Bosgazet 46

BOSGAZET 046

INFORMATIEBLAD ANTWERPSE BOSGROEPEN

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT

|

N °46 |

A P R I L - M E I - J U N I 2018

Voorjaarsbloeiers in een loofbos op de Kempense Heuvelrug (Foto: Dennis Berckmans)

PB- PP B- 10770 BELGIE(N) - BELGIQUE

P608022

VOORWOORD

Beste bosliefhebber, Wij weten het al langer, maar niet voor iedereen is het duidelijk: het bos is een wezenlijk onderdeel van ons dagdagelijks leven. Het bos kwam de laatste maanden meermaals in het nieuws.

Er was de storm van 18 januari. Een storm van 10 Bft, met rukwinden in de provincie Antwerpen tot 100 km/u. Dat hebben we geweten als boseigenaar en als bosgroep. Niet enkel de zwakkere bomen gingen onderuit, ook stevige exemplaren waren het slachtoffer. Overal vielen bomen op wegen, huizen, elektriciteitsleidingen, afrasteringen, aanplantingen … Heel wat menselijke verhalen passeren de bosgroep. Verzekeringsmaatschappijen en houtkappers hebben er een hele kluif aan.

Dat hout van de omgevallen bomen als dood hout in het bos kan blijven liggen is goed voor het leven in het bos. Deels zal het ook in de houtkachels belanden. Daarover verschijnen artikels als ‘Houtkachels grootste bron fijn stof’ in de kranten. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) roept op om geen hout te stoken in kachels of haarden, omwille van de slechte luchtkwaliteit.

Zelf minister Schauvliege heeft er een mond van vol en belooft tegen het najaar premies voor de vervanging van je oude kachel. In het artikel in deze bosgazet op p. 6 kan je lezen dat stoken met brandhout helemaal geen slechte manier van verwarmen is, als je het op de correcte manier doet.

Gelukkig maar, want niets doet meer deugd als de knetterende warmte van een houtvuur na een prachtige boswandeling.

Stan Verschueren Voorzitter Bosgroep Kempen Noord vzw

Stan Verschueren Voorzitter Bosgroep Kempen Noord vzw

In dit nummer: pg. 3......... Over storm in het bos… pg. 6......... Verwarmen met hout zonder vervuilen pg. 8......... Dossier populier pg. 10....... BosgroepNieuws: nieuws per Bosgroep pg. 18....... Activiteiten en wandelingen pg. 19....... Zoekertjes

Digitale Bosgazet!

De Bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpennoord@bosgroep.be Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!

2 | VOORWOORD | Woord vooraf

Waarom

samenwerken met de Bosgroepen ?

In Vlaanderen is 60% van het bosareaal in privé-eigendom, maar de meeste eigendommen zijn kleiner dan 1 ha. Door deze enorme versnippering van kleine ‘minibosjes’ is het voor de boseigenaar financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege blijft. Wanneer verschillende boseigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de boseigenaars op al te veel kosten te jagen. Om deze samenwerking te stimuleren en te coördineren zijn de Bosgroepen vzw door de Vlaamse overheid in leven geroepen. In een Bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!

Wat kan de Bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan ons contacteren voor: • gratis en onafhankelijk advies • informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden • organisatie van wandelingen, cursussen en excursies; • hulp bij het aanduiden van dunningen; • hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en andere exoten; • hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en het opstellen van beheerplannen; • coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere boseigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

STORM IN HET BOS

Over storm in het bos…

Donderdag 18 januari 2018. In de voormiddag trekt een korte maar intense storm over West-Europa. De hoogste windsnelheden worden gemeten boven Nederland maar ook in Vlaanderen is het lang geleden dat het nog zo hard gewaaid heeft. Vooral de noordelijke helft van de provincie Antwerpen krijgt het zwaar te verduren.

We zien en horen rondom het bosgroepkantoor in Kasterlee tientallen bomen omvallen, geveld door de wind. Die middag lopen de eerste telefoontjes binnen van eigenaars met vragen over stormschade in hun bos. Wat betekent zo’n storm eigenlijk voor het bos? Mag of moet er opgeruimd worden? Wie is aansprakelijk bij schade?

Een storm maakt deel uit van de natuur en ons klimaat. Eens om de zoveel aantal jaar komt er een stevige storm voor die het landschap in een paar uur tijd gevoelig kan veranderen. De laatste grote storm dateert van 1990 waarbij in West-Europa duizenden hectare bos omwaaiden. Je kan zo’n storm beschouwen als een plotse correctie van de natuur. De effecten op het bos van de 18 januari storm zijn op sommige plaatsen heel ingrijpend. De algemene verwachting is dat er meer van dit soort stormen zit aan te komen door de klimaatsopwarming.

Vanzelfsprekend is het bijna onmogelijk te voorspellen welke bomen zullen omwaaien en welke niet. Er zijn echter wel een aantal factoren die het risico sterk kunnen beperken.

1. Het gebruik van standplaatsgeschikte soorten Het is belangrijk om de juiste boomsoort op de juiste plaats aan te planten. Als je met natuurlijke verjonging werkt is dit meestal het geval. Plant dus bijvoorbeeld geen beuk op natte gronden of zwarte els op een droge zandgrond. Bij de storm van 18 januari valt vooral de forse windval op van fijnspar, een soort die thuis hoort in het gebergte. Naaldhout zal in de winter uiteraard steeds kwetsbaarder zijn gezien de wintergroene kruin die meer wind vangt.

2. Je bos op tijd dunnen Windval komt zowel in gedunde als ongedunde bossen voor. Het is van belang op tijd te dunnen. Het wortelgestel krijgt zo de tijd en de ruimte om uit te groeien. Bossen die te laat gedund worden zijn gevoeliger voor wind omdat hun wortelgestel kleiner is. Bij deze storm valt dit vooral op bij grove en Corsicaanse den.

Bosinfo | STORM IN HET BOS | 3

STORM IN HET BOS

3. Het belang van bosranden en struikengordels Een bosrand maakt de overgang van open ruimte naar het bos geleidelijker. Hierdoor wordt een deel van de wind gebroken en vormt de bosrand dus een buffer voor het bos.

4. Preventief verwijderen van dode bomen, enkel langs wegen en constructies Wil je schade of overlast vermijden, kan je best regelmatig je bos eens checken op dode bomen langs de randen.

Dode bomen die bij vallen geen gevaar opleveren laten we beter staan met het oog op het ecologisch belang van dood hout.

5. Preventief verwijderen van overhellende bomen en plakoksels Is je bos regelmatig en voldoende gedund zullen er automatisch minder overhangende en bomen met plakoksels in staan. Doorgaans worden deze bomen bij een dunning mee verwijderd. Een plakoksel lijkt op een dubbele top of vork (zie foto). In het geval van een plakoksel duwen beide stamgedeelten elkaar weg door de groei. Deze plek is dus uiterst gevoelig voor afbreken.

6. Preventief doorzagen van tot in de kruin gegroeide klimop Klimop is ecologisch een interessante klimplant en gebruikt bomen om hogerop aan meer licht te geraken.

De klimplant wurgt zijn gastheer dus niet. Wanneer ze echter hoog in de kruin groeien, vangt de boom veel meer wind dan normaal. Bij minder vitale bomen kan dit een extra risico op windval betekenen.

Een omgewaaid bestand van fijnspar

4 | STORM IN HET BOS | Bosinfo

Een omgewaaide forse den met relatief klein wortelgestel

STORM IN HET BOS

Afgebroken oude beuk…

Wat te doen met omgewaaide bomen?

