Konkurs kulinarny • Chrząstowice 2019
SmakiDzieciństwaMojego
O konkursie
„Smaki Mojego Dzieciństwa” to niezwykły, pełen tradycyjnych smaków konkurs kulinarny. Zorganizowany został 29 czerwca 2019 r. przez Stowarzyszenie „Przyszłość Chrząstowic” w ramach Festynu Rodzinnego, a sfinansowany ze środków Samorządu Województwa Opolskiego. Mogli w nim brać udział wyłącznie amatorzy – zarówno osoby indywidualne, jak i zespoły. Każdy z uczestników musiał przygotować dowolną potrawę: danie tradycyjne, lokalne albo współczesne. Jury oceniało nie tylko smak, zapach i konsystencję, ale też związek potrawy z tradycją rodzinną, estetykę podania i aranżację stoiska.
Celem konkursu było przede wszystkim kultywowanie tradycji kulinarnych regionu, budowanie więzi w społeczności lokalnej, promocja regionalnej kuchni i zdrowego odżywiania, a także ochrona dziedzictwa kulturowego oraz bliższe poznanie mieszkańców i ich korzeni. A te sięgają nie tylko Śląska Opolskiego, ale też ziemi świętokrzyskiej, Zamościa, a nawet Cypru!
Konkurs „Smaki Mojego Dzieciństwa” miał również ocalić od zapomnienia wyjątkowe domowe przepisy, dzięki zebraniu ich i opublikowaniu w formie książki kucharskiej. Niniejszym oddajemy ją w Państwa ręce! Mamy nadzieję, że znajdziecie w niej wiele kulinarnych inspiracji i pomysłów na wspólne, rodzinne gotowanie!
O Stowarzyszeniu
Stowarzyszenie „Przyszłość Chrząstowic” działa od 2006 r. Jest aktywnym, integrującym lokalną społeczność podmiotem. Ma na swoim koncie m.in. organizację zajęć językowych czy warsztatów rytmicznych dla dzieci, warsztatów tanecznych dla młodzieży, warsztatów ogrodniczych „Ogród bez tajemnic” czy warsztatów rękodzieła. Było inicjatorem konkursu na najpiękniejszy ogród w gminie i regularnie organizuje treningi, rozgrywki oraz turnieje badmintona w sali sportowej Szkoły Podstawowej w Chrząstowicach. Od kilku lat prowadzi zajęcia z rękodzieła dla dorosłych oraz zajęcia kreatywne dla najmłodszych. Sfinansowało również dwa urządzenia fitness na placu zabaw. Poza tym aktywnie włącza się w organizowane przez Radę Sołecką festyny, dożynki i stale współpracuje na wielu płaszczyznach z Urzędem Gminy w Chrząstowicach. We współpracy z Radą Sołecką opracowało także strategię rozwoju wsi Chrząstowice.
1 miejsce
Janina Urbańczyk
Prandzonki z klopsem z marchewki
i kiszoną kapustą
To przepis z mojego dzieciństwa. Była nas w domu piątka i mama często robiła to tanie i pożywne danie. Pokolenie powojenne wie na pewno, że kiedyś nie było rozkosznie i bogato. Wielodzietne rodziny musiały żyć z tego, co dawało im gospodarstwo. Składniki na prandzonki w gospodarstwie były dostępne niemal zawsze. Bardzo je lubiłam. Dziś bardzo smakują mojemu synowi i wnukom. Zwłaszcza z maślanką!
Składniki:
Prandzonki: 1 kg ziemniaków, 3 łyżki mąki wrocławskiej Okrasa: 30 dag boczku wędzonego.
Sposób wykonania:
Ziemniaki ugotować na półmiękko, dodać mąkę i gotować jeszcze ok. 10 min. Przy odlewaniu warto zostawić trochę wody, w której się gotowały, w kubeczku. Gdyby masa była za sucha, można ją nieco zmiękczyć właśnie tą odlaną wodą. Potem wszystko razem dobrze utłuc na gładką masę. Na koniec nabierać łyżką maczaną w tłuszczu z boczku masę ziemniaczaną i trochę skwareczek. Podawać z surówką z kiszonej kapusty lub ogórkiem.
Irena Cebula Ciasto z rabarbarem
To ciasto jest niesamowite, bo znacznie lepiej smakuje, niż wygląda. Często, gdy ktoś smakuje je po raz pierwszy, nie do końca jest do niego przekonany przed pierwszym kęsem. Ale jak tylko skosztuje, natychmiast się zakochuje! Pewnie dlatego, że to idealne połączenie kwaskowego, delikatnego rabarbaru ze słodką, kruchą, równie delikatną bezą. W sezonie u nas w domu pieczemy je przynajmniej raz w tygodniu. Nie dość, że jest pyszne, to jeszcze robi się je szybko. Przygotowanie zajmuje pół godziny, pieczenie godzinę. A rabarbar mamy swój. Dba o niego mój mąż.
Składniki
Kruche ciasto: 200 g mąki, 50 g mąki ziemniaczanej, 200 g masła, 50 g cukru, pół łyżeczki proszku do pieczenia, 4 żółtka (białka zostawić na bezę)
Masa rabarbarowa: 1 kg rabarbaru, 3 łyżki mąki ziemniaczanej
Beza: 4 białka + dodatkowe 4 białka z kruchego ciasta, 300 g cukru
Sposób wykonania
Ciasto: Wszystkie składniki łączymy razem i wyrabiamy ciasto. Wykładamy na blachę i wstawiamy do zamrażarki. Rabarbar kroimy na kawałki, dodajemy mąkę ziemniaczaną, mieszamy. Białka ubijamy na sztywną pianę, dodajemy cukier, miksujemy do uzyskania jednolitej masy. Zmarznięty spód wkładamy do rozgrzanego do 170 ºC piekarnika na 20 minut. Następnie na podpieczony spód wkładamy rabarbar pomieszany z mąką ziemniaczaną. A na wierzch wylewamy bezę i pieczemy jeszcze 20 min. Przekładamy ciasto na wysoki poziom w piekarniku, zmniejszamy temperaturę do 80ºC i suszymy ciasto przez godzinę.
Irena Kowalczyk
Prandzonki
To z pewnością smak mojego dzieciństwa! Bardzo często robiła je moja babcia. Potem ja robiłam je swoim dzieciom, no, a teraz robię wnukom. I też im to smakuje! Przepis jest w rodzinie od wieków. To danie łatwe do zrobienia i pożywne. Trzeba tylko pamiętać, żeby przy odlewaniu ziemniaków zostawić trochę wody z nich w kubeczku. Może się przydać, gdy doda się mąki ziemniaczanej i okaże się, że masa jest za sucha. To jest najlepsze jedzenie na upał! Z zimną maślanką smakuje super. Cieszę się, że moja córka też je robi. Ja sama teraz przygotowuję je już rzadko, o co dzieci czasem mają pretensje. Ręce mam słabsze niż kiedyś, a przy mieszaniu trzeba mieć trochę siły.
