Tobacco Plus Sep.2014 Edition

VOL. 13 • ISSUE 6 • SEPTEMBER 2014

lEiw.kZ rackdw ,oa lqxa/k m|ksx dh viuh if=dk

• vad 6 • flrEcj 2014 • o"kZ 13 • ewY; 50 :i;s

TOBACCO PLUS

m|ksx dh ckr ,-Qk:dh

lEiknd % ,e- ,- Qk#dh lgk;d lEiknd % uhjt 'kekZ mi lEiknd % 'kksHkuk f}osnh] fuxkj C;wjks izeq[k % izoh.k 'kekZ foKkiu izca/kd % dqaoj nsosUnz izrki flag

Áæ»æ ÖÚôâæ...

mÙkj izns'k C;wjks izeq[k % iznhi feJk dkuiqj laoknnkrk % vuqt feJk fo'ks"k laoknnkrk fnYyh bykgkckn HkhyokM+k t;iqj lgkjuiqj lkxj lwjr

% lSck f?kyfM;ky % ,l-ds JhokLro] [kkfyn % izse nfj;kuh % jfodkUr baMksfi;k % iadt xks;y % vfHkthr Bkdqj % vkflQ [kku

vkVZ Mk;jsDVj % jhuk vxzoky lEiknd izdk'kd ,oa fizaVlZ % ,e- vkfjQ Qk#dh us vul dE;wfuds'ku izk- fy- ds fy, 92 ch] ikWdsV (,)] e;wj fogkj] Qsl 2] fnYyh & 91 ls çdkf'kr rFkk lqij dSlsV~l baMLVªht fyfeVsM] lh&85 lSDVj 4] ukS,Mk&201301 ls eqfærA

fnYyh dk;kZy; % vul dE;wfuds'ku izk- fy-] ch&117,] f}rh; ry] tks'kh dkyksuh] fu;j csfIV'k Ldwy] vkbZ ih ,DlVsa'ku] fnYyh&92 Mobile: 9873766789, 9999431555, Ph.: 011-22231979; 65705666 e-mail : tobaccoplusm@gmail.com tobaccoplus@rediffmail.com

Á¬¿‹ «…∏ Œ‡Ê∑§ ‚ ©à¬Ë«∏UŸ fl ©¬ˇÊÊ ∑§ Á‡Ê∑§Ê⁄ ⁄„ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©l٪٢ ◊¢ ∞∑§ ŸÿÊ Áfl‡flÊ‚ ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ë fl¡„ ÿ„ „Ò Á∑§ ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§ ŸÃÎàfl flÊ‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ •¬Ÿ ‚ı ÁŒŸ ∑§ ∑§Ê◊∑§Ê¡ ◊¢ ∞‚Ê ∑ȧ¿ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ, Á¡‚‚ ÿ„ ‹ª Á∑§ fl„ ÷Ê⁄à ∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ Áπ‹Ê»§ „Ò– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ù ÷Ë ‹ª ⁄„Ê „Ò Á∑§ ß‚ ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ©Ÿ∑§ ‚ÊÕ ∑§Ù߸ ŸÊ ߢ‚Ê»§Ë Ÿ„Ë¥§ „٪˖ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ‚÷Ë ©l٪٢ ∑§Ù ∞∑§ ÁŸªÊ„ ‚ Œπ ⁄„Ë „Ò– „Ê‹Ê¢Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ≈ÒÄ‚ ∑§ ◊‚‹ ¬⁄ •÷Ë ∑§Ù߸ ‚∑§Ê⁄Êà◊∑§ ‚¢∑§à Ÿ„Ë¥§ ÁŒ∞ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ˇÊ Ÿ∞ Á‚⁄ ‚ •¬ŸË ’Êà ⁄πŸË „٪˖ ß‚∑§ •‹ÊflÊ •ãÿ ◊ÈgÙ¢ ¬⁄ ÷Ë •¬ŸÊ ¬ˇÊ Ã∑¸§‚¢ªÃ Ã⁄Ë∑§ ‚ ’ÃÊŸÊ „٪ʖ ÿÁŒ ©lÙª ∑ ‹Ùª πÊ◊Ù‡Ê ⁄„ ÃÙ ‚◊SÿÊ∞¢ ¡‚ ∑§Ë  ’ŸË ⁄„¢ªË– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¢ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ‚¡ª ÷Ë ⁄„ŸÊ „ÙªÊ ÄÿÙ¢Á∑§ ¬⁄¢¬Ê⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ Áπ‹Ê»§ ‚ÊÁ¡‡Ê¢ ∑§⁄Ÿ flÊ‹Ë ‡ÊÁÄÃÿÊ¢ Á‚»¸§ πÊ◊Ù‡Ê „È߸ „Ò¢– •ÊŸ flÊ‹ ÁŒŸÙ¢ ◊¢ fl Á»§⁄ ‚ ‚Á∑˝§ÿ „Ù ∑§⁄ ©lÙª ∑§ Á‹∞ ‚¢∑§≈ π«∏UÊ ∑§⁄ ‚∑§ÃË „Ò– ∑§Ù߸ ‚◊SÿÊ π«∏UË „Ù, ©‚‚ ¬„‹ ∞‚Ê ∑ȧ¿ ∑§⁄Ÿ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò, Á¡‚‚ fl„ ¬ÒŒÊ „Ë Ÿ „Ù¢– ß‚∑§ Á‹∞ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ‚ ¡È«∏U ‹ÙªÙ¢ ◊¢ ∞∑§ ’„Ã⁄ ‚◊ãflÿ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò– ©lÙª ∑§Ë ÿ„ ¬ÁòÊ∑§Ê ≈Ù’Ò∑§Ù å‹‚ •Ê¬∑§Ù ‡ÊÈM§ ‚ „Ë ß‚ ’Êà ∑§ Á‹∞ ¬˝Á⁄à ∑§⁄ÃË ⁄„Ë „Ò–

www.tobaccoplusindia.com ys[kksa esa O;Dr fopkj ys[kdksa ds futh fopkj gSaA if=dk ds lHkh fooknksa ds oknksa dk fuiVkjk fnYyh esa gksxkA

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

5

VOL. 13 • ISSUE 6 • SEPTEMBER 2014

lykgdkj eaMy

CONTENTS September, 2014

czkaM lekpkj HkhyokM+k tksu esa foey vOoy

doj LVksjh vPNs fnuksa dh vkgV

fofo/k yr yxkus ds fy, D;k QaMs viukrh gSa flxjsV daifu;ka

m|ksx jRu tcjnLr usr`Ro {kerk gS fnus'k tSu esa

lqxa/k m|ksx ladV esa dUUkkSt dk lqxa/k m|ksx

fdoke m|ksx

16 18 25 44 46 58

xqV[kk ij izfrca/k ls izHkkfor gqvk fdoke m|ksx & mLeku HkkbZ

fo’ys”k.k Jh lyhe lkSnkxj ÝSUMl t+nkZ LVksj ukansM

rackdw m|ksx ds vPNs fnu vkus okys gSa

dRFkk m|ksx rsth ls o<+ jgh gS dRFks dh ekax

b¶rs[kkj gqlSu

10

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

ts-,-ds- ,aM daiuh ij¶;welZ] dUukSt

iku txr yTtr dk HkaMkj gS iwjupan iku HkaMkj

60 76 84

czkaM lekpkj

ÖèÜßæǸUæ ÁôÙ ×ð¢ çß×Ü ¥ÃßÜ

ÁflcáÊÈ ∞¢« ∑§¢¬ŸË Ÿ w}-wx •ªSà ∑§ ’Ëø ªÙflÊ ◊¢ •¬Ÿ Á«S≈˛ËéÿÍ≈⁄Ù ∑§ ‚ÊÕ ◊Ò⁄ÊŸÕŸ ’Ò∆∑§ ∑§Ë– ß‚ ◊ı∑§ ¬⁄ ∑¢§¬ŸË ∑§ ©à¬ÊŒ ∑§Ù •Ù⁄ ’„Ã⁄ Ã⁄Ë∑§ ‚ •Êª ’…∏ÊŸ •ı⁄ ÷Áflcÿ ∑§Ë ⁄áÊŸËÁà ¬⁄ øøʸ „È߸– ªÒı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ÷Ë‹flÊ«∏UÊ ◊¢ Áfl◊‹ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ∑§Ë ÁSÕÁà ◊¢ „Ò– ÿ„Ê¢ ß‚∑§ z M§¬ÿ flÊ‹ ¬Ê™§ø ∑§Ê {z »§Ë‚ŒË ’Ê¡Ê⁄ ¬⁄ ∑§é¡Ê „Ò, ¡’Á∑§ vÆ M§¬ÿ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø ∑§Ë ◊Ê∑§¸≈ ∑§⁄Ë’ xz »§Ë‚ŒË ¬„È¢ø øÈ∑§Ë „Ò– ‚◊Íø ÷Ë‹flÊ«∏UÊ ¡ÙŸ ◊¢ Áfl◊‹ ∑§Ë ‚ı »§Ë‚ŒË ŒÈ∑§ÊŸÙ ¬⁄ å‹‚◊¢¢≈ „Ò– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ©à¬ÊŒ ∑§Ù ÿ„ ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ©‚∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ •ı⁄ ∑§¢¬ŸË ∑§Ë ’„Ã⁄ ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ∑§ ∑§Ê⁄áÊ Á◊‹Ë „Ò– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ªÙflÊ ◊¢ „È߸ ’Ò∆∑§ ∑§ Œı⁄ÊŸ ∑¢§¬ŸË Ÿ •¬Ÿ Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ∑§ ∑§Ê◊∑§Ê¡ ∑§Ê ¡Ê∞¡Ê Á‹ÿÊ– ‚ÊÕ Á«S≈˛ËéÿÍ≈⁄Ù¢ ‚ ©Ÿ∑§Ê •ŸÈ÷fl ÷Ë ¬Í¿Ê ªÿÊ– ∑¢§¬ŸË ÷Ë‹flÊ«∏UÊ flÊ‹Ë ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ⁄áÊŸÁà •ãÿ ˇÊòÊÙ¢ ◊¢ ÷Ë •¬ŸÊ∞ªË ÃÊÁ∑§ ©à¬ÊŒ ∑§Ù ß‚Ë Ã⁄„ ∑§Ê ¡’⁄ŒSà Á⁄S¬Ê¢‚ Á◊‹ ‚∑§– ªÙflÊ ∑§Ë ’Ò∆∑§ ◊¢ Á«S≈˛ËéÿÍ≈⁄Ù¢ ∑§ ◊ŸÙ⁄¢¡Ÿ ∑§ Á‹∞ ⁄¢ªÊ⁄¢ª ∑§Êÿ¸∑˝ ◊ ∑§Ê ÷Ë •ÊÿÙ¡Ÿ Á∑§ÿÊ ªÿÊ ÕÊ– ß‚∑§Ê ‹ÙªÙ¢ Ÿ ¡◊∑§⁄ •ÊŸ¢Œ ©∆ÊÿÊ–

18

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

ÁŒÀ‹Ë ∑§Ë ∑¢§¬ŸË ¬˝ªÁà SŸÒÄ‚ Ÿ ¡Ù¡ ∑§ ŸÊ◊ ‚ Ÿ◊∑§ËŸ ∑§ ∑§ß¸ ©à¬ÊŒ ‹Ê¢ø Á∑§∞ „Ò¢, Á¡ã„¢ ‡ÊÈM§•Êà ◊¢ „Ë ∑§Ê»§Ë •ë¿Ê Á⁄S¬Ê¢‚ Á◊‹ ⁄„Ê „Ò– ¬˝ªÁà SŸÒÄ‚ mÊ⁄Ê ÁŸÁ◊¸Ã ◊Í¢ª ∑§Ë ŒÊ‹, „Ë¥ª øŸÊ, •Ê‹Í ÷ÈÁ¡ÿÊ •ı⁄ ’Ë∑§ÊŸ⁄Ë ÷ÈÁ¡ÿÊ ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ©ÃÊ⁄Ë ªß¸ „Ò– ߟ ‚÷Ë ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ê SflÊŒ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ê „Ò– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ‹Ùª ߟ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ù πÍ’ ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ∑¢§¬ŸË Ÿ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ¬⁄ Áfl‡Ê· äÿÊŸ ÁŒÿÊ „Ò–

czkaM lekpkj

Âý»çÌ SÙñâ Ùð ©ÌæÚð Ù×·¤èÙ ·ð¤ ·¤§ü ©ˆÂæÎ

ØêÂè ×𢠷¤×Üæ Ââ¢Î ·¤æ ¥‘Àæ ÂýÎàæüÙ ∑§ ¬Ë ‚◊Í„ ∑§Ê ∑§◊‹Ê ¬‚¢Œ ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê ∑§ß¸ Á¡‹Ù¢ ◊¢ ª˝Ê„∑§Ù¢ ∑§Ë ¬„‹Ë ¬‚¢Œ ’Ÿ ªÿÊ „Ò– ¬ÊŸ ‡Êʬ ¬⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê π⁄ËŒŸ •ÊŸ flÊ‹ ª˝Ê„∑§ ∑§◊‹Ê ¬‚¢Œ ∑§Ë „Ë ◊Ê¢ª ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ∞∑§ ŒÈ∑§ÊŸŒÊ⁄ Ÿ ’ÊÃøËà ∑§ Œı⁄ÊŸ ∑§„Ê Á∑§ ∑¢§¬ŸË Ÿ ©à¬ÊŒ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ fl SflÊŒ ∑§Ù ’ŸÊ∞ ⁄πÊ „Ò, Á¡‚‚ ‹Ùª ß‚ ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ’Ê¡Ê⁄ ‚ Á◊‹ ⁄„ Á⁄S¬Ê¢‚ ∑§ ∑¢§¬ŸË ∑§ ¬ŒÊÁœ∑§ÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§ „ı‚‹ ’È‹¢Œ „Ò¢–

Á»Ì ÁÎæü ·¤è çÕ·ý è ×ð¢ ÁôÚÎæÚ ©ÀæÜ Á¬¿‹ ∑ȧ¿ ◊Ê„ ◊¢ ¡ªÃ ¡ŒÊ¸ ©¬÷ÙªÃÊ•Ù¢ ∑§ ’Ëø Ã¡Ë ‚ ‹Ù∑§Á¬˝ÿ „È•Ê „Ò– ¡ªÃ ◊ÈÅÿ M§¬ ‚ ◊äÿ◊ flª¸ ∑§ ª˝Ê„∑§Ù¢ ∑§ ’Ëø π¬Ÿ flÊ‹Ê ©à¬ÊŒ „Ò– ‚ÊÕ „Ë ß‚∑§Ê SflÊŒ ÷Ë ∑§Ê»§Ë •ë§¿Ê „Ò •ı⁄ ∑¢§¬ŸË ¬ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§Ù ÷Ë •ë¿Ë ’øà Œ ⁄„Ë „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ¡ªÃ ∑§Ë Á’∑˝ Ë ◊¢ •Ê߸ Ã¡Ë ∑§Ê ∞∑§ ∑§Ê⁄áÊ ÿ„ „Ò Á∑§ ’¡≈ ‚ ¬„‹ ¡’ ‚÷Ë ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¢ ’…∏ ⁄„Ë ÕË¥, ÃÙ ¡ªÃ ∑§ ‚ÊÕ ∞‚Ê Ÿ„Ë¥§ „È•Ê– fl„ ¬È⁄ÊŸ ⁄≈ ¬⁄ „Ë ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ©¬‹éœ ⁄„Ë– •Ê◊ Ãı⁄ ¬⁄ ¡’ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¢ ’…∏ÃË „Ò¢ ÃÙ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ „ÙŸ ‹ªÃÊ „Ò– ¡ªÃ ¬„‹ ‚ „Ë ◊ÈŸÊÁ‚’ Œ⁄ ◊¢ Á◊‹ ⁄„Ë ÕË– ŒÍ‚⁄ ∑¢§¬ŸË Ÿ ©à¬ÊŒ ∑§Ë ∑§Ë◊à Ÿ„Ë¥§’…∏Ê߸– ŒÈ∑§ÊŸŒÊ⁄Ù¢ ∑§Ù ÷Ë ß‚◊¢ •ë¿Ë ’øà „ÙÃË „Ò, Á‹„Ê¡Ê ©ã„Ù¢Ÿ ¡ªÃ ¬⁄ ¡Ù⁄ ŒŸÊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ÁŒÿÊ– ß‚∑§Ê ∞∑§ »§Ê∞ŒÊ ∑¢§¬ŸË ∑§Ù ÿ„ ÷Ë „È•Ê Á∑§ ß‚ Œı⁄ÊŸ ©‚ ∞∑§ ŸÿÊ ª˝„Ê∑§ flª¸ Á◊‹ ªÿÊ– •Ê◊ Ãı⁄ ¬⁄ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ •¬ŸÊ ◊ÈŸÊ»§Ê ’…∏ÊŸ ∑§ Á‹∞ ∑§Ë◊à ’…∏ÊÃË „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ¡ªÃ ∞‚Ê Ÿ ∑§⁄ ÷Ë ÷Ê⁄Ë »§Ê∞Œ ◊¢ ⁄„Ë– ß‚ ‚◊ÿ ©‚∑§Ê ’Ê¡Ê⁄ ∑§ß¸ ªÈŸÊ ’…∏ ªÿÊ „Ò– ß‚ •¬˝àÿÊÁ‡Êà ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ‚ ∑¢§¬ŸË ∑§ ¬ŒÊÁœ∑§Ê⁄Ë ∑§Ê»§Ë πÈ‡Ê „Ò¢– ÁŒÀ‹Ë fl •Ê‚¬Ê‚ ∑§ Á¡‹Ù¢ ◊¢ ¡ªÃ ∑§Ë ¡’⁄ŒSà ¬∑§«∏U „Ù ªß¸ „Ò–

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

19

doj LVksjh

¥‘Àð çÎÙô¢ ·¤è

∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸŸ ∑§ ’ÊŒ ‚ â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ◊¢ ∞∑§ •ë¿Ê flÊÃÊfl⁄áÊ ’ŸÊ „Ò– ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ©lÙª ∑§Ù ∑§Ù߸ ’«∏UË ⁄Ê„Ã Ÿ„Ë¥§ŒË „Ò, ‹Á∑§Ÿ ∑§◊ ‚ ∑§◊ ßÃŸÊ „È•Ê „Ò Á∑§ ¡Ù ∞∑§ ÷ÿ ∑§Ê ◊Ê„ı‹ ’ŸÊ ÕÊ, fl„ πà◊ „Ù ⁄„Ê „Ò– ©lÁ◊ÿÙ¢ ◊¢ ÿ„ Áfl‡flÊ‚ ’ŸÊ „Ò Á∑§ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ©Ÿ∑§Ê ∑§Ù߸ ŸÈ∑§‚ÊŸ Ÿ„Ë¥§ ¬„È¢øÊ∞ªË– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ©lÙª ◊¢ „À∑§Ë ‚Ë ø◊∑§ Á»§⁄ ‚ ÁŒπÊ߸ ¬«∏UŸ ‹ªË „Ò– ◊ı¡ÍŒÊ ‚◊ÿ ◊¢ ∞∑§ Ã⁄»§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ◊Ê™§Õ »§˝‡ÊŸ⁄ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§ ÁflôÊʬŸ ≈ËflË •ı⁄ •π’⁄Ù¢ ◊¢ Ÿ¡⁄ •ÊŸ ‹ª „Ò¢– ÃÙ ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà ÷Ë ’…∏Ê „Ò– ÿÁŒ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑ ÁŸÿʸà ∑§Ë ’Êà ∑§Ë ¡Ê∞ ÃÙ •¬˝Ò‹ ◊¢ ~|.yw ∑§⁄Ù«∏U M§¬∞ ∑§ wzw{ ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, ¡’Á∑§ ¡ÍŸ ◊¢ ÿ„Ë Ã¢’Ê∑Í ©à¬ÊŒ ∑§Ê ÁŸÿʸà xv|{ ≈Ÿ „Ù ªÿÊ •ı⁄ Ã∑§⁄Ë’Ÿ vw|.|z ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§¡Ù ©l◊Ë Á¬¿‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë ŸËÁÃÿÙ¢ ∑§ ø‹Ã ◊ÊÿÍ‚ Ÿ¡⁄ •Ê ⁄„ Õ, ©ã„Ù¢Ÿ •’ Ÿ∞ Á‚⁄ ‚ •¬ŸË ⁄áÊŸËÁà ’ŸÊŸË ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ŒË „Ò– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ Ÿß¸ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ •¬Ÿ ¬„‹ ’¡≈ ◊¢ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ •ı⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄ ‡ÊÈÀ∑§ flÎÁh ∑§Ë, ‹Á∑§Ÿ ÿ„ Á‚ª⁄≈ ∑§Ë •¬ˇÊÊ ∑§Ê»§Ë ∑§◊ ÕË– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ©lÙª ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ ß‚∑§ Áπ‹Ê»§ ∑§Ù߸ •ÊflÊ¡ Ÿ„Ë¥§ ©∆Ë– ÁflûÊ◊¢òÊË •M§áÊ ¡≈‹Ë Ÿ Á‚ª⁄U≈U ¬⁄U ∞ÄU‚Êß¡ «˜ÿÍ≈UË vv ‚ ’…∏Ê∑§⁄U |w » Ë‚ŒË •ı⁄U ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄U vw ‚ ’…∏Ê∑§⁄U v{ » Ë‚ŒË ∑§⁄U ÁŒÿÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ fl πÒŸË ¬⁄ ∞Ä‚Êß¡ «˜ÿÍ≈Ë zÆ ‚ ’…∏Ê∑§⁄ zz »§Ë‚ŒË ∑§Ë ’…∏ûÊ⁄Ë ∑§Ë– •Õʸà •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ fl πÒŸË ¬⁄ Á‚»¸§ z »§Ë‚ŒË ∑§Ë flÎÁh „È߸– ÁŸÁ‡øà M§¬ ‚ Á∑§‚Ë •ı⁄ ©lÙª ∑§ ‚ÊÕ ÿ„ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ∑§Ë ªß¸ „ÙÃË ÃÙ ∑§Ê»§Ë „¢ªÊ◊Ê „ÙÃÊ, ‹Á∑§Ÿ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ Ÿ ∞‚Ê Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ Á¡‚∑§Ë fl¡„ ‚Ê»§ „Ò Á∑§ Á¬¿‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ÿ ÿ„ ◊Ê„ı‹ ’ŸÊ ÁŒÿÊ ªÿÊ ÕÊ Á∑§ ¡Ê»§Ê⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸, πÒŸË fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ÊÁŒ ¬⁄ ªÈ≈πÊ ∑§Ë Ã⁄„ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ ÁŒÿÊ ¡Ê∞ªÊ– ©lÙª ◊¢ •»§⁄Ê-û§⁄Ë ∑§Ê •Ê‹◊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ∑§¢Œ˝ ◊¢ ‚⁄∑§Ê⁄ ’Œ‹Ÿ ∑§ ’ÊŒ ‚ ◊Ê„ı‹ ◊¢ •øÊŸ∑§ ’Œ‹Êfl •Ê ªÿÊ– ‹ÙªÙ¢ ◊¢ ÿ„ ÷⁄Ù‚Ê ¬ÒŒÊ „Ù ªÿÊ Á∑§ ∑§◊ ‚ ∑§◊ ÿ„ ‚⁄∑§Ê⁄ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‚ÊÕ flÒ‚Ê ’ÃʸflŸ Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄ªË, ¡Ù Á¬¿‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ Á∑§ÿÊ ÕÊ– ◊ı¡ÍŒÊ ¬˝œÊŸ◊¢òÊË Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ fl ©l٪٢ ∑§Ù ’…∏ÊflÊ ŒŸ flÊ‹ √ÿÁÄà „Ò¢– •¬Ÿ

20

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

¬˝œÊŸ◊¢òÊË Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ fl ©l٪٢ ∑§Ù ’…∏ÊflÊ ŒŸ flÊ‹ √ÿÁÄà „Ò¢– •¬Ÿ vÆÆ ÁŒŸ ∑§ ∑§Êÿ¸∑§Ê‹ ◊¢ ©ã„Ù¢Ÿ ß‚ ÁŒ‡ÊÊ ◊¢ ¬˝ÿ% ∑§⁄ ‚ÊÁ’à ÷Ë Á∑§ÿÊ „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§ ªÈ¡⁄Êà ‚ „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ fl â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ë •„Á◊ÿà ‚◊¤ÊÃ ÷Ë „Ò¢– vÆÆ ÁŒŸ ∑§ ∑§Êÿ¸∑§Ê‹ ◊¢ ©ã„Ù¢Ÿ ß‚ ÁŒ‡ÊÊ ◊¢ ¬˝ÿ% ∑§⁄ ‚ÊÁ’à ÷Ë Á∑§ÿÊ „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§ ªÈ¡⁄Êà ‚ „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ fl â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ë •„Á◊ÿà ‚◊¤ÊÃ ÷Ë „Ò¢– fl ÿ„ ÷Ë ¡ÊŸÃ „Ò¢ Á∑§ ß‚ ‚◊ÿ â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ‚ Œ‡Ê ∑§ ∑§⁄Ë’ | ∑§⁄Ù«∏U ‹Ùª ¡È«∏U „È∞ „Ò¢– ¬˝œÊŸ◊¢òÊË ÿ„ ’Êà •ë¿Ë Ã⁄„ ‚◊¤ÊÃ „¢Ò Á∑ Á¡‚ ©lÙª ‚§ ßÃŸË ÷Ê⁄Ë ‚¢ÅÿÊ ◊¢ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ⁄Ù¡ªÊ⁄ Á◊‹Ê „È•Ê „Ò, ©‚ πà◊ ∑§⁄ŸÊ ©Áøà Ÿ„Ë¢ „Ò– ◊ÙŒË ∑§Ë ÿ„Ë ŒÍ⁄ŒÁ‡Ê¸ÃÊ ©ã„¢ •ı⁄Ù¢ ‚ Á’À∑ȧ‹ •‹ª ∑§⁄ÃË „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ©lÙª ∑§Ù •÷Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ ∑§Ù߸ ⁄Ê„Ã Ÿ„Ë¥§ Á◊‹Ë „Ò– Á‚»¸§ ©à¬Ë«∏UŸ ∑§◊ „È•Ê „Ò, ‹Á∑§Ÿ ∑§ß¸ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ÿ„ Á‚‹Á‚‹Ê •Ê¡ ÷Ë ¡Ê⁄Ë „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ©lÙª ∑§Ù ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ˇÊ •¬ŸÊ ◊Èg ©∆ÊŸ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ŒŸÊ øÊÁ„∞– ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ¬˝áÊÊ‹Ë ÃSflË⁄Ù¢ flÊ‹Ë øÃÊflŸË ‚◊à ∑§ß¸ ◊Èg „Ò¢, Á¡ã„¢ ‚⁄∑§Ê⁄ ‚ ’Êà ∑§⁄∑§ „‹ Á∑§ÿÊ ¡ÊŸÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë ¡ª„-¡ª„ ‹ªŸ flÊ‹Ë øÈ¢ªË ∑§Ù ‚◊Êåà ∑§⁄Ÿ– ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ∑§ Á‹∞ ◊ʬ Œ¢« Ãÿ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê ◊ÈgÊ ÷Ë •œ⁄ ◊¢ ‹≈∑§Ê „È•Ê „Ò– â’Ê∑Í ©lÙª ‚ ¡È«∏U ∑ȧ¿ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ù ߟ ‚Ê⁄ ◊ÈgÙ¢ ∑§Ù ¡Ù⁄-‡ÊÙ⁄ ‚ ©∆ÊŸÊ øÊÁ„∞– ÿÁŒ ÿ„ ◊Èg „‹ Ÿ„Ë¥§ Á∑§∞ ª∞ ÃÙ ©lÙª ∑§Ê •Êª ’…∏ ¬ÊŸÊ ‚¢÷fl Ÿ„Ë¥§ „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ¬⁄ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê ßÃŸÊ •Áœ∑§ ’Ù¤Ê „Ò Á∑§ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ê ◊ÈŸÊ»§Ê Á’À∑ȧ‹ Ÿ ∑§ ’⁄Ê’⁄ ⁄„ ªÿÊ „Ò– ¡’ ªÈ≈πÊ ’¢Œ „È•Ê ÕÊ ÃÙ ©‚ ‚◊ÿ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§ ÷Ë ∑ȧ¿ ∑§Ê⁄Ù’ÊÁ⁄ÿÙ¢ Ÿ •¬ŸÊ ∑§Ê◊ ’¢Œ ∑§⁄ ÁŒÿÊ ÕÊ– ß‚∑§Ë fl¡„ ÿ„ ÕË Á∑ ∞∑§ ÃÙ ©Ÿ∑§Ë ∑§◊Ê߸ Ÿ„Ë¥§ „ÙÃË ÕË, ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ U„çÃ ◊¢ w ÁŒŸ ≈ÒÄ‚ Áfl÷ʪ ∑§ •Áœ∑§Ê⁄Ë ¬„È¢ø ¡ÊÃ Õ– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ‹Ùª ◊Ê¢ª ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢ Á∑§ ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ¬˝áÊÊ‹Ë πà◊ ∑§Ë ¡Ê∞, ÄÿÙ¢Á∑§ ÿ„ Á∑§‚Ë ÷Ë Ã⁄„ ‚ √ÿfl„ÊÁ⁄∑§ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ∑ȧ¿ ◊¤ÊÙ‹ Á∑§S◊ ∑§ ©l◊Ë ß‚ Á‹∞ ◊Ҍʟ ◊¢ «≈ ⁄„ Á∑§ ©ã„¢ •¬Ÿ ’˝Ê¢« ∑§Ù ¡ËÁflà ⁄πŸÊ ÕÊ– ©ã„¢ ß‚ ’Êà ∑§Ê ÷Ë ÷⁄Ù‚Ê ÕÊ Á∑§ ÁŸ∑§≈ ÷Áflcÿ ◊¢ •ë§¿ ÁŒŸ

¡M§⁄ •Ê∞¢ª– Á¬¿‹ «…∏ Œ‡Ê∑§ ◊¢ ∞∑§ ’Êà •ı⁄ ŒπŸ ∑§Ù Á◊‹Ë ∑§Ë ∞∑§ Ã⁄»§ ÷Ê⁄à ∑§Ê ¬⁄¢¬⁄ʪà S◊Ù∑§‹ ‚ â ’ Ê∑Í § ©lÙª Ã’Ê„ „ÙÃÊ ⁄„Ê, ‹Á∑§Ÿ ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ Á‚ª⁄≈ •ı⁄ ‡Ê⁄Ê’ ∑§Ê ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¡Ù⁄ŒÊ⁄ Ã⁄Ë∑§ ’…∏ÃÊ ⁄„Ê– ÁflŒ‡ÊË Á‚ª⁄≈ •ı⁄ ‡Ê⁄Ê’ ∑§Ë ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ Œ‡Ê ‚ •⁄’Ù¢ ∑§Ê ◊ÈŸÊ»§Ê øÍ‚ ∑§⁄ ‹ ¡ÊÃË ⁄„Ë¥§ •ı⁄ ©à¬Ë«∏UŸ Œ‡ÊË Ã¢’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‹Ùª ¤Ê‹Ã ⁄„– ÿ„ ŒÈc¬˝øÊ⁄ Á∑§ÿÊ ªÿÊ Á∑§ ◊ÊŸfl SflÊSâÿ ∑§ Á‹∞ Á‚»¸§ ø’ÊŸ flÊ‹Ë Ã¢’Ê∑ͧ „Ë ŸÈ∑§‚ÊŸŒ„ „Ò– ß‚ ∑§Ê◊ ◊¢ ∑§ß¸ ∞Ÿ¡Ë•Ù ÷Ë ‚Á∑˝§ÿ ⁄„– Œ‡ÊË Ã¢’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ù ∑§÷Ë å‹ÊÁS≈∑§ ¬Ê™§ø ÃÙ ∑§÷Ë ◊ÒÁÇŸÁ‡Êÿ◊ ∑§Ê’Ù¸Ÿ≈ ÃÙ ∑§÷Ë Ã⁄SflË⁄Ù¢ flÊ‹Ë øÃÊflŸË ∑§ ◊‚‹Ù¢ ◊¢ ©‹¤ÊÊ ∑§⁄ ⁄πÊ ªÿÊ– •’ ÁSÕÁà ÕÙ«∏UÊ ‚Ê◊ãÿ „È߸ „Ò ÃÙ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ √ÿfl‚Êÿ ‚ ¡È«∏U ‹ÙªÙ¢ Ÿ ß‚ ◊Èg ¬⁄ πÈ‹ ∑§⁄ ’Ù‹ŸÊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ÁŒÿÊ „Ò– ÿ„ ’Êà ‚÷Ë ¡ÊŸÃ „Ò¢ Á∑§ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË, πÒŸË, ’Ë«∏UË •ı⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ÊÁŒ ∑§ ©à¬ÊŒ∑§ ~~ »§Ë‚ŒË ÷Ê⁄ÃËÿ „Ò¢ •ı⁄ ߟ∑§ ª˝Ê„∑§ ÷Ë SflŒ‡ÊË „Ë „Ò¢– ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ Á‚ª⁄≈ •ı⁄ ‡Ê⁄Ê’ ∑§Ë ÖÿÊŒÊÃ⁄ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ ÁflŒ‡ÊË „Ò¢– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ‚¢Œ„ „È•Ê Á∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑Í ©lÙª ∑§Ù ‚◊Êåà ∑§⁄ ÁflŒ‡ÊË ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ Á‹∞ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ˇÊòÊ ∑§Ê ⁄ÊSÃÊ πÙ‹Ê ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ÿ„ ÷ÊflŸÊ ©l◊Ë ‚ ‹∑§⁄ »È§≈¬ÊÕ ¬⁄ ¬ÊŸ ’øŸ flÊ‹ Ã∑§ ◊¢ Á◊‹ªË– ߟ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‚⁄∑ Ê⁄ ∑§Ù Á∑§‚Ë ¡◊-¡◊Ê∞ ©lÙª ∑§Ù •øÊŸ∑§ ’¢Œ Ÿ„Ë¥§∑§⁄ŸÊ øÊÁ„∞– ‚⁄∑§Ê⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊŸ ∑§ ’¡Ê∞ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ∑§ ◊ʬŒ¢« Ãÿ ∑§⁄– ‚ÊÕ „Ë ‚⁄∑§Ê⁄Ë •»§‚⁄Ù¢ ∑§Ù Á‚ª⁄≈ fl ‡Ê⁄Ê’ ∑§ ¬˝Áà Ÿ⁄◊Ë •ı⁄ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ

doj LVksjh

¥æãÅ

- ©lô» ×ãâêâ ·¤Ú Úãæ ãñ ¥‘Àð çÎÙô¢ ·¤è ¥æãÅ - S×ô·¤Üðâ Ì¢Õæ·ê¤ ©lô» ×ð¢ Áæ»æ çßàßæâ - ©lç×Øô¢ Ùð ÕÙæÙè àæéM¤ ·¤è ÖçßcØ ·¤è ØôÁÙæ°¢ - ×àæèÙ ¥æÏæçÚÌ Üðßè ¹ˆ× ·¤ÚÙð ·¤è ×梻 ∑ ¬˝Áà ‚ÅÃË ∑§Ë ◊ÊŸÁ‚∑§ÃÊ ‚ ’Ê„⁄ ÁŸ∑§‹ŸÊ øÊÁ„∞– â’Ê∑ͧ ∑§ ŒÙ •‹ª-•‹ª ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ê ‹∑§⁄ Á÷㟠Ÿ¡Á⁄ÿÊ ⁄πŸÊ Ã∑¸§ ‚¢ªÃ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ’„⁄„Ê‹ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ’ŸÊ◊ Á‚ª⁄≈ fl ‡Ê⁄Ê’ ∑§Ë ’„‚ ∑§Ê»§Ë ¬È⁄ÊŸË „Ò– •’ „Ê‹Êà ’Œ‹ „Ò¢– Ÿß¸ ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ Á∑§‚Ë ©lÙª ∑§Ù ‹∑§⁄ ∑§Ù߸ ¬Íflʸª˝U„ Ÿ„Ë¥§ ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„Ê „Ò– •¬Ÿ vÆÆ ÁŒŸ ∑§ ∑§Êÿ¸∑§Ê‹ ◊¢ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ∞‚Ê ∑ȧ¿ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ, Á¡‚‚ ÿ„ ‹ªÃÊ „Ù Á∑§ fl„ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ Áπ‹Ê»§ „Ò– ‚÷Ë ©l٪٢ ∑§Ù ∞∑§ ÁŸªÊ„ ‚ Œπ ⁄„Ë „Ò– Ÿß¸ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ß‚ ⁄flÒ∞ ◊ÊòÊ ‚ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ •ı⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÁ◊ÿÙ¢ ◊¢ ∞∑§ ŸÿÊ Áfl‡flÊ‚ ¬ÒŒÊ „È•Ê „Ò– ∑§ß¸ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ÿ„ ÷Ë ‹ª ⁄„Ê „Ò Á∑§ ©lÙª ‚ ‚¢’¢ÁœÃ ¡Ù ◊Èg fl·Ù¸§ ‚ ‹¢Á’à „Ò¢, ©Ÿ∑§Ê „‹ ÷Ë ÷Áflcÿ ◊¢ ÁŸ∑§‹ •Ê∞ªÊ– ߟ ‚’ ∑§ ’Ëø ∞∑§ •„◊ ◊ÈgÊ πÊl fl •¬Á◊üÊáÊ •ÁœÁŸÿ◊ ∑§Ê ÷Ë „Ò– ∑ȧ¿ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚ ¬⁄ ÁSÕÁà ‚Ê»§ „ÙŸË øÊÁ„∞– ß‚ •ÁœÁŸÿ◊ ∑§Ë œÊ⁄Ê x ◊¢ ‚Ê»§ ∑§„Ê ªÿÊ „Ò Á∑§ Á∑§‚Ë ÷Ë πÊl ¬ŒÊÕ¸ ◊¢ â’Ê∑ͧ fl ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ß‚∑§ ’Êfl¡ÍŒ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊÿÊ ªÿÊ, ¡’Á∑§ ªÈ≈πÊ ÃÙ ¬„‹ ‚ „Ë Ã¢’Ê∑ͧ ∑§Ë ¬Á⁄Áœ ◊¢ •ÊÃÊ ÕÊ– ß‚∑§ Á‹∞ SflÊSâÿ ◊¢òÊÊÿ‹ÿ Ÿ ∞∑§ •Áœ‚ÍøŸÊ ¡Ê⁄Ë ∑§⁄ ªÈ≈πÊ ∑§Ù πÊl ‚Ê◊ª˝Ë ’ÃÊ ÁŒÿÊ– ¡ÊÁ„⁄ „Ò Á∑§ ß‚∑§ ’ÊŒ ©‚ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªŸÊ „Ë ÕÊ– ©lÁ◊ÿÙ¢ Ÿ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§Ê •ÊÉÊÊà ÃÙ ‚„ Á‹ÿÊ, ‹Á∑§Ÿ ¡’ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄ „◊‹Ê „ÙŸ ‹ªÊ ÃÙ ©ã„Ù¢Ÿ ß‚∑§ Áπ‹Ê»§ •ÊflÊ¡ ©∆Ê߸– ÿ„ ‚„Ë „Ò Á∑§ ¡Ù ‹Ùª ªÈ≈πÊ ’ŸÊÃ Õ fl „Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ÷Ë ’ŸÊ ⁄„ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ÿU„ ÷Ë ‚ø „Ò ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê Ã¢’Ê∑ͧ ⁄Á„à πÊl ¬ŒÊÕ¸ „Ò– ß‚∑§Ê â’Ê∑ͧ ‚ ŒÍ⁄-ŒÍ⁄ Ã∑§ ∑§Ù߸ Á⁄‡ÃÊ Ÿ„Ë¥§„Ò– •ŒÊ‹Ã ÷Ë ß‚ ¬⁄ •¬ŸÊ L§π ‚Ê»§ ∑§⁄ øÈ∑§Ë „Ò– ∑ȧ¿ ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ’Ò∆ ∑ȧ¿ •»§‚⁄Ù¢ Ÿ ß‚ ∑§ÊŸÍŸ ∑§Ù ∞∑§ ’Ê⁄ Á»§⁄ •¬Ÿ Ã⁄Ë∑§ ‚ ¬Á⁄÷ÊÁ·Ã ∑§⁄ŸÊ ‡ÊÈM§ Á∑§ÿÊ– Á¬¿‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ÿ SflÊSâÿ Áfl÷ʪ ∑§ •»§‚⁄Ù¢ Ÿ ∑§„Ê Á∑§ Á¡‚ Ã⁄Ë∑§ ‚ πÊl ¬ŒÊÕÙ¸§ ◊¢ â’Ê∑ͧ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹Ê߸ ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò, ©‚Ë Ã⁄„ â’Ê∑ͧ ◊¢ Á∑§‚Ë πÊl ¬ÊŒÕ¸ ∑§Ê Á◊üÊáÊ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ß‚ Ã∑¸§ ‚ „Ë •¢ŒÊ¡Ê ‹ªÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ ߟ ◊„ÊŸÈ÷ÊflÙ¢ ∑§Ù ‹ÙªÙ¢ ∑§ SflÊSÕ˜ÿ ∑§Ë Áø¢ÃÊ „Ò ? ÿÊ Á»§⁄ ߟ∑§Ê ∞¡¢«Ê ∑ȧ¿ •ı⁄ „Ò? ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ©ê◊ËŒ „Ò Á∑§ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ß‚ ◊‚‹ ¬⁄ ÷Ë äÿÊŸ ŒªË–

