Bosgazet 8

BELGIE-BELGIQUE P.B. 2099 Antwerpen X BC 10770

INFORMATIEBLAD ANTWERPSE BOSGROEPEN

Jaargang 2: oktober - november - december 2008 • 3-Maandelijks tijdschrift • P608022 • Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X

8 Pagina 2 Voorwoord Pagina 4-6 Bomen beter verzorgen?!

Pagina 7-8 De zwarte specht, liefhebber van dood hout!

Pagina 9 Brandhouttips Pagina 10-22 Bosgroepnieuws Pagina 23-24 Cursussen Pagina 25 Wandelingen Pagina 26-27 Activiteiten Afzender: Antwerpse bosgroepen p/a ‘s Gravenwezelsteenweg 59-61 2110 Wijnegem

PROVINCIE ANTWERPEN

WOORD VOORAF

Voorwoord Beste boseigenaars en bosliefhebbers, Op een mooie avond tijdens het laatste weekend van augustus was ik alleen thuis met mijn jongste zoontje van een paar weken oud. We lagen met ons tweetjes in de zetel en vermits de tv ons niet kon boeien, besloot ik om samen met mijn zoontje een ritje te maken langs de bossen, net zoals mijn vader dat vroeger met mij en mijn broers en zussen deed.

Na een kwartiertje verlieten we de hoofdbaan en hoorden we het vertrouwde knarsen van de steentjes onder de autobanden.

We zetten onze weg op een gezapig tempo over de bosweggetjes verder. We zagen een reegeit op een grasland, een haas die van de ondergaande zon aan het genieten was en ook enkele konijntjes die ons pad kruisten. Ik vertelde mijn zoontje over alles wat we tegen kwamen maar hij sliep de hele rit.

Pure nostalgie was dit. Als jonge papa deed ik net hetzelfde als mijn vader toen wij klein waren. Hij nam ons mee in het bos en het veld en leerde ons de natuur kennen, begrijpen en waarderen. Hij voedde ons op tot natuurbewuste mensen.

Ook de bosgroep probeert de mensen meer bewust te maken van de natuur. Heel wat activiteiten die de bosgroep voor zijn leden organiseert, kunnen ons inzicht in het bos vergroten Samen met de bosgroep kan er heel wat werk op het terrein gebeuren (zie onze activiteitenkalender).

De bosgroepen proberen zich beter te organiseren om zo hun werking te optimaliseren.

Een delegatie van de bosgroepen heeft ondertussen een onderhoud gehad met minister Crevits rond de belangen van de bosgroepen en de privĂŠ-eigenaars.

De bosgroepen zitten alles behalve stil en zijn steeds bereid om de boseigenaars te adviseren en/of te assisteren.

Veel leesplezier in dit nummer van de Bosgazet!

Jo Van Miert, voorzitter Bosgroep Noorderkempen vzw.

2

EVEN VOORSTELLEN

Bosgroep is er voor u!

Waarom bosgroepen?

Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70 % van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privé-boseigenaars te betrekken in het beleid.

De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen.

Een kans om te grijpen…

Bosgroep samen op weg.

Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm versnipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendomsversnippering typeert de Vlaamse bossen.

Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege is gebleven.

Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten.

Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samenwerking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.

Wat kan de bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren.

U kan de coördinator contacteren voor: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridische, financiële en administratieve aspecten); • informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken; • organisatie van wandelingen, cursussen en excursies; • hulp bij het aanduiden van dunningen; • hulp bij de bestrijding van Amerikaanse Vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg; • hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen; • coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

Bent u ook graag op de hoogte van de tarieven voor beheerwerken die onze arbeidersploeg in de Antwerpse bossen uitvoert, neem dan contact op met uw bosgroep.

Bij dit alles maakt het niet uit of u boseigenaar/beheerder bent van een aantal are of veeleer ha. De bosgroep is er voor elke boseigenaar die meer wil weten over zijn bos.

COLOFON De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, telkens een 3.500 exemplaren en is een uitgave van de Antwerpse bosgroepen.

Verantwoordelijke uitgever: Laeremans Luc, ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Redactieadres: ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem tel. 03/355.09.40 e-mail antwerpenzuid@bosgroep.be website www.bosgroepen.be

3

BOSINFO

Bomen beter verzorgen?!

Het gaat niet goed met de meeste straat-, park- en dreefbomen in Vlaanderen. Hoewel er heel wat groen wordt aangeplant, bereiken slechts weinig bomen in openbare groenvoorzieningen het volwassen stadium en al zeker niet hun natuurlijke leeftijdsgrens. Onderzoek in het buitenland maar ook waarnemingen in Vlaanderen tonen aan dat bomen die nu geplant worden gemiddeld geen dertig jaar oud worden.

In die 30 jaar staan ze er bovendien een groot deel van de tijd armzalig bij en vragen ze enorm veel onderhoud.

oude bomen, jonge bomen aangeplant. Deze jonge bomen kunnen nooit uitgroeien tot volwassen bomen door het gebrek aan licht. Denk er ook aan dat waar nu misschien nog een gat is tussen de kronen, dit gat waarschijnlijk al lang zal zijn dichtgegroeid door de oudere bomen tegen de tijd dat de jonge boom ooit boven komt. Vervangen van bomen in een dreef wordt daarom niet aangeraden. Het is beter over te gaan tot volledige vervanging van de dreef wanneer het dreefkarakter nagenoeg verdwenen is.

De belangrijkste oorzaken hiervan zijn een gebrek aan kennis bij het onderhoud en een gebrek aan respect bij de beleidsmakers en weggebruikers. Om deze neerwaartse spiraal te doorbreken bracht de Vlaamse overheid nu een praktische gids boordevol tips voor terreinbeheerders uit. Ook voor bosen tuineigenaars bevat deze heel wat nuttige informatie. In onderstaand artikel volgt een beknopte samenvatting van enkele interessante hoofdstukken.

Wanneer de vervanging van een dreef dient aangepakt te worden, wordt niet vastgelegd. Sommigen oordelen dat indien 60 % van de dreefbomen aangetast of verdwenen zijn, de dreef aan vervanging toe is. Maar dat percentage kan ook hoger liggen. Er kan ook gekozen worden om enkele getuigenbomen te behouden. Het vervangen van dreven gebeurt best planmatig over een groter gebied zodat er steeds dreven van verschillende leeftijdsgroepen aanwezig zijn en het algemeen beeld van het gebied ongeschonden kan blijven.

Hiervoor is een goed beheerplan onmisbaar.

Aanplant van bomen De keuze van de locatie en passende boomsoort De keuze van de locatie en de juiste hierbij passende boomsoort is een belangrijke eerste stap. Denk hierbij niet aan hoe het er nu uitziet maar aan hoe het er moet uitzien wanneer de bomen volwassen zijn. De meeste bekende boomsoorten worden meer dan twintig meter hoog en hebben een kroondiameter van meer dan tien meter. Bovendien zijn deze soorten niet allemaal even goed opgewassen tegen specifieke omstandigheden zoals luchtvervuiling, bodemverdichting, zuurstoftekort.

Bij deze Treurwilg zijn zonder enige reden alle basistakken afgezaagd.

Nochtans is er de nodige groeiruimte en waren er geen gebreken. De kans is nu zeer groot dat de boom zal gaan rotten en binnen enkele jaren letterlijk in elkaar valt.

Indien bomen niet de nodige ruimte of omstandigheden krijgen om hun natuurlijk karakter te ontwikkelen, gaan deze snel aftakelen met de nodige onderhoudskosten en risico’s tot gevolg. Gebruik dus het advies van een deskundige of raadpleeg een goede bomengids. Wanneer het ecologische of het landschappelijke karakter minder belangrijk is (vb. in tuinen en dichtbevolkte woonzones), kan dikwijls beter voor uitheemse, standplaatsgeschikte bomen gekozen worden in plaats van absoluut te willen vasthouden aan de inheemse soortenlijst. Soms is het ook beter van geen bomen te planten.

Plantafstanden

4

Gangbare plantafstanden voor een aangesloten kronenrij van grote bomen (>12 m hoogte) zijn 8 m tot 15 m van elkaar. Dichter planten heeft geen zin en zorgt later voor onderhoudsproblemen. Soms worden in bomenrijen tussen

Het mislukken van aanplantingen blijkt dikwijls te wijten aan het te diep planten van de bomen. De wortelhals moet nog net boven de grond zitten. Bij planten met kluit dient de kluit slechts bedekt de worden met een zeer dun laagje aarde.

Palen Palen doen soms ook meer kwaad dan goed. Gebruik bij voorkeur palen tot op kniehoogte. De paal dient namelijk om de wortel vast te houden en niet om de stam vast te houden.

Een boom mag niet te strak vast hangen Na twee tot drie aan zijn paal. Om de boom zelf voldoende groeiseizoenen moet stabiliteit te laten ontwikkelen dient de paal de paal verwijderd na twee tot drie groeiseizoenen verwijderd te worden. ‘Ingroeien’ zoals op de foto is worden. De boom uiteraard absoluut te vermijden. moet op de juiste plaats (aan de voet) zelf voldoende stevig hout kunnen opbouwen en door een externe steun wordt dit evenwicht verstoord. De paal wordt in de overheersende windrichting geplaatst zodat de boom hier van wegwaait. De aanbinding gebeurt boven aan de paal zodat de boom niet wrijft tegen het uiteinde van de paal. Jaarlijkse controle is een minimum vereiste. Ingroeien van bomen in de aanbinding of in wildbescherming dient absoluut vermeden te worden!

Boomwortels, een vergeten onderdeel!?

Beheerders houden er weinig rekening mee dat een belangrijk deel van de boom onder de grond groeit. Misschien wel het belangrijkste deel want de wortels zorgen voor de opname van water, zuurstof en voedsel en voor het verankeren van de boom.

BOSINFO

Bomen beter verzorgen?!

Het is belangrijk te beseffen dat een boom een veel groter wortelstelsel heeft dan de kluit die zichtbaar wordt als de boom omwaaid. Het wortelstelsel reikt gemiddeld twee tot drie keer verder dan de kroonomtrek van de boom.

zone is minstens zo groot als de kroonprojectie + 1,5 tot 2 m en wordt bij de start van de werken stevig afgebakend met werkhekkens.

Structuur van de wortels Ook de structuur van de wortels wordt vaak verkeerd voorgesteld. Het zijn geen dikke zware takken die recht naar beneden lopen maar eerder een netwerk van vele fijne wortels die dicht tegen de oppervlakte liggen. Enkele wortels kunnen soms wel zeer diep gaan maar het traditionele verhaal van de belangrijke ‘penwortel’ bij grote bomen is overroepen.

De penwortel wordt vaak al in de kwekerij doorgesneden en komt nooit meer terug zoals men kan zien bij gelijk welke omgewaaide boom.

Concreet betekent dit dat 80 % van de wortels in de eerste 30 cm van de bodem zitten en 99 % in de eerste meter.

Verstoring van de bovenlaag van de grond door afgraven, ophogen, het leggen van leidingen en zo verder heeft dus nefaste gevolgen voor de boom. De duizenden kleine worteltjes die instaan voor opname van zuurstof, water en voeding bevinden zich exact op die diepte waar er een goed evenwicht is tussen alle benodigdheden. Als je dit weet, hoeft het niet gezegd te worden dat een ophoging van slechts enkele centimeters reeds een zware klap voor de boom betekent.

Een regelmatig terugkerend probleem is het te kleine doorwortelbare bodemvolume en het te lage zuurstofgehalte in de bodem. Voor een middelgrote boom heb je al snel zo’n Te weinig ondergrondse groeiruimte is één 100 tot 200 m³ doorvan de belangrijkste redenen voor het mislukwortelbare en goed ken van beplantingen. Een te klein plantvak in een verdichte bodemomgeving trekt bovendien beluchte bodem nozowel bovengronds als ondergronds water aan dig. Aangezien de waardoor de bomen verdrinken. wortels in de eerste meter diepte zitten, betekent dit minstens 10 m op 10 m (100 m²) vrije ruimte rond de stam. Als dit niet haalbaar is, dan moet een duur en weinig duurzaam systeem van beluchting, drainering en bewatering absoluut voorzien worden. Kijk maar eens na welke straat- en stadsbomen deze ruimte nog krijgen? In vele gevallen worden slechts enkele stoeptegels (1 m²?) weggehaald en de boom erin gestoken. Ruimtegebrek is dan ook één van de belangrijkste oorzaken van het mislukken van groenbeplantingen.