Składniki ziemniaki, mąka ziemniaczana, sól, boczek wędzony
Sposób wykonania
Obrać ziemniaki i ugotować. Przy odlewaniu wody, w której się gotowały, zostawić jej trochę w kubku. Nie do końca odlane ziemniaki trzeba jeszcze, gdy są gorące, dokładnie potłuc. Potem wsypać mąkę ziemniaczaną i dokładnie wymieszać, aż ziemniaki skleją się w dość gęstą masę. Na koniec nabierać taką masę na tłuczek, nożem okrawać do miski i polewać boczkiem.
Julia Klimek
Grillowana pierś z kurczaka z purée z groszku i
karmelizowaną marchewką
To danie wymyśliłam sama, łącząc kilka przepisów. Lubię patrzeć, jak gotują uczestnicy Masterchefa. Mam nawet dwie książki kucharskie z tego programu. Ja sama też czasem gotuję. Moje konkursowe danie, wystawione w Chrząstowicach, smakuje moim rodzicom. Rodzeństwu niekoniecznie, bo nie lubią groszku i marchewki. Ale mam nadzieję, że kiedyś im posmakuje.
Składniki:
1 pierś z kurczaka, 2½ łyżki przyprawy kebab-gyros, 4 łyżki oleju, 4 młode marchewki, 2½ łyżki masła, 6 łyżek oliwy z oliwek, 2 łyżki miodu, 2 łyżki soku z cytryny, ¼ łyżeczki suszonego tymianku, szczypta soli i pieprzu czarnego oraz białego, 200 g mrożonego groszku, 1½ łyżki śmietany kremówki 30%, 1 łyżeczka cukru
Sposób wykonania
Do miski wlej 4 łyżki oleju, dodaj 2½ łyżki przyprawy kebab-gyros, dokładnie wymieszaj. Umyj pierś z kurczaka, włóż do marynaty i odstaw na ok. godzinę. Obierz marchewkę i gotuj w osolonej wodzie ok. 5 minut, aż nieco zmięknie. Odcedź je. Do miski wlej 5 łyżek oliwy z oliwek, 2 łyżki miodu, 2 łyżki soku z cytryny. Dopraw szczyptą soli, pieprzu czarnego oraz ¼ łyżeczki suszonego tymianku. Wszystkie składniki wymieszaj. Wrzuć podgotowane marchewki i dokładnie wymieszaj, aby w całości pokryły się marynatą. Odstaw na ok. 40 minut. Do wrzącej wody dodaj 1 łyżkę cukru i wrzuć 200 g mrożonego groszku. Gotuj przez około 10–15 minut. Odcedź na sicie i ostudź. Potem przełóż groszek do blendera i miksuj do uzyskania jednolitej masy. Wlej 1½ łyżki śmietany kremowej 30%, dodaj 1½ łyżki masła oraz szczypty soli i białego pieprzu. Zmiksuj i odstaw na bok. Na rozgrzaną patelnię grillową połóż zamarynowaną pierś z kurczaka i smaż na złoty kolor. Na drugiej patelni rozgrzej łyżkę oliwy z oliwek i łyżkę masła. Połóż marchewki i smaż krótko na większym ogniu, aż do momentu karmelizacji. Na talerzu ułóż purée z groszku, na nie grillowaną pierś, a obok karmelizowaną marchewkę.
Henryk Tarkowski Kalafior konserwowy
To przepis mojej teściowej, która ma dziś 92 lata. Pierwszy raz spróbowałem tego kalafiora, kiedy po raz pierwszy przyjechałem do niej w odwiedziny. Czyli bardzo dawno temu, bo jesteśmy z żoną 48 lat po ślubie! Z miejsca mi posmakował. Zostałem w rodzinie i nie tylko dostałem przepis, ale nawet zacząłem go sam praktykować. Żona tylko przygotowuje mi składniki. W zimie tak zakonserwowany, chrupki kalafiorek smakuje do wszystkiego: do kanapek, do obiadu, no i do czegoś mocniejszego! Lubią go też dzieci, bo jest łagodny.
Składniki:
1 l wody, 3 łyżeczki soli, 3 łyżeczki cukru, 7 łyżek octu, marchew, cebula, ziele angielskie, liście laurowe, gorczyca
Sposób wykonania:
Kalafior rozdzielić na małe różyczki. Marchew obrać i pokroić w plasterki. Cebulę obrać, przekroić na pół i pokroić w plastry. Różyczki kalafiora układać w słoikach, przekładając świeżą marchewką i cebulą. Do każdego wrzucać liść laurowy, 1–2 ziarna ziela angielskiego i trochę gorczycy. W garnku połączyć wodę, cukier, sól i ocet. Zagotować zalewę i zalać nią słoiki. Szczelnie zakręcić. Pasteryzować 15 minut.
Edyta Pająk
Pierogi ruskie z boczkiem
lub czosnkiem
To przepis, który mam od zawsze, danie, które robię od wielu lat. Smaczne, pożywne, dobre. Można je podawać polane skwareczkami z boczku albo śmietaną, jak kto lubi. Pierogi są smaczne na zimno i na ciepło, ugotowane i zasmażone. Najważniejsza w nich jest dobra jakość produktów. Ja mam jedną, sprawdzoną odmianę ziemniaków, z której korzystam. Jest sypka i dobrze się trzyma. Poza tym trzeba je lubić robić i lubić jeść. Inaczej idzie jak po grudzie.
Składniki
Farsz: 1 kg gotowanych ziemniaków, ok. ½ kg sera białego, 1–2 cebule, sól i pieprz do smaku, olej do usmażenia cebuli.
Ciasto: 1 kg mąki pszennej, sól, 1 łyżka oleju, ciepła woda
Sposób wykonania
Wszystkie składniki na ciasto zmieszać i wyrobić tak, by było miękkie i gładkie. Odłożyć na chwilę. Cebulę obrać, posiekać i zeszklić. Następnie wymieszać wszystkie składniki na farsz, wcześniej dobrze rozdrobnione. Doprawić do smaku. W zależności od upodobań do farszu dodać 2 – 3 przeciśnięte ząbki czosnku albo 10–15 dag pokrojonego i podsmażonego boczku. Ciasto wałkować dość cienko, wykrawać z niego kółka. Nakładać farsz na płatek ciasta i sklejać. Gotować w osolonej wodzie do wypłynięcia, około 2 minuty.