Bij velen leeft de drang om snel al het stormhout op te ruimen. Dit wordt ook geadviseerd voor bomen die hinder opleveren (vb. weg versperd) en bomen die direct gevaar kunnen opleveren (vb. ontworteld maar nog hangend over weg). Dit soort bomen mag onmiddellijk verwijderd worden mits melding per e-mail (aves.ant.anb@lne.vlaanderen.be) aan het Agentschap voor Natuur en Bos. Belangrijk te vermelden zijn eigenaar- en perceelgegevens, motivering en indien mogelijk foto’s.

Voor getroffen bomen die geen direct gevaar opleveren, moet je steeds een kapmachtiging aanvragen. Als je al een kapmachtiging hebt of je perceel in een bosbeheerplan vervat zit, mag het daarop vermelde dunningspercentage gekapt worden. Is het percentage omgewaaide bomen hoger, moet je hiervoor dus een kapmachtiging aanvragen.

Een uitgebroken plakoksel

Ecologische en economische effecten Net zo goed kan je ervoor kiezen om de omgewaaide bomen gewoon te laten liggen. In eerste instantie lijkt het bos veel slordiger maar ecologisch gezien kan het een meerwaarde zijn: extra dood hout, extra structuur, extra licht,… In de rechtopstaande wortelkluit van ontwortelde bomen kunnen dieren zich nestelen (vb. ijsvogel), de ontstane kuil kan interessant zijn voor amfibieën. Er is plek voor natuurlijke verjonging! Op die manier kan een storm dus een voordeel zijn!

Is het aandeel omgewaaide bomen zeer hoog, dan kan het beter zijn alles (te laten) opruimen en te verkopen.

Je kan hiervoor een exploitant contacteren en vragen het hout uit het bos te halen en het volume op te meten.

De vergoeding die je hiervoor kan krijgen is afhankelijk van soort, dikte, hoeveelheid en…. aanbod. En laat dat laatste nu net na een storm het minpunt zijn.

Het effect van de storm op de houtprijzen op lange termijn is nog niet duidelijk.

Aansprakelijkheid bij stormschade Als eigenaar van het bos blijft men steeds aansprakelijk voor materiële stormschade aan derden. Geadviseerd wordt om contact te nemen met de eigen verzekering en die van de gedupeerde. De bosgroep heeft zelf geen eigendom en kan dus nooit aansprakelijk worden gesteld. Ook niet in door de bosgroep beheerde percelen.

Bosinfo | STORM IN HET BOS | 5

VERWARMEN MET HOUT

Verwarmen met hout zonder vervuilen

Is hout stoken echt zo ongezond? We krijgen de laatste maanden regelmatig negatieve berichten te horen over houtverbranding. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) hanteert sinds kort zelfs een stookadvies (samen met het smogalarm) op dagen dat er veel fijn stof in de lucht zit. Dan wordt aangeraden om geen hout te stoken als bijverwarming of voor de gezelligheid. Veel mensen vragen zich daarom af of ze hun kachel nog mogen aansteken. Want we willen natuurlijk allemaal bijdragen aan een gezondere leefomgeving.

Maar is het dan echt zo vervuilend? Ja, hout stoken kan ongezond zijn, als je op een mistige, windstille dag vervuild, vochtig en hout in een oude, slecht geventileerde kachel steekt. Maar enige nuance is wel op zijn plaats: bij correct gebruik is een houtkachel een uitstekend milieuvriendelijk alternatief voor fossiele brandstoffen.

‘Houtkachels grootste bron fijn stof’, blokletteren de kranten met de regelmaat van de klok tijdens de koude wintermaanden. Soms lijkt het wel alsof de Vlaamse overheid een heksenjacht begonnen is tegen de eigenaars van houtkachels, en met uitbreiding ook de boseigenaars en de houtverkopers. De cijfers die de VMM communiceert zijn dan ook niet min: houtverbranding in Vlaan-

6 | VERWARMEN MET HOUT | Bosinfo

deren is verantwoordelijk voor 35% van de totale uitstoot van fijn stof, plus nog een flink percentage aan kankerverwekkende stoffen zoals dioxines en PAK’s. Het is zelfs zo dat 4 uurtjes de kachel aansteken even erg is als 600 km met een bestelwagen rijden. Reden genoeg dus voor paniek? Helemaal niet!

Stoken met brandhout is helemaal geen slechte manier van verwarmen.

Bomen nemen tijdens hun groeiproces naast CO2, nog heel wat schadelijke stoffen op uit de lucht.

Deze stoffen worden vervolgens vastgelegd in het hout. Onderzoek toonde aan dat de stadsbomen in Leuven zo jaarlijks 5 ton fijn stof uit de lucht zuiveren. Bij de verbranding van hout komt ook alleen maar vrij wat eerder door de boom is opgenomen, daarom wordt het stoken van brandhout als klimaatneutraal beschouwd. Als je daarbij nog kiest voor lokaal hout, bvb. uit je eigen bos, dan is de CO2-uitstoot op die manier heel beperkt. Maar liefst 86% minder, als je vergelijkt met hout dat bvb. afkomstig is uit Oost-Europa. Om het gebruik van lokaal hout zo veel mogelijk aan te moedigen, organiseren de Antwerpse bosgroepen elk jaar een brandhoutverkoop. Wie handig is met de kettingzaag, kan zijn eigen brandhout uit een bos in de buurt zagen.

Daarnaast hebben de bosgroepen ook veel aandacht voor duurzaam beheerde bossen: herbebossing door natuurlijke verjonging of aanplantingen. Dat maakt van hout een perfecte, hernieuwbare energiebron. En last but not least: stook droog hout in je kachel met een hoge calorische waarde. Nat hout zorgt voor een onvolledige verbranding en geeft meer as en fijn stof in de lucht. Kies ook voor hardhout zoals haagbeuk, eik, beuk en es. Dit brandt langer en geeft dus ook meer warmte.

Loofhout geniet de voorkeur boven naaldhout (meer roetafzetting in je schoorsteen). Absoluut te vermijden is geverfd, behandeld of geïmpregneerd hout. Daarin zitten lijmstoffen, die bij verbranding veel schadelijke stoffen vrijgeven.

Willen we de luchtvervuiling verminderen, dan moeten we uiteraard verder kijken dan alleen het brand-

VERWARMEN MET HOUT

hout. Zo moet je ten eerste een duidelijk verschil maken tussen de open haard en de houtkachel. Een houtkachel heeft sowieso een veel hoger rendement dan een open haard, dus daar gaat de voorkeur naar uit. Maar nog veel belangrijker is de ouderdom van kachel, want oudere toestellen stoten veel meer uit. Zorg ook voor een goede, gelijkmatige verbranding van het hout door een goed onderhouden en geventileerde kachel. En let op bij mistig en windstil weer, want dan blijft de rook in en rond je huis hangen. Maar dat geldt evengoed voor andere luchtvervuiling zoals uitlaatgassen en uitstoot van de industrie.

Wat kun je nog meer doen?

Zorgen voor meer bos, houtkanten en stadsbomen, om de effecten van onze verwarming op te vangen, want meer groen zuivert de lucht.

En daar zetten we ook volop op in via het bebossen van gronden en het duurzaam beheer van bos. Daarin spelen we al jaren een actieve rol in Vlaanderen. In het Klimaatakkoord van Parijs (2015) vormen bossen en bomen een belangrijke deel van de oplossing tegen de klimaatverandering. Bossen nemen immers veel CO2 op en kunnen op die manier de opwarming van de aarde een stuk tegengaan. Tegelijk vangen ze temperatuurstijgingen op door het bieden van schaduw en verkoeling. Nadien

zijn bomen perfect geschikt als hernieuwbare energiebron. Binnen de Europese energienormen van 2020 speelt brandhout zelfs een belangrijke rol. In vele Europese landen wordt houtverbranding gepromoot om de klimaatdoelstellingen te halen. Zo kan de consument in Frankrijk een deel van de aankoop van een gecertifieerde houtkachel aftrekken van de personenbelasting.