Bodemverdichting verstoort de water- en luchthuishouding en bemoeilijkt de doorwortelbaarheid van de bodem. Daarom moet heel wat aandacht besteedt worden aan het voorkomen van bodemverdichting, ook tijdens werken. Bij werken dient een beschermingszone afgebakend te worden om het wortelgestel zoveel als mogelijk te beschermen tegen beschadiging. Deze

Bijna alle wortels van een boom bevinden zich in de bovenste 30cm aarde en dit in een straal die tot drie keer groter is dan de straal van de kroon.

Snoei en onderhoud Een boom snoeien betekent altijd dat er verwondingen worden toegebracht waardoor allerlei ziekten de boom kunnen binnendringen en dat er takken worden weggenomen waardoor de boom groeikracht verliest (uitgezonderd bij dode takken). Snoei dus alleen indien de noodzaak zich echt voordoet!

Bij een normaal onderhoud zal er gedurende de eerste jaren na aanplanting een begeleidingssnoei plaatsvinden tot dat de boom een voldoende takvrije stam heeft waaronder bijvoorbeeld wegverkeer kan passeren. Voor straatbomen is dit 7-8 m, voor bomen langs fiets- en voetpaden is dit 5-6 m. Zodra de takvrije stam bereikt is (kan soms 20 tot 30 jaar duren), is het belangrijkste snoeiwerk achter de rug en moet er in ideale omstandigheden niet meer gesnoeid worden. Uitzonderlijk wordt dan een onderhoudssnoei toegepast waarbij gevaarlijke, dode takken, zieke takken, … weggehaald worden.

Tijdens de fase van de begeleidingssnoei worden niet alleen de onderste takken stelselmatig weggehaald, nog belangrijker is het om vooral probleemtakken tijdig te verwijderen. Dit zijn bijvoorbeeld dubbele toppen en takken die door wrijving andere takken of de stam beschadigen. Boven de takvrije stam, in de definitieve kroon, hoeven dubbele toppen en vele andere probleemtakken niet meer weggehaald te worden.

Wanneer bomen op een verkeerde standplaats staan en/of niet voldoende groeiruimte hebben, dan bereiken deze niet de beoogde hoogte voor een voldoende takvrije stam. 8 m takvrij betekent dat de boom minstens 16 m hoog is aangezien de kroon nooit minder dan de helft van een boom mag uitmaken.

Dikwijls wordt dan toch gesnoeid tot de takvrije stam bereikt is en er dus bijna geen kroon over blijft. Aangezien de bomen al niet vitaal waren, zullen deze nu natuurlijk helemaal verkommeren. Hierbij komt dat een boom die niet in de hoogte ging meestal zware zijtakken en dubbele toppen gevormd heeft en er dus grote snoeiwonden en een kromme boom ontstaan.

5

BOSINFO

Bomen beter verzorgen?!

Belangrijke vuistregels voor snoei: - Snoei maximaal tot de helft van de hoogte van de boom, bij volwassen bomen maximaal tot een derde;

ben je te laat. Bij grote bomen snoei je beter geen takken die dikker zijn dan je pols;

- Neem per snoeibeurt maximaal 20 %, van het kroonvolume weg, dit betekent maximaal één zijtak op vijf;

- Het beste tijdstip voor snoei is de zomer. De boom is dan minder gevoelig voor ziektes en vormt minder waterlot.

De vroege lente en de herfst zijn de minst geschikte perioden voor snoeiwerk; Vormsnoei zoals knotten en kandelaren gebeurt best in de winter (meer scheuten uit slapende knoppen);

- Regelmatig (om de 2-3 jaar) een beetje (max. 20 %) snoeien levert betere resultaten en is efficiënter aangezien nooit dikke takken weggenomen moeten worden; - Snoei nooit gelijk met de stam maar langs de takkrans; - Wanneer de diameter van de takken die je moet snoeien in cm dikker is dan de hoogte van de boom in m dan

- Snoeien doe je niet met een kettingzaag. Dit zorgt voor lelijke wonden. Als het nodig is om met een kettingzaag te werken, dan ben je meestal ook te laat (polsdikte overschreden).

Een goede snoeier concentreert zich eerst op probleemtakken zoals dubbele toppen en beschadigde takken.

Pas dan komt het opsnoeien van de onderste takken aan de beurt.

Kandelaren en knotten is alleen aangewezen indien hier van bij de aanplant voor gekozen werd en indien de behandeling dus al van op jonge leeftijd van start kan gaan.

Oudere bomen plots gaan kandelaren vanwege licht- of ruimtegebrek betekent in vele gevallen een trage (of snelle) maar zekere dood van de bomen. Hierbij komt dat het een intensief en duur onderhoudswerk is dat eens begonnen niet meer gestopt kan worden. Ten slotte creëer je hierdoor gevaarlijke toestanden aangezien de bomen gaan inrotten door de grote snoeiwonden. Dit gaat zelfs zeer snel bij soorten als berk en populier.

gedurende eeuwen heeft opgebouwd met één korte actie van de mens van de kaart kan geveegd worden.

Nawoord Wie goed weet wat er allemaal kan misgaan met een boom, is soms verwonderd dat er nog bomen zijn die onze behandelingen overleven. Met het opdoen van die kennis groeit dus ook het ontzag voor de kracht van een boom. Vele bomen kunnen blijkbaar heel wat verdragen. Toch zitten we momenteel op diverse plaatsen aan de grens van het aanvaardbare. Niet alleen takelen bomen af door een langdurig volgehouden verkeerde behandeling.

6

Ook verdwijnen heel wat jonge en gezonde bomen door onze drang naar voortdurende vernieuwing en verandering.

De zwakte van een boom is misschien wel dat wat hij

Te weinig ondergrondse groeiruimte is één van de belangrijkste redenen voor het mislukken van beplantingen. Een te klein plantvak in een verdichte bodemomgeving trekt bovendien zowel bovengronds als ondergronds water aan waardoor de bomen verdrinken.

Alle info over de publicatie “Technisch vademecum bomen” vind je op www.harmonischparkengroenbeheer.be.

Artikel en foto’s door Jan Goris, Bosgroep Houtland vzw.

Tekeningen uit het Vademecum Bomen, ANB

BOSINFO

De zwarte specht, liefhebber van dood hout!

Indrukwekkend, dat is het minste wat je kan zeggen, als je het geluk hebt de zwarte specht in levenden lijve te ontmoeten.

Met zijn rode ‘baret’ scheert hij als een volleerde para door de Kempense bossen.

Even voorstellen…

Een mannetje van de zwarte specht voor zijn nestholte.

Als grootste vertegenwoordiger uit de spechtenfamilie is de zwarte specht (Dryocopus martius) een flink uit de kluiten gewassen vogel: met zijn 50cm lengte is hij zelfs net iets groter dan de zwarte kraai. Door zijn pekzwart verenkleed en de rode vlek op zijn hoofd herken je hem meteen.

Die rode vlek verraadt trouwens het geslacht: mannetjes hebben een grote rode vlek over heel de kop, de vrouwtjes enkel in de nek.

Net zoals de andere spechten heeft hij een stevige staart met stugge veren, erg handig als ondersteuning wanneer hij verticaal tegen een boomstam zit. Ook met zijn tenen is er iets speciaals aan de hand. Waar bij de meeste vogels 3 tenen naar voor wijzen en 1 naar achter, zijn ze bij de spechten gelijk verdeelt: 2 naar voor en 2 naar achter. Ook dit helpt hen bij het klim- en klauterwerk langs boomstammen en takken.

De stevige snavel van de zwarte specht is zijn voornaamste werktuig. Zowel voor het grove hak- en timmerwerk als voor het fijne peuterwerk bij het zoeken naar voedsel komt hij goed van pas. Op het menu van de zwarte specht staan allerhande insecten, die in spleten of onder de schors van bomen leven.

Bij voorkeur kiest hij dode of aangetaste bomen uit om zijn kostje bijeen te ‘hakken’. Logisch als je weet dat in deze bomen veel meer insecten te vinden zijn dan in gezonde exemplaren.

Bovendien is dood of aangetast hout een stuk zachter. Dat hij bij het voedsel zoeken vrij drastisch te werk gaat, kan je zien op bovenstaande foto.

In het voorjaar bakenen de mannetjes hun territorium af door op holle, dode bomen te ‘roffelen’: met hun stevige snavel kloppen ze in een razend tempo op de stam, wat het typische roffelgeluid geeft. Een andere manier om zijn aanwezigheid te verraden is zijn roep wat klinkt als een spontaan gelach.

Zwarte spechten broeden in holtes die ze zelf uithakken.

Ze kiezen hiervoor vrij dikke bomen uit (heel vaak beuk).

Het handelsmerk van de zwarte specht is de ovale vorm van zijn nestholte. Andere spechten kiezen voor ronde invliegopeningen, een kwestie van smaak… Het vrouwtje van de zwarte specht legt in april 3 tot 5 helderwitte eieren in het nest. Na 2 weken komen de eieren uit. De jongen blijven lang

in het nest: ongeveer 1 maand lang worden ze verzorgd door hun ouders, dan wagen ze de grote stap naar buiten, de wijde wereld in.

Waar komt de zwarte specht voor?

De zwarte specht is een ‘nieuwkomer’ in onze contreien. Zijn oorspronkelijk leefgebied was Midden-Europa, maar sinds het begin van de 20e eeuw vestigde hij zich in onze streken.

Vooral in de uitgestrekte Kempense bossen doet de soort het erg goed en de aantallen nemen er nog steeds toe. Gemengde bossen met een zeker aandeel oude bomen (als nestboom) zijn het favoriete leefgebied. Daar de soort er een groot territorium op na houdt, is het erg belangrijk dat de bossen grote aaneengesloten complexen vormen.

Dood hout brengt leven!

Voor zijn voedsel is de zwarte specht voor een groot deel afhankelijk van dood hout. Ook voor het bos zelf is dat dode hout van groot belang. Hoe gek het op het eerste zicht ook klinkt: dood hout brengt leven: allerhande wormen, kevers en andere insecten (het lievelingseten van de zwarte specht) voelen zich opperbest in vermolmde stammen, stronken en takken. Samen met de paddenstoelen en schimmels worden zij ook wel eens de ‘opruimers’ van het bos genoemd. Met duizenden tegelijk knabbelen zij het afgestorven hout fijn, graven er gangen door, totdat er niets van over blijft, het is te zeggen, totdat het hout afgebroken is tot minuscuul kleine ‘bouwsteentjes’, die door de gezonde, jonge bomen opnieuw gebruikt kunnen worden om te groeien. Een knap staaltje van recyclage! Deze voortdurende cyclus van leven en doodgaan is erg belangrijk in een evenwichtig bos, en Zwarte spechten op zoek naar voedsel dood hout heeft daar een gaan stevig te keer. belangrijke functie in.

De zwarte specht geadopteerd in Limburg In 2006 werkte de provincie Limburg samen met de drie Limburgse Regionale Landschappen een bijzonder adoptieplan uit met behulp van Europese middelen. Om de achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe te roepen, riep elke gemeente zich samen met de provincie uit tot adoptieouder van een specifieke soort. Leopoldsburg nam de zwarte specht onder haar vleugels. Samen met de provincie zoekt ze uit welke maatregelen nuttig zijn om deze soort meer ontwikkelingskansen te geven!

7

BOSINFO

De zwarte specht, liefhebber van dood hout! / Veiligheidskleding Wat kan ik zelf doen voor de zwarte specht?

Een aantal ‘gouden tips’ om zwarte spechten een hart onder de riem te steken: • Laat een aantal dikke bomen in je bos staan. Als grote broer van de spechtenfamilie moet hij al een serieus groot hol uithakken om er zijn nest in te kunnen maken. Dit kan hij uiteraard alleen in voldoende dikke bomen. Je bos de kans geven om oud te worden wordt erg geapprecieerd door de zwarte specht.

• Wanneer er in de buurt van een oude, dikke boom wat vrije ruimte is, wordt de kans om als spechtenwoning in aanmerking te komen vergroot. Zwarte spechten houden namelijk van een vrije ‘aanvliegroute’ naar hun hol, een soort landingsbaan zonder al te veel obstakels zeg maar.

Dichte begroeiing rond een kandidaat - nestboom zal zwarte spechten wat afschrikken.

• Zwarte spechten houden wel wat van afwisseling: ze geven de voorkeur aan gemengde bossen boven eentonige naaldhoutbestanden. Bovendien blijkt een oude, dikke beuk vaak de voorkeur te krijgen als nestboom. Wanneer je wat loofhout in je naaldbos brengt, zal dat niet alleen voor de zwarte specht gunstig zijn, ook heel wat andere dieren zullen hier van mee profiteren.

• Laat eens wat dood hout in je bos staan, de zwarte specht zal je er dankbaar voor zijn. Dood hout is een waar paradijs voor heel wat insecten en andere kriebelbeestjes.