Maria Olech Zalewajka świętokrzyska
Losy rzuciły mnie na Opolszczyznę z ziemi świętokrzyskiej wiele lat temu. Tu skończyłam szkołę, odnalazłam miłość swojego życia i osiadłam. Ale bardzo często wracałam w rodzinne strony. Zalewajka bardzo często gościła w naszym domu. Choćby dlatego, że rodzice, jak wielu mieszkańców ziemi świętokrzyskiej, mieli żarna i sami męłli żyto. Potem kisiło się je w kamiennych garnkach i codziennie gotowało właśnie zalewajkę. Jeszcze kilka lat temu przywoziłam od ojca zmielone zboże w lnianym worku i sama robiłam z niego żur. Zalewajkę można jeść zarówno na zimno, jak i na ciepło. To danie, które powstawało z podstawowych rzeczy, które były w domu: ziemniaków, cebuli, czosnku i śmietany. Jest biedniejsze niż śląski żur. Robi się je w 15–20 minut. Coś jednak jest w tym, że tak jak sałatka grecka smakuje tylko w Grecji, tak zalewajka najlepsza jest w domu rodzinnym…
Składniki:
5 ziemniaków, ½ l. żuru, plaster boczku, 2 cebule, 3 ząbki czosnku, plaster słoniny, liść laurowy, ziele angielskie, 3 łyżki śmietany, sól i pieprz do smaku
Sposób wykonania
Ziemniaki obrać i pokroić w kostkę. Ugotować wywar na boczku wędzonym z zielem angielskim, liściem laurowym, pokrojoną surową cebulą i ziemniakami. Gdy ziemniaki będą już prawie miękkie, wlać żur i doprawić całość śmietaną. Słoninę pokroić w kostkę i usmażyć wraz z cebulą, a następnie wlać do zalewajki. Doprawić solą, pieprzem i czosnkiem. Można podawać z boczkiem przesmażonym na chipsy.
Lidia Fronia Szpajza wiśniowa i cytrynowa
To przepis, który w mojej rodzinie jest przekazywany od pokoleń z ust do ust. Typowo śląski deser, więc kojarzy mi się z dzieciństwem. Robi się go często – na święta, odpust, wesele. U mnie obowiązkowo wtedy, kiedy przyjeżdżają znajomi albo rodzina z Niemiec. Wtedy przygotowuję dużą porcję, taką z 12 jaj. Koniecznie trzeba go robić na jajkach ze szczęśliwych kurek! Wtedy wychodzi najsmaczniejszy.
Składniki
4 jajka, 15 dag cukru, sok z 3 cytryn lub sok z wiśni, 3 płaskie łyżeczki żelatyny, bita śmietana do przybrania
Sposób wykonania
Jajka ubić z cukrem na puszystą masę. Następnie dodać sok z cytryny i żelatynę. Zostawić do zastygnięcia. Udekorować bitą śmietaną.
Ryszard Pierzchała Polędwiczka w sosie własnym
To świetny przepis, bo prosty i zawsze wychodzi. Poradzi sobie z nim każdy, nawet facet niekoniecznie mający talent kulinarny. Mięso wychodzi kruche, wilgotne i bardzo aromatyczne. Jeśli po 15 minutach pieczenia do piekarnika dołożymy, obok mięsa, na papierze do pieczenia, pokrojone i przyprawione solą, pieprzem oraz pokropione olejem ziemniaczki albo bataty, to wyjdzie przesmaczny obiad! A jeśli coś z tego obiadu zostanie, to na zimno jest rewelacyjne na kanapkę.
Składniki
1 polędwiczka wieprzowa, 1–2 ząbki czosnku, 1–2 łyżeczki majeranku, ½–1 łyżeczka cząbru, 3–4 łyżki oleju, sól i pieprz do smaku.
Sposób wykonania:
Polędwiczki delikatnie naciąć, odrobinę rozbić i natrzeć czosnkiem oraz przyprawami z olejem. Odstawić do lodówki na minimum godzinę. Piec w piekarniku w 180 stopniach przez 45 minut.
Zuzanna Harańczyk
Muffinka „bomba czekoladowa”
według Zuzi
Mam 11 lat. Na konkurs przyjechałam z rodzicami, ale muffinki, które w konkursie wystawiłam, robię zupełnie sama. Czasem tylko ktoś pomaga mi je zdobić. Kiedy byłam mniejsza, moja mama robiła mi takie babeczki. Trochę jednak zmodyfikowałam przepis. W moim jest znacznie więcej czekolady, dzięki czemu każda taka muffinka to istna czekoladowa bomba. Robię je w domu od czasu do czasu – na święta czy na niedzielę. Najchętniej zjada je moja siostra, ale lubi właściwie każdy z domowników.
Składniki
150 g masła, 1 czekolada (może być mleczna, biała lub gorzka), 300 g mąki, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, 4 łyżki kakao, 1 szklanka cukru (190 g), 1 łyżka cukru waniliowego, 2 duże jajka, 1 szklanka mleka
Sposób wykonania
Piekarnik nagrzać do 190°C (góra i dół bez termoobiegu). Przygotować formę na muffiny na 12 foremek. Masło roztopić i ostudzić. Czekoladę pokroić na kawałeczki. Mąkę przesiać do miski razem z proszkiem do pieczenia i kakao. Dodać cukier, cukier waniliowy, wymieszać. Jajka wymieszać w drugiej misce razem z mlekiem. Potem wszystkie składniki połączyć, do sypkich dodać masę jajeczną, a później roztopione masło. Na koniec dodać posiekaną czekoladę. Rozlać do foremek i piec około 20 minut.
Magdalena Józwik Rolada szpinakowa
z łososiem
Przekąski
To smak mojego dzieciństwa we współczesnej odsłonie. Kiedy byłam dzieckiem, szpinak często przygotowywała mi babcia. Żadne z jej pozostałych wnucząt go nie lubiło, a ja przeciwnie! W szczególności ten przygotowywany właśnie przez babcię. Sama na co dzień robię różne potrawy ze szpinaku: ciastka, przekąski, sałatki. To danie często przygotowuję na rodzinne imprezy albo spotkania. Jest proste, łatwe, smaczne i efektowne.
Składniki
250 g mrożonego szpinaku, 1 łyżka masła, 1 ząbek czosnku, sól i pieprz, 2 jajka, 1 płaska łyżka mąki, 1 serek śmietankowy typu Almette, 1 łyżka tartego chrzanu ze słoiczka, 100 g wędzonego łososia, koperek i marchew do ozdoby
Sposób wykonania
Mrożony szpinak rozmrozić na sitku. Włożyć na patelnię z masłem i czosnkiem. Smażyć, mieszając, około 2 minut. Doprawić solą, pieprzem i gałką. Dokładnie ostudzić. Do ostudzonego szpinaku dodać roztrzepane widelcem żółtka oraz mąkę, wymieszać łyżką. Białka ubić na sztywną pianę i delikatnie wymieszać ze szpinakiem. Dno formy o wymiarach 20x30 cm posmarować masłem i położyć arkusz papieru do pieczenia. Masę szpinakową włożyć do formy i delikatnie rozprowadzić po całej powierzchni dna. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 175° i piec przez około 10 min. Wyłożyć na ściereczkę i odkleić papier do pieczenia. Od razu po upieczeniu zawinąć roladkę w ściereczkę i w takiej postaci całkowicie ostudzić. Serek wymieszać z chrzanem i rozsmarować na wewnętrznej stronie roladki, wzdłuż jednego boku ułożyć plasterki łososia i zawinąć roladkę. Owinąć folią spożywczą i włożyć do lodówki albo od razu pokroić na około 1,5-centymetrowej grubości kawałki i podawać na zimno.
