Tobacco Plus

/tobaccoplusindia

lEiw.kZ rackdw ,oa lqxa/k m|ksx dh viuh if=dk

• vad 10 • tuojh 2015 • o"kZ 13 • ewY; 50 :i;s

m|ksx dh ckr ,-Qk:dh

lEiknd % ,e- ,- Qk#dh lgk;d lEiknd % uhjt 'kekZ mi lEiknd % 'kksHkuk f}osnh] fuxkj C;wjks izeq[k % izoh.k 'kekZ foKkiu izca/kd % dqaoj nsosUnz izrki flag

Ÿflfl·¸ ∑§Ë •ë¿Ë ‡ÊÈM§•ÊÃ

mÙkj izns'k C;wjks izeq[k % iznhi feJk dkuiqj laoknnkrk % vuqt feJk fo'ks"k laoknnkrk fnYyh bykgkckn HkhyokM+k t;iqj lgkjuiqj lkxj lwjr

% lSck f?kyfM;ky % ,l-ds JhokLro] [kkfyn % izse nfj;kuh % jfodkUr baMksfi;k % iadt xks;y % vfHkthr Bkdqj % vkflQ [kku

vkVZ Mk;jsDVj % jhuk vxzoky lEiknd izdk'kd ,oa fizaVlZ % ,e- vkfjQ Qk#dh us vul dE;wfuds'ku izk- fy- ds fy, 92 ch] ikWdsV (,)] e;wj fogkj] Qsl 2] fnYyh & 91 ls çdkf'kr rFkk lqij dSlsV~l baMLVªht fyfeVsM] lh&85 lSDVj 4] ukS,Mk&201301 ls eqfærA

fnYyh dk;kZy; % vul dE;wfuds'ku izk- fy-] ch&117,] f}rh; ry] tks'kh dkyksuh] fu;j csfIV'k Ldwy] vkbZ ih ,DlVsa'ku] fnYyh&92 Mobile: 9873766789, 9999431555, Ph.: 011-22231979; 65705666 e-mail : tobaccoplusm@gmail.com tobaccoplus@rediffmail.com

â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ∑§ Á‹∞ Ÿ∞ fl·¸ ∑§Ë ‡ÊÈM§•Êà •ë§¿Ë ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„Ë „Ò– ∞∑§ Ã⁄»§ ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ù≈¸ Ÿ „ÈÄ∑§Ê ¬⁄ ‚ ¬˝ÁÃ’¢œ πà◊ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê •ÊŒ‡Ê ÁŒÿÊ ÃÙ ¬≈ŸÊ „Ê߸∑§Ù≈¸ Ÿ Á’„Ê⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ mÊ⁄Ê ¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË, πÒŸË,¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ◊Ë∆Ë ‚ȬÊ⁄Ë ¬⁄ ‹ªÊ∞ ª∞ ¬˝ÁÃ’¢œ ¬⁄ S≈ ‹ªÊ ÁŒÿÊ– ÁŸÁ‡øà M§¬ ‚ ©lÙª ‚ ¡È«∏U ‹ÙªÙ¢ Ÿ ß‚ ∑§ÊŸÍŸË ¡¢ª ∑§Ù ‹«∏UŸ ◊¢ ÁŒŸ-⁄Êà ∞∑§ ∑§⁄ ÁŒÿÊ ÕÊ, Ã’ ¡Ê ∑§⁄ ÿ„ ⁄Ê„Ã Á◊‹Ë „Ò– ∞∑§ Ã⁄„ ‚ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑§Í ©lÙª Ÿ ◊Ùøʸ ÃÙ ¡Ëà Á‹ÿÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ •‚‹Ë ‹«∏UÊ߸ •’ Œ‡Ê ∑§Ë ‚flÙ¸ëø •ŒÊ‹Ã ◊¢ „ÙŸË „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ©lÙª ‚ ¡È«∏U ‚÷Ë ◊È∑§Œ◊¢ •’ ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ù≈¸ ◊¢ •Ê øÈ∑§ „Ò¢– ߟ∑§Ë ‚ÈŸflÊ߸ wv ¡Ÿfl⁄Ë ‚ ‡ÊÈM§ „ÙŸ flÊ‹Ë „Ò– ßã„Ë¥§ ◊È∑§Œ◊Ù¢ ∑§ »Ò§‚‹ ‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ê ÷Áflcÿ Ãÿ „ÙŸÊ „Ò– ß‚Á‹∞ ©lÙª ∑§Ù ß‚ ∑§ÊŸÍŸË ¡¢ª ∑§Ù ’„Œ ª¢÷Ë⁄ÃÊ ‚ ‹«∏UŸÊ „٪ʖ •Ê¡ ¡M§⁄à „Ò Á∑§ ‚÷Ë ¿Ù≈-’«∏U ©l◊Ë ∞∑§¡È≈ „Ù ∑§⁄ ß‚◊¢ ‚„ÿÙª ∑§⁄¢– ß‚ ∑§ÊŸÍŸË ‹«∏UÊ߸ ∑§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ ©lÙª ∑§Ë ‚◊SÿÊ•Ù¢ ∑§Ù ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ˇÊ ⁄πŸÊ „ÙªÊ, ÄÿÙ¢Á∑§ •ª‹ ◊Ê„ ‚¢‚Œ ∑§Ê ’¡≈ ‚òÊ •ÊŸ flÊ‹Ê „Ò– Ã∑§⁄Ë’Ÿ „⁄ ’¡≈ ◊¢ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê ’Ù¤Ê ’…∏Ê ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚ ’Ê⁄ ÷Ë ∞‚Ë ‚¢÷ÊflŸÊ ¡ÃÊ߸ ¡Ê ⁄„Ë „Ò– S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§ Á„ÃÙ¢ ∑§Ë ‚È⁄ˇÊÊ ∑§ Á‹∞ ©lÙª ‚ ¡È«∏U ‚¢ª∆ŸÙ¢ •ı⁄ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù •÷Ë ‚ ¬˝ÿÊ‚ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ŒŸÊ øÊÁ„∞– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ¬ÊŸ ‡Êʬ flÊ‹Ù¢ •ı⁄ •ãÿ ‚¢ª∆ŸÙ¢ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡ÊÙ¢ ∑§ ø‹Ã „Ë ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ πÈ‹Ë Á‚ª⁄≈ fl â’Ê∑ͧ ∑§ÊŸÍŸ ◊¢ ’Œ‹Êfl ∑§Ê »§Ò‚‹Ê ≈Ê‹ ÁŒÿÊ ÕÊ– •’ ß‚ •Á÷ÿÊŸ ∑§Ù Ã¡ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê ‚◊ÿ •Ê ªÿÊ „Ò–

www.tobaccoplusindia.com ys[kksa esa O;Dr fopkj ys[kdksa ds futh fopkj gSaA if=dk ds lHkh fooknksa ds oknksa dk fuiVkjk fnYyh esa gksxkA

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

5

lykgdkj eaMy

CONTENTS January, 2015

czkaM lekpkj jtuhxa/kk dh vkd"kZd Ldhe

vkxkeh ctV fQj c<+ ldrh gS ysoh dh njsa

lqxa/k m|ksx lqxa/k m|ksx dks Hkh gS vPNs fnu dk bartkj

[kkl [kcj rackdw fu;kZr esa vk,xh fxjkoV

uDdky fQj idM+s x, uDdky

dslj m|ksx dslj mRiknu o fu;kZr fodkl izkf/kdj.k dk xBu

fofo/k ekyikuh lewg tqM+k eksnh ds LoPN Hkkjr vfHk;ku ls

cktkj gypy iwokZapy ekdsZV fjiksVZ

foi’;uk

20 34 54 66 72 78 80 92 94

thou dk eeZ & dkuiqj bUVjus'kuy foi';uk /;ku lsaVj 8

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

czm|ks kaM xlekpkj txr

ÚÁÙ転Ïæ ·¤è ¥æ·¤áü·¤ S·¤è× ⁄¡ŸËª¢œÊ Ÿ ÁŒ‚¢’⁄ ∑§ ŒÍ‚⁄ „çÃ ◊¢ Á¡¬⁄ ¬Ò∑§ ¬⁄ •Ê∑§·¸∑§ S∑§Ë◊ ŒË „Ò, Á¡‚‚ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§Ê ∑§Ê»§Ë •ë¿Ê »§Ê∞ŒÊ „Ù ⁄„Ê „Ò– ß‚ S∑§Ë◊ ◊¢ ∞∑§ ¬Ò∑§≈ ◊¢ w{ Á¡¬⁄ •ı⁄ w ª˝Ê◊ øÊ¢ŒË ∑§Ê Á‚Ä∑§Ê „Ò– ‚ÊÕ „Ë ∞∑§ πÊ‹Ë Á«é’Ë ÷Ë „Ò– «Ë‹⁄ ∑§Ù ∞∑§ ¬Ò∑§≈ vÆ}} M§¬ÿ ◊¢ Á◊‹ ⁄„Ê „Ò, ¡’Á∑§ vvwÆ M§¬ÿ ◊¢ Á⁄≈‹ Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚ S∑§Ë◊ ‚ «Ë‹⁄Ù¢ ‚ ‹∑§⁄ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ flÊ‹Ù¢ ‚÷Ë ∑§Ù •ë¿Ê »§Ê∞ŒÊ Á◊‹ ⁄„Ê „Ò–

ÚÁÙ転Ïæ ·ð¤ Üôß ·¤ô ¥‘Àð ÙÌèÁð „Ê‹ „Ë ◊¢ ⁄¡ŸËª¢œÊ Ÿ ç‹fl⁄«¸ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê Ä‹Ùfl ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ „Ò– ß‚ ©à¬ÊŒ ∑§Ù ‹Ê¢ø „È∞ ÕÙ«∏U „Ë ÁŒŸ „È∞ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ’Ê¡Ê⁄ ‚ ß‚ •ë¿Ê Á⁄S¬Ê¢‚ Á◊‹ ⁄„Ê „Ò– ÁŒÀ‹Ë fl •Ê‚-¬Ê‚ ˇÊòÊÙ¢ ◊¢ „⁄ flª¸ ∑§ ª˝Ê„∑§ ß‚ ¬‚¢Œ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ∑¢§¬ŸË Ÿ ß‚∑§ ¬Ê™§ø ∑§Ë ∑§Ë◊à z M§¬ÿ ⁄πË „Ò– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‡ÊÈM§•ÊÃË M§¤ÊÊŸ ∑§Ê»§Ë •ë¿ „Ò¢, ß‚Á‹∞ ß‚ ¡ÀŒ „Ë Œ‡Ê ∑§ •ãÿ Á„S‚Ù¢ ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ ¡Ê∞ªÊ–

ØêÂè ×ð ¢

çß×Ü

·¤æ ÕðãÌÚ ÂýÎàæüÙ

ªÈ¡⁄Êà ⁄Ê¡SÕÊŸ fl ◊äÿ ¬˝Œ‡Ê ◊¢ ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ∑§Ê ¤Ê¢« ªÊ«∏UŸ ∑§ ’ÊŒ Áfl◊‹ •’ ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê ◊¢ Ã¡Ë ‚ ’…∏ ⁄„Ê „Ò– ÿÍ¬Ë ◊¢ Áfl◊‹ Ÿ ∑§⁄Ë’ ∞∑§ fl·¸ ¬„‹ •Êª⁄Ê ‚ ‡ÊÈM§•Êà ∑§Ë ÕË, ¡’Á∑§ ∑ȧ¿ „Ë ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ ß‹Ê„Ê’ÊŒ ◊¢ z M§¬ÿ flÊ‹Ê ¬Ê™§ø ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ „Ò– ªÙ⁄π¬È⁄ fl •Ê‚¬Ê‚ ∑§ ¬Íflʸ¢ø‹ ∑§ •ãÿ Á¡‹Ù¢ ◊¢ ÷Ë Áfl◊‹ ∑§Ù •Ê∞ ÖÿÊŒÊ ÁŒŸ Ÿ„Ë¥§„È∞, ‹Á∑§Ÿ ß‚∑§Ê ¬˝Œ‡Ê¸Ÿ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ê ÁŒπ ⁄„Ê „Ò– Áfl◊‹ Á¡‚ ⁄çÃÊ⁄ ‚ •Êª ’…∏ ⁄„Ê „Ò ©‚ Œπ ∑§⁄ ¡ŸÊ∑§Ê⁄ ∑§„ ⁄„ „Ò¢ Á∑§ •ÊŸ flÊ‹ ÁŒŸÙ¢ ◊¢ ÿ„ ⁄ÊÖÿ ◊¢ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ∑§Ê ’˝Ê¢« ’Ÿ ∑§⁄ ©÷⁄ªÊ–

20

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

czm|ks kaM xlekpkj txr

Õɸ Úãè ãñ Üô·¤çÂýØÌæ Èýê ÁðÜè ·¤è ◊Ò¢ªÙ fl S≈˛ÊÚ’Ê⁄Ë ‚◊à •ãÿ ç‹fl⁄Ù¢ ◊¢ ’Ê’Ê mÊ⁄Ê ‹Ê¢ø ∑§Ë ªß¸ ’Ê’Ê ∑§Ë »˝Í§ ¡‹Ë ’ëøÙ¢ •ı⁄ ◊Á„‹Ê•Ù¢ ∑§ ’Ëø ∑§Ê»§Ë ‹Ù∑§Á¬˝ÿ „Ù ªß¸ „Ò– »˝Í§ ¡‹Ë ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ¬ÊŸ flÊ‹ ÷Ë πÍ’ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ß‚∑§Ë ‹Ù∑§Á¬˝ÿÃÊ ∑§Ê •¢ŒÊ¡Ê ß‚Ë ‚ ‹ªÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ ÿ„ ¬ÊŸ ‡Êʬ, ¡Ÿ⁄‹ S≈Ù⁄ ‚◊à ∑§Á◊S≈ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ ÷Ë ©¬‹éf „Ò– ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ¬ÊÁ∑§SÃÊŸ ◊¢ ÷Ë ÿ„ ∑§Ê»§Ë ¬‚¢Œ ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ∑¢§¬ŸË Ÿ ÁŒÀ‹Ë ∑§ Á«S≈˛ËéÿÍ≈⁄Á‡Ê¬ üÊË •Ê‡ÊË· Á‚¢ÉÊ‹ ∑§ mÊ⁄UÊ ¬ÊÁ∑§SÃÊŸ ◊¥ »Í˝ ¡Ò‹Ë •ÊÒ⁄U ’Ê’Ê ß‹ÊßøË ∑§Ê ∑§ã‚Êߟ◊¥≈ èÊ¡Ê âÊÊ, fl„UÊ ‚ èÊË •ë¿Ë Á⁄U¬Ê¸≈U ∑§ •ÊÚ«U⁄U Á◊‹ „UÒ¥– »Í˝ ¡‹Ë ∑§Ê SflÊŒ ßÃŸÊ •ë¿Ê „Ò Á∑§ ÿ„ „⁄ Á∑§‚Ë ∑§ ◊Ÿ ∑§Ù ÷Ê ⁄„Ë „Ò–

Âêßæü¢¿Ü ×ð ¢ çß×Ü Ù𠷤ǸUè ÚÌæÚ „Ê‹ „Ë ◊¢ ¬Íflʸø‹ ◊¢ ‹Ê¢ø „È•Ê Áfl◊‹ z M§¬ÿ ∑§Ë üÊáÊË ◊¢ •ãÿ ’˝Ê¢«Ù¢ ∑§Ù ∑§«∏UË øÈŸıÃË Œ ⁄„Ê „Ò– ’ŸÊ⁄‚, ªÙ⁄π¬È⁄, ªÙ¢«Ê, ◊„Ê¡ª¢¡, ’‹⁄Ê◊¬È⁄, ’SÃË fl ’„⁄Êßø ‚◊à ¬Íflʸ¢ø‹ ∑§ •ãÿ Á¡‹Ù¢ ◊¢ Áfl◊‹ Ÿ •¬ŸÊ ’«∏UÊ ª˝„Ê∑§ flª¸ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄ Á‹ÿÊ „Ò– ¬Íflʸ¢ø‹ „Ë Ÿ„Ë¥§M§„‹π¢« ˇÊòÊ ◊¢ ÷Ë ß‚Ÿ ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ∑§ ¤Ê¢« ªÊ«∏U „Ò¢– ’⁄‹Ë ◊¢ ªªŸ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§Ù ÿ„ ∑§«∏UË øÈŸıÃË Œ ⁄„Ê „Ò–

¥Õ çÎÜÕæ» ·¤æ ÙØæ

ÂèÜæ Â檤¿

∑ȧ¿ ‚◊ÿ ¬„‹ ÁŒ‹’ʪ Ÿ ¬Ë‹ ¬Ê™§ø ◊¢ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ „Ò– ÁŒ‹’ʪ ¬„‹ ‚ „Ë •ë¿Ê ©à¬ÊŒ ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò, •’ ©‚∑§Ê ŸÿÊ ¬Ê™§ø ÷Ë ∑§Ê»§Ë •Ê∑§·¸∑§ „Ò– ∑¢§¬ŸË Ÿ ¬Íflʸ¢ø‹ ◊¢ Á¡‚ Á«S≈˛ËéÿÍ≈⁄ ∑§Ù ∑§Ê◊ ÁŒÿÊ „Ò, ©‚∑§Ê Ÿ≈fl∑¸§ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ê „Ò– ©à¬ÊŒ ∑§ Á‹∞ ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë ‚¢÷ÊflŸÊ ÁŒπ ⁄„Ë „Ò– ’Ê¡Ê⁄ ∑§ ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ⁄áÊŸËà •ë¿Ë ⁄„Ë ÃÙ ß‚ Ÿ∞ ¬Ê™§ø ∑§Ù ÷Ë ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ¬Ê¢fl ¡◊ÊŸ ◊¢ Œ⁄ Ÿ„Ë¥§ ‹ªªË–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

21

doj LVksjh

¥ÎæÜÌ âð Ì¢Õæ·ê¤ ©lô» ·¤ô ç×Üè Îô ÚæãÌð¢

Úô·¤ ÂÚ SÅð

×æ¢Ûæè âÚ·¤æÚ ·ð¤ Èñ¤âÜð ÂÚ ÂÅÙæ ãæ§ü·¤ôÅü Ùð Ü»æ§ü Úô·¤

Ÿ

fl fl·¸ ∑§Ë ‡ÊÈM§•Êà â’Ê∑ͧ ©lUÙª ∑§ Á‹∞ •ë§¿Ë ◊ÊŸË ¡Ê ⁄„Ë „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ „ÈÄ∑§Ê ¬⁄ ‚ ¬˝ÁÃ’¢œ „≈Ÿ ∑§ ’ÊŒ •’ ¬≈ŸÊ „Ê߸∑§Ù≈¸ Ÿ Á’„Ê⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ √ŒÊ⁄Ê Ã¢’Ê∑ͧ, ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ‚Ȫ¢ÁœÃ ‚ȬÊ⁄Ë ‚◊à •ãÿ ©à¬ÊŒÙ¢ ©à¬ÊŒŸ, ÷¢«Ê⁄áÊ fl Á’∑§˝Ë ¬⁄ ‹ªÊ∞ ª∞ ¬˝ÁÃ’¢œ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ÊªÊ ŒË „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚ »Ò§‚‹ ∑§Ê •‚⁄ ◊„Ê⁄Êc≈˛ ◊¢ ÷Ë „Ù ‚∑§ÃÊ „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ fl„Ê¢ ÷Ë ß‚Ë Ã⁄„ ⁄Ù∑§ ‹ªÊ߸ ªß¸ „Ò– œ˜ÿÊŸ ⁄„ Á∑§ „ÈÄ∑§Ê ∑§ ¬ˇÊ ◊¢ »Ò§‚‹Ê } ÁŒ‚¢’⁄ ∑§Ù „È•Ê ÕÊ •ı⁄ ¬≈ŸÊ „Ê߸∑§Ù≈¸ Ÿ wx ÁŒ‚¢’⁄ ∑§Ù S≈ ÁŒÿÊ „Ò– â’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ‚ ‚¢’¢ÁœÃ ‚÷Ë ◊È∑§Œ◊Ù¢ ∑§Ë ‚ÈŸflÊ߸ wv ¡Ÿfl⁄Ë ‚ ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ù≈¸ ◊¢ „٪˖ Á’„Ê⁄ ◊¢ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§ Áπ‹Ê»§ ∑§ÊŸÍŸË ‹«∏UÊ߸ ‹«∏UŸ ◊¢ ⁄àŸÊ ∑§¢¬ŸË ∑§ •Á◊à ’Ê’Í •ı⁄ S◊Ù∑§‹ ‚ ≈Ù’Ò ∑ §Ù » § «⁄ ‡ ÊŸ ∑§Ê •ë§¿Ê ÿÙªŒÊŸ ⁄„Ê „Ò– ∑ȧ‹Á◊‹Ê ∑§⁄ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ∑§Ê ◊Ê◊‹ πÊl fl •¬Á◊üÊáÊ •ÁœÁŸÿ◊ ∑§Ë œÊ⁄Ê x ∑§Ë √ÿÊπ˜ÿÊ ∑§ ߌ¸-ÁªŒ¸ ÉÊÍ◊ ⁄„Ê „Ò– ÁflÁ÷㟠⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ß‚Ë œÊ⁄Ê ∑§Ù „ÁÕÿÊ⁄ ’ŸÊ ∑§⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ◊Ê◊‹Ê •ŒÊ‹Ã ◊¢ •ÊÃ „Ë •‚Á‹ÿà ‚Ê◊Ÿ •Ê ¡ÊÃË „Ò– Á¬¿‹ fl·¸ Ÿfl¢’⁄ ◊¢ Á’„Ê⁄ ∑ § ◊È π ˜ ÿ ◊¢ ò ÊË ¡ËÃ◊ ⁄Ê◊ ◊Ê¢ ¤ ÊË Ÿ •øÊŸ∑§ Á‚ª⁄≈ fl ’Ë«∏UË

22

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

Á¬¿‹ fl·¸ Ÿfl¢’⁄ ◊¢ Á’„Ê⁄ ∑§ ◊Èπ˜ÿ◊¢òÊË ¡ËÃ◊ ⁄Ê◊ ◊Ê¢¤ÊË Ÿ •øÊŸ∑§ Á‚ª⁄≈ fl ’Ë«∏UË ∑§Ù ¿Ù«∏U ∑§⁄ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ‚◊à ‚÷Ë S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ fl ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ◊Ë∆Ë ‚ȬÊ⁄Ë Ã∑§ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊŸ ∑§Ë ÉÊÙ·áÊÊ ∑§⁄ ŒË– ß‚∑§ ÃÈ⁄¢Ã ’ÊŒ | Ÿfl¢’⁄ ∑§Ù ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ß‚ ‚¢’¢œ ◊¢ •Áœ‚ÍøŸÊ ÷Ë ¡Ê⁄Ë ∑§⁄ ŒË– ◊Ê¢¤ÊË ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ê ÿ„ »Ò§‚‹Ê ‚÷Ë ∑§Ù „ì˝÷ ∑§⁄Ÿ flÊ‹Ê ÕÊ– ∑§Ù ¿Ù«∏U ∑§⁄ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ‚◊à ‚÷Ë S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ fl ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ◊Ë∆Ë ‚ȬÊ⁄Ë Ã∑§ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊŸ ∑§Ë ÉÊÙ·áÊÊ ∑§⁄ ŒË– ß‚∑§ ÃÈ⁄¢Ã ’ÊŒ | Ÿfl¢’⁄ ∑§Ù ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ß‚ ‚¢’¢œ ◊¢ •Áœ‚ÍøŸÊ ÷Ë ¡Ê⁄Ë ∑§⁄ ŒË– ◊Ê¢¤ÊË ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ê ÿ„ »Ò§‚‹Ê ‚÷Ë ∑§Ù „ì˝÷ ∑§⁄Ÿ flÊ‹Ê ÕÊ– ‚◊ÍøÊ ©lÙª ß‚ »Ò§‚‹ ‚ SÃéf ⁄„ ªÿÊ, ÄÿÙ¢Á∑§ ©‚ ÷Ê⁄Ë ŸÈ∑§‚ÊŸ ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„Ê ÕÊ– ß‚∑§ Áfl⁄Ùœ ◊¢ ‚◊Íø Á’„Ê⁄ ◊¢ ¬ÊŸ flÊ‹Ù¢ ∑§Ê •Ê¢ŒÙ‹Ÿ ÷Ë ‡ÊÈM§ „Ù ªÿÊ– øıÃ⁄»§ Áfl⁄Ùœ ∑§ ’ÊŒ ÷Ë ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ ¡’ Ÿ„Ë¢ ◊ÊŸË ÃÙ ©lÙª ‚ ¡È«∏U ‹ÙªÙ¢ Ÿ •ŒÊ‹Ã ∑§Ê Œ⁄flÊ¡Ê π≈π≈ÿÊ– ÿÊÁø∑§Ê∑§Ãʸ•Ù¢ ∑§Ë Œ‹Ë‹ ∑§Ù •ŒÊ‹Ã Ÿ ‚„Ë ◊ÊŸÊ •ı⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ¬⁄ S≈ ‹ªÊÃ „È∞ v} ¡Ÿfl⁄Ë ∑§Ù ‚ÈŸflÊ߸ ∑§Ë ÃÊ⁄Ëπ Ãÿ ∑§⁄ ŒË– ∑§Êÿ¸∑§Ê⁄Ë ◊Èπ˜ÿãÿÊÿÊœË‡Ê ß∑§’Ê‹ •Ê„◊Œ •¢‚Ê⁄Ë •ı⁄ ãÿÊÿ◊ÍÁø ‚◊⁄¢Œ˝ ¬˝ÃÊÁ‚¢„ ∑§Ë π¢«¬Ë∆ ∑§ ‚Ê◊Ÿ ÿÁø∑§Ê∑§Ãʸ•Ù¢ ∑§ fl∑§Ë‹Ù¢ Ÿ Œ‹Ë‹ ⁄πË Á∑§ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ù πÊl fl •¬Á◊üÊáÊ •ÁœÁŸÿ◊ ∑§ Äà ©Ÿ flSÃÈ•Ù¢ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ

àæèáü ¥ÎæÜÌ ×ð¢ âéÙßæ§ü wv ÁÙßÚè âð

×ãæÚæàæ÷Åý ×ð¢ Öè ÂǸU â·¤Ìæ ãñ ·¤ôÅü ·ð¤ ¥æÎðàæ ·¤æ ¥âÚ

doj LVksjh

¥Õ âÖè ×æ×Üð âéÂýè× ·¤ôÅü ·ð¤ âæ×Ùð

‹ªÊŸ ∑§Ê •Áœ∑§Ê⁄ „Ò, ¡Ù πÊl ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ë üÊáÊË ◊¢ •ÊÃ „Ò¢– ¡Ù øË¡¢ πÊl ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ë üÊáÊË ◊¢ „Ò¢ ©Ÿ ¬⁄ ⁄Ù∑§ Ÿ„Ë¥§‹ªÊ߸ ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò– ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ πÊl ∑§Ë ¬Á⁄÷Ê·Ê ’Œ‹ Á’ŸÊ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊ ÁŒÿÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë ©ã„Ù¢Ÿ Ã∑¸§ ÁŒÿÊ Á∑§ ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ∞‚Ë ∑§ß¸ πÊl flSÃÈ∞¢ Á’∑§ ⁄„Ë „Ò¢, Á¡Ÿ◊¢ ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ „Ò– fl∑§Ë‹Ù¢ Ÿ ©Äà ©à¬ÊŒ ∑§Ê Á«é’ ÁŒπÊÃ „È∞ ∑§„Ê Á∑§ ß‚ ¬⁄ ¿¬Ê „È•Ê „Ò Á∑§ ß‚◊¢ ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ „Ò, Á»§⁄ ÷Ë ÿ„ πÊl ¬ŒÊÕ¸ ∑§ M§◊¢ Á’∑§ ⁄„Ê „Ò– ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ ‚⁄∑§Ê⁄Ë fl∑§Ë‹Ù¢ Ÿ Œ‹Ë‹ ÁŒÿÊ Á∑§ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ∑ȧ¿ ŸÿÊ Ÿ„Ë¥§ Á∑§§ÿÊ „Ò– ß‚‚ ¬„‹ ◊„Ê⁄Êc≈˛,•Ê¢œ˝ ¬˝Œ‡Ê, Á„◊Ê¢ø‹ ¬˝Œ‡Ê fl ªÙflÊ •ÊÁŒ ⁄ÊÖÿÙ¢ Ÿ ÷Ë ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÿÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë fl∑§Ë‹Ù¢ Ÿ ∑§„Ê Á∑§ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ß‚ ◊Ê◊‹ ∑§ SÕÊŸÊ¢Ã⁄áÊ ∑§ Á‹∞ ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ù≈¸ ◊¢ ÿÊÁø∑§Ê ŒÊÿ⁄ ∑§Ë „Ò– •ŒÊ‹Ã Ÿ ‚⁄∑§⁄Ë fl∑§Ë‹Ù¢ ∑§Ë Œ‹Ë‹ Ÿ„Ë¥§ ◊ÊŸË •ı⁄ Á’„Ê⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë ¬˝ÁÃ’¢œ ‚¢’¢œË •Áœ‚ÍøŸÊ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊÃ „È∞ ◊Ê◊‹ ∑§Ë ‚ÈŸflÊ߸ ∑§ Á‹∞ v} ¡Ÿfl⁄Ë ∑§Ë ÃÊ⁄Ëπ Ãÿ ∑§Ë– •’ â’Ê∑ͧ ‚ ‚¢’¢ÁœÃ ‚÷UË ◊Ê◊‹Ù¢ ∑§Ë ‚ÈŸflÊ߸ ‚Ȭ˝◊Ë ∑§Ù≈¸ ◊¢ „٪˖ Œ‡Ê ∑§Ë ‚flÙ¸ëø •ŒÊ‹Ã ◊¢ wv ÃÊ⁄Ëπ ∑§Ù ‚ÈŸflÊ߸ ‡ÊÈM§ „٪˖ ∑ȧ‹ Á◊‹Ê∑§⁄ ¬≈ŸÊ „Ê߸ ∑§Ù≈¸ ∑§ •ÊŒ‡Ê ‚ â’Ê∑ͧ, ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ ©lÙª ∑§Ù ’«∏UË ⁄Ê„Ã Á◊‹Ë „Ò– ÿÁŒ ÿ„ •ÊŒ‡Ê Ÿ„Ë¥§ •ÊÃÊ ÃÙ Ã◊Ê◊ ¬˝ÁÃÁc∆à ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§Ë ∑§◊⁄ ≈Í≈ ¡ÊÃË •ı⁄ ©Ÿ∑§Ê ŒÙ’Ê⁄Ê π«∏U „Ù ¬ÊŸÊ ’„Œ ◊ÈÁ‡∑§‹ „Ù ¡ÊÃÊ– Œ⁄•S‹ „⁄ ’Ê⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§ Á‹∞ πÊl fl •¬Á◊üÊáÊ •ÁœÁŸÿ◊ ∑§Ù „ÁÕÿÊ⁄ ’ŸÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– Œ⁄•S‹ ∑§ÊŸÍŸ ∑§Ë œÊ⁄Ê x ◊¢ ‚Ê»§ ∑§„Ê

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

23

doj LVksjh 24

ªÿÊ „Ò Á∑§ Á∑§‚Ë ÷Ë πÊl ¬ŒÊÕ¸ ◊¢ â’Ê∑ͧ fl ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ÿÁŒ Á∑§‚Ë πÊl flSÃÈ ◊¢ ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ ∑§Ê Á◊üÊáÊ „Ò ÃÙ ÁflU÷ʪ ∑§Ù ©‚ ’ŸÊŸ flÊ‹ •ı⁄ ’øŸ flÊ‹ ŒÙŸÙ¢ ¬⁄ ∑§Ê⁄¸flÊ߸ ∑§Ê •Áœ∑§Ê⁄ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÿÁŒ ∑§Ù߸ flSÃÈ πÊl ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ë üÊáÊË ◊¢ •ÊÃË „Ë Ÿ„Ë¥§ „Ò ÃÙ ©‚ ¬⁄ ß‚ ∑§ÊŸÍŸ ∑§ Äà ∑§Ê⁄¸flÊ߸ Ÿ„Ë¥§ ∑§Ë ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò, ¡Ò‚ Á∑§ â’Ê∑ͧ– â’Ê∑§Í ∑§Ù πÊl ¬ŒÊÕ¸ Ÿ„Ë¥§ ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ¡’ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊŸ ∑§Ë ’Êà „Ù ⁄„Ë ÕË ÃÙ ÿ„Ë ¬¢ø ‚Ê◊Ÿ •ÊÿÊ ÕÊ– ªÈ≈πÊ πÊl ∑§Ë üÊáÊË ◊¢ Ÿ„Ë¥§ •ÊÃÊ „Ò, ß‚Á‹∞ ’Ê∑§ÊÿŒÊ ß‚∑§ Á‹∞ ∞∑§ •Áœ‚ÍøŸÊ ÁŸ∑§Ê‹ ∑§⁄ ∑§„Ê ªÿÊ Á∑§ ªÈ≈πÊ ∑§Ù πÊl ¬ŒÊÕ¸ ◊ÊŸÊ ¡Ê∞ªÊ– ß‚∑§ ’ÊŒ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊÿÊ ªÿÊ– ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë ß‚ ∑§Ê⁄¸flÊ߸ ‚ Ÿ Á‚»¸§ ªÈ≈πÊ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ’ÁÀ∑§ â’Ê∑ͧ fl ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ ‚ȬÊ⁄Ë ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ¬⁄ ª„⁄Ê •‚⁄ ¬«∏UÊ ÕÊ– â’Ê∑ͧ ©lÙª ‚ ‚¢’¢ÁœÃ ∞∑§ ¬˝◊Èπ ©à¬ÊŒ ∑§Ù „◊‡ÊÊ ∑§ Á‹∞ πà◊ ∑§⁄ ÁŒÿÊ ªÿÊ– ÿ„ ¤Ê≈∑§Ê ÃÙ ©lÙª ¤Ê‹ ªÿÊ, ‹Á∑§Ÿ •’ fl„Ë »¢§«Ê ¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË, πÒŸË fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ÿ„Ê¢ Ã∑§ Á∑§ ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ Ã∑§ ¬⁄ •¬ŸÊÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ߟ◊¢ â’Ê∑ͧ ÃÙ ªÒ⁄πÊl ¬ŒÊÕ¸ „Ò, ¡’Á∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê, ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ •ı⁄ ◊Ë∆Ë ‚ȬÊ⁄Ë •ÊÁŒ ∑§Ê ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ ‚ ŒÍ⁄-ŒÍ⁄ Ã∑§ ∑§Ù߸ ‚¢’¢œ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ©lÁ◊ÿÙ¢ Ÿ ªÈ≈πÊ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§Ê •ÊÉÊÊà ÃÙ ‚„ Á‹ÿÊ, ‹Á∑§Ÿ ¡’ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄ „◊‹Ê „ÙŸ ‹ªÊ ÃÙ ©ã„Ù¢Ÿ ß‚∑§ Áπ‹Ê»§ •ÊflÊ¡ ©∆Ê߸ „Ò– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ Á’„Ê⁄ ‚ ¬„‹ ß‚ Ã⁄„ ∑§Ê ◊Ê◊‹Ê ∑§⁄‹ „Ê߸ ∑§Ù≈¸ ∑§ ‚◊ˇÊ •ÊÿÊ ÕÊ– ß‚◊¢ ÷Ë •ŒÊ‹Ã Ÿ ∑§„Ê ÕÊ Á∑§ ¡Ù flSÃÈ πÊl ¬ŒÊÕ¸ „Ò „Ë Ÿ„Ë¥§ ÃÙ ©‚∑§ Áπ‹Ê»§ πÊl fl •¬Á◊üÊáÊ •ÁœÁŸÿ◊ ∑§ Äà ∑§Ê⁄¸flÊ߸ Ÿ„Ë¥§ „Ù ‚∑§ÃË „Ò– ÿÁŒ â’Ê∑ͧ ∑§ Áπ‹Ê»§ ∑ȧ¿ ∑§⁄ŸÊ „Ò ÃÙ ©‚∑§ Á‹∞ Á‚ª⁄≈ fl â’Ê∑ͧ (ÁŸ·œ fl √ÿʬÊ⁄ •ı⁄ flÊÁáÊÖÿ ©à¬ÊŒŸ •Ê¬ÍÁø ÃÕÊ ÁflÃ⁄áÊ ÁflÁŸÿ◊Ÿ) •ÁœÁŸÿ◊ wÆÆx (∑§Ù≈¬Ê) „Ò– ∑ȧ¿ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ∑§Ù≈¬Ê ∑§Ù ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄¢ ß‚ Á‹∞ ßSÃ◊Ê‹ Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄ÃË „Ò¢ ÄÿÙ¢Á∑§ Á‚ª⁄≈ ¬⁄ ÷Ë ◊Ê◊‹Ê •Ê ¡Ê∞ªÊ– S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ∑§ Áπ‹Ê»§ ¡Ù ‹Ê’Ë fl ‚¢ª∆Ÿ ‚Á∑˝§ÿ „¢Ò, ©Ÿ∑§Ë ÷Ë ÁŒ‹øS¬Ë ÷Ê⁄à ∑§ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ’’ʸŒ ∑§⁄ ’«∏UË ’„È⁄Êc≈˛Ëÿ

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ Á‹∞ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ◊¢ ⁄ÊSÃÊ πÙ‹Ÿ ∑§Ë „Ò– S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù Œ»§ŸÊŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê¢ Á¬¿‹ «…∏ Œ‡Ê∑§ ‚ „Ù ⁄„Ë „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ∑§ÊŸÍŸË ‹«∏Ê߸ ∑§ ¡Á⁄∞ ÿ„ •¬Ÿ •Ê¬ ∑§Ù ¡ËÁflà ⁄π „È∞ „Ò– •’ ◊Ê◊‹Ê ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ù≈¸ ◊¢ „Ò •ı⁄ ß‚ ¬⁄ ‚ÈŸÊflÊ߸ ‡ÊÈM§ „ÙŸ flÊ‹Ë „Ò– ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ÷⁄Ù‚Ê „Ò Á∑§ ©ã„¢ ߢ‚Ê»§ ¡M§⁄ Á◊‹ªÊ– „Ò⁄à ∑§Ë ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ©ëø ¬ŒÙ¢ ¬⁄ ’Ò∆ ∑ȧ¿ •»§‚⁄ πÊl ∑§ÊŸÍŸ ∑§Ù •¬ŸË Ã⁄„ ‚ ¬Á⁄÷ÊÁ·Ã ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿ„ ‚„Ë „Ò Á∑§ ∑§ÊŸÍŸ Á‚»¸§ ÿ„ ∑§„ÃÊ „Ò Á∑§ Á∑§‚Ë πÊl ¬ŒÊÕ¸ ◊¢ ÁŸ∑§ÙÁ≈Ÿ ÿÊ Ã¢’Ê∑ͧ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë fl ß‚ •¬ŸË Ã⁄„ ¬Á⁄÷ÊÁ·Ã ∑§⁄Ã „È∞ ∑§„Ã „Ò¢ Á∑§ Á¡‚ Ã⁄Ë∑§ ‚ πÊl ¬ŒÊÕÙ¸§ ◊¢ â’Ê∑ͧ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹Ê߸ ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò, ©‚Ë Ã⁄„ â’Ê∑ͧ ◊¢ Á∑§‚Ë πÊl ¬ÊŒÕ¸ ∑§Ê Á◊üÊáÊ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ß‚ Ã∑¸§ ‚ „Ë •¢ŒÊ¡Ê ‹ªÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò Á∑§ ߟ •»§‚⁄Ù¢ ∑§Ù ‹ÙªÙ¢ ∑§ SflÊSâÿ ∑§Ë Áø¢ÃÊ „Ò ÿÊ Á»§⁄ ߟ∑§Ê ∞¡¢«Ê ∑ȧ¿ •ı⁄ „Ò? ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ Á¬¿‹ } ÁŒ‚¢’⁄ ∑§Ù ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ù≈U¸ Ÿ „ÈÄ∑§Ê ∑§ ◊Ê◊‹ ◊¥ ‚ÈŸÊ߸ ∑§⁄UÃ „È∞ ß‚ ¬⁄ ‹ªË ⁄Ù∑§ ∑§Ù „≈Ê ÁŒÿÊ ÕÊ– ¡ÁS≈U‚ ⁄U¥¡Ÿ ªÙªÙ߸ ∑§Ë ¬Ë∆ Ÿ } ÁŒ‚¢’⁄ ∑§Ù ÿ„ √ÿflSÕÊ ŒÃ „È∞ ◊È¢’߸, øãŸß¸ •ı⁄U ªÈ¡⁄UÊà „Ê߸∑§Ù≈U¸ ∑‘§ »Ò§‚‹ ⁄Ug ∑§⁄U ÁŒÿÊ Á¡‚◊¥ „ÈÄ∑§ ∑§Ù œÍ◊˝¬ÊŸ Ÿ„Ë¥ ◊ÊŸÊ ªÿÊ ÕÊ– ∑§Ù≈U¸ Ÿ ∑§„Ê Á∑§ ¡„Ê¥ S◊ÙÁ∑§¥ª ∑§Ë •ŸÈ◊Áà „Ò •ı⁄U fl„Ê¥ „ÈÄ∑§Ê ⁄UπÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò, ÄUÿÙ¥Á∑§ fl„ S◊ÙÁ∑§¥ª „Ë „Ò– ∑§Ù≈U¸ Ÿ »Ò§‚‹ ◊¥ ∑§„Ê Á∑§ ≈UÙ’∑§Ù ∞ÄU≈U ◊¥ Ã¥’Ê∑§Í ∑§Ê ‚flŸ ∑§⁄UŸ ∑§Ë ÿÈÁQ§ÿÙ¥ ∑‘§ ’Ê⁄U ◊¥ Á‹πÊ „Ò– œÊ⁄UÊ x ∞Ÿ ◊¥ S¬C Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò Á∑§ œÍ◊˝¬ÊŸ ∑§Ê ◊Ë’ Á∑§‚Ë ¬Ê߬ ⁄U¬⁄U •ı⁄U •ãÿ flSÃÈ•Ù¥ ‚ S◊ÙÁ∑§¥ª ∑§⁄UŸÊ „٪ʖ S¬C „Ò Á∑§ ß‚ •ãÿ flSÃÈ ◊¥ „ÈÄ∑§Ê ‡ÊÊÁ◊‹ „Ò– ß‚Á‹∞ S◊ÙÁ∑§¥ª ¡ÙŸ ◊¥ „ÈÄ∑§Ê ¬ËÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ Ÿfl fl·¸ ‡ÊÈM§ „ÙŸ ∑§ ¬„‹ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ¬ˇÊ ◊¢ ŒÙ •„◊ »Ò§‚‹ •Ê∞, ¡Ù ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§ Á‹∞ ’«∏UË ⁄Ê„Ã ∑§Ë ’Êà „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§ Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ πÈ‹Ë Á‚ª⁄≈ ∑§Ë Á’∑˝§Ë ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‚¢’¢œË •ÊŒ‡Ê ¡Ê⁄Ë Ÿ„Ë¢ „È•Ê •ı⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ â’Ê∑ͧ ∑§ÊŸÍŸ ◊¢ ‚¢‡ÊÙœŸ ∑§Ê »Ò§‚‹Ê ÷Ë ≈Ê‹ ÁŒÿÊ „Ò–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

31

vkxkeh ctV

çÈ¤Ú Õɸ â·¤Ìè ãñ ¢

•Ê

ªÊ◊Ë •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ ∞∑§ ’Ê⁄ Á»§⁄ â’Ê∑ͧ ©lÙª ¬⁄ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê ’Ù¤Ê ¬«∏ ‚∑§ÃÊ „Ò, „Ê‹Ê¢Á∑§ â’Ê∑ͧ •ı⁄ πÊ‚Ãı⁄ ¬⁄ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ¬˝áÊÊ‹Ë ∑§ ø‹Ã ¬„‹ ‚ „Ë ’È⁄ „Ê‹Êà ∑§Ê ‚Ê◊ŸÊ ∑§⁄ ⁄„Ê „Ò– ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ •¬Ÿ ¬„‹ ’¡≈ ◊¢ Á‚ª⁄U≈U ¬⁄U ∞ÄU‚Êß¡ «˜ÿÍ≈UË vv ‚ ’…∏Ê∑§⁄U |w » Ë‚ŒË •ı⁄U ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄U vw ‚ ’…∏Ê∑§⁄U v{ » Ë‚ŒË ∑§Ë ÕË– ‚ÊÕ „Ë ªÒ⁄ ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ fl πÒŸË ¬⁄ ∞Ä‚Êß¡ «˜ÿÍ≈Ë zÆ ‚ ’…∏Ê∑§⁄ zz »§Ë‚ŒË ∑§⁄ ŒË ªß¸ ÕË– ÿ„ ‚„Ë „Ò Á∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ¬⁄ Á‚ª⁄≈ ∑§Ë •¬ˇÊÊ ∑ȧ¿ ∑§◊ ‡ÊÈÀ∑§ ’…∏ÊÿÊ ªÿÊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ß‚∑§Ê »§∞ŒÊ Ã’ ‚◊¤Ê ◊¢ •ÊÃÊ ¡’ ‹flË ∑§Ë Œ⁄¢ ¬„‹ ‚ „Ë ∑§◊ ⁄„Ë „ÙÃË– ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ¬˝áÊÊ‹Ë ∑§Ë Œ⁄¢ ßÃŸË ÖÿÊŒÊ „Ò¢ Á∑§ ©l◊Ë ŒÊ‹ ◊¢ Ÿ◊∑§ ∑§ ’⁄Ê’⁄ „Ë ◊ÈŸÊ»§Ê ∑§◊Ê ¬Ê ⁄„ „Ò¢– ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚ÍòÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ •ÊªÊ◊Ë •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ, ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ •ÊÁŒ ¡Ò‚ ©à¬ÊŒÙ¢ ¬⁄ ∞Ä‚Êß¡ «˜ÿÍ≈Ë ’…∏Ê∞ ¡ÊŸ ∑§Ë ÃÒÿÊ⁄Ë ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ÁflûÊ◊¢òÊË •M§áÊ ¡≈‹Ë Ÿ ÁflÁ÷㟠ˇÊòÊÙ¢ ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§ ‚ÊÕ ’¡≈ ¬⁄ ‚‹Ê„ ◊‡ÊÁfl⁄Ê ∑§⁄ŸÊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ÁŒÿÊ „Ò– â’Ê∑ͧ Áfl⁄ÙœË ‹Ê’Ë ∑§ ‹Ùª ÷Ë ∑§Ê»§Ë ‚Á∑˝§ÿ ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„ „Ò¢– fl ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ©ëø ¬ŒÙ¢ ¬⁄ ’Ò∆ •»§‚⁄Ù¢ ∑§Ù ‚◊¤ÊÊ ⁄„ „Ò¢ Á∑§ ÿÁŒ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ¬⁄ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê ’Ù¤Ê ’…∏ÃÊ „UÒ •ı⁄ ÿ„ •àÿÁœ∑§ ◊„¢ª „Ù ¡ÊÃ „Ò¢ ÃÙ ‹Ùª ß‚ •¬Ÿ •Ê¬ ¿Ù«∏UŸÊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ Œª¢– SflÊSâÿ◊¢òÊÊ‹ÿ ◊¢ ß‚ Ã∑¸§ ∑§Ë ¡Ù⁄-‡ÊÙ⁄ ‚ fl∑§Ê‹Ã ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò– øøʸ „Ò Á∑§ Á¬¿‹Ë ’Ê⁄ ÃÙ Á‚ª⁄≈ ¬⁄ ÖÿÊŒÊ ≈ÒÄ‚ ’…∏ÊÿÊ ªÿÊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ß‚ ’Ê⁄ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ •ı⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ÊÁŒ ∑§Ë ’Ê⁄Ë „Ò– ≈ÒÄ‚ ◊¢ ’…∏ÙûÊ⁄Ë Ãÿ ◊ÊŸË ¡Ê ⁄„Ë „Ò, ‹Á∑§Ÿ Á∑§ÃŸË ’…∏ÙûÊ⁄Ë „ÙªË? •÷Ë Ãÿ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ß‚∑§Ë ÷Ÿ∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ÷Ë ‹ª ªß¸ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ©Ÿ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ •U÷Ë ∑§Ù߸ ‚Á∑˝§ÿÃÊ Ÿ„Ë¥§ ÁŒπÊ߸ ¬«∏UË „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿÁŒ ©lÙª ‚ ¡È«∏U ‚¢ª∆ŸÙ¢ Ÿ •¬ŸË ‚Á∑˝§ÿÃÊ Ÿ„Ë¥§ ÁŒπÊ߸ ÃÙ •ÊŸ flÊ‹ ÁŒŸÙ¢ ◊¢ ©ã„¢ ÷Ê⁄Ë ¤Ê≈∑§Ê ‹ª ‚∑§ÃÊ „Ò–

34

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ Á¬¿‹ «…∏ ◊Ê„ ∑§ Œı⁄ÊŸ â’Ê∑ͧ ©lÙª ’«∏UË-’«∏UË ◊È‚Ë’ÃÙ¢ ‚ ’øÊ „Ò– S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∞‚ÙÁ‚∞‡ÊŸ •ı⁄ ¬ÊŸ ‡Êʬ ∞‚ÙÁ‚∞‡ÊŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡ÊÙ¢ ∑§ ø‹Ã πÈ‹Ë Á‚ª⁄≈ ∑§Ë Á’∑˝§Ë ¬⁄ ⁄Ù∑§ •ı⁄ â’Ê∑ͧ ∑§ÊŸÍŸ ◊¢ ’Œ‹Êfl ∑§Ê »Ò§‚‹Ê ≈‹Ê „Ò– ‚ÊÕ „Ë •ŒÊ‹ÃË •ÊŒ‡Ê ∑§ ’ÊŒ „ÈÄ∑§Ê ¬⁄ ‹¢’ •⁄‚ ‚ ‹ªË ¬Ê’¢ŒË „≈Ë „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§ ¬≈ŸÊ „Ê߸∑§Ù≈¸ Ÿ Á’„Ê⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ mÊ⁄Ê ‹ªÊ∞ ª∞ ¬˝ÁÃ’¢œ ¬⁄ S≈ ‹ªÊÿÊ „Ò– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ÿ„ ‚Ê⁄Ë øË¡¢ ÃÊà∑§ÊÁ‹∑§ M§¬ ‚ ⁄Ê„Ã ◊¥ „Ò¢– ߟ◊¢ ‚ ∑§Ù߸ ÷Ë »Ò§‚‹Ê ¬Ä∑§ Ãı⁄ ¬⁄ Ÿ„Ë¥§ „È•Ê „Ò– ◊Ê◊‹Ê ∑§÷Ë ÷Ë ©‹≈ ‚∑§ÃÊ „Ò– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ¬Ífl¸ SflÊSâÿ◊¢òÊË „·¸flœ¸Ÿ Ÿ ÁŒÀ‹Ë ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑‘§ ¬Ífl¸ Á¬˝¥Á‚¬‹ SflÊSâÿ ‚Áøfl ⁄U◊‡Ê ø¥Œ˝Ê ∑§Ë •ªÈflÊ߸ ◊¥ ∞ÄU‚¬≈U˜‚¸ ∑§Ë ∑§Á◊≈UË ’ŸÊ߸ ÕË– ß‚ ∑§◊≈Ë ∑§Ë Á‚»§ÊÁ⁄‡Ê¢ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ˇÊ ÁfløÊ⁄ʜ˟ „Ò¢, Á¡‚◊¢ ∞‚Ë ’ÊÃ¢ ∑§„Ë ªß¸ Á∑§ ©ã„¢ ÿÁŒ ‹ÊªÍ ∑§⁄ ÁŒÿÊ ªÿÊ ÃÙ ∑§◊ ‚ ∑§◊ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ÁŸ¬≈ ¡Ê∞ªÊ– ß‚◊¢ πÈ‹Ë Á‚ª⁄≈ ¬⁄ ⁄Ù∑§, â’Ê∑ͧ ‚flŸ ∑§Ë ©◊˝ ‚Ë◊Ê v} ‚ wz ∑§⁄Ÿ •ı⁄ ‚Êfl¸¡ÁŸ∑§ ¡ª„Ù¢ ¬⁄ œÍ◊˝¬ÊŸ ∑§⁄Ÿ ¬⁄ ¡È◊ʸŸ ∑§Ë ⁄ÊÁ‡Ê •àÿÁœ∑§ ’…Ê∏Ÿ fl â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§ ¬Ò∑§≈Ù¢ ∑§ }Æ »§Ë‚ŒË Á„S‚ ¬⁄ flÒœÊÁŸ∑§ øÃÊflŸË ¿Ê¬Ÿ ‚◊à ∑§ß¸ ∑§«∏Ë Á‚»§Á⁄‡Ê¢ ∑§Ë ªß¸ „Ò¢– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ Ÿ∞ SflÊSâÿ◊¢òÊË ¡¬Ë Ÿ«˜«Ê Ÿ Áfl‡Ê·ôÊ ‚Á◊Áà ∑§Ë Á‚»§ÊÁ⁄‡ÊÙ¢ ∑§Ù ‹ÊªÍ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê ‚¢∑§Ã Œ ÁŒÿÊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ Á∑§ã„Ë¥§ ∑§Ê⁄áÊÙ ‚ ß‚ ≈Ê‹ ÁŒÿÊ– ÿÁŒ ¬Ífl¸ SflÊSâÿ◊¢òÊË „·¸flœ¸Ÿ ∑§Ë ’Êà ¬⁄ äÿÊŸ ÁŒÿÊ ¡Ê∞ ÃÙ ‚⁄∑§Ê⁄ â’Ê∑ͧ ∑§ Áπ‹Ê»§ ∑§«∏U ∑§ÊŸÍŸ ∑§ Á‹∞ ∑§÷Ë ÷Ë ∑§Œ◊ ’…∏Ê ‚∑§ÃË „Ò– ÿÁŒ§ Á‚ª⁄≈ fl â’Ê∑ͧ (ÁŸ·œ fl √ÿʬÊ⁄ •ı⁄ flÊÁáÊÖÿ ©à¬ÊŒŸ •Ê¬ÍÁø ÃÕÊ ÁflÃ⁄áÊ ÁflÁŸÿ◊Ÿ) •ÁœÁŸÿ◊ wÆÆx (∑§Ù≈¬Ê) ◊¢ ∑§Ù߸ ’«∏UÊ ‚¢‡ÊÙœŸ ∑§⁄ ÁŒÿÊ ªÿÊ ÃÙ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ∑§Ê ’ø ⁄„ ¬ÊŸÊ ◊ÈÁ‡∑§‹ „Ù ¡Ê∞ªÊ– ‚ÊÕ „Ë ÿ„ •Ê‡Ê¢∑§Ê „Ò Á∑§ ÿÁŒ â’Ê∑Í ∑§Ù ¬⁄ÙˇÊ M§¬ ‚ ÷Ë πÊl ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ë üÊáÊË ◊¢ «Ê‹ ÁŒÿÊ ªÿÊ ÃÙ ÷Ê⁄Ë ◊È‚Ë’Ã „Ù ¡Ê∞ªË– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ∑§⁄Ë’ vv fl·¸ ¬„‹ ∑§Ù≈¬Ê ’ŸÊÿÊ ªÿÊ ÕÊ– øøʸ „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ∑§Ë Œ⁄Ù¢ ◊¢ ß¡Ê»§Ê ∑§⁄ ‚∑§ÃË „Ò– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ ◊‡ÊËŸ •ÊœÊÁ⁄à ‹flË ¬˝áÊÊ‹Ë ∑§Ë ‡ÊÈM§•Êà ÿͬË∞ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ‚◊ÿ ¬Ë ÁøŒ¢’⁄◊ Ÿ ∑§Ë ÕË– ©‚ ‚◊ÿ ©ã„Ù¢Ÿ ∑§„Ê ÕÊ Á∑§ â’Ê∑ͧ flÊ‹ ¬Í⁄Ê ≈ÒÄ‚ Ÿ„Ë¥§ ŒÃ „Ò¢– ¡’ ‹flË ∑§Ë Ÿß¸ √ÿflSÕÊ •Ê߸ ÃÙ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ Ÿ ß‚∑§Ê

•ÊªÊ◊Ë •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ, ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ •ÊÁŒ ¡Ò‚ ©à¬ÊŒÙ¢ ¬⁄ ∞Ä‚Êß¡ «˜ÿÍ≈Ë ’…∏Ê∞ ¡ÊŸ ∑§Ë ÃÒÿÊ⁄Ë ∑§Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ÁflûÊ◊¢òÊË •M§áÊ ¡≈‹Ë Ÿ ÁflÁ÷㟠ˇÊòÊÙ¢ ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§ ‚ÊÕ ’¡≈ ¬⁄ ‚‹Ê„ ◊‡ÊÁfl⁄Ê ∑§⁄ŸÊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄ ÁŒÿÊ „Ò– â’Ê∑ͧ Áfl⁄ÙœË ‹Ê’Ë ∑§ ‹Ùª ÷Ë ∑§Ê»§Ë ‚Á∑˝§ÿ ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„ „Ò¢– ∑§Ê»§Ë Áfl⁄Ùœ Á∑§ÿÊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ©Ÿ∑§Ë ∞∑§ Ÿ ‚ÈŸË ªß¸– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ ÕÊ Á∑§ ÿ„ ¬˝áÊÊ‹Ë •ı⁄ ‹flË Œ⁄¢ √ÿfl„ÊÁ⁄∑§ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ’ÊŒ ◊¢ ÁøŒ¢’⁄◊ ÁflûÊ◊¢òÊË ¬Œ ‚ „≈ ª∞. fl·¸ wÆvw ◊¢ ¡’ •Ê◊ ’¡≈ ¬‡Ê „È•Ê ÃÙ ‹flË ∑§Ë Œ⁄¢ •ı⁄ ’…∏Ê ŒË ªß¸¢– ∑§„Ÿ ∑§Ù â’Ê∑ͧ ÿÈÄà ¬ÊŸ◊‚Ê‹Ê ÿÊŸË ªÈ≈πÊ ∑§Ë U÷Ë Ÿß¸ Œ⁄¢ ‹ÊªÍ ∑§Ë ªß¸ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ªÈ≈πÊ ÃÙ ¬„‹ „Ë ’¢Œ „Ù øÈ∑§Ê „Ò– Ã◊Ê◊ ‹Ùª ß‚ ’Êà ∑§Ù ‹∑§⁄ ÷Ë „Ò⁄à ◊¢ „Ò¢ Á∑§ •ÊÁπ⁄ Á¡‚ ©à¬ÊŒ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ª øÈ∑§Ê „Ò, ©‚ ¬⁄ ‹flË ∑§Ë Œ⁄¢ ÄÿÙ¢ ÉÊÙÁ·Ã ∑§Ë ªß¸ „Ò¢?