Zwarte spechten kunnen moeilijk weerstaan aan zo’n rijk gedekte tafel! Niet alleen omgevallen bomen, maar ook rechtstaande dode exemplaren oefenen een grote aantrekkingskracht uit op spechten. Bovendien zal je versteld staan wat een rijkdom dood hout in je bos brengt: schitterende zwammen, mooi gekleurde kevers en een bonte mengeling van vogels zijn maar enkele voorbeelden.

Heb je nog vragen? Contacteer Joep Fourneau, tel. 011/78.52.59 of e-mail: joep.fourneau@rllk.be

(Joep Fourneau, Regionaal Landschap Lage Kempen; foto’s François Van Bauwel)

Voordelig aanbod van veiligheidskledij De winter komt er stilaan aan, het seizoen waarin er naarstig in het bos wordt gewerkt. De bosgroep hecht veel belang aan het veilig werken in het bos. Daarom bieden wij u de kans degelijk materiaal aan te schaffen tegen interessante voorwaarden. Het is een open initiatief waar iedereen gebruik van kan maken. Het volgende pakket wordt aangeboden aan een totaalprijs van 146 € (incl.btw, uitgaande van 5% korting bij voldoende inschrijvingen) – 154 € (totaalprijs zonder extra korting). Het pakket is samengesteld uit Woodix zaagbroek, zaaglaarzen en een veiligheidshelm.

Dit pakket is afkomstig van het postorderbedrijf KOX die de professionele markt bedient.

Praktisch:

Woodix veiligheidshelm, zaagbroek en zaaglaarzen.

Stap 1: U heeft de mogelijkheid om de laarzen en de zaagbroek te passen. Dit kan in het kantoor van de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw aan de Hoge Mouw (Lichtaartsebaan 73, Kasterlee).

Stap 2: U geeft uiterlijk tegen 8 november 2008 uw maten door aan Annick van de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw.

(014/85.90.17). Gelieve ook mee te delen waar u uw bestelling wenst af te halen.

U heeft de keuze uit volgende afhaalplaatsen: in Wijnegem bij de Bosgroep Antwerpen Noord vzw en Antwerpen Zuid vzw en in Kasterlee bij Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw.

Stap 3: Wij vragen u een voorschot van 100 euro te betalen vóór 8 november. Pas dan is uw bestelling bevestigd.

8

Stap 4: Tegen 25 november ontvangt u een brief met de exacte plaats en vanaf wanneer u uw pakket kan afhalen, samen met een vraag tot betaling van het resterende bedrag.

Uw bestelling zal dan begin december beschikbaar zijn.

BOSINFO

Brandhouttips De zomer is weeral voorbij. Het is weer tijd om aan de stoof te denken en de voorbereidingen te treffen. Hieronder geven we een aantal tips voor het aankopen en opslaan van brandhout.

Tips bij de aankoop van brandhout • Houtafval kan maar mag niet met schadelijke producten worden bewerkt Dit zowel voor de eigen gezondheid, als voor deze van de omwonenden en het milieu in het algemeen.

• Hebt u een accumulerende houtkachel (vb. speksteenkachel), dan zal zachthout (Berk, Populier, Els, …) goedkoper uitkomen. Voor niet accumulerende houtkachels is hardhout (Eik, Beuk, Es, Esdoorn, Haagbeuk, …) handiger.

• Vraag hout dat 2 jaar gedroogd werd en daarbij van regen was beschut. Vooral dat laatste is te dikwijls niet het geval.

Bij opslag van brandhout is het belangrijk droog en goed verlucht te bewaren!

• Vraag, indien mogelijk, dubbel gekloven hout (een stammetje in 4 stukken gekloven) en zorg dat de lengte in je kachel of haard past. Gekliefd hout droogt veel sneller. Hoe kleiner het gebruikte hout, hoe groter het contactoppervlak en hoe beter de verbranding • Koop uw brandhout aan in de zomer, wanneer u het van regen beschut kan opslaan.

• Droog hout is licht en geeft een helder geluid wanneer u 2 blokken tegen elkaar slaat.

Het opslaan van brandhout Droog brandhout is een veel belangrijker aandachtspunt dan de houtsoort. Water in brandhout slorpt een enorme hoeveelheid van de geproduceerde energie op bij het verbrandingsproces. Gekapt levend hout moet dus minimaal 2 jaar drogen. De omstandigheden voor een goede droging zijn niet altijd ideaal. Maar zo mogelijk is het best met volgende punten rekening te houden : • Best is indien het hout in een goed verluchte garage of schuur kan drogen.

• Het hout moet in ieder geval van regen beschut zijn, dus bovenaan bedekt of overdekt en liefst zonder overhangende bomen of daken die regenwater op het hout kunnen druppelen.

• Hout mag niet op een natte ondergrond gestapeld worden anders wordt vocht opgezogen. Oude paletten eronder plaatsen is ideaal, zodat het hout ook langs onderen belucht wordt.

• Het hout moet goed door de wind belucht worden. Kies dus de meest winderige plek en laat hier en daar openingen in de houtstapel door eens een blok in een andere richting te leggen.

En dan stoken!

Het is aan te raden brandhout binnen te halen 1 tot 2 dagen voor het branden. Een houtvak in of dichtbij de warmtebron is daartoe ideaal. In accumulerende houtkachels (vb. speksteenkachels), die meestal 24 uur na het stoken binnenin nog warm zijn, kan je het aanmaakhout een paar uur vooraf in de kachel plaatsen zodat het echt kurkdroog wordt.

Bijvoorbeeld ‘s morgens wanneer je van plan bent ‘s avonds te stoken. Doe dit evenwel niet met doornat hout.

Exploitatie brandhout in de Zuiderkempen.

En nu rest er nog enkel te genieten van de gezellige warmte!

9

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw Openbare brandhoutverkoop op 22 november in Kasterlee Op zaterdag 22 november gaat naar jaarlijkse gewoonte de brandhoutverkoop in samenwerking met de gemeente Kasterlee door in het ontmoetingscentrum Schoolstraat 29 te Lichtaart. We hopen net als vorig jaar weer op een groot succes!

Catalogen kunnen worden opgehaald op het gemeentehuis van Kasterlee vanaf begin november.

IEDEREEN WELKOM! !

Schalmoefening in de Rielense bossen Op 23 juni om 16:30u werd een demonstratie schalmen georganiseerd door de bosgroep. Frederik Vaes van de firma Dienstencentrum voor Bosbouw (DCB) gaf een woordje uitleg over het aanduiden van toekomstbomen en het nut van dunnen in het bos. Een 26-tal boseigenaars en geïnteresseerden kwamen en oefenden het aanduiden van mooie bomen die het latere bosbeeld zullen bepalen.

Ook Rik Peeters, de bosconsulent die de exploitatie in Rielen zal opvolgen was aanwezig. Nadien kon er nog wat nagepraat worden met Stef en Els over de komende houtverkoop, of konden boseigenaars advies vragen over het beheer van hun bos. Om 18.00 u keerden we voldaan huiswaarts!

Frederik demonstreert ons de toekomstboommethode.

Opmaak uitgebreid en gezamenlijk bosbeheerplan Kasterlee gestart Begin juli 2008 is het gemeentebestuur van Kasterlee, samen met het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid, de Provinciale Groendomeinen regio Kempen van de Provincie Antwerpen en de Bosgroep Kempense Heuvelrug, van start gegaan met de opmaak van een nieuw uitgebreid en gezamenlijk bosbeheerplan.

In navolging van het uitgebreid bosbeheerplan voor het boscomplex HerentalsLichtaart (goedgekeurd in 2007), wordt nu ook een beheerplan opgemaakt voor de resterende openbare bossen op het grondgebied van Kasterlee en voor een aantal bossen van privé-eigenaars, aangesloten bij de bosgroep Kempense Heuvelrug, die zich kandidaat hebben gesteld. Het Provinciaal domein De Hoge Mouw, alsook de Kabouterkesberg, wellicht de meest bekende bosgebieden in dit beheerplan, worden in dit plan mee opgenomen.

Een bosbeheerplan geeft aan waar de boseigenaar met het beheer van zijn bos heen wil. Het legt de ecologische, economische, sociale, educatieve, milieubeschermende en wetenschappelijke doelstellingen vast die hij met zijn bos wil bereiken. Het somt ook alle werkzaamheden en handelingen op die de komende 20 jaar nodig zijn om die beheerdoelstellingen zo efficiënt mogelijk te realiseren.

Op dit moment is er gestart met een grondige inventarisatie van alle bosbestanden, waarbij de algemene karakteristieken van het bos worden nagegaan (hoeveelheid Mooi wandelpad langsheen oude grove dennen. houtvolume, geslotenheid van het bos, …) alsook de voorkomende soorten. Op basis van deze inventarisatie worden er doelstellingen vastgelegd voor elk bosbestand, die dan worden besproken met de verschillende eigenaars. Gezien het intensief karakter van deze opdracht, wordt er voor de opmaak van het beheerplan een beroep gedaan op het studiebureau ABO NV. Het bosbeheerplan wordt slechts goedgekeurd na een openbaar onderzoek waarin ook u als bosgebruiker nog eventuele bemerkingen kan formuleren. Dit infomoment is gepland eind 2009.

Wenst u meer info? Neem dan contact op met Els Oostvogels (els.oostvogels@groenkempen.provant.be, 014/85.90.17)

10

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw Algemene Vergadering

Wachter Jan Cortens vertelt ons het belang van dood hout in het bos.

Op 4 juni 2008 hield de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw zijn jaarlijkse Algemene Vergadering. Er waren drieënzeventig aanwezigen. Dit jaar werd de vergadering voorafgegaan door een wandeling. We kwamen samen om 19u en werden door Jan Cortens, wachter in het Provinciale Groendomein Prinsenpark, rondgeleid in het Prinsenpark.

Hij vertelde diverse weetjes en anekdotes over het domein.

Op deze vergadering stelde de nieuwe adjunct-coördinator, Els Oostvogels, zich voor. Zij zal vanaf 1 juni 2008 Sander Jansens vervangen. De jaarrekening werd voorgesteld door boekhouder Kurt Winkelmans van Winfisc bvba.

Op de gezellige receptie nadien konden de deelnemers verder kennis maken met Els of nog napraten met elkaar of andere medewerkers van de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw.

Verslag Algemene Vergadering 4 juni 2008 Zijn aanwezig Navolgende effectieve leden: Bakelants A., Broeckx J., Claessen J., Dieltjens G., Francken H., Haelen A., Hermans F., Fam. Hermans G., Hermans N., Fam. Jennes-Geerts, Joostens L., Fam. Kulasevic-Geerts, Fam. Lievens H., Fam. Mermans J., Fam. Ooms S., Op de Beeck M., Fam. Oris – Devogel, Ouderits F., Fam. Peeters R., Fam. Peeters J., Fam. Roofthooft W., Truyens P., Van Deuren-Goossens, Fam. Van Gansenwinkel K., Fam. Van Hoof P., Fam. Van Loy D., Van Peer D., Van Winckel M., Verhaert R., Fam. Vermeiren L., Vissers S., Vloemans A., Fam. Vreys G., Willems F., Fam. Wouters-Bollen

1. Lezing en goedkeuring verslag vorige Algemene Vergadering 2. Lezing en goedkeuring activiteitenverslag werkjaar 2007 3. Lezing en goedkeuring jaarrekening 2007 en begroting 2008 door Kurt Winkelmans 4. Volledige en gehele kwijting en ontlasting wordt gegeven aan de bestuurders, over het door hen gevoerde bestuur, zonder voorbehoud, noch beperking 5. Voorstelling van nieuwe adjunct-coördinator Els Oostvogels Al deze beslissingen worden met eenparigheid van stemmen goedgekeurd. De vergadering wordt gesloten om 20.45 uur.

Sfeerbeeld van de Algemene Vergadering.

Opvolgingsvergadering Looiendse bergen te Retie Op dinsdagavond 17 juni vond in de kleuterschool ‘De Speleweide’ te Retie de opvolgingsvergadering van het boscomplex Looiendse Bergen plaats.

Chris Meeuws gidst ons doorheen de Looiendse Bergen!

Navolgende bestuursleden: De Smedt S., Dierckx de Casterlé V., Mercelis S., Soentjens S., Vanberghen W., Van de Perre J., van der Vennet G.

Al in 2003 werd een beperkt bosbeheerplan opgemaakt voor dit boscomplex, waarin 24 eigenaars werden samengebracht.