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

21

ÎèÂæßÜè çßáðàæ梷¤ Áfl·ÿ-ŒË¬Êfl‹Ë Áfl‡Ê·Ê¢∑§ ◊¢ ÁflôÊʬŸ ’È∑§ ∑§⁄ÊŸ ∑ ‚¢’¢œ ◊¢ ◊„ÙŒÿ,

¬˝àÿ∑§ fl·¸ ∑§Ë ÷Ê¢Áà ߂ ’Ê⁄ ÷Ë •Ê¬∑§ ©lÙª ∑§Ë ¬ÁòÊ∑§Ê ≈ı’Ò∑§Ù å‹‚ Ÿ ŒË¬Ùà‚fl ÿÊŸË ŒË¬Êfl‹Ë ∑§ •fl‚⁄ ¬⁄ Áfl‡Ê·Ê¢∑§ ¿Ê¬Ÿ ∑§Ê ÁŸáʸÿ Á‹ÿÊ „Ò– ß‚ •¢∑§ ◊¢ â’Ê∑ͧ, ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ ©lÙª ‚ ¡È«∏UË •Áà ◊„àfl¬Íáʸ ‚Ê◊Áª˝ÿÊ¢ fl ¬˝◊Èπ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§ ‹π ¬˝∑§ÊÁ‡Êà Á∑§∞ ¡Ê∞¢ª– ß‚ •¢∑§ ◊¢ •Ê¬ »È§‹, „Ê»§ ÿÊ ÄflÊ≈⁄ ¬¡ ∑§ ÁflôÊʬŸ ’È∑§ ∑§⁄ ‚∑§Ã „Ò¢– ß‚ ’Ê⁄ Á«S≈˛ËéÿÍ≈⁄, «Ë‹⁄ fl ¬ÊŸ ‡Êʬ •ÙŸ‚¸ ÷Ë •¬ŸÊ ‡ÊÈ÷∑§Ê◊ŸÊ ‚¢Œ‡Ê ÁflôÊʬŸ ∑§ M§¬ ◊¢ ¿¬flÊ ‚∑§Ã „Ò¢– ¬ÁòÊ∑§Ê Ÿ ©Ÿ∑§ Á‹∞ ÁflôÊʬŸ ∑§Ë Áfl‡Ê· √ÿflSÕÊ ∑§Ë „Ò– ∑Χ¬ÿÊ •¬ŸÊ ‚¢Œ‡Ê •ÕflÊ ÁflôÊʬŸ 1 •Ä≈UÍ’⁄U Ã∑§ U¡M§⁄ ÷¡ Œ¢, ÃÊÁ∑§ ©‚ ’„Ã⁄ SÕÊŸ ¬⁄ ¿Ê¬Ê ¡Ê ‚∑§– ÁflôÊʬŸ ’È∑§ ∑§⁄ÊŸ ∑§ Á‹∞ •Ê¬ „◊¢ 9873766789 ¬⁄ »§ÙŸ ∑§⁄ ‚∑§Ã „Ò¢– ÿÊ Á»§⁄ ‚Ëœ ≈Ù’Ò∑§Ù å‹‚ ∑§ ∑§Êÿʸ‹ÿ ¬⁄ ÷¡ ‚∑§Ã „Ò¢–

÷flŒËÿ ∞. »§ÊM§∑§Ë ‚ê¬ÊŒ∑§, ≈Ù’Ò∑ Ù å‹‚ ANAS COMMUNICATION PVT. LTD. B-117A, IInd Floor, Joshi Colony, Near Baptist Convent School, I.P. Extension, Delhi-110092 Mob: 09873766789 Email: tobaccoplus@rediffmail.com ; tobaccoplusm@gmail.com

22

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

fofo/k

ÜÌ Ü»æÙð ·ð¤ çÜ° Øæ È¢¤Çð ¥ÂÙæÌè ãñ ¢

çâ»ÚðÅ ·¢¤ÂçÙØæ¢?

Á‚ª⁄≈ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ •¬ŸÊ ◊Ê‹ ’øŸ ∑§ Á‹∞ Ã⁄„-Ã⁄„ ∑§Ë ÁÃ∑§«∏U◊¢ •¬ŸÊÃË „Ò¢– ∑Ò§¥¬Ÿ » ÊÚ⁄U ≈UÙ’∑§Ù »˝ Ë Á∑§«˜‚ •Á÷ÿÊŸ Ÿ ∑§„Ê „Ò Á∑§ Á‚ª⁄U≈U ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UŸ ◊¥ ’ËÃ zÆ ‚Ê‹Ù¥ ◊¥ ∑§ß¸ ’Œ‹Êfl •Ê∞ „Ò¥– ß‚ •Á÷ÿÊŸ ‚ ¡È«∏ «ÊÚÄU≈U⁄UÙ¥ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ •Ê¡ Á◊‹Ÿ flÊ‹Ë Á‚ª⁄U≈ v~{y ◊¥ Á’∑§Ÿ flÊ‹Ë Á‚ª⁄U≈ ∑‘§ ◊È∑§Ê’‹ ‚„à ‚ ¡È«∏ ’«∏ πÃ⁄UÊ ¬ÒŒÊ ∑§⁄U ⁄U„Ë „Ò¥– Á⁄U‚ø¸ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ’ËÃË •ÊœË ‚ŒË ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ∑§Ë Á«¡Êߟ •ı⁄U ß‚ ’ŸÊŸ ◊¥ ßSÃ◊Ê‹ øË¡Ù¥ ◊¥ „È∞ ’Œ‹ÊflÙ¢ ∑§Ë fl¡„ ‚ œÍ◊˝¬ÊŸ •ı⁄U ¡ÊŸ‹flÊ „Ù ªÿÊ „Ò– ∑Ò§¥¬Ÿ » ÊÚ⁄U ≈UÙ’∑§Ù »˝ Ë Á∑§«˜‚ ∑§Ë Á⁄U‚ø¸ Ã¥’Ê∑§Í ©lÙª ‚ ¡È«∏ ŒSÃÊfl¡ •ı⁄U ∑§È¿ flÒôÊÊÁŸ∑§ S≈U«Ë¡ ¬⁄U •ÊœÊÁ⁄Uà „Ò–§ Á⁄U¬Ù≈U¸ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ •Ê¡∑§‹ Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ù ∑Ò§¥‚⁄U •ı⁄U ‚Ê¥‚ ‚ ¡È«∏Ë ’Ë◊ÊÁ⁄UÿÊ° „ÙŸ ∑§Ê πÃ⁄UÊ ’„Èà íÿÊŒÊ ’…∏ ªÿÊ „Ò– ‚Ÿ v~{y ∑‘§ ◊È∑§Ê’‹ ÷‹ „Ë •Ê¡ ∑§◊ Á‚ª⁄U≈U ¬Ë ¡Ê∞ ‹Á∑§Ÿ ŸÈ∑§‚ÊŸ „ÙŸ ∑§Ê •¥Œ‡ÊÊ ∑§„Ë¥ íÿÊŒÊ „Ò– Á⁄U¬Ù≈U¸ ◊¥ ÿ„ ÷Ë ŒÊflÊ Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò Á∑§ ’ËÃ zÆ ‚Ê‹Ù¥ ◊¥ Ã¥’Ê∑§Í ∑§¥¬ÁŸÿÙ¥ Ÿ ∞‚ ©à¬ÊŒ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄U Á‹∞ „Ò¥ ¡Ù ¬˝÷Êfl‡ÊÊ‹Ë …¥ª ‚ Ÿ‡Ê ∑§Ë •ÊŒÃ ‹ªÊÃ „Ò¥– ÿÈflÊ•Ù¥ ∑§Ù ¬„‹ ‚ íÿÊŒÊ ‹È÷ÊÃ „Ò¥ •ı⁄U íÿÊŒÊ ŸÈ∑§‚ÊŸŒÊÿ∑§ „Ò¥– ÿÈflÊ•Ù¥ ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ∑§Ë ‹Ã ¬ÒŒÊ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ Ãê’Ê∑§Í ∑§¥¬ÁŸÿÊ¥ ∑§ß¸ Ã⁄U„ ∑§Ë Ã⁄Ë∑§ •¬ŸÊ ⁄U„Ë „Ò¥– ÜðßêÜèçÙ·¤ °çâÇ •‹ª ‚ Á◊‹Ê∞ ª∞ ∞Á‚« ‚ÊÚÀ≈U˜‚ ∑§Ë fl¡„ ‚ ÁŸ∑§Ù≈UËŸ ∑§Ë ∑§«∏flÊ„≈U ∑§◊ „ÙÃË „Ò •ı⁄U Á‚ª⁄U≈U ∑§Ê ∑§‡Ê íÿÊŒÊ S◊ÍÕ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò–

Üðßâü Á‚ª⁄U≈U ◊¥ •ÁÃÁ⁄UÄUà ç‹fl‚¸ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄U∑‘§ ß‚∑‘§ ∑§«∏fl SflÊŒ ∑§Ù Œ’Ê ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, Á¡‚‚ ÿ„ ’ëøÙ¥ Ã∑§ ∑§Ù •ë¿Ê ‹ª ‚∑‘§–

×ð´ÍæòÜ ß‚∑§Ù Á◊‹ÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ Á‚ª⁄U≈U ¬ËÃ flÄUà ª‹ ◊¥ ∆¥«∑§ ◊„‚Í‚ „ÙÃË „Ò, Á¡‚‚ Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸ flÊ‹ ∑§Ù ’„Ã⁄U ◊„‚Í‚ „ÙÃÊ „Ò–

Ì´Õæ·¤ê çןæ‡æ •◊Á⁄U∑§Ÿ S≈UÊß‹ Á‚ª⁄U≈UÙ¥ ◊¥ ∑§ß¸ Ã⁄U„ ∑‘§ Ãê’Ê∑§Í ∑§Ê Á◊üÊáÊ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ „ÙÃÊ „Ò– ߟ◊¥ ∑Ò§¥‚⁄U ¬ÒŒÊ ∑§⁄UŸ flÊ‹ Ãàfl •¬ˇÊÊ∑Î Ã íÿÊŒÊ „ÙÃ „Ò¥–

çÀÎý ßæÜð çÈ ËÅUÚU Ì´Õæ·¤ê ·¤è ¥çÏ·¤Ì× ×æ˜ææ Á‚ª⁄U≈U ◊¥ ßSÃ◊Ê‹ „Ù ⁄U„ Á¿Œ˝ŒÊ⁄U Á» À≈U‚¸ ∑§Ë fl¡„ ‚ Á‚ª⁄U≈U ∑§¥¬ÁŸÿÊ¥ Ãÿ ∑§Ë ªß¸ ‹ê’Ê߸ ∑§Ë •ÊÁπ⁄UË ‚Ë◊Ê Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸ flÊ‹Ê íÿÊŒÊ •Ê‚ÊŸË ‚ ∑§‡Ê πË¥ø ‚∑§ÃÊ „Ò– Ã∑§ Á‚ª⁄U≈U ◊¥ Ãê’Ê∑§Í ∑§Ë ◊ÊòÊÊ ⁄UπÃ „Ò¥ ÃÊÁ∑§ Ÿ‡Ê ∑§Ë ‹Ã ¬ÒŒÊ ∑§Ë ¡Ê ‚∑‘§– ¿èÙè ¥õÚU °âðÅU°ËÇèãæ§Ç ∞«« ‡ÊȪ⁄U ∑‘§ ßÁSÃ◊Ê‹ ‚ Á‚ª⁄U≈U ∑‘§ œÈ∞¥ ∑§Ù ª‹ ‚ ŸËø Õýô´·¤ôÇæØÜðÅUâü ©ÃÊ⁄UŸÊ •Ê‚ÊŸ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò, ¡’Á∑§ ∞‚≈U∞À«Ë„Êß« ÁŸ∑§Ù≈UËŸ ∑§È¿ πÊ‚ Ã⁄U„ ∑‘§ ⁄U‚ÊÿŸ ÿÊ ŒflÊ߸ÿÊ° ¡Ù Á‚ª⁄U≈U ∑‘§ œÈ∞¥ ∑‘§ Ÿ‡ÊË‹ ¬˝÷Êfl ∑§Ù ’…∏ÊÃÊ „Ò– ∑‘§ ‚ÊÕ »‘§» «∏Ù¥ ◊¥ ¡ÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ ©‚ •ı⁄U πÙ‹ÃË „Ò¥ ÃÊÁ∑§ œÈ•Ê¥ »‘§» «∏ ◊¥ •Ê‚ÊŸË ‚ »Ò§‹ ‚∑‘§– ¥×ôçÙØæ ÚUâæØÙ ∞‚Ë ŒflÊ∞¥ Œ◊Ê ∑‘§ ⁄UÙÁªÿÙ¥ ∑§Ù ÷Ë ŒË ¡ÊÃË U„Ò¢– •◊ÙÁŸÿÊ ∑‘§ ∑§ß¸ Ã⁄U„ ∑‘§ ⁄U‚ÊÿŸ Á◊‹ÊŸ ‚ ÁŸ∑§Ù≈UËŸ ∑§Ê ÁŒ◊ʪ ¬⁄U „ÙŸ flÊ‹Ê •‚⁄U ¡ÀŒË „ÙÃÊ „Ò–

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

27

fofo/k

çâ»ÚðÅ Âñ·ð¤Åô¢ ÂÚ âð ãÅ â·¤Ìð ãñ¢ Õýæ¢Çô¢ ·ð¤ Ùæ×

∑¥§Œ˝Ëÿ SflÊSâÿ ◊¢òÊÊ‹ÿ ÿÙ¡ŸÊ ’ŸÊ ⁄„Ê ÕÊ Á∑§ ÷Áflcÿ ◊¢ »È§≈∑§⁄ Á‚ª⁄≈ Ÿ„Ë¢ Á’∑§ªË– Á¡‚ ∞∑§ Á‚ª⁄≈ U÷Ë ‹ŸÊ „Ù ÃÙ ©‚ ¬Í⁄Ë ¬Ò∑§≈ π⁄ËŒŸË ¬«∏UªË– •’ øøʸ „Ò Á∑§ ∑¢§Œ˝ ‚⁄∑§Ê⁄ Áª⁄≈ ∑§Ë π¬Ã ⁄Ù∑§Ÿ ∑§ Á‹∞ ‚Åà ∑§ÊŸÍŸ ’ŸÊŸ ∑§Ë ÃÒÿÊ⁄Ë ∑§⁄ ⁄„Ë „Ò– ∑§ÊŸÍŸ ∑§Ê ¬˝ÊM§¬ ÃÒÿÊ⁄ Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– SflÊSâÿ ◊¥òÊÊ‹ÿ Ã¥’Ê∑§Í-ÁŸ⁄UÙœ∑§ ∑§ÊŸÍŸ ◊¥ ∑§ß¸ Ã⁄U„ ∑‘§ ‚¥‡ÊÙœŸ ¬⁄U ÁfløÊ⁄U ∑§⁄U ⁄U„Ê „Ò– ߟ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ¬Ò∑‘§≈U˜‚ ∑§Ë ’˝Ò¥Á«¥ª ¬⁄U ⁄UÙ∑§ Ã¥’Ê∑§Í π¬Ã ∑§Ë ©◊˝ v} ‚ ’…∏Ê∑§⁄U wz ‚Ê‹ ∑§⁄UŸ ‚Êfl¸¡ÁŸ∑§ SÕ‹Ù¥ ¬⁄U Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸ ¬⁄U ¡È◊ʸŸ ∑§Ë ⁄UÊÁ‡Ê ◊¥ ’…∏ÙÃ⁄UË ¡Ò‚ ©¬Êÿ ‡ÊÊÁ◊‹ „Ò¥– Á¬¿‹ ◊„ËŸ SflÊSâÿ ◊¥òÊË „·¸flœ¸Ÿ Ÿ Á‚ª⁄U≈U •ı⁄U ’Ê∑§Ë Ã¥’Ê∑§Í ¬˝ÊÚ«ÄU≈U˜‚ ∞ÄU≈U wÆÆx ◊¥ ’Œ‹Êfl ¬⁄U ÁfløÊ⁄U ∑‘§ Á‹∞ ÁŒÑË ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑‘§ ¬Ífl¸ Á¬˝¥Á‚¬‹ ‚∑˝§≈U⁄UË „ÀÕ ⁄U◊‡Ê ø¥Œ˝Ê ∑§Ë •ªÈflÊ߸ ◊¥ ∞ÄU‚¬≈U¸˜‚ ∑§Ë ∑§Á◊≈UË ’ŸÊ߸ ÕË– ∑§Á◊≈UË ß‚ ◊„ËŸ ∑‘§ •ÊÁπ⁄U Ã∑§ ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑§Ù •¬ŸË Á⁄U¬Ù≈U¸ ‚ı¥¬ ‚∑§ÃË „Ò– ◊¥òÊÊ‹ÿ ∑‘§ ∞∑§ ©ëø •Áœ∑§Ê⁄UË Ÿ ’ÃÊÿÊ ∑§Á◊≈UË ’ŸÊŸ ∑§Ê ◊∑§‚Œ Ã¥’Ê∑§Í ∑§¥≈˛Ù‹ ¬⁄U «éÀÿÍ∞ø•Ù ∑‘§ ÁŒ‡ÊÊ.ÁŸŒ¸‡ÊÙ¥ ∑§Ù äÿÊŸ ◊¥ ⁄UπÃ „È∞ „◊Ê⁄U ∑§ÊŸÍŸ ∑§Ù •ı⁄U ‚Åà ’ŸÊŸÊ „Ò– Ã¥’Ê∑§Í ∑§¥≈˛Ù‹ ¬⁄U «éÀÿÍ∞ø•Ù ∑‘§ ∑§ãfl¥‡ÊŸ ◊¥ ŒÈÁŸÿÊ ÷⁄U ◊¥ Ã¥’Ê∑§Í ∑‘§ ßSÃ◊Ê‹ ∑§Ù ∑§◊ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ ÁŒ‡ÊÊ.ÁŸŒ¸‡Ê ¡Ê⁄UË Á∑§∞ ª∞ „Ò¥– ÷Ê⁄Uà Ÿ Ã¥’Ê∑§Í ÁŸ⁄UÙœ∑§ ∑§ÊŸÍŸ ’ŸÊŸ ∑‘§ ∞∑§ ‚Ê‹ ’ÊŒ ÿÊŸË wÆÆy ◊¥ ß‚ ∑§ãfl¥‡ÊŸ ∑§Ù SflË∑§Ê⁄U Á∑§ÿÊ ÕÊ– •Áœ∑§Ê⁄UË Ÿ ’ÃÊÿÊ „◊Ÿ ∞ÄU‚¬≈U˜‚¸ ∑§Ù Ã¥’Ê∑§Í π¬Ã ∑‘§ Á‹∞ •ÊÿÈ ‚Ë◊Ê v} ‚ wz ‚Ê‹ ∑§⁄UŸ ∑§Ë √ÿfl„ÊÁ⁄U∑§ÃÊ ŒπŸ ∑§Ù ∑§„Ê „Ò– ‚ÊÕ „Ë∞ Ã¥’Ê∑§Í Á’∑˝§Ë flÊ‹Ë ¡ª„ ¬⁄U ÁflôÊʬŸÙ¥ ∑§Ù ⁄UÙ∑§Ÿ, Á‚ª⁄U≈U ¬Ò∑§ ∑§Ë å‹Ÿ ¬Ò∑‘§Á¡¥ª ‚◊à Ã◊Ê◊ øË¡Ù¥ ¬⁄U ÷Ë ÁfløÊ⁄U ∑§⁄UŸ ∑§Ù ∑§„Ê „Ò– Á»‹„Ê‹ ÷Ê⁄Uà ◊¥ Ã¥’Ê∑§Í ∑§¥¬ÁŸÿÊ¥ Á’∑˝§Ë ∑‘§ Á∆∑§ÊŸÙ¥ ÿÊŸË S≈UÙ‚¸ ÿÊ Á∑§ÿÊÚS∑§ ¬⁄U •¬Ÿ ¬˝ÊÚ«ÄU≈U˜‚ ∑§Ê ÁflôÊʬŸ ∑§⁄U ‚∑§ÃË „Ò¥– ‚ÊÕ „Ë∞ Á‚ª⁄U≈U ¬Ò∑‘§≈U˜‚ ◊¥ ’˝Ò¥« ∑‘§ ŸÊ◊ ∑§Ê Á¡∑˝§ „ÙÃÊ „Ò •ı⁄U ÿ ¬Ò∑‘§≈U ∑§Ê» Ë ø◊∑§ŒÊ⁄U „ÙÃ „Ò¥– Ã¥’Ê∑§Í ∑‘§ Áπ‹Ê» •Á÷ÿÊŸ ø‹Ê ⁄U„ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ ߟ øË¡Ù¥ ‚ ÿÈflÊ S◊ÙÁ∑§¥ª ∑‘§ ¬˝Áà •Ê∑§Á·¸Ã „ÙÃ „Ò¥– „Ê‹Ê¥Á∑§ ¬Ò∑‘§≈UÙ¥ ◊¥ ∞∑§ Ã⁄U» øÃÊflŸË ÷Ë Á‹πË „ÙÃË „Ò, ‹Á∑§Ÿ ∞ÄU‚¬≈¸U˜‚ ∑§Ë ∑§Á◊≈UË øÃÊflŸË ∑‘§ Á„S‚ ∑§Ù ’…∏ÊŸ •ı⁄U ß‚ ¬Ò∑‘§≈U ∑‘§ ŒÙŸÙ¥ ‚Êß« ¬⁄U Á‹π ¡ÊŸ ∑‘§ Áfl∑§À¬ ¬⁄U ÷Ë ÁfløÊ⁄U ∑§⁄U ⁄U„Ë „Ò– ŒÈÁŸÿÊ ∑‘§ ∑§ß¸ ◊ÈÀ∑§Ù¥ ∑§Ë ‚⁄U∑§Ê⁄U¥ Ã¥’Ê∑§Í-ÁŸ⁄UÙœ∑§ ∑§ÊŸÍŸ ∑§Ù íÿÊŒÊ ‚ íÿÊŒÊ ‚Åà ’ŸÊ ⁄U„Ë „Ò¥– Á◊‚Ê‹ ∑‘§ Ãı⁄U ¬⁄U Á’˝≈UŸ ◊¥ Á’ŸÊ ’˝Ò¥Á«¥ª ∑‘§ Á‚ª⁄U≈U ∑§Ù å‹Ÿ ¬Ò∑‘§≈U ◊¥ ’øŸ ¬⁄U ÁfløÊ⁄U ø‹ ⁄U„Ê „Ò– •ÊÚS≈˛Á‹ÿÊ ß‚ ©¬Êÿ ∑§Ù ‹ÊªÍ ∑§⁄UŸ flÊ‹Ê ¬„‹Ê Œ‡Ê „Ò– ÁŸÿ◊Ù¥ ◊¥ ’Œ‹Êfl ∑§Ê ◊∑§‚Œ Ã¥’Ê∑§Í ‚flŸ ‚ ¡È«∏Ë ’Ë◊ÊÁ⁄UÿÙ¥ ∑‘§ ß‹Ê¡ ∑‘§ πø¸ ∑§Ù ÷Ë ∑§◊ ∑§⁄UŸÊ „Ò– ∞∑§ Á⁄U¬Ù≈U¸ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ‚⁄U∑§Ê⁄U Ÿ wÆvv ◊¥ Ã¥’Ê∑§Í ‚flŸ ‚ ¡È«∏Ë ’Ë◊ÊÁ⁄UÿÙ¥ ∑‘§ ß‹Ê¡ ¬⁄U ∞∑§ ‹Êπ ∑§⁄UÙ«∏ L§¬ÿ ‚ ÷Ë íÿÊŒÊ πø¸ Á∑§∞–

àæÚæÕ- çâ»ÚðÅ ÀôǸUô¢, ·¤×æ¥ô {® Üæ¹! Á‚ª⁄U≈U •ı⁄U ∞À∑§ÊÚ„ÊÚ‹ ∑§Ë ‹Ã ‹ª ªß¸ ÃÙ ∑§Ù߸ ÷Ë ‡ÊÅ‚ •¬ŸË ¬Í⁄UË flÁ∑¸ ¢ª ‹Êß» ◊¥ ‹ÊπÙ¥ L§¬∞ ß‚Ë ◊¥ πø¸ ∑§⁄U ŒÃÊ „Ò– •Ê¬∑§Ù ÿ„ ¡ÊŸ∑§⁄U ÃÊí¡È’ „ÙªÊ Á∑§ •ª⁄U ∑§Ù߸ •ÊŒ◊Ë ßŸ ’È⁄UË •ÊŒÃÙ¥ ∑§Ù ¿Ù«∏ Œ ÃÙ fl„ ∞∑§ ÁŸ‡Áøà ‚◊ÿ ∑‘§ ’ÊŒ ∑§⁄UË’ {Æ ‹Êπ L§¬ÿ Ã∑§ ’øÊ ‹ªÊ– ß‚Ë ∑§Ù ‹∑§⁄U „Ê‹ ◊¥ ∞∑§ Á’˝Á≈U‡Ê » ◊¸ Ÿ Á’˝≈UŸ ∑‘§ „Ë ‹ÙªÙ¥ ¬⁄U ‚fl¸ Á∑§ÿÊ „Ò– ‚fl¸ •ı⁄U S≈U«Ë ∑‘§ ’ÊŒ ∑§„Ê ªÿÊ „Ò Á∑§ ߟ ’È⁄UË •ÊŒÃÙ¥ ∑§Ù ¿Ù«∏Ÿ ‚ ∑§Ù߸ ‡ÊÅ‚ flÁ∑§¥¸ª ‹Êß» ◊¥ ∑§⁄UË’ vz ‹Êπ L§¬∞ ’øÊ ‚∑§ÃÊ „Ò– „⁄U ‚Ê‹ ’øÊ∞ ª∞ L§¬ÿÙ¥ ∑§Ù ‚„Ë «Êÿ⁄UÄU‡ÊŸ ◊¥ ßãflS≈U ∑§⁄U Œ¥ ÃÙ fl„ Á⁄U≈UÊÿ⁄U◊¥≈U ∑‘§ ‚◊ÿ Ã∑§ ∑§⁄UË’ {Æ ‹Êπ L§¬ÿ ¬Ê ¡Ê∞ªÊ– S≈U«Ë ◊¥ Á‚ª⁄U≈U, ∞À∑§ÊÚ„ÊÚ‹ •ı⁄U øÊÚ∑§‹≈U ¡Ò‚Ë ’È⁄UË •ÊŒÃÙ¥ ∑§Ù ‡ÊÊÁ◊‹ Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò– S≈U«Ë ◊¥ ¬ÊÿÊ ªÿÊ Á∑§ ‡Ê⁄UÊ’ •ı⁄U Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸ flÊ‹Ê ∑§Ù߸ ‡ÊÅ‚ ‚Ê‹ ÷⁄U ◊¥ •ı‚ß xÆ „¡Ê⁄U L§¬ÿ πø¸ ∑§⁄UÃÊ „Ò– ß‚ Ã⁄U„ ‚ ¬Í⁄UË flÁ∑§¸ª ‹Êß» ◊¥ •ı‚ß ß‚ ¬⁄U vz ‹Êπ L§¬ÿ ∑‘§ •Ê‚ ¬Ê‚ πø¸ „ÙÃÊ „Ò– øÊÚ∑§‹≈U ÷Ë ¡Ù«∏ Œ¥ ÃÙ ÕÙ«∏Ê íÿʌʖ •ª⁄U „⁄U ‚Ê‹ ßß „Ë ¬Ò‚ ‚„Ë ÁŒ‡ÊÊ ◊¥ ÁŸfl‡Ê ∑§⁄U ÁŒ∞ ¡Ê∞¥ ÃÙ ∑§È‹ ’øà Á⁄U≈UÊÿ⁄U◊¥≈U ∑‘§ ’ÊŒ {Æ ‹Êπ L§¬∞ ‚ íÿÊŒÊ „٪˖ Á⁄U‚ø¸⁄UÙ¥ Ÿ ∑‘§fl‹ ’øà ¬⁄U „Ë Ÿ„Ë¥ ’ÁÀ∑§ SflÊSâÿ ∑§Ù ‹∑§⁄U ÷Ë •äÿÿŸ Á∑§ÿÊ „Ò– ’ÃÊÿÊ ªÿÊ „Ò Á∑§ •ª⁄U ∑§Ù߸ Á‚ª⁄U≈U fl ∞À∑§ÊÚ„ÊÚ‹ ¬ËŸÊ ¿Ù«∏ Œ ÃÙ „⁄U ‚Ê‹ y|ÆÆ ∑Ò§‹⁄UË ∑§Ë ’øà ∑§⁄U ‚∑§ÃÊ „Ò– ß‚Ë Ã⁄U„ ‚ •ª⁄U øÊÚ∑§‹≈U πÊŸÊ ¿Ù«∏ ÁŒÿÊ ¡Ê∞ªÊ ÃÙ „⁄U ‚Ê‹ }vÆÆ ∑Ò§‹⁄UË ∑§Ë ∑§◊Ë •Ê∞ªË– ß‚‚ ◊Ù≈UÊ¬Ê •ı⁄U «Êÿ’Ë≈UË¡∏ ¡Ò‚Ë ‚◊SÿÊ•Ù¥ ¬⁄U ∑§Ê’Í ¬ÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò–

30

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

40

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

42

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

m|ks miyfC/k x jRu

m|ks miyfC/k x jRu

lqxa/k m|ksx

⢷¤Å ×ð ¢ ·¤‹ÙõÁ ·¤æ ªÈ

≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ •ı⁄ ◊„Ê⁄Êc≈˛ ‚◊à ∑§ß¸ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ‚ȬÊ⁄Ë •ÊÁŒ ©lÙª ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊ∞ ¡ÊŸ ∑§ ’ÊŒ ‚ ∑§ãŸı¡ ∑§Ê ‚Ȫ¢œ ©lÙª ÷Ê⁄Ë ‚¢∑§≈ ‚ ¡Í¤Ê ⁄„Ê „Ò– fl„Ê¢ ∑§ ‚Ȫ¢œ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ

„Ò Á∑§ •’ Á‚»¸§ zÆ »§Ë‚ŒË ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ⁄„ ªÿÊ „Ò– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ ∑§ãŸı¡ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ê ◊„àfl¬Íáʸ ∑¥§Œ˝ „Ò, ‹Á∑§Ÿ •Ê¡ ÷Ë ÿ„Ê¢ ¬⁄¢¬⁄ʪà Ã⁄Ë∑§ (÷¬∑§Ê Ã∑§ŸË∑§Ë) ‚ ‚Ȫ¢œ ÃÒÿÊ⁄ ∑§Ë ¡ÊÃË „Ò– ∑ȧ¿ ‹Ùª ß‚ ∑§ãŸı¡ ∑§Ë ∑§ãŸı¡ ∑§Ë ¬„øÊŸ ‚ ¡Ù«∏UÃ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ÿ„Ê¢ ∑§ ß‚ ¬⁄¢¬⁄ʪà ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§ Á¬¿«∏UŸ ∑§Ë ÷Ë ÿ„ fl¡„ ⁄„Ë „Ò Á∑§ ‹ÙªÙ¢ Ÿ •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§Ë ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ– fl ÷¬∑§Ê ¬hÁà ‚ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ’ŸÊÃ ⁄„ •ı⁄ ÁflŒ‡ÊË ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ Ÿ ÷Ê⁄à ∑§ ‚◊Íø ‚Ȫ¢œ ©lÙª ¬⁄ ∑§é¡Ê ∑§⁄ Á‹ÿÊ– ∞∑§ Ã⁄»§ ‚ËÁ◊à ‚¢‚ÊœŸ ◊¢ ∑§Ê◊ ∑§⁄Ÿ flÊ‹ ©l◊Ë •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§Ë ∑§ ¬˝Áà ©ŒÊ‚ËŸ ⁄„ ÃÙ ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ÷Ë ©Ÿ∑§Ë ∑§Ù߸ ◊ŒŒ Ÿ„Ë¥§∑§Ë– Á¡‚ Ã⁄„ ‚ ≈Ù’Ò∑§Ù ’Ù«¸ ©ûÊ◊ Á∑§S◊ ∑§Ë â’Ê∑ͧ ¬ÒŒÊ ∑§⁄Ÿ ∑§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù ‚„ÍÁ‹ÿà ¬˝ŒÊŸ ∑§⁄ÃÊ „Ò ÿÊ •ãÿ ‚„ÿÙª ∑§⁄ÃÊ „Ò, fl„ ◊ŒŒ ∑§ãŸı¡ ∑§ ‚Ȫ¢ÁœÿÙ¢ ∑§Ù Ÿ„Ë¥§ Á◊‹Ë– ÿÁŒ ß‚ ¬⁄ äÿÊŸ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ ÃÙ •Ê¡ •⁄’Ù¢ «Ê‹⁄ ∑§Ë ‚Ȫ¢œ ÷Ê⁄à ‚ ÁŸÿʸà „Ù ⁄„Ë „ÙÃË– ßòÊ ∑§ ◊‡Ê„Í⁄ √ÿʬÊ⁄Ë »§ı¡ÊŸ ◊Á‹∑§ ∑§„Ã „Ò¢ Á∑§ Á¬¿‹ xÆ fl·Ù¸¢ ◊¢ „Ê‹ÊÃ

