum vulgare bodemvaag, kalk + ++ € 3,12 Gewone vlier Sambucus nigra bodemvaag + +++ ++ € 7,00 Gladde iep Ulmus minor niet zuur ++ ++ € 2,48 Kardinaalsmuts Euonymus europaeus kalk + ++ ++ € 3,00 Rode kornoelje Cornus sanguinea niet zuur ++ + € 5,50 Sleedoorn Prunus spinosa niet zuur +++ ++ +++ € 2,80 Veldesdoorn Acer campestre niet droog, kalk +++ ++ +++ € 2,40

Aantal ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 25 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 25 ex. ......................x 10 ex. ......................x 25 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex. ......................x 25 ex. ......................x 10 ex. ......................x 10 ex.

*Aarzel niet om uw bosgroep te contacteren voor meer info over de groeiplaatsvereisten voor de boom- en struiksoorten!

Ik plant zelf aan en haal mijn plantsoen af:

� in provinciaal groendomein Vrieselhof (Schildesteenweg 99, 2520 Ranst) op donderdag 17 november tussen 8 – 12u � in provinciaal groendomein Hoge Mouw (Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee) op donderdag 17 november tussen 10 – 14u � bij boomkweker Op de Beeck (Lierbaan 108, 2580 Putte) op zaterdag 19 november tussen 8 - 11.30u �

Ik wens te laten aanplanten: jouw Bosgroep neemt contact met je op

Vergeet zeker de afhaaldatum niet te noteren in je agenda.

Bosinfo | BOSRANDENACTIE | 7

BOSGROEPENREIS 2016

De Bosgroepenreis 2016 in woord en beeld Op woensdag 25 mei trok een groep enthousiaste bosliefhebbers onder leiding van Inverde op Bosgroepenreis.

Bestemming was het mooie Saarland, een deelstaat van Duitsland. Gedurende 4 dagen mochten we ons vergapen aan de resultaten van het bosbeheer in deze regio. Deze zijn het resultaat van enerzijds eeuwenlange bosbouwtradities en anderzijds een relatief nieuwe methode genaamd “Qualificeren – Dimensioneren” (QD).

Bij zagerij Lejeune werden we hartlijk onthaald. Een rondleiding langsheen het volledige productieproces van planken en balken werd afgesloten met een stevige maaltijd met uitgeselecteerde wijnen!

Rechts in beeld een elsbes (Sorbus torminalis) van fineerkwaliteit. De beste exemplaren van deze soort halen op houtveilingen in Frankrijk en Duitsland absolute recordprijzen tot wel € 10.000 per kubieke meter!

Georg Wilhelm (centraal), bosbeheerder en peetvader van de QD bosbouwmethode, nam ons 4 dagen op sleeptouw. Als jonge bosbeheerder kreeg hij vanaf 1990 een enorme uitdaging op zijn bord: een grote storm had duizenden hectaren bos vernield in de regio. Hij was één van de grondleggers voor het plan dat de aanplant en opgroei van de nieuwe bosbestanden in goede banen leidde.

Bij de QD methode wordt de productie van kwaliteitshout beoogd met een eerder laag stamtal per hectare (bv. 30 stuks). Men wacht tot een jonge, goed gevormde boom door natuurlijke taksterfte een takvrije stam heeft bereikt van ongeveer één vierde van zijn totale, toekomstige hoogte. Dan wordt de kroon herhaaldelijk vrijgesteld van alle concurrenten rondom. De boom reageert hierop door forse kroonuitbreiding, wat ook zijn diktegroei versnelt. Op de foto een jonge beuk die recent vrijgesteld is volgens de QD methode.

8 | BOSGROEPENREIS 2016 | Bosinfo

BOSGROEPENREIS 2016

In Blieskastel staan een aantal kaprijpe Berken, opgegroeid volgens de QD methode. Adolf Schwalb, de voormalige bosbeheerder, ging destijds in de jaren 1960 lijnrecht tegen de heersende opinie in en ging aan de slag met berk. Vandaag twijfelt niemand er nog aan dat het resultaat absoluut gezien mag worden, met topkwaliteit berken tot 60cm diameter.

Een tweede bedrijf uit de regio legt zich toe op de productie van duighout. Dit zijn de houten latten waaruit hoogwaardige wijnvaten worden gemaakt. De beste eiken stammen worden hiertoe opgekocht. Doordat de planken gezaagd moeten worden volgens de richting van houtvaten en mergstralen, zijn slechts kleine delen van de stam bruikbaar. Zo eindigt ca. 80% van het houtvolume alsnog als brandhout!

We zouden het bijna vergeten maar het planten in kloempen is van oorsprong ook een Duitse uitvinding. Op foto een jonge kloemp van douglasspar in een naaldhout bestand. Ook hier is wildbescherming tegen ree een noodzaak. Op foto moeilijk zichtbaar maar het gebruikte type wildbescherming is PlantaGard Cactus, in bosgroepkringen ook wel “knijpers” genoemd.

Op de laatste dag waren we te gast in het privé bos van Georg Wilhelm, net over de grens in Frankrijk. Een prachtig stuk loofbos waar vooral de ecologische waarde primeert.

Als er dan toch gekapt wordt, gebeurt dat steevast volgens de voorwaarden en methoden van de eigenaar. Wat verder opviel waren de boomhoogtes die toch wel anders zijn dan wat we gewend zijn thuis: 40m is geen uitzondering!

De deelnemers waren unaniem: het was een leerrijke uitstap met een intrigerende gids.

Wie weet zien we jou volgend jaar ook op de Bosgroepenreis?

Met dank aan fotografen Jan Valckx, Martine Van Goethem en Bert Van Gils

Bosinfo | BOSGROEPENREIS 2016 | 9

BOSGROEP KEMPEN NOORD

Bosgroep Kempen Noord aan u voorgesteld Bosgroep Kempen Noord vzw. Zo heet de bosgroep waarvan u zich voortaan lid mag noemen. Op zaterdag 18 juni 2016 keurden immers de algemene vergadering van zowel de Bosgroep Kempense Heuvelrug als van de Bosgroep Noorderkempen het fusieproject tussen beide verenigingen goed.

Met deze fusie wil het bestuur zorgen dat onze vereniging beter gewapend is voor de toekomst. De Bosgroep Kempen Noord beschikt immers over een grotere kern van vrijwilligers en professionele medewerkers.

