Ziemia Grybowska

Page 1

O

20 45’

20 46’

O

20 47’

O

20 48’

O

20 49’

O

Miłkowa

Zdrowie i wypoczynek w Strózach

20 5’

O

O

O

49 42’ O

49 41’ O

49 40’ O

39’ Na49 ścis zó wk a O O

49 38’

n Pławi a

Nowy Sącz

49 37’ O O

49 36’ O

49 35’

Cerkiew drewniana XIX w.

Królowa Polska

G. Chełm 778,4

647,7

737,0

Kąclowa

Lipie

Kmakówka

Zagrody

Bogacz

Cerkiew drewniana XX w.

Wawrzka

Za Garbem

Drągówka

Cerkiew drewniana XIX w.

G. Łysiec

662,8

Pereliska

Tonia

Binczarowa

K

G. Kiczera Żdżar

Pod Wawrzką

w ka czaró Bin

Cerkiew drewniana XVI w.

Pod Brunarami

G. Czerszka 870,0

G. Dział 815,0

O

Łabowa

O

49 30’

20 48’

20 49’

Binczarowa – dawna cerkiew pw. św. Męczennika Dymitra, XVIII wiek

20 5’ O

20 51’ O

ka

pomnik przyrody, źródło wód

drogi wojewódzkie

mineralnych

drogi pozostałe zabudowa zwarta, lasy

20 52’ O

20 53’ O

Berest

krajobraz – droga widokowa

20 54’

20 55’ O

647,2

muzeum, skansen, izba regionalna cmentarz wojenny, kirkut

Cerkiew drewniana XVIII w.

pomnik – miejsce pamięci

G. Groń

H T R L A Florynka, B

20 56’ O

20 57’ O

20 58’ O

20 59’ O

21 00’ O

M K

P Z

...

N

St a w

Krynica Zdrój

Podchełmie – kaplica O

G. Kruhla

krajobraz – punkt widokowy

granica obszaru Gminy Grybów Kąclowa – kościół pw. św. Wojciecha Biskupa, 1929, styl narodowy

dwór, zamek, ruiny

granica rezerwatu

rzeka, zbiornik wodny

cerkiew zabytkowa, synagoga zab.

ian

Skła

drogi krajowe

reś c

755,7

28 977

Śnietnica

szlak pieszy szlak rowerowy ścieżka dydaktyczna trasa narciarska biegowa wyciąg narciarski wieża widokowa

kościół, kościół zabytkowy

Be

G. Jaworynki

Dla turystów

20 01’ O

20 02’ O

21 03’ O

20 04’ O

ośrodek wypoczynkowy, motel agroturystyka, pole namiotowe restauracja poczta, policja apteka, przychodnia stacja benzynowa, bankomat

i sz

an

ka

20 05’ O

747,1

G. Kiczera 654,0 O

20 47’

O

Dziedzictwo kultury

49 30’

20 46’

ica

20 45’

O

Dziedzictwo przyrody skałki, kamieniołom

k

20 44’

O

Topografia

Łabowiec

Barnowiec

O

Ka

ien

Składziste

Binczarowa – ikonostas z XVIII wieku O

774,4

G. Hłocza

o ry ń s k i P o t

dowane w pierwszej połowie dwudziestego wieku – bardzo mocno nawiązujące do wiekowych tradycji budownictwa drewnianego na tym obszarze – kościół św. Wojciecha Biskupa w Kąclowej, kaplica na Podjaworzu oraz kaplica na Podchełmiu. Najłatwiej dostępny jest kościół w Kąclowej, zaś najpiękniej położona jest kaplica na Podchełmiu, sprzed której rozpościera się panorama otoczonej górami kotliny Grybowa.

Złotne

O

Ziemia Grybowska mapa turystyczna 1:35 000

Pańskie

m

Binczarowa, Kąclowa, Podjaworze, Podchełmie Wokół Grybowa znajduje się wiele dobrze zachowanych przykładów budownictwa drewnianego, przede wszystkim kościółków i cerkiewek. Kościół z XVI wieku pw. Narodzenia NMP w Krużlowej Wyżnej, kościół pw. Wszystkich Świętych z XVI wieku w Ptaszkowej, a także dawna cerkiew z XVIII wieku pw. św. Męczennika Dymitra w Binczarowej – ujęte są na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Na tym szlaku znalazły się również kościółki wybu-

to Po

dzi sz

a

ki ńs

Cz ar na

Cerkiew drewniana XVIII w.

7

Na Szlaku Architektury Drewnianej

Wróblówka Ormantówka

Brunary

Polany

Felcz

Pałyga

oka

Cerkiew drewniana XVIII w.

Wyciąg i trasa zjazdowa

yn

k

Czacz o

a e rk

O

49 31’

om

ok

t

Patronówka

Głęb

Czarna

Pod Kamienną

Cerkiew drewniana XX w.

Dom Pszczelarza

Wyżnia Łabowa Malikówka

Uh

tok nowski

Po

Muzeum Pszczelarstwa

T

O

´ Kosciółki i cerkiewki H

Pod Polanami

Berest

Kamianna

Kotów

H

Cempówka

Rop

G. Sucha Homola

49 31’

ec wi

Pustka

Cerkiew drewniana XVIII w.

Czaczów

671,6

Cerkiew drewniana XVIII w.

Brunary Wyżne

97

Homrzyska

694,2

O

636,4

Klimczaki

Po za

G. Pasieczna

tysza

Sz

Brunary

G. Kiczera Wielka

kl

49 32’

Maciejowa Cerkiew drewniana XIX w.

Na Wierzchu

G. Kopa 671,6

Za Mostem

Potok

Koci Rynek

G. Kopiec

ka

ow

B uk

877,0

Mos

Bącza Kunina

Flasza Brunary Niżne

Wołoszczyny

ar

i ec

O

49 33’

Pod Kiczarą G. Ubocz

Rybień

a ic

Frycowa

622,8

K

Jaszkowa

Biała

m Krynicy. Na jego pierwszym odcinku, na wierzchoł- ien

A Z

830,2

815,0

Ka

Florynka

B

G. Kozie Żebro 888,0

ku Jaworza znajduje się nowa wieża widokowa, z której rozpościera się zapierająca dech panorama Kamionki Beskidu Sądeckiego, Beskidu Niskiego i Pogórza Miejscowość Ptaszkowa, położona malowniczo u Ciężkowicko-Rożnowskiego. Nosalówka stóp największego wzniesienia Gór Grybowskich – Jaworza (882 m n.p.m.), ma piękne tradycje rozwi- Z Nowego Sącza, przez Ptaszkową i Grybów, biejania sportu i turystyki. Od ponadBaranowa pół wieku istnieją gnie w kierunku Biecza „Szlak Królewski” – oznakoŻeleźnikowa Mała trasy biegowe i zjazdowe tu narciarskie Sołtysowa służące wana trasa rowerowa. Po opuszczeniu Ptaszkowej miejscowej młodzieży oraz turystom. Z Ptaszkowej trasa zbliża się do przysiółka Podjaworze, gdzie prowadzi też szlak turystyczny przez Kamianną do warto odwiedzić niewielką drewnianą kaplicę.

Przebudowa

692,1

G. Tokarnia

776,0

Z Ptaszkowej na Jaworze – panorama gór i pogórza

49 32’

790,3

G. Dził

888,0

G. Margań Niżna

Klimkówka

O

Bukowiec

G. Czertyżyki

Wola

G. Podwojenne

763,5,2

Homrzyska

609,4

Pniaki

Binczarki

Łazy

G. Terpackie Niżne G. Jaworzyna

ian ka

Łosie

Stolarzówka

Zadział

W Polu

Margań Wyżna

Potok Łos

Garłaszówka

Deciówka Pod Styrem

Za Białą

Pod Berlową

Zakówka

Hebdówka

Cegielnia

Motykówka

Kościół drewniany XX w.