Conclusie: tegenwoordig is het perfect mogelijk om te verwarmen op hout zonder te vervuilen.

Als je gebruik maakt van duurzaam, lokaal en gedroogd hout is het een gezonde en groene brandstof. En met een geschikte kachel met een hoog rendement, kan je de uitstoot van fijn stof zo laag mogelijk houden. Verstandig stoken is dus vooral de boodschap.

Wat is fijn stof? deeltjes Fijn stof bestaat uit heel kleine eken spr We t. luch de die aanwezig zijn in t staa Dat 2,5.

PM en meestal over PM10 2,5 of 10 dan zijn ner voor deeltjes die klei een millimicrometer (duizendsten van , kunnen zijn n klei meter). Omdat ze zo en schaen long de in ze diep doordringen je iets Als . heid ond delijk zijn voor de gez over stal mee dat t hoort over fijn stof, gaa dat van n nne bro te PM10. De belangrijks tuin en dlan de r, fijn stof zijn het verkee ns. ude sho hui de bouw, de industrie en

Dit artikel werd overgenomen uit het herfstnummer 13.3 van de Bosbode, tijdschrift van de Oost-Vlaamse bosgroepen. Je kan het volledige artikel nalezen op http://www.knack.be/nieuws/ planet-earth/het-is-perfectmogelijk-om-te-verwarmen-ophout-zonder-te-vervuilen/articleopinion-806609.html

Bosinfo | VERWARMEN MET HOUT | 7

DOSSIER POPULIER

Dossier populier De populier, of in de volksmond “canada”, is bij veel mensen een gekende boomsoort. De meeste populieren zijn klonen. Dat betekent dat zij door de mens gemaakt zijn uit kruisingen van natuurlijk voorkomende populieren. De canadapopulier is één van die kruisingen. Hieronder lichten we populier wat nader toe.

Waar groeien populieren goed?

Voor de meeste populierenklonen moet de bodem een goede vochtvoorziening en een goede bodemrijkdom hebben. Snelgroeiende populieren hebben immers gedurende de vegetatieperiode (eind maart tot eind september) behoefte aan grote hoeveelheden water. Bij voorkeur bevindt de grondwatertafel in de vegetatieperiode zich tussen de 50 cm en de 2 m diep.

8 | DOSSIER POPULIER | Bosgroepnieuws

De vlakke wortelstelsels maken populieren gevoelig voor windval.

Vooral op gronden met hoge grondwaterstanden zitten de bomen niet goed in de grond verankerd. Om het risico op windworp te vermijden plant men op winderige plaatsen of bij hoge grondwaterstanden best geen snelgroeiende klonen. Snelgroeiende klonen vangen met hun grotere kronen meer wind en waaien dus sneller om. Tijdens de winterperiode hebben de populieren geen last van hoge grondwaterstanden.

Volume versus kwaliteit Populieren staan bekend om hun zeer snelle groei. Deze neemt snel toe na de aanplant, piekt als de bomen ongeveer 15 jaar zijn en neemt vervolgens ook weer snel af. Daarom worden populieren in verhouding met andere boomsoorten al op zeer jonge leeftijd gekapt. Op het hoogtepunt kan de groei op ideale bodems tot 30 m3/ha/jaar bedragen. De gemiddelde groeisnelheid over de gehele levensduur van de populieren bedraagt ongeveer 15 m3/ha/jaar en is sterk afhankelijk van de bodemkwaliteit.

In het algemeen worden populieren voor twee doeleinden gebruikt. De

DOSSIER POPULIER

bomen met een hoge houtkwaliteit worden als fineerhout verkocht.

Hierbij wordt het hout afgerold tot zeer dunne plakken en als afwerking op multiplex-platen geplakt. Bomen met een mindere kwaliteit worden meestal versnipperd of voor kleine toepassingen zoals lucifers of fruitkistjes gebruikt. Afhankelijk van de houtkwaliteit en omstandigheden van de exploitatie wordt populierenhout voor 25 – 45 euro/m3 verkocht.

Indien een eigenaar de houtkwaliteit van zijn bomen wilt verhogen kan hij ervoor kiezen om zijn bomen op te snoeien. Hierbij worden, als de bomen een diameter van ongeveer 10 cm hebben, een deel van de zijtakjes afgezaagd tot tegen de stam. De snoei gebeurt best in het voorjaar (half mei-half juli) omdat tijdens deze periode de wondjes het snelst dichtgroeien. Aangezien te sterke snoei de waterloten stimuleert, het kroonvolume vermindert en de groei afremt, wordt aangeraden om tijdens de eerste snoeibeurt tot 2 meter op te snoeien. Respectievelijk 2 en 4 jaar later wordt doorgaans tot 4 en 6 meter opgesnoeid.

Hierdoor zal het hout dat later bijgroeit zeer homogeen zijn en vrij zijn van dood hout. Bij het fineren van dit hout kan dan een zeer homogeen eindproduct verkregen worden van een hoge kwaliteit.

middel van sporen die met de wind meewaaien. Deze sporen infecteren in het voorjaar de lork die als tussengastheer fungeert. Door de snelle verspreiding via de wind is het zeer moeilijk om aantasting volledig te vermijden.

Er zijn momenteel geen roestresistente populierenrassen, alhoewel de veredeling zich hier wel lange tijd op heeft gericht. De beste manier om roest te vermijden is om de juiste kloon op de juiste bodem te planten, verschillende soorten klonen naast elkaar af te wisselen en tolerante klonen te gebruiken.

Populierenklonen Alle populierenklonen zijn kruisingen van drie soorten populier: De zwarte populier (Populus nigra) De Amerikaanse zwarte populier (Populus deltoĂŻdes) De West-Amerikaanse balsempopulier (Populus trichocarpa) In de loop der jaren werden verscheidene klonen ontwikkeld, waarbij elke kloon zijn specifieke eigenschappen heeft. Elke kloon krijgt een naam, vb. Muur, Koster, Grimminge, Gaver.

Voor je populier gaat planten bekijk je dus best welke kloon het best zal groeien op jouw perceel grond.

Aanplanting Populierenroest De meest voorkomende aantasting op populieren is populierenroest (Melampsora larici-populina).

De aantasting is te herkennen aan de oranje vlekjes op de onderkant van de bladeren die meestal in juni verschijnen. In het najaar verschijnen op de bovenkant van de aangetaste bladeren bruin-zwarte korstjes. Bij sterke aantasting kan het blad verdorren en voortijdig afvallen. Ernstige roestaantastingen zorgen voor aanzienlijke groeivermindering en vitaliteitsvermindering. Roest verspreidt zich door

Bij de aanplant van populieren worden doorgaans poten gebruikt.

Dit zijn 2-jarige bomen die aan de voet schuin afgezaagd worden. Op dit moment hebben de boompjes een diameter van 8 - 10 of 10 - 12 cm op 1 meter. Als deze poten geplant worden gaan zich weer nieuwe wortels vormen aan de voet van de poot. De plantgaten waar de poten in geplant worden hebben een diepte van 80 - 100 cm en zijn even smal als de poot. Na het planten is het belangrijk de plantgaten goed aan te aarden. Hierdoor, en door de poten diep te planten, vermindert de windgevoeligheid van de jonge boompjes.