Dat zorgt voor meer flexibiliteit, geeft ruimte voor specialisatie en zorgt voor een bredere expertise binnen dezelfde vereniging.

Bovendien creëert de samensmelting ook efficiëntie doordat dubbele taken wegvallen.

Wat verandert er voor mij?

Voor u als boseigenaar verandert er niet onmiddellijk veel. Ook in de toekomst willen we u een kwalitatieve, professionele dienstverlening aanbieden rond duurzaam bosbeheer. Dat begint allereerst met een correct, neutraal advies op het terrein, waarbij we zowel rekening houden met de toestand van uw bos, uw wensen als het wettelijk kader. Als u dat wenst, kunnen we nadien ook ondersteunen bij de uitvoer van

het beheer.

Wat wel verandert, is uw lidmaatschap. Tot hiertoe waren bij de Bosgroep Kempense Heuvelrug alle boseigenaars effectief lid en hadden zij stemrecht tijdens de algemene vergadering. In de toekomst zult u een keuze moeten maken. Ofwel wordt u opnieuw effectief lid van de Bosgroep Kempen Noord. In dat geval hebt u stemrecht tijdens de algemene vergadering en kunt u zich kandidaat stellen om bestuurder te worden van de vereniging.

Ofwel wordt u adviserend lid. Adviserende leden kunnen genieten van de volledige dienstverlening van de bosgroep, maar hebben geen aanwezigheids- en stemrecht tijdens de algemene vergadering. Tot slot zijn er nog sympathiserende leden, namelijk personen of organisaties zonder bos die wel de bosgroep genegen zijn. Effectieve leden die drie algemene vergaderingen afwezig zijn, vallen automatisch terug op het statuut van adviserend lid. Uiteraard kunnen zij het statuut van effectief lid terugkrijgen op voorwaarde dat de raad van bestuur hiermee instemt.

Wie vormt het bestuur?

De Bosgroep is een vereniging van bosbeheerders en een vzw. Het spreekt dan ook voor zich dat de leden het bestuur uitmaken. Voortaan bestaat het uit maximaal 15 leden. Hierin zetelt minimaal één grote bosbeheerder, één kleine bosbeheerder, één gemeente en de provincie. De huidige raad van bestuur bestaat uit de volgende leden:

• Openbare leden

Gemeente Beerse, vertegenwoordigd door Gust Adriaensen (niet op foto) Gemeente Kasterlee, vertegenwoordigd door Griet Noyens (staand, derde van rechts) Gemeente Oud-Turnhout, vertegenwoordigd door Bart Hermans (niet op foto) Gemeente Ravels, vertegenwoordigd door Eric Van Gestel (zittend, tweede van links) OCMW Kasterlee, vertegenwoordigd door Nick Stevens (staand, vijfde van rechts) Provincie Antwerpen, vertegenwoordigd door Rik Röttger, ondervoorzitter (staand helemaal rechts)

• Private eigenaars

Gust De Bont, Ravels (staand, derde van links) Suzanne De Smedt, Kasterlee, secretaris (staand, tweede van rechts) Eric Druyts, Beerse (staand, tweede van links) Christophe Lenaerts, Malle (niet op de foto) Rudy Liekens, Herentals (staand, helemaal links) Willy Van de Velde, Kasterlee (zittend, helemaal rechts) Louis Van Ravestyn, Retie (staand, vierde van rechts) Dré Van Rooy, Ravels, penningmeester (zittend, derde van links) Stan Verschueren, Merksplas, voorzitter (staand, vierde van links) De raad van bestuur zal in deze samenstelling nog maximaal een jaar het beleid vorm geven. Tijdens de volgende algemene vergadering wordt er dan een nieuwe raad van bestuur verkozen.

Het bestuur van Bosgroep Kempen Noord

10 | BOSGROEP KEMPEN NOORD | Bosgroepnieuws

BOSGROEP KEMPEN NOORD

Bosgroep Kempen Noord, bij wie kan ik terecht?

Het team van de Bosgroep Kempen Noord bestaat uit acht professionele medewerkers. Elk van hen is actief in een aantal gemeentes. Zij krijgen bovendien nog heel wat hulp van een groep van meer dan 20 vrijwilligers. Bovendien kan de bosgroep ook beroep doen op een serviceploeg en huurt ze ook sociale tewerkstelling in.

Personeel van de Bosgroep Kempen Noord

Staand (van links naar rechts) • Joost Malliet, adjunct-coördinator, gemeentes Geel, Olen en Herentals ten noorden van de spoorlijn – 0477/93.25.51 • Chris Meeuws, adjunct-coördinator, verantwoordelijke serviceploeg, gemeentes Arendonk, Ravels,

Oud-Turnhout, Merksplas, Retie – 0478/45.51.38 • Elly Maes, administratief medewerkster • Dennis Berckmans, adjunct-coördinator, gemeentes Kasterlee, Vorselaar en Lille (ten zuiden van de E34) – 0472/50.05.11 • Annick Vangenechten, administratief medewerkster •

Stan Verschueren, voorzitter ( niet in de foto )

Zittend (van links naar rechts) • Noor de Laat: adjunct-coördinator, gemeente Dessel, boscomplex Herentals-Lichtaart – 0479/20.93.11 • Wim Boonen: coördinator, gemeentes Turnhout, Vosselaar – 0474/74.17.31 • Kevin Greeven: adjunct-coördinator, gemeentes Beerse, Hoogstraten, Rijkevorsel, Malle en Lille (ten noorden van E34) – 0477/63.12.47

Hoe bereik ik de bosgroep?

Per post: Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Telefonisch: 014/85.90.17 Via e-mail: kempennoord@

bosgroep.be

De serviceploeg van de Bosgroep Kempen Noord

Bosgroepnieuws | BOSGROEP KEMPEN NOORD | 11

BOSGROEP KEMPEN ZUIDERKEMPEN NOORD

Voor zaterdag 2 juli voorspelde de weerman niet veel goeds. Gewapend tegen de stortregen gingen we met zijn zessen op stap. We bekeken de beheerwerken die werden uitgevoerd onder leiding van Daniël Josten (ANB/Natuurpunt) tijdens deze leerrijke wandeling.