Cerkiew drewniana XIX w.

Koniec Wsi Bratyszowiec

Nowakówka

Bogusza

Wierzchy

Równie

Podchełmie

Pod Berli Za Socholem

Wieża widokowa

Kowalówka

49 33’

Sikornik Stary Tracz

Na Margani

Bielanka

Muzeum Rzemiosła Łemkowskiego

Durlakówka Pod Madynianką

760,9

Szewska Ulica

Za Górą

G. Margań Wyżna

631,0

O

Łęg

Zagóra

Kawówka Smakówka

Cerkiew murowana XIX w.

Nawojowa

G. Suchy Wierch

49 34’

O

Skrabówka

G. Postawne

Zarębek

Orkiestra dęta z Ptaszkowej gra pod chmurami

Kościół XVIII w.

Barbarzaki

Podziałówka

Królowa Górna

Rachelówka

Kąty

72

O

49 34’

Jawory

Jaworze

Wiśniowa Góra

879,9

Popardowa ica

Pod Świnką

lów k

Niwy i en

Podjaworze

K

643,0

Miejska Góra

49 35’

Ka m

Pruskówka Brzegówka

Zapadle

Dwór XIX w.

Biał a

Kaplica drewniana XX w.

Ziółkówka

520,3

R B

Kusiówka

Ropa

Nad Browarem

ka Pawlakówka

ki R ozto

Hamernia

Kaplica drewniana XX w.

G. Palenica

Na Dole

Matołówka

G. Jaworze

Baumówka

k

Sadówka

Za Górą

Podlipa Działek Surmówka Dworskie Niżna Ptakówka Niżna

Kosówka

Góry

Wólka

O

Mała

Mała Góra

Kamionka Wielka

Pieronówka Huciska

Cerkiew XIX w.

Pociecha

Kóstra

Księże

701,6

Kościół murowany XVII w.

ka

73

7

Muzeum Parafialne w Grybowie

Ptaszkowa, Jaworze, Podjaworze Kamionka

A Z

a

Królowa Polska

Plebania - dworek z XVII wieku, Muzeum Parafialne w Grybowie

Góry, lasy i doliny! on

Jaroszówka

Głębuczek

Kró

Badonie

Łęgi za Górą Zagórze

Folwark

Cerkiew drewniana XVIII w.

Chebdówka Pazgówka Szczecinówka

Bykówka

97

Góry

Su d oł

Biała Wyżna

Pałubówka Gryblówka Rolówka Michalikówka

Czarna Kamionka

Kruczki Wyżne

Sośnie Dolne

Kąty

Garby

Głębuczek

mi

Grybów

Szymbark

74 Skansen Dwór obronny Gładyszów

560,3

Wyciąg i trasa zjazdowa

Wyżna Wola

Górki

129

Dół

49 36’

Kościół pw. Wszystkich Świętych z XVI wieku w Ptaszkowej Zabrzezina

fot. Stanisław Stępniowski

Ka

B

a

28

Miastko

Polanki

Trasa biegów narciarskich

Wielkie Pole Buczki Niżne

ŚmigajkaWyżna Śmigajka Niżna

Nadjazie

Zalipie

O

Mszalnica

Łabowa

Święta Zofia z córkami

Warchałówka

Szklarka

Podlesie

49 37’

Oracze

Kamionki

Gródek

ka

Dwór Hoshów XIX w.

P L A Z R N

Ptaszkowa

Kościół drewniany XVI w.

Podpołudnie

Morskie Oko

n ka

Jamnica

wk a

Zagórze

Ząbry Niżny Pagórek

Wiatrówki

Rez. Jelenia Góra

Synagoga XX w.

K

Na Wygonie Wyżny Pagórek

Rzeki

Lipie

Pagórek

an

Granice

B

Z

Mystków

ni

Lipie

Cieniawa

Styrek Poczekaj Radeckówka

Biała Niżna

op

Brzezie

B

Muzeum Parafialne - Dwór XVII w.

Zadziele

M Dolinki

Gr od kó

B i el a

K a m i e n ic a

Obłazy

Najcenniejszym obiektem Muzeum Parafialnego w Grybowie jest obraz malowany na desce około roku 1450, przedstawiający św. Zofię z trzema córkami o imionach – Wiara, Nadzieja i Miłość. Obraz znajduje się czasowo w Muzeum Diecezji Tarnowskiej.

130

T

Motel “Cieniawa”

Krętówki

752,9

H

Browar

Kućmy

Ligęzówka

Maślana Góra

Ośrodek Politechniki Warszawskiej

28

Działek

Granice

Kunów

 Kirkut

Psiarki

Grabna

Piekiełko

Siołkowa

Wojciechowa Góra

Starowiejskie

Podgórze

Wyciąg i trasa zjazdowa

Taborówka

Pod Lasem

O

Góry

Wolniki

Gołąbkowice

689,7

Zielona Góra

49 38’

H

Dwór XIX w. Ośrodek PAN

O

Pańskie

Potoki

Strzylawki

Ośrodek “Cieniawa”

Podlesie

Gorlice

Na Pólku

G. Rosochatka

Siołków k

a

Stara Wieś

Węglarnia 749,6

Bystra

49 39’

Nalepówki

Podgranice

Bochenówka

ka an

Klasztor ss. Dominikanek

Madonna z Krużlowej

Zagórze

B

B

Bania

in k a

Wyskitna

Słopna

Podlesie

Zarębka

By

rz st

Osików

713,5

Dworskie

131

Stróże

Zagórze

Potoki

Biała Droga

H Ośrodek im. Ojca Pio

kościół drewniany XVI w.

554,9

Falkowa

Ł

Chodorowa

A

Podedwór

Rzeki

Wyskitnianka

R

A Z R

Krużlowa Wyżna

Widomia

Rez. Cisów

Kościół z XVI wieku pw. Narodzenia NMP w Krużlowej Wyżnej

ni

nka

Karczyska

Jodłowa Góra

z ąc

K

Biała

Wygony

Spisak

Zagórze

Podlesie

Dział

Ł ub

Biedowa

Bucze

B

kościół drewniany XVII w.

Jodłowa Góra

28

R H

ka

Skansen pszczelarstwa “Sądecki Bartnik”

Krużlowa Niżna rużlowia

Karczemne

Posadowa Mogilska

rzeźba z 1450 roku z kościoła pw. Narodzenia NMP, przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem w typie Pięknej Madonny, należy Krasów do najcenniejszych przykładów rzeźby gotyckiej Piątkowa w Polsce.

n ia n Po l

Polna

O

Koniuszowa

Sikornik

Zabrzeż

Bieśnik

Kawiory

Mogilno

Kozica

49 40’

Późnogotycka Wiszyny płaskorzeźba z kościoła pw. Wszystkich Świętych w Ptaszkowej, przedstawiająca Modlitwę Chrystusa w Ogrojcu, któremu towarzyszą dwaj apostołowie, śś. Piotr i Jan. Autorem płaskoFolwark śpiący rzeźby jest Wit Stwosz, który wykonał ją prawdopodobnie w latach dziewięćdziesiątych XV wieku, przed swoim wyjazdem do Norymbergi.

Mszanka O

Kruzlowa, Ptaszkowa,Modlitwa Grybów w Ogrojcu Pustki

Mszan ka

Sz a

Poddziale

Zagóra

Wola Łużańska

ka lów

Skarby Grybowskiej · Ziemi Kruzlowa, Ptaszkowa, Grybów

kościół drewniany XVI w.

Mosteczna

Mostki

Kozłówki

Kozia Góra

Wilczyska

7 97

Skarby Ziemi Grybowskiej

Kościół w Polnej znajduje się na Małopolskim

Szlaku Architektury Drewnianej. Bińkówka

Szalowa

Szerokie

nk a

Równie

Świegocin

Pisanki Zapady

dwór Skrzyńskich XIX w.