Een nadeel van deze manier van planten is dat ze niet in aanmerking komen voor herbebossingssubsidies.

De aanplant gebeurt best in het najaar, voor de strenge winter invalt, of in het vroege voorjaar zodra de vorst uit de grond is (begin maart tot half april). Op plaatsen waar vraatschade te verwachten is, worden de poten best in het vroege voorjaar en met wildbescherming geplant. Voor konijnen moet deze bescherming 60 cm hoog zijn, in gebieden waar reeĂŤn zitten best 120 cm.

Voor de productie van zware stammen worden plantverbanden van minimum 8 x 8 m gebruikt. Door deze wijde plantverbanden staan de bomen meteen op hun definitieve afstand en moet er niet meer gedund worden. Om het roestrisico te beperken kan met plantverband 10 x 10 m gewerkt worden. Hierdoor is er een betere luchtstroom tussen de bomen waardoor de bladeren sneller opdrogen en de verspreiding van roest vertraagd wordt. Indien er tussen de populieren een onderetage geplant wordt, kan met een plantverband van maximum 12 x 12 m gewerkt worden. Bij ruimere plantverbanden zullen de populieren dikkere zijtakken maken wat de houtkwaliteit vermindert, tenzij er opgesnoeid wordt.

Om de ecologische- en visuele waarde van het bos te verhogen kan gekozen worden om tussen de populieren struiksoorten te planten. Op deze manier kan brandhout gewonnen worden door de struiksoorten periodisch af te zetten en zullen dieren zoals vogels, vlinders en insecten zich thuis voelen in het bos zonder dat de populieren aan productiviteit verliezen.

Dit artikel is een samenvatting uit een infobrochure van de Oost-Vlaamse bosgroepen. Voor meer informatie, contacteer je bosgroep!

Bosgroepnieuws | DOSSIER POPULIER | 9

BOSGROEP KEMPEN NOORD

Aanplant speelbos Westmalle!

In maart organiseerde Bosgroep Kempen Noord de heraanplant van een speelbos in Westmalle.

Een ouder en onaantrekkelijk dennenbos werd in het najaar van 2017 gerooid om plaats te maken voor een frissere versie met loofbomen. De bedoeling is om dit perceel weer snel in een groene jas te steken. De keuze is daarom ook gevallen op snelgroeiende soorten zoals berk, olm, esdoorn en kastanje zodat op relatief korte tijd je weer het gevoel zal hebben in een ‘echt’ bos te staan.

Het spreekt vanzelf dat voor de aanleg van een speelbos er voldoende aandacht aan het aspect ‘spelen’ besteed moet worden. Hiervoor werd ten rade gegaan bij de gemeente Malle die op de hoogte is van de noden en opmerkingen van de lokale jeugd. Samen met boswachter Werner Van Hove kon zo een plan uitgetekend worden waarin iedereen zich kon vinden.

Een deel van het bos is vlaksgewijs aangeplant. Hier zal snel een dichtbegroeid bos ontstaan. Langs de perceelsranden plantten we voor het grootste deel struiksoorten. Zij zullen op termijn een bosrand vormen: deze beperkt de inkijk en eventuele overlast naar buren. Bovendien geeft de bosrand ook een ecologische meerwaarde aan het speelbos.

In een ander deel van het bos werden 5 kloempen geplant met daarrond een wildraster. Zo zal de aanplant beschermd worden tegen het wild én spelende kinderen.

Tussenin blijft nog genoeg ruimte om te spelen en voor natuurlijke verjonging.

Om het geheel aantrekkelijker te maken om in te spelen werden een aantal liggende beukenstammen voorzien, alsook een heksenkring met een aantal kleinere stammetjes. Een klein deel van het perceel zal open terrein blijven door er jaarlijks twee keer te maaien.

Veel afwisseling en speelplezier verzekerd dus in dit nieuw aangeplante speelbos!

Oproep eenmalige subsidie voor investeringen (ANB) Het Agentschap voor Natuur en Bos doet een jaarlijkse oproep voor een aantal subsidies: Projectsubsidie natuur.

Bijdrage aan de Europese natuurdoelstellingen.

Gedetailleerde info op https://www.natura2000.vlaanderen.be/projectsubsidies-natuur

Projectsubsidie voor de aankoop van te bebossen grond Stimuleren van nieuwe bebossingen in Vlaanderen. https://www.natuurenbos.be/projectsubsidies-aankoop

Projectsubsidie voor de uitvoering van eenmalige inrichtingswerken die de sociale functie van een terrein bevorderen.

Stimuleren van de toegankelijkheid in goedgekeurde natuurbeheerplannen type 2,3 en 4. https://www.natuurenbos.be/projectsubsidies-openstelling De aanvragen voor deze subsidie moeten bij het ANB binnenkomen ten laatste op 30 april 2018. Wenst u één van deze subsidies aan te vragen, kan u bij de bosgroep terecht voor advies.

10 | BOSGROEP KEMPEN NOORD | Bosgroepnieuws

BOSGROEP KEMPEN NOORD

Opstart boscomplex Kaliebeekvallei Gemeente Kasterlee, Stad Turnhout, Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete vzw en Bosgroep Kempen Noord vzw slaan de handen in elkaar. De komende jaren werken we aan de kwaliteit van de bossen en natuur in de vallei van de Kaliebeek. Het boscomplex strekt zich uit van het deelgebied Winkelsbroek in Turnhout tot aan de Balderij en het Rielenbroek in Kasterlee.

Deze vallei verbindt beide gemeentes en vormt een prachtig natuurgebied waar kleinschalige graslanden, moerasbossen en waterpartijen elkaar afwisselen.

Daarom maakt het ook deel uit van het Europese Natura 2000-netwerk. In dit waardevolle gebied beheren ook veel privé-eigenaars een stukje natuur. Deze mensen willen we de komende maanden en jaren graag bijstaan.

Daarom organiseerden we op 25 november een infowandeling voor de eigenaars in het gebied. We bezochten enkele percelen waar de resultaten van onze samenwerking stilaan zichtbaar worden. Met steun van de Vlaamse overheid herstelden we de afgelopen jaren enkele waterpartijen. De eigenaars hebben immers recht op subsidies voor de ecologische inrichting van hun terreinen. Met het nieuwe natuurbeheerplan is er ook financiële steun voor het jaarlijks terugkerende beheer.

De 33 aanwezigen zagen dat het goed was en genoten zelfs van een straaltje winterzon die de grauwheid doorbrak.

Een straaltje winterzon tijdens de wandeling.

Wilt u ook iets moois maken van uw stukje natuur in de Kaliebeekvallei? Dan is dit project voor u!

Heeft u ondersteuning nodig bij het beheer van uw terrein, bij het opstellen van een beheerplan, bij het realiseren van Europese natuurdoelen? Heeft u recht op subsidies? Met al deze vragen helpen wij u graag verder.

Interesse? Neem snel contact op met Bosgroep Kempen Noord!

Groenafval uit het bos!

Als bosgroepmedewerker kom je beroepsmatig op heel wat prachtige plekken in natuur en bos. Het stemt ons dan ook droevig wanneer we soms diep in bossen recente en minder recente sluikstorten tegenkomen.

Het probleem van zwerfvuil en sluikstort is hardnekkig en blijkt in de praktijk erg moeilijk te bekampen.

Daarnaast bestaat er ook nog het probleem van storten van groenafval in bos- en natuurgebieden. Dit lijkt op het eerste zicht minder erg en veel mensen doen dit uit onwetendheid. Men denkt dat het groenafval wel composteert en dat het zelfs een verbetering van de bodemvruchtbaarheid inhoudt.