We vertrokken met dreigende onweerswolken maar hielden er een stralend zonnetje aan over tegen de middag! Geen druppel regen! De reden van dit landschap in verandering? Habitatherstel voor onder meer adder, diverse soorten vleermuizen, nachtzwaluw en bruine eikenpage. Deze bedreigde en zeldzame soorten komen nog steeds voor in de Schrieken. Om deze populaties in stand te houden en zelfs te vergroten werd het landschap hersteld en op een natuurlijke manier terug ingericht. Ook de bosgroep helpt hieraan mee op het eigendom van een aantal boseigenaars die deze soorten ook een hart onder de riem willen steken. Ook op deze percelen stonden we even stil bij de genomen maatregelen, die eerder deze zomer werden uitgevoerd. We waren sprakeloos van de prachtige natuur die nog verscholen ligt tussen Beerse, Vlimmeren en Gierle. Het is zeker de moeite om eens een kijkje te gaan nemen aan de Schrieken en u te laten overdonderen door al het groen.

Schriekenwandeling Een leerrijke wandeling in de Schrieken

Record aantal brandhoutverkopen voor Bosgroep Kempen Noord De grootste Bosgroep van Antwerpen kan uiteraard niet achter blijven als we het hebben over de verkoop van brandhout. Bosgroep Kempen Noord zal dit jaar maar liefst 4 brandhoutverkopen organiseren. Schrijf volgende data alvast op in uw agenda: • Zaterdag 8 oktober brandhoutverkoop Mol-Postel. Start om 9u aan de parking van de abdij.

(Loten van Postel) inschrijven verplicht en mogelijk tot 3 oktober.

• Zaterdag 15 oktober brandhoutverkoop Kasterlee start om 9u in het Ligahof, schoolstraat 36 te Lichtaart (Loten van Dessel, Geel, Grobbendonk, Kasterlee, Mol) • Woensdag 26 oktober brandhoutverkoop Merksplas start om 19u15 in zaal de marc/kt, markt 1 te Merksplas (Loten van Beerse, Lille, Malle en Merksplas) Inschrijven verplicht en mogelijk tot 23 oktober • Dinsdag 6 december brandhoutverkoop Ravels, in zaal ’t molenslop, Straatakkers 1 te Ravels (Loten van Arendonk, Oud-Turnhout, Ravels en Turnhout) Inschrijven verplicht en mogelijk tot 3 december 12 | BOSGROEP KEMPEN NOORD | Bosgroepnieuws

Ooievaar gespot boven Mol! Adjunct coördinator Joost Malliet kreeg er op 29 juli 2016 een tweede dochtertje bij: Klara!

Het gezin Malliet maakt het goed. Door de bezigheden die deze gezinsuitbreiding met zich meebrengt zal Joost de komende jaren op woensdag niet bereikbaar zijn.

BOSGROEP KEMPEN NOORD

Bosgroep Kempen Noord herstelt natuur: De Wamp In de vallei van de Rode Loop en de Wamp in Kasterlee vullen grotere en kleine bossen het landschap. Een deel van deze bosjes en vijvers zijn in de jaren zeventig van vorige eeuw ingericht voor verblijfsrecreatie. Maar her en der verschuilen zich nog enkele verborgen natuurparels.

Zo ontdekten we samen met een eigenaar een historische poel. Uit oud kaartmateriaal bleek dat deze poel er al was aan het begin van de 20e eeuw. In de voorbije decennia werd de poel gedeeltelijk gedempt en raakte daarna volledig overgroeid. Het gebrek aan zonlicht en een dikke sliblaag maakten het water erg troebel.

Samen met de eigenaar en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete sloegen we de handen ineen. De eigenaar kapte een deel van de bomen en in de zomer van 2015 werd het slib geruimd en de oorspronkelijk vorm van de poel hersteld. Een jaar na de werken gonst het er van het leven. Specifieke watervegetaties, libellen en een heleboel kikkers hebben hun weg ondertussen teruggevonden naar de poel. Een nieuw pareltje!

Enkele bomen werden gekapt zodat de heide zich kan uitbreiden

Bosgroep Kempen Noord herstelt natuur: Het Blak In Rijkevorsel, tegen het Blak, werd een ven hersteld.

In het verleden werden hier al de bomen, tot op 20 meter van de oever, verwijderd.

Deze zomer werden de aanwezige salamanders gevangen en verplaatst zodat deze zeker behouden bleven voor de uitvoering van de werken. Het ven werd in zijn oorspronkelijke toestand teruggebracht. De naalden van het bos werden geruimd en de oevers werden afgeschuind. Ook de zone rondom het ven werd aangepakt. Hier werd de bovenste laag geplagd, zodat ook hier heide kan kiemen.

Top 5 van de aangeplante bomen

Bosgroep Kempen Noord herstelt natuur: De Schrieken In Beerse (De Schrieken) kwam de Bosgroep in contact met twee boseigenaars die op kleine schaal heide willen herstellen. De nodige kappingen werden afgelopen juli uitgevoerd.

Vanaf de tweede helft van augustus startte de aannemer met het frezen van de achtergebleven takken en het afgraven van de organische toplaag zodat de schrale zandgrond hier weer tevoorschijn kwam..

van het bos te kappen. De overgebleven takken werden op hopen gelegd, waar weer een deel van het organische materiaal werd over gelegd. We hopen dat deze hopen in de toekomst gebruikt zullen worden door adders om te schuilen en voort te planten.

Bij ĂŠĂŠn van de eigenaars, Janssen Pharmaceutica, werden drie jaar geleden al de eerste maatregelen genomen om heide te herstellen, met een verbluffend resultaat! Overal zien we heideplantjes kiemen. Met de recente kapping en plagwerken, werd de heide vergroot om zo de randeffecten van het bos erop te verkleinen.

Bij andere eigenaar werd een kleine heidekern vergroot door langs alle kanten 20 meter Bosgroepnieuws | BOSGROEP KEMPEN NOORD | 13

BOSGROEP ZUIDERKEMPEN

Grote brandhoutverkoop Traditiegetrouw organiseert Bosgroep Zuiderkempen vzw ook dit najaar een grote brandhoutverkoop. In totaal wordt een 150tal loten aangeboden, ca. 2.400m³ verspreid over de verschillende gemeentes van de Zuiderkempen. Het meeste hout wordt op stam verkocht, al wordt ook een 8-tal loten liggend hout te koop aangeboden (verkoop Meerhout). Het volume van de loten varieert van 1 tot ruim 100m³.

ber downloaden via: Interesse? Een houtcataloog met alle info kan je vanaf 21 septem papieren versie een toch je Indien www.bosgroepen.be/houtverkoop-zuiderkempen. ep bosgro de van r kantoo het op van onze cataloog wenst, kan je die afhalen (Britselaan 20c, 2260 Westerlo).