Kościół drewniany XVII w.

Podgwizdów

Librantowa

Pola od Woli

barokowy kościół drewniany XVIII w.

renesansowy dwór obronny XVI w.

a ró w k a

Podlesie

49 41’

Podtrzycierz

Jest to kościół jednonawowy o konstrukcji zrębowej, szalowany i pokryty blachą. Nawę i prezbiterium nakrywa stromy dach, który ponad starszą częścią kościoła wsparty jest na więźbie storczykowej typu gotyckiego. W dachu sygnaturka z latarnią zwieńczona stożkowym daszkiem.

O

Jasie nia

Polna – kościół z XVI wieku

Nowa Wieś

Zadziele

Nowa Wieś

O

Tutejszy kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła pochodzi z XVI wieku. Przebudowany został w XIX wieku. W latach sześćdzieKrzyżówka siątych XX wieku w prezbiterium kościoła odkryto polichromowaną dekorację pochodzącą z XVI wieku. Ukazuje ona cykl 29 scen poświęconych życiu i męce Jezusa.

Górzyna

Moroń

Jeżów

Kamieniec

Pola

Bochnia

21 07’

O

Bołdówki

Podlesie

Wojnarowa

Łęka

Chruślice Ta średniowieczna

Stróżna

21 06’

O

Wyszanka

Jeszcze w czasie wojny powstało na tym obszarze 400 cmentarzy wojennych, na których znaleźli miejsce wiecznego spoczynku polegli żołnierze ze wszystkich walczących armii. Cmentarz nr 131, położony w Stróżach Wyżnych, jest jednym z wielu, jakie spotkać można w okolicach Grybowa.

Hamry

Kościół murowany XX w.

W o jn

Łęg Januszowski

Półanki

Rzeki

Sośnie

20 05’

O

ka

Niecew

Trzycierz

Boguszowice

a

Za Lasem

Widomia

Korzenna

Januszowa

nk

ka nian róż St

B

Podtrzycierz

Pośrednia

ia

20 04’

Łużna

Łużnia nka

Natężenie walk było największe w rejonie Gorlic, lecz bitwa toczyła się na froncie, którego linia ciągnęła się wzdłuż Dunajca i Białej od Wisły na północy i do grani Karpackiej na południu.

Kirkut

Przylasek

Małe Zagórze

Siedlce

Naściszowa

Zadziele

Koczanka

Podlesie

nka

Pomiędzy Stróżami a Gorlicami, w rejonie Łużnej, miało miejsce 2 maja 1915 roku najbardziej krwawe natarcie na linie rosyjskie przez wojska armi Austro-Węgier oraz Niemiec, rozpoczynające trwającą przez wiele dni wielką bitwę, zakończoną głębokim przełamaniem frontu i odwrotem Rosjan.

133

w

O

49 42’

Lipniczka

Fundacja prowadzi też Ośrodek Hipoterapii i Dogoterapii, położony z dala od centrum. Malownicza, spokojna okolica i atrakcyjne terenyĆwikłówka przeznaczone do jazdy konnej wierzchem i bryczką. Znajdują się tu przyjazne Dwór murowany Długoszowskich XX w. i łagodne konie huculskie, przeznaczone do terapii oraz polskie konie szlachetne półkrwi, a także ogiery i klacze czystej krwi arabskiej.

Teluszowa

Łyczana

Goście i kuracjusze korzystają z basenu, sauny, jacuzzi oraz z nowoczesnych gabinetów rehabilitacyjnych.

Grochowa

Bobowa

21 03’

O

Lisiaki

Synagoga XVIII w.

Jankowa

20 02’ Dół

O

Pamięć Bitwy Gorlickiej 1915 roku

Kościół XIV w.

Dwór Długoszowskich

20 01’ Zaborówka

O

P e r kó w

nka

21 00’ Podgwizdów

O

o

Łąki

20 59’

O

Kościół XV w.

nk

Jasionki

20 58’

O

Ja

Ulesie

Łycza

20 57’

O

Tarnów

anka icz

Janczowa

cą kolekcją barci i uli, pokazujących historię pszczelar-

stwa, zabytkowe budynki drewniane – przykłady dawKawiory nego budownictwa wiejskiego okolic, galeria rzeźby

Na szerokim tarasie Białej rozpościera się miodowe w drewnie, efekt organizowanych tu ogólnopolskich gospodarstwo Sądecki Bartnik. Kompleks unikalny plenerów, zachowany fragment parku podworskiego w skali kraju, promujący w bardzo pomysłowy i szla-Krzywda wraz z dworem, stylowa restauracja oraz domki drewchetny sposób staropolską tradycyjną kulturę miodu. niane z pokojami gościnnymi.

Jelnia

20 56’

O

Od 2002 roku, staraniem Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Stróżach, działa Centrum Szkoleniowo-Rehabilitacyjne im. Ojca Pio. Jest tu hotel z krytą pływalnią, salą konferencyjną i kawiarenką internetową, a zarazem placówka Warsztatów Terapii Zajęciowej dla osób niepełnosprawnych.

Poręby

Porąbka Znajdują się tutaj: skansen pszczelarstwa z imponują-

Słowikowa

20 55’

O

pn Li

Targowiskahipoterapia, pszczelarstwo Fizykoterapia,

Stróże – “Sądecki Bartnik” skansen pszczelarstwa

20 54’

O

Stróże Wielka – Ośrodek im. Ojca Pio

Zagórze

Niwy

Jelna

Zalesie Dolne 20 53’

20Lipnica 52’

20 51’

O

Ro p

Dział

20 44’

21 06’ O

21 07’ O


Grybowskie

Wokół grybowskiego rynku

Grybów - rynek

Nietypowy, bo pochyły grybowski rynek odznacza się harmonią zabudowy, a jego trzy pierzeje tworzą kamienice zbudowane pomiędzy XVIII a XIX wiekiem. Tu w rynku znajduje się większość sklepów, liceum i magistrat.

4

Jego układ urbanistyczny zachowuje swój oryginalny, średniowieczny plan, a pod kamienicami z dziewiętnastego wieku znajdują się relikty starej zabudowy – sklepione piwnice na wino przywożone niegdyś z Węgier. W końcu siedemnastego wieku Grybów stanowił bowiem główny na Pogórzu ośrodek handlu winem, składując go więcej niż Biecz, Gorlice czy Nowy Sącz.

3 2 1

Wysoki budynek, w którym mieści się obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Artura Grotgera, to jeden z okazalszych domów w mieście. Przed wojną miał tu swą siedzibę magistrat, który zajmował pomieszczenia na parterze, podczas gdy na pierwszym i drugim piętrze mieściło się gimnazjum koedukacyjne.

5

Bia ła

6

100 m

Mapa turystyczna 1:35 000

Ziemia Grybowska

2

1 W pierwszej połowie XIX wieku na wschodniej pierzei rynku stanął dwór murowany, wzniesiony przez ówczesnych właścicieli okolicznych dóbr, rodziny Hoschów. Dwór otoczony jest zielenią, a z jego tarasowych ogrodów, wysoko ponad Białą, otwiera się widok na południe, w kierunku odległej Lackowej. Ma tu siedzibę Dom Opieki.

Ziemia Grybowska Przyroda Ziemia Grybowska to obszar, na którym graniczą ze sobą dwa całkiem odmienne krajobrazy. Tu łagodne wzniesienia rolniczego Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego przechodzą ku południowi w lesiste długie grzbiety gór Beskidu Niskiego. Najlepiej widać obydwie te krainy ze wspaniale położonej wieży widokowej na Jaworzu, około 8 kilometrów na południe od Grybowa. Spina je ze sobą łagodnie meandrująca dolina Białej. Rozległy masyw Jaworza rzuca się w oczy podróżnym, wysiadającym z pociągu w Grybowie. Czasem już we wrześniu jego szczyt bieleje śniegiem. To najwyższe wzniesienie otaczających bezpośrednio Grybów gór, zwanych często Górami Grybowskimi. Jaworze (882 m n.p.m.), Chełm (779 m n.p.m.), Maślana Góra (753 m n.p.m.) – to najwyższe wzniesienia, a jednocześnie największe kompleksy leśne ziemi grybowskiej. Są to lasy mieszane, gdzie rosną buki, jawory, graby, świerki i jodły, a także sosny i modrzewie.