48

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

∑§Ê»§Ë ’Œ‹ ª∞ „Ò¢– •¢Ã⁄Êc≈˛Ëÿ ’˝Ê¢«Ù¢ ∑§ •ÊŸ ‚ ÷Ê⁄ÃËÿ ßòÊ ∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ ∑§Ê»§Ë •‚⁄ ¬«∏UÊ „Ò– ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê M§¤ÊÊŸ ’Œ‹Ê „Ò– fl ÉÊ⁄‹Í ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§ ’¡Ê∞ ÁflŒ‡ÊË ¬⁄çÿÍ◊ ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄ŸÊ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã „Ò¢– ÉÊ⁄‹Í fl ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ë ÁSÕÁà ∑§Ê •¢ŒÊ¡Ê ß‚Ë ‚ ‹ªÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ ‚Ÿ v~~Æ ◊¢ Á‚»¸§ ∑§ãŸı¡ ◊¢ ∑§⁄Ë’ |ÆÆ Á«ÁS≈‹⁄Ë¡ ÕË¢ ¡Ù •’ Á‚◊≈ ∑§⁄ Á‚»¸ vzÆ ⁄„ ªß¸ „Ò¢– ‚¢ÕÁ≈∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ê»§Ë ‚SÃË „ÙÃË „Ò, ß‚Á‹∞ ‹Ùª ©‚ ‹ŸÊ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã „Ò¢– ©ã„Ù¢Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ªÈ‹Ê’ ∑§Ë ‚’‚ ◊„¢ªË fl⁄Êÿ≈Ë M§„ ªÈ‹Ê’ vÆ „¡Ê⁄ M§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù „Ò, ‹Á∑§Ÿ ß‚Ë ∑§Ê ‚¢ÕÁ≈∑§ •Êß≈◊ ‚SÃÊ Á◊‹ ¡Ê∞ªÊ– ∞∑§ •ãÿ ‚Ȫ¢œ √ÿʬÊ⁄Ë Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ‚¢¢ÕÁ≈∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ê ø‹Ÿ ÖÿÊŒÊ „Ù ªÿÊ „Ò– ‚SÃË „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ‹Ùª ß‚ ‹ŸÊ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã „Ò¢– vÆ Á◊‹Ë ‹Ë≈⁄ ‡ÊÈh ªÈ‹Ê’ •Êÿ‹ ∑§Ë ∑§Ë◊à ∑§⁄Ë’ | ‚ vw „¡Ê⁄ M§¬ÿ „ÙÃË „Ò, ¡’Á∑§ ∑§Á◊∑§‹ flÊ‹Ë øË¡ zÆÆ M§¬ÿ ◊¢ Á◊‹ ¡ÊÃË „Ò– ‚Ȫ¢œ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄Ë ¬Èc¬⁄UÊ¡ ¡ÒŸ, •Ê.¬Ë.¬Ê∆∑§ •ı⁄ ⁄Ê∑§‡Ê ¬Ê∆∑§ Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ªÈ≈πÊ ¬˝ÁÃ’¢œ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ‚Ȫ¢ÁœÃ ‚ȬÊ⁄Ë ©lÙª ¬˝÷ÊÁflà „ÙŸ ‚ ©Ÿ∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ ’È⁄Ê •‚⁄ ¬«∏UÊ „Ò– ¬„‹ ∑§Ë •¬ˇÊÊ •’ Á‚»¸§ zÆ »§Ë‚ŒË ©à¬ÊŒŸ ⁄„ ªÿÊ „Ò– •ÊœÊ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ πà◊ „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ’„Èà ‚Ê⁄ ‹ÙªÙ¢ ∑§ „ÊÕÙ¢ ‚ ∑§Ê◊ ÷Ë Á¿Ÿ ªÿÊ „Ò– ÿÁŒ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ÷Ë ªÈ≈π ∑§Ë Ã⁄„ ’¢Œ „Ù ªÿÊ ÃÙ ∑§ãŸı¡ ∑§Ê ‚Ȫ¢œ ©lÙª ’ø ⁄„ ¬ÊŸÊ ◊ÈÁ‡∑§‹ „٪ʖ „Ê‹Ê¢Á∑§ ߟ ‚Ȫ¢ÁœÿÙ¢ Ÿ ’ÊÃøËÃ

◊¢ ∑§„Ê Á∑§ ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸŸ ‚ ©Ÿ◊¢ ∑§Ê»§Ë ©ê◊ËŒ ¡ÊªË „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ◊ÙŒË ©l٪٢ ∑§Ù ’…∏ÊflÊ ŒŸ flÊ‹ ¬˝œÊŸ◊¢òÊË „Ò¢– ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ •¬Ÿ •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§ ‚ÊÕ ∑§Ù߸ Á⁄ÿÊÿà Ÿ„Ë¥§ ∑§Ë, ‹Á∑§Ÿ ßÃŸÊ ¡M§⁄ Á∑§ÿÊ Á∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ¬⁄ Á¡ÃŸ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê •ŸÈ◊ÊŸ ‹ªÊÿÊ ¡Ê ⁄„Ê ÕÊ, fl„ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ– ∑§◊ ≈ÒÄ‚ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ ◊¢ ÿ„ ÷⁄Ù‚Ê ¬ÒŒÊ „È•Ê „Ò Á∑§ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ©Ÿ∑§ ‚ÊÕ ∑§Ù߸ ŸÊߢ‚Ê»§Ë Ÿ„Ë¥§ „٪˖ ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ •Ê¡ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ◊¢ ∞∑§ Ÿß¸ ø◊∑§ ŒπË ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ÿÁŒ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ’…∏ÃÊ „Ò ÃÙ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§Ù ÷Ë »§Ê∞ŒÊ „ÙªÊ, ÄÿÙ¢Á∑§ ŒÙŸÙ¢ ©lÙª ∞∑§ ŒÍ‚⁄ ¬⁄ Á≈∑§ „È∞ „Ò¢– ÿÁŒ •ë¿Ë ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ ¬Ê߸ ÃÙ •ë¿ ç‹fl⁄ flÊ‹Ê ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê Ÿ„Ë¥§’Ÿ ¬Ê∞ªÊ– •ı⁄ ÿÁŒ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê „Ë ’¢Œ „Ù ªÿÊ ÃÙ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ’’ʸŒ „٪ʖ ©ã„Ù¢Ÿ ∑§„Ê Á∑§ •Ê¡ ¬˝øÊ⁄ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê SflÊSâÿ ∑§ Á‹∞ „ÊÁŸ∑§Ê⁄∑§ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ‚„Ë ◊Ê∞ŸÙ¢ ◊¢ ‚fl¸ˇÊáÊ ∑§⁄ÊÿÊ ¡Ê∞ ÃÙ ¬ÃÊ ø‹ªÊ Á∑§ Á‚ª⁄≈ •ı⁄ ‡Ê⁄Ê’ ߢ‚ÊŸÙ¢ ∑§Ë ‚„à ∑§ Á‹∞ ‚’‚ ÖÿÊŒÊ ŸÈ∑§‚ÊŸŒ„ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊŸÊ ∆Ë∑§ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ù ß‚ ’¢Œ ∑§⁄Ÿ ∑§ ’¡Ê∞ ß‚∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ∑§ ◊ʬŒ¢« Ãÿ ∑§⁄Ÿ øÊÁ„∞– ß‚ ‚◊Íø ¬Á⁄ŒÎ‡ÿ ¬⁄ ¡’ «Ë∞‚∑§ ¬⁄çÿÍ◊‚¸ ∑§ ¬˝◊Èπ ÁòÊ‹Ù∑§Ë ŸÊÕ ≈¢«Ÿ ‚ ’Êà ∑§Ë ªß¸ ÃÙ ©ã„Ù¢Ÿ ÷Ë ∑§„Ê Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ù ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§ ’¡Ê∞ ªÈáÊflûÊÊ ∑§ ◊ʬŒ¢« Ãÿ ∑§⁄Ÿ øÊÁ„∞– Á∑§‚Ë ÷Ë

lqxa/k m|ksx

âé»¢Ï ©lô»

- ÂæÙ ×âæÜæ ©lô» ·¤×ÁôÚ ãôÙð ·¤æ ÂǸUæ ¥âÚ - çâÈü¤ z® ȤèâÎè Úã »Øæ ãñ ·¤æÚôÕæÚ - ÂéÚæÙð ÌõÚ-ÌÚè·ð¤ Öè ÕÙð ÕæÏæ

¡◊-¡◊Ê∞ ©lÙª ∑§Ù ’¢Œ ∑§⁄ŸÊ ©Áøà Ÿ„Ë¥§ „Ò– ∑ȧ¿ ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‡ÊÈh ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ë ◊Ê¢ª •Ê¡ Áfl‡fl ◊¢ ’…∏Ë „Ò– ÿ„ ¡M§⁄ „Ò Á∑§ ∑§ãŸı¡ ∑§Ë ‚Ȫ¢œ ∑§Ê ’«∏UÊ Á„S‚Ê ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∞¢fl ¡ŒÊ¸ ©lÙª ◊¢ π¬ÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ∞⁄Ù◊Ê Õ⁄¬Ë ¬⁄ Áfl‡fl ◊¢ ¡’⁄ŒSà ∑§Ê◊ „Ù ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ê √ÿʬÊ⁄ ‹ªÊÃÊ⁄ ’…∏ÃÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ∑§ãŸı¡ ∑§ ‚Ȫ¢ÁœÿÙ¢ ∑§Ë ÿ„ òÊÊ‚ŒË ⁄„Ë „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë •Ù⁄ ‚ ©ã„¢ Ã∑§ŸË∑§Ë fl ◊Ê∑§¸Á≈¢ª •ÊÁŒ ∑§ Á‹∞ ¡Ù ‚„ÿÙª Á◊‹ŸÊ øÊÁ„∞ ÕÊ, fl„ ©ã„¢ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹Ê– ¡Ù ‚◊Õ¸ ©l◊Ë „Ò¢ •ı⁄ ◊Ê‹ ÁflŒ‡ÊÙ¢ ∑§ ÁŸÿʸà ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢ ÃÙ ©Ÿ∑§ √ÿʬÊ⁄ ¬⁄ •‚⁄ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UÊ– ŸÈ∑§‚ÊŸ ◊¤ÊÙ‹ •ı⁄ ¿Ù≈ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§Ù ÖÿÊŒÊ ©∆ÊŸÊ ¬«∏UÊ „Ò– ÿÁŒ ©ã„¢ Ã∑§ŸË∑§Ë fl ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ∑§Ë ◊ŒŒ Á◊‹Ë „ÙÃË ÃÙ •Ê¡ ÿ„ ÁSÕÁà Ÿ„Ë¥§ „ÙÃË– Áfl‡fl ∑§ ∑§ß¸ Áfl∑§Á‚à Œ‡ÊÙ¢ ◊¢ •Ê¡ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ê ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¡Ù⁄ŒÊ⁄ Ã⁄Ë∑§ ‚ ø‹ ⁄„Ê „Ò– ÿ„ ◊Ê∑§¸≈ ÷Ê⁄à ∑§ ©l◊Ë ¬∑§«∏U ‚∑§Ã Õ– ŒÍ‚⁄Ë ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ù ‹Ç¡⁄Ë ©à¬ÊŒ ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ß‚ ©lÙª ∑§Ù ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ≈ÒÄ‚ ◊¢ ∑§Ù߸ ⁄Ê„Ã Ÿ„Ë¥§ ŒË– „Ê‹Ê¢Á∑§ ß‚ ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ÿ flÊ‹ ‹Ùª •◊Ë⁄ „Ù ‚∑§Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ¡M§⁄Ë Ÿ„Ë¥§ Á∑§ v} ‚ wÆ ÉÊ¢≈ Ã∑§ ìÃË Œª ∑§ ‚Ê◊Ÿ ’Ò∆Ÿ flÊ‹Ê ∑§Ê⁄˪⁄ •ı⁄ ◊¡ŒÍ⁄ ÷Ë •◊Ë⁄ „Ù– ÷¬∑§Ê ¬hÁà ∑§Ë ∞∑§ πÊ‚ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ß‚‚ ÁŸ∑§‹Ë ‚Ȫ¢œ ◊¢ •∑§‚⁄ ∑ȧ¿ πÊ◊Ë ⁄„ ¡ÊÃË „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÿ„Ë ∑§Ê◊ •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§Ë ‚

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

49

lqxa/k m|ksx

Á∑§ÿÊ ¡Ê∞ ÃÙ ∑§Ù߸ ∑§◊Ë Ÿ„Ë¥§ ⁄„ ¡ÊÃË „Ò–§ ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ÷Ê⁄à „ÈŸ⁄◊¢ŒÙ¢ •ı⁄ ◊„ŸÃ∑§‡Ê ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê Œ‡Ê „Ò– ÿÁŒ ß‚∑§ ‚ÊÕ •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§Ë ÷Ë ¡Ù«∏U ŒË ¡Ê∞ ÃÙ Áfl‡fl ◊¢ ÿ„Ê¢ ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê ∑§Ù߸ ◊È∑§Ê’‹Ê Ÿ„Ë¥ ∑§⁄ ‚∑§ÃÊ „Ò– ÿ„ ’Êà Á‚»¸§ ‚Ȫ¢œ „Ë Ÿ„Ë¥§ •ãÿ ©l٪٢ fl ˇÊòÊÙ¢ ∑§ Á‹∞ ÷Ë ‹ÊªÍ „ÙÃË „Ò– ¡M§⁄à „Ò ÃÙ ’‚ ÕÙ«∏Ë ‚Ë ◊ŒŒ, ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë •ı⁄ ¬˝⁄áÊÊ ∑§Ë– ÷Ê⁄à ∑§ ªÊ¢flÙ¢ ‚ „⁄ ÁŒŸ ∑§Ù߸ Ÿ ∑§Ù߸ Ÿß¸ π’⁄ •ÊÃË „Ò– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ¬ÃÊ ø‹Ê Á∑§ π¢«flÊ ◊¢ Á◊^Ë ‚ ßòÊ ÃÒÿÊ⁄ Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ÿ„ ‚ÈŸ∑ ⁄ ∑ȧ¿ ∑§Ù „Ò⁄ÊŸË ÷Ë „È߸– Á◊^Ë ‚ Ÿ ßòÊ ’ŸÊÃÊ „Ò Á∑§ ’ÁÀ∑§ ÁflŒ‡ÊÙ¢ ◊¢ U÷Ë ß‚∑§Ë ∑§Ê»§Ë ◊Ê¢ª „Ò– ß‚Ë ∑§Ù ŒπÃ „È∞ ◊œ˜ÿ ¬˝Œ‡Ê ∑§ π¥«flÊ Á¡‹ ◊¥ Á◊^Ë ‚ ßòÊ ’ŸÊŸ ∑§Ê ∑§Ê◊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄UflÊÿÊ ªÿÊ– ß‚ ÃËŸ Áfl÷ʪ Á◊‹∑§⁄U ∑§⁄U ⁄U„ „Ò¥– ¡’ ÿ„ ÿÙ¡ŸÊ ‡ÊÈM§ „È߸ ÕË ÃÙ ß‚∑‘§ Á‹∞ ’«∏Ë ◊ÊòÊÊ ◊¥ •ÊÚ«¸⁄U ÷Ë Á◊‹ Õ– Á◊^Ë ‚ ÃÒÿÊ⁄ „ÙŸ flÊ‹ ßòÊ ∑§Ë ‚Ù¢œË πÈ‡Ê’Í Á∑§‚Ë ∑§Ù ÷Ë •Ê∑§Á·¸Ã ∑§⁄ ‚∑§ÃË „Ò–

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

51

58

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

59

fdoke m|ksx

»éŹæ ÂÚ ÂýçÌÕ¢Ï âð ÂýÖæçßÌ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ Á¬ÃÊ Á‚gË∑§ ‚Ê„’ Ÿ ¡’ ÿ„ ∑§Ê◊ ‡ÊÈM§ Á∑§ÿÊ ÕÊ ÃÙ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§Ê»§Ë ‚ËÁ◊à ÕÊ– ß‚∑§ ’ÊŒ ©ã„Ù¢Ÿ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§Ù •¬Ÿ „ÊÕ ◊¢ Á‹ÿÊ •ı⁄ »§Ê◊͸‹ ∑§Ù ‚¢flÁœ¸Ã Á∑§ÿÊ– ߟ∑§Ê »§Ê◊͸‹Ê Á¬ÃÊ ‚ •‹ª ÕÊ– ßã„Ù¢Ÿ Á∑§flÊ◊ ∑§ SflÊŒ •ı⁄ ç‹fl⁄ ∑§ Á‹∞ ∞‚ ¬˝ÿÙª Á∑§∞ Á∑§ ∑§Ù߸ ÷Ë ©‚ ∞∑§ ’Ê⁄ ≈S≈ ∑§⁄ÃÊ ÃÙ ’‚ ◊È⁄ËŒ „Ù ¡ÊÃÊ ÕÊ–©S◊ÊŸ ÷Ê߸ •¬Ÿ »§Ê◊͸‹ ¬⁄ ÃÙ πÈ‹ ∑§⁄ ’Êà Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ßÃŸÊ ¡M§⁄ ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ©ã„Ù¢Ÿ •¬Ÿ ÁŒ◊ʪ ‚ ß‚◊¢ ∑ȧ¿ ¬˝ÿÙª Á∑§∞ Õ, ¡Ù ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ¬‚¢Œ •Ê∞–

©

S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ù Á∑§flÊ◊ ∑§Ê ’„Èà ’«∏UÊ Áfl‡Ê·ôÊ ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ߟ∑ „ÈŸ⁄ •ı⁄ •ë¿ √ÿfl„Ê⁄ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ œ◊¸¬Ê‹ ¡Ë fl ‚àÿ¬Ê‹ ¡Ë ‚◊à ∑§ß¸ ’«∏UË „ÁSÃÿÙ¢ ‚ ߟ∑ ÉÊÁŸc∆ ‚¢’¢œ Õ– flÒ‚ ÃÙ Á∑§flÊ◊ ∑§Ê ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ Á¬ÃÊ Á‚gË∑§ ‚Ê„’ Ÿ ‡ÊÈM§ Á∑§ÿÊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ Ÿ •¬Ÿ ©à¬ÊŒ ◊¢ ∑§Ê»§Ë ÁŸπÊ⁄ ¬ÒŒÊ Á∑§ÿÊ– ßã„Ù¢Ÿ ÄflÊÁ‹≈Ë •ı⁄ ç‹fl⁄ ¬⁄ Áfl‡Ê· äÿÊŸ ÁŒÿÊ, Á¡‚∑§ ø‹Ã ŒÍ⁄-Œ⁄Ê¡ ∑§ ª˝Ê„∑§ •ÊŸ ‹ª– ‹Á∑§Ÿ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ©‚Ë ∑§Ù ◊Ê‹ ŒÃ Õ, Á¡‚ ©ã„ ŒŸÊ „ÙÃÊ ÕÊ–§©Ÿ∑§Ë ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ∑§Ê »§Ê◊¸Í‹Ê ∑§Ê»§Ë ‚Ê◊Êãÿ „Ò– fl ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ¡’ ‚ ©ã„Ù¢Ÿ Á∑§flÊ◊ ∑§Ê ∑§Ê◊ ‡ÊÈM§ Á∑§ÿÊ Ã÷Ë ‚ fl ∑§◊ ◊ÈŸÊ»§Ê ‹Ã „Ò¢ •ı⁄ ’Á…∏ÿÊ ◊Ê‹ ŒÃ „Ò¢– ©Ÿ∑§ Á∑§flÊ◊ ∑§Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ‹Ùª ©‚∑§ ¬˝Áà •Ê∑§Á·¸Ã „ÙÃ „Ò¢– ∞∑§ ‚◊ÿ ÿ„ ÕÊ Á∑§ ∑§ß¸ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê»§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§Ë ‹Á∑§Ÿ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê Á∑§flÊ◊ „Á‚‹ Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄ ¬Ê∞– ß‚∑§Ë fl¡„ ‚Ê»§ ÕË Á∑§ ◊Ê¢ª ßÃŸË ÖÿÊŒÊ „ÙÃË ÕË Á∑§ fl ‚å‹Ê߸ Ÿ„Ë¥§ Œ ¬ÊÃ Õ– ‚ÊÕ „Ë ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ÿ„ ÷Ë ŒπÃ Õ Á∑§ ª˝Ê„∑§ ß‚ ©lÙª ‚ ¡È«∏UÊ „È•Ê •ı⁄ ª¢÷Ë⁄ √ÿÁÄà „Ò ÿÊ Ÿ„Ë¥§? ∑§Ù߸ ÷Ë •Ÿ¡ÊŸ •ÊŒ◊Ë •Áœ∑§ ¬Ò‚ Œ∑§⁄ ÷Ë ©Ÿ‚ ◊Ê‹ Ÿ„Ë¥§ ‹ ‚∑§ÃÊ ÕÊ– •Ê¡ ÷Ë ©Ÿ∑§ øÈÁŸ¢ŒÊ ª˝Ê„∑§ „Ò¢, ¡Ù ¬„‹ ‚ ◊Ê‹ ‹ ⁄„ Õ, ©Ÿ‚ •Ê¡ ÷Ë Á⁄‡ÃÊ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– ≈Ù’Ò∑§Ù å‹‚ ∑§ ‚ÊÕ ’ÊÃøËà ◊¢ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ •’ ¬„‹ ¡Ò‚Ë ’Êà Ÿ„Ë¥§„Ò– ªÈ≈πÊ ’¢Œ „ÙŸ ‚ Á∑§flÊ◊ ∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ •‚⁄ ¬«∏UÊ „Ò– ∑§ß¸ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄ ÷Ë ⁄Ù∑§ ‹ªÊ ŒË ªß¸ „Ò– ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ Á¬ÃÊ Á‚gË∑§ ‚Ê„’ Ÿ ¡’ ÿ„ ∑§Ê◊ ‡ÊÈM§ Á∑§ÿÊ ÕÊ ÃÙ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§Ê»§Ë ‚ËÁ◊à ÕÊ– ß‚∑§ ’ÊŒ ©ã„Ù¢Ÿ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§Ù •¬Ÿ „ÊÕ ◊¢ Á‹ÿÊ •ı⁄ »§Ê◊͸‹ ∑§Ù ‚¢flÁœ¸Ã Á∑§ÿÊ– ߟ∑§Ê »§Ê◊͸‹Ê Á¬ÃÊ ‚ •‹ª ÕÊ– ßã„Ù¢Ÿ Á∑§flÊ◊ ∑§ SflÊŒ •ı⁄ ç‹fl⁄ ∑§ Á‹∞ ∞‚ ¬˝ÿÙª Á∑§∞ Á∑§ ∑§Ù߸ ÷Ë ©‚ ∞∑§ ’Ê⁄ ≈S≈ ∑§⁄ÃÊ ÃÙ ’‚ ◊È⁄ËŒ „Ù ¡ÊÃÊ ÕÊ– ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ •¬Ÿ »§Ê◊͸‹ ¬⁄ ÃÙ πÈ‹ ∑§⁄ ’Êà Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ßÃŸÊ ¡M§⁄ ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ©ã„Ù¢Ÿ •¬Ÿ ÁŒ◊ʪ ‚ ß‚◊¢ ∑ȧ¿ ¬˝ÿÙª Á∑§∞ Õ, ¡Ù ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ¬‚¢Œ •Ê∞– Á∑§flÊ◊ ∑§Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ∑§Ê •¢ŒÊ¡Ê ß‚Ë ‚ ‹ªÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ œ◊¸¬Ê‹ •ı⁄ ‚àÿ¬Ê‹ ¡Ë ¡Ò‚ ÁŒÇª¡ •ı⁄ ¬Ê⁄πË ‹Ùª ÷Ë ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ‚ „Ë ◊Ê‹ ‹ŸÊ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã Õ– ߟ ‹ÙªÙ¢ ∑§ ’Ëø ∑§Ê»§Ë ª„⁄Ê ŒÙSÃÊŸÊ ÕÊ– ‚àÿ¬Ê‹ ¡Ë ©ã„¢ •¬Ÿ ¬Á⁄flÊ⁄ ∑§ ‚ŒSÿ ∑§Ë Ã⁄„ ◊ÊŸÃ Õ– •Ê¡ ÷Ë ©‚ ¬Á⁄flÊ⁄ ∑§ ‹Ùª ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ‚ê◊ÊŸ ŒÃ „Ò¢– •¬Ÿ ¬È⁄ÊŸ ŒÙSÃÙ¢ ∑§Ù ÿÊŒ ∑§⁄ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê»§Ë ÷ÊflÈ∑§ „Ù ¡ÊÃ „Ò¢– flÊSÃfl ◊¢ ©‚ Ã⁄„ ∑§Ê ¬˝◊÷Êfl •Ê¡ ∑§ ‚◊ÿ ◊¢ ◊ÈÁ‡∑§‹ ‚ „Ë ÁŒπÊ߸ ¬«∏UÃÊ „Ò– ’ÊÃøËà ∑§ Œı⁄ÊŸ ©ã„Ù¢Ÿ ∞∑§ •ı⁄ ¬Ã ∑§Ë ’Êà ÿ„ ∑§„Ë Á∑§ ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ∑§ Á‹∞ ¡M§⁄Ë „Ò Á∑§ √ÿÁÄà ∑§Ù ‚„Ë ◊Ê‹ ∑§Ë ¬„øÊŸ „ÙŸË øÊÁ„∞– ÿÁŒ •Ê¬ ∑§Ù߸ ©à¬ÊŒ ’ŸÊ ⁄„ „Ò¢ •ı⁄ ∑§ëø ◊Ê‹ ∑§Ë ‚◊¤Ê Ÿ„Ë¥§ ÃÙ ‚»§‹ÃÊ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ªË– ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄Ë ∑§Ù ◊Ê‹ ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ¬Ê⁄πË „ÙŸÊ ¡M§⁄Ë „ÙÃÊ „Ò– ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ¡’ •¬ŸÊ Á∑§flÊ◊ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ã Õ, ÃÙ ©‚◊¢ ¬«∏UŸ flÊ‹Ë „⁄ øË¡ ∑§Ê ª„Ÿ ¬⁄ˡÊáÊ ∑§⁄ ‹Ã Õ– ÿÁŒ

60

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

Æ fl·¸ ∑§Ë „Ù ªß¸ „Ò– ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§Ë ∑§◊ÊŸ ߟ∑§ ’≈ »§ÊM§π ‚Ê„’ Ÿ ‚¢÷Ê‹ ‹Ë „Ò, ‹Á∑§Ÿ »§Ê◊͸‹Ê ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê „Ë ø‹ ⁄„Ê „Ò– ‹Ùª ߟ∑§ Á∑§flÊ◊ ∑§Ù ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê Á∑§flÊ◊ ∑§ ŸÊ◊ ‚ „Ë ¡ÊŸÃ „Ò¢– ߟ∑§Ê ŸÊ◊ „Ë ’˝Ê¢« ’Ÿ ªÿÊ „Ò– ©lÙª ◊¢ ÿ„ ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ◊Ê‹ ÿÁŒ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê „Ò ÃÙ •ë¿Ê „Ë „٪ʖ ÿ„Ë ßŸ∑§Ë ‚Êπ „Ò •ı⁄ ß‚Ë ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ◊Ê‹ œ«∏UÀ‹ ‚ Á’∑§ÃÊ „Ò– »§ÊM§∑§ ÷Ê߸ ÷Ë ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ◊¢ ¬Í⁄ ¡Ù⁄-‡ÊÙ⁄ ‚ ¡È≈ ⁄„Ã „Ò¢– ª˝Ê„∑§Ù¢ ‚ ‚¢¬∑¸§ fl ’ÊÃøËà ÖÿÊŒÊÃ⁄ »§ÊM ∑§ ÷Ê߸ „Ë ∑§⁄Ã „Ò¢– fl ÷Ë ’„Œ ◊„ŸÃË •ı⁄ √ÿfl„Ê⁄ ∑ȧ‡Ê‹ √ÿÁÄà „Ò¢– Á∑§flÊ◊ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ∑§Ù ‹∑§⁄ »§ÊM ∑§ ÷Ê߸ ÷Ë ∑§Ê»§Ë ‚¡ª ⁄„Ã „Ò¢– ÁŸÁ‡øà M§¬ ‚ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ◊¢ øÈŸıÁÃÿÊ¢ ’…∏Ë „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ◊¢ ߸◊ÊŒÊ⁄Ë •ı⁄ ‚Êπ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê Á∑§flÊ◊ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ë ¬„‹Ë ¬‚¢Œ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ‹πŸ™§ ∑§Ë •¬ŸË ‚Ê¢S∑ΧÁÃ∑§ ¬„øÊŸ „Ò– ŸflÊ’Ù¢ ∑§ ‚◊ÿ ‚ „Ë ÿ„Ê¢ ¬ÊŸ ∑§Ê ø‹Ÿ ⁄„Ê „Ò– Á‹„Ê¡Ê Á∑§flÊ◊ ÷Ë ©‚∑§Ê ∞∑§ Á„S‚Ê „Ò– ‡Ê„⁄ ◊¢ ‡Êı∑§ËŸ

∞∑§ ÷Ë øË¡ ¬⁄ ¡⁄Ê ÷Ë ‡Ê∑§ „È•Ê ÃÙ fl ©‚ ßSÃ◊Ê‹ Ÿ„Ë¢ ∑§⁄Ã Õ– ¬Í⁄Ê ∑§Ê ¬Í⁄Ê ‚Ê◊ÊŸ S¬‹Êÿ⁄ ∑§Ù flʬ‚ ÷¡ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ‹Ùª ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ë ŒÎÁc≈ ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ¡ÊŸÃ Õ, ß‚Á‹∞ ©Ÿ∑§ mÊ⁄Ê ◊¢ªÊ߸ ªß¸ Á∑§‚Ë ÷Ë øË¡ ◊¢ ∑§Ù߸ ª«∏U’«∏UË ∑§⁄Ÿ ∑§Ë Á„ê◊à Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄ÃÊ ÕÊ– ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ∞∑§ Ã⁄»§ ªÈ≈πÊ ’¢Œ „È•Ê ÃÙ ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ ◊„¢ªÊ߸ ∑§Ê»§Ë ’…∏ ªß¸ „Ò– Á∑§flÊ◊ ◊¢ ¬«∏UŸ flÊ‹Ë øË¡Ù¢ ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¢ ßÃŸË ’…∏ ªß¸ „Ò¢ Á∑§ ¬„‹ flÊ‹Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ’«∏UË ◊ÈÁ‡∑§‹ ‚ ’Ÿ ¬ÊÃË „Ò– Á∑§‚Ë ÷Ë ©à¬ÊŒ ∑§Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ’ŸÊ∞ ⁄πŸÊ „Ë ‚’‚ ’«∏UË øÈŸıÃË „ÙÃË „Ò– ÿ„Ë ’Êà ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ©‚ SÕÊÁ¬Ã „ÙŸ ◊¢ ◊ŒŒ ∑§⁄ÃË „Ò– ◊„¢ªÊ߸ ∑§ ’Êfl¡ÍŒ fl •¬Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ¬⁄ ∑§Ù߸ •‚⁄ Ÿ„Ë¥§ •ÊŸ Œ ⁄„ „Ò¢– ß‚ ‚◊ÿ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ë ©◊˝ ∑§⁄Ë’ }

fdoke m|ksx

ãé¥æ ç·¤ßæ× ©lô»- ©S×æÙ Öæ§ü

‹Ùª ¬ÊŸ ◊¢ Á∑§flÊ◊ ¡M§⁄ «‹flÊÃ „Ò¢– ß‚∑§ •‹ÊflÊ Œ‡Ê ∑§ •ãÿ Á„S‚Ù¢ ◊¢ ÷Ë „⁄ ‡Êʬ •ÙŸ‚¸ ∑§ ¬Ê‚ Á∑§flÊ◊ ∑§Ë ‡ÊˇÊË ¡M§⁄ ◊ı¡ÍŒ ⁄„ÃË „Ò– ª˝Ê„∑§ ÿÁŒ ßë§¿Ê ¡ÃÊÃÊ „Ò ÃÙ fl ’Ë«∏U ◊¢ «Ê‹ ŒÃ „Ò¢– ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªŸ ∑§ ’ÊŒ ‚ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ Á∑§flÊ◊ ∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ ∑§Ê»§Ë •‚⁄ ¬«∏UÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÿ„ ©lÙª •Ê¡ ÷Ë ¬Í⁄Ë Á‡Êgà ‚ ¡◊Ê „È•Ê „Ò– ÿ„ ’Êà ¡M⁄ „Ò Á∑§ Á∑§flÊ◊ ’ŸÊŸ flÊ‹ ∑ȧ¿ ÁªŸ-øÈŸ ‹Ùª „Ë „¢Ò– ∑ȧ¿ Ÿ∞ ‹ÙªÙ¢ Ÿ ÷Ë ß‚ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ◊¢ ∑§Œ◊ ⁄πÊ „Ò– øÍ¢Á∑§ ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ë ‚Ê𠬄‹ ‚ ’ŸË „È߸ „Ò •ı⁄ fl •Ê¡ ÷Ë ’„Ã⁄ËŸ Á∑§S◊ ∑§Ê Á∑§flÊ◊ ’ŸÊ ⁄„ „Ò¢, Á‹„Ê¡Ê ÖÿÊŒÊ ‹Ùª ©ã„Ë¥§ ∑§ ¬Ê‚ ¡ÊÃ „Ò¢– ©S◊ÊŸ ÷Ê߸ ∑§Ë ‡Ê„⁄ ◊¢ ÷Ë ∑§Ê»§Ë ßîÊà „Ò– Ÿ Á‚»¸§ ∞∑§ ‚»§‹ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄Ë „ÙŸ ∑§ ŸÊÃ ’ÁÀ∑§ ∞∑§ •ë¿ ߢ‚ÊŸ ∑§ M§¬ ◊¢ ‹Ùª ßã„¢ ¡ÊŸÃ „Ò¢–§