Stanisław Strzelec
Swojski smalec
To niezastąpiona przekąska na każdą imprezę. Najlepiej smakuje oczywiście ze swojskim kiszonym ogórkiem. No i oczywiście lepiej sprawdza się jesienią czy zimą niż latem. Przepis mam od kolegi, ale nieco go zmodyfikowałem. Każdy, kto robi smalec, ma pewnie swoje proporcje. W moim jest dużo czosnku, bo właśnie tak bardzo mi smakuje.
Składniki
½ kg słoniny, ½ kg boczku, ½ kg słoniny wędzonej, sól, majeranek, 1 jabłko, 2 średnie cebule, 1 główka czosnku.
Sposób wykonania:
Surową słoninę i boczek mielimy w maszynce. Słoninę wędzoną kroimy w kostkę. Wszystko wrzucamy do garnka i topimy. Kiedy powstaną ładne skwarki, dorzucamy jabłko, cebulę i czosnek pokrojone w drobną kostkę. Dodajemy przyprawy. Przelewamy do garnka lub słoika i zostawiamy do stężenia. Podajemy ze świeżym chlebem i ogórkiem kiszonym. Pycha!
Andrzej Kulas
Miód z sosny
Mieszkam w Chrząstowicach, ale pochodzę z Zamościa. W konkursie kulinarnym zaprezentowałem miód z sosny. By go zrobić, wiosną zbiera się młode pędy sosny, jak tylko się pojawiają. Jedni wolą, by ten miód był jak konfitura, jak skrystalizowany miód. Inni chcą płynny, tak by nadawał się do polewania. Może być dodatkiem do pieczywa. Ja stosuję go latem do karczku z grilla, zamiast klasycznego miodu. Do herbatki nie polecam, bo jest trochę zbyt gorzki.
Składniki
Młode pędy sosny, cukier, sok z cytryny. Wody tyle aby przykryła pędy.
Sposób wykonania
Wlać wodę do młodych łodyżek sosny i gotować 10–15 min. Łodyżki usunąć z wywaru. Dodać cukier (na 1 l wywaru 1 kg cukru). Dodać sok z cytryny (sok z 1 cytryny na 2 l wywaru). Całość zagotować. Im więcej wywaru, tym dłuższy czas gotowania. Próbę zastygania można przeprowadzić na zimnym talerzyku. Miód z sosny jest gotowy, jeśli jest gęsty i ma konsystencję miodu. Przełożyć do wyparzonych i gorących słoiczków. Nie trzeba pasteryzować.
Dorota Kondrakiewicz-Kulas
Placki Babci Władzi
Obecnie mieszkam w Chrząstowicach, ale pochodzę z Zamościa. Ten przepis przyjechał ze mną na Opolszczyznę. Takie placki robiła moja babcia Władzia, kiedy u niej bywałam. Dlatego kojarzą mi się z dzieciństwem. Na Śląsku to smak zupełnie nieznany. Placki w ogóle nie są słodkie. Kiedyś robiło się je na zsiadłym mleku, dziś używam jogurtu albo kefiru. Moje dzieci je uwielbiają, więc co kilka tygodni koniecznie muszę je zrobić. Podajemy je przeważnie na śniadanie. To alternatywa dla pieczywa. Dlatego w niedzielę, kiedy nie ma świeżych bułek czy chleba, smakują pysznie. Moja babcia robiła z ciasta romby czy kwadraty. Ja, ze względu na dzieci, wykrajam foremką różne kształty. Doskonale komponują się z miodem, smażonymi jabłkami czy powidłami.
Składniki
500 g mąki, 400 ml kefiru lub jogurtu naturalnego, 1 do 1,5 łyżeczki sody, 1 jajko, szczypta soli, olej do smażenia
Sposób wykonania
Dodaj sodę do jogurtu lub kefiru i odstaw je na chwilę. Na stolnicę lub do miski wsyp mąkę. Dodaj sól i jajko. Kiedy kefir czy jogurt nieco urośnie, dodaj go do mąki. Zagnieć ciasto. Rozwałkuj je i podziel na placki. Na patelnię wlej sporo oleju, tak by jego warstwa miała około 1 cm wysokości. Smaż na złoty kolor z obu stron. Uwaga, placki będą rosły w trakcie smażenia. Najlepiej smakują na ciepło, ale można je jeść też na zimno z miodem, dżemami, sosami słodkimi i wytrawnymi, a nawet z szynką, serem.
Myroslava Kvitetska
Torcik naleśnikowy z wątróbką
Przepis pochodzi z Ukrainy. Taki torcik robiły moja babcia, moja mama, a teraz robię go ja. Podaje się go na różne okazje, także w restauracjach. Może być serwowany na urodziny, wesele, w niedzielę czy święta. Kojarzy mi się ze smakami z rodzinnych stron. Łatwo można go przyrządzić także w Polsce. Przyjechałam tu około 18 lat temu, a od kilku mieszkam tu już z rodziną, dziećmi. Ten torcik przygotowujemy dość często.
Składniki
700 g wątróbki, 2 jajka, 1 szklanka mleka, 8 łyżek mąki, 1 łyżeczka soli, 1 cebula, szczypta pieprzu, szczypta sody oczyszczonej
Sos: 250 g majonezu, 2–3 ząbki czosnku, sól i pieprz do smaku
Sposób wykonania
Surową wątróbkę zmielić lub zblendować, cebulę zetrzeć na tarce na gładką masę. Wszystkie składniki wymieszać jak na ciasto naleśnikowe, usmażyć naleśniki. Składniki na sos wymieszać. Usmażone naleśniki (5–6 sztuk) przekładać sosem, na wierzch zetrzeć ugotowane na twardo jajko.
Judyta Ambroży
Awokado z jajkiem
Ten przepis to nowoczesne zaaranżowanie tego, co jego autorce najbardziej kojarzy się z wakacjami u Babci Mani z Oleśnicy. Babcia miała swoje kury, a w związku z tym sporo swoich jaj, najlepszych na świecie. Klasycznie robiła z nich pyszną jajecznicę albo dodawała do białego barszczu. Wnuczka wykorzystała jaja od szczęśliwych kur, by zrobić danie smaczne, zdrowe i pożywne w nowoczesnym wydaniu!
Składniki
1 awokado, 2 jajka, kawałek sera pleśniowego
Sposób wykonania
Awokado przeciąć na pół, usunąć pestkę. W jej miejsce wbić jajko, doprawić solą i pieprzem. Piec ok. 15 minut w temperaturze 180ºC. Podawać z kawałkiem sera pleśniowego.
Paulina Ambroży Barszcz biały
Babci Irenki
Zupy
Ten barszcz to dla mnie i moich bliskich absolutny smak dzieciństwa. Kojarzy mi się przede wszystkim z niedzielnymi śniadaniami. W wersji obiadowej także był podawany, ale wtedy z ziemniakami. Przepis mam od babci, a moja babcia miała go od swojej mamy. To bardzo szybkie i niespecjalnie skomplikowane danie. Cała rodzina je lubi i potrafi zrobić. Jaki jest jego sekret? Chyba tylko taki, by zabielając go, śmietankę przed dodaniem zmieszać z ciepłą zupą, tak by się nie zwarzyła.