•Ê◊ Ãı⁄ ¬⁄ ¡Ù ÷Ë Ÿß¸ ∑¢§¬ŸË ◊Ҍʟ ◊¢ ©Ã⁄ ⁄„Ë „Ò fl„ ÖÿÊŒÊ Ã⁄ w •ı⁄ z M§¬ÿ ∑§Ê ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ∞∑§ M§¬ÿ ∑§Ê ¡ŒÊ¸ ¬Ê™§ø ÁŸ∑§Ê‹ ⁄„Ë „Ò– ∑§È¿ ‹Ùª w „Ë M§¬ÿ ◊¢ ¡Ù«∏UË Œ ⁄„ „Ò¢– fl ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ •¬ŸÊ ¬Ê¢fl ¡◊ÊŸ ∑§ Á‹∞ ∞‚Ê ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ∑§⁄ Áfl÷ʪ ∑§Ù ‹ªÃÊ „Ò Á∑§ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ ∑§Ê»§Ë ’«∏UÊ ◊ÈŸÊ»§Ê ∑§◊Ê ⁄„Ë „Ò¢– ß‚ ‚◊ÿ ∞∑§ M§¬ÿ ∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹ ¬Ê™§ø ¬⁄ ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ ¬⁄ vy ‹Êπ |{ „¡Ê⁄ M§¬ÿ ‹flË fl‚Í‹Ë ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§∞∑§ ◊Ê„ ◊¢ ∞∑§ ◊‡ÊËŸ {w ‹Êπ yÆ „¡Ê⁄ ¬Ê™§ø Ã∑§ ÁŸ∑§Ê‹ ‚∑§ªË– ß‚ ‚◊ÿ ∞∑§ M§¬ÿ ∑§ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹ ∑§Ê ø‹Ÿ πà◊ „Ù øÈ∑§Ê „Ò– w M§¬ÿ •ı⁄ z M§¬ÿ ∑§Ë ⁄¢¡ flÊ‹ ÖÿÊŒÊ „Ò¢– ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§ w M§¬ÿ Ã∑§ ∑§ ¬Ê™§øÙ¢ ¬⁄ w} ‹Êπ y „¡Ê⁄ M§¬ÿ ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ ∑§ Á„‚Ê’ ‚ ‹flË „Ò– ß‚Ë Ã⁄„ fl·¸ wÆvw ◊¢ „È߸ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ◊¢ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑ z M§¬ÿ flÊ‹ ¬Ê™§ø ÁŸ∑§Ê‹Ÿ flÊ‹Ë ◊‡ÊËŸ ¬⁄ ¬˝Áà ◊Ê„ {y ‹Êπ M§¬ÿ ‹flË ∑§Ë Œ⁄ Ãÿ ∑§Ë ªß¸ ÕË, ¡Ù •’ {| ‹Êπ }{ „¡Ê⁄ M§¬ÿ ∑§⁄ ŒË

vkxkeh ctV

Üðßè ·¤è ÎÚð ¢

ªß¸ „Ò– z M§¬ÿ ∑§ ⁄¢¡ ◊¢ ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ z|yÆ}ÆÆ ¬Ê™§ø ÁŸ∑§Ê‹Ê ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ß‚ ‚◊ÿ Áfl◊‹, ⁄Ê¡üÊË, ÁŒ‹’ʪ, ÁŒ‹M§’Ê fl ‡ÊÊ¢Áà ‚◊à •Áœ∑§Ê¢‡Ê ’˝Ê¢« z M§¬ÿ ◊¢ Á’∑§ ⁄„ „Ò¢– ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ z M§¬ÿ ∑§Ê ≈˛¢« ∞∑§ Ã⁄„ SÕÊÁ¬Ã „Ù øÈ∑§Ê „Ò– ¡Ù ∑¢§¬ÁŸÿÊ z M§¬ÿ ∑§ ⁄¢¡ ◊¢ •¬ŸÊ ©à¬ÊŒ ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ’ø ⁄„Ë „¢Ò§, ©Ÿ∑§ Á‹∞ ≈ÒÄ‚ ∑§Ë ÿ„ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ∑§Ê»§Ë ÷Ê⁄Ë ¬«∏U ¡Ê∞ªË– ÿÁŒ fl ß‚ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ∑§ •ŸÈ¬Êà ◊¢ ∑§Ë◊ÃÙ¢ ◊¢ ß¡Ê»§Ê ∑§⁄ÃË „Ò¢ ÃÙ „Ë fl ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ Á≈∑§Ë ⁄„ ¬Ê∞¢ªË– ß‚∑§ Á‹∞ ‚÷UË SÕÊÁ¬Ã ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§Ù ∞∑§ ⁄Êÿ „Ù ∑§⁄ ≈ÒÄ‚ ’…∏ÊŸÊ „٪ʖ •’ •Ê◊ Ãı⁄ ¬⁄U ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ÷Ë ¬Ê™§øÙ¢ ◊¢ •Ê ⁄„Ê „Ò– ¬ÊŸ◊‚Ê‹Ê ∑§Ë ¡Ù«∏UË ÁŸ∑§‹Ÿ ∑§ ’ÊŒ ‚ ¡»§⁄ÊŸË ¬ûÊË ∑§ ¿Ù≈ ¬Ê™§øÙ¢ ∑§Ê ©à¬ÊŒŸ ’…∏Ê „Ò– ∞∑§ M§¬ÿ ∑§ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¡ŒÊ¸ ¬Ê™§ø ¬⁄ ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ ∑§ Á„‚Ê’ ‚ ◊Ê„ ◊¢ vy ‹Êπ | „¡Ê⁄ M§¬ÿ ‹flË ŒŸÊ „٪ʖ ¡’Á∑§ Á’ŸÊ øÍŸÊ flÊ‹Ë ∞∑§ M§¬ÿ ∑§Ë πÒŸË ¬⁄ ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ „⁄ ◊Ê„ vÆ ‹Êπ x „¡Ê⁄ M§¬ÿ ∑§Ë ‹flË ÁŸœÊ¸Á⁄à ∑§Ë „Ò– ÃÈ‹‚Ë •ı⁄ ’Ê’Ê ∑§ ¡ŒÊ¸ ¬Ê™§ø y M§¬ÿ ◊¢ •ÊÃ „Ò¢– ß‚ ⁄¢¡ ◊¢ ¬˝Áà ◊Ê„ „⁄ ◊‡ÊËŸ ∑§ Á‹„Ê¡ ‚ z~ ‹Êπ } „¡Ê⁄ M§¬ÿ ‹flË Ãÿ ∑§Ë ªß¸ „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ߟ ÁŒŸÙ¢ •Áœ∑§Ê¢‡Ê πÒŸË z M§¬ÿ ∑§Ë Á’∑§ ⁄„Ë „Ò– Á’ŸÊ øÍŸ flÊ‹ z M§¬ÿ ∑§ πÒŸË ¬Ê™§ø ¬⁄ ¬˝ÁÃ◊Ê„ ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ ∑§ Á„‚Ê’ ‚ zÆ ‹Êπ z{ „¡Ê⁄ •ı⁄ øÍŸÊ ∑§ ≈˜ÿÍ’ flÊ‹ ¬Ê©ø ¬⁄ y|.zz ‹Êπ M§¬ÿ ‹flË fl‚Í‹Ë ¡Ê∞ªË– ß‚∑§Ë ÷Ë ¬˝Áà ◊‡ÊËŸ ∑§ Á„‚Ê’ ‚ ©à¬ÊŒ ‚Ë◊Ê Ãÿ ∑§Ë ªß¸ „Ò– ß‚ ‚÷Ë ∑§Ë Œ⁄Ù¢ ◊¢ ∞∑§ ’Ê⁄ Á»§⁄ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ∑§ ‚¢∑§Ã Á◊‹ ⁄„ „Ò¢, ¡Ù ©lÙª ∑§Ë ‚„à ∑§ Á‹∞ ∆Ë∑§ Ÿ„Ë¥§ „Ò¢– ’„⁄„Ê‹ ’¡≈ •ÊŸ ◊¢ •U÷Ë ∑§Ê»§Ë ‚◊ÿ ’Ê∑§Ë „Ò– ÿÁŒ ©lÙª ‚ ¡È«∏ ‚¢ª∆Ÿ ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§⁄¢ ÃÙ ß‚ ‚¢÷ÊÁflà ◊È‚Ë’Ã ∑§Ù ≈Ê‹Ê ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– VkscSdks Iyl • tuojh 2015

35

d`f"k txr

âéÂæÚUè ç·¤âæÙô¢ ·¤æ ·¤Áü Ùãè´¤ ×æȤ ·¤Úð»è âÚ·¤æÚ

‚

⁄∑§Ê⁄ Ÿ ‚Ê»§ ∑§⁄ ÁŒÿÊ „Ò Á∑§ ‚ȬÊ⁄Ë ©à¬ÊŒŸ ∑§ Á‹∞ ’Ò¢∑§Ù¢ ‚ Á‹∞ ª∞ ∑§¡¸ ∑§Ù ◊Ê»§ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê ©‚∑§Ê ∑§Ù߸ ß⁄ÊŒÊ Ÿ„Ë¥§ „Ò– ß‚ ’Ê⁄ ◊¢ ÁflûÊ◊¢òÊÊ‹ÿ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ¡Ÿfl⁄Ë wÆvw ◊¢ ¬Í⁄ ∑§ŸÊ¸≈∑§ ◊¢ ‚ȬÊ⁄Ë ©à¬ÊŒŸ fl ∑ΧÁ· •Êÿ ◊¢ ‚ÈœÊ⁄ ∑§Ë ÿÙ¡ŸÊ ∑§Ù •ŸÈ◊ÙÁŒÃ Á∑§ÿÊ ÕÊ, Á¡‚∑§Ê Á∑˝§ÿÊ¢flÿŸ ŸÊ’Ê«¸ Ÿ Á∑§ÿÊ ÕÊ– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ◊ı¡ÍŒÊ ‚◊ÿ ◊¢ ÁflŒ‡ÊÙ¢ ‚ •Ê ⁄„Ë ‚ȬÊ⁄Ë ∑§ ø‹Ã ÉÊ⁄‹Í ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ß‚∑§Ë ∑§Ë◊à ∑§◊ „Ù ªß¸ „Ò, „Ê‹Ê¢Á∑§ Œ‡Ê ◊¢ •ë¿Ë ◊ÊòÊÊ ◊¢ ‚ȬÊ⁄Ë ∑§Ê ©à¬ÊŒŸ „È•Ê „Ò– ªÈ≈πÊ ’¢Œ „ÙŸ •ı⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ¬⁄ ÁflÁ÷㟠⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ‹ª ⁄„ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ‚ȬÊ⁄Ë ©à¬ÊŒ∑§ Á∑§‚ÊŸ •ı⁄ √ÿʬÊ⁄Ë ¬„‹ ‚ „Ë ¬⁄‡ÊÊŸË ∑§Ë „Ê‹Ã ◊¢ „Ò¢– •ÊÿÊà ’…∏Ÿ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ‚ȬÊ⁄Ë ∑§Ë ∑§Ë◊à ∑§◊ „È߸ „Ò, Á¡‚∑§ ø‹Ã ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§Ù ‚⁄U∑§Ê⁄U ‚ ߥ¬Ù≈U¸ ≈UÒÁ⁄U» ◊¥ •ı⁄U ß¡Ê» Ê ∑§⁄UŸ ∑§Ë ◊Ê¥ª ∑§⁄UŸ ¬⁄ ◊¡’Í⁄U „ÙŸÊ ¬«∏Ê „Ò– ∑§⁄UË’ ∞∑§ ‚Ê‹ ¬„‹ ߥÁ«ÿÊ Ÿ ‚ȬÊ⁄UË ∑‘§ ≈UÒÁ⁄U» ∑§Ù |z L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù ‚ ’…∏Ê∑§⁄U vvÆ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù ∑§⁄U ÁŒÿÊ ÕÊ– ß‚‚ ‹Ù∑§‹ ª˝Ù•‚¸ ∑§Ù ’…∏ ⁄U„ ߥ¬Ù≈U¸ ‚ ÁŸ¬≈UŸ ◊¥ ◊ŒŒ Á◊‹Ë ÕË– ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ë πÃË ∑§⁄UŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ë ‚„∑§Ê⁄UË ‚¥SÕÊ ‚¥≈˛‹ ∞⁄U∑§ÊŸ≈U ∞¥« ∑§Ù∑§Ù ◊Ê∑‘§¸Á≈U¥ª ∞¥« ¬˝ÊÚ‚Á‚¥ª ∑§Ù•ÊÚ¬⁄UÁ≈Ufl Á‹Á◊≈U« (∑Ò§¥¬∑§Ù) ∑‘§ ∞∑§ ¬ŒÊÁœ∑§Ê⁄Ë Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ Ÿ¬Ê‹ •ı⁄U üÊË‹¥∑§Ê ‚ ‚ȬÊ⁄Ë ∑§Ê •ÊÿÊà „Ù ⁄U„Ê „Ò, ¡’Á∑§ Œ‡Ê ◊¥ ¬˝ÊÚ«ÄU‡ÊŸ •ë¿Ê ⁄U„Ê „Ò– ∑ÒÒ¥§¬∑§Ù Ÿ ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑‘§ ¬Ê‚ ¬˝SÃÊfl ÷¡Ê „Ò Á∑§ ߥ¬Ù≈U¸ ≈UÒÁ⁄U» ∑§Ù ’…∏Ê∑§⁄U v|Æ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù ∑§⁄U ÁŒÿÊ ¡Ê∞– ©Ÿ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ Á∑§‚ÊŸÙ¥ ∑‘§ Á‹∞ ß‚∑§Ë »‚‹ ∑§Ë ∑§Ë◊ÃU v|Æ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù ¬⁄U ¬„È¥ø ªß¸ „Ò– ‚»‘§Œ fl⁄UÊÿ≈UË ∑§Ë ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ê ŒÊ◊ wz » Ë‚ŒË Áª⁄U∑§⁄U wwz L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù „Ù ªÿÊ „Ò, ¡’Á∑§ ‹Ê‹ fl⁄UÊÿ≈UË ∑§Ê ŒÊ◊ }ÆÆ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù Ã∑§ ø‹Ê ªÿÊ ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ •’ Áª⁄U∑§⁄U w{z ‚ w}Æ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù Ã∑§ •Ê ªÿÊ „Ò– ⁄U« fl⁄UÊÿ≈UË ∑§Ù íÿÊŒÊÃ⁄U ªÈ≈UπÊ ◊¥ ßSÃ◊Ê‹ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ¡’Á∑§ Œ‡Ê ∑‘§ íÿÊŒÊÃ⁄U ⁄UÊíÿÙ¥ ◊¥ ªÈ≈UπÊ ¬⁄U ’ÒŸ ‹ªÊ ÁŒÿÊ ªÿÊ „Ò– ‚»‘§Œ fl⁄UÊÿ≈UË ∑§Ë ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ë ÃÊ¡Ê »‚‹ ∑§Ê ◊Ê‹ vzÆ L§¬ÿ ‚ v{Æ L§¬ÿ ∑‘§ ’Ëø ◊¥ ’øÊ ¡Ê ⁄U„Ê „Ò– ÿ„ Á∑§‚ÊŸÙ¥ ∑‘§ Á‹∞ » ÊÿŒ◊¥Œ Ÿ„Ë¥ ⁄U„ ªß¸ „Ò– •ÊÚ‹ ߥÁ«ÿÊ ∞⁄U∑§ÊŸ≈U ª˝Ù•‚¸ ∞‚ÙÁ‚∞‡ÊŸ ∑‘§ ¬˝Á‚«¥≈U ∑§ ¬ŒÊÁœ∑§ÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ Ÿ≈U ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¥ ¬È⁄UÊŸ „ÙŸ ∑‘§ ‚ÊÕ ø…∏ÃË „Ò¥– ¡’ Ã∑§ ª˝Ù•‚¸ ∑§Ù wÆÆ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ù ∑§Ê ŒÊ◊ Ÿ„Ë¥ Á◊‹ÃÊ „Ò– ÿ„ »§∞Œ◊¢Œ Ÿ„Ë¥ „Ò– «Êÿ⁄UÄU≈U⁄U≈U •ÊÚ» ∞⁄U∑§ÊŸ≈U ∞¥« S¬Êß‚¡ Á«fl‹¬◊¥≈U ∑‘§ •Ê¥∑§«∏Ù¥ ‚ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ wÆvx-vy ◊¥ Œ‡Ê ◊¥ ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ê ©à¬ŒÊŸ {www{Æ ≈UŸ ⁄U„Ê, ¡Ù ß‚‚ Á¬¿‹ ‚Ê‹ ∑‘§ ◊È∑§Ê’‹ ◊Ê◊Í‹Ë ∑§◊ „Ò– ŒÍ‚⁄UË •Ù⁄U •ÊÿÊà }Æyv~ ≈UŸ ∑§Ê ⁄U„Ê ¡Ù ‚Ê‹ÊŸÊ •ÊœÊ⁄U ¬⁄U v| » Ë‚ŒË ∑§◊ „Ò– ß‚ ‚Ê‹ ©à¬ÊŒŸ ∑‘§ ÁSÕ⁄ ⁄U„Ÿ ∑§Ë ©ê◊ˌ٥ ∑‘§ ’Êfl¡ÍŒ •ÊÿÊà ∑‘§ íÿÊŒÊ ⁄U„Ÿ ∑‘§ •Ê‚Ê⁄U ’Ÿ „È∞ „Ò¥– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ∑§ŸÊ¸≈U∑§ ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ê ‚’‚ ’«∏Ê ©à¬ÊŒ∑§ „Ò– ß‚∑‘§ ’ÊŒ ∑‘§⁄U‹ •ı⁄U •‚◊ ∑§Ê Ÿ¥’⁄U •ÊÃÊ „Ò– Á¬¿‹ ∑§È¿ fl·Ù¥¸ ‚ ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ê ©à¬ÊŒŸ {.w ‚ {.x ‹Êπ ≈UŸ ∑‘§ ’Ëø L§∑§Ê „È•Ê „Ò– ß‚∑§Ë fl¡„ ‚ȬÊ⁄UË ∑§Ù ’ËŸŸ flÊ‹ ◊¡ŒÍ⁄UÙ¥ ∑§Ë ÷Ê⁄UË ∑§◊Ë ∑§Ê „ÙŸÊ ◊ÊŸÊ ¡Ê ⁄U„Ê „Ò– ∑‘§⁄U‹ ◊¥ ∞⁄U∑§ÊŸ≈U ∑§Ê ⁄U∑§’Ê Á¬¿‹ ŒÙ fl·Ù¥¸ ◊¥ w » Ë‚ŒË ‚ íÿÊŒÊ ÉÊ≈UÊ „Ò– „Ê‹Ê¥Á∑§ •ÊøÊ⁄U Ÿ ∑§„Ê Á∑§ ∑§È¿ ⁄UÊíÿÙ¥ ◊¥ ’È•Ê߸ ⁄U∑§’ ◊¥ Áª⁄UÊfl≈U ∑§Ë ÷⁄U¬Ê߸ •ãÿ ⁄UÊíÿÙ¥ ‚ „Ù ªß¸ „Ò– ß‚ fl¡„ ‚ ©à¬ÊŒŸ ÁSÕ⁄ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– ªÈ≈UπÊ ’ÒŸ ∑§Ë fl¡„ ‚ ⁄U« fl⁄UÊÿ≈UË flÊ‹Ë ‚ȬÊ⁄UË ∑‘§ ŒÊ◊ ◊¥ Áª⁄UÊfl≈U •Ê߸ „Ò∞ ‹Á∑§Ÿ •’ ß‚∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∞‚Ë øË¡Ù¥ ∑§Ù ’ŸÊŸ ◊¥ „ÙŸ ‹ªÊ „Ò, ¡Ù SflÊSâÿ ∑‘§ Á‹∞ ŸÈ∑§‚ÊŸŒ„ Ÿ„Ë¥ „Ò¥–

36

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

46

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

48

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

Wishing you a very Happy New Year 2015 !

lqxa/k m|ksx

âé»¢Ï ©lô» ·¤ô Öè ãñ ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿß¸ ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸŸ ∑§ ’ÊŒ ∑§ãŸı¡ ∑§Ê ‚Ȫ¢œ ©lÙª ÷Ë •¬Ÿ •ë¿ ÁŒŸ ‹ı≈Ÿ ∑§Ë ’Ê≈ ¡Ù„ ⁄„Ê „Ò– •Ê¡ ‚ëøÊ߸ ÿ„ „Ò Á∑§ •¬Ÿ „ÈŸ⁄ ‚ ¬Í⁄Ë ŒÈÁŸÿÊ¢ ◊¢ πÈ‡Ê’Í Á’π⁄Ÿ flÊ‹ ∑§ãŸı¡ ∑§ „ÈŸ⁄U◊¢Œ ◊ÈÁ‡∑§‹Ù¢ ‚ ¡Í¤Ê ⁄„ „Ò¢– ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ â’Ê∑Í ¬⁄ ÁflÁ÷㟠⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ‹ªŸ flÊ‹ ¬˝ÁÃ’¢œ ‚ ∑§ãŸı¡ ∑§ ¬˝Ê∑Î ÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§ ©à¬ÊŒ ◊¢ ÷Ê⁄Ë Áª⁄Êfl≈ •Ê߸ „Ò– ∞∑§ Ã⁄»§ fl„ ©lÙª ∑§◊¡Ù⁄ „È•Ê „Ò, Á¡‚◊¢ ¬˝∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ë π¬Ã „ÙÃË ÕË ÃÙ ŒÍ‚⁄Ë Ã⁄»§ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ ÷Ë ß‚ ©lÙª ∑§Ù ∑§Ù߸ ⁄Ê„Ã ÿÊ ◊ŒŒ Ÿ„Ë¥§ ŒË ªß¸ „Ò– ‚⁄∑§Ê⁄Ë ©¬ˇÊÊ ∑§Ê „Ë ŸÃË¡Ê „Ò Á∑§ •Ê¡ ÷Ë ∑§ãŸı¡ ‚Ȫ¢œ ©à¬ÊŒ ∑§ •ÊœÈÁŸ∑§ Ãı⁄ Ã⁄Ë∑§Ù¢ ‚ ŒÍ⁄ „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ÷Ê⁄à ∑§ ’Ê¡Ê⁄ ¬⁄ ÁflŒ‡ÊË ‚Ȫ¢œ ∑§Ê flø¸Sfl Ã¡Ë ∑§ ‚ÊÕ ’…∏ ⁄„Ê „Ò– ‚ÊÕ „Ë ∑ȧ¿ •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ÿ flÊ‹Ë ∑ȧ¿ ’«∏UË ∑§¢¬ÁŸÿÊ¢ ÷Ë Ã¡Ë ‚ •¬ŸÊ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ »§Ò‹Ê ⁄„Ë „Ò– ∞‚ ◊¢ ∑§ãŸı¡ ◊¢ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§ ¿Ù≈ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§ ‚Ê◊Ÿ •¬ŸË ⁄Ù¡Ë-⁄Ù≈Ë ∑§Ê ‚¢∑§≈ π«∏UÊ „Ù ªÿÊ „Ò– „‹Ê¢Á∑§ ∑§ß¸ ‹Ùª •÷Ë ÷Ë ßŸ øÈŸıÁÃÿÙ¢ ‚ ÁfløÁ‹Ã Ÿ„Ë¥§ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ߟ øÈŸıÁÃÿÙ¢ ∑§Ê ◊È∑§Ê’‹Ê Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò,’‡ÊÃ¸ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§Ë ‚◊SÿÊ ∑§Ù ‚◊¤Ê ∑§⁄ ‚⁄∑ Ê⁄ ∑ȧ¿ ⁄ÊSÃÊ ÁŸ∑§Ê‹– ‚ÊÕ „Ë ¬ÊŸ◊‚Ê‹Ê, ◊Ê™§Õ »˝ ‡ÊŸ⁄ •ÊÁŒ ©lÙª •ë¿Ë ÁSÕÁà ◊¢ •Ê ¡Ê∞¢ •ı⁄ ◊Ê∑§¸≈ ◊¢ ߟ∑§ SÕÊÁÿàfl ∑§Ê ‚¢∑§Ã ø‹Ê ¡Ê∞, ÄÿÙ¢Á∑§ ÿ„Ë ©lÙª „Ë ∑§ãŸı¡ ∑§Ë ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§ ‚’‚ ’«∏U ª˝Ê„∑§ „Ò¢– ≈Ù’Ò∑§Ù¢ å‹‚ ∑§ ‚ÊÕ ’ÊÃøËà ◊¢ ∞∑§ ’ȡȪ¸ ©à¬ÊŒ∑§ Ÿ ∑§„Ê Á∑§ ßòÊ ’ŸÊŸÊ ∞∑§ ’„Œ ◊ÈÁ‡∑§‹ ∑§Ê◊ „Ò– „◊¥ •¬Ÿ ‚„¡ ôÊÊŸ ¬⁄U ÷⁄UÙ‚Ê ∑§⁄UŸÊ „ÙÃÊ „Ò– ßòÊ ÃÒÿÊ⁄U „Ù ªÿÊ „Ò, ÿ„ „◊¥ ©‚ ‚Í¥ÉÊ ∑§⁄U ÿÊ ©‚ ◊„‚Í‚ ∑§⁄U ∑‘§ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò– Á«S≈UË‹⁄UË ◊¥ ∑§Ê◊ ∑§⁄Ÿ flÊ‹ ∞∑§ ∑§◊¸øÊ⁄Ë ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ◊‡ÊËŸ¥ ∑§÷Ë ÷Ë •ŸÈ÷flË ß¥‚ÊŸÙ¥ ∑§Ë ¡ª„ Ÿ„Ë¥ ‹ ‚∑§ÃË „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ◊‡ÊËŸÙ¢ •ı⁄ •ÊœÈÁŸ∑§ Ãı⁄Ã⁄Ë∑§Ù¢ ∑§Ê •¬ŸÊ ◊„àfl „Ò– ß‚‚ Ÿ Á‚»¸§ ©à¬ÊŒŸ ˇÊ◊ÃÊ ’…ÃË „Ò, ’ÁÀ∑§ ¬˝Ù«Ä≈ ÷Ë ©ûÊ◊ ÄflÊÁ‹≈Ë ∑§Ê ÃÒÿÊ⁄ „ÙÃÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë ©‚∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ◊‡ÊËŸÙ¢ ‚ ‚ÊÕ-‚ÊÕ •ŸÈ÷fl ÷Ë ¡M§⁄Ë „Ò– •Ê¡ ‹Ùª ßòÊ ∑§Ù ¡ÊŸÃ „Ò, ‹Á∑§Ÿ „◊ ¡ÊŸÃ „Ò¥ Á∑§ ÿ„ ∑Ò§‚ ’ŸÃÊ „Ò? „◊Ê⁄U Á‹∞ ßòÊ „◊Ê⁄UË Á¡¥ŒªË „Ò–