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

61

fo'ys"k.k

̢â Õæ·ê¤ ©lô» ·ð¤ ¥‘Àð ’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ Á‹∞ Á¬¿‹Ê ‚Ê‹ ÷‹ „Ë ÁŸ⁄ʇÊÊ ¡Ÿ∑§ ⁄„Ê „Ù ‹Á∑§Ÿ, ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸŸ ∑§ ’ÊŒ ‚ ©lÙª ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ⁄Ê„Ã Á◊‹Ë „Ò– ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ •¬Ÿ ¬„‹ •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ Œ‡Ê ∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ¬⁄ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê ÖÿÊŒÊ ’Ù¤Ê Ÿ„Ë¢ ‹ÊŒÊ, ¡Ù Á∑§ ¬„‹ ∑§Ë ‚⁄∑§Ê⁄¢ ∑§⁄ÃË ÕË– ‚ÊÕ „Ë ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ù ÷ÿ ∑§ ŒÊ∞⁄ ‚ ’Ê„⁄ ÁŸ∑§‹ ∑§⁄ ∑§Ê◊ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê ◊ı∑§Ê Á◊‹ ⁄„Ê „Ò– ÿ„ ©lÙª ∑§ Á‹∞ •ë¿Ë ’Êà ∑§„Ë ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò– ¬„‹ ‚ ’„Ã⁄ „È∞ ◊Ê„ı‹ ∑§Ù ÁŸÿʸà ∑§ •Ê∑§«∏UÙ¢ ‚ ‚◊¤ÊÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– flø◊ÊŸ ◊¢ ∑§⁄Ë’ v~ Œ‡ÊÙ¢ ◊¢ ÷Ê⁄à ∑§Ë â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ç‹Í ∑§«¸ fl¡Ë¸ÁŸÿÊ (∞»§‚ËflË) ∑§Ë ’Êà ∑§⁄¢ ÃÙ øÊ‹Í fl·¸ ◊¢ •¬˝Ò‹ ◊¢ ß‚∑§Ê }Æxz ≈Ÿ ∑§Ê ÁŸÿʸà Á∑§ÿÊ ªÿÊ, Á¡‚∑§Ë ∑§Ë◊à ∑§⁄Ë’ v~~.~Æ ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ÕË– ◊߸ ◊¢ •Ê◊ øÈŸÊfl „È∞ w{ ÃÊ⁄Ëπ ∑§Ù ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ‡Ê¬Õ ‹Ë– ß‚∑§ ∆Ë∑§ •ª‹ ◊Ê„ ÿÊŸË ¡ÍŸ ◊¢ vw „¡Ê⁄ ~Æ} ≈Ÿ ∞»§‚ËflË ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê– ß‚‚ ∑§⁄Ë’ wzv ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ‚ ÷Ë •Áœ∑§ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑ ÁŸÿʸà ∑§ •Ê∑ «∏UÙ¢ ¬⁄ Ÿ¡⁄ «Ê‹¢ ÃÙ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ •¬˝Ò‹ ◊¢ ~|.yw ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§ wzw{ ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê– ¡ÍŸ ◊¢ ÿ„Ë Ã¢’Ê∑Í ©à¬ÊŒ ∑§Ê ÁŸÿʸà xv|{ ≈Ÿ „Ù ªÿÊ •ı⁄ Ã∑§⁄Ë’Ÿ vw|.|z ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà ÷Ë ©à‚Ê„¡Ÿ∑§ ⁄„Ê– •¬˝Ò‹ ◊¢ vÆ|}x ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, Á¡‚‚ wx}.zy ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– ¡’Á∑§ ¡ÍŸ ◊¢ ß‚∑§Ê ÁŸÿʸà ’…∏ ∑§⁄ wÆÆÆ~ ≈Ÿ „Ù ªÿÊ– ß‚‚ x{{. wx ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– â’Ê∑ͧ ÁŸÿʸà ∑§ ÿ„ •Ê∑§«∏U ß‚ ’Êà ∑§Ë ªflÊ„Ë Œ ⁄„ „Ò¢ Á∑§ Á¬¿‹ fl·Ù¸¢ ∑§Ë ÃÈ‹ŸÊ ◊¢ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ë ÁSÕÁà ’„Ã⁄ „È߸ „Ò– •’ ‚flÊ‹ ©∆ÃÊ „Ò Á∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà ÿÊŸË S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ë ÁSÕÁà ∑Ò§‚Ë „Ò? ÁŸÁ‡øà M§¬ ‚ •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ Á‚ª⁄≈ ∑§Ë ÃÈ‹ŸÊ ◊¢ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ∑§⁄ ∑§Ê ’Ù¤Ê ∑ ◊ ‹ÊŒÊ ªÿÊ, ‹Á∑§Ÿ ‚⁄∑§Ê⁄Ë Ã¢òÊ ∑§Ë ‚Ùø •ı⁄ ⁄flÒ∞ ◊¢ ’„Èà ’Œ‹Êfl Ÿ„Ë¥§ •ÊÿÊ „Ò– fl S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ‚ÊŒÊ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ‚ȬÊ⁄Ë ∑§Ù ÷Ë Á‚ª⁄≈ •ı⁄ ‡Ê⁄Ê’ ‚ ÖÿÊŒÊ πÃ⁄ŸÊ∑§ ◊ÊŸÃ „Ò¢– ÁflÁ÷㟠⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊŸ flÊ‹ ‹ÙªÙ¢ ∑§ ‚ÊÕ ‚⁄∑§Ê⁄Ë Ã¢òÊ ’È⁄Ë Ã⁄„ ¬‡Ê •ÊÃÊ „Ò– ◊„Ê⁄Êc≈˛, •Ê¢œ˝Ê fl •‚◊ ‚◊à ∑§ß¸ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊŸÊ ◊ÈÁ‡∑§‹ „Ù ⁄„Ê „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄Ë Ã¢òÊ ∑§ Ÿ¡Á⁄∞ ∑§Ù ’Œ‹Ÿ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò– ÿÁŒ ©ã„¢ Ÿ‡Ê ∑§Ë flSÃÈ•Ù¢ ‚ ÉÊÎáÊÊ „Ò ÃÙ Á»§⁄ ‡Ê⁄Ê’ •ı⁄ Á‚ª⁄≈ ‚ ÷Ë „ÙŸË øÊÁ„∞– ÿ„ ’Êà Á∑§‚Ë ∑§U ª‹ Ÿ„Ë¥§ ©Ã⁄ªË Á∑§ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ∞∑§ SflM§¬ •ë¿Ê „Ò •ı⁄ ŒÍ‚⁄Ê π⁄Ê’– Á¡ê◊ŒÊ⁄ ¬ŒÙ¢ ¬⁄ ’Ò∆ „È∞ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù •¬ŸË ‚Ùø ’Œ‹ŸÊ øÊÁ„∞– ß‚ ’Ê⁄ ◊¢ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê

62

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

ÁêÙ ×ð¢ Õɸæ Ì¢Õæ·ê¤ çÙØæüÌ •ı⁄ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ©lÙª ‚ ¡È«∏U „È∞ ‹ÙªÙ¢ ‚ ’Êà ∑§Ë ªß¸ ÃÙ ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ ÕÊ Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ù øÊÁ„∞ Á∑§ ‚÷Ë Ã¢’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§ ªÈáÊflûÊÊ ∑§ ◊ʬŒ¢« Ãÿ ∑§⁄– ÿÁŒ ∑§Ù߸ ÉÊÁ≈ÿÊ ‚Ê◊ª˝Ë ’øÃÊ „Ò, ¡Ù ‹ÙªÙ¢ ∑§ SflÊSâÿ ∑§ Á‹∞ „ÊÁŸ∑§Ê⁄∑§ „Ò ÃÙ ©‚∑§ Áπ‹Ê»§ ¡M§⁄ ∑§Ê⁄flÊ߸ „ÙŸË øÊÁ„∞– ‹Á∑§Ÿ Á∑§‚Ë ©lÙª ∑§ Áfl‡Ê· Á„S‚ ∑§Ù ¬˝ÁÃ’¢ÁœÃ ∑§⁄ ŒŸÊ •ŸÈÁøà „Ò– ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿß¸ ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸŸ ‚ ÁSÕÁÃÿÙ¢ ◊¢ ÕÙ«Ê∏ ’Œ‹Êfl •ÊÿÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ •÷Ë •ı⁄ U÷Ë ’„Èà ∑ȧ¿ ∑§⁄Ÿ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò– â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ë ‚’‚ •„◊ ◊Ê¢ª „Ò Á∑§ ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ∑§Ë Œ⁄¢ ‚¢‡ÊÙÁœÃ ∑§Ë ¡Ê∞¢, ÄÿÙ¢Á∑§ ÿ„ ∑§Ê»§Ë ÖÿÊŒÊ „Ò¢– ¬Ífl¸ ÁflûÊ◊¢òÊË ¬Ë ÁøŒ¢’⁄◊ ∑§ ‚◊ÿ ß‚ ‹ÊªÍ Á∑§ÿÊ ªÿÊ ÕÊ Ã÷Ë ÿ„ ∑§Ê»§Ë ÖÿÊŒÊ ÕË¥– Á¬¿‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ß‚ ¬⁄ ¬ÈŸÁfl¸øÊ⁄ ∑§ Á‹∞ ∑§ß¸ ’Ê⁄ •Êª˝„ Á∑§ÿÊ ªÿÊ, ‹Á∑§Ÿ ∑§Ù߸ ‚ÈŸflÊ߸ Ÿ„Ë¥§ „È߸– •’ ’…∏Ë „È߸ Œ⁄Ù¢ ∑§ ’Êfl¡ÍŒ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê ÷Ê⁄ •ı⁄ ’…∏ÊÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò, ÃÙ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§Ê ◊ÈŸÊ»§Ê Á’À∑ȧ‹ πà◊ „Ù ªÿÊ „Ò– fl Á‚»¸§ ÿ„ ‚Ùø ∑§⁄ œ¢œÊ ∑§⁄ ⁄„ „Ò Á∑§ ∑§◊ ‚ ∑§◊ ©Ÿ∑§Ê ’˝Ê¢« ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ¡ËÁflà ⁄„ªÊ– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ©lÙª ∑§ ’«∏U •ı⁄ ◊„àfl¬Íáʸ ©l◊Ë ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ „ÙŸ flÊ‹Ë ∑§Ê⁄¸flÊßÿÙ¢ ‚ ¬⁄‡ÊÊŸ „Ò¢– ÿ„ ‚¢‡Êÿ ∑§Ê ◊Ê„ı‹ πà◊ ∑§⁄Ÿ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò– ‚ÊÕ „Ë ÉÊÁ≈ÿÊ ◊Ê‹ ’ŸÊŸ flÊ‹ ∑È¿ ‹Ùª ÷Ë ©Ÿ∑§Ê Á‚⁄ŒŒ¸ ’Ÿ „È∞ „Ò¢– ªÀÃË ∑§Ù߸ ∞∑§ ∑§⁄ÃÊ „Ò •ı⁄ πÊÁ◊ÿÊ¡Ê Á∑§‚Ë •ı⁄ ∑§Ù U÷ȪßÊ

â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑ ÁŸÿʸà ∑§ •Ê∑ «∏UÙ¢ ¬⁄ Ÿ¡⁄ «Ê‹¢ ÃÙ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ •¬˝Ò‹ ◊¢ ~|.yw ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§ wzw{ ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê– ¡ÍŸ ◊¢ ÿ„Ë Ã¢’Ê∑Í ©à¬ÊŒ ∑§Ê ÁŸÿʸà xv|{ ≈Ÿ „Ù ªÿÊ •ı⁄ Ã∑§⁄Ë’Ÿ vw|.|z ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà ÷Ë ©à‚Ê„¡Ÿ∑§ ⁄„Ê– •¬˝Ò‹ ◊¢ vÆ|}x ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, Á¡‚‚ wx}.zy ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– ¡’Á∑§ ¡ÍŸ ◊¢ ß‚∑§Ê ÁŸÿʸà ’…∏ ∑§⁄ wÆÆÆ~ ≈Ÿ „Ù ªÿÊ– ß‚‚ x{{.wx ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸– ¬«∏UÃÊ „Ò– ©lÙª ◊¢ ‚¢‡Êÿ ∑§Ê ◊Ê„ı‹ ∑§Ê ¡’ Ã∑§ πà◊ Ÿ„Ë¥§ „ÙªÊ, Ã’ Ã∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÷‹Ê Ÿ„Ë¥§ „Ù ‚∑§ªÊ– ¡ÍŸ ‚ ‹∑§⁄ •’ Ã∑ ÁŸÿʸà ∑ ¡Ù •Ê∑§«∏U ‚Ê◊Ÿ •ÊŸ •Ê∞ „Ò¢ fl ∑§Ê»§Ë ©à‚Ê„¡Ÿ∑§ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ù ‹∑§⁄ ÷Ë ß‚Ë Ã⁄„ ∑§Ê ◊Ê„ı‹ ’ŸŸÊ øÊÁ„∞– ÿÁŒ ß‚∑§ ©‹≈ Á¬¿‹ fl·¸ ∑§ •Ê∑§«∏UÙ¢ ∑§Ù Œπ¢ ÃÙ ŸÃË¡ ÁŸ⁄ʇÊÊ¡Ÿ∑§ ⁄„ „Ò¢– •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ ∑§⁄Ë’ v}}z ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ÿÊŸË ||.zz ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, ¡’Á∑§ ß‚∑§ ∞∑§ ◊Ê„ ¬„‹ ÿÊŸË Á‚â’⁄ ◊¢ vwx.}~ ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§ w|v| ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê– fl·¸ wÆvw-vx ∑§Ë ∑§ •Ê∑§«∏UÙ¢ ¬⁄ Ÿ¡⁄ «Ê‹Ë ¡Ê∞ ÃÙ ß‚◊¢ }|.}y ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§ w~vw ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê ÕÊ– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ x-y fl·¸ ¬„‹ ¡’ flÒÁ‡fl∑§ •ÊÁÕ¸∑§ ◊¢ŒË ‚ øÊ⁄Ù •Ù⁄ „Ê„Ê∑§Ê⁄ ◊øÊ „È•Ê ÕÊ ÃÙ Œ‡Ê ∑§ â’Ê∑ͧ ©lÙª Ÿ ∑§⁄Ë’ wÆ »§Ë‚ŒË ∑§Ë flÎÁœ Œ¡¸ ∑§Ë ÕË– ß‚ fl·¸ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ v|v~y ≈Ÿ ∞»§‚ËflË ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, Á¡‚∑§Ë ∑§Ë◊à ∑§⁄Ë’ ywy.|v ∑§⁄Ù«∏U M§¬∞ ÕË– ß‚∑§ ¬„‹ fl·¸ wÆvw-vx ◊¢ w{z.vÆ ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë vzÆÆw ≈Ÿ ∞»§‚ËflË ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê ÕÊ– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ •Ê¢œ˝ ¬˝Œ‡Ê ◊¢ ∞»§‚ËflË ∑§Ë ◊Ê∑§¸Á≈¢ª »§⁄fl⁄Ë ‚ ¡ÍŸ Ã∑§ •ı⁄ ∑§ŸÊ¸≈∑§ ◊¢ ◊߸ ∑§Ë ‡ÊÈM§•Êà ◊¢ ∑§Ë ¡ÊÃË „Ò– ß‚∑§Ë ’ÙflÊ߸ ∑§Ê ‚◊ÿ ◊äÿ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ „ÙÃÊ „Ò– ß‚Ë Ã⁄„ •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ ∑§Ë ’Êà ∑§Ë ¡Ê∞ ÃÙ ß‚ fl·¸ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ y~{.

fo'ys"k.k

çÎÙ ¥æÙð ßæÜð ãñ ¢ !

wv ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë wvz~} ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà Á∑§ÿÊ ªÿÊ– ß‚∑§ ∞∑§ fl·¸ ¬„‹ ÿÊŸË fl·¸ wÆvw-vx ◊¢ xxx.~v ∑§⁄Ù«∏U M§¬ÿ ∑§Ë wÆxw} ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ÁŸÿʸà „È߸– ߟ •Ê∑§«∏UÙ¢ ‚ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ ∞»§‚ËflË •ı⁄ ∑§ëøË Ã¢’Ê∑ͧ ∑§Ê ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ’„Èà ÖÿÊŒÊ •ë¿Ê Ÿ„Ë¢ ÃÙ π⁄Ê’ ÷Ë Ÿ„Ë¥§ ⁄„Ê „Ò– ß‚‚ ‚⁄∑§Ê⁄Ë Á∑§‚ÊŸÙ¢ •ı⁄ √ÿʬÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ù ÷Ë •ë¿Ê ⁄Ê¡Sfl „ÊÁ‚‹ „È•Ê „Ò– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ Á¬¿‹ ∞∑§ Œ‡Ê∑ ‚ ≈Ù’Ò∑ Ù ’Ù«¸ ∑§ ¬˝ÿÊ‚Ù¢ ‚ ÷Ê⁄à ◊¢ ©ûÊ◊ ÄflÊÁ‹≈Ë ∑§Ë â’Ê∑ͧ ∑§Ë ¬ÒŒÊflÊ⁄ „Ù ⁄„Ë „Ò– ‚ÊÕ „Ë ß‚∑§Ë πÃË ∑§ Á‹∞ Ã∑§ŸË∑§ ◊È„ÒÿÊ ∑§⁄Ê߸ ¡ÊÃË „Ò– •Ê∑§«∏UÙ ‚ ‚Ê»§ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ Áfl‡fl ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ â’Ê∑ͧ ˇÊòÊ ◊¢ •¬Ê⁄ ‚¢÷ÊflŸÊ •Ê¡ ÷Ë ◊ı¡ÍŒ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÷Ê⁄à ∑§Ë â’Ê∑ͧ ŸËÁà ∑§ ø‹Ã ÿ„Ê¢ ∑§ ©lÁ◊ÿÙ¢ •ı⁄ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù ©ÃŸÊ »§Ê∞ŒÊ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ ¬Ê ⁄„Ê „Ò Á¡ÃŸÊ Á◊‹ŸÊ øÊÁ„∞– â’Ê∑ͧ ∑§Ë πÃË ∑§Ù ÁŸ⁄¢Ã⁄ „ÃÙà‚ÊÁ„à Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– Á∑§‚ÊŸÙ¢ ¬⁄ flÒ∑§ÁÀ¬∑§ πÃË ∑§⁄Ÿ ∑§Ê Œ’Êfl «Ê‹Ê ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ©ã„¢ ’Ë¡ fl πÊŒ •ÊÁŒ ÷Ë ◊È„ÒÿÊ ∑§⁄Ê∞ ª∞– Ã’Ê∑ͧ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù »§Ê∞Œ flÊ‹Ë πÃË ∑§ ’¡Ê∞ ©ã„¢ ∞‚ ∑§Ê◊ ◊¢ «Ê‹Ÿ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò, Á¡‚ ¬⁄ fl ÁŸ÷¸⁄ „Ù ¡ÊÃ „Ò¢ ÃÙ ÷Áflcÿ ◊¢ ©Ÿ∑§Ê ‹ÊªÃ ◊ÍÀÿ ÷Ë Ÿ ÁŸ∑§‹– •Ê¡ ÷Ê⁄à ∑§ â’Ê∑ͧ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù ©‚ Ã⁄„ ∑§Ë ‚ÈÁflœÊ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ ⁄„Ë „Ò, ¡Ò‚Ê Á∑§ •◊⁄Ë∑§Ê •ÊÁŒ Œ‡ÊÙ¢ ∑§ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù Á◊‹ÃË „Ò– ÿÁŒ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù ©Ÿ∑§Ë ©¬¡ ∑§Ë Á’∑˝ Ë ∑§ Á‹∞ ’„Ã⁄ ‚„ÍÁ‹ÿà fl ¡ª„ ◊È„ÒÿÊ ∑§⁄Ê߸ ¡Ê∞ ÃÙ ÃSflË⁄ ∑ȧ¿ •ı⁄ „Ë Ÿ¡⁄ •Ê∞– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ¬„‹ ÷Ê⁄à ∑§Ë ∑§ëøË Ã¢’Ê∑ͧ •¢Ã⁄Êc≈˛Ëÿ ◊Ê∑§¸≈ ◊¢ øËŸË Ã¢’Ê∑§Í ∑§ ∑§Ê⁄áÊ Á≈∑§ Ÿ„Ë¥§ ¬ÊÃË ÕË– ß‚∑§Ë ∞∑§ fl¡„ ÿ„ ÕË Á∑§ U÷Ê⁄à ∑§Ê Á∑§‚ÊŸ fl„ â’Ê∑ͧ Ÿ„Ë¥§ ¬ÒŒÊ ∑§⁄ÃÊ ÕÊ Á¡‚∑§Ë Áfl‡fl ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ◊Ê¢ª ÕË •ı⁄ ¡Ù ©¬¡ fl„ ¬ÒŒÊ ∑§⁄ÃÊ ÕÊ ©‚∑§Ë ‹ÊªÃ ÷Ë ÖÿÊŒÊ „ÙÃË ÕË– ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ øËŸ ∑§Ë â’Ê∑ͧ Áfl‡fl ’Ê¡Ê⁄ ∑§Ë ¡M§⁄à ∑§ •ŸÈ∑ͧ‹ „ÙÃË ÕË– ‚ÊÕ „Ë fl„Ê¢ ∑§ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù •¬ŸË ©¬¡ ’øŸ ∑§ Á‹∞ ©¬ÿÈÄà ◊¢ø ◊È„ÒÿÊ Õ ©àÃ◊ Á∑§S◊ ∑§ ’Ë¡ •ı⁄ πÃË ∑§Ë •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§Ë ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ©Ÿ∑§Ë ©¬¡ ∑§Ë ‹ÊªÃ U÷Ë ÷Ê⁄ÃËÿ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ë ÃÈ‹ŸÊ ◊¢ ∑§◊ ÕË– ¡ÊÁ„⁄ „Ò Á∑§ ©Ÿ∑§Ë â’Ê∑ͧ ‚SÃË ¬«∏UÃË ÕË– ’ÊŒ ◊¢ ≈Ù’Ò∑§Ù U’Ù«¸ Ÿ ÿ„Ê¢ ∑§ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù •ë¿ Á∑§S◊ ∑§ ’Ë¡ •ı⁄ Ã∑§ŸË∑§ ◊È„ÒÿÊ ∑§⁄Ê߸– ß‚Ë ∑§Ù ’ÊŒ ‚ ÷Ê⁄ÃËÿ â’Ê∑ͧ ∑§ ¬Ê¢fl Áfl‡fl ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ¡◊ ‚∑§– •Ê¡ ÁSÕÁà ÿ„ „Ù ªß¸ „Ò Á∑§ Áfl‡fl ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ÷Ê⁄ÃËÿ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ’Ù‹’Ê‹Ê „Ò– •Ê¡ ¡M§⁄à ߂ ’Êà ∑§Ë „Ò Á∑§ â’Ê∑ͧ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù •ı⁄ •ë¿Ë ¬ÒŒÊflÊ⁄ ∑§⁄Ÿ ∑§Ù ¬˝Ùà‚ÊÁ„à Á∑§ÿÊ ¡Ê∞– ÿ„ ÃÙ ⁄„Ë •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑Í ∑§Ë ’Êà •‚‹Ë πÃÊ⁄Ê ÃÙ ÿ„Ê¢ ∑ â’Ê∑ͧ ‚¢’¢œË ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ù ¬ÒŒÊ „Ù ªÿÊ „Ò– Œ‡Ê ◊¢ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬„‹ „Ë ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ ÁŒÿÊ ªÿÊ „Ò– •’ ß‚Ë Ã⁄„ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê¢ ¬ÊŸ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ∑§ ‚ÊÕ ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò¢– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ÿ„ ‚’ ∑ȧ¿ ∞∑§ πÊ‚ ‹Ê’Ë ∑§ Œ’Êfl ◊¢ Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– â’Ê∑ͧ Áfl⁄ÙœË ‹Ê’Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ •»§‚⁄Ù¢ ¡Ù ∑§È¿ U÷Ë ‚◊¤ÊÊ Œ ⁄„Ë „Ò fl ©‚Ë ∑§Ê ⁄≈˜≈Ê ‹ªÊ ∑§⁄ ©lÙª ∑§ ¬Ë¿ ¬«∏U ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ÷Ê⁄ÁÃÿÙ¢ ∑§ „ÊÕÙ¢ ‚ ¿ËŸ ∑§⁄ ’Ê¡Ê⁄ ¬⁄ ÁflŒ‡ÊË ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§Ê ∑§é¡Ê ¡◊flÊŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê¢ ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò¢– ÿÁŒ •Ê¡ ß‚ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ ÁŒÿÊ ªÿÊ ÃÙ •ÊŸ flÊ‹ ÁŒŸÙ¢ ◊¢ ÁflŒ‡ÊË ‡Ê⁄Ê’ •ı⁄ Á‚ª⁄≈ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ ß‚ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ ∑§é¡Ê ∑§⁄ ‹¢ªË– ß‚ ‚◊ÿ Œ‡Ê ◊¢ â’Ê∑ͧ Áfl⁄ÙœË •Á÷ÿÊŸ ø‹ÊŸ flÊ‹Ë •Áœ∑§Ê¢‡Ê ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ ÁflŒ‡ÊË „Ò¢– ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸, πÒŸË •ı⁄ ’Ë«∏UË ¡Ò‚ ¬⁄¢¬⁄ʪà ©lÙª ÷Ê⁄ÃËÿ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§ „ÊÕÙ¢ ◊¢ „Ò– VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

63

uDdky

çÈ¤Ú âç·ý¤Ø ãé° Ù·¤æÜ À», çÕãæÚ, ØêÂè ß ×ãæÚæcÅþ ×ð¢ ÁæÚè ãñ »ôڹϢÏæ

¬ÈÁ‹‚ ∑§Ë Ã◊Ê◊ ∑§Ê⁄¸flÊ߸ÿÙ¢ ∑§ ’Êfl¡ÍŒ Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈πÊ •ı⁄ Ÿ∑§‹Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§Ê ªÙ⁄πœ¢œÊ L§∑§Ÿ ∑§Ê ŸÊ◊ Ÿ„Ë¥§ ‹ ⁄„Ê „Ò– ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬Í⁄ Œ‡Ê ◊¢ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ „È•Ê „Ò, ‹Á∑§Ÿ ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ Ÿ ß‚ Á¡ãŒÊ ∑§⁄ ⁄πÊ „Ò– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ŸÄ∑§Ê‹ ◊‡Ê„Í⁄ ’˝Ê¢«Ù¢ ∑§ ŸÊ◊ ‚ •¬ŸÊ ÉÊÁ≈ÿÊ ◊Ê‹ ’ø ⁄„ „Ò¢, Á¡‚∑§ ø‹Ã ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ ∑§Ê»§Ë ¬⁄‡ÊÊŸ „Ò¢– fl ‚⁄∑§Ê⁄ ‚ ’Ê⁄-’Ê⁄ •Êª˝„ ∑§⁄ øÈ∑§Ë „Ò¢ Á∑§ ªÈ≈πÊ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ‚ ©Ÿ∑§Ê ∑§Ù߸ ‚⁄Ù∑§Ê⁄ Ÿ„Ë¥§„Ò, ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ©Ÿ∑§ •ãÿ ’˝Ê¢«Ù¢ ¬⁄ •‚⁄ ¬«∏U ⁄„Ê „Ò– ß‚ •Áfl‹¢’ ⁄Ù∑§Ê ¡Ê∞– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ¿ûÊË‚ª…∏ ∑§ Á÷‹Ê߸ ◊¢ ¬Ê©flÊ⁄UÊ ◊¥ ¬ÊŸË ¬Ê©ø ∑‘§ ’„ÊŸ Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ∑‘§ ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ∑§Ê ÷¥«Ê» Ù«∏ „È•Ê „Ò– Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ’ŸÊŸ ∑§Ë ‚Ê◊ª˝Ë •ı⁄U ¡Œ¸ ¡éà Á∑§∞ ª∞ „Ò¥– ¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ◊¢ ⁄UÊ¡SÕÊŸ ∑‘§ ¬Ê¥ø ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò– ◊Ê◊‹ ∑§Ê ‚⁄UªŸÊ ∑§ÎcáÊÊ ‚Ê„Í ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ë Áª⁄Uçà ‚ ’Ê„⁄U „Ò– •÷Ë •Ê⁄UÙÁ¬ÿÙ¥ ∑‘§ Áπ‹Ê» ∑§Ê⁄U¸flÊ߸ ∑‘§ Á‹∞ ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ù ¬˝ÿÙª‡ÊÊ‹Ê Á⁄U¬Ù≈U¸ ∑§Ë ¡M§⁄Uà „٪˖ Á» ‹„Ê‹ ‹ÊflÊÁ⁄U‚ ◊ÊŸ ∑§⁄U ‚¢’¢ÁœÃ œÊ⁄Ê•Ù¢ ∑‘§ Äà ◊ı∑‘§ ¬⁄U Á◊‹ ‚Ê◊ÊŸ ∑§Ù ¡éà Á∑§ÿÊ „Ò– ߟ ‹ÙªÙ¥ ∑‘§ Áπ‹Ê» ∑§Ê⁄U¸flÊ߸ ∑‘§ Á‹∞ ª˝Ê◊ËáÊÙ¥ Ÿ ¬˝Œ‡Ê¸Ÿ Á∑§ÿÊ ÕÊ– ¬ÈÁ‹‚ Ÿ ◊ı∑‘§ ¬⁄U ¿Ê¬Ê ◊Ê⁄U∑§⁄U ⁄UÊ¡SÕÊŸ ŸÊ∑‘§⁄U ∑‘§ ◊ÈÁŸ‹Ê‹, ◊ŸÙ¡, ŸÊÁ‹ÿÊ, ⁄UÊ◊ÁŸflÊ‚, ‚¥¬Ã ◊ÉÊflÊ‹ •ı⁄U ◊È∑‘§‡Ê ‡Ê◊ʸ ∑§Ù Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ’ŸÊŸ ∑‘§ •Ê⁄UÙ◊¥ Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§ÿÊ „Ò– ©Ÿ∑‘§ ¬Ê‚ ‚ ÷Ê⁄UË ◊ÊòÊÊ ◊¥ ÷Ê⁄UË ◊ÊòÊÊ ◊¥ ªÈ≈UπÊ ‚Ë‹ ¬Ò∑§ ◊‡ÊËŸ ∑§ëøË ‚Ê◊ª˝Ë ◊¥ ‚ȬÊ⁄UË ¬Ê©«⁄U •ı⁄U ¡ŒÊ¸ •ÊÁŒ ¡éà Á∑§ÿÊ „Ò– ß‚‚ ¬„‹ ª˝Ê◊ËáÊÙ¥ Ÿ ©Ã߸ ¬ÈÁ‹‚ ◊¥ ◊Ê◊‹ ∑§Ë Á‡Ê∑§Êÿà ∑§Ë ÕË– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ∑§ÎcáÊÊ ÿ„Ê¥ ¬⁄U ¬ÊŸË ¬Ê©ø ∑§¥¬ŸË πÙ‹ ⁄UπÊ ÕÊ– ©‚∑‘§ ¬Ë¿ Á∑§‚Ë ŒÍ‚⁄ √ÿÁÄà ∑§Ë ¡◊ËŸ „Ò– ÿ„Ë¥ ∑§ëø ◊∑§ÊŸ ◊¥ ÁÃ⁄U¬Ê‹ ÉÊ⁄U∑§⁄U Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ’ŸÊÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ÿ„Ê¥ Á∑§‚Ë ÷Ë ª˝Ê◊ËáÊ ∑§Ù •ÊŸ ∑§Ë •ŸÈ◊Áà Ÿ„Ë¥ ÕË– ª˝Ê◊ËáÊÙ¥ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿ„Ê¥ ¬ÊŸË ¬Ê©ø ’ŸÊŸ ∑§Ê ∑§Ê◊ ÿ„Ê¥ ∑§÷Ë ∑§÷Ë „Ë „ÙÃÊ ÕÊ– ÿ„Ê¥ ‚Ê⁄U ∑§Ê‹ ∑§Ê⁄UŸÊ◊Ù¥ ∑§Ù ⁄UÊà ◊¥ •¥¡Ê◊ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ÿ„ SÕÊŸ øÊ⁄UÙ¥ Ã⁄U» ‚ ¬Ò∑§ „Ò– ‚Ê◊Ÿ ‹Ù„ ∑§Ê ∞∑§ ’«∏Ê ‚ ª≈U ‹ªÊ „Ò, ¡Ù „◊‡ÊÊ ’¥Œ „Ë ⁄U„ÃÊ „Ò– „◊‡ÊÊ ª≈U ’¥Œ ⁄U„Ÿ •ı⁄U •¥Œ⁄U „ÙŸ flÊ‹ ∑§Ê◊ ∑‘§ ’Ê⁄U ◊¥ ª˝Ê◊ËáÊ ∑§ÎcáÊÊ ‚ ¬Í¿Ã ÃÙ fl„ ÿ„Ê¥ ∑§Ë«∏ ◊Ê⁄UŸ flÊ‹Ë ªÒ‚ ’ŸÊŸ ∑§Ë ¡ÊŸ∑§Ê⁄UË ŒÃÊ– ©‚∑‘§ ¬Ê‚ ¡ÊŸ ¬⁄U ª¥÷Ë⁄U ’Ë◊Ê⁄UË „Ù ‚∑§ÃË „Ò– ’Ë◊Ê⁄U „ÙŸ ∑‘§ «⁄U ‚ ª˝Ê◊ËáÊ ¬Ê‚ Ÿ„Ë¥ ¡ÊÃ Õ– ÿ„Ê¢ „ÙŸ flÊ‹ ∑§Ê◊ ‚ •ÄU‚⁄U ’Œ’Í ⁄„ÃË ÕË– ß‚‚ ª˝Ê◊ËáÊ ¬⁄U‡ÊÊŸ Õ– ª˝Ê◊ËáÊÙ¥ Ÿ ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ù øÃÊflŸË ŒË „Ò Á∑§ ¡ÀŒË „Ë Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ∑§Ê ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ∑§⁄UŸ flÊ‹ ∑§Ù Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§ÿÊ ¡Ê∞, Ÿ„Ë¥ ÃÙ ß‚∑§ Áπ‹Ê»§ ¬˝Œ‡Ê¸Ÿ Á∑§ÿÊ ¡Ê∞ªÊ– Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§∞ ª∞ •Á÷ÿÈÄÃÙ¢ Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ⁄UÙ¡ÊŸÊ øÊ⁄U -¬Ê¥ø ’Ù⁄UË Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ’ŸÊÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ©‚ •Ê‚¬Ê‚ ∑‘§ ’Ê¡Ê⁄UÙ¥ ◊¥ π¬ÊÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ŒÈ∑§ÊŸŒÊ⁄UÙ¥ ∑§Ù •‚‹Ë ªÈ≈π§ ∑§Ë ÃÈ‹ŸÊ ◊¥ íÿÊŒÊ ∑§◊ˇʟ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ¿ûÊË‚ª…∏ ‚◊à ‚◊Íø Œ‡Ê ◊¢ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ „È•Ê „Ò– ŸÄ∑§Ê‹ ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ◊Ê‹ ’øÃ Õ, ‹Á∑§Ÿ fl„Ê¢ ‚ ¬ÃÊ Ÿ„Ë¥§ ø‹Ê– ¡’ ª˝Ê◊ËáÊÙ¢ Ÿ ‡ÊÙ⁄ ◊øÊÿÊ ÃÙ œ⁄-¬∑§«∏U ‡ÊÈM§ „È߸– ◊Ê◊‹Ê Á‚»¸§ ¿ûÊË‚ª…∏ „Ë Ÿ„Ë¥§•ãÿ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ ∑§Ù œ⁄ ¡ÊŸ ∑§Ë π’⁄¢ „Ò¢– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ Á’„Ê⁄ ∑§ ∑§Á≈„Ê⁄ ◊¢ „È߸ ¿Ê¬◊Ê⁄UË ◊¥ Ÿ∑§‹Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ‚Á„à ªÈ≈UπÊ ∑§Ë ’«∏Ë π¬∑§«∏Ë ªß¸– ÕË– ÕÊŸÊ ◊¥ ∑‘§‚ ÷Ë Œ¡¸ „È∞ ‹Á∑§Ÿ ∑§È¿ ÁŒŸ L§∑§Ÿ ∑‘§ ’ÊŒ Á»⁄U ‚ Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ-¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§Ê ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ‡ÊÈL§ „Ù ªÿÊ– ‚ÍòÊÙ¥ ∑§Ë ◊ÊŸ¥ ÃÙ ∞∑§ ŸÊ◊Ë ∑§¥¬ŸË ∑‘§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ÃÈ‹‚Ë ‚Á„à •ãÿ ©à¬ÊŒÙ¥ ∑‘§ ’ŸÊŸ 70