Składniki
woda, kiełbasa, cebula, sól i pieprz, kwasek cytrynowy lub zakwas, śmietana 18%
Sposób wykonania
Do garnka włożyć kiełbasę, cebulę i gotować pod przykryciem do 20 min. Dodać sól, pieprz, kwasek cytrynowy. Zaprawić śmietaną: najpierw wymieszać ją w kubku z kilkoma łyżkami ciepłej zupy, a dopiero wówczas dodać do garnka z zupą. Zagotować. Podawać z jajkiem i chlebem.
Agnieszka Walkiewicz Pierogi z ziemniakami i
serem
Dania obiadowe
To przepis, który kojarzy mi się z dzieciństwem i moją babcią. To ona często robiła nam te pierogi, a potem uczyła, jak je robić. U mnie w domu przygotowujemy je na święta, ale nie tylko. Często robimy większe partie – po 100–200 sztuk – i mrozimy. Najważniejsze, by mieć do nich sprawdzone, dobre ziemniaki i dobry twaróg.
Składniki:
½ kg mąki, jedno żółtko, połowa białka, bardzo ciepła woda –około 30 ml, pół łyżeczki soli
Farsz:
2 kg ziemniaków, 400 g sera białego półtłustego, dwie duże cebule, sól, pieprz
Sposób wykonania
Ciasto dokładnie wyrabiamy, tak aby nie kleiło się do rąk. Odstawiamy, by „odpoczęło”. Ugotowane ziemniaki i ser przeciskamy przez praskę. Dodajemy przyrumienioną na patelni cebulkę i doprawiamy do smaku. Ciasto rozwałkowujemy i wykrawamy kółka o kilkucentymetrowej średnicy. Na każde nakładamy farsz i dobrze sklejamy pierogi. Gotujemy na wolnym ogniu w osolonej wodzie do wypłynięcia, a potem jeszcze ok. 1–1,5 minuty.
Justyna Wieszołek
Ciemne kluski kładzione łyżką
z jajecznicą na boczku
Często robię to danie, bo jest szybkie i łatwe. Poza tym można do niego wykorzystać gotowane ziemniaki, które zostały z dnia poprzedniego. Ciemne kluski robi się ze świeżych kartofli ugotowanych, ale też z surowych startych. Trzeba je przetrzeć, odsączyć i wymieszać. Potem dodać trochę mąki ziemniaczanej i trochę wrocławskiej. Do tego w moim domu podajemy jajecznicę na boczku. Choć kojarzy się ona ze śniadaniem, to jednak u nas jest to danie typowo obiadowe. Robiły je moja mama i babcia. Ja swoim dzieciom też je przygotowuję i bardzo im smakuje.
Składniki
ziemniaki ugotowane (½ porcji), ziemniaki surowe –przetarte (½ porcji), mąka ziemniaczana (¼ porcji), mąka wrocławska, boczek wędzony, jajka od szczęśliwych kur. Uwaga! Podane ilości składników są orientacyjne czyli tzw. „na oko” i „na wyczucie”. Mąki ziemniaczanej ma być więcej, wrocławskiej o połowę mniej niż ziemniaczanej.
Sposób wykonania
Połowę porcji ziemniaków ugotować w osolonej wodzie, przecisnąć przez praskę. Drugą połowę zetrzeć na tarce (jak na placki), ułożyć na sitku, aby odsączyć wodę i skrobię. Następnie w misce połączyć ziemniaki, dodać sól. Porcję podzielić nożem na 4 części. Jedną część wyciągnąć i wsypać w pustą przestrzeń mąkę ziemniaczaną oraz o połowę mniej mąki wrocławskiej. Wszystko razem dobrze wymieszać i dużą łyżką (taką do zupy) formować na brzegu miski podłużne kluski. Od razu wrzucać je na wrzącą wodę. Gotować, aż wypłyną na wierzch, ok. 10 minut. Boczek pokroić, roztopić, wbić jajka, dodać sól, pieprz i maggi do smaku. Jajecznica ma być lekko ścięta, nie może być sucha. Podawać razem z kluskami.
Czesław Szlachcic Gołąbki siekane w soku pomidorowym
Robimy je w domu z myślą o córce, która nie może jeść mięsa zwierząt parzystokopytnych i nie lubi liści w całości w gołąbkach. To danie bezglutenowe, lekkie i bardzo smaczne. Jest z nim trochę pracy, ale raz na jakiś czas naprawdę warto. Ważne jest, by używać soku, a nie sosu pomidorowego. Sok daje wilgoć, a nie okleja pulpetów. Dzięki temu całość jest naprawdę delikatna.
Składniki
2 kg poszatkowej białej kapusty, 1,5 kg mięsa mielonego np. fileta indyczego, 2 l soku pomidorowego, do 4 szt. ząbków średniego czosnku, 2 średnie cebule, sól i pieprz do smaku, ok. 1 szklanki mąki ryżowej, 3 jajka, olej
Sposób wykonania
Mięso indycze mielimy. Kapustę białą drobno szatkujemy. Czosnek przeciskamy przez praskę. Wszystko mieszamy, dodajemy sól i pieprz dla smaku. Z mięsnej masy formujemy kotleciki i podsmażamy na oleju. Następnie tak podsmażone gołąbki dusimy w soku pomidorowym przez około 10 minut.
Beata Pasoń Pańćkraut
Jest to „sobotnie” danie z mojego domu. Podawane było do żeberek lub golonki albo białej kiełbasy usmażonej na cebulce. Jest pożywne i dość proste w przygotowaniu. Wystarczy godzinka i świetny obiad gotowy. Szczególnie polecam na czas jesienno-zimowy. Przepis mam od mojej mamy. Zresztą danie wystawione w konkursie przygotowywałyśmy razem.
Składniki
1 kg ziemniaków, 1 kg kiszonej kapusty, mąka, 40 dag boczku, sól i pieprz, czosnek do smaku
Sposób wykonania
Ziemniaki ugotować i potłuc. Kapustę ugotować, a boczek wytopić, tak żeby był chrupiący. Do boczku dodać mąkę i zrobić zasmażkę. Wszystko razem wymieszać i… gotowe.
Witold Płoszaj Schab „czar teściowej”
To najlepsza potrawa, jaką kiedykolwiek jakakolwiek teściowa może zrobić dla swojego zięcia. Jadłem je po raz pierwszy kilkanaście lat temu i danie od razu mnie urzekło. Można powiedzieć, że teściowa przez żołądek trafiła do serca! Serwuje to na każdej ważniejszej rodzinnej uroczystości i zawsze znika w mig. A od dłuższego czasu także ja je robię. Dostałem przepis i wcale nie było trudno go od teściowej wyciągnąć, przekazała mi od ręki! Danie jest proste i bardzo smaczne. Najbardziej genialny jest w nim sos. Radzę spróbować!