Navolgende bosconsulenten: Lornoy Eric, Peeters Jos, Peeters Rik, Van de Velde Willy, Van Ravenstyn Louis

Onder de 37 aanwezigen waren ook heel wat nieuwe geïnteresseerden. Met deze vergadering werd opnieuw de mogelijkheid geboden aan te sluiten bij het bestaande beheerplan, deel te nemen aan de gezamenlijke houtverkoop of gewoon om gratis advies over het beheer van het bos te vragen. Adjunct-coördinator Chris Meeuws trakteerde ons na de vergadering nog op een boeiende wandeling doorheen het boscomplex!

Niet-leden: Stef Vanlommel, coördinator van de bosgroep, Chris Meeuws en Els Oostvogels, adjunct-coördinatoren, Annick Vangenechten en Elly Maes, administratieve medewerksters, Kurt Winkelmans, boekhouder De voorzitter opent de vergadering om 20.00 uur.

De vergadering gaat over tot bespreking van de agenda en neemt na beraadslaging volgende beslissingen:

11

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Zuiderkempen vzw Grote brandhoutverkoop 2008 in de Zuiderkempen Bosgroep Zuiderkempen vzw organiseert in samenwerking met de gemeenten Balen, Mol, Geel, Laakdal, Olen, Meerhout, Westerlo, Herselt, Heist-op-den-Berg en Herenthout twee grote brandhoutverkopen.

1. Verkoop van de loten: Onderstaande tabel geeft u een overzicht van de twee brandhoutverkopen: nl. op vrijdag 5 december 2008 in Mol en zaterdag 6 december in Westerlo.

De loten bestaan zowel uit loofhout (vooral loofhout) als uit naaldhout. Het meeste hout wordt op stam verkocht. Enkele loten bevatten liggend hout.

Datum

Gemeente

Loten

Ligging loten

Plaats verkoop

Uur verkoop

5 dec

Mol

35-tal

Mol, Balen, Geel, Laakdal

Mol-Tennisclub, Belsebaan 26 in Mol 19u-21u (aan de grens met Balen => in de GPS => Balen intikken)

6 dec

Westerlo

100-tal

Herselt, Westerlo, Herentals, Olen, Heistop-den-Berg, Herenthout

Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo 9.30u-12u (Oosterwijk)

2. Aanwijzing van de loten: zaterdag 29 november 2008 Het is goed om een lot op voorhand te verkennen. De bereikbaarheid en de kwaliteit van het lot kan je immers best ter plaatse beoordelen. Daarom organiseert de bosgroep op 29 november 2008 een kijkdag. In onderstaande tabel staat weergegeven waar de verschillende rondleidingen starten.

Datum

Ligging loten

Plaats afspraak

Uur afspraak

29 nov

Mol, Balen, Geel, Meerhout en Laakdal

Mol-Tennisclub, Belsebaan 26 in Mol (aan de grens met Balen => in de GPS => Balen intikken)

19u-21u

29 nov 29 nov 29 nov

Herselt, Westerlo, Herentals, Olen, Heist-op-den-Berg, Herenthout

Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo (Oosterwijk) Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo (Oosterwijk) De parking aan de kerk van Booischot

9u 13u 15u

3. Houtcatalogen Een houtcataloog met de beschrijving en de ligging van de loten en de verkoopsvoorwaarden kan u vanaf 11 november gratis afhalen op het gemeentehuis (milieudienst) van de verschillende gemeenten of aan de balie in Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo (Oosterwijk).

4. Kortingen om veilig en milieuvriendelijk te werken in het bos Op de brandhoutverkopen zal je informatie krijgen over veilig en milieuvriendelijk werken in het bos en worden er kortingen aangeboden voor aankoop van veiligheidskledij !

Werk steeds veilig!

Voor meer info kunt u steeds contact opnemen met Chris Meeuws (tel.: 0478/45.51.38) of de milieuambtenaar van de respectievelijke gemeente.

12

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Zuiderkempen vzw Verslag Algemene Vergadering (4 juni 2008) Aanwezige effectieve leden: Aantal sympathiserende leden en genodigden: Totaal aanwezigen:

65 14 79

1. Verwelkoming Jan Millis verwelkomt de aanwezigen op de statutaire algemene vergadering.

2. Goedkeuring verslag algemene vergadering 2007 De algemene vergadering heeft geen opmerkingen bij het verslag van de algemene vergadering van 2007.

3. Voorstelling activiteitenverslag 2007 Jan Seynaeve stelt het activiteitenverslag 2007 voor aan de hand van een powerpointvoorstelling. Het activiteitenrapport 2007 werd unaniem goedgekeurd.

4. Voorstelling rekeningen, staat van patrimonium en begroting 2008 Paul Hermans, penningmeester van de Bosgroep Zuiderkempen vzw, stelt de rekeningen van 2007 en de begroting 2008 voor. Er waren geen vragen of opmerkingen.

5. Verslag van de commissarissen m.b.t. de controle van de boekhouding van 2007 De commissarissen Jos Rijckmans en Jos Sannen geven het volgende verslag: Westerlo, 04 juni 2008 Commissarissen Jos Rijckmans en Jos Sannen hebben de boekhouding voor het jaar 2007 nagekeken en in orde bevonden.

De stukken die werden gevraagd, zijn ter beschikking gesteld. De commissarissen verzoeken de algemene vergadering om hierbij kwijting te verlenen.

Getekend,

Jos Rijckmans

Jos Sannen

Op basis hiervan heeft de algemene vergadering de rekeningen van 2007 en de begroting van 2008 goedgekeurd en de ontlasting verleend voor het boekjaar 2007.

6. Rondgang vragen Jan Milis nodigt de leden van de algemene vergadering uit op vragen m.b.t. de werking van de bosgroep. Er waren een aantal bemerkingen over het probleem van zwerfvuil en sluikstorten in de bossen. Boseigenaars worden steeds meer geconfronteerd met dit probleem. Een gecoördineerde aanpak dringt zich op. Verder werd door een boseigenaar de open vraag gesteld welk voordeel een boseigenaar nog heeft aan zijn bos. Door al de problemen (betutteling, recreatiedruk, zwerfvuil, …) waarmee hij te kampen heeft, voelt hij zich soms gedemotiveerd. Daarnaast werd heel duidelijk gesteld dat vele boseigenaars nog plezier hebben van het stukje natuur dat ze in bezit hebben. Het geeft hen fierheid te weten dat ze een steentje bijdragen in de zuurstofproductie, de CO2-captatie en de biodiversiteit. Tenslotte werd opgemerkt dat de boseigenaar eigenlijk te weinig waardering krijgt voor de maatschappelijke meerwaarde die hij produceert. Bovendien vonden heel wat eigenaars het jammer dat het steeds moeilijker wordt voor een particulier om een bos aan te kopen (wegens de gesubsidieerde aankopen van natuurverenigingen en overheid).

7. Aanstelling van de commissarissen voor de controle van de boekhouding van 2008 Dezelfde commissarissen werden aangesteld om de boekhouding van 2008 te controleren.

8. Erkenning van de bosgroepconsulenten.

Joris Matthé stelt het project van de bosconsulenten van Bosgroep Zuiderkempen vzw voor. De negen bosconsulenten zullen in enkele bosgebieden van de Zuiderkempen de lokale werking van de bosgroep verstevigen. De meeste van hen (twee werden verontschuldigd) waren ook aanwezig en werden officieel erkend. Zij kregen daarbij een erkenningskaart, aangepaste kledij en materiaal.

9. Receptie Tijdens de receptie vonden de boseigenaars en liefhebbers elkaar. Bij een glaasje abdijbier (geschonken dankzij de gemeente Westerlo) werd er hartig nagepraat en van gedachten gewisseld over de Kempense bossen.

Verslaggever: Jan Seynaeve

13

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Zuiderkempen vzw Een cafébaas als bosconsulent Een interview met Francois Verbist Wat is volgens jou de belangrijkste taak van bosconsulent?

Het belangrijkste is de toenadering met de boseigenaar en hem/haar de mogelijkheid bieden te bossen te (laten) verbeteren. De boseigenaar bijstaan met raad en eventueel daad, zie ik als een kerntaak.

Een cafébaas als bosconsulent, heeft dit voordelen?

Door de contacten in het café, kennen veel mensen mij. Ik weet met welke mensen te praten valt. De goede communicatie en de grondige kennis van elkaar, openen deuren.

In het café leer je om geduldig te zijn met de mensen en tevreden te zijn met het leven.

Vanwaar je liefde voor het bos?

Van kindsbeen af ging ik met mijn vader houtkanten kappen en brandhout uit de bossen halen. Mijn grootvader trok met een grote houtzaag weken van huis om in de bossen te werken. Ik ben graag in het bos. Het bos is voor mij een manier om even uit het drukke leven te stappen. Het is ook een welgekomen compensatie voor het altijd binnen zitten in het café. Daarenboven vind ik het plezant om de bossen te zien verbeteren. Je merkt het effect van de eerste dunningen al goed.

François Verbist is onze bosconsulent van de Keiheuvel in Balen. In het dagelijkse leven is hij trotse cafébaas van het café ‘De Baelenaar’, in Balen. Aan de keukentafel bij een potje koffie vragen we hem om zijn verhaal te vertellen hoe hij bosconsulent is geworden.

Hoe komt het dat een cafébaas bosconsulent wordt?

Ik ben erin getuimeld met de verdeling van het takkenhout na de kappingen. Ik geraakte toevallig in contact met Jan Seynaeve die me gevraagd had om hem te helpen. De kroonhoutverdeling ging heel vlot. Er was zelfs hout te weinig. In het café komen veel mensen die hout zoeken.

Zo heb ik steeds meer interesse gekregen voor bosbeheer.

Ik kom graag in contact met mensen en help graag anderen. Door de positieve resultaten en geprikkeld door de gedrevenheid van Jan Seynaeve, heb ik me kandidaat gesteld voor bosconsulent en de opleiding gevolgd.

Voel je je na de opleiding in staat om de taak van bosconsulent uit te oefenen?

Via de opleiding heb ik toch heel wat bagage meegekregen om de boseigenaars te kunnen helpen. Ik geloof niet dat het problemen zal opleveren. Eens het aan het lopen is, zal het wel loslopen. Voordien was ik 15 jaar ploegbaas als dakwerker. Ik moest voortdurend taken verdelen en mensen laten samenwerken. Dat zal me nu goed van pas komen als bosconsulent.

14

Waar heeft de Keiheuvel nood aan?

De bossen van de Keiheuvel zijn momenteel zeer eentonig.

In grote delen is er lang niet meer gewerkt. Gelukkig komt daar nu verandering in door de bosgroep. Sommige boswegen zijn vrijwel ontoegankelijk geworden. Ze maken overal reclame in de Ardennen om te gaan wandelen maar hier dicht bij huis is er niets uitgewerkt. Er is hier nog heel wat werk aan de winkel. De Keiheuvel is eigenlijk heel mooi en gezellig. Ik heb het maar pas beter leren kennen via de taak van bosconsulent.

Heb je nog suggesties voor de toekomst?

Het is geen gemakkelijke tijd en het wordt steeds ingewikkelder. Er is weinig vertrouwen in deze wereld.

We moeten vertrouwen kunnen geven. Zonder vertrouwen kom je nergens. De mensen van vandaag zijn heel veel met zichzelf bezig en zijn minder sociaal dan vroeger.

Misschien moeten de mensen wat meer in het bos of café komen om gezellig samen te zijn, naar elkaar te luisteren en te genieten van de kleine dingen.

We danken François en zijn vrouw voor het hartelijke ontvangst en het openhartig gesprek. Met een goed gevoel dat François een uitstekende bosconsulent is, trekken we terug de Kempense bossen in.

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Zuiderkempen vzw Boseigenaars, omwonenden, gemeenten en bosgebruikers van het bosgebied Teunenberg-Nieuwe Hoeve in Westerlo en Olen ontwikkelen samen een toekomstvisie voor het bosgebied

Vóór de dunningskap.

4 jaar na de dunningskap.

Na de opvolgingsvergadering van het bosgebied van Teunenberg-Nieuwe Hoeve hebben de boseigenaars en de gemeente beslist om de hoofden bij elkaar te steken en na te denken over de toekomst van het bosgebied. Er zijn immers heel wat uitdagingen. De meeste bossen zijn dennenbossen van dezelfde leeftijd (40 à 60 jaar). Na de dunningskappen 4 jaar geleden en de bestrijding van Amerikaanse vogelkers zijn de bossen volop aan het veranderen. Berk en Lijsterbes schieten massaal op. Hoe gaan we daar mee om? Willen we nog naaldhout behouden in de toekomst of zal alles geleidelijk evolueren naar loofhout? Ook de wirwar van paden die doorheen de privé-bossen lopen vragen overleg. Welke paden zijn bestemd voor ruiters, fietsers en wandelaars? Waar kunnen kinderen spelen? Dit en nog

vele andere vragen zal besproken worden samen met de boseigenaars, bosgebruikers en de gemeenten.