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

¿ûÊË‚ª…∏ ∑§ Á÷‹Ê߸ ◊¢ ¬Ê©flÊ⁄UÊ ◊¥ ¬ÊŸË ¬Ê©ø ∑‘§ ’„ÊŸ Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ∑‘§ ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ∑§Ê ÷¥«Ê» Ù«∏ „È•Ê „Ò– Ÿ∑§‹Ë ªÈ≈UπÊ ’ŸÊŸ ∑§Ë ‚Ê◊ª˝Ë •ı⁄U ¡Œ¸ ¡éà Á∑§∞ ª∞ „Ò¥– ¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ◊¢ ⁄UÊ¡SÕÊŸ ∑‘§ ¬Ê¥ø ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò– ◊Ê◊‹ ∑§Ê ‚⁄UªŸÊ ∑§ÎcáÊÊ ‚Ê„Í ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ë Áª⁄Uçà ‚ ’Ê„⁄U „Ò– ‚ ‹∑§⁄U ’Ê¡Ê⁄UÙ¥ ◊¥ ’øŸ ∑§Ê Á‚‹Á‚‹Ê ¡Ù⁄UÙ¥ ¬⁄U „Ò– ∞∑§ •ãÿ ‚◊ÊøÊ⁄ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∑ȧ¿ ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ ∑§ÊŸ¬È⁄ ¬ÈÁ‹‚ ŸU Áfl‡fl’Ò¥∑§ ‚Ë é‹Ê∑§ ÁSÕà ∞∑§ ◊∑§ÊŸ ◊¥ ¿Ê¬◊Ê⁄UË ∑§⁄U Á’ŸÊ ∑§Êª¡Êà fl ªÈáÊflûÊÊ ∑‘§ ø‹ ⁄U„Ë ªÈ≈UπÊ »Ò§ÄU≈˛Ë ∑§Ù ¬∑§«∏Ê– ¬ÈÁ‹‚ Ÿ »Ò§ÄU≈˛Ë ‚ ∞∑§ ◊‡ÊËŸ ∞∑§ ÁÄfl¥≈U‹ ∑§ëøÊ fl ÃÒÿÊ⁄U ◊Ê‹ fl ∞∑§ ÿÈfl∑§ ∑§Ù ¬∑§«∏Ê– fl„Ë¥ Áª⁄UçÃÊ⁄U ÿÈfl∑§ Ÿ ¬ÈÁ‹‚ ¬⁄U ◊ÈÅÿ •Ê⁄UÙÁ¬ÿÙ¥ ∑§Ù ¿Ù«∏Ÿ ∑§Ê •Ê⁄UÙ¬ ‹ªÊÿÊ– ¬ÈÁ‹‚ ŸU ⁄UÊà ÁflE ’Ò¥∑§ ‚Ë é‹Ê∑§ ÁSÕà ∞∑§ ÉÊ⁄U ◊¥ ¿Ê¬◊Ê⁄UË ∑§Ë– fl„Ê¥ ∑§Ê⁄UÁª‹ ¬≈˛Ù‹ ¬¥¬ ∑‘§ ¬Ê‚ ⁄U„Ÿ flÊ‹ ŒÙ ‹Ùª Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ’ŸÊÃ Õ– ¿Ê¬◊Ê⁄UË ∑‘§ Œı⁄UÊŸ »Ò§ÄU≈˛Ë ◊¥ ◊ı¡ÍŒ ŒÙŸÙ¥ ‹ÙªÙ¥ ∑‘§ ‚ÊÕ ∞∑§ ’˝Ù∑§⁄U ÷ʪ ÁŸ∑§‹Ê– fl„Ë¥ ¬ÈÁ‹‚ Ÿ ◊ı∑‘§ ‚ ¬ÒÁ∑§¥ª ◊ÒŸ πÊ«∏¬È⁄U ÁŸflÊ‚Ë ¬å¬Í fl◊ʸ ∑§Ù Áª⁄UçÃÊ⁄U ∑§⁄U Á‹ÿÊ– ¬å¬Í ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ¬ÈÁ‹‚ Ÿ ¿Ê¬◊Ê⁄UË ∑‘§ Œı⁄UÊŸ ◊ÈÅÿ •Ê⁄UÙÁ¬ÿÙ¥ ∑§Ù ÷ªÊ ÁŒÿÊ •ı⁄U ’ÊŒ ◊¥ ÕÊŸ ¬⁄U ‚ÍøŸÊ ∑§⁄U •ı⁄U ¬ÈÁ‹‚ ’È‹Ê ‹Ë– ©œ⁄ ¿Ê¬◊Ê⁄UË ∑§⁄UŸ ªß¸ ≈UË◊ Ÿ •Ê⁄U٬٥ ∑§Ù ÁŸ⁄UÊœÊ⁄U ’ÃÊÃ „È∞ •Ê⁄UÙ¬Ë ∑‘§ Áπ‹Ê» πÊl •ÁœÁŸÿ◊ œÙπÊœ«∏Ë ‚◊à ‚¥ªËŸ œÊ⁄UÊ•Ù¥ ◊¥ ¡‹ ÷¡ ÁŒÿÊ– ¬˝ˇÊ∑§Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚ ªÙ⁄πœ¢œ ∑§ Á‹∞ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ë ŸËÁÃÿÊ¢ Á¡ê◊ŒÊ⁄ „Ò¢– ¡’ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ •ë¿ ªÈáÊflûÊÊ flÊ‹ ©à¬ÊŒ ’ŸÊ ⁄„Ë¥§ ÕË¢ ÃÙ ©ã„¢ ’¢Œ ∑§⁄Ê ÁŒÿÊ ªÿÊ– Á¡‚∑§Ê ŸÃË¡Ê ÿ„ „È•Ê Á∑§ ∑§¢¬ÁŸÿÙ¢ ¬⁄ ÃÙ ÃÊ‹Ê ‹ª ªÿÊ ‹Á∑§Ÿ ß‚ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ◊¢ ◊ÊÁ»§ÿÊ •ı⁄ ŸÄ∑§Ê‹ ÉÊÈ‚ ª∞ •ı⁄ •’ fl ÉÊÁ≈ÿÊ Á∑§S◊ ∑§ Ÿ∑§‹Ë ©à¬ÊŒ ’ŸÊ ∑§⁄ ¡ª„-¡ª„ ’ø ⁄„ „Ò¢– ‚⁄∑§Ê⁄ ߟ ◊ÊÁ»§ÿÊ•Ù¢ ∑§Ë Ÿ∑§‹ ∑§‚Ÿ ◊¢ ‚⁄∑§Ê⁄ •ı⁄ ©‚∑§ •»§‚⁄ ŸÊ∑§Ê◊ ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„ „Ò¢. œ˜ÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ¡’ ªÈ≈πÊ ø‹Ÿ ◊¢ ÕÊ ÃÙ ÷Ë Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ’ŸÊŸ flÊ‹ ‚Á∑˝ ÿ Õ, ‹Á∑§Ÿ ©‚ ‚◊ÿ ∑ȧ¿ ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ Ÿ •¬ŸÊ πÈÁ»§ÿÊ Ã¢òÊ Áfl∑§Á‚à Á∑§ÿÊ ÕÊ– ¡„Ê¢ ÷Ë Ÿ∑§‹Ë ∑§Ê⁄πÊŸÊ ø‹ÃÊ ÕÊ, fl„Ê¢ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ù ß‚∑§Ë ‚ÍøŸÊ Œ ŒÃË ÕË– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚ ‚◊ÿ ◊ÊÁ»§ÿÊ •ı⁄ ŸÄ∑§Ê‹ ‚’‚ ÖÿÊŒÊ ◊„Ê⁄Êc≈˛ •ı⁄ ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê ◊¢ ‚Á∑˝ ÿ „Ò– ◊„Ê⁄Êc≈˛ ◊¢ ÃÙ ∞‚Ê ‹ªÃÊ „Ò Á∑§ ¡Ò‚ ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ ∑§Ë øÊ¢ŒË „Ù ªß¸ „Ù– Œ⁄•S‹ ÿ„Ê¢ ÃÙ ªÈ≈πÊ ∑§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ •ı⁄ ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ‚Ȫ¢ÁœÃ ‚ȬÊ⁄Ë Ã∑§ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊÿÊ ªÿÊ „Ò– ß‚∑§Ê ŸÃË¡Ê ÿ„ „Ò Á∑§ ◊ÊÁ»§ÿÊ •ı⁄ ŸÄ∑§Ê‹ „⁄ ¡ª„ •¬ŸÊ „ÊÕ ◊Ê⁄ ⁄„ „– fl ÉÊÁ≈ÿÊ Á∑§S◊ ∑§ ◊Ê‹ ’ŸÊ ⁄„ „Ò¢, Á¡‚‚ ©¬÷ÙªÃÊ•Ù¢ ∑§Ù ŸÈ∑§‚ÊŸ „Ù ‚∑§ÃÊ „Ò– ¡ŸÊ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿ„ ÉÊÁ≈ÿÊ ◊Ê‹ ¬∑§«Ê ¡Ê∞ªÊ ÃÙ •Ê⁄Ù¬ •‚‹Ë ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ¬⁄ „Ë ‹ªÊÿÊ ¡Ê∞ªÊ, ¡’Á∑§ ß‚‚ ©Ÿ∑§Ê ∑§Ù߸ ‚⁄Ù∑§Ê⁄ Ÿ„Ë¥§ „Ò. ©Ÿ∑§ ’˝Ê¢« ∑§Ê ŒÈM§¬ÿÙª Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ߟ ‚’ ∑§ ’Ëø ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ ◊ÊÁ‹∑§Ù¢ ◊¢ ß‚ ’Êà ∑§Ù ‹∑§⁄ ’øÒŸË „Ò Á∑§ ©Ÿ∑§ ŸÊ◊ ‚ ªÒ⁄∑§ÊŸÍŸË ∑§Ê◊ „Ù ⁄„Ê „Ò, Á¡‚‚ ©Ÿ∑§Ë ’ŒŸÊ◊Ë „Ù ⁄„Ë „Ò–

uDdky

ܹ٪¤ ×ð¢ ÏÚð »° Ù·¤æÜ ÌéÜâè ®® ·ð Â檤¿ Öè ÕÚæ×Î ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ Á’∑§ ⁄U„ •‚‹Ë •ı⁄U Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ∑‘§ ¬ÒÁ∑§¥ª ◊≈UÁ⁄Uÿ‹ ◊¥ ßÃŸÊ •Áœ∑§ ‚Êêÿ ÕÊ Á∑§ ©ã„¥ ‚Ê◊Êãÿ ©¬÷ÙQ§Ê mÊ⁄UÊ ¬„øÊŸÊ ¡ÊŸÊ ‹ª÷ª •‚ê÷fl ÕÊ– ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ë Ã◊Ê◊ ◊ÈSÃÒŒË ∑§ ’Êfl¡ÍŒ ŸÄ∑§Ê‹ Œ‡Ê ∑§Ë ŸÊ◊Ë ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ ’˝Ê¢« ’ŸÊŸ ‚ ’Ê¡ Ÿ„Ë¥§ •Ê ⁄„ „Ò¢– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ∞‚≈UË∞» Ÿ ¬˝ÁÃÁDà ’˝Êá« ∑§Ë Ãê’Ê∑§Í ∑‘§ Ÿ∑§‹Ë ¬Ê©ø ’ŸÊŸ flÊ‹ •ãø⁄UÊíÿËÿ ªÒ¥ª ∑§Ê ¬ŒÊ¸» Ê‡Ê Á∑§ÿÊ „Ò– ’⁄UÊ◊Œ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ∑§Ê ’Ê¡Ê⁄U ◊ÍÀÿ ‹ª÷ª ¬ãŒ˝„ ‹Êπ L§¬∞ „Ò– ◊ı∑§ ‚ ÃÈ‹‚Ë ÆÆ •ı⁄ üÊË ⁄Ê◊ ‚Ȭ⁄ »§ÊS≈ â’Ê∑ͧ ∑ Ÿ∑§‹Ë ¬Ê™§ø ’⁄Ê◊Œ „È∞– ∞‚≈UË∞» ∑§Ù ¬˝ÁÃÁDà ’˝Êá«Ù¥ ∑§Ë Ãê’Ê∑§Í ∑‘§ ¬Ê©øÙ¥ ∑§Ê Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UŸ flÊ‹ ªÒ¥ª ∑‘§ ‚ê’㜠◊¥ ¡ÊŸ∑§Ê⁄UË ¬˝Ê# „È߸ ÕË– ©ã„¥ ¬ÃÊ ø‹Ê Á∑§ ‹πŸ™§ ◊¥ ∑§È¿ ‹Ùª ÃÈ‹‚Ë ÆÆ ∞fl¥ üÊË⁄UÊ◊ ‚Ȭ⁄U » ÊS≈U Ãê’Ê∑§Í ∑‘§ Ÿ∑§‹Ë ¬Ê©ø ’«∏ ¬Ò◊ÊŸ ¬⁄U ’ŸÊ ⁄U„ „Ò¥– ß‚◊¥ ÉÊÁ≈UÿÊ Á∑§S◊ ∑§Ê ∑§ëøÊ ◊Ê‹ ßSÃ◊Ê‹ Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄U„Ê „Ò– ß‚‚ ∞∑§ •Ù⁄U ∞‚ ’˝Êá«Ù¥ ∑§Ê ©¬÷Ùª ∑§⁄UŸ flÊ‹ ¡ŸÃÊ ∑‘§ ‚Ê◊Êãÿ √ÿÁQ§ÿÙ¥ ∑‘§ SflÊSâÿ ∑‘§ ‚ÊÕ Áπ‹flÊ«∏ Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄U„Ê „Ò •ı⁄U ŒÍ‚⁄U ß‚ ªÙ⁄πœ¢œ ‚ ‚⁄∑§Ê⁄Ë π¡ÊŸ ∑§Ù¢ ÷UÊ⁄Ë ŸÈ∑§‚ÊŸ „ÙÃÊ „Ò– ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ Á’∑§ ⁄U„ •‚‹Ë •ı⁄U Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ∑‘§ ¬ÒÁ∑§¥ª ◊≈UÁ⁄Uÿ‹ ◊¥ ßÃŸÊ •Áœ∑§ ‚Êêÿ ÕÊ Á∑§ ©ã„¥ ‚Ê◊Êãÿ ©¬÷ÙQ§Ê mÊ⁄UÊ ¬„øÊŸÊ ¡ÊŸÊ ‹ª÷ª •‚ê÷fl ÕÊ– ∞‚ ‹Ùª ‚¥ªÁ∆à Áª⁄UÙ„ ’ŸÊ∑§⁄U ⁄UÊíÿ ∑‘§ ’Ê„⁄U •flÒœ ‚ê¬∑§¸ ∑‘§ ◊Êäÿ◊ ‚ ∑§ëøÊ ◊Ê‹ •ı⁄U ¿¬ „È∞ ⁄UÒ¬⁄U ◊¥ªflÊ ⁄U„ Õ •ı⁄U ‹πŸ™§ fl •Ê‚¬Ê‚ ∑‘§ ¡Ÿ¬ŒÙ¥ ∑‘§ •‚‹Ë ’˝Êá« ∑‘§ Á⁄U≈U‹⁄UÙ¥ ∑‘§ ◊Êäÿ◊ ‚ ÿ„ ◊Ê‹ ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ ’øÊ ¡Ê ⁄„Ê ÕÊ– ß‚Ë ’Ëø { Á‚Ãê’⁄U ∑§Ù Á¬˝ÿŒ‡Ê¸ŸË ∑§ÊÚ‹ÙŸË ÕÊŸÊ ◊Á«∏ÿÊ¥fl ‚ ∞∑§ Á∑§¥fl≈U‹ ÃÈ‹‚Ë ÆÆ ’˝Êá« ∑§Ë Ÿ∑§‹Ë ¿¬ „È∞ ¬Ê©ø ∑‘§ ⁄UÙ‹ ’⁄UÊ◊Œ Á∑§∞ ª∞ •ı⁄U Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§∞ ª∞ √ÿÁÄà ∑§Ë ÁŸ‡ÊÊŸŒ„Ë ¬⁄ ¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ∑§Ë ªß¸– ¬Á⁄U‚⁄U ‚ •ãÿ •Á÷ÿÈÄÃÙ¥ ∑‘§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ ’«∏Ë◊ÊòÊÊ ◊¥ ∑§ëøÊ ◊Ê‹ ÃÒÿÊ⁄U ◊Ê‹ ¬Ê©ø ◊ÒãÿȻҧÄøÁ⁄U¥ª ◊‡ÊËŸ ¬ÒÁ∑§¥ª ◊‡ÊËŸ ∞fl¥ •ãÿ ‚Ê◊ª˝Ë ’⁄UÊ◊Œ „È߸– ¬∑§«∏U ª∞ √ÿÁÄà Ÿ ¬Í¿ÃÊ¿ ◊¢ ’ÃÊÿÊ Á∑§ fl„ Á¬¿‹ ∑§ß¸ fl·Ù¥¸ ‚ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê Ãê’Ê∑§Í fl ªÈ≈UπÊ ’øŸ ∑§Ê ∑§Êÿ¸ ∑§⁄U ⁄U„Ê ÕÊ– ß‚Ë Œı⁄UÊŸ ©‚ ¬ÃÊ ø‹Ê Á∑§ ∑§È¿ ‹Ùª ¬˝øÁ‹Ã ’˝Êá«Ù¥ ∑§Ê Ÿ∑§‹Ë ¬Ê©ø ’ŸÊ∑§⁄U ÷Ê⁄UË ◊ÊòÊÊ ◊¥ ¬Ò‚Ê ∑§◊Ê ⁄U„ „Ò¥– ß‚Ë ‹Ê‹ø ◊¥ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ’ŸÊŸ ∑‘§ ‚¥ÿ¥òÊ ∑‘§ ’Ê⁄U ◊¥ ¡ÊŸ∑§Ê⁄UË „ÊÁ‚‹ ∑§Ë– ÿ„ ÷Ë ’ÃÊÿÊ Á∑§ ©‚Ÿ ∞∑§ ◊∑§ÊŸ Á∑§⁄UÊ∞ ¬⁄U Á‹ÿÊ „Ò •ı⁄U ©‚◊¥ ◊ÒãÿȻҧÄøÁ⁄U¥ª ¬ÒÁ∑§¥ª •ı⁄U ÁS≈UÁø¥ª ∑§Ë ◊‡ÊËŸ¥ ‹ªÊ∑§⁄U ß‚ œãœ ∑§Ù ¬˝Ê⁄Uê÷ ∑§⁄U ÁŒÿÊ ªÿÊ– ªÈ«˜«Í Á‚¥„ ÿÊŒfl ◊‡ÊËŸ ◊Ò∑‘§ÁŸ∑§ •ı⁄U ∑§ëøÊ ◊Ê‹ ‹ÊŸ ∑§Ê ∑§Ê◊ ∑§⁄UÃÊ ÕÊ– ÁŒ‹Ë¬ Ÿ ÿ„ ÷Ë ’ÃÊÿÊ Á∑§ äfl¡ Á‚¥„ ’‹⁄UÊ◊ ©»¸ ‚Í⁄U¡ ’˝Êá«« ◊Ê‹ ∑‘§ ‚ÊÕ‚ÊÕ ©‚∑§Ê ’ŸÊÿÊ ªÿÊ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ÷Ë ÷Ê⁄UË ◊ÊòÊÊ ◊¥ ’ø ‹Ã Õ, ÄUÿÙ¥Á∑§ ©ã„¥ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ◊¥ íÿÊŒÊ ◊ÈŸÊ» Ê „ÙÃÊ ÕÊ– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ¬˝ÁÃc∆à ∑§ê¬ÁŸÿÊ¢ ‹ÊπÙ¥ L§¬ÿ ∑§Ê ⁄UÊ¡Sfl ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑§Ù ŒÃË „Ò¥ •ı⁄U ß‚ ¬˝∑§Ê⁄U ∑§Ê Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ’ŸŸ ¬⁄U ÿ„ ˇÊÁà ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑§Ë „ÙÃË „Ò–

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

71

72

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

73

76

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

77

dRFkk m|ksx 78

ÌðÁè âð Õɸ Úãè ãñ

÷Ê

⁄à ◊¢ ∑§àÕÊ ‚ÁŒÿÙ¢ ‚ Ÿ Á‚»¸§ ¬ÊŸ ◊¢ πÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, ’ÁÀ∑§ ÿ„ •ı·Áœ ∑§ M§¬ ◊¢ ÷Ë ßSÃ◊Ê‹ „ÙÃÊ „Ò– Á’„Ê⁄, ¤ÊÊ⁄π¢«, Á„◊Ê¢ø‹ ¬˝Œ‡Ê, ⁄Ê¡SÕÊŸ, •‚◊, •ÙÁ«‡ÊÊ fl ¬Á‡ø◊ ’¢ªÊ‹ ‚ ‹∑§⁄ Œ‡Ê ◊¢ •ãÿ ∑§ß¸ ¡ª„Ù¢ ¬⁄ ∑§àÕ ∑§ ¡¢ª‹ ◊ı¡ÍŒ „Ò¢– flø◊ÊŸ ◊¢ ß‚∑§Ë ’…∏ÃË ◊Ê¢ª •ı⁄ ∑§Ë◊à ∑§ ø‹Ã ß‚∑§ √ÿfl‚Êÿ ¬⁄ ◊ÊÁ»§ÿÊ Ã¢òÊ ∑§Ê Á‡Ê∑¢§¡Ê ∑§‚ÃÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë ŸËÁÃÿÊ¢ ÷Ë ∑ȧ¿ ß‚ Ã⁄„ ∑§Ë „Ò¢, Á¡‚‚ ÷Ê⁄Ë ‚¢ÅÿÊ ◊¢ ∑§àÕ ∑§ ¬«∏UÙ¢ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ Ÿ„Ë¥§ „Ù ¬ÊÃÊ „Ò •ı⁄ fl ’∑§Ê⁄ „Ù ¡ÊÃ „Ò¢– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ Á„◊Ê¢ø‹ ¬˝Œ‡Ê ◊¢ ÃÙ ∑§àÕ ∑§Ê ◊ÈgÊ ∑§Ê»§Ë ª◊ʸÿÊ ÕÊ– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ∑§àÕ ∑§Ù ‹∑§⁄ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ù ∞∑§ ‚Ê»§-‚ÈÕ⁄Ë ŸËÁà ’ŸÊŸ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ∑§àÕÊ πÒ⁄U (•Ê∑‘§‡ÊÊ ∑Ò§Á≈UøÍ) ’¥¡◊’ËŸ ŸÊ◊∑§ flÎˇÊ ∑§Ë ÷ËÃ⁄UË ∑§∆Ù⁄U ‹∑§«∏Ë ‚ ÁŸ∑§Ê‹Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§àÕU ∑§Ê flÎˇÊ flŸS¬Áà ÁflôÊÊŸ ◊¥ •‚‹Ë ∑Ò§Á≈UøÍ Á∑§S◊ ∑§Ê ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò– πÒ⁄U ∑§Ë ‹∑§«∏Ë ‚ ∑§àÕÊ ÁŸ∑§Ê‹Ÿ ∑§Ê ©lÙª ’„Èà ¬È⁄UÊŸÊ „Ò– πÒ⁄U ‚ ∑§àÕÊ ÁŸ∑§Ê‹Ÿ ∑§Ê ∑§Ê◊ ¬˝Êÿ—§ fl ‹Ùª ∑§⁄UÃ „Ò¥ ¡Ù ¬ËÁ…∏ÿÙ¥ ‚ ß‚ ∑§⁄UÃ •Ê∞ „Ò¥– ÿ ‹Ùª πÒ⁄UƒÿÊ ÿÊ pÊ߸ ∑§„‹ÊÃ „Ò¥ •ı⁄U ©ûÊ⁄UË ÷ʪ ◊¥ ªÙ¥«Ê •ı⁄U ’„⁄UÊßø Á¡‹ ∑‘§ ÁŸflÊ‚Ë •ÕflÊ ¬„Ê«∏Ë „ÙÃ „Ò¥– ∑§àÕÊ ∑§È≈UË⁄U ©lÙª ∑‘§ ∑§⁄UŸflÊ‹ ŒÍ⁄U-ŒÍ⁄U »Ò§‹ „È∞ „Ò¥– •ŸÈ◊ÊŸ „Ò Á∑§ ÿ ‹Ùª ¬˝Áà fl·¸ w.w „¡∏Ê⁄U ≈UŸ ∑§àÕÊ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UÃ „Ò¥– ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑§Ê ∑§Ê◊ ∑§È¿ ‚¥ªÁ∆à ∑§Ê⁄UπÊŸÙ¥ ◊¥ ÷Ë Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÿ ∑§Ê⁄UπÊŸ •Áœ∑§Ã⁄U ©ûÊ⁄U ¬˝Œ‡Ê, ◊È¢’߸ •ı⁄U ◊äÿ¬˝Œ‡Ê ◊¥ ÁSÕà „Ò¥– ߟ∑‘§ mÊ⁄UÊ ¬˝ÁÃfl·¸ v.v „¡∏Ê⁄U ≈UŸ ∑§àÕÊ ÃÒÿÊ⁄U Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– Œ‡Ê ∑‘§ ÁflÁ÷ÛÊ ÷ʪ٥ ◊¥ ‚’ Á◊‹Ê∑§⁄U ‹ª÷ª zÆÆÆÆ πÒ⁄U ∑‘§ flÎˇÊ ¬˝ÁÃfl·¸ ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑‘§ Á‹∞ ∑§Ê≈U ¡ÊÃ „Ò¥– ¡Ù flÎˇÊ wz-xÆ fl·¸ ¬È⁄UÊŸ „ÙÃ „Ò¥ •ı⁄U Á¡Ÿ∑§Ë ◊Ù≈UÊ߸ ∞∑§ »È ≈U ÿÊ •Áœ∑§ „ÙÃË „Ò fl ß‚ ∑§Ê◊ ∑‘§ Á‹∞ ¬˝ÿÈÄà „ÊÃ „Ò¥– Áª⁄UÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ flΡÊÙ¥ ∑‘§ ŒÙ ÃËŸ »È ≈U {Æ ‚ vÆÆ ‚¥◊Ë ‹¥’ ’Ù≈U ’ŸÊ Á‹∞ ¡ÊÃ „Ò¥ •ı⁄U ©Ÿ¬⁄U ‚ ¿Ê‹ •ı⁄U ◊È‹Êÿ◊ ‹∑§«∏Ë ©ÃÊ⁄U ŒË ¡ÊÃË „Ò– ߟ∑§Ê ©¬ÿÙª ߸œ¥Ÿ ∑‘§ M§¬ ◊¥ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ÷ËÃ⁄UflÊ‹Ë ‹Ê‹ ‹∑§«∏Ë ∑§Ù ¿Ê≈-¿Ù≈U ≈UÈ∑§«∏Ù¥ ◊¥ ∑§Ê≈U Á‹ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò ¡Ù •Ê∑§Ê⁄U ◊¥ ‹ª÷ª ∞∑§ flª¸ ߥø ‹ª÷ª ‚Ê…∏ ¿„ flª¸ ‚◊Ë „ÙÃ „Ò¥– ߟ∑§Ù Á◊^Ë ∑§Ë „Ê°Á«ÿÙ¥ ◊¥ ⁄Uπ∑§⁄U ¬ÊŸË ∑‘§ ‚ÊÕ πı‹ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– „Ê°Á«ÿÙ¥ ∑§Ù ∞∑§ ‹¥’Ë ÷_Ë ∑‘§ ™§¬⁄U ¬¥ÁÄà ◊¥ ⁄UπÊ ¡ÊÃÊ „Ò– πı‹Ÿ ‚ ‹∑§«∏Ë ∑§Ê ÉÊÈ‹Ÿ‡ÊË‹ ÷ʪ ¬ÊŸË ◊¥ •Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ÁŸc∑§·¸áÊ ∑§Ë ß‚ Á∑˝ ÿÊ ∑§Ù ∑§ß¸ ÉÊ¥≈UÙ¥ Ã∑§ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ÃËŸ ‚ ‹∑§⁄U ¬Ê°ø ’Ê⁄U Ã∑§ ŒÈ„⁄UÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ߟ Á¿¬Á≈UÿÙ¥ ≈UÈ∑§«∏Ù¢ ‚ ‹Ê‹ ⁄U¥ª ∑§Ê ¡Ù ÁŸ‚Ê⁄U Á◊‹ÃÊ „Ò ©‚ ÃÊ¡Ë Á¿¬Á≈UÿÙ¥ ¬⁄U «Ê‹Ã •ı⁄U ©’Ê‹Ã „Ò¥– ß‚ ∑§Ê◊ ∑§Ù ©‚ ‚◊ÿ Ã∑§ ŒÈ„⁄UÊÃ „Ò¥ ¡’ Ã∑§ ßÁë¿Ã ‚ÉÊŸÃÊ ∑§Ê ÉÊÙ‹ ÃÒÿÊ⁄U Ÿ„Ë¥ „Ù ¡ÊÃÊ– ª◊¸ ÁŸc∑§·¸ ∑§Ù ◊‹◊‹ ‚ ¿ÊŸ ‹Ã „Ò¥ •ı⁄U ¿ÁŸÃ ∑§Ù Á◊^Ë ∑‘§ ’øŸÙ¥ ◊¥ ©‚ ‚◊ÿ Ã∑§ ªÊ…∏Ê ∑§⁄UÃ „Ò¥ ¡’ Ã∑§ fl„ øÊ‡ÊŸË ∑‘§ ‚◊ÊŸ Ÿ„Ë¥ „Ù ¡ÊÃÊ– ß‚ ¬˝∑§Ê⁄U ‚Ê¥Œ˝ ’ŸÊ∞ „È∞ ÁŸc∑§·¸ ∑§Ù ∆¥«Ê Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U Á» ⁄U ◊„ËŸ ⁄Uà ◊¥ ª…˜…∏ ’ŸÊ∑§⁄U •ÕflÊ Á◊^Ë ∑‘§ ’øŸÙ¥ ¬⁄U ≈UÙ∑§⁄UË ⁄Uπ∑§⁄U ©Ÿ◊¥ ©«∏‹ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– •’ ß‚∑§Ù ≈UÊ≈U ‚ …∑§∑§⁄U ∑§È¿ ‚#Ê„Ù¥ ∑‘§ Á‹∞ ¿Ù«∏ ŒÃ „Ò¥ Á¡‚‚ ∑§àÕÊ •‹ª „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ¡’ ÁŸc∑§·¸ ∑§Ù ≈UÙ∑§⁄UË ◊¥ ⁄UπÊ ¡ÊÃÊ „Ò Ã’ ÉÊÈ‹Ÿ‡ÊË‹ ≈UÒ¥ŸËŸ ’øŸ ◊¥ ¿Ÿ ¡ÊÃË „Ò¥ •ı⁄U •‡ÊÙÁœÃ ∑§àÕÊ ≈UÙ∑§⁄UË ◊¥ ™§¬⁄U ⁄U„ ¡ÊÃÊ „Ò– ¡’ ÁŸc∑§·¸ ⁄Uà ◊¥ ª…∏Ù¥ ◊¥ ÷⁄UÊ ¡ÊÃÊ „Ò ÃÙ ÿ ≈UŸËŸ ⁄Uà ◊¥ ø‹Ë ¡ÊÃË „Ò¥ •ı⁄U ∑§àÕÊ ™§¬⁄U ⁄U„ ¡ÊÃÊ „Ò– ™§¬⁄U ∑§Ë ∆Ù‚ flSÃÈ ∑§Ù ©∆Ê ‹Ã „Ò¥– ©‚ Œ’Ê∑§⁄U Á‚ÁÀ‹ÿÊ° ’ŸÊÃ „Ò¥– ߟ∑§Ù ¿Ù≈UË Á‚ÁÀ‹ÿÙ¥ •ı⁄U •¥Ã ◊¥ Á≈UÁ∑§ÿÙ¥ ∑‘§ M§¬ ◊¥ ∑§Ê≈U ‹Ã „Ò¥– ß‚∑‘§ ’ÊŒ ∑§àÕ ∑‘§ ≈UÈ∑§«∏Ù¥ ∑§Ù ∑§ß¸ ‚#Ê„ Ã∑§ ¿ÊÿÊ ◊¥ ‚ÈπÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ ÷¡Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ‚Íπ ¬«∏ ∑§Ë •¬ˇÊÊ ÃÊ¡ ∑§≈U VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

„È∞ ¬«∏Ù¥ ‚ •Áœ∑§ ∑§àÕÊ Á◊‹ÃÊ „Ò– ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑§Ê ∑§Ê◊ ◊ı‚◊Ë „Ò– ÿ„ fl·¸ ◊¥ ‹ª÷ª {Æ ÁŒŸ ø‹ÃÊ „Ò •ı⁄U •ı‚ß ∞∑§ ÷_Ë ‚ ÃÊ¡ flΡÊÙ¥ ∑§Ê ¬˝ÿÙª ∑§⁄UŸ ‚ wz-xÆ ’Ù⁄UË ∑§àÕÊ Á◊‹ÃÊ „Ò– ∞∑§ ’Ù⁄UË ◊¥ ‹ª÷ª ŒÙ ◊Ÿ ‹ª÷ª |z Á∑§‹Ùª˝Ê◊ ◊Ê‹ „ÙÃÊ „Ò– „‹Ê¢Á∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà Ã⁄Ë∑§ ‚ ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑ Ã⁄Ë∑§ ◊¢ ∑ȧ¿ ∑§Á◊ÿÊ¢ ÷Ë „Ò¢– ß‚ ÁflÁœ ◊¥ ¡Ù ÁR§ÿÊ∞° ∑§Ê◊ ◊¥ ‹Ê߸ ¡ÊÃË „Ò¥, ©Ÿ∑§Ê ∑§Ê⁄UáÊ ∑§àÕÊ ©lÙª ◊ı‚◊Ë ©lÙª ’Ÿ ªÿÊ „Ò– ÿ„ fl·¸ ◊¥ ~Æ ÁŒŸ ‚ •Áœ∑§ Ÿ„Ë¥ ø‹ÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ– ’Ê¡Ê⁄U ∑‘§ ÿÙÇÿ ◊Ê‹ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UŸ ◊¥ ‚’ Á◊‹Ê∑§⁄U ŒÙ ÃËŸ ◊„ËŸ ∑§Ê ‚◊ÿ ‹ª ¡ÊÃÊ „Ò– ÷ËÃ⁄UË ‹∑§«∏Ë ∑§Ê ¡Ù ÁŸc∑§·¸ ÃÒÿÊ⁄U „ÙÃÊ „Ò ©‚◊¥ ¬ÊŸË ∑§Ë ◊ÊòÊÊ •Áœ∑§ „ÙÃË „Ò– ©‚ ‚Ê¥Œ˝ ’ŸÊŸ ∑‘§ Á‹∞ Œ⁄U Ã∑§ ©’Ê‹ŸÊ ¬«∏ÃÊ „Ò Á¡‚‚ ◊Ê‹ ∑§Ê ªÈáÊ π⁄UÊ’ „ÙÃÊ „Ò •ı⁄U ∑Ò§Á≈UøËŸ ∑§Ë ◊ÊòÊÊ ◊¥ ∑§◊Ë •ÊÃË „Ò– •‡ÊÙÁœÃ ∑§àÕ ◊¥ ¬ÿʸ# ¬ÊŸË „ÙÃÊ „Ò •ı⁄U ©‚ ‚ÍπŸ ◊¥ •Áœ∑§ ‚◊ÿ ‹ªÃÊ „Ò– ß‚‚ ∑§àÕ ◊¥ » » Í°Œ ‹ª ¡ÊÃË „Ò ©‚∑§Ê ⁄U¥ª Á’ª«∏ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ◊Ê‹ ÉÊÁ≈UÿÊ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ÁŸc∑§·¸ ∑§Ê ¡Ù ÉÊÈ‹Ÿ‡ÊË‹ •¥‡Ê ⁄Uà ◊¥ ‚Ë¤Ê ¡ÊÃÊ „Ò ©‚◊¥ ∞∑§ ¬ŒÊÕ¸ „ÙÃÊ „Ò ¡Ù ∑§ø ∑§„‹ÊÃÊ „Ò– ∑§ø ∞∑§ ©¬ÿÙªË ¬ŒÊÕ¸ „Ò– ÿ„ ©l٪٥ ◊¥ ∑§Ê◊ •ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ’øÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑§Ë ß‚ ¬È⁄UÊŸË ÁflÁœ ◊¥ ∑§ø ∑§Ù ¬˝Ê# ∑§⁄UŸ ∑§Ê ¬˝ÿ% Ÿ„Ë¥ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ– •’ ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑§Ë ÁflÁœ ◊¢ ∑§Ê»§Ë ‚ÈœÊ⁄ •ÊÿÊ „Ò– ‹Ùª Ÿ∞ Ã⁄Ë∑§ ‚ ß‚ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢–