Er zijn echter enkele redenen waarom je je groenafval beter NIET naar het bos brengt:

❏ Een sluikstort trekt andere sluikstorters aan. ❏ De kans bestaat dat sommige plantenresten afkomstig uit het sluikstort een eigen leven beginnen leiden en gebieden waar ze eigenlijk niet thuishoren inpalmen.

Denk maar aan bamboe, Japanse duizendknoop, maagdenpalm, gele dovenetel, brandnetel,… ❏ Groenafval composteert traag en er blijft dus lang een visuele vervuiling.

Een te plotse aanrijking van de bodem kan averechts werken waardoor bramen kunnen profiteren.

Beter is dus om je tuin- en groenafval thuis te composteren of in het containerpark af te leveren!

Indien u een sluikstort op uw perceel ontdekt, kan u dit best melden bij de lokale politie.

Deze kranige yucca, een tuin- en kamerplant, groeit na zijn dumping in het bos gewoon verder…

Bosgroepnieuws | BOSGROEP KEMPEN NOORD | 11

BOSGROEP ZUIDERKEMPEN

Eerste dunning bij QD-beheer rendabel met oesterzwammen

Enten van geschilde populieren om QD-boom ruimte te geven

Achter De Wereld in Herselt, het begin van het natuurgebied De Langdonken. In 2011 is hier een omvormingskapping gebeurd van populieren. Nadien zijn er zomereiken aangeplant met daartussen natuurlijke verjonging van zwarte els, boswilg, ruwe berk, schietwilg en populier. 7 jaar later staan er fantastische kwaliteitsbomen van zwarte els, ruwe berk en populier met daartussen kleine zomereiken die stilletjes doorgroeien. Bij lichtboomsoorten (pioniersoorten) moet je bij QD snel ingrijpen. Het moment dus voor het selecteren en vrijstellen van QD-bomen in deze pioniersoorten.

Door de jonge leeftijd van de bomen is deze eerste dunning weinig rendabel. De verkoop van deze dunning als brandhout zou weinig opleveren door een kleine diameter van deze bomen (gem. diameter 6 à 7 cm, voor populier iets meer). De place to be voor een experiment met andere financieringsmiddelen van deze eerste dunning.

Bij de vrijstelling heeft Bosgroep Zuiderkempen alle populieren die gekapt moesten worden om de QDbomen ruimte te geven op meter laten zagen. Om een alternatieve

inkomst te krijgen van deze eerste dunning hebben we deze populieren stammen gebruikt als voedingsbodem voor het telen van gewone oesterzwammen (Pleurotus ostreatus). Daarnaast zijn als experiment enkele populieren geringd en geënt met pluggen. Dit om te kijken wat het effect is van de pluggen op dood staand hout.

In totaal zijn er op 1 ha bos 20 QD-bomen (15 zwarte els, 4 populier, 1 ruwe berk) geselecteerd, daartussen is nog plaats om de jonge eiken ruimte te geven om door te groeien. Bij het vrijstellen van deze QD-bomen zijn ongeveer 90 meterstammen populier apart gehouden als entbasis voor de oesterzwammen (diameter 10-30 cm). Deze stamstukken zijn geënt met pluggen met Oesterzwam-mycelium (www.mycobois. be). Deze stammen zijn opgestapeld, afgedekt tegen wind en kunnen nu rusten zodat het mycelium de hele

Enten van populierenstamstuk met pluggen

stammen kan doorgroeien. In augustus zullen deze stamstukken rechtgezet worden (ongeveer 10-15 cm in de grond ingegraven). Vanaf september-oktober zullen de eerste vluchten oesterzwammen starten.

Om de onrendabele dunning te financieren zullen deze populierstamstukken met oesterzwammen verkocht worden op een lokale landbouwbeurs en via de Bosgroepwebsite.

Stapel geënte populierenstamstukken welke afgedekt worden tegen wind met een waterdoorlatenede doek en houten schutselpluggen

Dit project werd mede mogelijk gemaakt door cofinanciering uit Platteland Plus, bestaande uit middelen van Vlaanderen en provincie Antwerpen.

12 | BOSGROEP ZUIDERKEMPEN | Bosgroepnieuws

BOSGROEP ZUIDERKEMPEN

Passie voor hout Onder onze leden van de Bosgroep Zuiderkempen zitten vele houtliefhebbers en houtbewerkers, maar daar steekt Omer toch wel met kop en schouders bovenuit. Daarom werden we in zijn atelier uitgenodigd om zijn creaties te bewonderen.

Van kindsbeen is Omer gepassioneerd door hout en alles wat ermee gemaakt kan worden. Onze rondleiding begon dan ook met de oorlogsvliegtuigjes die hij tijdens de Tweede Wereldoorlog perfect namaakte met behulp van houten kaasdoosjes.

Over de jaren heen zijn zijn houtbewerkingskunsten geëvolueerd van het maken van schalen, tot klokken versierd met bijzonder delicate houten bloemen, tot het creëren van prachtige houten hoeden.

Na de ontzettend boeiende rondleiding door zijn atelier kregen we ook

zijn werkplaats te zien. Tussen de stapels hout vielen vooral de zelfgemaakte gereedschappen ons op. Door zijn jarenlange ervaring in houtbewerking weet Omer als geen ander wat voor type gereedschap hij nodig heeft om perfectie na te streven. Zo past hij zijn slijpschijven zelf aan tot de gewenste vorm en maakt hij zijn eigen schuurmachines.

Wat ons vooral zal bijblijven van het bezoek is zijn enthousiasme wanneer hij een houten kunstwerk in zijn handen heeft en het verhaal erachter verteld. Al zijn creaties hebben een uniek verhaal en het werken met de verschillende houtsoorten wordt door hem telkens op een andere manier beleefd. Van bepaald houtsoorten wordt hij zelfs ‘high’ (om het in zijn woorden te zeggen) doordat het zo’n fantastisch hout is en er zulke mooie creaties van gemaakt kunnen worden. Wij gingen alvast onder de indruk en geïnspireerd

naar huis met een houten aandenken van een charmante houtkunstenaar. Bedankt Omer!

Aanplanting buurtbos met school: een groot succes Op vrijdag 23 februari werd het buurtbos te Noorderwijk aangeplant met de hulp van de leerlingen van basisschool ’t Klavertje.

De koude temperaturen hielden de kinderen niet tegen om er een groot succes van te maken.

Met meer dan 120 waren ze, de leerlingen van basisschool ’t Klavertje die paraat stonden om het buurtbos in Noorderwijk te Herentals aan te planten. Met de botten aan en de kleine schoppen in de handen konden ze niet wachten om aan de slag te gaan.

Maar goed ook, want in totaal moesten er maar liefst 950 boompjes aangeplant worden. Gelukkig werden op voorhand de plantgaten al wel gemaakt d.m.v. een grondboor. Er werd voor gekozen om vijf verschillende soorten aan te planten: winteren zomereik, haagbeuk, winterlinde en boskers. Om aan te duiden waar

De kinderen hard aan het werk

welke soort moest komen werden er stokken met verschillende kleuren gebruikt zodat de kindjes duidelijk konden zien in welk plantgat ze welke soort moesten zetten. Na een korte inleiding over hoe ze de boompjes moesten aanplanten, gingen de kindjes aan de slag onder begeleiding van de vrijwilligers van de Bosgroep. De leerlingen gingen per twee aan de slag; de ene hield het boompje vast en de andere deed de grond rond de wortels. De koude hield de kinderen niet tegen om het nieuwe bos aan te planten. In een mum van tijd waren de boompjes aangeplant en konden de kindjes genieten van een lekker kloempensapje en een koekje. Het werd een groot succes!