4

we wtorki i soboty w godzinach 10.00 – 14.00 W innym terminie: – po uzgodnieniu na Plebanii tel: (018) 445 02 62 – lub z Marią Solarz - tel: (018) 445 01 66

3

Zachodnia część plebanii mieści zbiory grybowskiego Muzeum Parafialnego, z eksponatami sztuki sakralnej i elementami wypasażenia wnętrz z nieistniejących kościołów grybowskich – rozebranego starego kościoła św. Katarzyny oraz spalonego w 1945 roku kościółka św. Bernarda, który stał obok plebanii. Są tu również przedmioty pochodzące z okolicznych cerkwi i synagogi grybowskiej, świadczące o bogactwie kulturowym w historii tego obszaru. Najcenniejszym obiektem w muzeum jest obraz malowany na desce około roku 1450, przedstawiający św. Zofię z trzema córkami – Wiarą, Nadzieją i Miłością.

Ziemia grybowska Biała Niżna – Wieś o nazwie Biała istniała jeszcze przed założeniem miasta. W dużym dziewiętnastowiecznym murowanym dworze, należącym kiedyś do hrabiny Konstancji Stadnickiej, mieści się obecnie klasztor ss. św. Dominika. Starannie utrzymane zabudowania są jednym z cenniejszych zabytków gminy. Przy drodze Biała Niżna – Gródek znajduje się cmentarz zamordowanych w czasie II wojny światowej 360 Żydów. O tej zbrodni przypomina wyryty na płycie nagrobnej napis w języku polskim, angielskim i hebrajskim. Binczarowa – Otoczona górami i kompleksami leśnymi wieś, zamieszkiwana niegdyś przez Łemków, po których pamiątką jest pięknie zachowana cerkiew z XVIII wieku z późnobarokowym ikonostasem we wnętrzu. To miejsce, wciśnięte pomiędzy masyw Jaworza od północy a Ubocza od południa, jest jednym z piękniejszych w okolicach Grybowa. Tu lata są gorące, zimy długie, a śniegi głębokie. To idealne miejsce na turystykę aktywną. Chodorowa – Niewielka wieś na północnym skraju gminy, w dolinie potoku Chodorówka na wysokości około 300 m n.p.m. Ciekawostką turystyczną jest stary kamieniołom, w którym odsłaniają się gruboławicowe piaskowce związana z fliszem karpackim.

Biała w okolicach Grybowa to typowa rzeka górska z szybkimi i wielkimi wezbraniami w okresie intensywnych letnich opadów i długimi okresami stanów niskich, podczas których odsłaniają się w jej korycie białe ławice otoczaków.

Cieniawa – Miejscowość położona jest przy drodze krajowej Nowy Sącz – Grybów, na dziale wodnym pomiędzy tymi dwoma miejscowościami. Od północy wznosi się lesista góra Rosochatka (717,3 m n.p.m.), zaś od południa otwarty szeroko horyzont ukazuje odległe pasmo Radziejowej, a przy szczególnie przejrzystym powietrzu – Tatry. W niewielkiej kotlince pod Rosochatką znajduje się kameralny ośrodek wypoczynkowy ze stokiem narciarskim i wyciągiem.

Historia Wzdłuż doliny rzeki Białej, od pogórzy w kierunku południowym, już we wczesnym średniowieczu rozwijała się kolonizacja, związana z karczowaniem lasów i wprowadzaniem upraw rolnych. Grybów został założony aktem króla Kazimierza Wielkiego 15 maja 1340 roku, jako trzeci gród na średniowiecznej Sądecczyźnie – po Starym i Nowym Sączu. Miasto wraz z okolicznymi wsiami stanowiło tak zwaną „królewszczyznę”. Położone na skrzyżowaniu szlaków handlowych, otoczone istniejącymi już wsiami – Siołkowa, Białą Niżną i Białą Wyżną, miasto miało dobre warunki do rozwoju i stało się ośrodkiem prężnej akcji osadniczej. Warsztaty sukiennicze, folusz, skład win węgierskich. Komora celna zapewniała coraz wyższe dochody z rosnącego strumienia towarów. W połowie XVI wieku Zygmunt August nadał na własność królewszczyznę grybowską składającą się z Grybowa, Siołkowej, Białej Niżnej i Białej Wyżnej, Gródka, Kąclowej, Binczarowej i Boguszy, użytkowaną wcześniej jako czasową dzierżawę, Stanisławowi Pieniążkowi, właścicielowi pobliskiej Krużlowej. Na posiadanych obszarach Pieniążek i jego następcy intensywnie rozwijali gospodarkę folwarczną, wykorzystując rosnący popyt na produkty rolne. Ludność wiejska zajmowała się także wyrobem sukien i tkactwem. Wytwarzano tu również saletrę i proch strzelniczy. Rozwój miasta przerwany został w czasach potopu szwedzkiego, kiedy nadeszły wszelkie możliwe plagi i nieszczęścia – pożary, grabieże, podatki i głód. Pod panowaniem austriackim Grybów, jak cała Galicja, walczył o przetrwanie na dalekich północnych kresach rozległego cesarstwa. Dopiero po uzyskaniu przez Galicję autonomii, u progu dwudziestego wieku, rozpoczął się ponownie okres rozkwitu miasta, tym razem oparty na handlu płodami rolnymi i zwierzętami hodowlanymi. Grybów stał się w tym okresie siedzibą starostwa powiatowego. Po otwarciu linii kolejowej Tarnów – Leluchów, zauważono wyjątkowo malownicze położenie Grybowa. Pisano o niemal szwajcarskich widokach rozciągających się za oknami pociągu wspinającego się serpentynami w góry ponad miastem.

4

Florynka – Granicząca z Binczarową wieś leżąca w dolinie potoku Mostysza, wzdłuż drogi Grybów – Krynica. Jest to również dawna wieś łemkowska. Obecny kościół parafialny to dawna cerkiew greko-katolicka pw. św. Michała Archanioła, wzniesiona w końcu XIX wieku. Jest to budowla murowana z kamienia, o ścianach tynkowanych na biało, co stanowiło w tych stronach rzadkość. Gródek – Wieś leżąca na dziale wodnym pomiędzy dolinami Białej i Ropy, pomiędzy dwoma dużymi wzniesieniami Maślanej Góry (752,9 m n.p.m.) oraz Chełmu (778,4 m npm.) Jej najbliższe otoczenie ma typowo podgórski krajobraz z polami uprawnymi i pastwiskami dochodzącymi do granicy lasów świerkowych na wysokości ponad 500 m n.p.m. Z okolic Gródka, podobnie jak z Wiskitnej, rozciąga się widok na góry Grybowskie, z tą różnicą, że w bardziej lesistej oprawie. Wspaniała okolica na dalekie spacery piesze i rowerowe. Kąclowa – Rozległa i gęsto zabudowana wieś nad Białą, w miejscu, gdzie jej dolina oddziela masyw Jaworza od masywu góry Chełm. Z okolic Grybowa doskonale widoczna jest biała sylwetka dużego kościoła w Kąclowej w centralnym miejscu odległej doliny. Drugim charakterystycznym akcentem miejscowości jest spory tartak przecierający drewno iglaste i liściaste. Nieco na uboczu, przy drodze do Krynicy stoi na niewielkim wzniesieniu piękny kościółek drewniany wzniesiony na początku dwudziestego wieku w popularnym wówczas „stylu narodowym”. Ponad Kąclową prowadzi z Grybowa na Jaworze turystyczny szlak pieszy – znaki zielone (opis szlaku na sąsiedniej stronie). Krużlowa Wyżna i Krużlowa Niżna – W głęboko wciętej dolinie potoku Krużlowianka, leżą wśród łagodnych wzniesień Pogórza Rożnowsko-Ciężkowickiego wsie o prastarym rycerskim rodowodzie. Tutejsza parafia powstała na początku XIV wieku, zaś w końcu tego wieku Krużlowa stała się siedzibą rodu Pieniążków. Z fundacji Jana Pieniążka wybudowany został w 1520 roku kościół drewniany, w którego gotyckim wnętrzu odkryto w XIX wieku dla świata sztuki prawdziwy skarb – średniowieczną drewnianą rzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Polna – Wieś leżąca w łagodnym obniżeniu, ciągnącym się od Stróż w kierunku Łużnej na północ od zalesionego masywu Maślanej Góry. Tym obniżeniem biegnie tor linii kolejowej ze Stróż na wschód, w kierunku Gorlic. Tędy również przemieszczały się na linię frontu w maju 1915 roku rozładowywane w