‚Èœ⁄UË ÁflÁœ ◊¥ πÒ⁄U ∑‘§ ÷ËÃ⁄U ∑§Ë ∑§∆Ù⁄U ‹∑§«∏Ë ∑§Ë ’Ê⁄UË∑§ Á¿¬Á≈UÿÊ° ’ŸÊ߸ ¡ÊÃË „Ò¥ •ı⁄U ©Ÿ∑§Ê ÁŸc∑§·¸ ÃÊ°’ ∑‘§ ¬ÊòÊÙ¥ ◊¥ ÃÒÿÊ⁄U Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– Á¿¬Á≈UÿÊ° ¬ÊòÊ ◊¥ ‚¥¬∑§¸ ◊¥ Ÿ •Ê∞¢ ß‚Á‹∞ ©Ÿ∑§Ù¥ ÃÊ°’ ∑‘§ ÃÊ⁄U ‚ ’Ÿ „È∞ Á¬¥¡«∏Ù¥ ◊¥ ⁄Uπ∑§⁄U ¬ÊòÊ ∑‘§ ÷ËÃ⁄U ‹≈U∑§ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ¬˝àÿ∑§ Á¬¥¡«∏ ◊¥ ‹ª÷ª vv Á∑§‹Ùª˝Ê◊ Á¿¬≈UË ⁄UπË ¡ÊÃË „Ò •ı⁄U ©‚∑§Ù ‹ª÷ª w} Á∑§‹Ùª˝Ê◊ ¬ÊŸË ◊¥ «…∏ ‚ ‹∑§⁄U ŒÙ ÉÊ¥≈U Ã∑§ ÁŸc∑§Á·¸Ã Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÁŸc∑§·¸áÊ ∑§Ë Á∑˝ ÿÊ ∑§Ù w} Á∑§‹Ùª˝Ê◊ ‚Ê» ¬ÊŸË ∑‘§ ‚ÊÕ ‹ª÷ª •ÊœÊ ÉÊ¢≈Ê Ã∑§ ŒÈ„⁄UÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ß‚∑‘§ ’ÊŒ ©‚Ë ¬˝∑§Ê⁄U ÃË‚⁄UË ’Ê⁄U ÷Ë ÁŸc∑§·¸áÊ ∑§Ë Á∑˝ ÿÊ ∑§Ë ¡ÊÃË „Ò– ß‚ •¥ÁÃ◊ ÁŸc∑§·¸ ∑§Ù Ÿß¸ Á¿¬Á≈UÿÙ¥ ∑‘§ ¬„‹ ÁŸc∑§·¸áÊ ∑‘§ Á‹∞ ∑§Ê◊ ◊¥ ‹ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÁflÁ÷ÛÊ ÁŸc∑§·Ù¥¸ ∑§Ù Á◊‹Ê∑§⁄U ÃÊ°’ ∑‘§ πÈ‹ ’øŸ ◊¥ ©‚ ‚◊ÿ Ã∑§ ‚Ê¥Œ˝ ’ŸÊÃ „Ò¥ ¡’ Ã∑§ ÉÊÙ‹ ∑§Ê ÉÊŸàfl v.Æ|-v.vx Ÿ„Ë¥ „Ù ¡ÊÃÊ– ß‚ ∑§Ê◊ ◊¥ ‚ÊœÊ⁄UáÊק ‹ª÷ª ÃËŸ ÉÊ¥≈U ‹ªÃ „Ò¥– ß‚ ‚Ê¥Œ˝ ÁŸc∑§·¸ ∑§Ù ∆¥«Ê „ÙŸ ŒÃ „Ò¥– ÿÁŒ ß‚◊¥ ∑§àÕ ∑‘§ ∑§È¿ ⁄Ufl «Ê‹ ÁŒ∞ ¡ÊÃ „Ò¥ ÃÙ ∑§àÕ ∑‘§ ◊ÁáÊÁ÷à Á∑˝ S≈U‹Êß¡∏ „ÙŸ ∑§Ë Á∑˝ ÿÊ ‡ÊËÉÊ˝ „Ù ¡ÊÃË „Ò– ∑§àÕ ∑‘§ ◊ÁáÊ÷ •‹ª „Ù∑§⁄U Ã‹Ë ¬⁄U ¡◊ ¡ÊÃ „Ò¥ •ı⁄U ™§¬⁄U ∑‘§ ÉÊÙ‹ ◊ÊÃÎàfl ‚ •‹ª ∑§⁄U Á‹∞ ¡ÊÃ „Ò¥– •Êfl‡ÿ∑§ „ÙŸ ¬⁄U ∑§àÕ ∑‘§ ◊ÁáÊ÷Ù¥ ∑§Ë ŒÍ‚⁄UË » ‚‹ ¬˝Ê# ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ ß‚ Œ˝fl ∑§Ù ‚Ê¥Œ˝ ’ŸÊ∑§⁄U Á» ⁄U ¬„‹ ∑§Ë Ã⁄U„ ⁄Ufl ¬˝Ê# Á∑§∞ ¡Ê ‚∑§Ã „Ò¥– ∑§àÕ ∑‘§ •‹ª ÁŸ∑§Ê‹ „È∞ ◊ÁáÊ÷Ù¥ ∑§Ù ¬ÊŸË ◊¥ ‹∑§⁄U „ÊÕ ‚ ø‹Ê∞ ¡ÊŸflÊ‹ Á»∏ À≈U⁄U ¬˝‚ ◊¥ ¿ÊŸ Á‹ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚‚ ◊ÊÃÎàfl ∑§àÕ ‚ •‹ª „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– Á»∏ À≈U⁄U ¬˝‚ ◊¥ ∑§àÕÊ ∑Ò§ŸflÒ‚ ‚ Áø¬∑§ ¡ÊÃÊ „Ò– ©‚ ∑Ò§ŸflÒ‚ ¬⁄U ‚ S≈UŸ‹‚ ßS¬Êà ÿÊ ÁŸ∑‘§‹ ∑§Ë πÈ⁄UÁøÿÙ¥ mÊ⁄UÊ πÈ⁄UøÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ‹∑§«∏Ë ∑‘§ „àÕ ‚ ø‹ÊŸ flÊ‹ SÄUM§¬˝‚ ◊¥ Œ’Ê∑§⁄U ÿÕÊ‚¥÷fl •Áœ∑§ ‚ •Áœ∑§ ¬ÊŸË ÁŸ∑§Ê‹ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§àÕ ∑§Ë Á‚‹ ∑§Ù „ÊÕ ‚ flÊ¥Á¿Ã •Ê∑§Ê⁄U ∑§Ë ¿Ù≈UË Á≈UÁ∑§ÿÙ¥ ◊¥ ∑§Ê≈U ‹Ã „Ò¥ •ı⁄U ߟ Á≈UÁ∑§ÿÙ¥ ∑§Ù ÃÊ⁄UÙ¥ ∑§Ë ¡Ê‹Ë ∑§Ë •ÊÀ◊ÊÁ⁄UÿÙ¥ ◊¥ ¿ÊÿÊ ◊¥ ‚ÍπŸ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ߟ Á≈UÁ∑§ÿÙ¥ ∑§Ù πÈ‹Ë œÍ¬ ◊¥ ‚ÈπÊŸÊ ∆Ë∑§ Ÿ„Ë¥ „ÙÃÊ– ß‚‚ ∑Ò§Á≈UøËŸ ∑§Ù „ÊÁŸ ¬„È°øÃË „Ò fl„ ÁflÁë¿ÛÊ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ©‚∑§Ê ⁄U¥ª ª„⁄UÊ ¬«∏ ¡ÊÃÊ „Ò– ¿ÊÿÊ ◊¥ ‚ÈπÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ Á≈UÁ∑§ÿÙ¥ ∑§Ù •¥ÁÃ◊ M§‚ ∞∑§ ª◊¸-„flÊ-¬≈UË ◊¥ yÆ ‚¥ ¬⁄U ‚ÈπÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚ ¬≈UË ∑§Ù ª◊¸ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ fl ’∑§Ê⁄U ªÒ‚¥ ∑§Ê◊ ◊¥ ‹Ê߸ ¡ÊÃË „Ò¥ ¡Ù ÁŸ‚Ê⁄U∑§ ¬ÊòÊÙ¥ •ı⁄U ‚Ê¥Œ˝áÊ ∑§Ë ∑§«∏ÊÁ„ÿÙ¥ ∑‘§ øÍÀ„Ù¥ ‚ •ÊÃË „Ò¥– ß‚ ⁄UËÁà ‚ ◊Ê‹ ∑§Ê ∞∑§ ÉÊÊŸ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UŸ ◊¥ ‹ª÷ª ∞∑§ ‚#Ê„ ∑§Ê ‚◊ÿ ‹ªÃÊ „Ò– ∑§àÕ ∑§Ù ŒÈ’Ê⁄UÊ ◊ÁáÊ÷Ë∑§Îà ∑§⁄UŸ ∑‘§ ’ÊŒ ¡Ù ◊ÊÃÎŒ˝fl ’øÃÊ „Ò ©‚∑§Ù ÃÊ°’ ∑§Ë πÈ‹Ë ∑§«∏Ê„Ë ◊¥ ßë¿ÊŸÈ‚Ê⁄U ªÊ…∏Ê ∑§⁄U Á‹ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á» ⁄U ß‚ ‚Ê¥Œ˝ Ã⁄U‹

dRFkk m|ksx

·¤ˆÍð ·¤è ×梻

¥æÁ Öè ÂéÚæÙè çßçÏ âð ÕÙæØæ Áæ Úãæ ãñ ·¤ˆÍæ

∑§Ù ‹∑§«∏Ë ∑‘§ øıπ≈UÙ¥ ◊¥ ÷⁄U ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚‚ ¡Ù ¬ŒÊÕ¸ Á◊‹ÃÊ „Ò fl„ ∑§ø ∑§„‹ÊÃÊ „Ò– ∑§ø ∑§àÕÊ ©lÙª ∑§Ê ©¬¡Êà „Ò– ß‚ ÁflÁœ ‚ ∑§àÕÊ ‡ÊËÉÊ˝ ÃÒÿÊ⁄U „ÙÃÊ „Ò– fl„ ‹∑§«∏Ë ◊¥ ‚ ¬ÿʸ# ◊ÊòÊÊ ◊¥ ÷‹Ë ¬˝∑§Ê⁄U ÁŸ∑§‹ •ÊÃÊ „Ò– ß‚ ‚ ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑§Ê ∑§Ê◊ Á∑§‚Ë ©¬ÿÈÄà SÕÊŸ ¬⁄U ¬Í⁄U fl·¸ ◊¥ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ¬È⁄UÊŸË ÁflÁœ ◊¥ Á◊^Ë „Ê°Á«ÿÙ¥ ∑§Ë ≈UÍ≈U »Í ≈U ‚ ¡Ù „ÊÁŸ „ÙÃË „Ò fl„ ß‚ ÁflÁœ ◊¥ Ÿ„Ë „ÙÃË– ß‚ ÁflÁœ ‚ ¡Ù ∑§àÕÊ ÃÒÿÊ⁄U „ÙÃÊ „Ò fl„ ¬È⁄UÊŸË ⁄UËÁà ‚ ÃÒÿÊ⁄U Á∑§∞ ª∞ ∑§àÕ ∑§Ë •¬ˇÊÊ „À∑§Ê „ÙÃÊ „Ò ©‚∑§Ê ⁄U¥ª •ı⁄U SflÊŒ ’Á…∏ÿÊ „ÙÃÊ „Ò •ı⁄U ©‚◊¥ ∑Ò§Á≈UøËŸ ∑§Ê •¥‡Ê {z-|Æ ¬˝ÁÇÊà „ÙÃÊ „Ò– ’«∏ ¬Ò◊ÊŸ ¬⁄U ∑§àÕÊ ÁŸ∑§Ê‹Ÿ ∑§Ë ÁflÁœ ◊Ù≈U Ãı⁄U ‚ flÒ‚ „Ë „ÙÃË „Ò ¡Ò‚Ë ¿Ù≈U ¬Ò◊ÊŸ ¬⁄U ∑§Ê◊ ◊¥ ‹Ê߸ ¡ÊÃË „Ò– •¥Ã⁄U ß‚ ’Êà ∑§Ê „Ò Á∑§ ’«∏ ∑§Ê⁄UπÊŸÙ¥ ◊¥ ÿÊ¥ÁòÊ∑§ ‚ÊœŸ ∑§Ê◊ ◊¥ ‹Ê∞ ¡ÊÃ „Ò¥– ’«∏-’«∏ ‹_Ù¥ ∑§Ù ‡ÊÁÄà ‚ ø‹Ÿ flÊ‹Ë ◊‡ÊËŸÙ¥ mÊ⁄UÊ ∑§Ê≈U∑§⁄U Á¿¬Á≈UÿÊ° ’ŸÊ߸ ¡ÊÃË „Ò¥ •ı⁄U ©Ÿ∑§Ù ÃÊ°’ ∑‘§ •ÊÚ≈UÙÄU‹≈ ◊¥ „À∑‘§ ‚ Œ’Êfl ∑‘§ ŸËø ÁŸc∑§Á·¸Ã Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÁŸc∑§·¸ ∑§Ù ÁŸflʸà flÒ∑È •◊ ◊¥ ‚Ê¥ÁŒ˝Ã ∑§⁄U∑‘§ ‹ª÷ª ∞∑§ ‚#Ê„ Ã∑§ ∆¥«Ë ≈U¥Á∑§ÿÙ¥ ◊¥ ⁄UπÃ „Ò¥– ß‚‚ ∑§àÕ ∑‘§ ⁄Ufl ’Ÿ∑§⁄U •‹ª „Ù ¡ÊÃ „Ò¥– ß‚∑§Ù Á»∏ À≈U⁄U ¬˝‚Ù¥ ◊¥ ¿ÊŸ ‹Ã „Ò¥– Á» ⁄U Á‚ÁÀ‹ÿÙ¥ •ı⁄U flªÊ¸∑§Ê⁄U Á≈UÁ∑§ÿÙ¥ ◊¥ ∑§Ê≈U∑§⁄U ∞‚ ∑§◊⁄UÙ¥ ◊¥ ‚ÈπÊÃ „Ò¥ Á¡ã„¥ ª◊¸ „flÊ ‚ ª⁄U◊ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÁŸc∑§Á·¸Ã ‹∑§«∏Ë ∑‘§ ’Ù¤Ê ¬⁄U ∑§àÕ ∑§Ë ¬˝ÊÁ# y ‚ y.z ¬˝ÁÇÊà „ÙÃË „Ò– ◊ÊÃÎàfl ∑§Ù ‚Ê¥ÁŒ˝Ã ∑§⁄U∑‘§ ‹∑§«∏Ë ∑‘§ øıπ≈UÙ¥ ◊¥ «Ê‹ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ©‚∑‘§ ∆¥«Ê „ÙŸ ¬⁄U ÿ„Ê° ∑§ø ¡◊ ¡ÊÃÊ „Ò– ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ Á’∑§ŸflÊ‹ ‚ÊœÊ⁄UáÊ ∑§àÕ ◊¥ ’„Èà Á◊‹Êfl≈U „ÙÃË „Ò– ⁄Uà Á◊^Ë •ı⁄U ⁄UÊπ ÃÙ ©‚◊¥ Á◊‹Ë „Ë ⁄U„ÃË „Ò ßŸ∑‘§ •‹Êflʧ∑§àÕ ∑§Ê ’Ù¤Ê ’…∏ÊŸ ∑‘§ Á‹∞ øËŸË Á◊^Ë ‚‹π«∏Ë ◊¥«, ªÙ¥Œ, ‹Ê‹ Á◊^Ë •ı⁄U ‹Ù„ ∑‘§ ‹Ê‹ •ÊÄU‚Êß« ∑‘§ ‚◊ÊŸ ⁄U¥ªŒÊ⁄U ¬ŒÊÕ¸ ◊Ÿ◊ÊŸ …¥ª ‚ Á◊‹Ê∞ ¡ÊÃ „Ò¥– ‚„Ë ∑§àÕ ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ¬⁄π ∑§⁄ŸË „Ò Ã٠ߟ ’ÊÃÙ¢ ∑§Ê äÿÊŸ ⁄πŸÊ øÊÁ„∞ß‚∑§Ê ⁄U¥ª „À∑§Ê ∑§àÕ߸ „ÙŸÊ øÊÁ„∞– ‚ÊÕ „Ë ÃÙ«∏Ÿ ¬⁄U ’„Èà „À∑‘§ ∑§àÕ߸ ⁄U¥ª ∑‘§ ⁄UflŒÊ⁄U ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ë ’„Èà ‚ Ÿã„-Ÿã„¥ ¿ŒÙ¥flÊ‹Ë ’ŸÊfl≈U ÁŒπÊ߸ Œ– ‚͡◊Œ‡Ê˸ ∑‘§ ŸËø ¡’ ◊Ê‹ ∑§Ù ÕÙ«∏ ‚ ¬ÊŸË ◊¥ ÉÊÙ‹Ê ¡Ê∞ ÃÙ ©‚◊¥ S¬C M§¬ ‚ ‚È߸ ∑§Ë •Ê∑§ÎÁà ∑‘§ ⁄Ufl ◊ÁáÊ÷ ÁŒπÊ߸ Œ¥– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§ ◊Ê‹ πı‹Ã ¬ÊŸË ◊¥ ¬ÍáʸÃÿÊ ÉÊÈ‹ ¡Ê∞ •ı⁄U ÉÊÙ‹ ∆¥«Ê „ÙŸ ¬⁄U ⁄UflŒÊ⁄U M§¬ ◊¥ ¡◊ ¡Ê∞– ¡’ ©‚ „Êß«˛ÙÄU‹ÙÁ⁄U∑§ ∞Á‚« •ı⁄U ¬Ù≈UÒ¥Á‡Êÿ◊ ÄU‹Ù⁄U≈U ∑‘§ •ÊÁœÄUÿ ‚ ©¬øÊÁ⁄Uà Á∑§ÿÊ ¡Ê∞ Ã’ ∞∑§ ÄU‹Ù⁄UËŸË∑§Îà ¬˝ÁÃSÕʬŸ-¬ŒÊÕ¸ Á◊‹ Á¡‚∑§Ê ⁄U¥ª ‚ÙÁ«ÿ◊ ‚À»∏ Êß« Á◊‹ÊŸ ¬⁄U ’Ò¥ªŸË ‹Ê‹ „Ù ¡Ê∞– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑§Ë ¬È⁄UÊŸË Œ‡ÊË ÁflÁœ ◊¥ ∑§ø ¬˝Ê# Ÿ„Ë¥ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ– ‚Èœ⁄UË ÁflÁœ ◊¥ ∑§ø ©¬‹éœ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ©‚∑§Ë ◊ÊòÊÊ ∑§àÕ ∑§Ë ◊ÊòÊÊ ◊¥ w.w ªÈŸË „ÙÃË „Ò– ∑§àÕÊ ’ŸÊŸ ∑‘§ ‚÷Ë ‚¥ªÁ∆à ∑§Ê⁄UπÊŸÙ¥ ◊¥ ∑§ø ÃÒÿÊ⁄U Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚∑§Ë ◊ÊòÊÊ y.z „¡Ê⁄U ≈UŸ ¬˝Áà fl·¸ „ÙÃË „Ò– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ •Ê∑‘§‡ÊÊ ∑Ò§Á≈UøÍ ∑‘§ •ÁÃÁ⁄UÄà Á‚ÁÄ∑§◊, Ã⁄UÊ߸, ’¥ªÊ‹, •‚◊ •ı⁄U ∑§È¿ ‚Ë◊Ê Ã∑§ ◊Ò‚Í⁄U ÃÕÊ ŸË‹ÁªÁ⁄U ◊¥ πÒ⁄U ∑§Ë ∞∑§ Á∑§S◊ Á◊‹ÃË „Ò ¡Ù ∑Ò§Á≈UøÈ•Êß«Ë¡∏ ∑§„‹ÊÃË „Ò– ß‚‚ ’◊ʸ ◊¥ ∑§ø ÁŸ∑§Ê‹Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ÿ„ ∑§ø ¬ªÍ ∑§ø ∑‘§ ŸÊ◊ ‚ Á’∑§ÃÊ „Ò– πÒ⁄U ∑§Ë ÃË‚⁄UË Á∑§S◊ ‚È¥Œ⁄UÊ ÿÊ ‹Ê‹ πÒ⁄U ∑§„‹ÊÃË „Ò– ‹Ê‹ πÒ⁄U ∑‘§ flÎˇÊ ŒÁˇÊáÊ •ı⁄U ¬Á‡ø◊ ÷Ê⁄Uà ◊¥ ŒÍ⁄-ŒÍ⁄U Á’π⁄U „È∞ ¬Ê∞ ¡ÊÃ „Ò¥– ߟ flΡÊÙ¥ ∑‘§ ŒÁˇÊáÊ ◊¥ ∑§ø ÿÊ ‡ÿÊ◊‹ ∑§àÕÊ ÃÒÿÊ⁄U Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§ø ¿Ù≈U ÉÊŸÊ∑§Ê⁄U ≈UÈ∑§«∏Ù¥ ◊¥ Á’∑§ÃÊ „Ò– ߟ ≈UÈ∑§«∏Ù¥ ∑§Ê ⁄U¥ª ‹Ù„ ∑‘§ ¡¥ª ∑‘§ ‚◊ÊŸ ∑§àÕ߸ ÿÊ œÈ°œ‹Ê ŸÊ⁄U¥ªË „ÙÃÊ „Ò– VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

79

80

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

81

fofo/k

·¤§ü çãÚô§Ùô¢ ·¤ô ãñ S×ôç·¢¤» ·¤è ÜÌ » À◊ »Ò§‡ÊŸ ◊¥ •Á÷ŸòÊË ∑§¥ªŸÊ ⁄UŸıà Ÿ ∞∑§ ◊ÊÚ«‹ ∑§Ê ⁄UÙ‹ •ŒÊ Á∑§ÿÊ ÕÊ ¡ÙÁ∑§ Ÿ‡Ê ∑§Ë ‹Ã ◊¥ «Í’Ë „È߸ ÕË ‹Á∑§Ÿ ß‚ ’Êà Á∑§ ¡ÊŸ∑§Ê⁄UË ∑§Ê» Ë ∑§◊ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù „Ò Á∑§ ∑§¥ªŸÊ •‚‹ Á¡¥ŒªË ◊¥ ÁŸ⁄U¥Ã⁄U œÍ◊˝¬ÊŸ ∑§⁄UŸ ∑§Ê ‡Êı∑§ ⁄UπÃË „Ò– ’ÊÚ‹ËflÈ« ∑§ „Ë⁄Ù-Á„⁄Ùߟ •Ä‚⁄ S◊ÙÁ∑¢§ª ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ‚ÈÁπ¸ÿÙ¢ ◊¢ ’Ÿ ⁄„Ã „Ò¢– ∑§÷Ë ∑§Ù߸ ‚Êfl¸¡ÁŸ∑§ ¡ª„ ¬⁄ Á‚ª⁄≈ ¬ËÃ „È∞ ¬∑§«∏UÊ ¡ÊÃÊ „Ò ÃÙ ∑§Ù߸ S◊ÙÁ∑¢§ª ∑§Ë ‹Ã ¿Ù«∏UŸ ∑§Ë ÉÊÙ·áÊÊ ∑§⁄ ‚ÈÁπ¸ÿÊ¢ ’≈Ù⁄ÃÊ „Ò– ’Ê‹ËflÈ« ◊¥ ∞‚Ë ∑§ß¸ •Á÷ŸÁòÊÿÙ¥ „Ò Á¡ã„ Á» À◊Ù¥ ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ¬ËÃ ŒπÊ ªÿÊ „Ò ‹Á∑§Ÿ ߟ◊ ‚ ∑§È¿ „‚ËŸÊ∞¥ ∞‚Ë ˛„Ò¥ ¡ÙÁ∑§ Á⁄Uÿ‹ ‹Êß» ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ¿Ù«∏Ÿ ◊¥ ŸÊ∑§Ê◊ ⁄U„ ªß¸– •Êß∞ «Ê‹Ã „Ò¥ ∞∑§ Ÿ¡∏⁄U ©Ÿ •Á÷ŸÁòÊÿÙ¥ ¬⁄U Á¡Ÿ∑§Ë Á¡¥ŒªË ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ∞∑§ ‹Ã ‚Ë ’Ÿ ªß¸ „Ò– ß‚◊¥ éÿÍ≈UË ÄflËŸ ‚ÈÁc◊ÃÊ ‚Ÿ ∑§Ù ∑§ß¸ ’Ê⁄U ‚Êfl¸¡ÁŸ∑§ SÕÊŸÙ¥ ¬⁄U Á‚ª⁄U≈U ¬ËÃ ŒπÊ ªÿÊ „Ò– ß‚ ’Ê⁄U ◊¥ ‚ÈÁc◊ÃÊ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ©ã„Ù¥Ÿ ß‚ ¡ËflŸ ‡ÊÒ‹Ë ∑§Ù øÈŸÊ „Ò •ı⁄U •ı⁄U •ª⁄U ∑§÷Ë ‹ªÊ Á∑§ ’Œ‹ŸÊ øÊÁ„∞ ÃÙ ’Œ‹ Œ¥ªË–

ÁŸŒ¸‡Ê∑§ •ÁŒàÿ øÙ¬«∏Ê ∑§Ë ¬%Ë •Á÷ŸòÊË ⁄UÊŸË ◊Èπ¡Ë¸ ∞∑§ ÁŒŸ ÷Ë Á’ŸÊ Á‚ª⁄U≈U ¬Ë∞ Ÿ„Ë¥ ⁄U„ÃË– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥ ⁄UÊŸË ∑§Ë ß‚ Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸ ∑§Ë ‹Ã ∑§Ù ©Ÿ∑‘§ ¬Á⁄UflÊ⁄U Ÿ ∑§ß¸ ’Ê⁄U ¿È«∏flÊŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ÷Ë ∑§Ë– Á¡‚∑‘§ ø‹Ã ⁄UÊŸË ∑§Ë ∑§ß¸ ’Ê⁄U •¬Ÿ ¬Á⁄UflÊ⁄U ‚ ’„‚ ÷Ë „È߸ „Ò– ’ÃÊ Œ¥ Á∑§ ß‚ ’Êà ∑§Ê Á¡∑˝§ ⁄UÊŸË Ÿ πÈŒ ∞∑§ ߥ≈U⁄U√ÿÍ ∑‘§ Œı⁄UÊŸ Á∑§ÿÊ ÕÊ– Á» À◊ »Ò§‡ÊŸ ◊¥ •Á÷ŸòÊË ∑§¥ªŸÊ ⁄UŸıà Ÿ ∞∑§ ◊ÊÚ«‹ ∑§Ê ⁄UÙ‹ •ŒÊ Á∑§ÿÊ ÕÊ ¡ÙÁ∑§ Ÿ‡Ê ∑§Ë ‹Ã ◊¥ «Í’Ë „È߸ ÕË ‹Á∑§Ÿ ß‚ ’Êà Á∑§ ¡ÊŸ∑§Ê⁄UË ∑§Ê» Ë ∑§◊ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù „Ò Á∑§ ∑§¥ªŸÊ •‚‹ Á¡¥ŒªË ◊¥ ÁŸ⁄U¥Ã⁄U œÍ◊˝¬ÊŸ ∑§⁄UŸ ∑§Ê ‡Êı∑§ ⁄UπÃË „Ò– fl„Ë¥ •Á÷ŸòÊË ∑§Ù¥∑§áÊÊ ÷Ë Á⁄Uÿ‹ ‹Êß» ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ¬ËÃË „Ò– ∞∑§ ߥ≈U⁄U√ÿÍ ◊¥ ∑§Ù¥∑§áÊÊ Ÿ ’ÃÊÿÊ ÕÊ Á∑§ ¡’ fl ¬˝ÇŸ¥≈U ÕË ÃÙ ©Ÿ∑‘§ Á‹∞ Á‚ª⁄U≈U ‚ ŒÍ⁄U ⁄U„ŸÊ ¬ËŸÊ ∑§Ê» Ë ◊ÈÁ‡∑§‹ ÕÊ– „Ê‹ „Ë ◊¥ ∑Ò§¥‚⁄U ‚ ¡¥ª ¡Ëà øÈ∑§Ë ∞ÄU≈˛Ò‚ ◊ŸË·Ê ∑§Ù⁄U‹Ê ÷Ë ¬„‹ ÁŸ⁄U¥Ã⁄U œÍ◊¬ÊŸ ∑§⁄UÃË ÕË– •¬ŸË ‡ÊÊŒË ∑‘§ ÁŒŸ ÷Ë ◊ŸË·Ê ∑§Ù ‡ÊÊŒË ∑‘§ ¡Ù«∏ ◊¥ ŒÙSÃÙ¥ ∑‘§ ‚ÊÕ Á‚ª⁄U≈U ¬ËÃ ŒπÊ ªÿÊ ÕÊ– ߟ∑§ •‹ÊflÊ ÷Ë ∑§ß¸ Á„⁄Ùߟ¢ „Ò¢ ¡Ù Á‚ª⁄≈ ¬ËÃË „Ò¢– 82

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

◊

„Ê⁄Êc≈˛ ◊¢ ¡’ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ ÃÙ ¡⁄Ê ÷Ë „‹ø‹ Ÿ„Ë¥§ „È߸, ‹Á∑§Ÿ ∑§⁄‹ ◊¢ ‡Ê⁄Ê’ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§Ë π’⁄¢ •ÊŸ ∑§ ’ÊŒ øÊ⁄Ù Ã⁄»§ „¢ªÊ◊Ê π«∏UÊ „Ù ªÿÊ „Ò– ∑§⁄‹ ∑‘§ ◊ÈÅÿ◊¥òÊË •Ù◊Ÿ øÊ¥«Ë •¬Ÿ »Ò§‚‹ ‚ ¬Ë¿ „≈Ÿ ∑§Ù ÃÒÿÊ⁄ Ÿ„Ë¥§ „Ò¢– ©ã„Ù¢Ÿ ÿ„ S¬C ∑§⁄U ÁŒÿÊ Á∑§ ©Ÿ∑§Ë ‚⁄U∑§Ê⁄U Á‚»¸ ¬Ê¥ø Á‚ÃÊ⁄UÊ „Ù≈U‹Ù¥ ∑§Ù ’Ê⁄U ∑§Ê ‹Êß‚¥‚ ŒŸ ∑§Ë Ÿß¸ ‡Ê⁄UÊ’ ŸËÁà ¬⁄U ∑§Œ◊ flʬ‚ Ÿ„Ë¥ ‹ªË– ÿ„ ∑§Œ◊ ⁄UÊíÿ ◊¥ •ÊªÊ◊Ë Œ‚ ‚Ê‹Ù¥ ◊¥ ‡Ê⁄UÊ’ ¬⁄U ¬Íáʸ ¬˝ÁÃ’¥œ ‹ªÊŸ ∑§Ë ÁŒ‡ÊÊ ◊¥ ©∆ÊÿÊ ªÿÊ „Ò– ∑Ò Á’Ÿ≈U ∑§Ë ’Ò∆∑§ ∑‘§ ’ÊŒ ß‚ ‚¥’¥œ ◊¥ ‚flÊ‹Ù¥ ∑‘§ ¡flÊ’ ŒÃ „È∞ øÊ¥«Ë Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ß‚ ‚¥Œ÷¸ ◊¥ »Ò§‚‹Ê ¡ÀŒ’Ê¡Ë ◊¥ Ÿ„Ë¥ Á‹ÿÊ ªÿÊ •ı⁄U ß‚¬⁄U ‹ª÷ª ¬Ê¥ø ◊Ê„ Ã∑§ øøʸ ∑§Ë ªß¸– Ÿß¸ ŸËÁà ∑‘§ ∑§Ê⁄UáÊ ⁄UÊíÿ ∑‘§ π¡ÊŸ ∑§Ù „ÙŸ flÊ‹ ⁄UÊ¡Sfl ÉÊÊ≈U ∑‘§ ◊Èg ¬⁄U øÊ¥«Ë Ÿ ∑§„Ê ◊Ò¥ ‹ª÷ª ‚Êà „¡Ê⁄U ∑§⁄UÙ«∏ M§¬ÿ ∑‘§ ⁄UÊ¡Sfl ÉÊÊ≈U ∑§Ù „À∑‘§ Ãı⁄U ¬⁄U Ÿ„Ë¥ ‹ ⁄U„Ê– „Ê‹Ê¥Á∑§ ‡Ê⁄UÊ’ ¬ËŸ ‚ ‚◊Ê¡ ∑§Ù „ÙŸ flÊ‹Ê ŸÈ∑§‚ÊŸ •ı⁄U ©‚◊¥ •ÊŸ flÊ‹ ŒÙ· ⁄UÊíÿ mÊ⁄UÊ ∑§◊Ê∞ ¡ÊŸ flÊ‹ ⁄UÊ¡Sfl ‚ ∑§„Ë¥ íÿÊŒÊ „Ò– ∑Ò§§Á’Ÿ≈U Ÿ ⁄UÊíÿ ∑‘§ ©Ÿ yvw ‡Ê⁄UÊ’πÊŸÙ¥ ∑‘§ ¬˝àÿ∑§ ∑§◊¸øÊ⁄UË ∑§Ù •ÙáÊ◊ àÿÙ„Ê⁄U ÷ûÊ ∑‘§ M§¬ ◊¥ ¬Ê¥ø „¡Ê⁄U M§¬∞ ŒŸ ∑§Ê ÷Ë »Ò§‚‹Ê Á∑§ÿÊ „Ò, ¡Ù ’¥Œ Á∑§∞ ¡Ê øÈ∑‘§ „Ò¥– ߟ ‡Ê⁄U Ê ’πÊŸÙ¥ ◊ ¥ ∑§È ‹ |y{| ∑§◊¸øÊ⁄UË ∑§Êÿ¸⁄Uà Õ– ∑§⁄‹ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ß‚ »Ò§‚‹ ∑§ ’ÊŒ Ã∑¸§ ÁŒÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò Á∑§ ß‚‚ ≈ÍÁ⁄Ö◊ √ÿfl‚Êÿ ∑§Ù ŸÈ∑§‚ÊŸ „٪ʖ •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ß‚ ¬˝øÊ⁄ ◊¢ fl ‹Ùª ÷Ë ‡ÊÊÁ◊‹ „Ò¢, ¡Ù ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ Áπ‹Ê»§ ¬˝øÊ⁄ ∑§⁄ ⁄„ Õ– ◊ËÁ«ÿÊ ◊¢ •Ê ⁄„Ë π’⁄Ù¢ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ üÊË‹¥∑§Ê ◊¥ ∑§È¿ ‹Ùª ß‚ ’Êà ‚ ∑§Ê» Ë πÈ‡Ê „Ò¥ Á∑§ ∑‘§⁄U‹ ‚⁄U∑§Ê⁄U •¬Ÿ ÿ„Ê¥ ∞À∑§ÊÚ„ÊÚ‹ ¬⁄U ¬Ê’¥ŒË ‹ªÊ ⁄U„Ë „Ò, „Ê‹Ê¥Á∑§ ©Ÿ∑§Ë πȇÊË ∑§Ë fl¡„ ÿ„ Ÿ„Ë¥ „Ò Á∑§ ß‚ ⁄Ù∑§ ‚ •ı‚à ◊‹ÿÊ‹Ë ∑§Ë ‚„à ◊¥ ‚ÈœÊ⁄U „ÙªÊ ’ÁÀ∑§ ©Ÿ∑‘§ πÈ‡Ê „ÙŸ ∑§Ê ∑§Ê⁄UáÊ ÿ„ „Ò Á∑§ ’„Œ •Ê∑§·¸∑§ ∑§ÊÚã»˝¥ ‚ Á’¡Ÿ‚ ∑‘§⁄U‹ ‚ ©Ÿ∑‘§ Œ‡Ê ◊¥ Á‡Êç≈U „Ù ‚∑§ÃÊ „Ò– ÿ„ Á’¡Ÿ‚ Á‡Êç≈U „Ù∑§⁄U ’Ê‹Ë ÷Ë ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– øøʸ „Ò Á∑§ ⁄UÙ‹ÄU‚ Ÿfl¥’⁄U ◊¥ ¬˝SÃÊÁflà Á≈˛¬ ∑§Ù ŒÍ‚⁄UË ¡ª„ Á‡Êç≈U ∑§⁄UŸ ¬⁄U ÁfløÊ⁄U ∑§⁄U ⁄U„Ë „Ò– ∑§È¿ ∞ÁS≈U◊≈U˜‚ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∞À∑§ÊÚ„ÊÚ‹ ¬⁄U ’ÒŸ ‹ªŸ ‚ ∑‘§⁄U‹ ◊¥ ≈UÍÁ⁄U¡◊ ∑§⁄UË’ •ÊœÊ ÉÊ≈U ‚∑§ÃÊ „Ò– ‚Ë¡Ë∞ø •Õ¸ ª˝È¬ ∑‘§ ◊ÒŸÁ¡¥ª «Êÿ⁄UÄU≈U⁄U ¡Ù‚ «ÙÁ◊ÁŸ∑§ •ı⁄U ∑‘§⁄U‹ ∑§Ù ≈UÍÁ⁄U¡◊ «ÁS≈UŸ‡ÊŸ ∑‘§ Ãı⁄U ¬⁄U SÕÊÁ¬Ã ∑§⁄UŸ ◊¥ •„◊ ⁄UÙ‹ ÁŸ÷ÊŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ •ÄU≈UÍ’⁄U ‚ ‡ÊÈM§ „Ù∑§⁄U ◊Êø¸ Ã∑§ ø‹Ÿ flÊ‹ ¬Ë∑§ Áfl¥≈U⁄U ‚Ë¡Ÿ ∑‘§ Œı⁄UÊŸ Á’¡Ÿ‚ ∑§⁄UË’ yÆ » Ë‚ŒË ÉÊ≈U ‚∑§ÃÊ „Ò– Á» ‹„Ê‹ ∑‘§⁄U‹ ∑‘§ ≈UÍÁ⁄U¡◊ Á’¡Ÿ‚ ◊¥ Áª⁄UÊfl≈U ∑‘§ ‚¥∑‘§Ã ÁŒπŸ ‹ª „Ò¥– ‹Ç¡⁄UË flÊÚø ◊∑§⁄U ⁄UÙ‹ÄU‚ Ÿ ŒÈÁŸÿÊ ∑‘§ •‹ª-•‹ª ∑§ÙŸÙ¥ ‚ •ÊŸ flÊ‹ •¬Ÿ ≈UÊÚ¬ ∞Ç¡ÄUÿÍÁ≈U√‚ ∑‘§ Á‹∞ » Ù⁄U S≈UÊ⁄U ‚Ë¡Ë∞ø ¬˝ÊÚ¬≈U˸¡ ◊¥ M§ê‚ ’È∑§ ∑§⁄UÊ∞ „Ò¥– ‹Á∑§Ÿ ߟ ‚÷Ë »Ù⁄U S≈UÊ⁄U „Ù≈UÀ‚ ∑§Ê ’Ê⁄U ‹Êß‚¥‚ vw Á‚Ã¥’⁄U ∑§Ù πà◊ „Ù ¡Ê∞ªÊ∞ ÄUÿÙ¥Á∑§ ÿ „Ù≈UÀ‚ » Êßfl S≈UÊ⁄U Ÿ„Ë¥ „Ò¥– Œ‡Ê ∑§Ë ∞∑§ ∞ª˝Ë∑§Àø⁄U ◊‡ÊËã‚ ◊ÒãÿȻҧÄø⁄U⁄U ß‚ Áfl¥≈U⁄U ‚Ë¡Ÿ ◊¥ •¬Ÿ ≈UÊÚ¬ }ÆÆ «Ë‹‚¸ ∑§Ù ∑§È◊Ê⁄U∑§Ù◊ •ı⁄U ◊ÛÊÊ⁄U ∑‘§ Á≈˛¬ ¬⁄U ‹ÊŸ flÊ‹Ë ÕË ‹Á∑§Ÿ •’ ∑§¥¬ŸË Ÿ •¬ŸË ß‚ ÿÙ¡ŸÊ ∑§Ù ∆¥« ’SÃ ◊¥ «Ê‹ ÁŒÿÊ „Ò– ß‚∑‘§ •‹ÊflÊ ‹¥ŒŸ ∑‘§ ∞∑§ •◊Ë⁄U Á’¡Ÿ‚◊ÒŸ ∑§Ë •¬Ÿ ŒÙSÃÙ¥ •ı⁄U ¬Á⁄UflÊ⁄U ∑‘§ ‚ÊÕ ∑‘§⁄U‹ ◊¥ ¡ã◊ÁŒŸ ◊ŸÊŸ ∑§Ë ÿÙ¡ŸÊ ÕË– ’Õ¸« ‚‹’˝‡ÊŸ ∑‘§ Á‹∞ ¬Ê≈U˸ »Ù⁄U S≈UÊ⁄U „Ù≈U‹ ‡éM§Ÿ≈UÊÚŸ ’Ù≈UÿÊ«¸ ◊¥ •ÊÿÙÁ¡Ã „ÙŸË ÕË∞ ‹Á∑§Ÿ ÿ„ „Ù≈U‹ vw Á‚Ã¥’⁄U ∑‘§ ’ÊŒ ∞À∑§ÊÚ„ÊÚ‹ Ÿ„Ë¥ ‚fl¸ ∑§⁄U ¬Ê∞ªÊ– ◊ÈÅÿ ◊¢òÊË Ÿ ww •ªSà ∑§Ù ⁄UÊíÿ ◊¥ ‡Ê⁄UÊ’ ¬⁄U ¬Ê’¥ŒË ‹ªÊŸ ∑§Ë ÉÊÙ·áÊÊ ∑§Ë ÕË– ©Ÿ∑‘§ ß‚ »Ò§‚‹ ∑§Ù ∑‘§⁄U‹ ∑‘§ ¬˝÷Êfl‡ÊÊ‹Ë flªÙ¥¸ ∑‘§ ’Ëø ∑§Ê» Ë ‚⁄UÊ„Ê ªÿÊ– „Ê‹Ê¥Á∑§ „Ù≈U‹ ߥ«S≈˛Ë ‚ ¡È«∏ ‹Ùª ß‚ ◊Ê◊‹ S¬CÃÊ øÊ„Ã „Ò¥– ∞∑§ ∑¢§¬ŸË ∑§ •ÁœÊ∑§Ê⁄Ë ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ •ª⁄U ©ãª¢ ‡Ê⁄UÊ’ ¬⁄UÙ‚Ÿ ∑§Ë ß¡Ê¡Ã Ÿ„Ë¥ Á◊‹ÃË „Ò ÃÙ „◊Ê⁄UË ◊ÈÁ‡∑§‹¥ ∑§Ê» Ë ’…∏ ¡Ê∞¥ªË– ©ã„Ù¢Ÿ Ÿ ¡flÊ’ ŒŸ ∑‘§ Á‹∞ ⁄UÙ‹ÒÄU‚ ‚ ∑§È¿ ÁŒŸÙ¥ ∑§Ê flQ§ ◊Ê¥ªÊ „Ò– ◊Ù„Ÿ Ÿ ’ÃÊÿÊ „◊Ÿ ©Ÿ‚ vz Á‚Ã¥’⁄U Ã∑§ ∑§Ê flQ§ ◊Ê¥ªÊ, ÄUÿÙ¥Á∑§ ∑§Ù߸ „‹ ÁŸ∑§Ê‹Ÿ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§⁄U ⁄U„ „Ò¥– •ª⁄U „◊ ∑§Ù߸ „‹ Ÿ„Ë¥ Œ ¬ÊÃ „Ò¥ ÃÙ ÿ„ Á’¡Ÿ‚ üÊË‹¥∑§Ê ∑§Ù ø‹Ê ¡Ê∞ªÊ–