De verkoop wordt gespreid over 2 dagen, op onderstaande locaties: Vrijdag 18 november om 19.00 u: Parochiezaal Gildenhuis - Beerstraat 54, 2450 Meerhout voor de loten in de gemeenten Geel, Mol, Balen, Meerhout en Laakdal.

Zaterdag 19 November om 9.30 u: Parochiezaal Sint-Guibertus Itegem.

Schoolstraat 28 – 2222 Heist-o/d-Berg voor de loten in de gemeenten Herselt, Westerlo, Olen, Herentals, Hulshout, Herenthout en Heist-o/d-Berg.

Bosgroep helpt Brusselse scouts aan paalhout Begin juli 2016 was onze bosgroep op bezoek op het kasteel van Noorderwijk te Herentals.

Na samen met de enthousiaste eigenaar het mooie parkbos doorlopen te hebben, kwam er

een camionnetje het domein binnengereden.

Het was een delegatie van de Brusselse scouts uit Sint-Lambrechts-Woluwe, Unité 95. Ze

hadden van de eigenaar de toestemming gekregen om op de hooiweide in het park hun tenten op te slaan voor hun jeugdkamp van 2016 en kwamen alvast op verkenning.

Tijdens een babbeltje bleek dat ze er een gewoonte van maken het benodigde paalhout voor het kamp in de omgeving te zoeken.

Zo kregen we de vraag of wij hen hierbij niet konden helpen. Het toeval wou dat we enkele dagen voordien in het bosgebied ‘De Bergen’ in Herenthout, zo’n 10km verder, een brandhoutlot geschalmd hadden in een jong sparrenbos. De sparretjes, met een omtrek 30 à 45 cm en fijnbetakte rechte stam van zo’n 8 meter lengte, voldeden perfect aan de verwachtingen. Met de eigenaar van het sparrenbos werd een overeenkomst afgesloten voor versnelde verkoop, en enkele dagen later konden de scouts al aan het werk. Uit het bos kwamen heel wat mooie palen die goed gebruikt werden op de prachtige kampplaats!

de Brusselse scouts stelden hun kamp op in een 14 | BOSGROEP ZUIDERKEMPEN | Bosgroepnieuws

prachtig decor.

BOSGROEP ZUIDERKEMPEN

Een zomer vol kwaliteitshout

Toekomstbomen vrijstellen. Vrijwilliger gewapend met machete en snoeischaar

Geen kwaliteit zonder hard werk, bloed, zweet en tranen! Dat hebben de vrijwilligers van Bosgroep Zuiderkempen vzw deze zomer aan den lijve mogen ondervinden.

Tijdens bloedhete dagen mochten zij in frisse bossen en warme jonge bestanden EHBO (Eerste Hulp bij Bos in Opgroei) gaan uitvoeren. Gewapend met goede moed, machetes en snoeischaren trokken de cowboys van het betere hout de bossen in. Bomen opsnoeien, toekomstbomen selecteren en vrijstellen, fouten zoals dubbele toppen wegsnoeien,‌ Alles start met goede instructies

De bossen van de Zuiderkempen kunnen er weer een tijdje tegen!

Bosgroepnieuws Bosgroepnieuws| BOSGROEP | BOSGROEP NOORDERKEMPEN ZUIDERKEMPEN | 15

BOSGROEP ANTWERPEN NOORD

Kansen voor de volgende generatie bos Bosexploitatie in Essen als positieve actie voor beter bos.

Op het programma stond bosomvorming bij enkele privé-boseigenaars in Essen. Na afchecken van alle opstartvoorwaarden (ook de bodemstaat met de natte maand juni achter de rug) gingen ze begin juli aan de slag in de bossen achter het College in Essen (met Kempens Landschap als beheerder).

Gezien de drevenstructuur het gebied kenmerkt, werden de beukenen esdoorndreven gevrijwaard en zelfs mogelijke concurrenten ervan weggenomen.

Eindkap van de

fijnsparbestanden geeft het bos nieuwe potenties om standplaatsgeschikte soorten te voorzien. Heel wat andere privépercelen in Essen kwamen ook aan bod met uitvoering van een dunning in kader van een nieuwe bosrand of met vrijstelling van de beste naald- of loofbomen.

Elke keuze werd afgewogen en verantwoord binnen een goedgekeurd beheerplan of kapvergunning, steeds met aandacht voor de lange termijn toekomst van het bos.

Luc Scheepers, één van onze enthousiaste vrijwillige bosconsulenten, volgde

Polderpicknick Stabroek Op zondag 7 augustus genoten meer dan 300 bezoekers van een gezellige zomerpicknick met naast lekkere hoeveproducten ook muziek en talrijke activiteiten.

Een jaarlijkse traditie georganiseerd door onze collega’s van Regionaal Landschap De Voorkempen. Plaats van afspraak dit keer was een leuk ingerichte weide aan Pito in Stabroek.

De jongsten kwamen via voeldozen, zelf een natuurpaspoort maken en houten puzzels heel wat te weten over het bos aan de infostand van Bosgroep Antwerpen Noord.

Lokale boseigenaars werden ingelicht over het pas opgestarte boscomplex Stabroek-Berendrecht. In de deze bosrijke regio net onder de Nederlandse grens zal de bosgroep de komende maanden privéboseigenaars actief bijstaan bij het beheer van hun bos.

Heb je zelf bos in de omgeving Stabroek-Berendrecht? Neem gerust vrijblijvend contact op met de bosgroep voor advies en ondersteuning.

16 | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | Bosgroepnieuws

nauwgezet de harvester en uitrijcombinatie in de verschillende percelen. Directe terugkoppeling met de eigenaars, zorgde ook nadien voor een positieve evaluatie van deze exploitatie. Een constructieve samenwerking met kwaliteitsvolle en efficiënte uitvoering waarbij zowel de ecologische als economische kant van het bos in de aandacht staat. Reeds in het najaar van 2016 zullen al kloempen(= verjongingsgroepen) worden ingeplant.

Wordt dus vervolgd!

BOSGROEP ANTWERPEN NOORD

Het Zoerselbos: een bos met een plan!