„⁄U ‚È’„ ∑§ÛÊı¡ ∑‘§ •Ê‚¬Ê‚ ∑‘§ Á∑§‚ÊŸ ªÈ‹Ê’

ø◊‹Ë •ı⁄U ŒÍ‚⁄U »Í ‹Ù¥ ‚ ÷⁄U ’Ê⁄U ‹∑§⁄U ¬Ê‚ ∑§Ë Á«S≈UË‹⁄UË ◊¥ ¬„È¥ø ¡ÊÃ „Ò¥– ßòÊ ’ŸÊŸ ◊¥ ∑§ß¸ ÁŒŸ ‹ªÃ „Ò¥– »Í ‹Ù¥ ∑§Ù ¬ÊŸË ◊¥ Á◊‹Ê ∑§⁄U ∑§Ê¥‚ ∑‘§ ’øŸÙ¥ ◊¥ ª◊¸ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– πȇʒ͌Ê⁄U ÷ʬ ’Ê¥‚ ∑§Ë ¬Ê߬٥ ∑‘§ ‚„Ê⁄U ∞∑§ ‚¥flÊ„∑§ ◊¥ ¬„È¥øÃÊ „Ò– ßòÊ ∑‘§ Á‹∞ ø¥ŒŸ ∑§Ê Ã‹ ◊Í‹ Ãàfl ∑§Ê ∑§Ê◊ ∑§⁄UÃÊ „Ò– ’«∏ ‚¥ÿ◊ •ı⁄U ◊„ŸÃ ‚ ÃÒÿÊ⁄U „È•Ê ßòÊ ‚ÁŒÿÙ¥ ‚ ÷Ê⁄Uà ÷⁄U ◊¥ ßSÃ◊Ê‹ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ

54

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

÷Ê⁄à ∑§ ’Ê¡Ê⁄ ¬⁄ ÁflŒ‡ÊË ‚Ȫ¢œ ∑§Ê flø¸Sfl Ã¡Ë ∑§ ‚ÊÕ ’…∏ ⁄„Ê „Ò– ‚ÊÕ „Ë ∑ȧ¿ •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ÿ flÊ‹Ë ∑ȧ¿ ’«∏UË ∑§¢¬ÁŸÿÊ¢ ÷Ë Ã¡Ë ‚ •¬ŸÊ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ »§Ò‹Ê ⁄„Ë „Ò– ∞‚ ◊¢ ∑§ãŸı¡ ◊¢ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§ ¿Ù≈ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§ ‚Ê◊Ÿ •¬ŸË ⁄Ù¡Ë-⁄Ù≈Ë ∑§Ê ‚¢∑§≈ π«∏UÊ „Ù ªÿÊ „Ò– ⁄U„Ê „Ò, ‹Á∑§Ÿ ’ËÃ ‚Ê‹Ù¥ ◊¥ ’˝Ê¥« øÊ„Ÿ flÊ‹ ∑§ß¸ ‹ÙªÙ¥ Ÿ ÁflŒ‡ÊË πȇʒȕ٥ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄UŸÊ ‡ÊÈM§ ∑§⁄U ÁŒÿÊ „Ò–– πÊ‚Ãı⁄U ‚ v~~Æ ◊¥ ‡ÊÈM§ „È∞ •ÊÁÕ¸∑§ ‚ÈœÊ⁄UÙ¥ ∑‘§ ’ÊŒ ÃÙ ß‚◊¥ •ı⁄U íÿÊŒÊ Ã¡Ë •Ê ªß¸ „Ò– ß‚∑‘§ ‚ÊÕ „Ë Ã‹ ¡Ò‚ ∑§ëø ◊Ê‹ ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¥ ’…∏Ÿ ‚ ßòÊ ’ŸÊŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ë ◊ÈÁ‡∑§‹¥ ’…∏ ªß¸ „Ò– ÿ„ Ã‹ ÁflŒ‡ÊÙ¥ ‚ ◊¥ªÊŸÊ ¬«∏ÃÊ „Ò ÄUÿÙ¥Á∑§ ÷Ê⁄Uà ◊¥ ÿ„ •Áœ∑§ ◊ÊòÊÊ ◊¥ ◊ı¡ÍŒ Ÿ„Ë¥ „Ò– ◊äÿ¬Ífl¸ ‚ •ÊŸ flÊ‹ ∑§Ê⁄UÙ’ÊÁ⁄UÿÙ¥ ∑‘§ Á‹∞ ª¥ªÊ Á∑§ŸÊ⁄U ’‚Ê ‡Ê„⁄U ∑§ÛÊı¡ ∑§÷Ë ÷Ê⁄Uà ◊¥ ßòÊ ◊‚Ê‹ •ı⁄U Á‚À∑§ π⁄UËŒŸ ∑§Ê ’„Èà ’«∏Ê ∑‘§¥Œ˝ „È•Ê ∑§⁄UÃÊ ÕÊ– ‚ÊÃflË¥ ‚ŒË ◊¥ „·¸flœ¸Ÿ ∑‘§ ‚Ê◊˝Êíÿ ∑§Ë ⁄UÊ¡œÊŸË ⁄U„ ∑§ÛÊı¡ ◊¥ ⁄U„Ÿ flÊ‹ v| ‹Êπ ‹Ùª ß‚∑‘§ ªı⁄Ufl‡ÊÊ‹Ë •ÃËà ∑‘§ ‚ÊˇÊË ⁄U„ „Ò¥– ’ÊŒ ◊¥ ÿ„Ê¥ ∑§Ê ßòÊ ◊Ȫ‹ ’ÊŒ‡ÊÊ„Ù¥ ∑§Ù ’øÊ ¡ÊŸ ‹ªÊ– ‡Ê„⁄U ◊¥ ◊ı¡ÍŒ ¬È⁄UÊŸ Á∑§‹ •ı⁄U ⁄UÊ¡◊„‹Ù¥ ∑‘§ •fl‡Ê· ß‚∑§Ë ∞ÁÄÊÁ‚∑§ ¬„øÊŸ ∑§Ê •Ê¡ ÷Ë ‚¥∑‘§Ã ŒÃ „Ò¥– ‹Ùª ’ÃÊÃ

„Ò¥ Á∑§ »˝Ê¥‚ ∑‘§ ª˝Ê‚ ‡Ê„⁄U ∑§Ë •Ê¡ ¡Ù ÅÿÊÁà „Ò fl„ ∑§÷Ë ÷Ê⁄Uà ∑‘§ ∑§ÛÊı¡ ∑§Ë „È•Ê ∑§⁄UÃË ÕË– ‚Ÿ v~~Æ Ã∑§ ß‚ ‡Ê„⁄U ◊¥ |ÆÆ Á«S≈UË‹⁄UË ◊ı¡ÍŒ ÕË– •’ ߟ∑§Ë ‚¥ÅÿÊ ÉÊ≈U ∑§⁄U vzÆ ∑§ •Ê‚¬Ê‚ •Ê ªß¸ „Ò– ⁄UÊ‚ÊÿÁŸ∑§ Áfl∑§À¬ •ı⁄U ¬Ò⁄UÊ» ËŸ ∑‘§ ’‚ ‚ ’ŸŸ flÊ‹Ë πÈ‡Ê’Í ßòÊ ∑‘§ ◊È∑§Ê’‹ ∑§Ê»§Ë ‚SÃË „ÙÃË „Ò •ı⁄U ß‚Á‹∞ ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ∑‘§ Á‹„Ê¡ ‚ ‹Ùª ©Ÿ∑§Ë Ã⁄U» ◊È«∏ ⁄U„ „Ò¥– vÆ ∞◊∞‹ ∑§Ë •‚‹Ë ßòÊ ∑§Ë ‡ÊˇÊË ∑§⁄UË’ vy „¡Ê⁄U L§¬ÿ ◊¥ Á◊‹ÃË „Ò ¡’Á∑§ ⁄U‚ÊÿŸÙ¥ ‚ ÃÒÿÊ⁄U ‡ÊˇÊË ◊„¡ yÆÆ M§¬ÿ ◊¥ „Ë Á◊‹ ¡Ê∞ªË– ∞‚ÙøÒ◊ ∑‘§ ∞∑§ Á⁄U‚ø¸ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ÷Ê⁄Uà ◊¥ ‚Ȫ¥œ ∑§Ê ‚Ê‹ÊŸÊ ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ∑§⁄UË’ w| ∑§⁄UÙ«∏ «ÊÚ‹⁄U ∑§Ê „Ò •ı⁄U ß‚◊¥ „⁄U ‚Ê‹ xÆ » Ë‚ŒË ∑§Ë Œ⁄U ‚ ß¡Ê» Ê „Ù ⁄U„Ê „Ò– ßòÊ •ı⁄U ŒÍ‚⁄U SÕÊŸËÿ ‚Ȫ¥œ ∑§Ë ¬Í⁄U ∑§Ê⁄UÙ’Ê⁄U ◊¥ Á„S‚ŒÊ⁄UË Á» ‹„Ê‹ Á‚◊≈U ∑§⁄U xÆ » Ë‚ŒË ¬⁄U •Ê ªß¸ „Ò– •⁄U◊ÊŸË •¡Ê⁄UÙ •ı⁄U ’⁄U’⁄UË ∑‘§ ¬⁄UçÿÍ◊ ∑§Ê»§Ë íÿÊŒÊ Á’∑§Ÿ flÊ‹ ’˝Ê¥« ◊¥ ‚ „Ò¥ •ı⁄U ‡Ê„⁄UË ÷Ê⁄UÃËÿÙ¥ ∑‘§ ’Ëø ߟ∑§Ë ¬Ò∆ ’„Èà Ã¡Ë ‚ ’…∏ ⁄U„Ë „Ò ßòÊ ©lÙª ‚ ¡È«∏ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ •¥Ã⁄U⁄UÊC˛Ëÿ ◊È∑§Ê’‹ ‚ ßòÊ ∑§Ù ’øÊŸ ∑‘§ Á‹∞ ß‚∑‘§ ŒÍ‚⁄U ßSÃ◊Ê‹ ∑§Ù ’…∏ÊflÊ ŒŸÊ „ÙªÊ •⁄UÙ◊ÊÕ⁄U¬Ë ¡Ò‚ ∑§Ê◊Ù¥ ◊¥ ß‚ ßSÃ◊Ê‹ Á∑§ÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ „Ò– ß‚◊¥ ⁄U٪٥ ∑‘§ ©¬øÊ⁄U ◊¥ πȇʒ͌Ê⁄U Ã‹Ù¥ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ ∑§ãŸı¡ ∑§ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§Ë ∑§◊⁄ ªÈ≈πÊ ¬Í⁄Ë Ã⁄„ ¬˝ÁÃ’¢ÁœÃ „ÙŸ •ı⁄ ‚◊ÿ-‚◊ÿ ¬⁄ ÁflÁ÷㟠⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄ ¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªŸ ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§Ë ÁSÕÁà π⁄Ê’ „È߸ „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ∑§ãŸı¡ ◊¢ ’ŸË ‚Ȫ¢œ ∑§Ê {Æ »§Ë‚ŒË ‚ •Áœ∑§ ßã„Ë¥§ ©lÙª ◊¢ ‚å‹Ê߸ „ÙÃË ÕË– ß‚ ‚◊ÿ ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§ ŸÃÎàfl flÊ‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸË „Ò– ◊ÙŒË ∞∑§ ∞‚ ¬˝œÊŸ◊¢òÊË „Ò¢ Á¡Ÿ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ œÊ⁄áÊÊ „Ò Á∑ fl ©l٪٢ ∑§Ù ’…∏ÊflÊ ŒŸ ∑§ Á‹∞ ¬˝ÿ%‡ÊË‹ ⁄„Ã „Ò¢– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ Ã◊Ê◊ ‚Ȫ¢œ ©lÁ◊ÿÙ¢ ∑§Ù ‹ª ⁄„Ê „Ò Á∑§ ¡ÀŒ „Ë ©Ÿ∑§ ÷Ë •ë¿ ÁŒŸ •ÊŸ flÊ‹ „Ò¢– ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ •¬Ÿ •Ê◊ ’¡≈ ◊¢ ‚Ȫ¢œ ©lÙª

lqxa/k m|ksx

¥‘Àð çÎÙ ·¤æ §¢ÌÁæÚ ∑§ ‚ÊÕ ∑§Ù߸ Á⁄ÿÊÿà Ÿ„Ë¥§ ∑§Ë ÕË, ‹Á∑§Ÿ ßÃŸÊ ¡M§⁄ Á∑§ÿÊ Á∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ¬⁄ Á¡ÃŸ ≈ÒÄ‚ ∑§Ê •ŸÈ◊ÊŸ ‹ªÊÿÊ ¡Ê ⁄„Ê ÕÊ, fl„ Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ– ∑§◊ ≈ÒÄ‚ ’…∏ÙûÊ⁄Ë ‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§ ‹ÙªÙ¢ ◊¢ ÿ„ ÷⁄Ù‚Ê ¬ÒŒÊ „È•Ê „Ò Á∑§ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ◊¢ ©Ÿ∑§ ‚ÊÕ ∑§Ù߸ ŸÊߢ‚Ê»§Ë Ÿ„Ë¥§ „٪˖ ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ •Ê¡ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ◊¢ ∞∑§ Ÿß¸ ø◊∑§ ŒπË ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ÿÁŒ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ’…∏ÃÊ „Ò ÃÙ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§Ù ÷Ë »§Ê∞ŒÊ „ÙªÊ, ÄÿÙ¢Á∑§ ŒÙŸÙ¢ ©lÙª ∞∑§ ŒÍ‚⁄ ¬⁄ Á≈∑§ „È∞ „Ò¢– ÿÁŒ •ë¿Ë ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ ¬Ê߸ ÃÙ •ë§¿ ç‹fl⁄ flÊ‹Ê ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê Ÿ„Ë¥§’Ÿ ¬Ê∞ªÊ– •ı⁄ ÿÁŒ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê „Ë ’¢Œ „Ù ªÿÊ ÃÙ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ÷Ë ’’ʸŒ „٪ʖ flÒ‚ ◊ÙŒË ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ê •Ê◊ ’¡≈ Á»§⁄ ‚ •ÊŸ flÊ‹Ê „Ò– ‹ÙªÙ¢ ◊¢ ©ê◊ËŒ „Ò Á∑§ Ÿ∞ ’¡≈ ◊¢ ‚⁄∑§Ê⁄ ‚Ȫ¢œ ©lÙª ∑§Ù ⁄Ê„Ã ¡M§⁄ ŒªË– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ‡ÊÈh ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ë ◊Ê¢ª •Ê¡ Áfl‡fl ◊¢ ’…∏Ë „Ò– ÿ„ ¡M§⁄ „Ò Á∑§ ∑§ãŸı¡ ∑§Ë ‚Ȫ¢œ ∑§Ê ’«∏UÊ Á„S‚Ê ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ©lÙª ◊¢ π¬ÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ∞⁄Ù◊Ê Õ⁄¬Ë ¬⁄ Áfl‡fl ◊¢ ¡’⁄ŒSà ∑§Ê◊ „Ù ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ê √ÿʬÊ⁄ ‹ªÊÃÊ⁄ ’…∏ÃÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ∑§ãŸı¡ ∑§ ‚Ȫ¢ÁœÿÙ¢ ∑§Ë ÿ„ òÊÊ‚ŒË ⁄„Ë „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë •Ù⁄ ‚ ©ã„¢ Ã∑§ŸË∑§Ë fl ◊Ê∑§¸Á≈¢ª •ÊÁŒ ∑§ Á‹∞ ¡Ù ‚„ÿÙª Á◊‹ŸÊ øÊÁ„∞ ÕÊ, fl„ ©ã„¢ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹Ê– ¡Ù ‚◊Õ¸ ©l◊Ë „Ò¢ •ı⁄ ◊Ê‹ ÁflŒ‡ÊÙ¢ ∑§ ÁŸÿʸà ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢ ÃÙ ©Ÿ∑§ √ÿʬÊ⁄ ¬⁄ •‚⁄ Ÿ„Ë¥§ ¬«∏UÊ– ŸÈ∑§‚ÊŸ ◊¤ÊÙ‹ •ı⁄ ¿Ù≈ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§Ù ÖÿÊŒÊ ©∆ÊŸÊ ¬«∏UÊ „Ò– ÿÁŒ ©ã„¢ Ã∑§ŸË∑§Ë fl ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ∑§Ë ◊ŒŒ Á◊‹Ë „ÙÃË ÃÙ •Ê¡ ÿ„ ÁSÕÁà Ÿ„Ë¥§ „ÙÃË– Áfl‡fl ∑§ ∑§ß¸ Áfl∑§Á‚à Œ‡ÊÙ¢ ◊¢ •Ê¡ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ê ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¡Ù⁄ŒÊ⁄ Ã⁄Ë∑§ ‚ ø‹ ⁄„Ê „Ò– ÿ„ ◊Ê∑§¸≈ ÷Ê⁄à ∑§ ©l◊Ë ¬∑§«∏U ‚∑§Ã Õ– ŒÍ‚⁄Ë ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§Ù ‹Ç¡⁄Ë ©à¬ÊŒ ◊ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ß‚ ©lÙª ∑§Ù ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ≈ÒÄ‚ ◊¢ ∑§Ù߸ ⁄Ê„Ã Ÿ„Ë¥§ ŒË– „Ê‹Ê¢Á∑§ ß‚ ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ÿ flÊ‹ ‹Ùª •◊Ë⁄ „Ù ‚∑§Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ¡M§⁄Ë Ÿ„Ë¥§ Á∑§ v} ‚ wÆ ÉÊ¢≈ Ã∑§ ìÃË Œª ∑§ ‚Ê◊Ÿ ’Ò∆Ÿ flÊ‹Ê ∑§Ê⁄˪⁄ •ı⁄ ◊¡ŒÍ⁄ ÷Ë •◊Ë⁄ „Ù– ÷¬Ê∑§Ê ¬hÁà ∑§Ë ∞∑§ πÊ‚ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ß‚‚ ÁŸ∑§‹Ë ‚Ȫ¢œ ◊¢ •∑§‚⁄ ∑ȧ¿ πÊ◊Ë ⁄„ ¡ÊÃË „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÿ„Ë ∑§Ê◊ •ÊœÈÁŸ∑§ Ã∑§ŸË∑§Ë ‚ Á∑§ÿÊ ¡Ê∞ ÃÙ ©à¬ÊŒ •¢Ã⁄ʸc≈˝Ëÿ SÃ⁄ ∑§Ê „Ù ‚∑§ÃÊ „Ò– Áfl‡Ê·ôÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿÁŒ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê fl ¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË ∑§Ê ◊Ê∑§¸≈ ÁSÕ⁄ ⁄„ •ı⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ ‚Ȫ¢œ ∑§Ù ∑§⁄Ù¢ ◊¢ ⁄Ê„Ã ŒŒ ÃÙ ∑§ãŸı¡ ∑§ ©lÁ◊ÿÙ¢ •ı⁄ „ÈŸ⁄◊¢Œ ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ∑§Ë ∞∑§ ’«∏UË ‹∑§Ë⁄ πË¥ø ‚∑§Ã „Ò¢–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

55

64

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

65

[kkl [kcj

Ì¢Õæ·ê¤ çÙØæüÌ ×ð ¢ Œ

‡Ê ∑§Ê Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿʸà ÷Ê⁄UË Áª⁄UÊfl≈U ∑§Ë Ã⁄U» ’…∏ ⁄U„Ê „Ò– ◊ı¡ÍŒÊ ÁflûÊ fl·¸ ◊¥ Ãê’Ê∑§Í ∞ÄU‚¬Ù≈U¸ ◊¥ Ã∑§⁄UË’Ÿ ∞∑§-ÁÄÊ߸ Áª⁄UÊfl≈U „Ù ‚∑§ÃË „Ò– Œ⁄U•‚‹ ∑§ß¸ ’„È⁄Êc≈˛Ëÿ ∑§¥¬ÁŸÿÊ¥ Ãê’Ê∑§Í ∑§Ë •ŸÈ’¢œ (∑§ÊÚã≈˛ÒÄU≈U » ÊÁ◊¥¸ª) ∑‘§ Á‹∞ •»˝ Ë∑§Ê ∑§Ê L§π ∑§⁄U øÈ∑§Ë „Ò¥– ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑‘§ Ãê’Ê∑§Í ’Ù«¸ ∑‘§ •Áœ∑§ÊÁ⁄UÿÙ¥ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ øÊ‹Í ÁflûÊ fl·¸ ∑‘§ ¬„‹ | ◊„ËŸÙ¥ ◊¥ Œ‡Ê ∑‘§ Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿʸà ∑§Ë •lß ◊ÊòÊÊ ◊¥ ww ¬˝ÁÇÊà •ı⁄U ◊ÍÀÿ ∑‘§ Á‹„Ê¡ ‚ vw ¬˝ÁÇÊà Áª⁄UÊfl≈U •Ê߸ „Ò– ÷Ê⁄Uà Ãê’Ê∑§Í ∑‘§ ◊Ê◊‹ ◊¥ ŒÈÁŸÿÊ ∑§Ê ÃË‚⁄UÊ ‚’‚ ’«∏Ê ©à¬ÊŒ∑§ •ı⁄U ŒÍ‚⁄UÊ ’«∏Ê ÁŸÿʸÃ∑§ „Ò– ÷Ê⁄à ‚ ∑§⁄Ë’ v~ Œ‡ÊÙ¢ ∑§Ù â’Ê∑ͧ fl â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ê ÁŸÿʸà „ÙÃÊ „Ò– ◊ÍÀÿ ∑‘§ Á‹„Ê¡ ‚ ’Êà ∑§⁄U¥ ÃÙ ¬„‹ | ◊„ËŸÙ¥ ◊¥ Ãê’Ê∑§Í ∑§Ê ©à¬ÊŒŸ (©à¬ÊŒÙ¥ ‚◊à )xÆxw ∑§⁄UÙ«∏ ⁄U„Ê ¡Ù ªÃ ÁflûÊ fl·¸ ∑§Ë ß‚Ë •flÁœ ◊¥ xyz| ∑§⁄UÙ«∏ ÕÊ– ß‚ Œı⁄UÊŸ ç‹Í ÄUÿÙ«¸ fl¡Ë¸ÁŸÿÊ Ãê’Ê∑§Í ∑§Ê ÁŸÿʸà •lß ◊ÊòÊÊ v.Æw ‹Êπ ≈UŸ ‚ Áª⁄U∑§⁄U |~y}{ ≈UŸ ⁄U„ ªÿÊ– ß‚ Ãê’Ê∑§Í ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ◊ÈÅÿ Ãı⁄U ¬⁄U Á‚ª⁄U≈U ◊¥ „ÙÃÊ „Ò– „Ê‹Ê¥Á∑§ Á‚ª⁄U≈U ¡Ò‚ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒ ∑‘§ ∞ÄU‚¬Ù≈U¸ ◊¥ ’…∏ıÃ⁄UË „È߸ Á¡‚‚ ◊ÍÀÿ ∑‘§ Á‹„Ê¡

66

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

÷Ê⁄à ∑§Ë â’Ê∑ͧ fl â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§ ÁŸÿʸà ∑§ •Ê¢∑§«∏UÙ¢ ¬⁄ Ÿ¡⁄ «Ê‹¢ ÃÙ ¬ÃÊ ø‹ÃÊ „Ò Á∑§ ß‚◊¢ Áª⁄Êfl≈ •Ê ⁄„Ë „Ò– ß‚ fl·¸ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ vÆ~w} ≈Ÿ ∞»§‚ËflË Ã¢’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, Á¡‚‚ wxyx| ‹Êπ M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸, ¡’Á∑§ Á¬¿‹ fl·¸ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ „Ë v|v~y ≈Ÿ ∞»§‚ËflË ÁŸÿʸà ‚ ywy|v ‹Êπ M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸ ÕË– •ÁŸÁ◊¸Ã â’Ê∑ͧ ∑§Ë ’Êà ∑§Ë ¡Ê∞ ÃÙ ß‚ fl·¸ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ xv}{w ‹Êπ M§¬ÿ ∑§Ë v{|zx ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê, ß‚Ë ◊Ê„ ◊¢ Á¬¿‹ fl·¸ wvz}~ ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà „È•Ê ÕÊ, Á¡‚‚ y~{Æv ‹Êπ M§¬ÿ ∑§Ë •Ê◊ŒŸË „È߸ ÕË– •Ê¢∑§«∏U ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§ ÁŸÿʸà ∑§Ë ÁSÕÁà ߂ •flÁœ ∑§ Œı⁄ÊŸ ÃÈ‹ŸÊà◊∑§ M§¬ ‚ •ë¿Ë ⁄„Ë „Ò– ß‚ fl·¸ •ÄÃÍ’⁄ ◊¢ vw}}~ ‹Êπ M§¬ÿ ∑§ w}ÆÆ ≈Ÿ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ê ÁŸÿʸà Á∑§ÿÊ ªÿÊ– ¡’Á∑§ ß‚Ë •flÁœ ∑§ Œı⁄ÊŸ Á¬¿‹ fl·¸ ||zz ‹Êπ M§¬ÿ ∑§ v}}z ≈Ÿ ◊Ê‹ ∑§Ê ÁŸÿʸà Á∑§ÿÊ ªÿÊ–