Składniki
5–6 plastrów schabu (uklepanych), 3 plasterki surowego boczku, 10 pieczarek, 1 cebula
Masa serowa: 15 dag sera żółtego startego na grubych oczkach, 1 mała śmietana 18%, 1 łyżka majonezu, 1 jajko, sól, pieprz, łyżeczka kurkumy
Sposób wykonania
Na blaszce rozkładamy cienkie plastry boczku. Na nie kładziemy rozbite kawałki schabu. Na schab nakładamy pieczarki z cebulą, które wcześniej musimy podsmażyć na patelni, aby wypuściły soki. Wszystko przykrywamy kołderką z masy serowej i zapiekamy w piekarniku 25 minut w temperaturze 200ºC.
Patryk Wąsowicz Zapiekanka poznańska
Dziadka Włodka i Babci Iwonki
To danie, które robię sam od niedawna, ale którym zajadam się od dzieciństwa. Kojarzy mi się z wakacjami u dziadków. Przepis został nieco zmodyfikowany przez moją mamę. W oryginale babcia zawsze przekładała warstwy także żółtym serem. Mama, ze względu na wysoką kaloryczność, sera nie dodaje. Dzięki temu danie jest zdrowsze, a nie mniej pożywne. Smak jest prawie ten sam. No, ale dziadek Włodek uważa, że to jednak nie jest to samo…
Składniki
4 buraki, 4 ziemniaki, 2 cebule, 4 kiełbaski surowe, mały kawałek boczku, sól i pieprz
Sposób wykonania
Wszystkie składniki „na surowo” kroimy w cienkie plastry i układamy w żaroodpornym naczyniu, zaczynając od boczku. Na boczku kładziemy ziemniaki, cebulę, buraki, kiełbaskę. W tej kolejności układamy kolejne warstwy, powtarzając trzy razy. Na górze zapiekanki układamy boczek. Solimy i pieprzymy warstwy ziemniaków. Naczynie koniecznie zamykamy pokrywką i zapiekamy w piekarniku 1,5 godziny w temperaturze 200ºC.
Irena Koik Ciasto kruche z czerwoną porzeczką
Desery
To rodzinny przepis, dostałam go od siostry. Ciasto najlepsze jest oczywiście ze świeżymi porzeczkami, czyli latem. Ale smakuje także wtedy, gdy czerwoną porzeczkę mamy z zamrażalnika czy z kompotu. Jest proste i szybkie. Zrobienie go trwa pół godziny plus czas na pieczenie. Często piekę je na spotkania towarzyskie z paniami, które jak raz spróbują, to potem dopominają się i ciasta, i przepisu.
Składniki
250 g mąki, 125 g masła lub margaryny, 125 g cukru, 1 jajko, 1 łyżeczka proszku do pieczenia
Wierzchnia warstwa: 4 całe jajka, 200 g cukru, 125 g migdałów mielonych, 500 g czerwonej porzeczki (świeża, mrożona lub z kompotu)
Sposób wykonania
Ciasto: Wymieszać masło z cukrem. Dodać jajko i mąkę. Tortownicę wysmarować masłem, posypać bułką tartą i włożyć ciasto. Wierzchnia warstwa ciasta: Jajka ubić z cukrem. Dodać migdały. Następnie wylać masę na ciasto. Wierzch posypać 500 g obranej, umytej i osuszonej czerwonej porzeczki. Piec w piekarniku na złoty kolor.
Aleksandra Lipok Deser sułtański
To mój ukochany deser, który najbardziej kojarzy mi się z dzieciństwem. Najpopularniejszy w PRL – każda kawiarnia miała go w swoim jadłospisie. Był łatwy do przygotowania nawet w domu, a produkty – jak na tamte czasy – stosunkowo łatwo dostępne. Z mamą i babcią jeździłyśmy na ten smakołyk do kawiarni Melba w Opolu. Tak nam posmakował, że postanowiłyśmy go spróbować zrobić w domu. Wystarczyło zdobyć rodzynki i kakao. A że były to jeszcze czasy bez internetu, to przy tworzeniu przepisu korzystałyśmy tylko z tego, co podpowiadały nam kubeczki smakowe. Gdy już mogłyśmy skonfrontować go z tym, co było do znalezienia w internecie, okazało się, że wiele się nie pomyliłyśmy!
Składniki
½ litra śmietany kremówki, 1–2 łyżki cukru pudru, 4 łyżki rodzynek, 5 dag małych bez, 1 łyżeczka kakao, 1 kieliszek rumu
Sposób wykonania
Śmietanę dobrze ubij z cukrem. Do połowy śmietany dodaj rum i kakao. Całość starannie wymieszaj, tak by powstała jednolita masa. Rodzynki sparz gorącą wodą. Kiedy wystygną, dodaj je do białej części śmietany. W wersji dla dzieci rum można zastąpić kolorową galaretką. Tajemnica deseru sułtańskiego tkwi w ładnym podaniu. Dlatego przygotuj szklany pucharek. Włóż do niego bezę, na nią łyżkę kakaowej śmietany, na to śmietanę z rodzynkami i ponownie odrobinę śmietany kakaowej. Całość udekoruj bitą śmietaną i rodzynkami. Pucharek będzie wyglądał niczym włoskie tiramisu, ale gwarantuję, że deser sułtański jest dużo smaczniejszy!
Vassos Sergiou
Melomakarona
Melomakarona to tradycyjne, bożonarodzeniowe ciasteczka migdałowe znane w Grecji i na Cyprze. Moja rodzina piecze ich zawsze bardzo duże ilości. Można je przygotować nieco wcześniej, bo spokojnie dłużej poleżą. Posmakowały też mojej polskiej rodzinie. W Chrząstowicach mieszkam od niedawna. Przeprowadziłem się tu, do rodzinnej miejscowości mojej żony, która z kolei na Cyprze była 10 lat. Teraz wzajemnie uczymy swoich bliskich świątecznych smaków.
Składniki
1 szklanka oleju słonecznikowego lub rzepakowego, ¾ kostki niesolonego masła, ½ szklanki cukru, 1 łyżka sody oczyszczonej, 3 łyżki mielonego cynamonu, 1 płaska łyżka goździków, 1 szklanka soku pomarańczowego, trochę startych skórek pomarańczy, 2 łyżki proszku do pieczenia, 6 szklanek mąki tortowej
Nadzienie: 2 łyżki cynamonu, 2 łyżki cukru, 250 g orzechów włoskich, 100 g migdałów
Syrop: sok z jednej cytryny, 4 l wody, 3–4 pałki cynamonu, 4–5 goździków, 2 łyżki miodu
Sposób wykonania
Połącz wszystkie składniki na ciasteczka, wymieszaj ręką i odłóż na 45 min. Przygotuj nadzienie. Zgnieć orzechy i migdały na małe kawałki i odłóż małą porcję na później. Wymieszaj ręką wszystkie pokruszone orzechy z cukrem i cynamonem. Nadziewaj kawałeczki ciasta wielkości łyżki orzechową mieszanką, zamykając ją szczelnie w kulisty kształt. Następnie piecz ciasteczka w 180 – 200 °C na papierze aż do uzyskania brązowego koloru (około 30 do 45 min). Pozostaw ciastka do ostygnięcia. W tym czasie przygotuj syrop. Podgrzej wodę z cukrem, miodem, goździkami i cynamonem. Gdy ciastka ostygną, zanurzaj je w syropie na 1 do 2 min. Następnie wyjmuj z syropu i wilgotne posypuj pozostawionymi na potem, skruszonymi orzechami i migdałami.