Het geïntegreerd bosbeheerplan Zoerselbos werd goedgekeurd en dat opent perspectieven voor het Zoerselbos en zijn eigenaars. Het beheerplan loopt tot 2035 en zet de bakens uit voor de toekomst van 282,2 ha openbaar bos én 45,8 ha privé-bos, én dat dienen we te vieren!

Nu het plan is goedgekeurd hebben de boseigenaars groen licht voor de goedkeurde maatregelen en beheerwerken in het bos. Zo kunnen de nodige kappingen en exotenbestrijdingen worden uitgevoerd, maar ook nieuwe bomen worden aangeplant en poelen en vennen worden ingericht.

Om het beheerplan op terrein te verduidelijken wordt een wandeling georganiseerd waarop je terecht kan met al je vragen Meer info nodig? Maak een afspraak of bel of mail naar Gijs Bracke: T 03/355.09.40 of antwerpennoord@bosgroep.be.

Brandhout te koop!

Beste brandhoutliefhebbers!

De jaarlijkse brandhoutverkoop van Bosgroep Antwerpen Noord vzw ligt weer in het verschiet. Net als de voorbije jaren zal weer een gevarieerd aanbod van hout op stam te koop worden aangeboden in onze catalogus. Ook verschillende loten met kroonhout van de uitgevoerde industriële exploitaties zijn hierin opgenomen!

De brandhoutcataloog zal vanaf 1 oktober 2016 beschikbaar zijn op ons kantoor en op onze website: www.bosgroepen.be. Op uw vraag kunt u ook een exemplaar per post opgestuurd krijgen.

Brandhoutverkoop van Bosgroep Antwerpen Noord vzw: Wanneer? Donderdag 20 oktober 2016, om 19.30 u.

Locatie? Kasteel Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Voor meer info kan u steeds contact opnemen met de Bosgroep!

Telefonisch op 03/355.09.40 of per e-mail naar antwerpennoord@bosgroep.be.

Nog niet geabonneerd op onze jaarlijkse brandhoutcatalogus?

Heeft u interesse in brandhout en wenst u jaarlijks automatisch onze catalogus te ontvangen?

Vul dan snel het brandhoutkopersformulier op de website in of contacteer ons per email of telefoon!

En wat met het industriehout?

De industriehoutverkoop, voor zowel populier, loofhout als naaldhout, wordt naar goede gewoonte door Bosgroep Antwerpen Noord en Bosgroep Antwerpen Zuid samen georganiseerd. Deze verkoop, enkel voor erkende exploitanten, staat ingepland op woensdag 16 november 2016.

Heeft u nog bos waar dringend een dunning moet plaatsvinden of wilt u uw fijnsparren omvormen naar een ander type bos? Wacht dan niet te lang en neem contact op met uw Bosgroep, zo kan uw lot mee met onze volgende verkoop!

Bosgroep in een nieuw jasje!

Het personeel van de bosgroep kreeg samen met de vrijwilligers een nieuw uniform aangemeten. Nu kunnen we terug door weer en wind herkenbaar het bos in!

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | 17

BOSGROEP ANTWERPEN ZUID

Reeënpad officieel geopend Op donderdag 12 mei 2016 verklaarde Rik het Reetje het Reeënpad in Weert (Bornem) officieel voor geopend.

Gedeputeerde voor milieu Rik Röttger, schepen Tom Van Bel, voorzitter van Kindervreugd vzw Jef Groffen en voorzitster van de Bosgroep Martine Van Goethem woonden het plechtige moment bij.

In het bos van jeugdverblijfcentrum Den Appeldijk kan je wandelen langs het Reeënpad. Hoofdfiguur Rik het Reetje neemt je mee doorheen het bos en vertelt over de reeën en hun ‘leven’. Onderweg zijn er tal van doe- en weetopdrachtjes

Een bonte delegatie opent het Reeënpad

voor kinderen en hun ouders.

Met de verkregen subsidies van de Provincie Antwerpen en het Agentschap voor Natuur en Bos werkte Bosgroep Antwerpen Zuid vzw een kant-enklare educatieve activiteit uit in het bos van Den Appeldijk. Daar ontvangt de Antwerpse vzw ‘Kindervreugd’ scholen voor bosklassen. Regionaal Landschap Schelde-Durme (RLSD), Milieuzorg Op School en de gemeente Bornem werkten mee aan dit project.

De leerlingen van de eerste graad van basisschool Het Hinkelpad gaven, via een interactieve workshop, mee vorm aan de invulling van het bospad. Vertederd door zijn charmes, benoemden ze Rik het Reetje tot officiële mascotte en gids van het pad.

Het Reeënpad is vrij toegankelijk voor iedereen. Je vindt het op de Appeldijkstraat 36 in Weert.

Allen daarheen!

Kinderen van Huveneerschool Wintam luisteren aandachtig

Jaarlijkse brandhoutverkoop Attentie brandhoutkopers!

Bosgroep Antwerpen Zuid houdt zijn jaarlijkse brandhoutverkoop op vrijdag 21 oktober 2016.

Noteer deze datum alvast in je agenda!

Ter herinnering, en voor de niet-ingewijden: het betreft houtverkoop op stam van diverse loof- en naaldboomsoorten. De brandhoutcatalogus vindt u op de Bosgroepen website en ligt beschikbaar op ons kantoor. Personen die zich aanmelden als brandhoutkoper krijgen de catalogus ook persoonlijk toegestuurd via email. Meld je hiervoor aan via antwerpenzuid@bosgroep.be of telefonisch op 03/355.09.40.

De industriehoutverkoop, voor zowel populier, loofhout als naaldhout, wordt naar goede gewoonte door Bosgroep Antwerpen Noord en Bosgroep Antwerpen Zuid samen georganiseerd. Deze verkoop, enkel voor erkende exploitanten, staat ingepland op woensdag 16 november 2016.

18 | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | Bosgroepnieuws

Brandhoutverkoop Bosgroep Antwerpen Zuid Vrijdag 21 oktober 2016, start om 20u stipt.

Locatie: café ’t Lammeke in Koningshooikt, Liersebaan 156 (2500 Lier)

BOSGROEP ANTWERPEN ZUID

De

AAR BOSEIGEN kt hier samen met wer

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw aan duurzaam bosbeheer

: t o esp Gaffiches op terrein De Bosgroep Antwerpen Zuid wil meer zichtbaar zijn op terrein voor het wijde publiek. Door middel van infopanelen in het bos, willen we omwonenden en recreanten inlichten wat er in het bos gebeurt. Zo trachten we draagvlak te creëren voor werken in het bos. Bij exploitaties, exotenbeheer of aanplantingen uitgevoerd door of in opdracht van de Bosgroep zullen deze panelen binnenkort te zien zijn. Na de werken wordt het infobord weggehaald om elders dienst te doen.