‚ Áª⁄UÊfl≈U ∑§Ë ÷⁄U¬Ê߸ ◊¥ ÕÙ«∏Ë ◊ŒŒ Á◊‹Ë– ◊Êø¸ wÆvy ∑§Ù πà◊ „È∞ ÁflûÊ fl·¸ ◊¥ ÷Ê⁄Uà ∑§Ê Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿʸà ww ¬˝ÁÇÊà ∑§Ë ’…∏ÙÃ⁄UË ∑‘§ ‚ÊÕ {Æz~ ∑§⁄UÙ«∏ L§¬ÿ ⁄U„Ê– Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿʸà ◊¥ ’…∏ıÃ⁄UË ∑§Ë fl¡„ ◊¡’Íà «Ê‹⁄U •ı⁄U flÒÁE∑§ «Ë◊Ê¥« ◊¥ Ã¡Ë ⁄U„Ë– ß‚‚ ©à‚ÊÁ„à „Ù∑§⁄U Ãê’Ê∑§Í ’Ù«¸ Ÿ ß‚ ÁflûÊ fl·¸ ◊¥ |ÆÆÆ ∑§⁄UÙ«∏ ∑‘§ Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿʸà ∑§Ê ‹ˇÿ ⁄UπÊ ÕÊ– „Ê‹Ê¥Á∑§ flÒÁE∑§ ©à¬ÊŒŸ •ı⁄U ‚å‹Ê߸ ◊¥ ’…∏ÙÃ⁄UË ‚ ÿ„ ‹ˇÿ „ÊÁ‚‹ ∑§⁄UŸÊ ◊ÈÁ‡∑§‹ „Ù ªÿÊ „Ò– ©à¬ÊŒŸ ◊¥ ’…∏ÙÃ⁄UË ◊ÈÅÿ Ãı⁄U ¬⁄U Á¡ê’Êéfl Ã¥¡ÊÁŸÿÊ, ’˝Ê¡Ë‹ •ı⁄U øËŸ ‚ „ÙŸ ∑§Ê •ŸÈ◊ÊŸ „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ â’Ê∑ͧ ÁŸÿʸà ÉÊ≈Ÿ ∑§Ë ∞∑§ ‚’‚ ’«∏UË fl¡„

[kkl [kcj

¥æ°»è ç»ÚæßÅ

ÿ„ ÷Ë „Ò Á∑§ Œ‡Ê ◊¢ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ‹∑§⁄ ¬˝ÁÃ∑ͧ‹ ◊Ê„ı‹ ’ŸÊ „È•Ê „Ò– â’Ê∑ͧ ∑§Ë πÃË ∑§Ù „ÃÙà‚ÊÁ„à Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù flÒ∑§ÁÀ¬∑§ πÃË ∑§ Á‹∞ ¬˝Á⁄à Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– Ã◊Ê◊ Á∑§‚ÊŸ â’Ê∑ͧ ∑§Ë πÃË ¿Ù«∏U ⁄„ „Ò¢– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§Œ‡Ê ◊¢ â’Ê∑ͧ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ÁSÕÁà ÷Ë ∑§Ê»§Ë ’È⁄Ë „Ò– ∑¥§Œ˝ ◊¢ Ÿß¸ ‚⁄∑§Ê⁄ ’ŸŸ ∑§ ’ÊŒ ◊Ê„ı‹ ÕÙ«∏UÊ •ŸÈ∑ͧ‹ „È•Ê ÕÊ, ‹Á∑§Ÿ ¬È⁄ÊŸË flÊ‹Ë ÁSÕÁà Á»§⁄ ‚ ‚Ê◊Ÿ •ÊÃË ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„Ë „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ÷Ê⁄à ŒÈÁŸÿÊ ∑§ ∑§⁄Ë’ «… Œ¡¸Ÿ Œ‡ÊÙ¢ ∑§Ù â’Ê∑ͧ ∑§Ê ÁŸÿʸà ∑§⁄ÃÊ „Ò– ∑§ëøË Ã¢’Ê∑ͧ •ı⁄ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑ ÁŸÿʸà ‚ Œ‡Ê ◊¢ ∑§⁄Ù«∏Ù¢ «Ê‹⁄ ÁflŒ‡ÊË ◊ÈŒ˝Ê •ÊÃË „Ò–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

67

uDdky

çÈ¤Ú Â·¤Ç¸ðU »°

¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ∑§ Œı⁄ÊŸ ◊ı∑§ ‚ Áfl◊‹, ⁄UÊ¡üÊË fl ŸS‹ ∑§Ê»§Ë ‚◊à ∑§ß¸ ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ Ÿ∑§‹Ë ©à¬ÊŒ ’⁄Ê◊Œ „È∞– ¬ÃÊ ø‹Ê „Ò Á∑§ ŸÄ∑§Ê‹ •ÊÚ«¸⁄U ¬⁄U ÿ Á∑§‚Ë ÷Ë ∑§¥¬ŸË ∑‘§ ŸÊ◊ ‚ ëÿflŸ ¬˝Ê‡Ê •ı⁄U ≈UÍÕ¬S≈U ÷Ë ’ŸÊ ŒÃ Õ– ¬∑§«∏U ª∞ ‹ÙªÙ¢ ∑‘§ ŸÊ◊ ¬˝‡Êʥà •ª˝flÊ‹ •Ê‡ÊË· •ı⁄U ∑§Ê‹Í „Ò¥–

∑ȧ¿ ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ ÁŒÀ‹Ë ∑§ Ÿ¡»§ª…∏ ß‹Ê∑§ ◊¢ „È߸ •’ Ã∑§ ∑§Ë ‚’‚ ’«∏UË ’⁄Ê◊ŒªË ∑§ ’ÊŒ ÷Ë Ÿ∑§‹Ë ¬ÊŸ ◊‚‹Ê fl â’Ê∑ͧ ∑§Ê ªÙ⁄πœ¢œÊ Õ◊Ÿ ∑§Ê ŸÊ◊ Ÿ„Ë¥§ ‹ ⁄„Ê „Ò– ◊äÿ ¬˝Œ‡Ê ¬ÈÁ‹‚ Ÿ§ ߥŒı⁄U •Ê‹Ê¬È⁄UÊ ÁSÕà ∞∑§ ÉÊ⁄U ‚ ‹ÊπÙ¥ L§¬ÿ ∑‘§ Ÿ∑§‹Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ı⁄U ∑§ÊÚ» Ë ∑‘§ ‚ÊÕ ÃËŸ •Ê⁄UÙÁ¬ÿÙ¥ ∑§Ù Áª⁄UçÃÊ⁄U Á∑§ÿÊ– •Á÷ÿÈÄà ÿ„Ê¢ ∑§ß¸ ’˝Ê¥« ∑‘§ ŸÊ◊ ‚ ◊Ê‹ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄U ©‚ ߥŒı⁄U fl ∑§ß¸ ¬˝Œ‡Ê ◊¥ ’ø ŒÃ Õ– ¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ∑§ Œı⁄ÊŸ ◊ı∑§ ‚ Áfl◊‹, ⁄UÊ¡üÊË fl ŸS‹ ∑§Ê»§Ë ‚◊à ∑§ß¸ ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ Ÿ∑§‹Ë ©à¬ÊŒ ’⁄Ê◊Œ „È∞– ¬ÃÊ ø‹Ê „Ò Á∑§ ŸÄ∑§Ê‹ •ÊÚ«¸⁄U ¬⁄U ÿ Á∑§‚Ë ÷Ë ∑§¥¬ŸË ∑‘§ ŸÊ◊ ‚ ëÿflŸ ¬˝Ê‡Ê •ı⁄U ≈UÍÕ¬S≈U ÷Ë ’ŸÊ ŒÃ Õ– ¬∑§«∏U ª∞ ‹ÙªÙ¢ ∑‘§ ŸÊ◊ ¬˝‡Êʥà •ª˝flÊ‹ •Ê‡ÊË· •ı⁄U ∑§Ê‹Í „Ò¥– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ Áfl◊‹ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§ ∞∑§ flÁ⁄c∆ •Áœ∑§Ê⁄Ë ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ‚ ß‚ ªÙ⁄πœ¢œ ∑§Ê ÷Ê¢«Ê»§Ù«∏U „Ù ‚∑§Ê „Ò– ©œ⁄ ÿÍ¬Ë ∑§ »§Ã„¬È⁄ ◊¢ ÷Ë ¬ÈÁ‹‚ Ÿ ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ ∑§Ù Œ’ÙøÊ „Ò– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ •Á÷ÿÈÄÃÙ¢ Ÿ •Ê‹Ê¬È⁄UÊ ∑§ ∞∑§ ◊∑§ÊŸ ‚ ÿ„ ªÙ⁄πœ¢œÊ ø‹Ê ⁄„ Õ– ≈˛Ê¥‚¬ÙÁ≈U¥ª ∑§Ê ‚Ê⁄UÊ ∑§Ê◊ ∑§Ê‹Í ∑§⁄UÃÊ ÕÊ– ∞∑§ ’«∏ ∑§Ê≈U¸Ÿ ‚ Ÿ‚ ∑Ò§»‘§ ∑‘§ ¬Ò∑‘§≈U ÷Ë Á◊‹– •Ê‡ÊË· •ı⁄U ∑§Ê‹Í •Ê‹Ê¬È⁄UÊ ∑‘§ „Ò¥– ¬˝‡Êʥà ◊Í‹ M§‚ ©í¡ÒŸ ∑§Ê ⁄U„Ÿ flÊ‹Ê „Ò– fl„Ê¥ ©‚∑§Ê Á¬˝¥Á≈U¥ª ∑§Ê ∑§Ê◊ ÕÊ– fl„ Ÿ∑ ‹Ë ⁄Ò¬⁄ ’ŸÊŸÊ •ë¿Ë Ã⁄„ ¡ÊŸÃÊ „Ò– ¬ÈÁ‹‚ ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ •Ê⁄UÙÁ¬ÿÙ¥ ‚ Ÿ∑§‹Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ’ŸÊŸ ∑§Ë ◊‡ÊËŸ ’«∏Ë ◊ÊòÊÊ ◊¥ ÃÒÿÊ⁄U ◊Ê‹ •ı⁄U ⁄UÒ¬⁄U ’⁄UÊ◊Œ Á∑§∞ ª∞ „Ò¥– ß‚∑§Ë ‚ÍøŸÊ ‚¥≈˛‹ ∞ÄU‚Êß¡ •ı⁄U ‚À‚ ≈UÒÄU‚ Áfl÷ʪ ∑§Ù ÷Ë ŒË ªß¸– πÊl ∞fl¥ •ı·Áœ Áfl÷ʪ ∑‘§ •» ‚⁄UÙ¥ Ÿ ‚Ò¥¬‹ ‹Ò’ ÷¡Ê „Ò– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ÿ„ ∑§Ê⁄U¸flÊ߸ Áfl◊‹ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ∑§¥¬ŸË ∑‘§ ß‹Ê„Ê’ÊŒ ◊¥ ¬ŒSÕ •Áœ∑§Ê⁄UË ’Ë¬Ë üÊËflÊSÃfl ∑§Ë Á‡Ê∑§Êÿà ¬⁄U ¬˝‡ÊÊ‚Ÿ •ı⁄U ÇflÊ‹≈UÙ‹Ë ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ë ≈UË◊ Ÿ ∑§Ë– ¬˝Êåà ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∑§⁄UË’ ∞∑§ ‚Ê‹ ¬„‹ üÊËflÊSÃfl ∑§Ù ß‹Ê„Ê’ÊŒ ∑‘§ ∞∑§ √ÿʬÊ⁄UË Ÿ ‚ÍøŸÊ ŒË ÕË Á∑§ ߥŒı⁄U ∑§Ê ∞∑§ √ÿÁÄà ŸÊ◊Ë ’˝Ê¥«Ù¢ ∑§ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ’ŸÊ∑§⁄U ’øÃÊ „Ò– ß‚∑‘§ ’ÊŒ ©ã„Ù¢Ÿ ©‚‚ √ÿʬÊ⁄UË ’Ÿ∑§⁄U «Ë‹ ∑§Ë– fl„ ©ã„¢ ◊Ê‹ ÷¡Ÿ ∑§Ù ÃÒÿÊ⁄U „Ù ªÿÊ– ©‚Ÿ ∑§ß¸ ’Ê⁄U Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ∑‘§ ‚Ò¥¬‹ ÷Ë ÷¡– üÊËflÊSÃfl ©‚ ¬∑§«∏ÊŸÊ øÊ„Ã Õ– ß‚Á‹∞ ©‚‚ Á◊‹Ÿ ∑‘§ Á‹∞ ∑§„Ê– ‹ªÊÃÊ⁄U ©‚∑‘§ ‚¥¬∑§¸ ◊¥ ÕÊ– Á»§⁄ xÆ ÁŒ‚¥’⁄U ∑§Ù ©‚Ÿ üÊËflÊSÃfl ∑§Ù ߥŒı⁄U ’È‹ÊÿÊ •ı⁄U •‡ÊÙ∑§Ê „Ù≈U‹ ◊¥ L§∑§flÊÿÊ– fl ©‚∑§Ë »Ò§ÄU≈U⁄UË ŒπŸÊ øÊ„Ã Õ, ‹Á∑§Ÿ fl„ •ÊŸÊ∑§ÊŸË ∑§⁄UÃÊ ÕÊ– fl„ ∑§„ÃÊ ÕÊ Á∑§ •Ê¬ ◊ȤÊ ¬Ò‚ Œ ŒÙ, •Ê¬∑§Ê ◊Ê‹ ≈˛Ê¥‚¬Ù≈U¸ ¬⁄U ⁄UπflÊ ŒÍ¥ªÊ– ∑§Ê» Ë ‚◊¤ÊÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ fl„ •Ê‹Ê¬È⁄UÊ ‹ ªÿÊ– fl„Ê¥ ’«∏Ë ◊ÊòÊÊ ◊¥ Ÿ∑§‹Ë 72

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

◊Ê‹ ’Ÿ ⁄U„Ê ÕÊ– ß‚ ¬˝∑§⁄áÊ ∑§Ë ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë ŒÙ ÁŒŸ ¬„‹ „Ë ¬ÈÁ‹‚ ∑§Ù Œ ŒË ªß¸ ÕË– ‚„Ë ◊ı∑§Ê Œπ ¬ÈÁ‹‚ ≈UË◊ fl„Ê¥ ¬„È¥ø ªß¸– ß‚∑§ ’ÊŒ ¿Ê¬Ê◊Ë⁄Ë ∑§Ë ∑§Ê⁄¸flÊ߸ •ı⁄ •Á÷ÿÈÄÃÙ¢ ∑§Ë œ⁄-¬∑§«∏U „È߸– ÿ„ •∑§‹Ê ◊Ê◊‹Ê Ÿ„Ë¥§ „Ò– »§Ã„¬È⁄ ◊¢ ÷Ë ∞Ä‚Êß¡ Áfl÷ʪ Ÿ ¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ∑§⁄ Ÿ∑§‹Ë ∑§Ê⁄πÊŸÊ ¬∑§«∏UÊ „Ò– ‚ÊÕ „Ë ∑È ¿ ‹Ùª Áª⁄çÃÊ⁄ ÷Ë „È∞ „Ò¢– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∑§ÙÃflÊ‹Ë ∑‘§ Á÷≈Uı⁄UÊ ⁄UÙ« ÁSÕà ø∑§Á’‚ı‹Ë ªÊ¥fl ◊¥ ◊ÈπÁ’⁄U ∑§Ë ‚≈UË∑§ ‚ÍøŸÊ ¬⁄U ‹πŸ™§ ‚ •Ê߸ ∞ÄU‚Êß¡ ≈UË◊ Ÿ ¿Ê¬Ê ◊Ê⁄U∑§⁄U ‚¥øÊ‹∑§ ∑§Ù ªÈ≈UπÊ »Ò§ÄU≈˛Ë ‚◊à œ⁄U Œ’ÙøÊ– ≈UË◊ Ÿ ¬Ê¥ø ’ÙÁ⁄UÿÙ¥ ◊¥ ÷⁄U Áfl◊‹ ªÈ≈UπÊ ∑§Ù ’⁄UÊ◊Œ ∑§⁄U ©‚ ‹πŸ™§ ‹∑§⁄U ⁄UflÊŸÊ „Ù ªß¸– „Ê‹Ê¢Á∑§ ß‚ ∑§Ê⁄U¸flÊ߸ ‚ Á¡‹Ê πÊl Áfl÷ʪ ∑‘§ •Áœ∑§Ê⁄UË fl SÕÊŸËÿ ¬ÈÁ‹‚ ’π’⁄ ⁄„Ë– ¿Ê¬Ê◊Ê⁄Ë ◊¢ Áfl÷ʪ Ÿ ∑§ß¸ ’Ù⁄ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ fl ¬Ò∑§Á¡¢ª ◊‡ÊËŸ •ÊÁŒ ’⁄Ê◊Œ Á∑§ÿÊ „Ò– ¬˝‡ÊÊ‚Ÿ ∑§Ë Ã◊Ê◊ ∑§ÙÁ‡Ê‡ÊÙ¢ ∑§ ’ÊŒ ÷Ë Ÿ∑§‹Ë ¬ÊŸ ◊‚Ê‹ ∑§Ê ªÙ⁄πœ¢œÊ ‹ªÊÃÊ⁄ ’…∏ÃÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– ∑È ¿ ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑§Í fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ù¢ ¬⁄ ‚ÅÃË ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ¡’ ◊Ê‹ ∑§Ë ‚å‹Ê߸ ∑§◊ „Ù ¡ÊÃË „Ò ÃÙ ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ ∑§Ù •¬ŸÊ „ÊÕ ‚∑§Ÿ ∑§Ê ◊ı∑§Ê Á◊‹ ¡ÊÃÊ „Ò– ¡„Ê¢ ÷Ë S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊ߸ ¡Ê ⁄„Ë „Ò, fl„Ê¢ ÿ„ ªÙ⁄πœ¢œÊ »§‹»Í§‹ ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ê πÊÁ◊ÿÊ¡Ê ¬˝ÁÃÁc∆à ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ fl •Ê◊ ª˝„Ê∑§Ù¢ ∑§Ù ÷ÈªÃŸÊ ¬«∏U ⁄„Ê „Ò– ‚⁄∑§Ê⁄Ë π¡ÊŸ ∑§Ù ŸÈ∑§‚ÊŸ •‹ª ‚ „Ù ⁄„Ê „Ò– Á¡Ÿ ⁄ÊÖÿ ◊¢ ¬˝ÁÃ’¢œ Ÿ„Ë¥§ „Ò, fl„Ê¢ ÿ„ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ •¬ŸÊ ◊Ê‹ ’ø ⁄„Ë „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ¡’ ©Ÿ∑§ ’˝Ê¢« ∑§ ŸÊ◊ ¬⁄ Ÿ∑§‹Ë ◊Ê‹ ¬∑§«∏UÊ ¡ÊÃÊ „Ò ÃÙ ß‚‚ √ÿʬÊ⁄ ¬⁄ Ÿ∑§Ê⁄Êà◊∑§ •‚⁄ ¬«∏UÃÊ „Ò– ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ©lÙª

uDdky

Ù·¤æÜ ‚ ¡È«∏U ∑ȧ¿ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ S◊Ù∑§‹‚ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ’¢Œ ∑§⁄Ÿ ‚ ∑§Ù߸ »§Ê∞ŒÊ Ÿ„Ë¥§ „ÙŸ flÊ‹Ê „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ŸÄ∑§Ê‹ •¬ŸÊ ∑§Ê◊ ∑§⁄Ã ⁄„¢ª– ß‚∑§Ê ß‹Ê¡ ÿ„Ë „Ò Á∑§ ‚⁄∑§Ê⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊŸ ∑§Ë ŸËÁà ¿Ù«∏U ∑§⁄ ©à¬ÊŒÙ¢ ∑§Ë ªÈáÊflûÊÊ ¬⁄ äÿÊŸ Œ¢, ÃÊÁ∑§ ŸÄ∑§Ê‹Ù¢ mÊ⁄Ê ’ŸÊ∞ ¡ÊŸ flÊ‹ πÃ⁄ŸÊ∑§ ‚Ê◊ª˝Ë ‚ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ’øÊÿÊ ¡Ê ‚∑§–

‚ÍòÊÙ¢ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∑§ÙÃflÊ‹Ë ∑‘§ Á÷≈Uı⁄UÊ ⁄UÙ« ÁSÕà ø∑§Á’‚ı‹Ë ªÊ¥fl ◊¥ ◊ÈπÁ’⁄U ∑§Ë ‚≈UË∑§ ‚ÍøŸÊ ¬⁄U ‹πŸ™§ ‚ •Ê߸ ∞ÄU‚Êß¡ ≈UË◊ Ÿ ¿Ê¬Ê ◊Ê⁄U∑§⁄U ‚¥øÊ‹∑§ ∑§Ù ªÈ≈UπÊ »Ò§ÄU≈˛Ë ‚◊à œ⁄U Œ’ÙøÊ– ≈UË◊ Ÿ ¬Ê¥ø ’ÙÁ⁄UÿÙ¥ ◊¥ ÷⁄U Áfl◊‹ ªÈ≈UπÊ ∑§Ù ’⁄UÊ◊Œ ∑§⁄U ©‚ ‹πŸ™§ ‹∑§⁄U ⁄UflÊŸÊ „Ù ªß¸– VkscSdks Iyl • tuojh 2015

73

dslj m|ksx 78

·Ô¤âÚU ©ˆÂæÎÙ ß çÙØæüÌ çß

©

ëø ªÈáÊflûÊÊ flÊ‹ ∑‘§‚⁄U ∑‘§ ÁŸÿʸà ∑§Ù ¬˝Ùà‚Ê„Ÿ ŒŸ •ı⁄U ∑‘§‚⁄U ©à¬ÊŒŸ ‚ ‚¥’¥ÁœÃ ∑§Êÿ¸∑˝§◊Ù¥ fl ÿÙ¡ŸÊ•Ù¥ ∑‘§ Á∑˝§ÿÊãflÿŸ ∑‘§ Á‹∞ ∑‘§ãŒ˝ ‚⁄U∑§Ê⁄U Ÿ ◊‚Ê‹Ê ’Ù«¸ ∑‘§ Äà ∞∑§ ÁflÁ‡ÊC ‚¥SÕÊ ªÁ∆à ∑§⁄UŸ ∑§Ë ÿÙ¡ŸÊ ∑§Ù ◊¥¡Í⁄UË Œ ŒË „Ò– ß‚ ‚¥SÕÊ ∑§Ù ∑‘§‚⁄U ©à¬ÊŒŸ fl ÁŸÿʸà Áfl∑§Ê‚ •Á÷∑§⁄UáÊ (∞‚¬Ë߸«Ë∞) ∑‘§ ŸÊ◊ ‚ ¡ÊŸÊ ¡Ê∞ªÊ •ı⁄U ß‚∑§Ê ◊ÈÅÿÊ‹ÿ üÊËŸª⁄U (¡ê◊Í-∑§‡◊Ë⁄) ◊¥ „٪ʖ ¡ê◊Í-∑§‡◊Ë⁄U ‚⁄U∑§Ê⁄U ‚ ◊‡Êfl⁄UÊ ∑§⁄UÃ „È∞ ◊‚Ê‹Ê ’Ù«¸ •ÁÇÊËÉÊ˝ •Á÷∑§⁄UáÊ ∑§Ê ª∆Ÿ ∑§⁄UªÊ– ∑‘§‚⁄U ∑‘§ ©à¬ÊŒŸ ¬˝‚¥S∑§⁄UáÊ Á∑§‚ÊŸÙ¥ ∑§Ê ¬˝Á‡ÊˇÊáÊ ‡ÊÙœ ªÈáÊflûÊÊ ÁŸÿ¥òÊáÊ fl ÁŸÿʸà ‚¥flœ¸Ÿ ‚ ¡È«∏ Ã◊Ê◊ ◊Èg ß‚ ÁflÁ‡ÊC •Á÷∑§⁄UáÊ ∑§Ë Œπ⁄Uπ ◊ „Ë ÁŸ¬≈UÊ∞ ¡Ê∞¥ª– ∑§‡◊Ë⁄U ∑‘§ ß‚ πÊ‚ ©à¬ÊŒ ∑‘§ •Áœ∑§ ©à¬ÊŒŸ fl ’„Ã⁄U ‹Ê÷ ∑‘§ ◊Êäÿ◊ ‚ ÿ„ ¬Á⁄UÿÙ¡ŸÊ ‚÷Ë ∑‘§‚⁄U ©à¬ÊŒ∑§Ù¥ ∑‘§ Á‹∞ ‹Ê÷¬˝Œ „٪ʖ ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ ∑§‚⁄ ∑§Ë πÃË fl √ÿʬÊ⁄ ∑§Ù ¬˝Ùà‚Ê„Ÿ ŒŸ ∑§ Á‹∞ ¬„‹ ÷Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Œ◊ ©∆ÊÃË ⁄„Ë „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÿ„ ¬„‹Ê ◊ı∑§Ê „Ò ¡’ ◊‚Ê‹Ê ’Ù«¸ ∑§‚⁄ ∑§ Á‹∞ •Á÷∑§⁄áÊ ∑§Ê ª∆Ÿ ∑§⁄ ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ê »§∞ŒÊ ÿ„ „ÙªÊ Á∑§ ©àÃ◊ Á∑§S◊ ∑§Ê ∑§‚⁄ ¬ÒŒÊ ∑§⁄Ÿ fl ÁŸÿʸà •ÊÁŒ ∑§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸÙ¢ fl √ÿʬÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§Ù ßœ⁄-©œ⁄ Ÿ„Ë¥§ ÷≈∑§ŸÊ ¬«∏UªÊ– ‚Ê⁄ ◊‚‹ ß‚Ë •Á÷∑§⁄áÊ ∑§ Äà ÁŸ¬≈Ê∞ ¡Ê∞¢ª– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚‚ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ‹Ê÷ „٪ʖ ∑§‡◊Ë⁄ ∑§ ∑§‚⁄ Á∑§‚ÊŸ ‹¢’ •‚¸ ‚ Ã⁄„-Ã⁄„ ∑§Ë ‚◊SÿÊ ∑§Ê ‚Ê◊ŸÊ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢– ∑§÷Ë ©ã„¢ ©Ÿ∑§Ë ©¬¡ ∑§Ê ©Áøà ◊ÍÀÿ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ ¬ÊÃÊ „Ò, ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë Ã⁄»§ ‚ ◊ŒŒ Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ÃË „Ò– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ π’⁄ •Ê߸ ÕË Á∑§ Ã◊Ê◊ Á∑§‚ÊŸ ∑§Ê ∑§‚⁄ ∑§Ë πÃË Ã⁄»§ ‚ ◊Ù„ ÷¢ª „Ù ⁄„Ê „Ò– „Ê‹Ã ÿ„Ê¢ Ã∑§ ¬„È¢ø ªß¸ ÕË Á∑§ ÷ÍÎ◊ÊÁ»§ÿÊ ∑§‚⁄ ∑§ πÃÙ¢ ¬⁄ ∑§é¡Ê ∑§⁄Ÿ ‹ª Õ– ’„Èà ‚ Á∑§‚ÊŸÙ¢ Ÿ ‚SÃË ∑§Ë◊à ¬⁄ •¬ŸË ¡◊ËŸ Á’À«⁄Ù¢ ∑§ „ÊÕÙ¢ ’ø ŒË– ’„⁄„Ê‹ ¡’ π’⁄ »Ò§‹Ë ÃÙ ‚⁄∑§Ê⁄Ë •◊‹Ê ©‚∑§Ë Á„»§Ê¡Ã ◊¢ ¡È≈ ªÿÊ– •’ •‹ª ÁŸ∑§Êÿ ’Ÿ ¡ÊŸ ‚ Á∑§‚ÊŸÙ¢ •ı⁄ √ÿʬÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§Ë ∑§Ê»§Ë ◊ÈÁ‡∑§‹¢ •Ê‚ÊŸ „Ù ¡Ê∞¢ªË– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ Á¬¿‹