Dit project werd mede mogelijk gemaakt door cofinanciering uit Platteland Plus, bestaande uit middelen van Vlaanderen en provincie Antwerpen.

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ZUIDERKEMPEN | 13

BOSGROEP ANTWERPEN NOORD

Eco2eco-symposium in Nederland Elk jaar sinds 1997, houden de Nederlandse Bosgroepenop de laatste zaterdag van februari hun eigen rondhoutveiling.

Deze is een groot succes en het volume hout dat er wordt aangeboden is geleidelijk aan gestegen van 300 naar 1200 kubieke meter. In het kader van Interreg project eco2eco, werd hierover op 22 februari een mini-symposium gehouden en Bosgroep Antwerpen Noord was erbij.

Het centrale vraag van het symposium was: Gaan de productie van kwaliteitshout en toenemende biodiversiteit samen? Robert Van Eerden van Bosgroep Zuid Nederland leidde de dag in.

De Nederlandse Bosgroepen hebben grotendeels vergelijkbare taken als de Belgische, met het verschil dat zij ook

binnen de thema’s recreatie, landschap en erfgoed actief zijn. Ze werken dus breder dan wij in Vlaanderen. Daarnaast staan ze ook in voor de houtcertificering en organiseren ze dus jaarlijks een rondhoutveiling in Arnhem.

Op deze veiling worden kwaliteitsstammen van diverse soorten aangeboden, van Amerikaanse eik tot zwarte els. Er lagen dit jaar zelfs enkele stammen bij. Niet al dit hout komt in aanmerking als zaaghout, maar vaak zijn bijvoorbeeld kunstenaars meer geïnteresseerd in uniek, karaktervol hout dan perfect rechte stammen.

De stammen van echte topkwaliteit worden echter niet in Arnhem geveild, die brengen meer op bij de fineerveilingen in Duitsland of Frankrijk.

Waarom kiest men dan toch om zelf een veiling organiseren? Ten eerste is het door de toenemende bosleeftijd moge-

lijk geworden om voldoende kwaliteitshout te leveren. De opbrengst van kwaliteitshout kan voor beheerders een belangrijke bron van inkomsten zijn, die duurzamer en stabieler is dan schommelende subsidies. Ook de vraag naar lokaal kwaliteitshout neemt toe, nu tropisch hout minder populair wordt. Door het hout binnen Nederland te veilen, worden natuurlijk de transportkosten beperkt en ook de CO2-uitstoot blijft zo lager. Dit is ook deel van de waarde van het kwaliteitshout: Omdat het langer groeit, is de netto opslag van CO2 groter dan bij industriehout.

Wat een stam opbrengt op de veiling is afhankelijk van de kwaliteit en de zeldzaamheid. De kwaliteitsscore wordt bepaald door opgeleide veilingmeesters. De belangrijkste criteria zijn: boomsoort, groeivorm, takkigheid, gezondheid en diameter. Globaal genomen brengt een rechte, gladde, dikke stam zonder insectenvraat of schimmelaantasting het meest op.

Maar er zijn altijd uitzonderingen, bv. ziektes die bepaalde gewenste tekeningen in het hout geven, waardoor het voor een bepaalde toepassing heel waardevol kan worden.

De waarde blijft dus een subjectief en marktgevoelig begrip, waardoor er bij de organisatie van de veiling heel wat vakmanschap en kennis komt kijken.

Uiteindelijk wordt de waarde van het hout bepaald door het bosbeheer van de levende boom. Als kwaliteitshout een beheerdoel is, is het daarom essentieel om aan microbeheer te doen, afgestemd op de ecologische situatie van potentiële kwaliteitsbomen. Hierbij spelen licht, bodemsamenstelling en waterhuishouding de grootste rol.

Diameter en groeivorm zijn belangrijke kwaliteitskenmerken (foto: Guy Mattheeussen) 14 | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | Bosgroepnieuws

Bosecoloog Bart Nyssen gaf vervolgens een toelichting over de ecologische waarde die de productie van kwaliteitshout heeft voor de biodiversiteit.

Hij spitste zich toe op bosherstel op zandgronden, een thema dat voor onze bosgroep zeer relevant is. De oersituatie van bossen op zandgrond bestond

BOSGROEP ANTWERPEN NOORD

uit eiken-lindebossen die zichzelf op de arme bodems in stand konden houden door middel van een nutriëntenpomp.

Soms ziet hoogwaardig hout er anders uit dan je zou verwachten (foto: Guy Mattheeussen)

Dit wil zeggen dat de noodzakelijke mineralen en voedingstoffen voor de vernieuwing van het bos continu gerecycleerd worden via de jaarlijkse afbraak van bladeren in de herfst. Dit is een situatie die vergelijkbaar is met tropisch regenwoud, waar ook bijna alle nutriënten aanwezig zijn in de planten zelf, met heel weinig reserves in de bodem en een strooisellaag die snel verteerd wordt tot humus. Dit ecosysteem is in onze streken in het verleden verstoord door het grootschalig vellen en afbranden van bossen, waardoor de voedingsstoffen uitspoelden of verbrandden. Dit verarmde het landschap en verzuurde de bodem tot er enkel nog zeer gespecialiseerde heidevegetaties op konden groeien. Omdat deze unieke natuurwaarden zeer zeldzaam zijn, worden er nu grote investeringen gedaan om ze te beschermen, maar de vraag rijst of dit economisch te verantwoorden is, nu de schapenteelt de heide niet meer in stand houdt. Grote stukken heide zijn in de laatste honderd jaar terug bebost, maar dan met dennenbossen die op de verarmde grond

kunnen groeien en hout leverden voor onder andere de mijnbouw. De naalden van deze aanplanten hebben de grond echter nog verder verzuurd, waardoor de biodiversiteit verder bleef afnemen. Nu engageren veel eigenaars zich om terug eiken aan te planten, maar die hebben het vaak heel lastig op deze verschraalde bodems, waar de waterhuishouding vaak ook niet meer stabiel is. Als er dan ook nog wildgroei van rododendron aanwezig is, verzuurt de bodem nog verder en wordt het bos zo donker dat er nagenoeg geen natuurlijke verjonging meer plaatsvindt. Mogelijk is dit een factor die bijdraagt aan de eikensterfte die we in Antwerpen noord vaak moeten vaststellen.

Hoe kunnen we deze cyclus van verzuring en verarming doorbreken en terug komen tot een biodivers bos dat zichzelf in stand kan houden?

De sleutel is het herstellen van de nutriëntenpomp: Door terug een goed gebufferde bodem vol leven te creëren, kan het aantal soorten (bomen, maar ook kruiden en struiken) toenemen, waardoor ook de rest van het voedselweb zich kan herstellen en het bos zichzelf kan verjongen zonder nood aan dure ingrepen. Voor het herstellen van een gezonde bodem, zijn bomen met makkelijk verteerbare bladeren essentieel. Dit zijn onder andere linde, esdoorn, haagbeuk en berk. Er zijn echter ook een aantal exotische soorten die deze rol kunnen vervullen, bijvoorbeeld Amerikaanse vogelkers en robinia. Hoewel Amerikaanse vogelkers momenteel veel te dominant aanwezig is, kan, met het juiste beheer de nutriëntencyclus hersteld worden en de dominantie van de invasieve soorten gebroken worden. Dit doet de productiviteit van het bos toenemen.

Hoe gaat dit dan samen met de productie van kwaliteitshout?