5 wzmocnioną murem skarpę nad Białą, w miejscu gdzie niegdyś stał dwór starosty, a teraz góruje nad rzeką zespół dworski Hoshów, użytkowany jako Dom Opieki Caritas. Kierując się z rynku na zachód, idąc w górę najpierw ulicą Kazimierza Wielkiego, a potem Cmentarną dojść można do cmentarza wojennego nr 130, gdzie znajdują się mogiły 721 żołnierzy c.k. armii austro-węgierskiej, niemieckiej i rosyjskiej poległych w latach 1914-15.

Ziemia grybowska posiada niezwykłe skarby dziedzictwa dawnych wieków, odnaleźć można tu też ślady wielokulturowej historii. Jej góry i lasy poprzecinane sa szlakami pieszymi i rowerowymi, na których wiele jest miejsc oferujących rozległe panoramy. Większość miejscowości tej ziemi wymieniana była jako letniska już w przewodnikach z początku XX wieku. Tutejsza przyroda nadal jest nieskażona a ludzie gościnni. Zapraszamy!

Od 2002 roku, staraniem Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym, w Stróżach działa Centrum Szkoleniowo–Rehabilitacyjne im. Ojca Pio. Jest tu hotel z krytą pływalnią, salą konferencyjną i kawiarenką internetową, a zarazem placówką Warsztatów Terapii Zajęciowej dla osób niepełnosprawnych. W Stróżach znajduje się też unikalny na skalę kraju skansen pszczelarstwa, Sądecki Bartnik, w którym podziwiać można bogatą kolekcję zabytkowych i współczesnych uli, przykłady wiejskiej architektury drewnianej, wystawę rzeźby w drewnie oraz wybieg ze zwierzętami. Sądecki Bartnik oferuje również posiłki w obszernej restauracji, a także noclegi w nowo wybudowanych domkach gościnnych. Wawrzka – Miejscowość położona w niewielkiej kotlince powyżej 500 m n.p.m. u południowych stoków kulminacji góry Chełm. Przez miejscowość prowadzi malownicza droga z Florynki nad Białą do Ropy, zaś z Chełmu na południe prowadzi turystyczny szlak pieszy im. Kazimierza Pułaskiego, Grybów – Wysowa. Jest to dawna wieś łemkowska, czego pamiątką jest niewielka drewniana cerkiewka, której budowę rozpoczęto w 1935 roku. Wyskitna – Niewielka miejscowość położona na stokach Maślanej Góry. Z jej wzniesień, na południowy zachód, otwiera się perspektywa doliny Białej pomiędzy Stróżami a Grybowem oraz panorama Gór Grybowskich. Wiedzie tędy turystyczny szlak pieszy ze Stróż na Magurę Małastowską i do Wysowej oraz Krynicy (opis szlaku na sąsiedniej stronie) – znaki zielone.

12. Biecz – [ 33 km ] Średniowieczne miasto królewskie na rzeką Ropą, dzięki licznym i dobrze zachowanym zabytkom, w tym fragmentom murów miejskich i bogatej historii nazywany Perłą Podkarpacia.

Gromnik

1 2 3

Piesze:

Ciężkowice

Szlak królewski, zielony – prowadzi od Biecza i Gorlic przez Szalową, Polną, Stró że, Grybów, Ptaszkową, Królową Polską, Kamionkę Wielką do Nowego Sącza, Starego Sącza i na przełęcz Przysłop nad Obidzą, w paśmie Przechyby.

do

Szlak wielokulturowy, czerwony – prowadzi od Przełęczy Wysowskiej, przez Wy sową, Stawiszę, Brunary, Wawrzkę, Grybów, Stróże, Polną, Wilczyska, Bobową Sędziszowej.

Samochodowe:

Lipnica Wielka Korzenna

Tęgoborze

Marcinkowice

Szlak zielony – Stróże–Magura Małastowska–Wysowa–Krynica, czas przejścia około 21 godzin. Szlak rozpoczyna się w Stróżach przy przystanku autobusowym; drogą w stronę Polnej przez zabudowania Berdechowa i Wyskitnej dochodzimy do Zielonej Góry (690 m). Stamtąd przez szczyt Maślanej Góry (753 m) dochodzimy do ścieżki oznakowanej niebieskimi kwadratami i jeziorka ”Morskie Oko”, (jeziorko powstało w wyniku usuwiska górskiego, które przegrodziło dolinę potoku Szklarka). Znajduje się tu wysoka na 20 m ściana, skąd zeszło osuwisko, zwana Diabelską Przepaścią. Następnie pokonujemy Jelenią Górę (684 m), na szczycie której znajduje się 13 ha rezerwat przyrody, a w nim stary las jaworowy i rosnące w poszyciu paprocie–języczniki zwyczajne; dalej schodzimy polną drogą do Szymbarku.

5

Jezioro Rożnowskie

Szlak zielony – Grybów–Jaworze, czas przejścia około 3 godzin. Szlak rozpoczyna się przy dworcu PKP w Grybowie, biegnie aż do Kąclowej, następnie na szczyt Modynianki i dalej na szczyt Jaworza, gdzie wznosi się krzyż.

Rowerowe:

Część obiektów sakralnych udostępniona jest do zwiedzania: Binczarowa, Ptaszkowa – Piątek 12.00 – 16.00, Sobota 10.00 – 14.00, Niedziela 12.00 – 16.00.