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

∑§‚⁄ ∑§Ë πÃË fl √ÿʬÊ⁄ ∑§Ù ¬˝Ùà‚Ê„Ÿ ŒŸ ∑§ Á‹∞ ¬„‹ ÷Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Œ◊ ©∆ÊÃË ⁄„Ë „Ò, ‹Á∑§Ÿ ÿ„ ¬„‹Ê ◊ı∑§Ê „Ò ¡’ ◊‚Ê‹Ê ’Ù«¸ ∑§‚⁄ ∑§ Á‹∞ •Á÷∑§⁄áÊ ∑§Ê ª∆Ÿ ∑§⁄ ⁄„Ê „Ò– ß‚∑§Ê »§∞ŒÊ ÿ„ „ÙªÊ Á∑§ ©àÃ◊ Á∑§S◊ ∑§Ê ∑§‚⁄ ¬ÒŒÊ ∑§⁄Ÿ fl ÁŸÿʸà •ÊÁŒ ∑§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸÙ¢ fl √ÿʬÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§Ù ßœ⁄-©œ⁄ Ÿ„Ë¥§ ÷≈∑§ŸÊ ¬«∏UªÊ–

ÁŒŸÙ¢ üÊËŸª⁄, ¬È‹flÊ◊Ê, ’«ªÊ◊ fl •Ê‚¬Ê‚ ∑§ ˇÊòÊÙ¢ ◊¢ •Ê߸ ’Ê…∏ Ÿ ∑§‚⁄ ∑§Ë »§‚‹ ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ŸÈ∑§‚ÊŸ ¬„È¢øÊ ÕÊ– ß‚∑§ ø‹Ã ©à¬ÊŒŸ ¬⁄ ÷Ë •‚⁄ ¬«∏UÊ „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚ ’Ê⁄ ∑§‚⁄ ∑§Ê ∞∑§ ÁÄÊ߸ ©à¬ÊŒŸ „Ë „È•Ê „Ò– ∞‚Ë ‚Í⁄à ◊¢ ∑§‚⁄ ∑§Ë ∑§Ë◊Ã ø…∏ŸÊ ‡ÊÈM§ „Ù ªß¸ „Ò– ◊ÊŸÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò Á∑§ •ÊŸ flÊ‹ ÁŒŸÙ¢ ◊¢ ∑§‚⁄ ∑§ ÷Êfl •ı⁄ ’…∏ª¢– ∞∑§ •ŸÈ◊ÊŸ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∑§⁄UË’ }{Æ ∑§⁄UÙ«∏ L§¬ÿ ∑§Ë » ‚‹ ’⁄U’ÊŒ „È߸ „Ò– ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ ∑‘§‚⁄U ∑§Ë ∑§Ë◊Ã¥ ÁS≈UÇ◊Ê •ı⁄U ∑§ÊÚꂸ ∑‘§ •ŸÈ‚Ê⁄U Ãÿ „ÙÃË „Ò¥– ⁄UÊíÿ ‚⁄U∑§Ê⁄U Ÿ v{} ∑§⁄UÙ«∏ L§¬ÿ ∑‘§ ÁS≈UÇ◊Ê •ı⁄U {~x ∑§⁄UÙ«∏ L§¬ÿ ∑‘§ ∑§ÊÚꂸ ∑‘§ ŸÈ∑§‚ÊŸ ∑§Ê •ŸÈ◊ÊŸ ‹ªÊÿÊ „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ∑§‚⁄ ∑§ ©à¬ÊŒŸ ÉÊ≈Ê „Ò ÃÙ ÃS∑§⁄Ù¢ ∑§Ë ÁŸªÊ„ ÷Ë ß‚∑§ ∑§Ê⁄Ù’Ê⁄ ¬⁄ Á≈∑§ ªß¸ „Ò¢– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ⁄Ê¡SÕÊŸ ‚ ‹∑§⁄ ◊„Ê⁄Êc≈˛ ‚◊à ÁflÁ÷㟠⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ß‚∑§Ë ÃS∑§⁄Ë ‡ÊÈM§ „Ù ªß¸ „Ò– ∑§Ë◊ÃË „ÙŸ ∑§Ë fl¡„ ‚ ∑§‚⁄ ∑§ √ÿʬÊ⁄ ◊¢ „◊‡ÊÊ ◊Ù≈Ë ∑§◊Ê߸ ∑§Ë ªÈ¢¡Êß‡Ê ’ŸË ⁄„ÃË „Ò– Á‹„Ê¡Ê ◊ı∑ Ê Á◊‹Ã „Ë ÃS∑§⁄ ‚Á∑˝§ÿ „Ù ¡ÊÃ „Ò– øÍ¢Á∑§ ŒÈÁŸÿÊ ∑‘§ ⁄U߸‚ ß‚ ‚ÁŒÿÙ¥ ‚ ¬‚¥Œ ∑§⁄UÃ •Ê∞ „Ò¥– ŒÈÁŸÿÊ ∑§Ê ‚’‚ •◊Ë⁄U Œ‡Ê •◊Á⁄U∑§Ê ∑‘§‚⁄U ∑§Ù ßÃŸÊ ¬‚¥Œ ∑§⁄UÃÊ „Ò Á∑§ ©‚ ߸⁄UÊŸ ‚ ÷Ë ß‚∑§Ë S◊ªÁ‹¥ª ¬⁄U ∞Ã⁄UÊ¡ Ÿ„Ë¥ „Ò– ÷Ê⁄Uà ∑‘§ ⁄U߸‚ ÷Ë ∑‘§‚⁄U ∑‘§ ŒËflÊŸ „Ò¥– ÷Ê⁄Uà ◊¥ ß‚∑§Ë πÃË Á‚»¸ ∑§‡◊Ë⁄U ◊¥ „ÙÃË „Ò– ∑§„Ã „Ò¥ Á∑§ ÄU‹ËÿÙ¬≈˛Ê ß‚‚ FÊŸ ∑§⁄UÃË ÕË¥– ‚◊˝Ê≈U Á‚∑§¥Œ⁄U ß‚∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ¡Å◊ ÷⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ ∑§⁄UÃ Õ– ÷Ê⁄Uà ∑§Ë Á’⁄UÿÊŸË •ı⁄U ß≈U‹Ë ∑‘§ Á⁄U‚Ù≈UÙ ∑§Ù ∑‘§‚⁄U πÊ‚ ’ŸÊÃÊ „Ò– ß‚‚ ÁS∑§Ÿ •ë¿Ë ’ŸÃË „Ò •ı⁄U ‚ÄU‚ ‹Êß» ÷Ë ’„Ã⁄U „ÙÃË „Ò ’‡ÊÃ¸ •Ê¬ w ‹Êπ L§¬ÿ ¬˝Áà Á∑§‹Ùª˝Ê◊ ∑‘§ ÷Êfl ¬⁄U ß‚ π⁄UËŒ ‚∑‘§¥– ∑‘§‚⁄U ŒÈÁŸÿÊ ∑§Ê ‚’‚ ◊„¥ªÊ ◊‚Ê‹Ê „Ò– ß‚Á‹∞ ªÒ⁄∑§ÊŸÍŸË œ¥œÊ ∑§⁄UŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ë ÷Ë ß‚ ¬⁄U Ÿ¡⁄U ⁄U„ÃË „Ò– ŒÈÁŸÿÊ ∑§Ê ~z »§Ë‚ŒË ∑‘§‚⁄U ߸⁄UÊŸ ◊¥ „ÙÃÊ „Ò– ÷Ê⁄UÃ, S¬Ÿ, ß≈U‹Ë, ª˝Ë‚, ◊Ù⁄UÄ∑§Ù •ı⁄U •¡⁄U’Ò¡ÊŸ ◊¥ ’Ê∑§Ë ∑§Ë ¬ÒŒÊflÊ⁄U „ÙÃË „Ò– ∑§‡◊Ë⁄U ◊¥ ß‚ ‚Ê‹ ’Ê…∏ ∑§Ë fl¡„ ‚ ∑‘§‚⁄U ∑§Ê ©à¬ÊŒŸ |z »§Ë‚ŒË ∑§◊ ⁄U„ ‚∑§ÃÊ „Ò– ∞∑§ Á∑§‹Ù ∑‘§‚⁄U ∑‘§ Á‹∞ v ‹Êπ »Í ‹Ù¥ ∑§Ë ¡M§⁄Uà ¬«∏ÃË „Ò– ∞∑§ „ÄU≈Uÿ⁄U ¡◊ËŸ ‚ •◊Í◊Ÿ •ÊœÊ Á∑§‹Ù ∑‘§‚⁄U Á◊‹ÃÊ „Ò– ß‚∑§Ê ◊Ë’ ÿ„ „Ò Á∑§ ∑‘§‚⁄U ∑§Ë ◊Ê¥ª „◊‡ÊÊ „Ë íÿÊŒÊ ⁄U„ÃË „Ò •ı⁄U ß‚Ë fl¡„ ‚ ∑§Ë◊à ÷Ë ’„Èà •Áœ∑§ „ÙÃË „Ò– fl„Ë¥ ߸⁄UÊŸ ¬⁄U √ÿʬÊÁ⁄U∑§ ¬Ê’¥ÁŒÿÙ¥ •ı⁄U •◊Á⁄U∑§Ê ◊¥ ß‚∑§Ë •Áœ∑§ Á«◊Ê¥« ∑‘§ ø‹Ã ∑‘§‚⁄U ∑§Ê ªÒ⁄U∑§ÊŸÍŸË œ¥œÊ »‹-»Í‹ ⁄U„Ê „Ò– ∑‘§‚⁄U ∑§Ë S◊ªÁ‹¥ª ∑§⁄UŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ù ∑§’ÍÃ⁄ ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ◊≈U‹ Á«≈UÄU≈U⁄U ‚ ß‚∑§Ê ¬ÃÊ Ÿ„Ë¥ ‹ªÊÿÊ ¡Ê ‚∑§ÃÊ– ß‚Á‹∞ S◊ª‹‚¸ ∑§Ù ß‚ ŒÍ‚⁄U Œ‡Ê ◊¥ ‹ ¡ÊŸ ◊¥ •Ê‚ÊŸË „ÙÃË „Ò– ∑‘§‚⁄U ∑‘§ √ÿʬÊ⁄U ∑§Ë ¡ÊŸ∑§Ê⁄UË ⁄UπŸ flÊ‹Ù¥ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ŒÈ’߸ ¡Ò‚ Œ‡ÊÙ¥ ∑‘§ √ÿʬÊ⁄UË ß¸⁄UÊŸ ∑§Ê ∑‘§‚⁄U ’«∏Ë ◊ÊòÊÊ ◊¥ π⁄UËŒÃ „Ò¥– ©‚∑‘§ ’ÊŒ ß‚ ∑§ŸÊ«Ê ‚Á„à ŒÍ‚⁄U Œ‡ÊÙ¥ ◊¥ ÷¡Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ∑§ŸÊ«Ê ‚ •◊Á⁄U∑§Ê

dslj m|ksx

·¤æâ ¥çÖ·¤ÚU‡æ ·¤æ »ÆÙ ◊¥ ’«∏Ë •Ê‚ÊŸË ‚ ÿ„ ∑‘§‚⁄U ‹ ¡ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÷Ê⁄Uà ◊¥ ÷Ë ß¸⁄UÊŸ ‚ ∑‘§‚⁄U ÃS∑§⁄Ë ∑§⁄U∑‘§ ‹ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– Œ⁄U•‚‹ ߸⁄UÊŸ ∑§Ê ∑‘§‚⁄U ÷Ê⁄Uà ‚ zÆ »§Ë‚ŒË ‚SÃÊ „Ò– ß‚Á‹∞ ÷Ê⁄Uà Ÿ ß‚ ¬⁄U ÷Ê⁄UË «˜ÿÍ≈UË ‹ªÊ߸ „È߸ „Ò– ∑ȧ‹Á◊‹Ê∑§⁄ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ Œ⁄ ‚ „Ë ‚„Ë ‹Á∑§Ÿ •ë¿Ê ∑§Œ◊ ©∆ÊÿÊ „Ò– ß‚∑§Ê »§Ê∞ŒÊ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹ •ı⁄ â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ÷Ë Á◊‹ ‚∑§ªÊ– ©ã„¢ Ÿ Á‚»¸§ ©ëø ÄflÊÁ‹≈Ë ∑§Ê ∑§‚⁄ Á◊‹ ‚∑§ªÊ, ’ÁÀ∑§ •ë¿ Á∑§S◊ ∑§ ∑§‚⁄ ∑§ Á‹∞ •Áœ∑§ ¬Ò‚Ù¢ ∑§Ê ÷ȪÃÊŸ ÷Ë Ÿ„Ë¥§ ∑§⁄ŸÊ ¬«∏UªÊ.

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

79

fofo/k

×æÜÂæÙè â×êã ÁéǸæ ×ôÎè ·ð¤ Sß‘À ÖæÚÌ ¥çÖØæÙ âðð

¬˝

œÊŸ ◊¢òÊË Ÿ⁄¢Œ˝ ◊ÙŒË ∑§ Sflë¿ ÷Ê⁄à •Á÷ÿÊŸ ‚ •’ Ã◊Ê◊ •ılÙÁª∑§ ‚◊Í„ ÷Ë ¡È«∏UŸ ‹ª „Ò¢– ‚»§Ê߸ ∑§Ù ‹∑§⁄ ß‚ Ã⁄„ ∑§Ê •Ê¢ŒÙ‹Ÿ ¬„‹ ∑§÷Ë Ÿ„Ë¢ ŒπÊ ªÿÊ ÕÊ– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ◊Ê‹¬ÊŸË ‚◊Í„ ∑§ ‚Ò∑§«∏UÙ¢ ∑§◊¸øÊÁ⁄ÿÙ¢ Ÿ ‚¢ª◊Ÿ⁄ ≈Ê©Ÿ ∑§Ë ‚»§Ê߸ ∑§Ë– ß‚ Œı⁄ÊŸ Á‚»¸§ ‚»§Ê߸ „Ë Ÿ„Ë¢ ∑§Ë ªß¸ ’ÁÀ∑§ ‹ÙªÙ¢ ◊¢ Sflë¿ÃÊ ∑§Ù ‹∑§⁄ ¡ÊªM§∑§ÃÊ •Á÷ÿÊŸ ÷Ë ø‹ÊÿÊ ªÿÊ– ¬˝Êåà ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ◊Ê‹¬ÊŸË ‚◊Í„ ∑§ yÆÆ ‚ •Áœ∑§ ∑§◊¸øÊÁ⁄ÿÙ¢ Ÿ ‚¢ª◊Ÿ⁄ ‡Ê„⁄ ◊¢ ‚◊Íø } ∑§Ê◊∑§Ê¡Ë ÉÊ¢≈ ∑§ Œı⁄ÊŸ ‚»§Ê߸ ∑§Ë– ‡Ê„⁄ ∑§ | flÊ«Ù¸¢ ◊¢ {Æ-{Æ ∑§◊¸øÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§Ë ≈Ë◊ ÷¡Ë ªß¸ ÕË– ∑ͧ«∏UÊ ©∆ÊŸ fl …∏ÙŸ ∑§ Á‹∞ vÆ ≈˛ÒÄ≈⁄ •ı⁄ ∑§⁄Ë’ vÆÆ ≈˛ÊÁ‹ÿÊ¢ ‹ªÊ߸ ªß¸ ÕË¥– ߟ ≈Ë◊Ù¢ Ÿ ‡Ê„⁄ ∑§ ‚÷Ë ‚Êfl¸¡ÁŸ∑§ ¡ª„Ù¢ øı⁄Ê„Ù¢, ◊¢ÁŒ⁄Ù¢, S∑ͧ‹Ù¢, π‹ ∑§ ◊Ҍʟ٢ fl ’‚ S≈Ò¢«Ù¢ ¬⁄ ‚»§Ê߸ ∑§Ë– ‚÷Ë ∑§◊¸øÊÁ⁄ÿÙ¢ ∑§ ≈Ù¬Ë fl ‚»§Ê߸ ∑§⁄Ÿ ∑§ ©¬∑§⁄áÊ ◊È„ÒÿÊ ∑§⁄Ê∞ ª∞ Õ– ◊Ê‹¬ÊŸË ‚◊Í„ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§Ë ‹ÙªÙ¢ Ÿ πÍ’ ‚⁄Ê„ŸÊ ∑§Ë– ß‚∑§ ’ÊŒ ‡Ê„⁄ ◊¢ •ãÿ ‚¢SÕÊ∞¢ ÷Ë ‚»§Ê߸ ∑§ ∑§Ê◊ ◊¢ •Êª •Ê߸¢– ‚»§Ê߸ ∑§ ß‚ •Á÷ÿÊŸ ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ¡ÊªM§∑§ ∑§⁄Ÿ ∑§ Á‹∞ ∑§ß¸ •ı⁄ ∑§Êÿ¸∑˝ ◊ Á∑§∞ ª∞– ∑ͧ«∏UÊ «Ê‹Ÿ ∑§ Á‹∞ ◊¢ÁŒ⁄Ù¢ ◊¢ ÁŸ◊¸‹ ∑§‹‡Ê, S∑ͧ‹Ù¢ fl ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸÙ¢ ∑§ ¬Ê‚ «S≈Á’Ÿ ‹ªÊ∞ ª∞ •ı⁄ ¡ª„ -¡ª„ ¬⁄ Sflë¿ ÷Ê⁄à ∑§Ë „ÙÁ«¸¢ª‚ ‹ªÊ߸ ªß¸ ÕË– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë S∑ͧ‹Ù¢ ◊¢ Sflë¿ ‚¢ª◊Ÿ⁄ Áfl·ÿ ¬⁄ ÁŸ’¢œ ¬˝ÁÃÿÙÁªÃÊ ∑§Ê •ÊÿÙ¡Ÿ Á∑§ÿÊ ªÿÊ– ß‚◊¢ vÆÆÆÆ ‚ ‹∑§⁄ vÆÆÆ M§¬ÿ Ã∑§ ∑§ zÆ ¬È⁄S∑§Ê⁄ ⁄π ª∞ Õ– ¬˝œÊŸ◊¢òÊË ∑§ ß‚ Á◊‡ÊŸ ∑§Ù ∑§Ê◊ÿÊ’ ∑§⁄Ÿ ∑§ Á‹∞ ¡Ù ∑ȧ¿ ÷Ë ‚¢÷fl ÕÊ, fl„ ◊Ê‹¬ÊŸË ‚◊Í„ Ÿ Á∑§ÿÊ– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ÿ„ ¬„‹Ê ◊ı∑§Ê „Ò, ¡’ Á∑§‚Ë ‚⁄∑§⁄Ë ∑§Êÿ¸∑˝§◊ ◊¢ ÁŸ¡Ë ˇÊòÊ ∑§Ë ßÃŸË ¡’⁄ŒSà ÷ʪˌÊ⁄Ë ŒπŸ ∑§Ù Á◊‹ ⁄„Ë „Ò– ‹Ùª •ı⁄ ∑¢§¬ÁŸÿÊ¢ Sfl× S»¸Í à …∏¢ª ‚ ß‚ ∑§Ê◊ ◊¢ •Êª •Ê ⁄„ „Ò¢– ÁŸ¡Ë ˇÊòÊ ∑§Ë ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§ •Êª •ÊŸ ‚ •Ê◊ ¡ŸÃÊ ÷Ë Sflë¿ ÷Ê⁄à •Á÷ÿÊŸ ◊¢ ÁŒ‹øS¬Ë ‹ ⁄„Ë „Ò– ’«∏U ¬Ò◊ÊŸ ¬⁄ ‹Ùª ß‚‚ ¡È«∏U ⁄„ „Ò¢– ◊Ê‹¬ÊŸË ‚◊Í„ ∑§ ß‚ ¬„‹ ∑§Ë øıÃ⁄»§Ê ¬˝‡Ê¢‚Ê „Ù ⁄„Ë „Ò–

80

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

fofo/k

·¤ãè´¤ §çÌãæâ Ù ÕÙ Áæ° ÂÚ¢ÂÚæ»Ì ãé·¤æ Œ

‡Ê ◊¢ â’Ê∑ͧ ∑ Áπ‹Ê»§ ∞‚Ê ◊Ê„ı‹ ’ŸÊ Á∑§ „ÈÄ∑§Ê ¡Ò‚Ë ‚Ê¢S∑ΧÁÃ∑§ ¬„øÊŸ flÊ‹Ë øË¡ ÷Ë „ÊÁ‡Ê∞ ¬⁄ ø‹Ë ªß¸– ∑ȧ¿ ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ ‚Ȭ˝Ë◊ ∑§Ê •ÊŒ‡Ê •ÊŸ ∑§ ’ÊŒ ß‚ ¬⁄ ‚ ⁄Ù∑§ πà◊ „Ù ªß¸ „Ò– •ŒÊ‹Ã Ÿ „ÈÄ∑§Ê ∑§Ù â’Ê∑ͧ S◊ÙÁ∑¢§ª üÊáÊË ◊¢ „Ë ◊ÊŸÊ, ¡’Á∑§ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊÃ ‚◊ÿ ß‚ S◊ÙÁ¢∑¢§ª ◊ÊŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§ ªÿÊ ÕÊ– ÿ„ ¬˝ÁÃ’¢œ πà◊ „ÙŸ ∑§ ’ÊŒ ÷Ë ¡Ù Ä‹ÊÁ‚∑§‹ „ÈÄ∑§Ê ÕÊ, ©‚∑§Ë flʬ‚Ë Ÿ„Ë¥§ „È߸ „Ò– ’Ê⁄Ù¢ ◊¢ »ÒÒ¥§‚Ë „ÈÄ∑§ ¡M§⁄ Ÿ¡⁄ •Ê ⁄„ „Ò¢– ¬⁄¢¬⁄ʪà ¬¢øÊÿÃË „ÈÄ∑§Ù¢ ∑§Ê ø‹Ÿ ¬Á‡ø◊Ë ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê •ı⁄ „Á⁄ÿÊáÊÊ ◊¢ ÁŒπÊ߸ ¬«∏UÃÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ fl„ ÷Ë ∑§Ê»§Ë ∑§◊ „Ù ªÿÊ „Ò– ¬„‹ ‚¢ÿÈÄà ¬Á⁄flÊ⁄ „ÙÃ Õ •ı⁄ ÉÊ⁄ ∑§Ê ◊ÈÁπÿÊ ªÊ¢fl ∑§ •ãÿ ’ȡȸªÙ¢ ∑§ ‚ÊÕ „ÈÄ∑§ ∑§Ë ªÈ«∏UªÈ«Ê∏„≈ ∑§ ‚ÊÕ πÃË-Á∑§‚ÊŸÙ¢ •ı⁄ ªÊ¢fl ∑§ ◊‚‹Ù¢ ¬⁄ øøʸ ∑§⁄ÃÊ ÕÊ– ß‚ ◊ı∑§ ¬⁄ ’«∏U ‚ ’«∏U ◊‚‹ „‹ ∑§⁄ Á‹∞ ¡ÊÃ Õ– ‚¥ÿÈÄà ¬Á⁄UflÊ⁄UÙ¥ ∑§Ë ¬⁄Uê¬⁄UÊ ◊¥ ¡’ ‚ Á’π⁄UÊfl •ÊÿÊ „Ò– ‹ª÷ª Ã÷Ë ‚ „ÈP§ ∑§Ë ªÁ⁄U◊Ê •ı⁄U ◊Ê¥ª πà◊ „ÙÃË ø‹Ë ªß¸– •Ê¡ ∑§Ë ÷ʪ-Œı«∏U ∑§Ë Á¡¢ŒªË ◊¢ Á∑§‚Ë ∑§Ù øÒŸ ‚ ’Ò∆ ∑§⁄ „ÈÄ∑§Ê ¬ËŸ ∑§Ë »È§‚¸Ã Ÿ„Ë¥§ „Ò– ‚◊ÿ ∑‘§ ß‚ ’Œ‹Êfl Ÿ œÍ◊˝¬ÊŸ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Ÿÿ ‚ Ÿÿ Ã⁄UË∑‘§ πÙ¡ ÁŸ∑§Ê‹ „Ò¥, ‹Á∑§Ÿ œÍ◊˝¬ÊŸ ∑§Ê ¬˝ÊøËŸ ◊Í‹ SòÊÙà „ÈÄ∑§Ê ߟ ‚’‚ „≈U∑§⁄U „Ò– „◊‡ÊÊ ‚ ªÊ¥fl ∑§Ë øı¬Ê‹, πÃ-πÁ‹„ÊŸ ◊¥ „ÈÄ∑§Ê ∑§Ê ‚flŸ ‡ÊÊŸ ∑§Ë ’Êà ‚◊¤ÊË ¡ÊÃË ⁄U„Ë „Ò– ‚÷Ë Ã⁄U„ ∑‘§ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ê ∞∑§ ¡ª„ ’Ò∆∑§⁄U „ÈÄ∑§Ê ¬ËŸÊ, ¡„Ê¥ ‚„.•ÁSÃàfl ’…∏ÊŸ ◊¥ ‚„Êÿ∑§ ⁄U„Ê „Ò fl„Ë¥ •Ÿ∑§ ¬˝∑§Ê⁄U ∑§Ë ∑§≈UÈÃÊ ∑§Ù ÷È‹Ê∑§⁄U ‚„◊Áà •ı⁄U ‚Œ˜÷Êfl ∑§Ë ¡◊ËŸ ÷Ë ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UÃÊ ⁄U„Ê „Ò– „ÈP§Ê ªÈ«ª∏È«∏ÊÃ „È∞ ‹Ùª ŒÈÁŸÿÊ÷⁄U ∑§Ë π’⁄¢ •ı⁄ ‚ÍøŸÊ∞¥ ∞∑§-ŒÍ‚⁄U ‚ ¬ÊÃ ⁄U„ „Ò¥– „ÈÄ∑§Ê ∞∑§ ◊Èπ⁄U ◊¥ø ∑§Ê ∑§Ê◊ ÷Ë ∑§⁄UÃÊ ⁄U„Ê „Ò– „ÈÄ∑§Ê ∑‘§ ߌ¸-ÁªŒ¸ ’Ò∆∑§⁄U ‹Ùª ª‹Ë-◊Ù„À‹ fl ªÊ¥fl ∑‘§ ¿Ù≈U-◊Ù≈U ÁflflÊŒ •Ê‚ÊŸË ‚ ‚È‹¤ÊÊÃ ⁄U„ „Ò¥– ‚◊Ê¡ ∑‘§ Á∑§ÃŸ ÁŸÿ◊ ∑§ÊŸÍŸ »Ò§‚‹ ¬⁄Uê¬⁄UÊ∞¥ •ı⁄U fl¡¸ŸÊ∞¥ „ÈÄ∑§Ê ∑‘§ ‚Ê◊Ÿ ’ŸË¥, Á¡ã„¥ „ÈÄ∑§Ê Sflÿ¥ Ÿ„Ë¥ ¡ÊŸÃÊ– ª˝Ê◊ËáÊ ˇÊòÊ ◊¥ •ÁÃÁÕ ‚à∑§Ê⁄U „ÈÄ∑§Ê ‚ „Ë „ÙÃÊ ⁄U„Ê „Ò– ÿÁŒ •ÁÃÁÕ ∑§Ù œÙ-¬Ù¥¿∑§⁄U ÃÊ¡Ê „ÈÄ∑§Ê ÷⁄U∑§⁄U Ÿ„Ë¥ ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ, ÃÙ ©‹Ê„ŸÊ ‚ÈŸŸ ∑§Ù Á◊‹ÃÊ ÕÊ– ∑§„Ê ¡ÊÃÊ ÕÊ Á∑§ »§‹Ê¢ Ÿ „ÈÄ∑§Ê ÷Ë Ÿ„Ë¥§ ¬Í¿Ê– „ÈÄ∑§ ∑§Ë ‡ÊÈM§•Êà ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ÃÙ ∑§Ù߸ Ÿ„Ë¥§ ¡ÊŸÃÊ, ‹Á∑§Ÿ ÿ„ ‚ÁŒÿÙ¢ ‚ ÷Ê⁄à ∑§Ë ‚¢ÊS∑ΧÁÃ∑§ ¬„øÊŸ ‚ ¡È«∏UÊ „È•Ê „Ò– ⁄UÊ¡Ê-◊„Ê⁄UÊ¡Ê•Ù, ŸflÊ’Ù, » ∑§Ë⁄UÙ¥ fl ª⁄UË’Ù¥ ‚÷Ë Ÿ Ãê’Ê∑§Í ‚flŸ ∑§Ê •¬ŸÊ ‡Êı∑§ ¬Í⁄UÊ ∑§⁄UŸ ∑‘§ Á‹∞ „ÈÄ∑§Ê ∑§Ù •¬ŸÊÿÊ– ÿÍÍ¥ ÃÙ ’Í…∏Ù¥ ∑§Ë ’Ò∆∑§ øıœ⁄UË ∑‘§ øı¬Ê‹ ◊¥ „ÈÄ∑§Ê ∑§Ë ©¬ÁSÕÁÃ