Door te kiezen voor een lange termijnaanpak en een selectie van verschillende boomsoorten die elkaar

aanvullen op ecologisch vlak, kunnen we meer op niveau van de individuele boom werken. Hierbij concentreren we de investeringen in een beperkt aantal bomen, die hout van hoge kwaliteit kunnen opleveren, terwijl de rest van het bos zich spontaan ontwikkelt. Deze aanpak zorgt voor meer verschillen in leeftijd en licht op de bosbodem, wat de biodiversiteit ten goede komt. Om het bos echter zo gezond te krijgen dat het zichzelf in stand kan houden en verjongen, moet dit beheer zeer lang volgehouden worden. We spreken over honderden in plaats van tientallen jaren. Daarom is het belangrijk dat het beheer kan steunen op duurzame houtproductie in plaats van afhankelijk te zijn van eenmalige subsidies.

Bart Nyssen, bosecoloog en bio-econoom (foto: Guy Mattheeussen)

De combinatie van snel- en traaggroeiende soorten, met een hoge opbrengst in een beperkt aantal bomen, vormt de perfecte financiële drager voor een biodivers, duurzaam bos.

We sloten de dag af op de Rolbaan waar de rondhoutveiling plaatvindt.

Het was er bitter koud, maar de zekerheid dat kwaliteitshout, afkomstig uit duurzaam beheerde bossen, niet in de kachel zou verdwijnen, was hartverwarmend.

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN NOORD | 15

BOSGROEP ANTWERPEN ZUID

Prachtig jong bos in volle ontwikkeling. Foto: Martine Van Goethem

Natuurontwikkeling in de Reukens Landschap ‘de Reukens’ is gelegen in Aartselaar en bestrijkt ca.

110ha, gelegen tussen de E19 en de A12. Er is een Gemeentelijk Ruimtelijk UitvoeringsPlan opgemaakt (G-RUP) dat voorziet in natuurontwikkeling van het volledige gebied. Intensieve landbouw zal op termijn plaats moeten maken voor hoofdzakelijk nieuw bos en in beperkte mate extensieve landbouw op graslanden langsheen de centraal gelegen Wullebeek.

Bosgroepvrijwilligers en – medewerkers kregen eind januari een rondleiding door Wouter Huygens van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Het afgelopen decennium zijn er al diverse bosaanplanten gebeurd. In de toekomst gaan er nog meer gebeuren want bos is het einddoel op maar liefst 80%, bij benadering, van de oppervlakte. De jonge aanplantingen bleken al mooi uit de startblokken geschoten, maar ook een voormalig landbouwperceel dat spontaan verbost was moest niet onderdoen qua diversiteit en groeikracht!

Het ANB voert in samenwerking met de gemeente een actief aankoopbeleid. Op het moment van schrijven is 28ha in eigendom en nog 1ha extra in beheer. Twee derde hiervan is bebost, verder vinden we er nog een fauna-akker van 0,58ha en een hoogstamboomgaard van

0,64ha. De uitgerasterde losloopzone voor honden van 0,5ha is nu al druk bezocht. De overige oppervlakte in eigendom bestaat uit weides en hooilanden.

Natuurontwikkeling met poel.

Foto: Martine Van Goethem

Sommige bospercelen worden beheerd volgens het QD principe, waarbij toekomstbomen volledig worden vrijgesteld. Het moment van eerste vrijstelling is reeds aangebroken. Het ANB heeft hier een goede samenwerking kunnen opzetten met de Zoo van Antwerpen die maandelijks enkele tonnen aan takken en twijgen kan gebruiken voor de dieren. Een mooi voorbeeld van een win-win situatie!

Dit gebied toont dat nieuwe natuurontwikkeling – zelfs op een schaal van 100 hectare – nog steeds mogelijk is in Vlaanderen. We zijn benieuwd naar hoe dit gebied er uit zal zien binnen enkele decennia!

Spontaan verbost perceel (achtergrond) en een jonge aanplant (voorgrond).

16 | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | Bosgroepnieuws

BOSGROEP ANTWERPEN ZUID

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw bestaat

10 jaar!!

De boom van onze Bosgroep heeft ondertussen 10 jaarringen.

U bent van harte uitgenodigd op ons verjaardagsfeest!

Zondag 29 april 2018, 11u Vrieselhof, Schildesteenweg 99, Ranst

We starten om 11u met de Algemene Vergadering waarin we terugblikken naar het tienjarig bestaan, maar ook vooruitblikken naar uitdagingen en nieuwe projecten. De jaarrekening en de begroting worden toegelicht.

Rond de middag wordt een broodjeslunch aangeboden.

U kan dan genieten van een informatieve bosmarkt en demonstraties.

Om 13.30u starten we met gegidste wandelingen in thema van natuur, erfgoed en het nieuwe beheerplan in en rond het Vrieselhof.

Rond 15u verzamelen we terug aan het kasteel Vrieselhof waar de verjaardagstaart wordt aangesneden onder muzikale begeleiding. U kan tijdens een drankje kennismaken met collega-boseigenaars.

Inschrijven is gratis en kan per mail naar antwerpenzuid@bosgroep.be of per telefoon op 03 355 09 40.

Vermeld duidelijk wie u bent en met hoeveel personen u aanwezig zal zijn op :  AV  lunch en bosmarkt  wandeling  feest

Bosgroepnieuws | BOSGROEP ANTWERPEN ZUID | 17

ACTIVITEITEN/CURSUSSEN

ECS in 2018 De Bosgroep organiseert in samenwerking met Inverde elk jaar opleidingen om veiliger te werken met de kettingzaag.

Inverde volgt de Europese Kettingzaagnormen (European Chainsaw Standards of ECS’s). Er zijn verschillende modules. De inhoud van elke module kan je vinden op de website van Inverde: www.inverde.be.

Dit jaar zijn de data als volgt : -ECS1 op 29 september 2018 en 6 oktober 2018 in het Prinsenpark van 9 tot 16u.

-ECS1 op 13 en 20 oktober in de regio Antwerpen van 9 tot 16u.. (cursuscode=ECS1) -ECS 2 op 25 en 26 oktober 2018 in Kamp C te Westerlo, van 09u tot 16u. (cursuscode=ECS2) -ECS 3 op 10 en 17 november 2018 in het Prinsenpark te Retie, van 09u tot 16u. (cursuscode=ECS3) DE PRIJZEN VAN DE CURSUSSEN ZIJN ALS VOLGT : LEDEN-BOSEIGENAARS : 40,00 euro LEDEN-NIETBOSEIGENAARS : 120,00 euro Inschrijven : Via mail: antwerpenzuid@bosgroep.be Telefonisch: 03/3550940 U vermeldt dan de cursuscode, uw naam, van welke bosgroep u lid bent en uw contactgegevens.

Indien u interesse hebt in toekomstige ECS-cursussen, dan kan u zich eveneens aanmelden via antwerpenzuid@bosgroep.be

Studiereis bosbeheer naar Algemene vergadering Bosgroep Zuiderkempen vzw Slovenië Alle leden van de Bosgroep Zuiderkempen vzw zijn van harte uitgenodigd op de jaarlijkse algemene vergadering die zal doorgaan op dinsdag 17 april om 19u00 in de Zoerla in Westerlo, Gevaertlaan 1, 2260 Westerlo. Gelieve de datum vrij te houden in de agenda. Een persoonlijke uitnodiging volgt nog.