Vrijwilliger Reginald Verhofstede is uw gastheer op het Mierenpad in Westerlo

Deelnameprijs is 1,00 € per bezoeker. Contact:

Moeten bossen gekuist worden? Hoeveel hout mogen we in een bos kappen? Welke boomsoorten kunnen we aanplanten? Wat doen we met dood hout? Dit en nog veel meer kan je op een speelse en aantrekkelijke wijze leren op het educatief leerpad ober duurzaam bosbeheer in Westerlo.

Het Mierenpad richt zich niet specifiek tot experten maar wel tot het brede publiek.

Ondertussen hebben vrijwilligers (waaronder boseigenaars en wandelpeters) reeds de paden en de belangrijkste kenmerken van het bosgebied op kaart gebracht waarvoor vele dank ! Er werden reeds 2 activiteiten gepland waar alle geïnteresseerden op welkom zijn.

Zaterdag 18 oktober om 9u in Kamp C: wandeling en overleg over de toekomst van de bossen.

Woensdag 29 oktober om 19u in Kamp C: overleg over gebruik (toegankelijkheid) van het bos.

reginald.verhofstede@gmail.com Breng aansluitend zeker ook een bezoek aan het infocentrum van Kamp C. Het infocentrum biedt naast tijdelijke en permanente tentoonstellingen rond duurzaam bouwen ook de mogelijkheid voor een drankje en hapje in haar sfeervolle cafetaria.

Uitnodiging Rode Lo en Reginald nodigen u van harte uit om kennis te maken met dit boeiende leerpad • op eenvoudig verzoek gidst Reginald Verhofstede elke derde zaterdag

Neem gerust contact op met Reginald: GSM: 0475/95.01.06

• op weekdagen gidsen we ook maar hiervoor dient u ons tijdig te contacteren

e-mail: reginald.verhofstede@gmail.com Link: www.provant.be/leefomgeving/duurzaam_bouwen

15

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Noorderkempen vzw Verslag Algemene Vergadering op 14 juni 2008 Op zaterdag 14 juni 2008 vond de jaarlijkse Algemene Vergadering van de bosgroep plaats in de Priorij Corsendonk te Oud-Turnhout.

De vergadering startte met een toelichting over onze activiteiten in 2007 en over de planning voor 2008. Vervolgens werden de rekeningen van 2007 en de begroting van 2008 toegelicht.

De Algemene Vergadering keurde zowel het activiteitenverslag als de balans en de begroting goed!

Daarnaast werd een wijziging van statuten unaniem goedgekeurd: art. 6 §1 werd aangepast, de vzw telt nu effectieve, adviserende en sympathiserende leden (voor meer info contacteer de bosgroep!).

De herverkiezing van de Raad van Bestuur was een belangrijk agendapunt! Een geheime stemming leverde nog volgende bestuursleden op: Werden verkozen door de Algemene Vergadering voor een periode van 3 jaar: - Jo Van Miert, privé-bosbeheerder en voorzitter - Henri-Joe Dieryck, privé-bosbeheerder en secretaris - André Van Rooy, privé-bosbeheerder en penningmeester - Paul Hannes, privé-bosbeheerder en ondervoorzitter - Bert Verbeek, privé-bosbeheerder - Gemeente Ravels, openbare bosbeheerder, vertegenwoordigt door schepen Jan Van Gils - Gemeente Oud-Turnhout, openbare bosbeheerder, vertegenwoordigt door schepen Leo Van Miert Naast deze zeven bestuurders zetelt er ook een vertegenwoordiger van het Vlaams Gewest en van de Provincie Antwerpen in de Raad van Bestuur, zij moeten volgens de statuten niet verkozen worden.

Proficiat aan alle (her)verkozenen!

Bestuurder Marc Van den Broeck nam (voorlopig) afscheid van het bestuur maar niet van de bosgroep! Marc, bedankt nogmaals voor inzet van de voorbije jaren!!!

Na het officiële gedeelte van de Algemene Vergadering werd een rondvraag gedaan bij de leden in het kader van de opmaak van het beleidsplan van 2009-2014. Deze rondvraag heeft interessante resultaten opgeleverd die we hieronder samenvatten.

De namiddag werd afgesloten met een wandeling door het natuurgebied de Tikkebroeken en een receptie in de Priorij.

Voor het uitgebreide verslag van de Algemene Vergadering kan u steeds terecht bij de bosgroep: 014/85.90.19!

16

Wandeling in natuurgebied de Tikkebroeken.

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Noorderkempen vzw Resultaten van de rondvraag op de Algemene Vergadering van 14 juni 2008 en van de vragenlijsten!

Sinds januari 2008 is de bosgroep actief bezig met de opmaak van haar beleidsplan. Op 1 oktober moet dit dossier ingediend worden bij het Agentschap voor Natuur en Bos om de definitieve erkenning en bijhorende subsidies aan te vragen.

Door zowel de leden, gemeentebesturen, boswachters, natuurpunt, … te betrekken bij de opmaak van het beleidsplan hopen we een gedragen meerjarenplan te kunnen voorleggen.

Met de rondvraag wou de bosgroep nagaan in welke richting de leden en partners de werking van de bosgroep de komende jaren zien evolueren en welke de sterke en zwakke punten zijn die zij ervaren binnen de werking van de bosgroep.

Hieronder vindt u de meest belangrijke resultaten. In de Bosgazet van januari 2008 zal nog een samenvatting gegeven worden van het ingediende beleidsplan.

• De huidige werking van de bosgroep werd positief geëvalueerd!

• De leden van de bosgroep zien de bosgroep als een professionele organisatie die deskundig advies geeft aan zijn leden.

• De leden vinden een kwaliteitsvolle dienstverlening en permanente opvolging zeer belangrijk.

• De meeste leden vinden dat de bosgroep de eigenaars zoveel mogelijk moet stimuleren om meer zelf te doen in hun bos. De arbeidersploegen worden echter wel sterk gewaardeerd.

• De meerderheid van de ondervraagden hechten even veel belang aan de recreatieve en ecologische functie van het bos als aan de economische functie.

• De meesten vinden dat de bosgroep niet actief moet werken rond het inrichten van speelbossen of rond toegankelijkheid, maar wel voldoende informatie hierover ter beschikking moet stellen. Indien nodig kan de bosgroep wel als forum gebruikt worden voor overleg met de bosgebruikers.

• De ondervraagden zijn het unaniem eens dat de bosgroep een neutrale vereniging moet zijn, zonder politieke inmenging.

• De bosgroep zou een aanspreekpunt moeten vormen in de regio, waar iedereen terecht kan met zijn vragen over bosbeheer.

• De meesten vinden de samenwerking tussen de boseigenaars, de bosgroepen en andere partners in het buitengebied heel belangrijk.

• De Bosgroep Noorderkempen vzw wordt geprezen voor haar gratis en vrijblijvend advies op maat van de boseigenaars. Eigenaars mogen niet verplicht worden om toe te treden of om beheerwerken uit te voeren.

• De bosgroep zorgt er bewust voor om de boseigenaars niet te overrompelen met technische en wetenschappelijke termen, maar formuleert haar advies in duidelijke bewoording.

• Voor elke boseigenaar wordt voldoende tijd uitgetrokken om samen op terrein te gaan, uitleg te geven en de nodige formulieren toe te lichten alvorens ze in te vullen.

• Door regelmatig overleg te plegen met de boseigenaars wordt hun betrokkenheid gestimuleerd en warm gehouden.

• Ook de steun van gemeentebesturen betekent veel voor de bosgroep. De samenwerking met de verschillende gemeenten uit het werkingsgebied schept vertrouwen bij de boseigenaars die ons nog niet kennen.

• De bosgroep moet waken over een verantwoorde inzet van de arbeidersploegen en moet misbruik verhinderen van deze gesubsidieerde arbeid.

• De Algemene Vergadering vindt de Bosgazet zeer nuttig en vindt dat dit zo behouden moet blijven.

• Niemand van de aanwezigen vond het nodig om meer daguitstappen/excursies te organiseren.

• De meeste leden vinden dat de bosgroep prioriteiten moet leggen in zijn werking, en indien nodig vrijwilligers inzetten om het werk te verlichten of andere samenwerkingsverbanden opzoeken.

• Een overgrote meerderheid van de aanwezigen vindt dat iedereen de kans moet krijgen om beroep te doen op de bosgroep. Dit kan door bijvoorbeeld de vele kleine snippers bos meer te betrekken bij de boscomplexwerking.

Rondvraag van de leden op de Algemene Vergadering.

Duurzaam bosbeheer staat centraal in het beleidsplan van de Bosgroep Noorderkempen vzw.

17

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Stand van zaken: Uitgebreid bosbeheerplan Kapellen – Brasschaat – Schoten Sinds de start van de studie ter opmaak van een Uitgebreid Bosbeheerplan voor 1.248 ha bos en het ontwikkelen van een Gezamenlijke Visie voor circa 2.000 ha in het voorjaar van 2008 is er al heel wat gebeurd.

provinciale en gemeentelijke milieubeleidsplannen en ruimtelijke structuurplannen.

Het inventarisrapport wordt momenteel ter goedkeuring voorgelegd aan de stuurgroep, die op haar beurt een vertegenwoordiging is van alle partners, de privéboseigenaars, de gemeente Brasschaat, het OCMW Antwerpen, het Agenschap voor Natuur en Bos, de Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw en studiebureau ARCADIS. Het inventarisrapport dat door studiebureau ARCADIS werd opgemaakt bevat een uitgebreide synthese van de voor het beheerplan en de visiestudie relevante gegevens. Zo werden o.a. alle bosbestanden binnen de bosdomeinen allemaal onderworpen aan een gedetailleerd bosbouwkundig, floristisch, faunistisch, landschappelijk en recreatief onderzoek . Voorts werd de historiek van het gebied en het voormalige beheer van de bossen onderzocht.

Dit rapport bevat eveneens een beschrijving van de abiotische kenmerken van het gebied (o.a. reliëf, bodem, hydrologie) en een synthese van de relevante beleidsmatige documenten, zoals onder meer het Gewestplan, de

Naast de oplevering van dit rapport werd er eveneens geïnvesteerd in de bekendmaking van het beheerplan, bevraging van de noden, wensen en knelpunten vanuit de bosgebruikers en het brede publiek, georganiseerd door de Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw. Zo bestaat er een website (www.bosbeheerplanKABRAS.be) waar iedereen informatie kan sprokkelen en zijn mening kwijt kan. Tijdens de Week van het Bos, op 12 oktober zijn er In het Domeinbos de Inslag (Brasschaat) enkele wandelingen voorzien. Tijdens deze wandelingen zullen informatieve stops worden ingelast. Bij één van deze stops zal het bosbeheerplan verder worden toegelicht. Deze wandelingen starten om 14.00 u en 15.30 u. Daarnaast zal er ook een VBV infostand aanwezig zijn, waar u terecht kunt met verdere vragen. Verder komen er ook artikels in de regionale pers. Naast deze informatiekanalen worden de georganiseerde bosgebruikers geraadpleegd onder de vorm van sectorale overlegmomenten, zo werd er reeds een ‘sectoroverleg ecologie’ gehouden in juli en komt er eerstdaags een ‘sectoroverleg recreatie’. Deze interactie is van belang voor het ontwikkelen van de Gezamenlijke Visie die afgerond wordt in het voorjaar van 2009. Het hele proces zal afgesloten worden in het najaar van 2009, nadat het Beheerplan en de Gezamenlijke visie voor publieke consultatie werden voorgelegd.

Tweede natuur na 15 jaar

18

Tweede natuur onderzoekt de mogelijkheden (sinds 1995) waarin kunst en natuur intrigeren en dit in de vorm van: o.a. beelden en installaties (permanent of tijdelijk) of subtiele plaatsingen in het landschap en in bos en parkomgeving. Tweede natuur ontwikkelt de belangstelling voor hedendaagse kunst in een natuurlijke omgeving.

In zijn voortrekkersrol heeft Tweede natuur steeds getracht de projecten en tentoonstellingen toegankelijk te maken voor iedereen. Het project start op 5 oktober en duurt tot 12 oktober telkens van 14u tot 17u aan de Paardenmarkt 90 te Zoersel.

U kan het bereiken door de wegwijzers te volgen met “Tweede Natuur” erop. Te voet en per fiets volgt u de GR 565. Met het openbaar vervoer De Lijn: bus 411 (Antwerpen-Halle-Zandhoven) afstappen aan halte: Halle Dorp, 12 min.wandelen, volg GR565 of Pierenpad. Voor meer info surf naar www.liaschelkens.com .