„◊‡ÊÊ ⁄U„Ë „Ò– ¡’ ªÊ¢fl ◊¥ ∑§Ù߸ √ÿÁÄà ‚Ê◊ÊÁ¡∑§ ¬⁄Uê¬⁄UÊ•Ù¥ fl ◊ÊãÿÃÊ•Ù¥ ∑§Ù ÃÙ«∏ÃÊ ÃÙ Œ¥« ∑‘§ M§¬ ◊¥ ‚◊Ê¡ ∑§Ë •Ù⁄U ‚ ©‚∑§Ê „ÈÄ∑§Ê-¬ÊŸË ’¥Œ ∑§⁄U ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ∞∑§ •ãÿ ‚¡Ê ∑‘§ Ãı⁄U ¬⁄U ∞‚ √ÿÁÄà ∑§Ù ¬Ê¥ø ¡ÍÃ ÃÕÊ „ÈÄ∑§ ∑§Ê ¬ÊŸË Á¬‹ÊŸ ∑§Ë ÷Ë ¬⁄Uê¬⁄UÊ ⁄U„Ë „Ò– ÿ ‚¡Ê∞¥ •¬Ÿ •Ê¬ ◊¥ •Ê¡ ÷Ë ‚÷Ë ‚¡Ê•Ù¥ ‚ ’„Èà ’«∏Ë „Ò¥– •Ê¡ ÷Ë ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ •◊È∑§ √ÿÁÄà ∑§Ê „ÈÄ∑§Ê-¬ÊŸË ’¢Œ „Ù ªÿÊ „Ò– „ÈÄ∑§ ∑§Ê •¬ŸÊ ∞∑§ ◊ÈÈ¥„’Ù‹Ê •ŸÈ‡ÊÊ‚Ÿ ⁄U„Ê „Ò– ‚◊Ê¡ ◊¥ ©‚ ÃÙ«∏Ÿ ∑§Ê ‚Ê„‚ •Ê¡ Ã∑§ ∑§Ù߸ Ÿ„Ë¥ ∑§⁄U ¬ÊÿÊ „Ò– „ÈÄ∑§Ê ∑§Êÿ¸∑˝§◊ ‡ÊÈM§ Á∑§ÿ ¡ÊŸ ‚ ¬„‹ ©‚ œÙ-¬Ù¥¿∑§⁄U ÃÊ¡Ê ¬ÊŸË ‚ ÃÒÿÊ⁄U Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ– Ã’ Ã∑§ Áø‹◊-÷⁄UÒÿÊ Áø‹◊ ◊¥ •Êª ⁄Uπ∑§⁄U •Ê ¬„ÈÈ¥øÃÊ– Á» ⁄U „ÈÄ∑§ ∑§Ù •¬Ÿ ‚ ©◊˝ ◊¥ ’«∏ √ÿÁQ§ ∑§Ù ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ– ÿ„ „ÈÄ∑§ ∑§Ë ¬⁄Uê¬⁄UÊ ⁄U„Ë „Ò Á∑§ „ÈÄ∑§ ∑§Ê ‚¥øÊ‹Ÿ ©◊˝ ◊¥ ¿Ù≈UÊ √ÿÁÄà ∑§⁄UªÊ •ı⁄U „ÈÄ∑§ ∑§Ê ¬„‹Ê ∑§‡Ê ’ȡȪ¸ ‹ªÊ– ∞‚Ê ’ȡȪ٥¸ ∑§Ù ‚ê◊ÊŸ ŒŸ ∑‘§ Á‹∞ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ ⁄U„Ê „Ò– Á∑§‚ÊŸ „Ù øÊ„ ø⁄UflÊ„, ∑§Ê◊ªÊ⁄U „Ù øÊ„ πÁÄ⁄U ◊¡ŒÍ⁄U ¡’ ÷Ë πÃ-πÁ‹„ÊŸ •ı⁄U ø⁄Uʪʄ ◊¥ ∑§Ê◊ ¬⁄U ¡ÊÃ ÃÙ •¬Ÿ ‚ÊÕ ©¬‹Ê •Êª Ãê’Ê∑§Í ∑§Ë ÕÒÒ‹Ë •¬ŸË ∑§◊⁄U ‚ ’Ê¥œ ÿÊ ‹≈U∑§Êÿ ⁄UπÃ Õ– πÃ-πÁ‹„ÊŸ ◊¥ ¡’ ∑§Ù߸ Á∑§‚ÊŸ „‹ ¿Ù«∏∑§⁄U „ÈÄ∑§Ê ÷⁄U ‹ÃÊ ÕÊ ÃÙ •Ê‚-¬Ê‚ ∑§Ê◊ ∑§⁄U ⁄U„ Á∑§‚ÊŸ ÿÊ ∑§Ê◊ªÊ⁄U ∑§Ê◊ ¿Ù«∏∑§⁄U „ÈÄ∑§Ê ¬ËŸ ø‹ •ÊÃ Õ– ß‚Ë ’„ÊŸ „‹ ‚ ¡ÈÃ ’Ò‹Ù¥ ∑§Ù ÷Ë •Ê⁄UÊ◊ ∑§Ê ‚◊ÿ Á◊‹ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ÉÊ⁄UÙ¥ ◊¥ „ÈÄ∑§Ê ∑§Êÿ¸∑˝§◊ ÉÊ⁄U ∑§Ë ’«∏Ë-’Í…∏Ë •ı⁄Uà ∑§Ë ÁŸª⁄UÊŸË ∞fl¥ ÁŸŒ¸‡ÊŸ ◊¥ ‚ÁŒÿÙ¥ ‚ ø‹ÃÊ •ÊÿÊ „Ò– ÉÊ⁄U ◊¥ Ÿß¸ ’„Í ∑§Ë ∑§ÊÁ’Á‹ÿà „ÈÄ∑§Ê ÷⁄UŸ ∑‘§ „ÈŸ⁄U ‚ •Ê¥∑§Ë ¡ÊÃË– Á∑§‚Ë ÷Ë Ã⁄U„ ∑§Ë ‹Ê¬⁄flÊ„Ë ÿÊ Ã∑¸§-ÁflÃ∑¸§ ¬⁄U ÉÊ⁄U ∑§Ë ’„Í ∑§Ù ‚Ê‚ ∑‘§ ∑§Ù¬÷Ê¡Ÿ ∑§Ê Á‡Ê∑§Ê⁄U „ÙŸÊ ¬«∏ÃÊ ‹Á∑§Ÿ •Ê¡ ÁSÕÁà ’Œ‹ ªß¸ „Ò– ¡’ ∑§Ù߸ √ÿÁQ§ „ÈÄ∑§Ê ÷⁄U∑§⁄U ª‹Ë-◊Ù„À‹ ÿÊ •Ê¥ªŸ ◊¥ ’Ò∆ ÷Ë ¡ÊÃÊ „Ò ÃÙ ©‚∑§Ê ‚ÊÕ ŒŸ ∑‘§ Á‹∞ ∑§Ù߸ Ÿ„Ë¥ •ÊÃÊ– ‹Ùª •¬Ÿ-•¬Ÿ ◊¢ ◊Sà Ÿ¡⁄ •ÊÃ „Ò¢– ¬„‹ ‚◊ÿ ◊¥ ’Í…∏Ù¢ ∑§Ë Áø‹◊ ß‚ ª⁄U¡ ‚ ÷⁄UË ¡ÊÃË ÕË Á∑§ ’Ê’Ê ‚ ∑§„ÊÁŸÿÊ¥ ÿÊ Á∑§S‚ ‚ÈŸŸ „ÙÃ Õ– flÒ‚ ÷Ë ©Ÿ ÁŒŸÙ¥ ◊¥ ’Ê’Ê ∑§Ë Áø‹◊ ÷⁄UŸ ∑§Ê øÊfl ⁄U„ÃÊ ÕÊ– Áø‹◊ ÷⁄UŸ ∑‘§ ’„ÊŸ Áø‹◊ ÷⁄UÒÿÊ øÍÀ„Ê-øı∑‘§ ◊¥ ¡Ê∑§⁄U ∑§Ê◊ ÁŸ’≈UÊÃË ÷ÊÁ÷ÿÙ¥ ‚ „¥‚Ë-Á∆∆Ù‹Ë ÷Ë ∑§⁄U •ÊÃ Õ– •Ê¡ ’Í…∏Ù¢ ∑§Ë Áø‹◊ ÷⁄UŸ ∑§Ë »È ‚¸Ã Á∑§‚Ë ∑§Ù Ÿ„Ë¥§ „Ò, ÄUÿÙ¥Á∑§ •Ê¡ ’ëøÙ¥ ∑§Ë ÷Ë«∏ ≈UËflË ∑‘§ •Ê‚-¬Ê‚ ÿÊ ‹Ò¬≈ʬ ◊¢¢§ √ÿSà ⁄„ÃË „Ò– ÿÈflÊ-Á∑§‡ÊÙ⁄U ‚Ëœ Á‚Ÿ◊ÊÉÊ⁄UÙ¥ ÿÊ ©¬ãÿÊ‚Ù¥ ◊¥ ◊Ÿ ⁄U◊ÊÃ „Ò¥– ß‚Ë ∑§Ê⁄UáÊ ’Í…∏ ’Ê’Ê ∑§Ë Áø‹◊ ∆¥«Ë „Ù ø‹Ë „Ò– Áø‹◊ ÷⁄UŸÊ ∞∑§ ÷Í‹Ë-Á’‚⁄UË ’Êà „Ù ªß¸ „Ò– ÿlÁ¬ „ÈÄ∑§Ê-‚¥S∑§ÎÁà •¬ŸÊ ªı⁄Ufl◊ÿË ∞fl¥ ªÁ⁄U◊ʬÍáʸ ßÁÄʂ ∑§Ù ¬Ë¿ ¿Ù«∏ øÈ∑§Ê „Ò ÃÙ ÷Ë √ÿʬ∑§ ‚¥Œ÷Ù¥¸ ◊¥ „ÈÄ∑§Ê •Ê¡ ÷Ë ‚Èπ-‚◊ÎÁh åÿÊ⁄U ÷Ê߸øÊ⁄U ∞fl¥ ‚„∑§ÊÁ⁄UÃÊ ∑§Ë ªı⁄UflªÊÕÊ ∑§Ê ‚¥Œ‡Ê ŒÃÊ– ∞‚Ê ‹ªÃÊ „Ò Á∑§ •ÊŸ flÊ‹ wÆ-wz fl·Ù¸§◊¢ ¬⁄¢¬⁄ʪà „ÈÄ∑§Ê Á‚»¸§ ∑§„ÊŸË ’Ÿ ∑§⁄ ⁄„ ¡Ê∞ªÊ– •‹’ûÊÊ »Ò§‡ÊŸ ∑§ ŸÊ◊ ¬⁄ ∑ȧ¿ „ÈÄ∑§Ê ’Ê⁄Ù¢ ◊¢ ÿ„ ’ŸÊ ⁄„ ‚∑§ÃÊ „Ò– VkscSdks Iyl • tuojh 2015

81

84

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

85

fofo/k

ÂæÙ ·¤è Îé·¤æÙ ÂÚ Èý¤è ·¢¤Çô× Á’„Ê⁄ ◊¢ ¡ËÃ◊ ⁄Ê◊ ◊Ê¢¤ÊË ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ÷‹ „Ë Ã¢’Ê∑ͧ fl ¬ÊŸ ◊‚Ê‹ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ‹ªÊŸ ∑§Ë ÉÊÙ·áÊÊ ∑§Ë „Ù, ‹ Á ∑§Ÿ ∑§Á≈„Ê⁄ ◊¢ ∞∑§ ¬ÊŸ flÊ‹Ê ¡Ÿ‚¢ÅÿÊ ÁŸÿ¢òÊáÊ ∑§ Á‹∞ ‹ÙªÙ¢ ∑§Ù ¡ÊªM§∑§ ∑§⁄ ⁄„Ê „Ò– Á’„Ê⁄U ◊¥ ¡Ÿ‚¥ÅÿÊ ÁŸÿ¥òÊáÊ ∑§Ë ∞∑§ •ŸÍ∆Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑‘§ Äà ∞∑§ ¬ÊŸ Áfl∑˝§ÃÊ •¬Ÿ ª˝Ê„∑§Ù¥ ∑§Ù ¬ÊŸ ∑‘§ ‚ÊÕ ∑§¥«Ù◊ ◊Èçà ◊¥ Œ ⁄U„Ê „Ò– ©‚∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ß‚∑‘§ ¡Á⁄Uÿ fl„ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù ¡Ÿ‚¥ÅÿÊ ÁŸÿ¥òÊáÊ ∑‘§ Á‹∞ ¡ÊªM§∑§ ∑§⁄UŸ ∑§Ë ∑§ÙÁ‡Ê‡Ê ∑§⁄U ⁄U„Ê „Ò– ∑§Á≈U„Ê⁄U Á¡‹ ∑‘§ » Ê‹∑§Ê ’Ê¡Ê⁄U ◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊŸ flÊ‹ Ÿ¥Œ‹Ê‹ ‚Ê„ Ÿ ∑§„Ê fl ©Ÿ ‚÷Ë ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù ◊Èçà ∑§¥«Ù◊ ŒÃ „Ò¢ ¡Ù ©Ÿ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ ¬ÊŸ πÊŸ ∑§ Á‹∞ •ÊÃ „Ò¢– ∑¢§«Ù◊ ’Ê¢≈Ÿ flÊ‹ ß‚ ¬ÊŸ‡Êʬ •ÙŸ⁄ Ÿ Œ‡Ê ∑§Ê äÿÊŸ •¬ŸË •Ù⁄ •Ê∑§Á·¸Ã Á∑§ÿÊ „Ò– ¬Á⁄flÊ⁄ ÁŸÿÙ¡Ÿ ∑§ Á‹∞ ‚⁄∑§Ê⁄¢ ¬˝øÊ⁄ ◊¢ ∑§⁄Ù«∏UÙ¢ M§¬ÿ πø¸ ∑§⁄ÃË „Ò¢– ß‚ ∑§Ê◊ ∑§ Á‹∞ ∞Ÿ¡Ë•Ù ∑§Ù ¬Ò‚Ê ’Ê¢≈Ê ¡ÊÃÊ „Ò– Ÿ¢Œ‹Ê‹ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ◊Èçà ◊¥ ∑§¥«Ù◊ ∑§ß¸ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù •Ê∑§Á·¸Ã ∑§⁄UÃÊ „Ò– ÿ„ ∑§Œ◊ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù ¡Ÿ‚¥ÅÿÊ ÁŸÿ¥òÊáÊ ∑‘§ Á‹∞ ¡ÊªM§∑§ ∑§⁄UŸ ◊¥ ÷Ë ◊ŒŒªÊ⁄U „Ò– Ÿ¢Œ‹Ê‹ ∑§Ë ©◊˝ yÆ ‚Ê‹ ∑‘§ •Ê‚¬Ê‚ „Ò– ©Ÿ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò– ÿ„ ¡Ÿ‚¥ÅÿÊ ÁŸÿ¥òÊáÊ ∑§Ë ÁŒ‡ÊÊ ◊¥ ◊⁄UÊ ¿Ù≈UÊ ‚Ê ¬˝ÿÊ‚ „Ò– ©ã„Ù¥Ÿ ’ÃÊÿÊ Á∑§ ∑§È¿ ªÒ⁄U‚⁄U∑§Ê⁄UË ‚¥ª∆Ÿ (∞Ÿ¡Ë•Ù) ÁøÁ∑§à‚Ê ¬˝ÁÃÁŸÁœ ÃÕÊ •ãÿ ©ã„¥ ◊Èçà ’Ê¥≈UŸ

∑‘§ Á‹∞ ∑§¥«Ù◊ ◊È„ÒÿÊ ∑§⁄UÊÃ „Ò¥, ‹Á∑§Ÿ ∑§ß¸ ’Ê⁄U ‚◊ÿ ¬⁄U ©Ÿ‚ ÿ„ Ÿ„Ë¥ Á◊‹Ÿ ∑‘§ ∑§Ê⁄UáÊ ©ã„¥ ∑§¥«Ù◊ π⁄UËŒŸÊ ÷Ë ¬«∏ÃÊ „Ò– Ÿ¢Œ‹Ê‹ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ∑§¥«Ù◊ ∑‘§ ◊Èçà ÁflÃ⁄UáÊ ‚ ©Ÿ∑‘§ ¬ÊŸ ∑§Ë Á’R§Ë ÷Ë πÍ’ „Ù ⁄U„Ë „Ò– ©ã„Ù¥Ÿ ∑§„Ê Á∑§ ∑§ß¸ ‹Ùª ◊Èçà ∑§¥«Ù◊ ∑‘§ Á‹∞ ¬ÊŸ ∑§Ë π⁄UËŒ ∑§⁄UÃ „Ò¥ •ı⁄U ß‚ Ã⁄U„ ◊⁄U ¬ÊŸ ∑§Ë ÷Ë πÍ’ Á’R§Ë „Ù ⁄U„Ë „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥§Ÿ¢Œ‹Ê‹ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ©ã„Ù¥Ÿ •’ Ã∑§ ∑§⁄Ë’ xÆÆ ◊Á„‹Ê•Ù¢ ∑§Ù Ÿ‚’¢ŒË ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ‚◊¤ÊÊÿÊ „Ò– ’„⁄„Ê‹ Ÿ¢Œ‹Ê‹ •¬ŸÊ ∑§Ê◊ ¡Ê⁄Ë ⁄π „È∞ „Ò¢– ÿÁŒ ◊ÈÅÿ◊¢òÊË ¡ËÃ◊⁄Ê◊ ◊Ê¢¤ÊË ∑§Ù ÿ„ ’Êà ¬ÃÊ „ÙÃË ÃÙ ‡ÊÊÿŒ fl â’Ê∑ͧ ¬⁄ ¬˝ÁÃ’¢œ ∑§Ê »§⁄◊ÊŸ Ÿ„Ë ‚ÈŸÊÃ–

ÇËØêÅè¥ô âð ÚæÁSÍæÙ ÂéÚS·ë¤Ì

◊ı¡ÍŒÊ ‚◊ÿ ◊¢ â’Ê∑ͧ ¬⁄ ≈ÒÄ‚ ’…∏ÊŸ ∑§Ù ‹∑§⁄ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ „Ù«∏U ‹ªË „È߸ „Ò– ÖÿÊŒÊ ≈ÒÄ‚ ‹ªÊŸ flÊ‹ ⁄ÊÖÿÙ¢ ∑§Ù Áfl‡fl SflÊSâÿ ‚¢„ª∆Ÿ ∑§Ë •Ù⁄ ‚ ¬È⁄S∑Χà ÷Ë Á∑§ÿÊ ¡Ê ⁄„Ê „Ò– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒÙ¥ ¬⁄U ‹ªÊÃÊ⁄U ≈UÒÄU‚ ’…ÊŸ ∑‘§ Á‹∞ ⁄UÊ¡SÕÊŸ ∑§Ù Áfl‡fl SflÊSâÿ ‚¥ª∆Ÿ ∑§Ë •Ù⁄U ‚ ¬È⁄US∑§Îà Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò– fl·¸ wÆvx-vy ◊¥ ⁄UÊ¡SÕÊŸ ◊¥ Œ‡Ê ∑‘§ •ãÿ ⁄UÊíÿÙ¥ ∑‘§ ◊È∑§Ê’‹ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒÙ¥ ¬⁄U ‚’‚ íÿÊŒÊ {z ¬˝ÁÇÊà flÒ≈U ÕÊ– ¬¥¡Ê’ ◊¥ ÿ„ zz ¬˝ÁÇÊà ¡ê◊Í ∑§‡◊Ë⁄U fl Á„◊Êø‹ ◊¥ yÆ ¬˝ÁÇÊà ÃÕÊ ‚’‚ ∑§◊ ªÈ¡⁄UÊà ◊¥ xÆ ¬˝ÁÇÊà „Ò– ⁄UÊ¡SÕÊŸ ∑‘§ Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿ¥òÊáÊ ‚ ¡È«∏U ∞∑§ •Áœ∑§Ê⁄UË ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ Áfl‡fl √ÿʬÊ⁄U ‚¥ª∆Ÿ Ÿ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒÙ¥ ¬⁄U •Áœ∑§ ≈UÒÄU‚ ∑§Ù Ãê’Ê∑§Í ÁŸÿ¥òÊáÊ ∑§Ê •ë¿Ê Ã⁄UË∑§Ê ◊ÊŸÊ „Ò– ≈UÒÄU‚ ∑‘§ ∑§Ê⁄UáÊ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒ ◊„¥ª „Ù¥ª ÃÙ ‹Ùª ߟ∑§Ê ©¬ÿÙª ∑§◊ ∑§⁄U¥ª– ⁄UÊ¡SÕÊŸ ◊¥ ’Ë«∏Ë ¡Ò‚ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒ ¬⁄U ÷Ë {z ¬˝ÁÇÊà flÒ≈U „Ò– ¡’Á∑§ ¬Áp◊ ’¥ªÊ‹ •ı⁄U ∑§ŸÊ¸≈U∑§ ¡Ò‚ ⁄UÊíÿÙ¥ ◊¥ ’Ë«∏Ë ¬⁄U ≈UÒÄU‚ „Ë Ÿ„Ë¥ „Ò– ¤ÊÊ⁄U𥫠◊¥ ’Ë«∏Ë ¬⁄U z ©ûÊ⁄UÊ𥫠◊¥ } •ÙÁ«‡ÊÊ ◊¥ Œ‚ ¬˝ÁÇÊà ≈UÒÄU‚ „Ò– ¡’Á∑§ Áfl‡Ê·ôÊÙ¥ ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ ’Ë«∏Ë Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒÙ¥ ◊¥ ‚’‚ íÿÊŒÊ πÃ⁄UŸÊ∑§ „ÙÃË „Ò– ⁄UÊ¡SÕÊŸ Ÿ Á¬¿‹ ¬Ê¥ø fl·¸ ◊¥ Ãê’Ê∑§Í ©à¬ÊŒÙ¥ ¬⁄U ≈UÒÄU‚ ‹ªÊÃÊ⁄U ’…ÊÿÊ „Ò– fl·¸ wÆvÆ-vv ‚ ¬„‹ Ã∑§ ÿ„ Á‚»¸ vw.z ¬˝ÁÇÊà ÕÊ– ß‚Ë fl·¸ ∑‘§ ’¡≈U ◊¥ ‚⁄U∑§Ê⁄U Ÿ ß‚ ’…Ê ∑§⁄U wÆ ¬˝ÁÇÊà Á∑§ÿÊ– •ª‹ fl·¸ ß‚ ŒÙªÈŸÊ ’«∏Ê ∑§⁄U yÆ ¬˝ÁÇÊà Á∑§ÿÊ ªÿÊ– Á» ⁄U Œ‚ ¬˝ÁÇÊà ’«∏Ê ∑§⁄U zÆ ¬˝ÁÇÊà Á∑§ÿÊ ªÿÊ •ı⁄U wÆvx-vy ◊¥ ß‚ {z ¬˝ÁÇÊà Ã∑§ ¬„È¥øÊ ÁŒÿÊ ªÿÊ–