Restauracje, bary Grybów – Restauracja Kaskada, Katarzyna i Witold Palka, Kościuszki 3, tel. (018) 445-04-75. Ptaszkowa – Zajazd u Krystyny, tel. (018) 445 00 12. Stróże – Kawiarnia Rocko, Stanislaw Święs, Stróże 470, tel. (018) 445-15-74. Stróże – Farma Rosa. Pałacyk pod Różą, Stróże 335, tel. 502-207-110. Bankomaty Grybów, Bankomat Pekao SA, Kościuszki 2, Grybów, Bankomat Bank BPH, ul. Kościuszki 2, Grybów, Bankomat PKO BP, Grybów, Rynek 14, Grybów, Bankomat Bank BPS, Grybów, Rynek 13. Apteki Grybów – Apteka im. mgr W. Hodboda, Rynek 7, tel. (018) 445-01-31. Grybów – Apteka Arnica S.C., Kościuszki 4/2, tel. (018) 445-23-46. Grybów – Apteka Panaceum, S.J., Grunwaldzka 6, tel. (018) 445-04-00. Grybów – Apteka Prywatna Adma, Maria Krok, Grunwaldzka 36, tel. (018) 445-01-88. Florynka – Punkt apteczny, Danuta Koszyk, Florynka 254, tel. (018) 447-15-25. Krużlowa Wyżna – Punkt apteczny, Regina Dziedzic, Lech Dziedzic, Krużlowa Wyżna 225 tel. (018) 445-13-77. Ptaszkowa – Apteka Władysława Sypień, Ptaszkowa 633, tel. (018) 445-52-91. Stróże – Apteka. Agnieszka Kamińska-Czajka, Marek Czajka, Stróże 585, tel. (018) 444-42-07. Stróże – Punkt apteczny Arnica, Maciej Krok, Krzysztof Pasieczka, Stróże tel. (018) 548-35-14, 445-02-25. Przychodnie lekarskie Grybów – NZOZ Bomed sp. z o.o., ul. Kościuszki 17, tel. (0-18) 445-21-67, Ptaszkowa NZOZ Cieniawa – Kromed, Przychodnia Lekarska, Cieniawa, tel. (018) 445-40-90. Florynka – Bomed NZOZ, Florynka 49, tel. (018) 447-16-26. Krużlowa Wyżna – NZOZ Lekarz Rodzinny, Krużlowa Wyżna 1, tel. (018) 445-19-78. Ptaszkowa – Ośrodek Zdrowia w Ptaszkowej, Ptaszkowa 633, 18 445 17 25. Stróże – NZOZ Lekarz Rodzinny, Stróże 360, tel. (018) 445-18-24. Stróże – Kromed, Przychodnia Lekarska, Stróże 270, tel. (018) 445-43-31. Poczta Grybów Urząd Pocztowy, Kościuszki 8, tel. (018) 445-02-86. Policja Komisariat Policji, Grybów, Jakubowskiego 9, tel. (018) 445-03-77. Stacje benzynowe Grybów – Eko Grupa Sp. z o.o., Grybów, Kościuszki 2, tel. (018) 445-04-44. Biała Niżna – Olpak, Sp. Z o.o. Gorlice , Biała Niżna, tel. (018) 445-07-60. Biała Niżna – Wac-Woj., Sośnie Dolne 18, tel. (018) 548-36-65. Biała Niżna – Henryk Kłapacz, Biała Niżna 379, tel. (018) 548-15-50. Florynka – Wac-Woj., Sośnie Dolne 18, tel. (018) 447-14-28. Krużlowa Niżna – Leonarda Fyda Krużlowa Niżna 185, tel. (018) 447-31-38. Ptaszkowa – Benz-Pal, tel. (018) 445-58-76. Stróże – Stacja Paliw, Grzegorz Krzysztoń, Polna 88, tel. (018) 447-26-86.

7

Binarowa

13

Nowy Sącz

Stary Sącz

Nawojowa

14 Frycowa 22

15

Biała Niżna

Ropica Górna

Ropa

27

Brunary

Nowa Wieś

Śnietnica

Berest

Uście Gorlickie

Kwiatoń

Rytro

16 Krościenko nad Dunajcem

Szczawnica

23

Klimkówka

Przysietnica Obidza

Smerekowiec

Hańczowa

17 Piwniczna Zdrój Mnisek nad Popradom

Krynica Zdrój Wierchomla Wielka

21

18 Żegiestów Milik

Złockie Muszyna

Nowa Lubovna

24 Zdynia Regietów

29 Wysowa Zdrój 25

Mochnaczka Niżna

30 Tylicz

Petrova

Powroźnik

Zborov

20 Hrabske

19 Lenartov

Stara Lubovna

Lipinki

Sękowa

Szymbark

Florynka

Łabowa

Kobylanka

28

26

Binczarowa

22

Libusza

Gorlice

Ptaszkowa

Jazowsko

22

Stróże

Grybów

Kamionka Wielka

Harklowa

Szalowa

Kąclowa

Podegrodzie

Biecz

Zagórzany

Wojnarowa

Cieniawa

Skołyszyn

12

Łużna

8

Siołkowa

Święcany

Moszczenica

10

Bobowa

Krużlowa Wyżna

Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce Blisko 250 najcenniejszych i najciekawszych zabytkowych obiektów drewnianych tworzy Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce. Na Szlaku znalazły się malownicze kościoły, piękne cerkwie, smukłe dzwonnice, staropolskie dwory, drewniane wille i skanseny, należące do najcenniejszych zabytków ludowej kultury materialnej. W okolicach Grybowa na Szlaku znajdują się następujące obiekty: Grybów – Muzeum Parafialne, Kąclowa – kościół, Binczarowa – cerkiew, Ptaszkowa – kościół, Krużlowa – kościół, Stróże – skansen, Polna – kościół.

11

Zborowice Staszkówka

Szlak niebieski – Ptaszkowa–Jaworze–Kopciowa, czas przejścia około 7 godzin – szlak rozpoczyna się na przystanku PKS i prowadzi drogą w stronę zabytkowego kościoła parafialnego; ze wsi znaki prowadzą na szczyt Postawne (816 m), a następnie na Jaworze; stamtąd przez drogę do Boguszy, Wojenną Górę (794 m) i górę Dział (842 m) dochodzimy do Kamiannej. Z Kamiannej szlak biegnie na Posieczkę (792 m), skąd dochodzimy do drogi Grybów–Krynica do przysiółku Pod Hutą. Stąd szlak prowadzi do Kopciowej.

Szlak im. Kazimierza Pułaskiego odcinek Grybów–Wysowa, znaki niebieskie, czas przejścia około 21 godzin. Szlak bierze początek na dworcu PKP w Grybowie; następnie prowadzi przez przysiółek Podchełmie na szczyt Chełm (779 m). Ze szczytu zejście do wsi Wawrzka, a następnie przez przysiółek Wola wychodzimy na Tanią Górę (576 m). Schodząc z Taniej Góry przez wierzchołki Suchej Homoli (708 m) dochodzimy do drogi łączącej Uście Gorlickie z Czarną i Brunarami aż do przełęczki w górnej części Czarnej; dalej przez Bordiów Wierch (755 m) i Dzielec (721 m) dochodzimy do Ropek, gdzie po przejściu potoku szlak prowadzi na Przełęcz Hutniańską. Z przełęczy doliną Ropki dochodzimy do uzdrowiska Wysowa.

Szerzyny

9

6

4 Rożnów

Noclegi Grybów – Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy Politechniki Warszawskiej, Chłodna 16, tel. 018 445-03-04, 018 445-03-05. Cieniawa – Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy Cieniawa, Cieniawa 267, tel. (018) 445-32-32. Cieniawa – Zajazd Cieniawa. Ptaszkowa – Dom Weselny Promyk, Ptaszkowa 641, tel. 600-477-844. Ptaszkowa - Dom Sołecki, Ptaszkowa 504, (018) 445 17 96. Stróże – Bartna Chata, Stróże 235, tel tel. (018) 414 05 78.

Stróże – Przed wiekami gródek strzegący powstających w dolinie Białej posiadłości klasztornych i rycerskich. W późniejszych wiekach własność Jeżowskich i Szalowskich. Od końca XIX wieku rytm życia mieszkańców wyznaczany był stukotem kół pociągów i pracy tutejszego węzła kolejowego. O kolejowej tradycji przypominają ogromne, jak na tę wiejską okolicę, budynki stacyjne wybudowane w końcu XIX wieku. Tu krzyżują się szlaki kolejowe – od linii Tarnów – (Krynica) – Leluchów, odchodzi na wschód linia w kierunku Zagórza przez Jasło i Krosno. Tradycyjnie kolejarska miejscowość zaczyna zdobywać nową specjalność – to rehabilitacja osób niepełnosprawnych. A także szkolenia i turystyka grupowa.