∑§⁄‹ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ß‚ »Ò§‚‹ ∑§ ’ÊŒ Ã∑¸§ ÁŒÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò Á∑§ ß‚‚ ≈ÍÁ⁄Ö◊ √ÿfl‚Êÿ ∑§Ù ŸÈ∑§‚ÊŸ „٪ʖ

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

jkT;ukek

·ð¤ÚÜ ×ð ¢ àæÚæÕ Õ¢Îè ÂÚ ã¢»æ×æ

83

cktkj gypy

çÎËÜè ×æ·ð¤üÅ çàæ¹Ú ÂÚ çàæ¹Ú ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ˇÊòÊ ◊¢ ÁŒÀ‹Ë ∑§Ë ◊Ê∑§¸≈ ◊¢ ◊Èπ˜ÿ M§¬ ‚ Á‡Êπ⁄ •ı⁄ ÁŒ‹’ʪ ∑§Ê ¡‹flÊ „Ò– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ÁŒÀ‹Ë ◊¢ z M§¬ÿ ∑§Ê ≈˛¢« ’Ÿ ªÿÊ ÕÊ, ∑§ëøÊ ◊Ê‹ ◊„¢ªÊ „Ù ¡ÊŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ Ÿ vÆ M§¬ÿ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø ÁŸ∑ Ê‹ ÁŒÿÊ– ÿ„Ê¢ Á‡Êπ⁄ •ı⁄ ÁŒ‹’ʪ ◊¢ ¡’⁄ŒSà ¬˝Áà S¬œÊ¸ ŒπË ¡Ê ⁄„Ë „Ò– Á‡Êπ⁄ ∑§Ê vÆ M§¬ÿ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø ÷Ë πÍ’ Á’∑§ ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§ ’ÊŒ ÁŒ‹Ê’ʪ ∑§Ë ÁSÕÁà „Ò– ÃË‚⁄ Ÿ¢’⁄ ¬⁄ Áfl◊‹ „Ò, ¡Ù •¬ŸË ⁄çÃÊ⁄ ’…∏ÊŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ◊¢ ‹ªÊ „È•Ê „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ¡’ z M§¬ÿ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø •ÊÿÊ ÕÊ ÃÙ ©‚ ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ¬Ò⁄ ¡◊ÊŸ ◊¢ ÁŒÄ∑§Ã Ÿ„Ë¥§ „È߸ ÕË– •’ vÆ M§¬ÿ flÊ‹ ¬Ê™§ø ∑§Ë Á’∑˝§Ë ∑§Ë Á’∑˝§Ë ÷Ë ‚„¡ …∏¢ª ‚ „Ù ⁄„Ë „Ò– ª˝Ê„∑§ ß‚ πÍ’ ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ß‚ ⁄¢¡ ◊¢ Á‡Êπ⁄ Ÿ ‚÷Ë ©à¬ÊŒÙ¢ ‚ ’…∏à ’ŸÊ ⁄πË „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ vÆ M§¬∞ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ •ı⁄ ª˝Ê„∑§ ŒÙŸÙ¢ ∑§ Á‹∞ »§Ê∞Œ◊¢Œ „Ò– ª˝„Ê∑§Ù¢ ∑§Ù ∞∑§ ¬Ê™§ø ◊¢ ∑§ß¸ πÈ⁄Ê∑§ Á◊‹ ¡ÊÃË „Ò, ¡’Á∑§ ∑¢§¬ŸË ∑§Ù ÷Ë ß‚‚ »§Ê∞ŒÊ „Ù ⁄„Ê U„Ò– çÂýç×Ø× ×ð¢ ÚÁÙ転Ïæ ¥ÃßÜ Á¬˝Á◊ÿ◊ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ◊¢ ⁄¡ŸËª¢œÊ Ÿ¢’⁄ ¬⁄ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– ß‚∑§ ’ÊŒ ¬ÊŸ ’„Ê⁄ ∑§Ê Ÿ¢’⁄ „Ò– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ⁄¡ŸËª¢œÊ Ÿ •¬ŸË ∑§Ë◊Ã¢ ’…∏Ê߸ ÕË, ß‚∑§ ’Êfl¡ÍŒ ©‚Ë∑§Ë Á’∑˝§Ë ¬⁄ ∑§Ù߸ •‚⁄ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UÊ, ’ÁÀ∑§ ÿ„ ’…∏ „Ë ⁄U„UÊ „UÒ– ß‚‚ ‚Ê»§ „ÙÃÊ „Ò Á∑§ ª˝Ê„∑§ ÄflÁ‹≈Ë ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ©à¬ÊŒ ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¢ ÕÙ«∏UÊ ’„Èà ÖÿÊŒÊ „Ù¢ ©‚ »§∑¸§ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UŸ flÊ‹Ê „Ò– Á»Ì Ùð ÕÙæ§ü ÕÉ¸Ì ¡ŒÊ¸ ∑§Ë ◊Ê∑§¸≈ ¬⁄ Ÿ¡⁄ «Ê‹¢ ÃÙ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ ÁŒÀ‹Ë ◊¢ ’Ê’Ê, ’Ê’Ê vwÆ, ’Ê’Ê v{Æ fl ~Æ Ÿ¢’⁄, ÃÈ‹‚Ë ÆÆ, ⁄%Ê xÆÆ fl {y, fl ÷Ù‹Ê ∑§Ê ◊Ê∑§¸≈ ⁄„Ê „Ò– ‹Á∑§Ÿ ß‚ ‚◊ÿ ¡ªÃ ¡ŒÊ¸ ∑§Ë ⁄çÃÊ⁄ ∑§Ê»§Ë Ã¡ „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ‚ÍòÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ¡ªÃ ∑§Ë Á’∑˝§Ë ∑§⁄Ë’ xÆÆ ªÈŸÊ ’…∏ ªß¸ „Ò– ß‚∑§Ë ∞∑§ ¬˝◊Èπ fl¡„ ÿ„ „Ò Á∑§ ¡ªÃ ‚SÃÊ „ÙŸ ∑§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ SflÊŒ ◊¢ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ê „Ò– ŒÍ‚⁄ ∑¢§¬ŸË ∑§Ë ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ⁄áÊŸËÁà ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë „Ò– ‚ÊÕ „Ë ∞∑§ ’Êà ÿ„ U÷Ë „Ò Á∑§ ¡’ ‚÷Ë ©à¬ÊŒ ’¡≈ ∑§ ‚◊ÿ •¬ŸË ∑§Ë◊à ’…∏Ê ⁄„ 84

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

Õ ÃÙ ¡ªÃ ∑§Ê ŒÊ◊ ÁSÕ⁄ ⁄„Ê– ¬ÊŸ ‡Êʬ •ÙŸ‚¸ Ÿ ÷Ë ß‚∑§Ê πÍ’ ßSÃ◊Ê‹ Á∑§ÿÊ– ÿ„Ë¥§ ‚ ¡ªÃ ∑§Ë ∑§Ë◊à ◊¢ ©¿Ê‹ •ÊÿÊ– ÁŒÀ‹Ë ◊¢ Á‡ÊflŒÊÃÊ •ı⁄ flÊáÊË ∑§Ë ÷Ë Á’∑˝§Ë „Ò– SßèÅè âéÂæÚè ·¤æ ÎÕÎÕæ ·¤æØ× ◊Ê™§âÊ »˝§‡ÊŸ⁄ ◊¢ SflË≈Ë ‚ȬÊ⁄Ë Ÿ¢ v ¬⁄ „Ò– ÿ„ Á‚‹Á‚‹Ê Á¬¿‹ ∑§ß¸ fl·Ù¸ ‚ ø‹ ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§ ’ÊŒ Ÿπ⁄Ê‹Ë ∑§Ê Ÿ¢’⁄ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ß‚∑ Ë Á’˝∑˝ Ë ‚ËÁ◊à „Ò– SflË≈Ë „Ë ‹ÙªÙ¢ ∑§Ë ¬„‹Ë ¬‚¢Œ ’ŸË „È߸ „Ò– ß‚Ÿ „⁄ flª¸ ∑§ ª˝„Ê∑§ ∑§Ù •¬Ÿ ‚ÊÕ ¡Ù«∏UÊ „Ò– ×æª¤Í Èý¤ðàæÙÚ ×ð¢ ÙØæ Åþð¢Ç Á◊Ä‚ ◊Ê™§Õ »˝‡ÊŸ⁄ ◊¢ ‡Ê„ŸÊ߸ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ¬⁄ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ ∑§Ê ≈˛¢« ’Œ‹Ê „Ò– •’ ø⁄Ë flÊ‹Ê ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ •Ê ªÿÊ „Ò, Á¡‚ ‹Ùª πÍ’ ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò– øÈ≈∑§Ë flÊ‹Ù¢ ∑§Ë »È§‹ » Ÿ ¬ÊŸ ∑§Ë Á’∑˝§Ë ÷Ë Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ¬⁄ ’ŸË „È߸ „Ò– ß‚Ÿ ‡Ê„ŸÊ߸ ∑§Ù ÷Ë ¬Ë¿ ¿Ù«∏U ÁŒÿÊ „Ò– çÂýç×Ø× ×ð¢ Âæâ-Âæâ Ù¢ÕÚ °·¤ ÂÚ Á¬˝Á◊ÿ◊ üÊáÊË ◊¢ ¬Ê‚-¬Ê‚ ∑§Ë ÁSÕÁà ¬„‹ ¡Ò‚Ë „Ò– ß‚ ©à¬ÊŒ ∑§Ù ª˝Ê„∑§ ∑§Ê»§Ë ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ß‚ ©à¬ÊŒ ∑§Ê ‡ÊÈM§ ‚ „Ë ÁŒÀ‹Ë ∑§ ’Ê¡Ê⁄ ¬⁄ ∑§é¡Ê „Ò– ∑ȧ¿ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§ ¡Á⁄∞ ß‚∑§ flø¸Sfl ∑§Ù ÃÙ«∏UŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§Ë ªß¸ ÕË, ‹Á∑§Ÿ ¬Ê‚ ¬Ê‚ ∑§Ê Œ’Œ’Ê ’ŸÊ ⁄„Ê– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ¬Ê‚-¬Ê‚ Ÿ •Ê¡ Ã∑§ •¬Ÿ SflÊŒ fl ç‹fl⁄ ◊¢ ∑§Ù߸ ∑§◊Ë Ÿ„Ë¥§ •ÊŸ ŒË, Á¡‚∑§ ø‹Ã fl„ ª˝Ê„∑§Ù¢ ∑§Ê Á¬˝ÿ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– ·é¤ÕðÚ ¹ñÙè ·¤è çSÍçÌ ÕðãÌÚ ÁŒÀ‹Ë ◊¢ ∑ȧ’⁄, ‚»§‹, Ÿfl‹Ê fl Sflʪà •ÊÁŒ ∑§Ê ø‹Ÿ „Ò– ߟ◊ ∑ȧ’⁄ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ¬⁄ ø‹ ⁄„Ë „Ò, ¡’Á∑§ ‚»§‹ fl Sflʪà ∑§Ë Á’∑˝ Ë ÷Ë •ë¿Ë „Ò– ÁŒÀ‹Ë ◊¢ Á’„Ê⁄,¬Íflʸø‹ fl ⁄Ê¡SÕÊŸ ∑§ ‹ÙªË ∑§Ë ‚¢ÅÿÊ ’…∏Ÿ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ πÒŸË ◊¢ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë ‚¢÷ÊflŸÊ „Ò– Ÿfl‹Ê ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ÿ„ ’Êà ‚÷Ë ◊ÊŸÃ „Ò¢ Á∑§ πÒŸË ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ flÊSÃfl ◊¢ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë „Ò, ‹Á∑§Ÿ ß‚∑§Ë Á’∑˝§Ë Ÿß¸ ÁŒÀ‹Ë fl ∑ȧ¿ •ãÿ ß‹Ê∑§Ù¢ Ã∑§ „Ë ‚ËÁ◊à „Ò– ÁŒÀ‹Ë ◊¢ ∑ȧ’⁄ ‚÷Ë πÒÁŸÿÙ¢

cktkj gypy

’˝Ê¢« S∑§Ë◊ ∞◊•Ê⁄¬Ë ¬Ê™§ø ‚¢ÅÿÊ

Áfl◊‹ flËfl‹ ‚Ùz M§. xÆ ÁŒ‹’ʪ (v¬Ò∑§≈ ¬⁄ z M§. xÆ

zM§ ∑§Ê v

¬Ê™§ø »˝§Ë) Á‡Êπ⁄ - zM§. wz

∑¢§. ◊ÍÀÿ ¬˝ÁìÒ∑§≈ vwxM§. vv} M§.

πÈŒ⁄Ê ◊ÍÀÿ

vÆz M§.

vÆ|M§.

vw{M§. vwzM§.

◊¢ ‚’‚ ™§¬⁄ ø‹ ⁄„Ë „Ò– ß‚∑§Ê ÿ„Ê¢ ‚÷Ë ŒÈ∑§ÊŸÙ¢ ◊¢ å‹‚◊¢≈ ÁŒπÊ߸ ¬«∏UÃÊ „Ò– çÎܹéàæ ÂæÙ-¿ÅÙè Ù¢ÕÚ v ÂÚ ÁŒ‹πÈ‡Ê ∑§Ë ¬ÊŸ-ø≈ŸË ÁŒÀ‹Ë ◊¢ •√fl‹ Ÿ¢’⁄ ¬⁄ Á’∑§ ⁄„Ë „Ò, ¡’Á∑§ ’Ê’Ê ∑§Ë ⁄fl⁄ß ∑§Ë ÷Ë Á’∑˝§Ë •ë¿Ë „Ò– ÿ„ ŒÙŸÙ¢ ©à¬ÊŒ ⁄Ê¡œÊŸË ∑§Ë Ã∑§⁄Ë’Ÿ „⁄ •ë¿Ë ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ Á◊‹ ¡ÊÃ „Ò¢– ‚ÊÕ „Ë ∑§≈Ë‚Ë ∑§Ë ç‹fl⁄ ø≈ŸË ÷Ë πÍ’ Á’∑§ ⁄„Ë „Ò– ∑§≈Ë‚Ë ∑§Ë S≈˛Ê’⁄Ë, π‚ fl ¬Êߟ ∞嬋 ∑§ ç‹fl⁄ ∑§Ê»§Ë ¬‚¢Œ Á∑§∞ ¡Ê ⁄„ „Ò¢– ߟ ‚÷Ë ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë „Ò–

çÎËÜè ×ð¢ v® M¤. ·ð¤ Â檤¿ ·¤æ ¿ÜÙ ÌðÁ ãé¥æ

ÁŒÀ‹Ë ◊¢ •’ z M§¬∞ flÊ‹ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬Ê™§ø ∑§Ê ø‹Ÿ ∑§◊ „ÙÃÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ë ¡ª„ vÆ M§¬ÿ flÊ‹ ¬Ê™§ø ∑§Ë Á’∑˝§Ë ◊¢ Ã¡Ë •Ê߸ „Ò– ∞∑§ Ã⁄„ ‚ ∑§„Ê ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ z M§¬ÿ flÊ‹Ê ≈˛¢« ‚◊ÊÁåà ∑§Ë •Ù⁄ ÁŒπ ⁄„Ê „Ò– ÿÁŒ ’⁄∑§⁄Ê⁄ ÷Ë ⁄„Ê ÃÙ ‚ËÁ◊à ◊ÊòÊÊ ◊¢ ⁄„ªÊ– Ã∑§⁄Ë’Ÿ „⁄ ’«∏UË ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ vÆ M§¬ÿ flÊ‹ ⁄¢¡ ◊¢ ©Ã⁄ ⁄„Ë „Ò¢– ◊ı¡ÍŒÊ ‚◊ÿ ◊¢ ⁄Ê¡œÊŸË ◊¢ Á‡Êπ⁄ ∑§Ê vÆ M§¬ÿ flÊ‹ ¬Ê™§ø ∑§Ë Á’∑˝§Ë Ÿ¢’⁄ v ¬⁄ „Ò– ß‚∑§ ’ÊŒ ÁŒ‹’ʪ •ı⁄ Á»§⁄ ⁄Ê¡üÊË Á’∑§ ⁄„Ê „Ò– ß‚ ‚◊ÿ ⁄Ê¡üÊË ∑§Ê ◊Ífl◊¢¢≈ ÕÙ«∏UÊ œË◊Ê „Ù ªÿÊ „Ò– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ∑ȧ¿ ‚◊ÿ ¬Ífl¸ Áfl◊‹ Ÿ ÁŒÀ‹Ë ∑§ ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ z M§¬∞ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø «Ê‹Ê ÕÊ– ß‚ •ë¿Ê Á⁄S¬Ê¢‚ ÷Ë Á◊‹Ê ÕÊ– ‹Á∑§Ÿ •’ Áfl◊‹ ÷Ë ’Ê¡Ê⁄ ∑§Ë Ÿé¡ ∑§Ê ¬„øÊŸÃ „È∞ vÆ M§¬ÿ flÊ‹ ⁄¢¡ ◊¢ ©Ã⁄ ªÿÊ „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ Áfl◊‹ ªÈáÊflûÊÊ ∑§ Á‹„Ê¡ ‚ •ë¿Ê ©à¬ÊŒ „Ò– ‚ÊÕ „Ë ∑¢§¬ŸË ∑§Ë ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ⁄áÊŸËÁà ÷Ë ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë „Ò– ÿ„ •ãÿ ’˝Ê¢«Ù¢ ∑§ Á‹∞ ∑§«∏Ë øÈŸıÃË ’ŸŸ flÊ‹Ê „Ò– VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

85

iku txr

Ü”æÌ ·¤æ Ö¢ Ç æÚ ãñ øı

⁄Á‚ÿÊ Á¡ÃŸÊ ‹Ê¡flÊ’ ¬ÊŸ ‹ªÊÃ „Ò¢, ©ÃŸ „Ë fl ÁŒ‹øSߢ‚ÊŸ ÷Ë „Ò¢– ’„Œ ◊ÎŒÈ÷Ê·Ë •ı⁄ √ÿfl„Ê⁄ ∑ȧ‡Ê‹– fl ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ø‹ÊÃ „Ò¢, ¡Ù ¬Í⁄ ‡Ê„⁄ ◊¢ ◊‡Ê„Í⁄ „Ò– flÒ‚ ÃÙ ¬ÊŸ ߟ∑§Ê ¬È‡ÃÒŸË œ¢œÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ß‚ ∑§Ê◊ ∑§Ù fl Á¬¿‹ w| fl·Ù¸§ ‚ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ¬„‹ ¬È⁄ÊŸË ŒÈ∑§ÊŸ ÕË– ¡’ ¬Á⁄flÊ⁄ ’…∏Ê ÃÙ ∑§⁄Ë’ vz fl·¸ ¬„‹ ©ã„Ù¢Ÿ ∞∑§ Ÿß¸ ŒÈ∑§ÊŸ πÙ‹ ‹Ë, ¡Ù ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ∑§ ŸÊ◊ ‚ ◊‡Ê„Í⁄ „Ò– ¬Í⁄Ÿ ¡Ë ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ©Ÿ∑§ ¬ÊŸ ∑§Ë Áfl‡Ê·ÃÊ ©Ÿ∑§Ê πÊ‚ Ã⁄Ë∑§ ‚ ÃÒÿÊ⁄ Á∑§ÿÊ ªÿÊ ∑§àÕÊ •ı⁄ øÍŸÊ „Ò– ∑§àÕ ◊¢ fl •⁄Ê⁄Ù≈ ÿÊ •ãÿ ∑§Ù߸ ÷Ë ∞‚Ë øË¡ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ÊÃ „Ò¢, ¡Ù ߢ‚ÊŸ ∑§ SflÊSâÿ ∑§ Á‹∞ „ÊÁŸ∑§Ê⁄∑§ „Ù– ߟ∑§Ê ÃÒÿÊ⁄ Á∑§ÿÊ „È•Ê ∑§àÕÊ øÊ„ ¡Ù Á¡ÃŸÊ πÊ ‹ ∑§Ù߸ ŸÈ∑§‚ÊŸ Ÿ„Ë¥§ „ÙŸ flÊ‹Ê „Ò– ß‚ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ÿ ◊¢ fl ∑§Ê»§Ë ◊‡ÊÄ∑§Ã ∑§⁄Ã „Ò¢– ∑§àÕ ∑§Ù Á»§À≈⁄ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– Á»§⁄ ÿ„ πÊ‚ ÁflÁœ ‚ ÃÒÿÊ⁄ „ÙÃÊ „Ò– øÍŸ ◊¢ ÷Ë ß‚Ë Ã⁄„ ∑§Ë ¬˝Á∑˝ ÿÊ •¬ŸÊ߸ ¡ÊÃË „Ò– ÿ„Ë Áfl‡Ê·ÃÊ „Ò Á∑§ ‚È’„ ‚ ‹∑§⁄ ‡ÊÊ◊ Ã∑§ ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ¬⁄ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ë ‹Ê߸Ÿ ‹ªË ⁄„ÃË „Ò– ߟ∑§ ÿ„Ê¢ ¬ÊŸ ÖÿÊŒÊ ◊„¢ªÊ ÷Ë Ÿ„Ë¢ „Ò– •Ê◊ Ãı⁄ ¬⁄ ¡Ÿ⁄‹ ¬ÊŸ | M§¬ÿ ∑§Ê „Ò, ¡’Á∑§ πÊ‚ Á∑§S◊ ∑§ ¬ÊŸ wÆ M§¬ÿ Ã∑§ ◊¢ Á◊‹ ¡ÊÃ „Ò¢– „Ê‹Ê¢Á∑§ ÿ„Ë ¬ÊŸ ÁŒÀ‹Ë •ı⁄ ◊È¢’߸ ∑§ ŒÈ∑§ÊŸŒÊ⁄ zÆ •ı⁄ ~Æ M§¬ÿ ◊¢ ’øÃ „Ò¢– ‚SÃÊ „ÙŸ ∑§Ê ◊Ë’ Á’À∑ȧ‹ ÿ„ Ÿ„Ë¥§ „Ò Á∑§ ß‚∑§Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ◊¢ •¢Ã⁄ „ÙÃÊ „Ò– ß‚∑§Ê SflÊŒ ÁŒÀ‹Ë •ı⁄ ◊È¢’߸ ∑§ Áfl‡Ê· ¬ÊŸÙ¢ ‚ ∑§◊ Ÿ„Ë¥§ „ÙÃÊ „Ò– •Áœ∑§Ê¢‡Ê ª˝Ê„∑§ | M§¬ÿ flÊ‹Ê ¬ÊŸ „Ë ◊Ê¢ªÃ „Ò¢– ‡Ê„⁄ ∑§ ŸÃÊ fl ªáÊ◊Êãÿ ŸÊªÁ⁄∑§ ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ‚ ¬ÊŸ ◊¢ªÊÃ „Ò¢– ¬Ífl¸ ∑§Ùÿ‹Ê ◊¢òÊË üÊË ¬˝∑§Ê‡Ê ¡Êÿ‚flÊ‹ ÷Ë ßã„Ë¥§ ∑§ ÿ„Ê¢ ∑§Ê ¬ÊŸ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã „Ò¢– ¬Í⁄Ÿø¢Œ ∑§Ë πÊ‚ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ fl Ÿ∞ Á∑§S◊ ∑§ ÃÊ◊-¤ÊÊ◊ ∑§ ’¡Ê∞ ¬È⁄ÊŸ •¢ŒÊ¡ ◊¢ „Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊÃ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ ÖÿÊŒÊ ø◊∑§-Œ◊∑§ •ı⁄ ßS≈Êß‹ ‚ »§∑¸§ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UÃÊ „Ò– ÿÁŒ ◊Ê‹ ◊¢ ÄflÊÁ‹≈Ë „Ò ÃÙ ª˝Ê„∑§ •¬Ÿ •Ê•Ê∞¢ª– ©Ÿ∑§Ê ÿ„ »§Ê◊͸‹Ê ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ ÁŒπ˝Ê߸ ÷Ë ¬«∏UÃÊ „Ò– „⁄ ‚◊ÿ ª˝Ê„∑§Ù¢ ∑§Ë ‹¢’Ë ∑§ÃÊ⁄ ‹ªË ⁄„ÃË „Ò– ŒÈ∑§ÊŸ ßÃŸË ø‹ÃË „Ò Á∑§ ‚◊Íø ¬Á⁄flÊ⁄ ∑§Ê ÷⁄áÊ-¬Ù·áÊ ß‚Ë ‚ „ÙÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ߟ∑§Ê ¬È‡ÃÒŸË ∑§Ê◊ „Ò, ß‚Á‹∞ ßã„¢ ß‚ ¬⁄πŸ ◊¢ Œ⁄ Ÿ„Ë¥§ ‹ªÃË „Ò– fl ŒÍ⁄ ‚ „Ë Œπ ∑§⁄ ¬ÊŸ ∑§Ë ÄflÊÁ‹≈Ë ÷Ê¢¡ÊÃ „Ò¢. ‚ÊÕ „Ë ß‚◊¢ ¬«∏UŸ flÊ‹Ë ‚Ê◊ª˝Ë ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ‚ ÷Ë fl ‚◊¤ÊıÃÊ Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄Ã „Ò¢– ’Ê¡Ê⁄ ‚ ‚ȬÊ⁄Ë, øÍŸÊ, â’Ê∑ͧ fl •ãÿ ‚Ê◊ª˝Ë •ÊÃË „Ò ÃÙ fl

86

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

©‚ ’Ê∑§ÊÿŒÊ ø∑§ ∑§⁄Ã „Ò¢, ÃÊÁ∑§ ª˝Ê„∑§ ∑§Ù ªÀÃË ‚ ÷Ë „À∑§ Á∑§S◊ ∑§Ë øË¡¢ Ÿ Á◊‹ ¡Ê∞¢– ¬ÊŸ ßÃŸË ŸÊ¡È∑§ øË¡ „Ò Á∑§ ∞∑§ ’Ê⁄ ª˝Ê„∑§ ∑§Ù SflÊŒ •ë¿Ê Ÿ„Ë¥§ ‹ªÊ ÃÙ fl„ ŒÈ∑§ÊŸ ‚ Áfl◊Èπ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ fl ‚Ê◊Áª˝ÿÙ¢ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ¬⁄ πÊ‚ äÿÊŸ ŒÃ „Ò¢– ¬Í⁄Ÿø¢Œ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ‚’‚ ‚SÃÊ ¬ÊŸ ’ŸÊ⁄‚ ◊¢ Á◊‹ÃÊ „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ fl„Ê¢ ¬ÊŸ ¬∑§ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ∑§Ë ∑§Á≈¢ª ¡’ „ÙÃË „Ò ÃÙ SÕÊŸËÿ SÃ⁄ ¬⁄ ≈È∑§«∏UÊ ∑§◊ ∑§Ë◊à ¬⁄ Á’∑§ ¡ÊÃÊ „Ò– ’ŸÊ⁄‚ ¬ÊŸ ∑§Ê ª…∏ ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò, Á‹„Ê¡Ê ß‚ π¬Ÿ ◊¢ ÷Ë Œ⁄ Ÿ„Ë¥§ ‹ªÃË „Ò– ∑§ÊŸ¬È⁄ ◊¢ ÷Ë ¬ÊŸ ∑§Ë ¡’⁄ŒSà π¬Ã „Ò– ÿ„Ê¢ ’ŸÊ⁄‚ •ı⁄ ∑§Ù‹∑§ÃÊ ‚ ¬ÊŸ •ÊÃÊ „Ò– ∑§ÊŸ¬È⁄ ∞∑§ ∞‚Ê ‡Ê„⁄ „Ò, ¡„Ê¢ πÊŸŒÊŸË ¬ÊŸ flÊ‹ „Ò¢– Á¡ÃŸË ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§Ÿ „Ò¢, ©ÃŸÊ „Ë ÿ„ Á’∑§ÃÊ ÷Ë „Ò¢– ‡Ê„⁄ ∑§ •Áœ∑§Ê¢‡Ê ª˝Ê„∑§ ¬∑§Ê „È•Ê ¬ÊŸ πÊŸÊ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã „Ò¢– ÿ„Ê¢ â’Ê∑ͧ ◊¢ ÖÿÊŒÊÃ⁄ ÃÈ‹‚Ë, ⁄%Ê, ªÙ¬Ê‹ fl ‚ÊŒË ¬ûÊË ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ „ÙÃË „Ò– ß‚Ë Ã⁄„ Á∑§flÊ◊ ∑§Ë ’Êà ∑§Ë ¡Ê∞ ÃÙ ÿ„Ê¢ ~Æ Ÿ¢’⁄, ÃÈ‹‚Ë, flÊáÊË fl ∑ȧ¿ SÕÊŸËÿ ’˝Ê¢« ø‹Ã „Ò¢– ¬Í⁄Ÿø¢Œ ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ÊŸ ∑§ ’ÊŒ ‚ ¬ÊŸ ∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ •‚⁄ ¡M§⁄ ¬«∏UÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ¬ÊŸ ∑§ ‡Êı∑§ËŸ ‹Ùª •Ê¡ ÷Ë „Ò¢– ‚ÊÕ „Ë ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ •‚‹Ë ¬ÊŸ ∑§Ê ◊¡Ê „Ë ∑ȧ¿ •ı⁄ „Ò– Á¡‚ ß‚∑§Ê ◊¡Ê Á◊‹ ªÿÊ fl„ Á∑§‚Ë ⁄«Ë◊« πÊl ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ë Ã⁄»§ Ÿ„Ë¥§ ¡ÊÃÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë fl ÿ„ ÷Ë ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ’ŸÊŸÊ ©Ÿ∑§ Á‹∞ ∑§Ù߸ ’«∏UË ’Êà Ÿ„Ë¥§ „Ò¢– ß‚ ¬‡Ê ‚ ¬È‡ÃÒŸË ¡È«∏UÊfl „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ÷Ë ’ŸÊ ‚∑§Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ©ã„Ù¢Ÿ •¬Ÿ ∑§Ù ¬ÊŸ ∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ Ã∑§ „Ë ‚ËÁ◊à ⁄πÊ „Ò– ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ’ŸÊŸ flÊ‹ ∑§ß¸ ’«∏U ©lÁ◊ÿÙ¢ ‚ ©Ÿ∑§Ë Á⁄‡ÃŒÊ⁄Ë ÷Ë „Ò– ∞∑§ •ãÿ ¬˝‡Ÿ ∑§ ¡flÊ’ ◊¢ ©ã„Ù¢Ÿ ∑§„Ê Á∑§ ¬ÊŸ fl â’Ê∑ͧ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§Ë ∑§Ê⁄¸flÊ߸ ©Áøà Ÿ„Ë¥§ „Ò– ß‚ √ÿfl‚Êÿ ‚ ∑§⁄Ù«∏UÙ¢ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ë ⁄Ù¡Ë ⁄Ù≈Ë ¡È«∏UË „È߸ „Ò– ÿÁŒ ß‚ ’¢Œ ∑§⁄ ÁŒÿÊ ªÿÊ ÃÙ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ë ¡ËÁfl∑§Ê ∑Ò§‚ ø‹ªË? ©ã„Ù¢Ÿ ∑§„Ê Á∑§ Œ‡Ê ∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà ¬ÊŸ-â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ Áπ‹Ê»§ ∞∑§ ‚ÙøË ‚◊¤ÊË ‚ÊÁ¡‡Ê ∑§ Äà •Á÷ÿÊŸ ø‹ÊÿÊ ªÿÊ, Á¡‚‚ ©lÙª ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ŸÈ∑§‚ÊŸ „È•Ê– ∑È ¿ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¡ŒÊ¸ fl ‚ȬÊ⁄Ë •ÊÁŒ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ fl„Ê¢ ¬ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§ ™§¬⁄ ÷Ê⁄Ë ‚¢∑§≈ ◊¢«⁄Ê ⁄„Ê „Ò– ¿Ù≈Ë ¬Í¢¡Ë ‚ •¬ŸÊ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§⁄Ÿ flÊ‹ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê ©à¬Ë«∏UŸ ’¢Œ „ÙŸÊ øÊÁ„∞– ∑§ÊŸ¬È⁄ ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊŸ flÊ‹ {y fl·Ë¸ÿ ¬Í⁄Ÿø¢Œ ∑§Ù ©lÙª ∑§Ë •¢ÊÃÁ⁄∑§ ªÁÃÁflÁœÿÙ¢ fl ÉÊ≈ŸÊ∑˝ ◊ ∑§Ë πÍ’ ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë „Ò– fl

iku txr

ÂêÚÙ¿¢Î ÂæÙ Ö¢ÇæÚ ¬Í⁄Ÿø¢Œ ∑§Ë πÊ‚ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ fl Ÿ∞ Á∑§S◊ ∑§ ÃÊ◊¤ÊÊ◊ ∑§ ’¡Ê∞ ¬È⁄ÊŸ •¢ŒÊ¡ ◊¢ „Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊÃ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ ÖÿÊŒÊ ø◊∑§-Œ◊∑§ •ı⁄ ßS≈Êß‹ ‚ »§∑¸§ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UÃÊ „Ò– ÿÁŒ ◊Ê‹ ◊ ¢ ÄflÊÁ‹≈Ë „Ò ÃÙ ª˝Ê„∑§ •¬Ÿ •Ê¬ •Ê∞¢ª– ©Ÿ∑§Ê ÿ„ »§Ê◊͸‹Ê ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ ÁŒπ˝Ê߸ ÷Ë ¬«∏UÃÊ „Ò– „⁄ ‚◊ÿ ª˝ Ê „∑§Ù¢ ∑§Ë ‹¢ ’ Ë ∑§ÃÊ⁄ ‹ªË ⁄„ÃË „Ò– ŒÈ∑§ÊŸ ßÃŸË ø‹ÃË „Ò Á∑§ ‚◊Íø ¬Á⁄flÊ⁄ ∑§Ê ÷⁄áÊ-¬Ù·áÊ ß‚Ë ‚ „ÙÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ߟ∑§Ê ¬È‡ÃÒŸË ∑§Ê◊ „Ò, ß‚Á‹∞ ßã„¢ ß‚ ¬⁄πŸ ◊¢ Œ⁄ Ÿ„Ë¥§ ‹ªÃË „Ò– ©lÙª ∑§Ë „⁄ „‹ø‹ ¬⁄ ¬ÒŸË ÁŸªÊ„ ⁄πÃ „Ò¢– ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ ©à¬ÊŒÙ¢ •ı⁄ ©Ÿ∑§ ßÁÄʂ ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ÷Ë ©ã„¢ πÍ’ ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë „Ò– Œ‡Ê ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊŸ flÊ‹ ∑ȧ¿ „Ë ‹Ùª „Ùª¢ Á¡ã„¢ ©lÙª ∑§ ’Ê⁄ ßÃŸË ÖÿÊŒÊ ◊Ê‹Í◊Êà „Ù– ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê ∑§ Á∑§‚Ë ÷Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê √ÿfl‚ÊÿË ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ¬Í¿Ÿ ¬⁄ fl„