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Over haagbeuk, everzwijnen, orchideeën en héérlijke paté!

Excursie ‘Bois de Licques’- zaterdag 8 juni 2008

Licques is gelegen op 25 km van de kust in het golvende landschap rond Sint-Omer.

Zonder file Met een dertigtal enthousiaste boseigenaars, sympathisanten en bosgroepcoördinatoren van de bosgroepen Antwerpen Noord en Zuid verlaten we in de vroege ochtend Wijnegem.

Het weer wil niet mee, het regent af en toe maar dat heeft het voordeel dat we vermoedelijk file vrij over de autosnelweg rijden. Na wat praktische info en een lekkere croissant ons aangeboden door onze coördinatoren is het tijd om kennis te maken met onze medereizigers. Zodra we de grens over zijn is het genieten van het glooiende Noord Franse landschap.

Welkom Nadat we de autosnelweg verlaten hebben en enkele typische Frans –Vlaamse dorpen doorkruisen, brengt onze chauffeur ons over een bochtige bosweg tot aan het jachthuis gelegen midden in het Bois de Licques; onze bestemming. We worden door de eigenaars, de familie Moretus, hartelijk verwelkomd en vergast op een welkomstdrank. Het 240 ha grote eigendom toebehorende aan deze Vlaamse boseigenaars is gelegen op 25 km van de kust tussen de dorpen Ecottes aan de westzijde en Licques aan de zuidzijde. Het bos ligt op een hoogte tussen de 85 m en de 156 m. De noordzijde is vlakker, terwijl de zuidzijde gelegen op de helling van de Mont de Licques en de Mont De Bréme eerder steil is.

Op pad Het is inmiddels gestopt met regenen wanneer we onder leiding van de gastheren onze wandeling langs de noordzijde beginnen. Na de middagpauze doen we hetzelfde met de zuidzijde. Onmiddellijk bij het vertrek vallen de brede toegangswegen op die het bos van oost naar west en van zuid naar noord doorsnijden. Deze wegen dienen als exploitatiewegen, ze zijn verhard en door hun zeer brede bermen bieden ze de mogelijkheid om bij exploitatie zonder hinder de stammen op de bermen te stapelen. Door hun grote breedte kan het zonlicht er gemakkelijk bij en drogen ze snel op, dit beperkt dan weer uitsleepschade. Omdat het ” bosbeheer” in Frankrijk deze boswegen subsidieert, maakt

de boseigenaar daar óók dankbaar gebruik van. Enkel het onderhoud dient hij nog voor zijn rekening te nemen. We lopen langs een gemengd beuken, esdoorn bosje, met langs de weg enkele mooie exemplaren boskers. Onze gastheer merkt op dat deze streek met zijn typische silex en krijtbodem zeer kalkrijk is en enkel geschikt is voor loofhout: beuk, es, en esdoorn groeien hier redelijk goed.

Boskers gedijt goed maar voornamelijk langs bosranden, waar ze voldoende licht kunnen vangen. Dhr. Moretus drukt er op dat het beheer zich vooral richt op het oogsten van bandhout. Voor de productie van echt mooie bomen is de bodem iets te arm. Naaldhout is hier eveneens nauwelijks een optie door trage groei (te droog).Een voorbeeld hiervan zullen we na de middag in het zuidelijk deel bekijken. We verlaten de hoofdweg en stappen het bos in.

Middelhout en zeewind Opvallend is de overvloed aan zaailingen van es en esdoorn die hun weg zoeken tussen een kruidlaag van kleine maagdenpalm en kleefkruid. Op de paden treffen we verschillende soorten bloeiende orchideeën aan. We willen deze orchideeën snel even op naam brengen, maar onze flora zit in de rugzak en die ligt natuurlijk in het jachthuis. Aan het einde van het bospad zien we links van ons hoe de beheerder uit een natuurlijke verjonging van es vertrokken is om een bestand op te kweken tot middelhout.

De Franse overheid geeft subsidies aan boseigenaars om brede, verharde exploitatiewegen aan te leggen.

Een goede ontsluiting biedt perspectieven voor betere exploitaties.

De onderetage is gekapt en samen met de geschalmde essen verkocht als brandhout. De bomen die gespaard zijn, kunnen nu door groeien. Sommige van deze bomen zullen de kans krijgen om grote bomen te worden, andere worden opnieuw afgezet als hakhout.

We naderen de westelijke bosrand en voelen de koude zeewind het bos binnendringen. Deze bosrand beschermt het achterliggende bos. Buiten het schaarhout vinden we hier ook grote oude beuken die als scherm moeten dienen tegen de indringende zeewinden Het is duidelijk dat de beheerder deze bosrand zo gesloten mogelijk wil houden.

Voor het eerst zien we de dominante aanwezigheid van de wilde bosrank die typisch is voor bosranden in dit gebied.

19

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Vegen en (vr)eten

Bloemenpracht onder haagbeuk

We steken de enige openbare weg over die vanuit het dorp Ecottes het bos doorkruist. Van op deze plaats hebben we een goed uitzicht op het iets lager gelegen dorp.

Het enige jonge plantsoen op onze route vinden we enkele honderden meters verder. Langs de weg zien we de sporen van everzwijnen die hier talrijk aanwezig zijn. Opvallend is dat rond de aanplanting geen wildraster, of enige individuele bescherming aangebracht is. Blijkbaar is dit niet nodig aangezien de veeg- of vraatschade verwaarloosbaar is. Dat was in het verleden wel eens anders. Het kwam zelf zover dat men op advies van het” bosbeheer “ naaldhoutsoorten is gaan aanplanten om het verlies door veeg en vraat schade in het jonge plantsoen uit te schakelen. Het verpachten van de jachtrechten en een goed afschotplan voor grootwild heeft in de loop der jaren zijn deugdelijkheid bewezen. Een knelpunt is net als bij ons in Vlaanderen de dominante aanwezigheid van de adelaarsvaren. Bij ons wordt al eens verteld dat de aanwezigheid van wilde zwijnen de vooruitgang van de adelaarsvaren kan stoppen. De werkelijkheid hier bewijst echter het tegendeel.

Volgens de heer Moretus is tweemaal per jaar maaien gedurende enkele jaren het enige middel om de jonge beplanting een kans te geven. De eigenaars doen het beheer van hun bossen niet alleen, ze laten zich hier voor bijstaan door een lokale landbouw- en bosbouwcoöperatieve. Een blik op de klok verplicht ons stevig door te stappen willen we de lunch nog halen. Aangekomen in het jachthuis wacht ons een stevige maaltijd met streekeigen producten met een glas wijn. Uw verslaggever was verzot op de paté, de kaas was echter ook niet te versmaden. Na de lunch trekken we naar het zuidelijke gedeelte van het bos.

We naderen de zuidelijke bosrand. Door de begroeiing heen achter de groene velden zien we het dorp Licques blinken in de zon. De eeuwenoude abdijkerk springt in het oog. We genieten even van dit panorama en trekken verder over het pad tussen de bosrand en het achterliggende bos. Voor ons enkele groepjes haagbeuken die zich hier prima op hun plaats voelen. We stellen onmiddellijk de vraag aan onze gids waarom deze boomsoort dan niet meer aangeplant wordt. Het antwoord is even eenvoudig als duidelijk, haagbeuk kan hier enkel gebruikt worden als brandhout, dus is deeconomische waarde te klein. Enkele leden van ons gezelschap ondervinden intussen dat de combinatie van water en een krijtbodem de stabiliteit van een paar benen niet ten goede komt en maken dan ook onzacht kennis met Moeder Aarde. Aan het einde van de weg verlaten we de bosrand en dwarsen het bos. De onderbegroeiing van maagdenpalm, boshyacint, daslook, wilde bosrank, en orchideeën, roepen in onze verbeelding de bloemenpracht op die hier in het vroege voorjaar te zien moet zijn.

Diner au Cap

Modderige dwaling van ‘hét bosbeheer’

20

We wandelen langs de kloof die het oostelijk gelegen Bois de Coutrebourne in twee deelt, even verder passeren we enkele woelplaatsen van everzwijnen, we zien geen dieren, maar geoefende neuzen onder ons kunnen ze ruiken. We trekken het bos in. De zuidzijde is duidelijk anders en ligt op de helling van de Mont De Bréme en de Mont de Licques. Dit bos is veel heuvelachtiger en veel natter dan de noordzijde. Iedereen die geen laarzen draagt, zal dit aan de lijve ondervinden. Links van ons een bestand met sitkasparren. Dit bestand is nog een restant van een foute zet in het vroegere bosbeheer; een omschakeling van es en beuk naar naaldhout. Een 40-tal jaar geleden heeft “het bosbeheer” deze beheersvorm aan de eigenaars voorgesteld om het verlies aan plantgoed door wildschade in loofhoutbestanden op te vangen. De sitkaspar gedijt echter niet op deze bodem van silex en krijt. Dit is duidelijk te zien aan deze bomen, ze hebben weinig en geen frisse naalden en halen zeker niet het volume dat men er 40 jaar van mag verwachten. In het noordelijk bosgedeelte zijn al deze bestanden reeds omgevormd in loofhoutbestanden.

Bij de uitvoering van het volgende beheerplan zal in het zuidelijk gedeelte ook drastisch ingegrepen worden.

Welke beheersvorm men gaat gebruiken is echter nog niet duidelijk.

Een vergezicht tot aan de rotsige kusten ten zuide van Calais waar we de dag zouden beëindigen met een wandeling rond Cap Blanc Nez.

We bereiken de oost- westelijke dwarsweg en keren terug naar het jachthuis. Na een natje en een droogje, het uitwisselen van enkele geschenken en een dankwoordje door de bosgroepcoördinatoren voor onze gastheren en dame verlaten we het Bois de Licques richting kust. We hebben genoten van een schitterende boswandeling, en hebben kennis gemaakt met een bosbedrijfsvorm ‘ middelhoutbeheer’ die bij ons in Vlaanderen nog weinig voorkomt. We bezoeken op de terugweg nog Cap Blanc Nez met zijn herdenkingsmonument en de restanten van de Duitse antitankwal. Dan wacht er ons nog een avondmaal in een plaatselijk restaurantje. Met een volle maag en een goed gevoel sluiten we deze dag af en vertrekken terug richting Wijnegem.

Met dank aan de familie Moretus voor de hartelijke ontvangst!

Meer foto’s van het bezoek aan Bois de Licques, vind je op de website www.freewebs.com/bosgroepantwerpenzuid <http://www.freewebs.com/bosgroepantwerpenzuid> Door Guy Mattheeussen

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Fotowedstrijd Countdown 2010: Samen voor biodiversiteit in de Voorkempen Doe mee!

Hoe zie jij de Voorkempen? Wat vind jij mooi of typisch in je buurt of in je streek? Spendeer je veel vrije tijd in de bossen en parken van de Voorkempen (Kalmthout, Wuustwezel, Brecht, Malle, Brasschaat, Kapellen, Stabroek, Antwerpen, Schoten, Schilde, Zoersel, Zandhoven, Ranst, Wijnegem, Wommelgem)? Dan is deze fotowedstrijd iets voor jou.

Fotografeer een parkbos, kasteel, fort, weide, heidelandschap, poeltje, kapelletje, … of een ander landschapselement dat jij typisch vindt voor de Voorkempen en stuur ons je foto op onder één van de volgende categorieën: Deze wedstrijd wordt georganiseerd door het Regionaal Landschap de Voorkempen, lokale Natuurpunt afdelingen

en het Centrum voor Natuur- en Milieueducatie. De wedstrijd loopt tot 31 oktober 2008. Je kan de bijhorende folder en het reglement van de wedstrijd downloaden op www.rldevoorkempen. be of aanvragen bij het Regionaal Landschap de Voorkempen: info@ rldevoorkempen.be of via het telefoonnummer 03/240.57.60.

Openbare Brandhoutverkoop bij de Bosgroep Antwerpen Noord vzw Ben je een fervente brandhoutgeïnteresseerde? Ben je op zoek naar haalbare loten van loof- en naaldhout op stam gelegen in het hele werkingsgebied? Dan verwelkomen we je graag op vrijdag 24 oktober 2008 in de Oranjerie in Vordenstein te Schoten.

Vanaf 14.00 u organiseert de Bosgroep Antwerpen

Noord vzw samen met het Agentschap voor Natuur en Bos een openbare brandhoutverkoop. Hebt u interesse in brandhout op stam of geveld, vraag uw brandhoutcataloog (met beschrijving, ligging en verkoopsvoorwaarden) aan via antwerpennoord@bosgroep.be of telefonisch op 03/355.09.40

Over kettingzagen en zaagrekken

proefopstellingen heb je een goed idee. Met dat idee ga je naar een gepensioneerde smid en, o wonder, het ding werkte.