11. Binarowa – [ 37 km ] Późnogotycki kościół drewniany pw. św. Michała Archanioła w Binarowej, znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Czchów

Szlaki turystyczne

Ptaszkowa – Obchodząca w 2009 roku swój 650 jubileusz powstania, położona malowniczo u stóp Jaworza, wieś z bogatą historią i silną tożsamością lokalną. To najwyższy (500 m n.p.m.) punkt widokowego odcinka linii kolejowej Tarnów – Krynica, wspinającej się od Grybowa serpentynami w kierunku Ptaszkowej. Turystom Ptaszkowa oferuje – podziwianie wyjątkowego wnętrza zabytkowego kościoła z XVI wieku, szlak pieszy i ścieżkę dydaktyczną na Jaworze (882 m n.p.m.) oraz zimą wyciąg narciarski i trasy do narciarstwa biegowego. Co roku odbywa się tu Spartakiada Dziecięca – Memoriał im. Romana Stramki i Zbigniewa Kmiecia.

Stara Wieś – Wieś rycerska związana swą historią z sąsiednią Krużlową, położona na granicy dwu krajobrazów – pogórza i gór. Świetne miejsce na niemęczące spacery z sielskimi widokami. Tu w okresie międzywojennym ubiegłego wieku, a również w czasie wojny, eksploatowano niewielkie złoża ropy naftowej.

10. Łużna – [ 14 km ] Cmentarz wojenny z 1915 roku na wzgórzu Pustki, miejsce pamięci Bitwy Gorlickiej. Kwatery żołnierzy austriackich, węgierskich, polskich i rosyjskich.

5. Gródek nad Dunajcem – [ 36 km ] Ośrodek wypoczynku nad Jeziorem Rożnowskim: wypożyczalnie sprzętu wodnego, trasy rowerowe wokół jeziora, miejsca do wędkowania.

Informacja Turystyczna - Urząd Gminy Grybów, ul. Jakubowskiego 33 33-330 Grybów, tel. (018) 445 02 04, fax (018) 445 04 02.

W 1915 roku Grybów stanowił przyfrontowe zaplecze dla majowej ofensywy austriacko-niemieckiej przełamującej linie rosyjskie w Karpatach, znanej jako Bitwa Gorlicka. Liczne w okolicy cmentarze wojenne znaczą miejsca ciężkich walk, w których po obu stronach ginęli również Polacy.

Uroda stylowej architektury zarówno drewnianej, jak i murowanej, porządek i czystość, zieleń i kwiaty – to wszystko trwa, tak w przestrzeni miejskiej, jak i na prywatnych posesjach. Grybów wart jest odwiedzenia, tutaj można też dobrze wypocząć w specyficznej atmosferze, łączącej współczesne, miejskie wygody z bliskim kontaktem z naturą, ciszą i zapachem siana w lecie.

9. Rzepiennik Strzyżewski – [ 33 km ] Gotycki kościółek drewniany z 1492 roku.

4. Rożnów – [ 46 km ] Zapora spiętrzająca wody Jeziora Rożnowskiego, ruiny zamku Zawiszy Czarnego, elementy fortyfikacji renesansowej Tarnowskich, dwór z XIX wieku.

Informacja turystyczna

Dolina Białej – Nieoznakowana trasa samochodowa szlakiem dziedzictwa przyrody i kultury od Tarnowa do źródeł Białej w Izbach. Prowadzi przewodnik „Dolina Białej” wydawnictwa Appen, 2009.

Kolejna wojna przyniosła kres wielokulturowości – zagładę, terror i na koniec wysiedlenia. Po 1945 roku mieszkańcom Grybowa pozostała jednak duma z wielowiekowego dziedzictwa, pamięć dorobku samoorganizacji gospodarczej, politycznej i kulturalnej. W kolejnych pięciolatkach i sześciolatkach nacjonalizacji, industrializacji i wymuszonej kolektywizacji Grybów zyskał ogólnopolską sławę jako miasteczko – mistrz gospodarności.

8. Jeżow – [ 10 km] Renesansowy dwór obronny z XVI wieku.

3. Tropie – [ 45 km] Pustelnia i sanktuarium św. Świerada i Benedykta. Na skale nad malowniczym zakolem Dunajca kościół o pięknej renesansowej sylwetce, ale znacznie starszym pochodzeniu, o czym świadczą m.in. romańskie elementy architektury oraz polichromia z XII wieku.

Stróżach oddziały armii Austro–Węgier. Warto zobaczyć tu drewniany kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła, pochodzący z XVI wieku, a w jego wnętrzu podziwiać oryginalną szesnastowieczną polichromię.

Siołkowa – Przylegająca od zachodu do Grybowa wieś o starszej niż samo miasto historii. Ciekawostką jest samo położenie – w dwu, rozdzielonych wzniesieniem Wojciechowej Góry, dolinach. Nad potokiem Pławianka w drugiej połowie XIX wieku powstał browar. Choć założony przez czeskiego piwowara Franciszka Paschka, kontynuował wielowiekową, lokalną tradycję warzenia piwa grybowskiego. Solidne, dziewiętnastowieczne budynki browaru – produkcyjne, magazynowe i biurowe – stanowią dzisiaj charakterystyczną pamiątkę po czasach, gdy w branży liczyły się dobre marki lokalne.

7. Bobowa – [13 km ] Zabytkowa synagoga z 1756 roku, kościoły zabytkowe z XIV i XV wieku, dwór klasycystyczny Długoszowskich, wystawa koronek bobowskich.

1. Czchów – [ 55 km ] Miasteczko nad Dunajcem z historią sięgającą czasów Państwa Wielkomorawskiego (VIII wiek), z charakterystyczną romańską wieżą obronną, pozostałością zamku. Na Dunajcu zapora spiętrzająca wody Jeziora Czchowskiego. 2. Wytrzyszczka – [ 44 km ] Zrekonstruowany w ostatnich latach zamek Tropsztyn, z którego wysokich murów rozciąga się doskonały widok na Jezioro Czchowskie i wzniesienia Pogórza Rożnowskiego. W sąsiedztwie przystań promu do Tropia.

W okresie powstania styczniowego i później, w latach 1866 – 1867, bywał w Grybowie Artur Grottger, (przyjeżdżający do swojej narzeczonej, Anny Monne), a około 1900 roku przybyli do Grybowa Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer.

Lata międzywojenne to dalszy rozwój handlu i rosnącej drobnej wytwórczości, a nawet epizody kopalnictwa nafty w najbliższych okolicach Grybowa. Miasto miało typowo galicyjski wielokulturowy charakter, większość mieszkańców stanowili Polacy – katolicy, ale blisko jedną trzecią stanowili Żydzi – dobrze zasymilowani i przedsiębiorczy. W dni targowe zaś miasto wypełniał barwny i głośny tłum prawosławnych Łemków z okolicznych wiosek górskich.

Mapa opracowana dla Urzędu Gminy Grybów. Przedstawia atrakcje turystyczne, szlaki piesze i szlaki rowerowe w obrębie gminy i obszarów przylegających do niej.

Wracając z Muzeum na rynek, warto zejść na most na Białej i spojrzeć na dwa bardzo charakterystyczne elementy tutejszego krajobrazu: wysoki wiadukt kolejowy z zawieszonymi stalowymi łukami przęseł, oraz

6. Ciężkowice – [25 km] Zabytkowy układ architektoniczny rynku, rezerwat przyrody nieożywionej „Skamieniałe Miasto”, Dwór w Kąśnej – muzeum Paderewskiego.

Poznaj trzy krainy – Pogórze Ciężkowicko-Rożnowskie, Beskid Niski, Beskid Sądecki. Główne atrakcje turystyczne regionu:

Budynek starej plebanii w Grybowie położony jest nad Białą, zaledwie kilka minut w dół od rynku i kościoła świętej Katarzyny. Jak wskazuje data na belce stropowej, zbudowano go w roku 1699. Plebania o charakterze niewielkiego dworku, jest parterowa, zbudowana z drewna modrzewia w konstrukcji ścian zrębowej, ma dobudowany ganek z murowanymi kolumnami.