©‚∑§ ÃËŸ ¬Ë…∏Ë ∑§Ê ßÁÄʂ ’ÃÊ ŒÃ „Ò¢– ¬Í⁄Ÿø¢Œ ¡Ë ∑§ x ’≈ „Ò¢, Á¡Ÿ◊¢ ‚ ∞∑§ fl∑§Ë‹ „Ò– ŒÍ‚⁄Ê ’≈Ê ÉÊ⁄ ∑§Ê ∑§ ∑§Ê◊-∑§Ê¡ ŒπÃÊ „Ò– ÃË‚⁄Ê ’≈Ê „Ê߸S∑ͧ‹ ¬Ê‚ „Ò, ¡Ù ©Ÿ∑§ ‚ÊÕ ŒÈ∑§ÊŸ ŒπÃÊ „Ò– flÒ‚ ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ ¬Í⁄Ÿø¢Œ ¡Ë „Ë ÖÿÊŒÊ ’Ò∆Ã „Ò¢– VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

87

iku txr

ÖæÚÌèØ â¢S·ë¤çÌ

•Ê¡ ÷‹ „Ë ¬ÊŸ ∑§Ù ‹∑§⁄ Á¡ÃŸÊ ÷Ë Ÿ∑§Ê⁄Êà◊∑§ ¬˝øÊ⁄ Á∑§ÿÊ ¡Ê∞, ‹Á∑§Ÿ ÷Ê⁄à ◊¢ ¬ÊŸ πÊŸ ∑§Ë ¬⁄¢¬⁄Ê ‚ÁŒÿÙ¢ ‚ ⁄„Ë „Ò– ÿ„ ÿ„Ê¢ ’„à ¬ÁflòÊ flŸS¬Áà ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ πÊŸ ∑§ •‹ÊflÊ ¬Í¡Ê fl •ı·Áœ ∑§ M§¬ ◊¢ ÷Ë Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– •ÊÿÈfl¸ÁŒ∑§ ª˝¥ÕÙ¥ ◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ê •ı·Áœ ∑‘§ M§¬ ◊¥ ¬˝øÈ⁄U ©À‹π Á◊‹ÃÊ „Ò– ¬ÊŸ Sflÿ¥ ◊¥ ∞∑§ •ı·Áœ „Ò– ß‚∑‘§ ‚ÊÕ „Ë ∑§ß¸ ¬˝∑§Ê⁄U ∑§Ë •ı·ÁœÿÙ¥ ◊¥ ÷Ë ¬ÊŸ ∑§Ê ©¬ÿÙª „ÙÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ∑§Ù Ãê’Í‹, ŸÊª’‹, ŸÙª⁄U’‹, ’Ë≈U‹ ‹Ë¬ •ÊÁŒ ∑‘§ ŸÊ◊Ù¥ ‚ ÷Ë ¡ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑‘§ Á’ŸÊ ’«∏Ë ‚ ’«∏Ë ŒÊflà •œÍ⁄UË ⁄U„ÃË „Ò– ß‚∑‘§ ¬Ë¿ ∑§Ê⁄UáÊ ÿ„ „Ò Á∑§ ◊„◊ÊŸÙ¥ ∑§Ù ◊ÊŸ◊ŸÈ„Ê⁄U ∑§⁄U∑‘§ ¡’ πÍ’ πÊŸÊ Áπ‹Ê ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, Ã’ ¬ÊøŸ ∑§Ë ‚◊SÿÊ „‹ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ ©ã„¥ ¬ÊŸ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ∑‘§ ¬ûÊ ‚ ÷Ù¡Ÿ „¡◊ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§àÕ ‚ ◊È¥„ ∑§Ë ŒÈª¥¸œ ø‹Ë ¡ÊÃË „Ò •ı⁄U ∑§Ë≈UÊáÊÈ ŸC „Ù ¡ÊÃ „Ò¥– øÍŸ ‚ ∑Ò§ÁÀ‡Êÿ◊ ∑§Ë ¬ÍÁø „ÙÃË „Ò– ß‹ÊÿøË ÿÊ ‹ı¥ª ◊ÈÅÿflÊ‚ ∑‘§ ‚ÊÕ ŒÊ¥ÃÙ¥ ∑§Ë ‚«∏Ÿ ⁄UÙ∑§ÃË „Ò– ¬ÊŸ ∑‘§ «¥∆‹ ∑§Ù •ª⁄U ø’Ê Á‹ÿÊ ¡Ê∞ ÃÙ πÊ¥‚Ë ŒÍ⁄U „Ù ¡ÊÃË „Ò, ¡’Á∑§ •Êª ∑§Ê ∑§ÙŸÊ ∑§Ê◊ÙûÊ¡∑§ „ÙÃÊ „Ò– ß‚ËÁ‹∞ ß‚ ∑§Ê≈U∑§⁄U πÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÁflôÊÊŸ ∑§Ë ŒÎÁC ‚ ¬ÊŸ ∑§Ù ¬Ê߬⁄UËÁ‡Ê¬ »Ò§Á◊‹Ë ◊¥ ⁄UπÊ ªÿÊ 88

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

„Ò– ß‚∑§Ê flŸS¬Áà ŸÊ◊ ¬Ê߬⁄U ’Ë≈U‹ „Ò– ¬ÊŸ ◊¥ vwz •ı·Áœ Ãàfl ¬Ê∞ ¡ÊÃ „Ò¢– ¡Ù ∑§».Á¬ûÊ ŸÊ‡Ê∑§ ¬Êø∑§ ⁄U‚Ù¥ ‚ ÿÈÄà ¬˝Ê∑§ÎÁÃ∑§ ◊Ê©Õ »˝ ‡ÊŸ⁄U •ı⁄U ∑§Áé¡ÿà ŒÍ⁄U ∑§⁄UŸ flÊ‹ „ÙÃ „Ò¥– ßÃŸË ‚Ê⁄Ë πÍÁ’ÿÊ¢ „ÙŸ ∑§ ’Êfl¡ÍŒ •Ê¡ Œ‡Ê ∑§ ∑§ß¸ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ‡Êʬ •ÙŸ‚¸ •¬ŸË ⁄Ù¡Ë ⁄Ù≈Ë ∑§Ù ¡Í¤Ê ⁄„ „Ò¢– ß‚∑§Ë fl¡„ ÿ„ „Ò Á∑§ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊ ŒË „Ò– ¬ÈÁ‹‚ fl ¬˝‡ÊÊ‚Ÿ ∑§ ‹Ùª ¬ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§Ê ©à¬Ë«∏UŸ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ¢ „Ë ∞∑ ∞‚Ê ∑¥§Œ˝ „ÙÃË „Ò¢, ¡„Ê¢ ‚÷Ë Œ‡ÊË fl ¬⁄¢¬ªÃ â’Ê∑ͧ ©lÙª ‚ ¡È«Ë∏ „߸ øË¡¢ Á◊‹ÃË „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ’’ʸŒ ∑§⁄Ÿ ∑§ Á‹∞ „Ë ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸÙ¢ ∑§Ù ÁŸ‡ÊÊŸÊ ’ŸÊÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ◊„Ê⁄Êc≈˛ ◊¢ ¬ÊŸ ‡Êʬ flÊ‹Ù¢ ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ ß‚∑§Ê ÃËπÊ Áfl⁄Ùœ U÷Ë „È•Ê, ‹Á∑§Ÿ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ∑§ÊŸ ¬⁄ ¡Í¢ Ÿ„Ë ⁄¢ªË– ◊ı¡ÍŒÊ ‚◊ÿ ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§Ê ‚¢ÉÊ·¸ ¡Ê⁄Ë „Ò •ı⁄ ©ã„¢ ©ê◊ËŒ „Ò Á∑§ fl •¬ŸË ‹«∏UÊ߸ ¡M§⁄ ¡ËÃª¢– ’„⁄„Ê‹ ¬ÊŸ ∑§Ê Á¡∑˝ •Ê∞ •ı⁄ ’ŸÊ⁄‚ ∑§Ë ’Êà Ÿ ∑§Ë ¡Ê∞, ÿ„ •‚¢÷fl „Ò– ’ŸÊ⁄‚ ∞∑§ ∞‚Ë ¡ª„ „Ò ¡„Ê¢ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË Ÿ„Ë¥ „ÙÃË– Á» ⁄U ÷Ë ’ŸÊ⁄U‚Ë ’Ë«∏Ù¥ ∑§Ë ◊„ûÊÊ ‚÷Ë SflË∑§Ê⁄U ∑§⁄UÃ „Ò¥– ‹ª÷ª ‚÷Ë Á∑§S◊Ù¥ ∑‘§ ¬ÊŸ ÿ„Ê° ¡ªÛÊÊÕ ¡Ë ªÿÊ •ı⁄U ∑§‹∑§ûÊÊ •ÊÁŒ SÕÊŸÙ¥ ‚ •ÊÃ „Ò¥– ¬ÊŸ ∑§Ê Á¡ÃŸÊ ’«∏Ê √ÿÊfl‚ÊÁÿ∑§ ∑‘§ãŒ˝ ’ŸÊ⁄U‚ „Ò, ‡ÊÊÿŒ ©ÃŸÊ ’«∏Ê ∑‘§ãŒ˝ ÁflE ∑§Ê ∑§Ù߸ Ÿª⁄U Ÿ„Ë¥ „Ò– ∑§Ê‡ÊË ◊¥ ß‚Ë √ÿfl‚Êÿ ∑‘§ ŸÊ◊ ¬⁄U ŒÙ ◊È„Ñ ’‚ „È∞ „Ò¥– ‚È’„ ‚Êà ’¡ ‚ ‹∑§⁄U ÇÿÊ⁄U„ ’¡ Ã∑§ ߟ ’Ê¡Ê⁄UÙ¥ ◊¥ ø„‹-¬„‹ ⁄U„ÃË „Ò– ∑‘§fl‹ ‡Ê„⁄U ∑‘§ ¬ÊŸ Áfl∑˝ ÃÊ „Ë Ÿ„Ë¥ ’ÁÀ∑§ ŒÍ‚⁄U ‡Ê„⁄UÙ¥ ∑‘§ Áfl∑˝ ÃÊ ÷Ë ß‚ ‚◊ÿ ß‚ ¡ª„ ¬ÊŸ π⁄UËŒŸ •ÊÃ „Ò¥– ÿ„Ê° ‚ ¬ÊŸ ∑§◊Ê∑§⁄ ÁflÁ÷ÛÊ ‡Ê„⁄UÙ¥ ◊¥ ÷¡Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§◊ÊŸÊ ∞∑§ ’„Èà „Ë ¬Á⁄UüÊ◊¬Íáʸ ∑§Êÿ¸ „Ò, Á¡‚ ¬ÊŸ ∑§Ê √ÿfl‚ÊÿË •ı⁄U ©‚∑‘§ ÉÊ⁄U ∑§Ë ◊Á„‹Ê∞° ∑§⁄UÃË „Ò¥– ÿ„Ë ∑§◊ÊŸ ∑§Ë Á∑˝ ÿÊ „Ë ’ŸÊ⁄U‚Ë ¬ÊŸ ∑§Ë ÅÿÊÁà ∑§Ê ∑§Ê⁄UáÊ „Ò– ß‚ ‚◊ÿ ÷Ë ’ŸÊ⁄U‚ ◊¥ Œ‚ „¡Ê⁄UÙ¢§ ¬ÈL§· •ı⁄U ÁSòÊÿÊ° ∑§◊ÊŸ ∑§Ê ∑§Êÿ¸ ∑§⁄UÃ „Ò¥– ∑§◊ÊŸ ∑§Ê ◊„àfl ß‚Ë ‚ ‚◊¤ÊÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ ß‚ ‚◊ÿ ¡Ù ¬ÊŸ ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ „⁄UË Œ‡ÊË ¬ûÊË ∑‘§ ŸÊ◊ ¬⁄U øÊ‹Í „Ò, ©‚ „Ë ‹Ùª ∞∑§ ‚Ê‹ Ã∑§ ¬∑§ÊÃ „È∞ ©‚∑§Ë ÃÊ¡ªË ’ŸÊÿ ⁄UπÃ „Ò¥– ∞‚ ¬ÊŸÙ¥ ∑§Ù ◊ª„Ë ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ◊ª„Ë ¡’ ‚SÃÊ „ÙÃÊ „Ò Ã’ ∑§◊ ¬Ò‚ ◊¥ ’Ë«∏Ê Á◊‹ÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ¡’ œË⁄U-œË⁄U S≈UÊ∑§ ‚◊Ê# „ÙŸ ‹ªÃÊ „Ò Ã’ ◊„¢ªÊ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ÿÍ¢ ÃÙ ’ŸÊ⁄U‚ ¡ŸÃÊ ◊ª„Ë ¬ÊŸ ∑‘§ •Êª •ãÿ ¬ÊŸ ∑§Ù ÉÊÊ‚ ÿÊ ’«∏ ∑§Ê ¬ûÊÊ ‚¥ôÊÊ ŒÃË „Ò, Á∑§ãÃÈ ◊ª„Ë ∑‘§ •÷Êfl ◊¥ ©‚ ¡ªÛÊÊÕË ¬ÊŸ ∑§Ê •ÊüÊÿ ‹ŸÊ ¬«∏ÃÊ „Ò, •ãÿÕÊ ¬˝àÿ∑§ ’ŸÊ⁄U‚Ë ◊ª„Ë ¬ÊŸ πÊÃÊ „Ò– ß‚∑‘§ •‹ÊflÊ ‚Ê°øË-∑§¬Í⁄UË ÿÊ ’¥ª‹Ê ¬ÊŸ ∑§Ë π¬Ã ÿ„Ê° ŸÊ◊ ◊ÊòÊ ∑§Ë „ÙÃË „Ò– ◊ª„Ë ¬ÊŸ ß‚Á‹∞ •Áœ∑§ ¬‚㌠Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ fl„ ◊È°„ ◊¥ ¡ÊÃ „Ë ÉÊÈ‹ ¡ÊÃÊ „Ò– ’ŸÊ⁄U‚ ∑‘§ •‹ÊflÊ •ãÿ ¡ª„Ù¢ ◊¢ ÷Ë ¬ÊŸÊ πÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ’ŸÊ⁄U‚ ◊¢ ¬ÊŸ πÊÃ Ÿ„Ë¥ ÉÊÈ‹ÊÃ „Ò¥– ¬ÊŸ ÉÊÈ‹ÊŸÊ ‚ÊœÊ⁄UáÊ Á∑˝ ÿÊ Ÿ„Ë¥ „Ò¥– ¬ÊŸ ∑§Ê ÉÊÈ‹ÊŸÊ ∞∑§ ¬˝∑§Ê⁄U ‚ ÿıÁª∑§ Á∑˝ ÿÊ „Ò– ÿ„ Á∑˝ ÿÊ ∑‘§fl‹ •‚‹Ë ’ŸÊ⁄UÁ‚ÿÙ¥ mÊ⁄UÊ „Ë ‚ê¬ÛÊ „ÙÃË „Ò– ¬ÊŸ ◊È°„ ◊¥ ⁄Uπ∑§⁄U ‹Ê⁄U ∑§Ù ß∑§_Ê Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄U ÿ„Ë ‹Ê⁄U ¡’ Ã∑§ ◊È°„ ◊¥ ÷⁄UË ⁄U„ÃË „Ò– ¬ÊŸ ÉÊÈ‹ÃÊ „Ò– ∑§È¿ ‹Ùª ©‚ ŸÊ‡Ã ∑§Ë

∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑‘§ Á’ŸÊ ’«∏Ë ‚ ’«∏Ë ŒÊflà •œÍ⁄UË ⁄U„ÃË „Ò– ß‚∑‘§ ¬Ë¿ ∑§Ê⁄UáÊ ÿ„ „Ò Á∑§ ◊„◊ÊŸÙ¥ ∑§Ù ◊ÊŸ-◊ŸÈ„Ê⁄U ∑§⁄U∑‘§ ¡’ πÍ’ πÊŸÊ Áπ‹Ê ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, Ã’ ¬ÊøŸ ∑§Ë ‚◊SÿÊ „‹ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ ©ã„¥ ¬ÊŸ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ∑‘§ ¬ûÊ ‚ ÷Ù¡Ÿ „¡◊ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§àÕ ‚ ◊È¥„ ∑§Ë ŒÈª¥¸œ ø‹Ë ¡ÊÃË „Ò •ı⁄U ∑§Ë≈UÊáÊÈ ŸC „Ù ¡ÊÃ „Ò¥–

iku txr

×ð¢ Ú¿æ Õâæ ãñ-ÂæÙ

Ã⁄U„ ø’Ê ¡ÊÃ „Ò¥ ¡Ù ¬ÊŸ ÉÊÈ‹ÊŸ ∑§Ë üÊáÊË ◊¥ Ÿ„Ë¥ •ÊÃÊ– ¬ÊŸ ∑§Ë ¬„‹Ë ¬Ë∑§ »‘§¥∑§ ŒË ¡ÊÃË „Ò ÃÊÁ∑§ ‚ÈÃ˸ ∑§Ë ÁŸ∑§ÙÁ≈UŸ ÁŸ∑§‹ ¡Ê∞– ß‚∑‘§ ’ÊŒ ÉÊÈ‹ÊŸ ∑§Ë Á∑˝ ÿÊ ‡ÊÈM§ „ÙÃË „Ò– •ª⁄U •Ê¬ Á∑§‚Ë ’ŸÊ⁄U‚Ë ∑§Ê ◊È°„ »Í ‹Ê „È•Ê Œπ ‹¥ ÃÙ ‚◊¤Ê ¡Êß∞ Á∑§ fl„ ß‚ ‚◊ÿ ¬ÊŸ ÉÊÈ‹Ê ⁄U„Ê „Ò– ¬ÊŸ ÉÊÈ‹ÊÃ ‚◊ÿ fl„ ’Êà ∑§⁄UŸÊ ¬‚㌠Ÿ„Ë¥ ∑§⁄UÃÊ– •ª⁄U ’Êà ∑§⁄UŸÊ ¡M§⁄UË „Ù ¡Ê∞ ÃÙ •Ê‚◊ÊŸ ∑§Ë •Ù⁄U ◊È°„ ∑§⁄U∑‘§ •Ê¬‚ ’Êà ∑§⁄UªÊ ÃÊÁ∑§ ¬ÊŸ ∑§Ê ¡Ù øıø∑§ ¡◊ ªÿÊ „ÙÃÊ „Ò– ◊¡∏Ê Á∑§⁄UÁ∑§⁄UÊ Ÿ „Ù ¡Ê∞– ‡ÊÊÿŒ „Ë ∞‚Ê ∑§Ù߸ ’ŸÊ⁄U‚Ë „ÙªÊ Á¡‚∑‘§ M§◊Ê‹ ‚ ‹∑§⁄U ¬Êÿ¡Ê◊ Ã∑§ ¬ÊŸ ∑§Ë ¬Ë∑§ ‚ ⁄U°ª Ÿ „Ù¥– ÷Ù¡Ÿ ∑‘§ ’ÊŒ ÃÙ ‚÷Ë ¬ÊŸ πÊÃ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ∑§È¿ ’ŸÊ⁄U‚Ë ¬ÊŸ ¡◊Ê∑§⁄U ÁŸ¬≈UŸ (‡Êıø ∑§⁄UŸ) ¡ÊÃ „Ò¥– ’ŸÊ⁄U‚Ë ¬ÊŸ ∑§Ê πÊ‚ ◊„ûʘfl ÿlÁ¬ ©‚∑‘§ ∑§◊ÊŸ ‚ ‚ê’ÁãœÃ „Ò ÃÕÊÁ¬ ’ŸÊ⁄U‚Ë ¬ÊŸ ◊¥ √ÿflNà „ÙŸ flÊ‹Ë ‚Ê◊Áª˝ÿÙ¥ ∑§Ê ÷Ë ∑§◊ ◊„ûʘfl Ÿ„Ë¥ „Ò– ÿlÁ¬ ßã„Ë¥ ‚Ê◊Áª˝ÿÙ¥ ‚ Œ‡Ê ∑‘§ ¬˝àÿ∑§ ∑§ÙŸ ◊¥ ¬ÊŸ ‹ªÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ’ŸÊ⁄‚ ∑§Ê ¬ÊŸ-Áfl∑˝§ÃÊ ©‚◊¥ •¬ŸË ◊ıÁ‹∑§ÃÊ Œ ŒÃÊ „Ò– „⁄U ¬ÊŸ ∑§Ù ‹ªÊŸ ∑‘§ ¬„‹ π∏Í’ ‚Ê» ∑§⁄U Á‹ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, Á» ⁄U ªË‹ ∑§¬«∏ ‚ ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ê≈U∑§⁄U ¬ÊŸË ◊¥ Á÷ªÙ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á¡‚‚ ©‚∑§Ê ∑§‚ҋʬŸ ŒÍ⁄U „Ù ¡Ê∞– ß‚∑‘§ ’ÊŒ ÷ËªË „È߸ ‚ȬÊ⁄UË ¬˝ÿÙª ◊¥ ‹ÊÃ „Ò¥– ∑§«∏ʬŸ Ÿ ⁄U„Ÿ ‚ ÿ„ ‚ȬÊ⁄UË ◊ª„Ë ÿÊ •ãÿ ¬ÊŸ ∑‘§ ‚ÊÕ ÃÈ⁄Uãà ÉÊÈ‹ ¡ÊÃË „Ò– ’ŸÊ⁄‚ ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ‚¢S∑ΧÁà „ÙŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ¬˝‡ÊÊ‚Ÿ ∑§ ‹Ùª ŒÈ∑§ÊŸŒÊ⁄Ù¢ ∑§Ù ¬⁄‡ÊÊŸ ∑§⁄Ÿ ∑§Ë Á„ê◊à Ÿ„Ë¥§ ¡È≈Ê ¬ÊÃ „Ò¢, ÄÿÙ¢Á∑§ ÿÁŒ ÿ„Ê¢ „ÊÕ «Ê‹Ê ÃÙ ¡ŸÃÊ π«∏UË „Ù ¡Ê∞ªË– ’ÊŸ⁄‚ ∑§ ¬ÊŸ flÊ‹ Á’¢ŒÊ‚ Ã⁄Ë∑§ ‚ •¬ŸÊ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§⁄Ã „Ò¢ •ı⁄ ‹Ùª ÷Ë ß‚Ë ◊Í« ◊¢ ¬ÊŸ πÊÃ ÷Ë „Ò¢– ∑ȧ¿ ¬ÊŸ flÊ‹Ù¢ Ÿ ’ÊÃøËà ◊¢ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ¡’ ªÈ≈πÊ ∑§Ê ø‹Ÿ ÕÊ ÃÙ ¬ÊŸ ∑§ √ÿfl‚Êÿ ¬⁄ ÕÙ«∏UÊ •‚⁄ ¬«∏U ⁄„Ê ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ •’ ÁSÕÁà ‚Ê◊Êãÿ „Ò– ‚÷Ë ¬ÊŸ flÊ‹ ¡ŒÊ¸ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§ ‚Åà Áπ‹Ê»§ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿÁŒ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊ߸ ªß¸ ÃÙ ¬ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§ „ÊÕ ‚ ⁄Ù¡ªÊ⁄ ø‹Ê ¡Ê∞ªÊ– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ©à¬ÊŒÙ¢ ¬⁄ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊŸ ∑§ ’¡Ê∞, ªÈáÊflûÊÊ ∑§ ◊ʬŒ¢« Ãÿ ∑§⁄– ¬ÊŸ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ πÊŸ •ı⁄ ¬Í¡Ê ∑§ •‹ÊflÊ •ı·Áœ ∑§ M§¬ ◊¢ ÷Ë Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ß‚∑§ ∑§ß¸ »§Ê∞Œ „Ò– ÁflÁ÷㟠’Ë◊ÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§ ŸÈSπ ÁŸêŸÁ‹Áπà „Ò¢- ¬ÊŸ ∑‘§ ⁄U‚ ∑§Ù ‡Ê„Œ ∑‘§ ‚ÊÕ ø≈UÊŸ ‚ ’ëøÙ¥ ∑§Ë ‚ÍπË πÊ¥‚Ë ∆Ë∑§ „Ù ¡ÊÃË „Ò– - ¬ÊŸ ∑‘§ ¬ûÊÙ¥ ∑§Ê ⁄U‚ •Ê¥πÙ¥ ◊¥ «Ê‹Ÿ ‚ ⁄UÃı¥œË ∑§Ë ’Ë◊Ê⁄UË ◊¥ ‹Ê÷ „ÙÃÊ „Ò– - ’ëøÙ¥ ∑§Ë ¿ÊÃË ◊¥ ∑§» ÷⁄U ªÿÊ „Ù ÃÙ ¬ÊŸ ¬⁄U •⁄U¥« (•¥«Ë) ∑§Ê Ã‹ ‹ªÊ∑§⁄U ÕÙ«∏Ê ª⁄U◊ ∑§⁄U∑‘§ ¿ÊÃË ¬⁄U ’Ê¥œÃ ⁄U„Ÿ ‚ ∑§» ÁŸ∑§‹ ¡ÊÃÊ „Ò– - ’ëøÙ¥ ∑§Ù •¡Ëáʸ „ÙŸ ¬⁄U ¬ÊŸ ∑‘§ ⁄U‚ ◊¥ ÕÙ«∏Ê.‚Ê ‡Ê„Œ Á◊‹∑§Ê⁄U ø≈UÊÿ¥– ß‚‚ •¬ÊŸ flÊÿÈ ÁŸ∑§‹ ¡ÊÃË „Ò– - ‚ÍπË πÊ¥‚Ë ∞fl¥ ∑§È∑§È⁄U πÊ¥‚Ë ◊¥ ¬ÊŸ ∑‘§ ⁄U‚ ‚ ‹Ê÷ „ÙÃÊ „Ò– πÊ¥‚Ë „ÙŸ ¬⁄U ¬ÊŸ ∑‘§ ⁄U‚ ∑§Ù ÁŸ∑§Ê‹∑§⁄U ÕÙ«∏Ê ª◊¸ ∑§⁄U∑‘§ ÁŒŸ ◊¥ ÃËŸ-øÊ⁄U ’Ê⁄U Ã∑§ Á¬‹ÊÃ ⁄U„ŸÊ øÊÁ„∞– - ‚ÍπË πÊ¥‚Ë ◊¥ flø, •¡flÊߟ •ı⁄U ¿Ù≈UË ¬Ë¬‹ ¬ÊŸ ◊¥ ⁄Uπ∑§⁄U ⁄U‚ øÍ‚Ÿ πÊ¥‚Ë ∆Ë∑§ „Ù ¡ÊÃË „Ò– -Á◊^Ë ∑‘§ Ã‹ •ÊÁŒ ∑§Ë ª¥œ „ÊÕ ◊¥ ‹ª ¡Êÿ ÃÙ ¬ÊŸ ∑‘§ ¬ûÊ ∑§Ù ◊‹ ‹Ÿ ‚ ©‚∑§Ë ª¥œ ÁŸ∑§‹ ¡ÊÃË „Ò– - ª‹ ◊¥ ∑§» ÷⁄U ¡ÊŸ ¬⁄U ¬ÊŸ ∑§Ê ⁄U‚ ∑§Ê‹Ë Á◊ø¸ ∑§Ê øÍáʸ ∞fl¥ ‡Ê„Œ Á◊‹Ê∑§⁄U ‚È’„-‡ÊÊ◊ ‚flŸ ∑§⁄U¥– ‡ÊËà ¡ãÿ Sfl⁄U ÷¥ª „ÙŸ ¬⁄U ¬ÊŸ ∑‘§ ’Ë«∏ ◊¥ ◊È‹„∆Ë ∑§Ê øÍáʸ «Ê‹∑§⁄U ‚flŸ ∑§⁄UŸ ‚ ‹Ê÷ „ÙÃÊ „Ò– - ªÊ¥¡Ê¬Ÿ ŒÍ⁄ ∑§⁄Ÿ ∑§ Á‹∞ •» Ë◊ •ı⁄U ◊ÁŒ⁄UÊ ∑‘§ Ÿ‡Ê ∑§Ù ŒÍ⁄U ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ ¬ÊŸ ∑‘§ ¬ûÊÙ¥ ∑‘§ ⁄U‚ ∑§Ù ¿Ê¿ ∑‘§ ‚ÊÕ Á◊‹Ê∑§⁄U Á¬‹ÊŸ ‚ ‹Ê÷ „ÙÃÊ „Ò– - ¬ÊŸ ∑‘§ ⁄U‚ ◊¥ ŒÈªÈŸË ‡ÊÄ∑§⁄U Á◊‹Ê ∑§⁄U ‚flŸ ∑§⁄UŸ ‚ NŒÿ ∑§Ë ŒÈ’¸‹ÃÊ ŒÍ⁄U „ÙÃË „Ò ÃÕÊ ß‚‚ ¬ÊøŸ ‡ÊÁÄà ÷Ë ’…∏ÃË „Ò–

VkscSdks Iyl • flrEcj 2014

89

×Ù ·¤ô ÌæÁæ ·¤Úð ÂêÚÙ ·¤æ ÂæÙ ’ŸÊ⁄‚ ∑§Ë Ã⁄„ ∑§ÊŸ¬È⁄ ◊¢ ÷UË ¬ÊŸ ∑§Ê πÍ’ ø‹Ÿ „Ò¢– ‡Ê„⁄ ◊¢ ¬Í⁄Ÿø¢Œ øı⁄Á‚ÿÊ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ „⁄ ∑§Ù߸ ¡ÊŸÃÊ „Ò– ß‚ ŒÈ∑§ÊŸ ∑§Ê ŸÊ◊ ÷Ë ßã„Ë¥§ ∑§ ŸÊ◊ ¬⁄ „Ò– ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ‚È’„ ‚Ê…∏ } ’¡ πÈ‹ ¡ÊÃÊ „Ò •ı⁄ Œ ⁄Êà Ã∑§ ÿ„Ê¢ ª˝Ê„∑§Ù¢ ∑§Ë ‹Ê߸Ÿ ⁄„ÃË „Ò– ◊¡ ∑§Ë ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ „⁄ ’Ë«∏U ∑§Ê ◊¡Ê ∞∑§ ¡Ò‚Ê „ÙÃÊ „Ò– Á¡‚Ÿ ∞∑§ ‚Ê‹ ¬„‹ ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ∑§Ê ¬ÊŸ πÊÿÊ ÕÊ, fl„Ë ◊¡Ê ©‚ •Ê¡ ÷Ë Á◊‹ÃÊ „Ò– ¬Í⁄Ÿø¢Œ ¡Ë ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ ¡Ÿ⁄‹ ¬ÊŸ | M§¬ÿ ∑§Ê „Ò, ¡’Á∑§ πÊ‚ Á∑§S◊ ∑§ ¬ÊŸ wÆ M§¬ÿ Ã∑§ ◊¢ Á◊‹ ¡ÊÃ „Ò¢– øÊ∑§‹≈, ◊Ò¢ªÙ fl •Êß‚∑˝ Ë◊ •ÊÁŒ ç‹fl⁄ÿÈÄà ¬ÊŸ ÿ„Ê¢ ÷Ë Á◊‹Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ߟ∑§ ª˝„Ê∑§ ∑§◊ „Ë •ÊÃ „Ò¢– ÖÿÊŒÊÃ⁄ ‹Ùª ¡Ÿ⁄‹ fl ‚ÊŒÊ ¬ÊŸ ◊Ê¢ªÃ „Ò¢– ÃË‚⁄ Ÿ¢’⁄ ¬⁄ ◊Ë∆Ê ¬ÊŸ ∑§Ë Á’∑˝ Ë „ÙÃË „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ flø◊ÊŸ ◊¢ Œ‡Ê ◊¢ ∑§◊ „Ë ŒÈ∑§ÊŸ¢ „Ù¢ªË, ¡„Ê¢ ßÃŸÊ ‚SÃÊ ¬ÊŸ Á◊‹ÃÊ „Ù– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ¬⁄ ∑§Ù߸ •‚⁄ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UÃÊ „Ò– ¬Í⁄Ÿ ¬ÊŸ ÷¢«Ê⁄ ¬⁄ ∑§àÕÊ ‚ ‹∑§⁄ ‚ȬÊ⁄Ë, ß‹ÊÿøË, ‹ı¢ª fl •ãÿ ‚Ê◊ª˝Ë ©ûÊ◊ Á∑§S◊ ∑§Ë ßSÃ◊Ê‹ „ÙÃË „Ò– ÿÁŒ •Ê∑§÷Ë ∑§ÊŸ¬È⁄ ¡Ê∞¢ ÃÙ ¬Í⁄Ÿø¢Œ ¡Ë ∑§Ê ¬ÊŸ πÊŸÊ Á’À∑ȧ‹ Ÿ„Ë¥§÷Í‹¢– ÿ„ •Ê¬ ∑§Ù ŒÍ‚⁄Ë ’Ê⁄ fl„Ê¢ ¡ÊŸ ¬⁄ ¡M§⁄ ◊¡’Í⁄ ∑§⁄ ŒªÊ– Puran Chand Chaurasia M/s Puran Pan Bhandar 59/1, Naya Ganj, Kanpur-208001 M.:- 9838582331 VkscSdks Iyl • flrEcj 2014 90