Met financiële steun van

Meer info: www.bosgroepen.be .be • T 03 355 09 40 Contact: antwerpenzuid@bosgroep

Wens je een infopaneel in jouw bos te plaatsen , neem dan zeker contact met ons op: antwerpenzuid@bosgroep.be

Snoeitechnieken toegepast in domein Roosendael In het verslag van de Algemene Vergadering van Bosgroep Antwerpen Zuid vzw (Bosgazet editie 39, pagina 18), schreven we dat de linden- en beukendreven in het domein Roosendael gekandelaard werden. We ontvingen een reactie hierop van boomverzorger Joris De Wit, actief op het domein. Onze omschrijving van de toegepaste technieken was niet juist en hij wil dit graag verduidelijken.

De lindes die in de dreef van Roosendael staan voorbij het poortgebouw zijn sterk verzwakt en aangetast. Een verontreiniging van zware metalen is hier vastgesteld wat de oude bomen verzwakte. Omwille van de veiligheid is hier gekozen om de bomen terug te brengen naar een veilige en vooral stabiele hoogte. Trekproeven toonden aan dat deze bomen in hun ongesnoeide vorm te onstabiel en dus gevaarlijk waren. Bij deze snoei werd gewerkt met een cut & break techniek toegepast waarbij de gesnoeide takken gecontroleerd worden afgebroken met behulp van zaagsnedes. Op verschillende lengtes en afstand van de stam. Dit geeft enerzijds een meer natuurlijk beeld maar zorgt ook voor een meer natuurlijke afgrendeling van de takken. In tegenstelling tot de technieken die Shigo heeft beschreven is het bij deze bomen niet langer het doel om een clean beeld te vormen of een makkelijke overgroeiing van de takaanzet te krijgen. Deze bomen zijn veteranen die we zo lang mogelijk trachten te behouden omwille van het beschermde dreefzicht maar we weten dat deze op termijn zullen vervangen worden. De toegepaste snoei heeft dit voorjaar en in de zomer getoond dat de bomen hier niet onder hebben geleden. Door

hun zware aantasting is het nu haalbaar om de overgebleven kruin te behouden en nog verder te laten groeien, dit nieuwe extra bladgroen zorgt tegelijk mee voor extra energie voor de scheuten aan de stamvoet die kunnen gebruikt worden om een vervangboom uit te laten groeien.

Kandelaberen is het zwaar terug zetten van de gesteltakken en de top van de boom, een techniek die we zo weinig mogelijk willen toepassen omwille van de grote snoeiwonden en negatieve gevolgen bij grote bomen. Het is jammer genoeg een werkwijze die nog al te vaak wordt toegepast.

De toegepaste cut en break techniek in de lindendreef.

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | 19

ACTIVITEITEN

29 oktober 2016 Excursie Veluwe en Utrechtse Heuvelrug 29 oktober 2016 In de gemeente Ermelo (69 ha op de Veluwe) bezoeken we het landgoed Nieuw Groevenbeek. Het landgoed ligt midden in een gemengd bos met cultuurhistorische wallen en lanen.

Op en vlak bij het terrein bevinden zich enkel grafheuvels uit de prehistorie. In de middag bezoeken we Landgoed Dartheide (40 ha op de Utrechtse heuvelrug). Deze ligt op een steile helling van de 47 meter hoge Darthuizerberg. Het gebied bestaat vooral uit oud dennenbos met veel ondergroei. Naast vleermuizen komen ook boommarters voor in de vele oude, holle bomen. Beide landgoederen zijn in particulier bezit. De eigenaars hebben een multifunctionele doelstelling waarbij de productiefunctie echter wel een belangrijke plaats inneemt.

Wat kun je verwachten? Zware Douglas en Japanse lariks, uitgebreide aandacht voor bosverjonging, uitleg bij functiezonering: mooi bos, bos voor brandhout en bos voor kwaliteitshout, aandacht voor ontsluiting bij exploitatie, omgang met Nederlandse wetgeving in het beheer.

Gids: Wouter Delforterie en Meindert Bruggemans, Bosgroep Midden Nederland Organisatie: De 4 Antwerpse Bosgroepen Afspraak: Je kunt op de bus stappen om 7.00 u bij het domein voor duurzaam bouwen Kamp C in Westerlo of om 7.45 u bij P&R Rondpunt Wommelgem thv. Fruitmarkt Cools. Aankomst in Ermelo (NL) om 10 uur.

Inschrijven: Vóór 19 oktober 2016 per mail naar kempennoord@bosgroep.be of telefonisch op 014/85.90.16 Kostprijs: 25 euro

3 december 2016 Infowandeling ‘bebossing van landbouwgrond’ De familie Teughels uit Leest (Mechelen) heeft een sterke band met de natuur. In 2004 namen ze de beslissing om hun landbouwgronden deels om te vormen naar bos. Na advies van ANB kwam de boomsoortenkeuze vooral te liggen op eik en es. In 2006 en 2008 werden nogmaals bebossingen uitgevoerd. De familie Teughels was destijds zowat de grootste bebosser op landbouwgrond in Vlaanderen! In 2011 organiseerde Bosgroep Antwerpen Zuid hier een eerste infowandeling. Door de verschillende jaren van aanplant kan je bestanden en de bosontwikkeling mooi met elkaar vergelijken. Nu zijn we uiteraard benieuwd naar de ontwikkeling van deze percelen. Maak je op voor een interessante discussie rond bebossing van landbouwgrond, boomsoortenkeuze en bosontwikkeling!

Gids: Dhr. Johan Teughels (eigenaar) en Bosgroep Antwerpen Zuid Organisatie: Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Afspraak Zaterdag 3 december om 13.30 u Ten huize Teughels-Verhaegen, ca. 100 m van de Zennebrug, Pastoor de Heuckstraat 4, 2811 Leest (Mechelen) Inschrijven Meer informatie en inschrijving via Bosgroep Antwerpen Zuid, Tel. 03/355.09.40 email: antwerpenzuid@bosgroep.be

Werken met de kettingzaag.