W takich lasach żyją wilki, rysie, żbiki i lisy oraz sarny jelenie i dziki. Turysta ma największe szanse natknięcia się na sarny, a także na występujące w dorzeczu Białej okazy bociana czarnego.

Ilość dni słonecznych w ciągu roku jest na tym obszarze jedną z najwyższych w kraju, podobnie jak temperatury w lecie. W połączeniu z doskonałym stopniem zachowania wyjątkowej atrakcyjności okolicznej przyrody, daje to świetne warunki do wypoczynku. Bogata i długa historia tej ziemi sprawia, że jest tu również wiele do zobaczenia.

Dalsze wycieczki

Muzeum Parafialne jest czynne: W drugiej części wschodniej pierzei, na początku wieku XX, wzniesiono z czerwonej cegły strzelisty neogotycki kościół pw. św. Katarzyny. Jego charakterystyczna wieża z ganeczkami, stała się dobrze rozpoznawalnym symbolem miasta. Z wysokiej wieży kościelnej niezwykle wygląda perspektywa rynku, kamienic i wznoszących się w oddali gór. W maju, każdego dnia, z wieży niosą się na całą okolicę dźwięki pieśni maryjnych odgrywanych na trąbce.

Malcov Bardejov

Orlov

13. Nowy Sącz – [ 20 km ] Zielona stolica Sądecczyzny, miasto w widłach Dunajca i Kamienicy. Zabytkowa bazylika kolegiacka pw. św. Małgorzaty, Dom Gotycki – Muzeum Okręgowe z ekspozycjami historycznymi i etnograficznymi, fragmenty fortyfikacji miejskich, Sądecki Park Etnograficzny – skansen w Falkowej i Miasteczko Galicyjskie (rekonstrukcja), zabytkowy dworzec kolejowy. 14. Nawojowa – [ 27 km ] Siedziba rodowa kolejno Nawojowskich, Branickich, Lubomirskich, Sanguszków i Stadnickich ze zbudowanym przez tych ostatnich w XIX wieku pałacem, w którym odbywały się zjazdy arystokracji oraz inteligencji polskiej. 15. Stary Sącz – [ 30 km ] Wyjątkowej urody miasto w widłach Dunajca i Popradu, uznane za urbanistyczny rezerwat. Brukowany kocimi łbami rynek otoczony niskimi podcieniowymi domkami o czterospadowych dachach. Średniowieczny klasztor klarysek z fundacji świętej Kingi, muzeum etnograficzne, niezwykły klimat. 16. Rytro – [ 39 km ] Wieś letniskowa nad Popradem z ruinami zamku zbudowanego przez niemieckich osadników rycerskich (Ritter). Punkt wyjścia szlaków turystycznych w Pasmo Jaworzyny do Krynicy Górskiej oraz w Pasmo Radziejowej do Szczawnicy. 17. Piwniczna – [ 45 km ] Królewskie miasto handlowe na szlaku węgierskim z zabytkowym układem urbanistycznym rynku, uzdrowisko z pijalnią wód mineralnych, muzeum regionalne z unikalną kolekcją dawnego sprzętu narciarskiego, spływ łodziami doliną Popradu. 18. Żegiestów – [ 53 km ] Uzdrowisko nad Popradem założone w 1846 roku. Obecnie kojarzone najmocniej z masywnym, kamiennym budynkiem nowego Domu Zdrojowego z roku 1929, wznoszącym się jak skalna ściana ponad drogą Nowy Sącz – Krynica. 19. Muszyna – [ 38 km ] Miasteczko z długą historią, stolica tak zwanego „Państwa Muszyńskiego”, posiadłości biskupów krakowskich na pograniczu z Węgrami. Ruiny zamku z XIV wieku, dwór starostów, zajazd z XIX wieku (obecnie Muzeum Regionalne PTTK), kordegarda, barokowy kościół obronny pw. św. Józefa z XVII wieku z rzeźbami gotyckimi.

22. Gorlice – [ 19 km ] Miasto o długiej historii, stało się w XIX wieku kolebką przemysłu naftowego, zniszczone dotkliwie podczas Bitwy Gorlickiej w 1915roku. Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza. Galeria sztuki w Dworze Karwacjanów. Cmentarz wojenny z 1915 roku na Cmentarnej Górze. 23. Magura Małastowska – [ 31 km ] Schronisko PTTK im. prof. St. Gabriela, na szczycie o wysokości 813 m n.p.m. Na zboczach Magury Małastowskiej znajdują się pamiątki po przebiegającej jej zboczami podczas I wojny światowej linii frontu austriacko-rosyjskiego: okopy i cmentarze. 24. Regietów – [ 29 km ] Stadnina koni huculskich Gładyszów w Regietowie. Konie huculskie w swoim naturalnym, górskim krajobrazie. 25. Wysowa – [ 29 km ] Urocze i stale piękniejące niewielkie uzdrowisko ze słynnymi na cały kraj wodami, należącymi do szczawów alkalicznych nasyconych wolnym dwutlenkiem węgla. Pewne odosobnienie komunikacyjne, niegdyś będące przeszkodą w rozwoju uzdrowiska, obecnie stanowi jego dużą zaletę, zapewniając kuracjuszom ciszę i spokój. Miejsce cenione jest także ze względu na wyjątkową możliwość bliskiego kontaktu z naturą w jej mało zmienionej postaci. 26. Szymbark – [ 11 km ] Średniowieczna rezydencja polskiego rodu rycerskiego Gładyszów herbu Gryf, po których piękną pamiątką jest dwór obronny nad doliną Ropy. Ma tu również siedzibę interesujący skansen, prezentujący wiejskie budownictwo drewniane okolic Pogórza Gorlickiego oraz stylowy dwór mieszczański. 27. Klimkówka – [ 14 km ] Sztuczne jezioro zaporowe na rzece Ropie, w malowniczym otoczeniu „Pienin Gorlickich”. Tu nakręcone zostały ujęcia przedstawiające Dniepr w filmie „Ogniem i mieczem”. Ośrodek sportów wodnych i wypoczynku – nad wodą i w górach. 28. Sękowa – [ 23 km ] Kościół pw. św. Filipa i Jakuba, wzniesiony około 1520 roku, należy do najpiękniejszych polskich zabytków drewnianych. W roku 2003 został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

20. Powroźnik – [ 34 km ] Drewniana cerkiew z 1604 r. pod wezwaniem św. Jakuba Młodszego Ap. (obecnie kościół rzymskokatolicki). Część budowli jest jeszcze starsza i służyła jako pierwsza cerkiew już w XVI w.. Wskazują na to bogate malowidła na ścianach i na sklepieniu pomieszczenia.

29. Izby – [25 km ] Wieś w rozległej kotlinie pod południową granicą państwa u podnóża góry Lackowa (997 m. n.p.m.), najwyższego wzniesienia Beskidu Niskiego. Tu początek bierze rzeka Biała. Miejsce obozowania Konfederatów Barskich. Piękna cerkiew murowana pw. św. Łukasza.

21. Krynica – [ 28 km ] Największe uzdrowisko w polskich Karpatach: zabytkowe Domy Zdrojowe, Park Zdrojowy, stylowa XIX -wieczna drewniana zabudowa uzdrowiskowa, Patria – willa Kiepury, muzeum Nikifora, kolej szynowa na Górę Parkową, kolejka gondolowa na Jaworzynę Krynicką.

30. Tylicz – [ 33 km ] Miejscowość letniskowa nad Muszynianką i Mochnaczką, w najbliższym sąsiedztwie Krynicy-Zdroju. Drewniany kościół parafialny z 1612 roku pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła oraz dawna cerkiew grecko-katolicka z 1743 roku, pod wezwaniem świętych Kosmy i Damiana.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.