Het was een speciaal metalen rek, takken en stammen worden er in gestapeld, en met de kettingzaag heb je op een, twee, drie enkele kruiwagens brandhout. Onlangs, na een tweetal jaren, ziet iemand mij bezig, vindt het een praktisch rek, wil ook zoiets, maar er is niets vergelijkbaar in de handel te vinden. Tot daar mijn inleiding. Bekijk de foto’s. Men legt takken en stammen gewoon in het rek, een beetje geschikt en in evenwicht gestapeld. Het zaagwerk begint aan de uiteinden en eindigt in het midden. Voor jezelf kan je zoiets wel namaken. Maar geen twee want het ding is gepatenteerd.

Lang geleden, toen wij bouwden, was er een open haard voorzien in onze living. Het was een eenvoudig type, open/toe.

Een uurtje stoken en een kruiwagen hout was in rook opgegaan. Enkele jaren geleden hebben wij een inbouwhaard geplaatst. Het ding brandt veel zuiniger en geeft wel warmte. Dus wordt deze haard gebruikt en moet er al eens hout worden aangebracht.

Ook dat valt best mee. Na een stevige windvlaag moet ik bij buren en familie eens langskomen. Dus koop je een kettingzaag. Ik had maar één probleem, brandhout zagen.

Je moet die kettingzaag met twee handen vasthouden en waar blijf je dan met die takken. En dan begin je met enkele houten latten en balkjes iets te knutselen. Na enkele

Je kan het zaagrek ook aanschaffen. Voor info of een aankoop telefoneer je op nr. 015/31.10.40 of je mailt naar rene.vercammen@versateladsl.be Zaagrek is blijkbaar een nieuw woord. Het staat niet in het groene boekje.

Nieuwe website en brandhoutverkoop van Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Onze nieuwe website is online. Op www.freewebs.com/ bosgroepantwerpenzuid vindt u voortaan alle informatie omtrent onze bosgroep. Bovendien, kan u zich via deze website aanmelden als lid (downloaden van lidmaatschapsformulier), onze kalender met cursussen en activiteiten bekijken en nakijken bij welke leverancier in uw buurt u als lid (enkel de leden-boseigenaars) korting kan krijgen.

Verder zal periodiek ons aanbod aan brandhout op deze website gepubliceerd worden. Onder de link ‘Brandhout’ kan u dit aanbod bekijken en indien gewenst ook een bod voor een lot plaatsen. De website is tegelijk voorzien van

een uitgebreid fotoboek waar u foto’s kan bekijken van onze excursies en activiteiten. U vindt er onder andere aan aantal mooie foto’s van de excursie naar Bois de Licques (zie artikel vorige pagina’s).

De Bosgroep Antwerpen Zuid vzw biedt ook dit najaar brandhout aan. Brandhoutkopers die vorig jaar interesse in ons aanbod toonden, zullen automatisch worden verwittigd wanneer een grote verkoop plaatsvindt. Bent u geïnteresseerd en bent u nog niet aangemeld? Geef dan een seintje of download het brandhoutkopersformulier via onze website.

21

BOSGROEPNIEUWS

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Hoor de wind waait door de bomen!

Elke kapping die een Vlaamse boseigenaar in zijn bos wenst uit te voeren, dient gemachtigd te zijn door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Het vellen van bomen kan dus enkel op een legale manier wanneer er een voorafgaandelijke kapmachtiging werd afgeleverd of de kapping opgenomen is in een goedgekeurd beheerplan door ANB. Met de herfst- en winterstormen komt wel eens de vraag bij ons binnengewaaid of ook voor afgebroken en ontwortelde bomen een kapmachtiging nodig is?

De wet voorziet hiervoor een beperkte uitzondering, namelijk een noodkapping om veiligheidsredenen. Een klassiek geval is inderdaad een boom die tijdens een storm afbreekt of ontwortelt en een obstakel of gevaar vormt.

Deze boom mag je direct kappen zonder vergunning maar dient schriftelijk gemeld te worden ten laatste 24 uur na aanvang van je kapping. Let wel; het betreft enkel bomen die een belemmering of een dreigend gevaar vormen voor passage langs of door het bos, voor verkeer, bosrecreanten, exploitanten,... . Bomen die gaan overhangen en een gevaar vormen voor woningen of gebouwen aan de bosrand horen hier hoogstwaarschijnlijk ook bij, al vermeldt de wet het niet uitdrukkelijk. Tot hier de WET.

Navraag bij ANB leerde ons dat dergelijke schriftelijke meldingen bij de Provinciale buitendienst ANB Antwerpen eerder uitzonderingen zijn, ondanks dat ze wettelijk verplicht zijn. Het advies van ANB: “Indien je als boseigenaar problemen wenst te voorkomen, meldt dan steeds wanneer je gaat kappen. Wanneer het niet dringend is, dien een aanvraag tot kapmachtiging in. Reken op twee weken tot een maand voordat de beslissing in je bus valt.

De Bosgroep kan daarbij zeker een handje toesteken. Indien het écht dringend is, bijvoorbeeld na felle storm, neem dan direct telefonisch contact op met de lokale boswachter van het ANB (sinds kort; de beleidswachter(m/v)) en meld wat je, waar en hoe, van plan bent. Deze beleidswachter zal je advies en eventuele directe toestemming geven tot kapping.

Op die manier kan er later nooit discussie ontstaan over de noodzakelijkheid van een velling.” De beleidswachter in uw gemeente, vind je terug in onderstaand overzicht. Hij/zij is binnen ANB de verantwoordelijke voor gunnningsplichtige en subsidieerbare beheerwerken in uw bos.

Een aanvraag tot kapmachtiging is een document waarop de bosbeheerder naast de persoonlijke gegevens en de kadastrale gegevens van het bosperceel informatie verstrekt over de kapping die hij/zij wenst uit te voeren.

Uw bosgroep kan u hierbij helpen.

Overzicht beleidswachters ANB voor het werkingsgebied Bosgroep AZ vzw (september 2008): Frank Buysse – 0477/42.75.77 voor Hemiksem,Schelle, Niel, Boom, Rumst, Aartselaar, Kontich, Edegem, Hove, Lint, Mortsel, Borsbeek, Edegem, Boechout en Wommelgem.

Leo Peeters – 0479/91.14.46 voor Ranst en Zandhoven.

Jean-Pierre Adriaensssens – 0479/67.94.69 voor Bornem, Puurs en St-Amands.

Hans Van Praet – 0479/67.94.78 voor Willebroek en Mechelen.

Pans Boddez – 0499/94.92.62 voor Bonheiden, Putte, Sint-Katelijne-Waver, Duffel, Lier, Berlaar en Nijlen.

Tenslotte, wanneer je eindelijk aan de slag wil gaan, bedenk dat het verzagen van omgewaaide bomen ZEER GEVAARLIJK kan zijn: de bomen kunnen ogenschijnlijk plat liggen of gewoon ‘scheef’ hangen maar in werkelijkheid onderhevig zijn aan felle spanningen. Dergelijke bomen kunnen dodelijke klappen uitdelen als ze plots splijten of terugveren, wanneer ze verzaagd worden. Of de kluit van een omgewaaide boom kan na het afzagen ineens terugslaan! Wees dus voorzichtig, zeker als je ervaring beperkt is. Is er geen gevaar en ligt de boom niet in de weg, overweeg dan om hem te laten liggen. Het dode hout is een bron van nieuw leven in het bos. Als je de boom toch weg wil en je hebt weinig ervaring: vraag raad aan een specialist

(bijvoorbeeld via de bosgroep) of als je toch graag zelf aan de slag wil, volg de cursusdagen “Veilig werken met de kettingzaag” die de Bosgroepen organiseren ism Inverde. Module III van werken met kettingzaag gaat voornamelijk over deze gevaarlijke vellingen en hout onder spanning. Laat het nu maar waaien!

23 september 2008: Bijzondere Algemene Vergadering ‘werkplan BG AZ vzw’

22

Op 23 september vond de bijzondere Algemene Vergadering van de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw plaats in het Vrijbroekpark te Mechelen. Op de agenda stond de voorstelling en de goedkeuring van het werkplan 2009-2011. Gudrun van Langehove van het ANB gaf daarenboven een korte toelichting betreffende de mogelijke vrijstelling tot successierechten voor boseigenaars. Voorafgaandelijk aan de vergadering nam Kris Ketels, diensthoofd van het Vrijbroekpark, de werkende leden mee voor een verkenning van dit Provinciaal domein.

KALENDER

Cursussen Antwerpse Bosgroepen ism Inverde Wat? Kettingzaag module 1 Wanneer?

Donderdag en vrijdag 9 en 10 oktober 2008 Waar? Prinsenpark, Retie Omschrijving: Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag.

Theorie en praktijk over T 2: Eenvoudige zaagoefeningen EDag Z het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting. op horizontale en L VO verticale stamstukken. Geen vellingen!

Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? NKKM1 Wat? Kettingzaag module 2 Wanneer?

Zaterdag 11 en 18 oktober 2008 Waar? Prinsenpark, Retie Tdoor instructeur. Veloefeningen door de cursisten.

E Omschrijving: Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling Z VOLvan hulpmiddelen bij het vellen.

Dag 2: Veloefeningen door de cursisten. Gebruik Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? KHKM2 Wat? Kettingzaag module 2 Wanneer?

Zaterdag 11 en 18 oktober 2008 Waar? Kamp C, Westerlo Omschrijving: Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling door instructeur. Veloefeningen door de cursisten.

Dag 2: Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.

Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? ZKKM2 Wat? Wanneer?

Doelgroep: Omschrijving:

Brandhout Zaterdag 25 oktober 2008 Waar? Prinsenpark, Retie Iedereen die met hout verwarmt Hoe krijg je al die boomstammen in je kachel? Hoe kort je ze snel en veilig in? Hoe laat je het hout drogen?

Hoe lang? Hoe stapel je het? Allemaal vragen waar brandhoutstokers mee zitten. Deze cursus geeft een antwoord. Je leert een aantal methodes om boomstammen op een efficiënte manier tot kachelklare blokjes te verwerken en ze te stapelen. Je krijgt ook een leuk en praktisch overzicht van het materiaal dat gebruikt kan worden met de voor- en nadelen ervan. Het vellen van bomen komt niet aan bod.

Prijs? Leden bosgroep: 10 € ; Niet leden: 20 € Code? KHBRA Wat? Wanneer?

Doelgroep: Omschrijving:

Brandhout Donderdag 6 november 2008 Waar? Essen Iedereen die met hout verwarmt Hoe krijg je al die boomstammen in je kachel? Hoe kort je ze snel en veilig in? Hoe laat je het hout drogen?

Hoe lang? Hoe stapel je het? Allemaal vragen waar brandhoutstokers mee zitten. Deze cursus geeft een antwoord. Je leert een aantal methodes om boomstammen op een efficiënte manier tot kachelklare blokjes te verwerken en ze te stapelen. Je krijgt ook een leuk en praktisch overzicht van het materiaal dat gebruikt kan worden met de voor- en nadelen ervan. Het vellen van bomen komt niet aan bod.

Prijs? Leden bosgroep: 10 € ; Niet leden: 20 € Code? ANBRA Wat? Kettingzaag module 3 Wanneer?

Zaterdag 8 en 15 november 2008 Waar? Kamp C, Westerlo Omschrijving: Dag 1: Theorie over de inpact van het werken bij houtTonder spanning. Hoe verwerkt men deze stammen.

E Zaagoefeningen aan de spanningsbank.

OLZ V

Dag 2: Oefeningen bij bomen die onder spanning staan.

Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? ZKKM3 Wat? Kettingzaag module 2 Wanneer?

Zaterdag 12 en 13 november 2008 Waar? Kamp C, Westerlo Omschrijving: Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling door instructeur. Veloefeningen door

de cursisten.

Dag 2: Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.

Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? ZKKM2 Wat? Stoken met hout Wanneer?

Zaterdag 15 november 2008 Omschrijving: Spreekt voor zich!

Prijs? Leden bosgroep: 15 € ; Niet leden: 30 €

Waar? Kamp C, Westerlo Code? ZKSMH

23

KALENDER

Cursussen Antwerpse Bosgroepen ism Inverde Wat? Kettingzaag module 3 Wanneer?

Dinsdag en woensdag 2 en 3 december 2008 Waar? Prinsenpark, Retie Omschrijving: Dag 1: Theorie over de inpact van het werken bij hout onder spanning. Hoe verwerkt men deze stammen.