De Bosgroep organiseert in samenwerking met Inverde elk jaar opleidingen om veiliger te werken met de kettingzaag. Inverde volgt de Europese Kettingzaagnormen (European Chainsaw Standards of ECS’s). Er zijn verschillende modules. De inhoud van elke module kan je vinden op de website van Inverde: www.inverde.be De prijzen van de cursussen zijn als volgt : Leden-boseigenaars : € 40.00 Leden-niet boseigenaars : € 120.00 Indien je interesse hebt om in de toekomst een ECS cursus te volgen, stuur dan alvast je gegevens per mail naar antwerpenzuid@ bosgroep.be (tel. 03/355.09.40) zodat we je meteen op de hoogte kunnen brengen van zodra de cursusdagen voor 2017 gekend zijn. Organisatie: Bosgroep Antwerpen Zuid in samenwerking met Inverde ECS 1 A 1 en 8 oktober Prinsenpark te Retie NOG 1 PLAATS ECS 1 C 6 en 7 oktober Prinsenpark te Retie NOG 2 PLAATSEN

Inschrijvingsstrook

Voor info neem contact op met antwerpenzuid@bosgroep.be of 03/355.09.40. Terug te sturen naar antwerpenzuid@bosgroep.be of via fax 03/355.09.45 of per post naar Bosgroep Antwerpen Zuid vzw, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Naam :..............................................................................................................................................................................................................................................

Adres :..............................................................................................................................................................................................................................................

Telefoon : ........................................................................................................................................................................................................................................

E-mailadres :...................................................................................................................................................................................................................................

 ECS1 A  ECS1 B  ECS2 A  ECS2 B  ECS2 C IK BEN …  Boseigenaar  Niet-Boseigenaar  Vrijwilliger van de Antwerpse Bosgroepen LID VAN BOSGROEP:  BGKN  BGZK  BGAZ  BGAN CURSUSCODE(S) :

20 | ACTIVITEITEN | Bosinfo

EVENEMENT

Dag van de Boseigenaar Woensdag 12 oktober vanaf 14 u

sport- en recreatiecentrum

de Lissenvijver in Geel Dankjewel boseigenaars voor jullie straffe inzet !

Kom samen genieten van de landduinenregio in Geel met de Antwerpse Bosgroepen ! We slaagden er in de afgelopen 7 jaar een 750 ha privébos landschappelijk en recreatief met elkaar te verbinden !

WANDELTOCHT o Start: om 14u (zal ongeveer 2 à 2,5 uur duren) o Info: In de wandeling zullen de deelnemers kunnen genieten van een Middeleeuws landschap dat tot heden goed bewaard is gebleven. De mensen zullen vol verwondering staan van de sprookjesachtige zeedennen, de statige Corsicaanse dennen en de weelderige Grove dennen. De wandeling is een juweeltje voor het oog en een balsem voor de ziel. o Kostprijs: gratis

YOGA in het bos o Start: om 15u (afspraak om 14.50u en zal ongeveer 1u duren) o Info: Transformeer vermoeidheid of spanningen op lichamelijk en mentaal vlak naar innerlijke rust en kracht.Onder professionele begeleiding beweeg en adem je op het ritme van de natuur. Inschrijven verplicht!

Vanaf 5 inschrijvingen gaat de sessie door. o Kostprijs: 5 euro, ter plaatse te betalen

Praktische info

MOUTAINBIKETOCHT over de Landduinenroute o Start: er kan doorlopend gestart worden tot 15.30u o Info: keuze uit 1 of 2 lussen (14,5 of 32,5 km) met animatie.

Huur ter plaatse (max. 30 fietsen. Reserveren: 014/30.27.36) en douchemogelijkheden o Kostprijs: huur van de fietsen

OLYMPISCHE HERFSTSPELEN o Start: er kan doorlopend gestart worden tot 16.15u o Info: Kom je Olympische talenten testen! Het bos heeft heel wat originele disciplines in aanbod. o Kostprijs: gratis

RECEPTIE LISSENVIJVER Tussen 16.30u en 18.30u sluiten we feestelijk af met een receptie in de Lissenvijver. Onze boseigenaars worden extra in de kijker gezet met de uitreiking van een gouden bosmedaille!

 Graag voor alle activiteiten inschrijven voor 6 oktober 2016  Inschrijven via online formulier http://goo.gl/yB3ayK, telefonisch (03/355.09.47) of via mail antwerpenzuid@bosgroep.be  Adres: Lissenvijver 10, 2440 Geel Bosinfo | EVENEMENT | 21  De startplaatsen kan je terugvinden op het kaartje dat u mee krijgt bij de inkom

WIST JE DAT ...

Voor u gelezen en opgezocht Onderzoek door het INBO naar de bosvitaliteit in Vlaanderen onlangs aan het licht bracht dat grove den veel kroon- en takbreuk heeft geleden (Sioen et al., 2016)? Het fenomeen doet zich vooral voor in de kempen en het noorden van de provincie Antwerpen. De oorzaak zou terug te leiden zijn naar forse sneeuwval op 27 december 2014.

Corsicaanse den had de sneeuwval beter doorstaan, maar heeft dan weer meer te lijden onder schimmelinfecties.

De oppervlakte natuur met een beheerplan in 2015 gegroeid is met 3.315 ha? Een mooi cijfer, opgemeten door het Agentschap voor Natuur en Bos. Het grootste aandeel in die groei is te noteren bij … bossen in privé eigendom. Je kan erop rekenen dat de Bosgroepen daar voor iets tussen zitten! (bron: VILT)

In een langlopend onderzoek door het INBO gebleken is dat de bosbodem zich op chemisch vlak begint te herstellen (Verstraeten et al., 2016). Twintig jaar inspanningen door boeren en industrie om emissies te beperken, werpen nu ook in het bos hun vruchten af.

Met name de verzuring evolueert in positieve richting. Die wordt sinds 1987 opgevolgd en om de twee weken gemeten in vijf Vlaamse bossen, waaronder domeinbos De Inslag (Brasschaat) en GewestbosNoord (Ravels).

Een niet te verwaarlozen oppervlakte van 12.334 ha waardevolle bossen in Vlaanderen zonevreemd is? Boerenbond stelde de Vlaamse beleidsmakers voor om deze bossen een groene bestemming te geven, maar dan ook deze oppervlakte ineens mee te tellen in de ruimtebalans opdat minder landbouwgrond aangesneden zou worden voor bebossing (bron: VILT).