Katarzyna Strzelec
Babeczki czekoladowe
Mam 17 lat. Czekoladowe babeczki po raz pierwszy zrobiłam jakieś pięć lat temu. To był mój pierwszy wypiek. Od tego czasu przygotowuję je na większe okazje. Czasem prosi mnie o to moja mama. Przepis jest prosty. Z jednej porcji wychodzi 12 sztuk. Znikają w naszym domu bardzo szybko.
Składniki
230 g mąki pszennej, 2 łyżki kakao, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, pół łyżeczki sody oczyszczonej, szczypta soli, 100 g posiekanej gorzkiej czekolady, 100 g mlecznej posiekanej czekolady, 2 jajka, 280 g kwaśnej śmietany, 140 g cukru, 80 ml oleju
Sposób wykonania
W misce wymieszaj mąkę, kakao, proszek do pieczenia, sodę oczyszczoną, cukier i sól. W drugim naczyniu roztrzep jajka, dodaj śmietanę i olej. Połącz zawartość naczyń i mieszaj do połączenia składników. Dodaj czekoladę i ponownie wymieszaj. Rozłóż do 12 foremek. Piecz w temperaturze 190°C ok. 25 minut.
Gabriela Ciecior
Szprycgebek,
czyli kruche ciasteczka kręcone
przez maszynkę
Smakołyk na konkurs przygotowała pani Gabriela, ale prezentował go jej mąż. O wypieku i wyborze swojej małżonki mówił tak: Takie ciastka piekło się w latach naszego dzieciństwa. Teraz często, zamiast robić słodycze samodzielnie, kupuje się je. A szkoda. Takie zrobione samemu są wyjątkowo smaczne i zdrowe. W naszym domu wszyscy je chętnie jadają. A że mamy dużą, wielopokoleniową rodzinę, to smakołyk szybko znika. Żona, gdy dowiedziała się o konkursie, od razu powiedziała, że zrobi właśnie szprycgebek. Nie można jej było przekonać do czegoś innego. Musi to chyba wyjątkowo dobrze pamiętać z czasów swojego dzieciństwa.
Składniki
250 g masła, 500 g mąki pszennej, 6 łyżek śmietany lub 3 łyżki śmietany z 3 łyżkami śmietanówki oleskiej, 1 żółtko, ¼ szklanki pudru, skórka starta z jednej cytryny
Sposób wykonania
Wymieszać suche składniki, dodać śmietanę, żółtko i na końcu zimne masło pokrojone w kosteczkę. Masę posiekać nożem, krótko zagnieść i schłodzić w lodówce przez godzinę. Ciastka można formować za pomocą maszynki do mięsa z odpowiednią foremką lub szprycą tortową (rękawem cukierniczym) –stąd ich nazwa. Piec na złoty kolor, około 15 min w 180°C.
Katarzyna Długosz
Wafle
Na konkursie kulinarnym w Chrząstowicach pani Katarzyna wafle prezentowała z 8-letnią siostrzenicą Karoliną. Karolinka opowiadała, że po raz pierwszy ten smakołyk robiła, gdy miała 4 latka. Pani Katarzyna natomiast wspominała, że to słodycze z czasów jej dzieciństwa, robione z tego, co było wtedy dostępne. „Najważniejsze dla nas było to, by taka przekąska była słodka. A przepis, z użyciem domowego dżemu z porzeczek, komponowaliśmy sami” – mówi pani Katarzyna.
Składniki
1 margaryna, 2 łyżki ciemnego kakao, 1 szklanka cukru, 8 łyżeczek zimnej wody, mleko w proszku, 2 opakowania wafli okrągłych, kilka łyżek dżemu z czarnych porzeczek.
Sposób wykonania:
Margarynę, kakao i cukier zagotować z wodą. Masę schłodzić. Do schłodzonej masy dodawać mleko w proszku, aż do czasu gdy masa osiągnie konsystencję nutelli. Wafle przekładać smarując masą. Jedną warstwę powinien stanowić dżem z czarnej porzeczki.
Irena Wala Ciasto bezowe „pychotka”
Bardzo lubię piec, a to jest jedno z tych ciast, które wypiekam najczęściej. Robię je na uroczystości rodzinne, ale też na przykład na niedzielę. Przepis od wielu lat jest w mojej rodzinie. Pychotkę lubią wszyscy domownicy i znajomi. Wiśnie można w niej zamienić na maliny, też smakują bardzo dobrze. Smakołyk wymaga trochę pracy, ale nie jest trudny do zrobienia. Najważniejsze to wyczuć swój piekarnik i wiedzieć, z jaką mocą piecze. Ja obserwuję ciasto podczas pieczenia. Jeśli zbyt szybko ciemnieje, redukuję temperaturę.
Składniki
200 g margaryny, 200 g cukru, 8 żółtek, 300 g mąki, pół łyżki proszku do pieczenia
Warstwa bezy: 8 białek, 400 g cukru, 100 g płatków migdałów
Warstwa galaretki: pół litra soku lub kompotu z wiśni, 3 galaretki (np. wiśniowa czy brzoskwiniowa)
Bita śmietana: pół litra śmietany kremówki i cukier do smaku
Sposób wykonania
Margarynę utrzeć z cukrem i żółtkami, dodać mąkę z proszkiem, znów dobrze utrzeć i rozłożyć na dwie blachy. Piec ok. 35 minut w 160ºC. W tym czasie ubić białka na sztywną pianę, dodać cukier. Następnie wyłożyć na jedną, zapieczoną już część ciasta, pianę z białek, posypać płatkami migdałów i piec jeszcze 15–20 minut. W tym czasie trzeba obserwować bezową warstwę, bo każdy piekarnik piecze inaczej. Gdyby rumieniła się za bardzo, trzeba ją wyjąć wcześniej. Na wystudzone ciasto wylać przestudzoną, gęstniejącą galaretkę zmieszaną z sokiem lub kompotem. Ubić śmietanę, doprawić ją cukrem do smaku. Gdy galaretka zesztywnieje, wyłożyć na nią bitą śmietanę i przykryć wystudzoną warstwą ciasta z bezą posypaną migdałami.
Barbara Bilkiewicz-Seń
Drożdżówka Babci Gieni
Babcia Gienia pochodziła z Łętowni koło Nowego Sącza. Miała wyjątkowy talent do ciast drożdżowych. Nikt w mojej rodzinie nie umie robić ich tak jak ona. Przepisy najczęściej podawała tak: mąki tyle, ile wejdzie; ile jajek – zależy od wielkości – jedno albo półtora; oleju tyle co w garści. Babcia Gienia niestety od niedawna nie żyje.