Organisatie Bosgroep Zuiderkempen vzw Afspraak Dinsdag 17 april 2018 om 19u00

Wandeling door de Beverdonkse Heide in Retie

In dit prachtige boscomplex gelegen op de oostelijke uitlopers van de Kempense zandduinengordel en grenzend aan de vallei van de Witte Nete is de bosgroep reeds 20 jaar actief. Intussen zijn door het wegwerken van achterstallig beheer de bossen sterk veranderd, en kunnen we met de aanwezige natuurlijke verjonging aan de slag voor de toekomst. De komende jaren zal er ook gewerkt worden rond natuurherstel. Omdat dit jaar het beheerplan wordt opgevolgd is dit een mooie gelegenheid om nog eens op verkenning te gaan in de Beverdonkse bossen. De wandeling loopt over droge bospaden.

Mits de zon ons goedgezind is kunnen we nog wat napraten op een gezellig terras.

Gids Chris Meeuws Organisatie Bosgroep Kempen Noord Afspraak Zondag 10 juni om 9u30 aan taverne het Meulezicht, Watermolen 10 te Retie. Einde rond 11u30.

Inschrijven Gelieve je deelname te bevestigen op kempennoord@bosgroep.be of 014/859019.

18 | ACTIVITEITEN/CURSUSSEN | Bosgroepnieuws

Ben jij ook al lang geïnteresseerd in bos en bosbeheer? En stopt dit niet aan de landsgrenzen? Grijp dan snel je kans. Schrijf je in voor deze studiereis naar Slovenië en trek er op uit samen met bosbeheerders en boseigenaars van de bosgroepen en andere geïnteresseerde bosliefhebbers.

Slovenië telt ongeveer 1,2 miljoen hectare bos. Goed voor zo’n 60% van de totale landoppervlakte. Maar wat het voor deze studiereis bijzonder interessant maakt is dat 80% hiervan in bezit is van private boseigenaars.

Bovendien is de gemiddelde bosoppervlakte per eigenaar, net zoals bij ons, relatief klein. Er liggen nog veel uitdagingen te rapen in het bosbeheer, zoals de houtoogst afstemmen op de jaarlijkse bijgroei, klimaatadaptatie en beheer in functie van Europese bijzondere natuur (Natura 2000) en grote zoogdieren (Europese bruine beer en wolf).

De reis duurt vijf dagen, heen- en terugreis per vliegtuig inbegrepen.

Voor de overnachtingen worden degelijke hotels ingeschakeld. De verplaatsingen in Slovenië gebeuren met een lokale busmaatschappij.

De uitleg is in het Engels en wordt gegeven door lokale gidsen die bij het beheer betrokken zijn. Daarnaast is er ook een Vlaamse Inverde-begeleider mee die specialist is inzake bosbeheer. Slovenië is de bakermat voor Pro Silva in Europa, zodat deze reis je visie op natuurgetrouw bosbeheer mee kan bepalen. Het volledige programma en alle praktische informatie vind je terug op www.inverde. be.

Gids Martin Winnock Organisatie Inverde Afspraak De reis vindt plaats van maandag 28 mei t.e.m. 1 juni 2018.

Inschrijven www.inverde.be

ZOEKERTJES

TE KOOP

RECHTZETTING

Particulieren die bos, hout of tweedehands bosmateriaal zoeken of willen verkopen, kunnen hier gratis een zoekertje plaatsen. Via deze rubriek komen geïnteresseerden met elkaar in contact. De Bosgroep beperkt haar inbreng tot het geven van informatie en advies en waakt erover dat het zoekertje bosgerelateerd is. Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. Het zoekertje bevat maximum 200 tekens (incl. spaties). Het zoekertje verschijnt eenmalig in de Bosgazet. Als u het wil herhalen, dient u opnieuw een aanvraag in. De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop. De zoekertjes worden ten laatste op 15 mei, 15 augustus, 15 november of 15 februari naar antwerpennoord@bosgroep.be gestuurd. Een zoekertje bevat minstens volgende informatie: • Bos: ligging, oppervlakte, type bos (loof/gemengd/naald/populier), telefoon en/of e-mailadres • Hout: gemeente, staand/liggend/gekliefd, soort, hoeveelheid, prijs, telefoon en/of e-mailadres • Tweedehands machines/hulpmiddelen/veiligheidskledij: gemeente, beschrijving, merk, prijs, telefoon en/ of e-mailadres Hebt u interesse? Ga dan zeker naar www.provincieantwerpen.be en druk in het vakje ‘zoeken’ het trefwoord “BOSGAZET” in en laat hier uw zoekertje en gegevens achter!

In de vorige editie sloop een foutje in het artikel over de nieuwe natuursubsidies. De subsidie voor bosomvorming in een natuurbeheerplan bedraagt GEEN 1400€/ha/jaar maar 140€/ha/jaar.

Brandhout van fijnspar te koop Circa 10m³, reeds gezaagd in blokken van 30cm Eindhout 30€ 0478 30 23 56 bverbraecken@yahoo.com

Naaldbos te koop 0,3649 ha, 50 jaar oud, omheind met prikkeldraad Geel, Hollandsebaan Scheplakenstraat Inlichtingen: Van Looij 014/593130

Perceel bosgrond te koop 0,705ha, naald- en loofhout.

Mertensstraat, Lille 17.000€ Christelgoossens1@telenet.be

Loofbos te koop

Gemengd naaldbos te koop

0,54 ha Westmeerbeek

0,64ha Wechelderzande 2,75€/m²

0478441322 of 015612700 gust.lut@gmail.com

Gaston Bosch 0474/875947

Naaldbos te koop

Bos te koop

0,33 ha Holle weg, Kasterlee

0,37 ha Boekweitbaan, Kasterlee 10.000€

Verschueren - Lauwers, 0495/122854

Kettingzaag te koop Kettingzaag Stihl MS 362 C-M - zaagblad 45cm 3 jaar oud Grobbendonk 500€ Jack.sleeckx@telenet.be 0499405838

Mertens Gustaaf 0146/56 59 57

Te koop: perceel bosgrond en landbouwgrond Bosgrond: 1,66ha Landbouwgrond: 0,6ha Hoge Weg, Kasterlee 60.000€ Mertens-Verstappen Johan 0496/61 21 46

Bosgroepnieuws | ZOEKERTJES | 19

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Tel.: 03/355.09.40 Mail: antwerpennoord@bosgroep.be Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98 Adj.-coördin.: Simon De Smedt • 0472/45.19.70 Adviseur: Gijs Bracke • Tijdelijk afwezig Medewerkster: Marleen Brosens

Bosgroep Kempen Noord vzw Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.19 Mail: kempennoord@bosgroep.be Coördinator : Marieke Verreet

014/859018 en 0474/741731 Adj.-coördin.: Greeven Kevin • 0477/63.12.47

Chris Meeuws • 0478/45.51.38

Dennis Berckmans • 0472/50.05.11

Joost Malliet • 0477/93.25.51 Medewerkster : Annick Vangenechten

Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst Tel.: 03/355.09.40 Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25 Adj.-coördin.: Bert Van Gils • 0476/86.80.01 Adviseur: Gijs Bracke • Tijdelijk afwezig Medewerkster: Marleen Brosens

Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo Tel.: 014/27.96.57 Mail: zuiderkempen@bosgroep.be Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35 Adj.-coördin.: Joran Mertens • 0475/80.73.36

Sarah Mommers • 0478/78.20.22

Hans Van Lommel • 0474/85.91.11 Medewerkster: Rebecca Himschoot

Medewerker terreinwerkzaamheden Chris Meeuws : 0478/45.51.38 Mail: chris.meeuws@provincieantwerpen.be

In samenwerking met:

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar onze leden en geïnteresseerden. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Joost Malliet, Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Bosgazet: Schildesteenweg 99, 2520 Ranst , tel: 03/355.09.40, fax: 03/355.09.45, e-mail: antwerpennoord@bosgroep.be

website: www.bosgroepen.be