Als afsluiter nog een grappige noot. Wist je dat …

Een van de oorspronkelijke bestanddelen uit Coca-cola bestond uit Kolanoten, afkomstig van de Kolaboom? Deze noten bevatten vrij veel cafeïne. In 1911 spande de Amerikaanse overheid een rechtszaak aan tegen Coca-cola opdat de cafeïne – en indirect dus de Kolanoot – uit het recept gehaald zou worden. Argumenten van de overheid waren niet mals. Overmatig gebruik op een school zou geleid hebben tot “wilde nachtelijke uitbarstingen, het breken met het schoolbeleid en zelfs onzedelijkheden” (bron: wikipedia). Noot van de redactie: Het is onzeker of de Kolanoot vandaag nog deel uitmaakt van het recept van Coca-cola :)

Referenties: Sioen G., Verschelde P. & Roskams P. 2016. Resultaten uit het bosvitaliteitsmeetnet (Level 1). Rapporten van het INBO 2016 (11672898). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.

VILT artikel: www.vilt.be/eigenaars-zorgen-voor-grootste-groei-in-beheerde-natuur VILT artikel: http://www.vilt.be/beste-bescherming-zonevreemde-bossen-is-bosbestemming Verstraeten A. et al. 2016. Increasing trends of dissolved organic nitrogen (DON) in temperate forests under recovery from acidification in Flanders, Belgium. Science of the Total Environment 553: 107-119.

Wikipedia artikel: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kolanoot

22 | WIST JE DAT ... | Bosinfo

ZOEKERTJES EN ADVERTENTIES

ZOEKERTJES Particulieren die bos, hout of tweedehands bosmateriaal zoeken of willen verkopen, kunnen hier gratis een zoekertje plaatsen. Via deze

rubriek komen geïnteresseerden met elkaar in contact. De bosgroep beperkt haar inbreng tot het geven van informatie en advies en waakt erover dat het zoekertje bosgerelateerd is. Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. Het zoekertje bevat maximum 200 tekens (incl. spaties). Het zoekertje verschijnt eenmalig in de Bosgazet. Als u het wil herhalen, dient u opnieuw een aanvraag in. De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop. De zoekertjes worden ten laatste op 15 mei, 15 augustus, 15 november of 15 februari naar antwerpennoord@bosgroep.be gestuurd. Een zoekertje bevat minstens volgende informatie: • Bos: ligging, oppervlakte, type bos (loof/gemengd/naald/populier), telefoon en/of e-mailadres • Hout: gemeente, staand/liggend/gekliefd, soort, hoeveelheid, prijs, telefoon en/of e-mailadres • Tweedehands machines/hulpmiddelen/veiligheidskledij: gemeente, beschrijving, merk, prijs, telefoon en/of e-mailadres Hebt u interesse? Ga dan zeker naar www.provincieantwerpen.be en druk in het vakje ‘zoeken’ het trefwoord “BOSGAZET” in en laat hier uw zoekertje en gegevens achter!

TE KOOP Te Koop: bosgrond 0,2135 ha Ginderbuiten – gemeente Mol Prijs: 3.500 euro Walgraeve Rony: 0475/42.09.65 walgraeve.rony@gmail.com

Te koop: Gemengd bos 0,3775 ha Kasterlee Prijs overeen te komen Karel Van Doninck 014/41.17.76 karelvandoninck@hotmail.be

Te koop: Gemengde bosgrond 0,2310 ha + 0,2340 ha te Herentals langsheen de weg genaam d "Bosbergen"; Herentals A 355A + 358 A Prijs: 3 euro/m² Anthonis Jan: anthonispersico@skynet.be

Te koop: Naaldbos 0,3029 ha Lichtaart, Kasterlee Prijs overeen te komen Jozef Meuws: 0498/15.82.53 jozef.meuws@telenet.be

Bungalow in naaldbos 0,6725 ha Ginderbuiten te Mol “Kalminksche Hoeve”, Langsheen Zuiderring via Lentestraat Prijs overeen te komen Stijn: 03/667.77.66 Gert 0479/27.90.53 info@verhuurbeheer.be

ADVERTENTIES Bedrijven die een advertentie willen plaatsen in de Bosgazet, kunnen het reglement en de prijzen opvragen op antwerpennoord@bosgroep.be. De advertenties moeten een meerwaarde zijn voor de boseigenaars in kader van bosbeheer of bosarbeid. Ze worden daarom gescreend of ze al dan niet bosgerelateerd zijn.

s Te koop: Dennen/gemengd bo 0 ha 0,9135 ha + 0,4435 ha + 0,409 Volmolenbaan te Mol Prijs overeen te komen Eddy Croes 0477/61.97.60

Te koop bosgrond 0,2561 ha Flikkersteert te Zoersel Prijs overeen te komen De Backer – Pelckmans: 0475/90.73.22

Bosinfo | ZOEKERTJES EN ADVERTENTIES | 23

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Mail: antwerpennoord@bosgroep.be Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98 Adj.-coördin.: Jan Valckx • 0472/45.19.70 Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94 Medewerkster: Britt Van Cotthem

Bosgroep Kempen Noord vzw Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.19 Fax.: 014/85.90.21 Mail: kempennoord@bosgroep.be Coördinator : Wim Boonen • 0474/74.17.31 Adj.-coördin.: Greeven Kevin • 0477/63.12.47

Chris Meeuws • 0478/45.51.38

Dennis Berckmans • 0472/50.05.11

Noor de Laat • 014/85.90.17

Joost Malliet • 0477/93.25.51 Medewerkster : Annick Vangenechten

Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25 Adj.-coördin.: Bert Van Gils • 0476/86.80.01 Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94 Medewerkster: Marleen Brosens

Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo Tel.: 014/27.96.57 Fax.: 014/27.96.69 Mail: zuiderkempen@bosgroep.be Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35 Adj.-coördin.: Pieter-Jan Swinnen • 0478/78.20.22

Jeroen Truyen • 0475/80.73.36

Hans Van Lommel • 0474/85.91.11 Medewerkster: Rebecca Himschoot

Medewerker terreinwerkzaamheden Chris Meeuws : 0478/45.51.38 Mail: chris.meeuws@provincieantwerpen.be

In samenwerking met:

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar onze leden en geïnteresseerden. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Bert Van Gils , Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Bosgazet: Schildesteenweg 99, 2520 Ranst , tel: 03/355.09.40, fax: 03/355.09.45, e-mail: antwerpennoord@bosgroep.be

website: www.bosgroepen.be