Ten przepis zdążyła nam jednak przekazać. Zrobione na jego podstawie przeze mnie ciasto na pewno nie jest jeszcze takie jak mojej babci, ale zamierzam je doskonalić.
Składniki:
1 kg mąki, 20 dag margaryny lub/i masła, 1 łyżka smalcu (wskazana, ale niekonieczna), 1,5 szklanki mleka, 10 dag drożdży, porządna szczypta soli, 3 jaja (ewentualnie 2 żółtka i 2 jajka), 2 – 3 łyżki oleju.
Kruszonka: 0,5 kostki masła, 3 – 4 łyżki cukru, cukier waniliowy, mąki ile wejdzie.
Sposób wykonania:
Zaczyn: Drożdże rozpuszczamy w ½ szklanki ciepłego mleka, dodajemy 2–3 łyżki cukru i 1 niecałą łyżkę mąki. Zostawiamy w ciepłym miejscu do czasu, aż zaczyn zacznie rosnąć, zwiększając objętość 2–3 razy. Ciasto: do miski wsypujemy mąkę, robimy w niej dołek dajemy zaczyn, rozpuszczoną z resztką mleka margarynę (może być ciepła). Dodajemy też jajka, cukier, ewentualnie smalec i zagniatamy. Wyrabiamy, aż ciasto zacznie odchodzić od ręki i będzie puszyste. Na koniec dodajemy 2–3 łyżki oleju. Zostawiamy do wyrośnięcia 1–1,5 godz., przykryte ściereczką i oprószone mąką. Gdy wyrośnie, przekładamy na blachę, posypujemy wybranymi owocami (może też być masa serowa albo makowa) i kruszonką. Kruszonkę robimy, ucierając masło, mąkę i cukier oraz cukier waniliowy. Sekretem kruszonki mojej babci było dodanie do niej odrobiny wiórków kokosowych. Pieczemy ciasto, w zależności od piekarnika, 25–30 minut, na złoty kolor.
Marzena Kaczmarek
Bułeczki drożdżowe
To przepis rodzinny, najprostszy jaki może być. Nauczyłam się je piec od mamy, ale na pewno takie bułeczki piekła też babcia, a może nawet prababcia. Wśród składników jest to, co każda gospodyni pewnie zawsze ma w domu: mąka, woda, olej, drożdże. Bułeczki mojej babci można zrobić z marmoladą, truskawkami czy serem – do wyboru, zależy od tego, co kto lubi. Mogą też być z rodzynkami albo z kruszonką. To świetny przepis, by dzieciom zrobić coś
słodkiego na przykład na niedzielę.
Składniki
Ciasto drożdżowe: 10 dag drożdży, 1 szklanka cukru, 1 cukier waniliowy, 5 szklanek mąki, 1 szklanka oleju, 1 szklanka letniego mleka, 4 jajka
Kruszonka: 4 łyżki masła, 4 łyżki cukru, 12 łyżek mąki
Nadzienie: truskawki
Sposób wykonania
Zaczyn: Wrzucić rozkruszone drożdże do wyższego naczynia, posypać łyżką mąki i cukru, zalać ciepłym mlekiem (ok. ½ szklanki) i wymieszać. Odstawić na 20 minut. Przesianą mąkę wymieszać z pozostałym cukrem. Dodać jajka, resztę mleka, olej i zaczyn. Całość dokładnie wymieszać. Ciasto przykryć ściereczką i odstawić na 1½–2 godziny w ciepłe miejsce.Truskawki umyć, oczyścić i pokroić na plasterki lub przekroić na pół. Ciasto lekko rozwałkować, wykrawać kubkiem lub miseczką kółka i nakładać na nie truskawki. Formować bułeczki i posypywać je kruszonką. By ją przygotować, trzeba roztopić masło, dodać cukier i mąkę. Wszystko razem zagnieść. Piec 45–50 minut w temperaturze 180–200 stopni, zależnie od piekarnika.
Elżbieta Bakanowicz
Przetwory Pani Sołtys
Owoce często goszczą na naszym stole. Mieszkamy wśród lasów, w sezonie mamy więc świeże jagody – dosłownie – na wyciągnięcie ręki. Gruszki i porzeczki rosną w moim ogrodzie. Lubimy jeść je prosto z krzaczków i drzew, ale z części zawsze robię przetwory owocowe. Są smacznym i zdrowym wspomnieniem lata podczas jesiennych i zimowych miesięcy.
Składniki
owoce, cukier, woda
Sposób wykonania
Jagody nałożyć do słoików, następnie obficie przykryć cukrem, a na drugi dzień pasteryzować przez 5 minut. Gruszki z mojego ogrodu: na półlitrowy słoik dodaję dwie stołowe łyżki cukru, zalewam wodą, zakręcam i pasteryzuję około 10 minut. Sok z porzeczki przepuszczam przez parownik dodając cukier w proporcji 1 do 2, od razu wlewam do słoiczków, zakręcam i gotowe.
Anna Dyczko, Jarosław Bednarski Drożdżowe racuchy Babci Parafki z Łącka
Te pyszne drożdżowe racuchy pochodzą z małopolskiego Łącka, z okolic Nowego Sącza. Dla mnie i mojego brata przygotowywała je nasza babcia Parafka gdy przyjeżdżaliśmy do niej na wakacje. Placuszki były zawsze świeże, pachnące i smaczne. Przepis został troszkę zmodyfikowany, bo babcia do smażenia używała swojskiego smalcu.
Teraz taki swojski smalec raczej jest nieosiągalny. Dlatego zamieniliśmy go na olej kokosowy. Przepis jest prosty, a jego sekretem jest to, że olej nie może być rozgrzany zbyt mocno, bo racuchy lubią się szybko przypalać. A wtedy nie zdążą „dojść” w środku. Piekę je teraz dla mojej rodziny, a moje córeczki Lena i Inga przepadają za nimi tak, jak kiedyś ja z moim bratem. Mam nadzieję, że one też kiedyś przekażą ten przepis swoim dzieciom.
Składniki (na 2 talerze racuchów)
500 g mąki pszennej, 30 g świeżych drożdży
lub 15 g drożdży suchych, szczypta soli, 1–2 łyżki cukru, 1,5 szklanki letniego mleka, 1 jajko
Sposób wykonania
Mąkę przesiać do naczynia, dodać szczyptę soli, wymieszać, pośrodku zrobić wgłębienie. Do wgłębienia wkruszyć świeże drożdże, zasypać je cukrem, zalać ½ szklanki letniego mleka. Przykryć ręczniczkiem, odstawić w ciepłe miejsce na 10–15 minut. Po tym czasie dodać resztę mleka, jajko i wymieszać. Ciasto nie powinno być zbyt rzadkie, ale też nie może być za gęste. Odstawić na 1–1,5 godziny w ciepłe miejsce do wyrośnięcia (podwojenia objętości). Przygotować kubek z gorącą wodą. Ciasto nabierać łyżką, za każdym razem maczaną uprzednio w wodzie, by się nie kleiło do łyżki. Smażyć na rozgrzanym oleju, z obu stron, na złoty kolor.