Zaagoefeningen aan de spanningsbank.

Dag 2: Oefeningen bij bomen die onder spanning staan.

Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? NKKM3 Wat? Kettingzaag module 3 Wanneer?

Zaterdag 6 en 13 december 2008 Waar? Prinsenpark, Retie Omschrijving: Dag 1: Theorie over de inpact van het werken bij houtTonder spanning. Hoe verwerkt men deze stammen.

E Zaagoefeningen aan de spanningsbank.

OLZ V

Dag 2: Oefeningen bij bomen die onder spanning staan.

Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? NKKM3

Alle prijzen zijn BTW inclusief.

Bevestig tijdig je deelname, aantal plaatsen is beperkt. NU inschrijven is de boodschap.

Meer info over deze en andere cursussen, zie www.inverde.be

INSCHRIJVING CURSUSSEN Terug te sturen naar Bosgroep Zuiderkempen vzw, Britselaan 20, 2260 Westerlo of deze gegevens doorsturen naar rebecca.himschoot@admin.provant.be

Naam:.............................................................................................................................................................................. Tel. Nr.:..........................................................................

Adres: .................................................................................................................................................................................................................................................................................

Lid van bosgroep:

q KH

q ZK

q NK

q AN

q AZ

Cursuscode(s):.........................................................................................................................................................................................................................................................

U bent zeker van uw inschrijving na overschrijving van het cursusgeld op rekeningnummer 778-5912507-24 van de Bosgroep Zuiderkempen vzw met vermelding van initialen van uw bosgroep (zoals hierboven), uw naam en de cursuscode.

Na inschrijving krijgt u de laatste gegevens toegestuurd.

24

KALENDER

Wandelingen Zondag 12 oktober 2008: Verkenning van het domeinbos “De Inslag” In de week van het bos zetten we ook graag de opmaak van het Uitgebreid bosbeheerplan in de kijker. Van harte welkom om het domeinbos mee te komen verkennen.

Organisatie: Bosgroep Antwerpen Noord vzw Afspraak: om 14u aan het Domeinbos De Inslag, picknickplaats aan het Antitankkanaal. Het eindigt om 18u.

Zaterdag 15 november 2008: Wandeling in het Turnhouts Vennegebied In dit bosgebied in het noorden van de gemeente Merksplas werken drie privéeigenaars samen om een Uitgebreid BosbeheerPlan (UBP) op te stellen. Dries Kennes staat in voor de opmaak van het beheerplan en wordt hierbij geholpen door Christof Sierens, stagiair van de Hoge School Geel.

Met deze wandeling willen Dries en Christof alle geïnteresseerden informeren over het beheerplan, de doelstellingen en de toekomstige beheermaatregelen,…

Het is een unieke kans om dit gebied te ontdekken!

Gidsen: Dries Kennes en Christof Sierens • Organisatie: Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw • Afspraak: van 13.30u-16u in de Bremstraat (zijstraat van de Steenweg op Weelde, op de gemeentegrens Turnhout/Merksplas), het zal aangeduid staan!

Zondag 16 november 2008: ochtendwandeling over de Kesselse Heide Frank De Roovere is al jarenlang domeinwachter van het 43 ha grote Provinciaal domein Kesselse Heide. Hij kent als geen ander de heide, het Goorbos, de naburige Kleine Netevallei en z’n bewoners. Frank neemt ons mee voor een boeiende herfstwandeling met een rugzak vol verhalen. Bovendien zal de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw in 2009 in dit gebied van start gaan met de organisatie en planning van gezamenlijke beheerwerken in samenwerking met de private én openbare boseigenaars. Kom kennismaken met dit unieke gebied. Breng alvast laarzen (en uw paddenstoelgids) mee.

Gids: Frank De Roovere Organisatie: Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Afspraak: 9.30 u, onthaalgebouw Doefoepdei, Vaerestraat 4, 2560 Nijlen. Einde om 11.45 u.

Zondag 30 november 2008: Beleef de herfst tijdens een boswandeling in Brasschaat Peter Van Looveren neemt ons mee naar een schitterend bosgebied waar zowel privé- als domeinbossen aan bod komen. We bewonderen het resultaat van jarenlang beheer in de omgeving van de Inslag en de Mik en bekijken de mogelijkheden van bosbeheer in deze regio. De stand van zaken van het gezamenlijk bosbeheerplan wordt toegelicht aan de hand van talrijke praktijkvoorbeelden.

Kortom een leuke wandeling om je zondag mee te starten!

Interesse om erbij te zijn? Graag inschrijven voor 28 november 2008.

Gids: Peter Van Looveren, erkend bosgids Organisatie: Bosgroep Antwerpen Noord vzw Afspraak: om 9.30 u aan de ingang van het Domein De Inslag, Kerkedreef (50m voorbij huisnummer 48). Het eindigt om 11.30 u

25

KALENDER

Activiteiten Zondag 5 tot en met 12 oktober 2008: De Week van het Bos – Thema: Bos en Klimaat De Week van het Bos viert dit jaar zijn 30ste verjaardag! Al 30 jaar lang halen tienduizenden mensen naar aanleiding van de ‘Week van het Bos’ een frisse neus in de Vlaamse bossen en maken ze er kennis met de vele schatten die onze bossen rijk zijn.

Dit jaar, van 5 tot en met 12 oktober, staat de ‘Week van het Bos’ in het teken van het klimaat, letterlijk en figuurlijk een ‘hot’ thema. Wat zijn de gevolgen van dit mondiaal probleem voor onze bossen en de planten en dieren die in het bos leven? En omgekeerd, welke invloed hebben bossen op de klimaatverandering? Ook de bosbezoeker kan concreet bijdragen tot een klimaatvriendelijke ‘Week van het Bos’. ‘Bos en Klimaat’ hoeft immers geen ver-van-ons-bed-show te zijn! Trek je wandelschoenen aan, spring op de fiets, neem trein, tram of bus en geniet van een heerlijk dagje buiten! www.weekvanhetbos.be : thema-informatie + activiteitenoverzicht www.slimweg.be : duurzame routeplanner Contact: Tom Neels, Agentschap voor Natuur en Bos, Telefoon: 02/553.14.88, tom.neels@lne.vlaanderen.be

Dinsdag 28 oktober 2008: Openbare Houtverkoop in de Kempen Op dinsdag 28 oktober 2008 zal de openbare houtverkoop van industriehout doorgaan.

Er zal hout verkocht worden uit openbare bossen via het Agentschap voor Natuur en Bos en uit privé-bossen via de Bosgroepen Zuiderkempen vzw, Noorderkempen vzw en Kempense Heuvelrug vzw.

Afspraak: Feestzaal van café E. Van Dun te Ravels-Eel (vlakbij de kerk) vanaf 14u.

Donderdag 27 november 2008: Symposium over de interacties tussen bosbouw en de houtverwerkende industrie in Vlaanderen Tijdens dit symposium wordt een compilatie gebracht van meer dan 15 jaar houtkwaliteitsonderzoek. De voorbije jaren werd onderzoek verricht naar de invloed van standplaats, klimaat en beheer op de houtkwaliteit en werden pistes geëxploreerd van nieuwe innovatieve toepassingen voor het hout van onze belangrijkste boomsoorten. Resultaten worden gekaderd binnen de Vlaamse BosHoutkolom om de sterke interactie te duiden tussen bosbeheerder en houtverwerker. Door de discussie aan te gaan met alle spelers binnen de gehele kolom kunnen aandachtspunten voor toekomstig onderzoek en/of beleid worden afgelijnd.

Hoe groter de vertegenwoordiging van allen die betrokken zijn bij het Vlaamse bos, hoe zinvoller de discussie.

Organisatie: Instituut voor Natuur– en Bosonderzoek (INBO) in samenwerking met het Laboratorium voor houttechnologie van de Universiteit Gent Afspraak: om 9.30 u in het cultuur– en congrescentrum “Het Pand” van de Universiteit Gent. Het eindigt rond 16.30 u.

Inschrijven: De deelnameprijs bedraagt 25 € en omvat onder meer de referatenmap en het middagmaal.

Contact: De Boever Lieven (Lieven.DeBoever@UGent.be), Laboratorium voor houttechnologie, Tel: 09/264.61.18

26

KALENDER

Activiteiten Zaterdag 29 november 2008: Demonstratiedag – Brandhout, van bos tot stoof Interesse voor brandhout zit in de lift en steeds meer mensen gaan zelf hout zagen in het bos. Heel wat van dit zaag- en snoeiwerk gebeurt door particulieren. Het gaat hier veelal om onderhoud van knotbomen, houtkanten, hagen, hakhoutbosjes, bomenrijen en het uitvoeren van kleinschalige bosexploitaties. Bij de ene ligt het doel eerder bij het onderhoud zelf, bij de andere bij het eindproduct brandhout. Dikwijls kan de uitvoering van deze werken op een heel aantal vlakken nog verbeteren. Om hier op in te spelen, wordt ditmaal in West-Vlaanderen een demonstratiedag georganiseerd rond kleinschalige houtoogst: Brandhout, van bos tot stoof. Vragen als ‘Hoe werk je goed?’, ‘Hoe werk je veilig?’, ‘Hoe werk je natuur- en milieuvriendelijk?’, ‘Welke machines zijn er op de markt?’ … op alles krijgt u een antwoord. Verschillende demonstraties, informatiestands en een marktplaats waar ook effectief materiaal kan aangekocht worden, maken het geheel compleet.

Organisatie: Agentschap voor Natuur en Bos, Inverde vzw, de bosgroepen Houtland en IJzer & Leie, de regionale landschappen Houtland, IJzer & Polder en WestVlaamse Heuvels, de provincie West-Vlaanderen, Proclam en stad Torhout Afspraak: om 10u aan het Domeinbos Wijnendale, Torhout en om tot 16u wordt de dag afgesloten met een (demo) openbare houtverkoop.

Meer info: www.natuurenbos.be, www.inverde.be, www.bosgroepen.be De Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw heeft recent een gebruiksvriendelijke handleiding ontwikkeld over ‘bosuitbreiding’, waarin zowel de technische als de sociale aspecten van (her)bebossingsprojecten besproken worden. Ook privéeigenaars kunnen met dit vademecum interessante informatie inwinnen over de vereiste vergunningen en de mogelijke subsidies. Geïnteresseerden kunnen kosteloos een exemplaar opvragen (zolang de voorraad strekt). Vragen naar ‘Vademecum Bosversterking door lokale overheden’.

Contact: Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw, Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode Tel: 09/264.90.49 , www.vbv.be

Eind mei 2008 trok een delegatie bestuurders en coördinatoren van de Vlaamse bosgroepen op buitenlandse excursie naar het district Dumfries and Galloway in Zuid-Schotland. Op de foto hiernaast de bossen op het domein van Drumlanrig Castle.

Het volledige verslag van deze excursie vindt u op de website van de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw: www.freewebs.com/bosgroepantwerpenzuid

27

V.U.: Laeremans Luc, ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem • Tel.: 03/355.09.40 • Fax.: 03/355.09.45

BOSCONTACT

Adressen

28

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Coördinator: Devriendt Karolien • 0475/75.77.98

antwerpennoord@bosgroep.be Medewerkster: Van Cotthem Britt

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem Tel.: 03/355.09.40 Fax.: 03/355.09.45 Coördinator: Laeremans Luc • 0476/76.18.25

antwerpenzuid@bosgroep.be Medewerkster: Van Cotthem Britt

Bosgroep Noorderkempen vzw

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Hoge Mouw Lichtaartsebaan 73 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.19 Fax.: 014/85.90.21 Coördinator : Bogaerts Kaat • 0474/74.17.31

kaat.bogaerts@groenkempen.provant.be Medewerkster : Elly Maes

Hoge Mouw Lichtaartsebaan 73 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.17 Fax.: 014/85.90.21 Coördinator: Vanlommel Stef • 0479/20.93.11

stef.vanlommel@groenkempen.provant.be Adj.-coördinator: Oostvogels Els • 0478/26.73.37

Els.oostvogels@groenkempen.provant.be Medewerkster: Vangenechten Annick

Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Voor de planning van terreinwerkzaamheden

Kamp C Britselaan 20 2260 Westerlo Tel.: Fax.: Coördinator:

Adj.-coördin.:

Medewerkster:

014/27.96.57 014/27.96.69 Seynaeve Jan • 0474/99.99.35 jan.seynaeve@groenkempen.provant.be Matthé Joris • 0478/78.20.22 joris.matthé@groenkempen.provant.be Himschoot Rebecca

Meeuws Chris

0478/45.51.38 chris.meeuws@groenkempen.provant.be