çâ»ÚðÅ ×ð¢ Ì¢Õæ·ê¤ ·¤× ãôÙð ÂÚ ×çãÜæ Îé·¤æÙÎæÚ ·¤è ãˆØæ •„¢∑§Ê⁄ ∑§÷Ë-∑§÷Ë ß¢‚ÊŸ ∑§Ù ¬Êª‹ ’ŸÊ ŒÃÊ „Ò– ¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ß‚∑§Ê ∞∑§ ©ŒÊ„⁄áÊ ÁŒÀ‹Ë ‚ ‚≈ ŸÙ∞«Ê ◊¢ ÁŒπÊ߸ ¬«∏Ê– ÿ„Ê¢ ŒÙ ÿÈfl∑§Ù¢ Ÿ ∞∑§ ◊Á„‹Ê ŒÈ∑§ÊŸŒÊ⁄U ∑§Ë ªÙ‹Ë ◊Ê⁄U∑§⁄U „àÿÊ ∑§⁄U ŒË– fl¡„ Á‚»¸§ ßÃŸË ‚Ë ÕË Á∑§ ÿÈfl∑§Ù¢ Ÿ ¡Ù Á‚ª⁄≈ π⁄ËŒË ÕË, ©‚◊¢ â’Ê∑ͧ ∑§◊ ÕË– ¬ÈÁ‹‚ •’ ©Ÿ fl„‡ÊË „àÿÊ⁄Ù¢ ∑§Ù πÙ¡ ⁄„Ë „Ò– ¬˝Êåà ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë ∑‘§ ◊ÈÃÊÁ’∑∏§ ŒÊŒ⁄UË ∑§S’ ◊¥ ∑§∆Ò«∏Ê ⁄UÙ« ¬⁄U ’ȡȪ¸ Á◊üÊÙ ŒflË ¬⁄UøÍŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ø‹ÊÃË ÕË¥– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ◊Ù≈U⁄U‚ÊßÁ∑§‹ ‚flÊ⁄U ŒÙ ÿÈfl∑§ ©Ÿ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄U ¬„È¥ø– ÿÈfl∑§Ù¥ Ÿ ©Ÿ‚ ŒÙ Á‚ª⁄U≈U ◊Ê¥ªË– Á◊üÊÙ ŒflË Ÿ Á‚ª⁄U≈U ŒË ÃÙ ∞∑§ ÿÈfl∑§ Ÿ Á‚ª⁄U≈U ◊¥ Ã¥’Ê∑§Í ∑§◊ „ÙŸ ∑§Ë ’Êà ∑§„Ë •ı⁄U Á‚ª⁄U≈U flʬ‚ ∑§⁄UŸ ‹ªÊ– ß‚ ¬⁄U Á◊üÊÙ ŒflË Ÿ Á‚ª⁄U≈U flʬ‚ ‹Ÿ ‚ ߟ∑§Ê⁄U ∑§⁄U ÁŒÿÊ– ß‚ ¬⁄U ’Êß∑§ ‚flÊ⁄U ŒÙŸÙ¥ ÿÈfl∑§ ÷«∏∑§ ©∆ •ı⁄U ©ã„Ù¥Ÿ Á◊üÊÙ ŒflË ∑§Ù ªÙ‹Ë ◊Ê⁄U ŒË– ªÙ‹Ë ‹ªŸ ‚ ÉÊÊÿ‹ Á◊üÊÙ ŒflË ∑§Ë ◊ı∑‘§ ¬⁄U „Ë ◊ıà „Ù ªß¸– ‚ÍøŸÊ ¬Ê∑§⁄U ◊ı∑‘§ ¬⁄U ¬„È¥øË ¬ÈÁ‹‚ Ÿ ¿ÊŸ’ËŸ ∑§⁄U ‡Êfl ∑§Ù ¬ÙS≈U◊Ê≈U¸◊ ∑‘§ Á‹∞ ÷¡ ÁŒÿÊ– ß‚ ◊Ê◊‹ ◊¥ Á» ‹„Ê‹ •ôÊÊà ‹ÙªÙ¥ ∑‘§ Áπ‹Ê» „àÿÊ ∑§Ë Á⁄U¬Ù≈U¸ Œ¡¸ ∑§Ë ªß¸ „Ò– 88

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

çâ»ÚðÅ ßæÜð ÕæÕæ

ßæã ×¢˜æè Áè

∞◊¬Ë ◊¢ Á‡Êfl⁄Ê¡ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ÃÊ∑§Ãfl⁄ ◊¢òÊË ∑Ò§‹Ê‡Ê Áfl¡ÿflªË¸ÿ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ fl Ÿ ÃÙ Á‚ª⁄≈ ¬ËÃ „Ò¢ •ı⁄ Ÿ „Ë ‡Ê⁄Ê’– •‹’ûÊÊ ∑§÷Ë-∑§÷Ë U÷Ê¢ª ¡M§⁄ πÊ ‹Ã „Ò¢– Áfl¡ÿflªË¸ÿ Ÿ ’«∏UË ß¸◊ÊŸŒÊ⁄Ë ‚ ÿ„ ’Êà SflË∑§Ê⁄ ∑§Ë „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ∞◊¬Ë ‚⁄∑ Ê⁄ ∑§Ê ⁄flÒÿÊ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ù ‹∑§⁄ „◊‡ÊÊ ‚ Ÿ∑§Ê⁄Êà◊∑§ ⁄„Ê „Ò– •’ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§ ◊¢òÊË „Ë SflË∑§Ê⁄ ∑§⁄ ⁄„ „Ò¢ Á∑§ fl ÷Ê¢ª ∑§Ê ‚flŸ ∑§⁄Ã „Ò¢ ÃÙ Á»§⁄ •Ê◊ ‹ÙªÙ¢ ∑§ „À∑§-»È§À∑§ Ÿ‡Ê ◊¢ ⁄Ù«∏UÊ ÄÿÙ¢ •≈∑§ÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò? „Ò⁄à ∑§Ë ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ Áfl¡ÿflªË¸ÿ Ÿ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ √ŒÊ⁄Ê Á‚ª⁄≈ ¬⁄ ‚ flÒ≈ ∑§◊ Á∑§∞ ¡ÊŸ ∑§Ù ‹∑§⁄ …∏⁄ ‚Ê⁄Ë Œ‹Ë‹¢ ŒË– ©ã„Ù¢Ÿ fl fl¡„¢ ’ÃÊ߸ Á¡‚∑§ ∑§Ê⁄áÊ Á‚ª⁄≈ ¬⁄ ‚ flÒ≈ ∑§Ë Œ⁄ w| ‚ ÉÊ≈Ê ∑§⁄ vx »§Ë‚ŒË ∑§⁄ ŒË ªß¸ „Ò– ©ã„Ù¥Ÿ ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑‘§ »Ò§‚‹ ∑§Ê ’øÊfl ∑§⁄UÃ „È∞ ∑§„Ê Á∑§ Áfl∑§Ê‚ ∑§Ê◊Ù¥ ∑‘§ Á‹∞ œŸ ∑§Ë •Êfl‡ÿ∑§ÃÊ „ÙÃË „Ò •ı⁄U ß‚ ⁄UÊíÿ ◊¥ ‚ËÁ◊à ‚¥‚ÊœŸÙ¥ ∑‘§ ∑§Ê⁄UáÊ ¬≈˛Ù‹ •ı⁄U «Ë¡‹ ¬⁄U flÒ≈U ’…∏ÊŸ ∑‘§ ‚ÊÕ „Ë Á‚ª⁄U≈U ¬⁄U flÒ≈U ∑§◊ Á∑§ÿÊ ªÿÊ– ©ã„Ù¥Ÿ ∑§„Ê Á∑§ Á‚ª⁄U≈U ¬⁄U flÒ≈U •Áœ∑§ „ÙŸ ∑‘§ ∑§Ê⁄UáÊ ß‚∑§Ë ÃS∑§⁄UË „ÙŸ ‹ªË ÕË– ß‚ fl¡„ ‚ ⁄UÊíÿ ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ¬⁄U flÒ≈U ÉÊ≈UÊŸ ∑§Ê ÁŸáʸÿ Á‹ÿÊ ªÿÊ– •’ ©ê◊ËŒ „Ò Á∑§ ß‚‚ ⁄UÊíÿ ∑§Ê ⁄UÊ¡Sfl ’…∏ªÊ– ß‚∑‘§ ¬„‹ ⁄UÊíÿ ∑§Ë ◊Á„‹Ê •ı⁄U ’Ê‹ Áfl∑§Ê‚ ◊¥òÊË ◊ÊÿÊ Á‚¥„ Ÿ ÷Ë ¬òÊ∑§Ê⁄UÙ¥ ‚ øøʸ ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ‚SÃË ∑§⁄UŸ ∑‘§ ⁄UÊíÿ ‚⁄U∑§Ê⁄U ∑‘§ »Ò§‚‹ ∑§Ù ©Áøà ’ÃÊÿÊ– ¬„‹ fl Á‚ª⁄U≈U ‚¥’¥œË ‚flÊ‹ ∑§Ù ≈UÊ‹ÃË ⁄U„Ë¢– ◊ËÁ«ÿÊ ∑§ ’Ê⁄-’Ê⁄U ¬Í¿ ¡ÊŸ ¬⁄U ©ã„Ù¥Ÿ ∑§„Ê Á∑§ fl„ ⁄UÊíÿ ◊¥ÁòʬÁ⁄U·Œ ∑‘§ »Ò§‚‹ ∑‘§ ‚ÊÕ „Ò¥– ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ÿÁŒ Á‚ª⁄≈ ∑¢§¬ÁŸÿÙ¢ ∑§Ù ⁄Ê„Ã ŒË „Ò ÃÙ, ©‚Ÿ ÿ„ »Ò§‚‹Ê ‚Ùø-‚◊¤Ê ∑§⁄ Á‹ÿÊ „ÙªÊ, ‹Á∑§Ÿ ‚flÊ‹ ©∆ÃÊ „Ò Á∑§ Œ‡Ê ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË, ’Ë«∏UË fl πÒŸË ‚◊à ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê •ÊÁŒ ∑§Ù ‹∑§⁄ ßÃŸË ‚π˜ÃË ÄÿÙ¢ ∑§Ë ¡ÊÃË „Ò? ◊¢ÁòÊÿÙ¢ ∑§Ë ¡È’ÊŸ ‚ ¬⁄¢¬⁄ʪà â’Ê∑ͧ ©lÙª ∑§Ë ÷‹Ê߸ ∑§ Á‹∞ ∞∑§ ÷Ë ‡ÊéŒ ÄÿÙ¢ Ÿ„Ë¥§ ÁŸ∑§‹Ã „Ò¢? ÿ„ ∞‚Ê ©lÙª „Ò, Á¡‚‚ ∑§⁄Ù«∏UÙ¢ ‹ÙªÙ¢

fofo/k

•ÊSÕÊ ∞∑§ ∞‚Ê ÷Êfl „Ò ¡Ù Á∑§‚Ë ∑§Ù ÷Ë ÷ªflÊŸ ∑§Ê Œ¡Ê¸ Œ ‚∑§ÃÊ „Ò– Á» ⁄U øÊ„ ’Êà Á∑§‚Ë •¥ª˝¡ ‚ÒÁŸ∑§ ∑§Ë „Ë ÄUÿÙ¥ Ÿ „Ù– Œ⁄U•‚‹ ©ûÊ⁄U¬˝Œ‡Ê ∑§Ë ⁄UÊ¡œÊŸË ‹πŸ™§ ◊ •ÊSÕÊ ∑§Ê ÿ„ ’¡Ù«∏ ‚¥ª◊ ŒπŸ ∑§Ù Á◊‹ÃÊ „Ò– ÿ„Ê¥ ∑‘§ ◊Ȃʒʪ ÁSÕà ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ ©»∏¸ ∑§#ÊŸ ‚Ê„’ ©»∏¸ Á‚ª⁄U≈U ’Ê’Ê ∑§Ë ◊¡∏Ê⁄U ß‚∑§Ê ¡ËÃÊ ¡ÊªÃÊ ©ŒÊ„⁄UáÊ „Ò– ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ ∑‘§ ’Ê⁄U ◊¥ ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ fl ∞∑§ Á’˝Á≈U‡Ê Á∑˝§ÁpÿŸ ‚ÒÁŸ∑§ Õ, Á¡Ÿ∑§Ë ∑§’˝ Á„ãŒÍ •ı⁄U ◊ÈÁS‹◊ ÷ÄÃÙ¥ ∑§Ë •ÊSÕÊ ∑§Ê ∑‘§¥ãŒ˝ „Ò– ÷ÄÃÙ¥ Ÿ ßã„¥ ∞∑§ ‚ãà ∑§Ê Œ¡Ê¸ ÁŒÿÊ „Ò– ÿ„Ê¥ ¬⁄U „⁄U ªÈL§flÊ⁄U ∑§Ù ’«∏Ë ‚¥ÅÿÊ ◊¥ üÊŒÊ‹È •ÊÃ „Ò¥– ∑§„Ã „Ò¥ ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ ∑§Ù Á‚ª⁄U≈U ¬ËŸÊ ’„Èà ¬‚¥Œ ÕÊ, ß‚Á‹∞ ÿ„Ê¥ •ÊŸ flÊ‹ ‹Ùª ß‚ ∑§’˝ ¬⁄U ¬˝‚ÊŒ ∑‘§ M§¬ ◊¥ Á‚ª⁄U≈U ø…∏ÊÃ „Ò¥– ©Ÿ∑§Ë ◊ÊãÿÃÊ „Ò Á‚ª⁄U≈U ø…∏ÊŸ ‚ ’Ê’Ê ¬˝‚ÛÊ „Ùª •ı⁄U ©Ÿ∑§Ë ◊È⁄UÊŒ¥ ¬Í⁄UË ∑§⁄U¥ª– ß‚Á‹∞ ‹Ùª ß‚ Á‚ª⁄U≈U flÊ‹ ’Ê’Ê ∑§Ë ∑§’˝ ÷Ë ∑§„Ã „Ò¥– ©À‹πŸËÿ „Ò Á∑§ ◊͂ʒʪ∏ ∑§Ê ÁŸ◊ʸáÊ •flœ ∑‘§ ŸflÊ’ •ÊÁ‚»È gı‹Ê Ÿ v||z ◊¥ •¬ŸË •Ê⁄UÊ◊ªÊ„ ∑‘§ M§¬ ◊ ∑§⁄UflÊÿÊ ÕÊ– ∞∑§ Á∑§¥flŒ¥ÃË ∑‘§ •ŸÈ‚Ê⁄U ŸflÊ’ ‚Ê„’ Ÿ ÿ„Ê¥ ¬⁄U ∞∑§ øÍ„ ∑§Ù ◊Ê⁄UÊ ÕÊ– ß‚Á‹∞ ß‚∑§Ê ŸÊ◊ ◊͂ʒʪ∏ ¬«∏Ê– ‚Ÿ˜ v}z| ∑‘§ Sfl¥òÊÃÊ ‚¥ª˝Ê◊ ◊ ◊͂ʒʪ∏ Á∑§ ß◊Ê⁄UÃ¥ •¥ª˝¡ ‚ÒÁŸ∑§Ù¥ •ı⁄U ÷Ê⁄UÃËÿ Sfl¥òÊÃÊ ‚ŸÊÁŸÿÙ¥ ∑‘§ ’Ëø „È߸ ªÙ‹Ê’Ê⁄UË ◊ Ä‚-Ÿ„‚ „Ù ªß¸ ÕË– •Ê¡ ◊͂ʒʪ∏ ∑‘§ ∑‘§fl‹ 𥫄⁄U ‡Ê· „Ò¥–∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ Á’˝Á≈U‡Ê ‚ŸÊ ◊¥ ∑Ò§å≈UŸ Õ– wv ◊Êø¸ v}z} ∑§Ù ◊͂ʒʪ∏ ◊¥ •¥ª˝¡∏ ‚ÒÁŸ∑§Ù¥ •ı⁄U •flœ ∑‘§ Sfl¥òÊÃÊ ‚ŸÊÁŸÿÙ¥ ∑‘§ ’Ëø ÿÈh „È•Ê– •¥ª˝¡∏Ù¥ ∑§Ê ŸÃÎàfl ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ •ı⁄U •flœ ‚ŸÊÁŸÿÙ¥ ∑§Ê ŸÃÎàfl ◊ı‹flË •„◊Œ ©À‹Ê„ ‡ÊÊ„ ∑§⁄U ⁄U„ Õ– flÒ‚ ÃÙ ÿ„ ‹«∏Ê߸ Á’˝Á≈U‡Ê ‚ŸÊ Ÿ ¡ËÃË ÕË ¬⁄U ß‚ ‹«∏Ê߸ ◊ ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ ◊Ê⁄U ªÿ– ’ÊŒ ◊¥ ©Ÿ∑‘§ ŒÙSà ∑Ò§å≈UŸ ∞‹.’Ë ¡Ùã‚ Ÿ ÿ„Ê¥ ¬⁄U ©Ÿ∑§Ë ∑§’˝ ’ŸflÊ߸– ∑§’˝ ¬⁄U •÷Ë ÷Ë ∞∑§ ¬àÕ⁄U ‹ªÊ „È•Ê „Ò Á¡‚ ¬⁄U wv ◊Êø¸ v}z} ∑§Ë ÃÊ⁄UËπ •ı⁄U ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ ∑§Ê ŸÊ◊ „Ò– Á∑§‚Ë ∑§Ù ÷Ë Ÿ„Ë¥ ◊Ê‹Í◊ ∑Ò§å≈UŸ flÀ‚ ∑§Ù ∑§’ ∞∑§ ‚¥Ã ∑§Ê Œ¡Ê¸ Œ ÁŒÿÊ ªÿÊ •ı⁄U ∑§’ ‚ ÿ„Ê¥ ¬⁄U ¬Í¡Ê ¬Ê∆ ‡ÊÈL§ „È•Ê? ‹Á∑§Ÿ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ë ÿ„Ê¥ •‚Ë◊ •ÊSÕÊ „Ò– flÙ ÿ„Ê¥ ¬⁄U Á‚ª⁄U≈U ø…∏Ê∑§⁄U ◊È⁄UÊŒ¥ ◊Ê¥ªÃ „Ò¥ •ı⁄U ¡’ ◊È⁄UÊŒ ¬Í⁄UË „Ù ¡ÊÃË „Ò ÃÙ flʬ‚ •Ê∑§⁄U ◊„¥ªË ‡Ê⁄UÊ’ •ı⁄U Á‚ª⁄U≈U ø…∏ÊÃ „Ò¥– ÿ„ ÃÙ ⁄„Ë ‹πŸ™§ ∑§Ë ’ÊÖ ß‹Ê„Ê’ÊŒ ∑¢§¬ŸË ’ʪ ◊¢ ÷Ë ∞∑§ ∞‚Ë ◊¡Ê⁄ „Ò ¡„Ê¢ •Ê¬ ∑§Ù ‚È‹ªÃË „È߸ Á‚ª⁄≈ Á◊‹ ¡Ê∞ªË– ߟ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ÷Ë ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ’Ê’Ê ∑§Ù Á‚ª⁄≈ ’„Èà ¬‚¢Œ ÕË, ÿ„Ë ∑§Ê⁄áÊ „Ò Á∑§ ÷ÄêáÊ ÿ„Ê¢ •ª⁄’ûÊË ∑ ’¡Ê∞ Á‚ª⁄≈ ø…∏ÊÃ „Ò¢– ß‚ ◊¡Ê⁄ ¬⁄ ÷Ë Á„¢ŒÍ •ı⁄ ◊ÈÁS‹◊ ŒÙŸÙ¢ •ÊÃ „Ò¢– ∑§Ë ⁄Ù¡Ë ⁄Ù≈Ë ¡È«∏UË „È߸ „Ò– ◊äÿ ¬˝Œ‡Ê ’Ë«∏UË ©à¬ÊŒŸ ∑§Ê ◊„àfl¬Íáʸ ∑¥§Œ˝ ⁄„Ê „Ò, ‹Á∑§Ÿ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ë •Ù⁄ ‚ ß‚ ∑§Ù߸ ⁄Ê„Ã Ÿ„Ë¥§ ŒË ªß¸ „Ò– â’Ê∑ͧ √ÿfl‚Êÿ ‚ ¡È«∏U ‹ÙªÙ¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ Á∑§‚Ë ÷Ë ‚⁄∑§Ê⁄ ∑§Ù ‚÷Ë ©l٪٢ ∑§Ù ∞∑§ ÁŸªÊ„ ‚ ŒπŸÊ øÊÁ„∞–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

89

90

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

cktkj gypy

Âêßæü¢¿Ü ×æ·ð¤üÅ çÚÂôÅü izoh.k 'kekZ VkscSdks Iyl C;wjks

¥âÚ Ùãè´¤ çιæ Âæ Úãæ â¢ÌêÚ

¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê

¬Íflʸ¢ø‹ ∑§ ’Ê¡Ê⁄Ù¢ ◊¢ ‡ÊÈh å‹‚, ¬È∑§Ê⁄, ⁄Ê¡üÊË •ı⁄ ∑§◊‹Ê ¬‚¢Œ ◊ÈÅÿ ’˝Ê¢« „Ò¢– ‹Á∑§Ÿ ߟ◊¢ ‡ÊÈh å‹‚ ∑§Ë ÁSÕÁà ߟ ‚’‚ •ë¿Ë „Ò– ‡ÊÈh å‹‚ Ÿ ∑ȧ¿ „Ë ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ •À≈˛Ê å‹‚ ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ „Ò– ¬È∑§Ê⁄ ∑§ •¬Ÿ ‚œ „È∞ ª˝Ê„∑§ „Ò¢– ß‚ ’˝Ê¢« ◊¢ Ÿ ÃÙ ’„Èà Ã¡Ë „Ò •ı⁄ Ÿ „Ë œË◊ʬŸ– ∑ȧ¿ ÁŒŸÙ¢ ¬„‹ ß‚Ë ˇÊòÊ ◊¢ Áfl◊‹ Ÿ z M§¬ÿ flÊ‹Ë üÊáÊË ◊¢ •¬ŸÊ ©à¬ÊŒ ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ ÕÊ, ¡Ù ß‚ ‚◊ÿ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ¬⁄ ¬„È¢ø ªÿÊ „Ò– Áfl◊‹ Ÿ ∑§¬Ë ‚◊Í„ ∑§Ù ∑§«∏UË ≈Ä∑§⁄ ŒË „Ò– ◊Ê∑§¸≈ ∑§Ë ‚¢÷ÊflŸÊ ∑§Ù ŒπÃ „È∞ „Ê‹ „Ë ◊¢ ÁŒ‹’ʪ Ÿ •¬ŸÊ ’˝Ê¢« ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ– ß‚ ‚◊ÿ ©‚∑§Ê Á«S¬‹ •ë¿Ê „Ò, ‹Á∑§Ÿ ©à¬ÊŒ ∑§Ë ∑§Ê◊ÿÊ’Ë ∑§ ’Ê⁄ ◊¢ ∑§Ù߸ ÷ÁflcÿflÊáÊË ∑§⁄ŸÊ ¡ÀŒ’Ê¡Ë „٪˖

Á¬˝Á◊ÿ◊ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê

Á¬˝Á◊ÿ◊ üÊáÊË ∑§Ë ’Êà ∑§Ë ¡Ê∞ ÃÙ ⁄¡ŸËª¢¢œÊ ∑§Ë ’ÊŒ‡ÊÊ„Ã ’⁄∑§⁄Ê⁄ „Ò– •∑§·¸∑§ S∑§Ë◊¢ ÷UË ©à¬ÊŒ ∑§Ù •Êª ’…∏ÊŸ ◊¢ ∑§Ê»§Ë ◊ŒŒ ∑§⁄ ⁄„Ë „Ò¢– Á¬˝Á◊ÿ◊ ◊¢ ∑§Ù߸ ÷Ë ŒÍ‚⁄Ê ©à¬ÊŒ ⁄¡ŸËª¢œÊ ∑§ •Ê‚-¬Ê‚ Ÿ„Ë¥§ Á≈∑§ ¬Ê ⁄„Ê „Ò–

¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË

¡Ê»§⁄ÊŸË ¬ûÊË ◊¢ ’Ê’Ê ∑§Ë ¬∑§«∏U ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë „Ò– ÿ„Ê¢ ’Ê’Ê vwÆ,v{Æ xÆÆ •ı⁄ ÃÈ‹‚Ë ÆÆ ∑§ •‹ÊflÊ ⁄àŸÊ xÆÆ ∑§Ë •ë¿Ë ÁSÕÁà „Ò– ß‚ ˇÊòÊ ◊¢ ªÙ¬Ê‹ vxw ∑§Ë ÷Ë ∆Ë∑§-∆Ê∑§ ©¬ÁSÕÁà ŒπŸ ∑§Ù Á◊‹ ⁄„Ë „Ò–

Œ‚Ë ◊‚Ê‹Ê

¬Èflʸ¢ø‹ ◊¢ «ÊÄ≈⁄, •Ê⁄¡Í •ı⁄ •ÊÁ‡Ê∑§Ë ◊‚Ê‹ ø‹ ⁄„ „Ò¢– ªÙ⁄π¬È⁄, ◊„Ê⁄Ê¡ª¢¡, ŒflÁ⁄ÿÊ ’SÃË fl π‹Ë‹Ê’ÊŒ •ÊÁŒ ◊¢ ߟ ◊‚Ê‹Ù¢ ∑§ •ë¿ ª˝Ê„∑§ „Ò¢–

∑ȧ¿ •‚ʸ ¬„‹ ’ŸÊ⁄‚ •ı⁄ ∑§ÊŸ¬È⁄ ◊¢ ‚¢ÃÍ⁄ ¬ÊŸ ◊‚Ê‹Ê ‹Ê¢ø Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò, ‹Á∑§Ÿ ◊Ê∑§¸≈ ◊¢ ÿ„ •¬ŸÊ ¡‹flÊ ÁŒπÊŸ ◊¢ •÷Ë Ã∑ ŸÊ∑§Ê◊ ⁄„Ê „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ©à¬ÊŒ ∑§Ê Ÿ ÃÙ Á«S¬‹ •ë¿Ê „Ò •ı⁄ Ÿ „Ë Á’∑˝§Ë– ÿÁŒ ∑¢§¬ŸË •¬ŸË ◊Ê∑§¸Á≈¢ª ⁄áÊŸËÁà ◊¢ ∑ȧ¿ ’Œ‹Êfl ∑§⁄ ÃÙ ©à¬ÊŒ ∑§Ù ’…∏Ÿ ◊¢ ◊ŒŒ Á◊‹ ‚∑§ÃË „Ò– 92

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

⁄U«Ë◊« πÒŸË ◊¢ ∑ȧ’⁄ ∑§Ë ÁSÁÕÁà ∑§Ê»§Ë •ë¿Ë „Ò– ‚ÊÕ „Ë ‚»§‹ ∑§Ë ÷Ë ∑§Á≈¢ª ∆Ë∑§-∆Ê∑§ ¡Ê ⁄„Ë „Ò– ◊Ë∆Ë ‚ȬÊ⁄Ë- ‚◊Íø ¬Íflʸ¢ø‹ ◊¢ ªÙ∑ȧ‹, ‚ÈŒ‡Ê¸Ÿ fl •Ê¢≈Ë ‚ȬÊ⁄Ë ∑§Ê ¡Ù⁄ŒÊ⁄ ø‹Ÿ „Ò– ‹Á∑§Ÿ ªÙ∑ȧ‹ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ¬⁄ ∑§„Ë ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò– ‚ÊÕ „Ë Á¬˝Á◊ÿ◊ üÊáÊË ∑§Ë ’Êà ∑§Ë ¡Ê∞ ÃÙ ¬Ê‚-¬Ê‚ ∑§Ê ¬˝Œ‡Ê¸Ÿ •ë¿Ê „Ò–

◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄

„⁄ Á∑§‚Ë ∑§Ê ¬‚¢Œ „Ò Á’‚ÊŸË ∑§Ê ¬ÊŸ

ß‚ ˇÊòÊ ◊¢ ’¢’ßÿÊ ◊Ê™§Õ »˝§‡ÊŸ⁄ Ÿ¢’⁄ ∞∑§ ¬⁄ „Ò– ‚ÊÕ „Ë øÈ≈∑§Ë •ı⁄ ≈Ù¡Ù ∑§Ë ÷Ë Á’∑˝§Ë „Ò– ÿ„ ŒÙŸÙ¢ ©à¬ÊŒ ∑§Ê»§Ë ÁŒŸÙ¢ ‚ ∞∑§ ŒÍ‚⁄ ∑§ ‚◊ÊŸÊ¢Ã⁄ ø‹Ã ÁŒπÊ߸ ¬«∏U ⁄„ „Ò¢–

cktkj gypy

πÒŸË

M/s Shiv Shakti Trader

Mr. Dharam Dev Chaurasia Ward No.- 25 House No 181 Nunkhar Nagar, Station Road, Deoria (UP) ; Mob. 9918919592

M/s Katyani Enterprises

Mr. Manoj Kumar & Sanjay Kumar Kauadaha Kiran Mandi Near Gitanjali Hotel Sahabganj, Gorakhpur - 273005 Mob. 9453507299 & 9628129166

M/s Chaurasia Trader

Mr. Anil Chaurasia Muhala Shastri Nagar, Ward No.-19 Maharajganj- 273303 Mob. 9918313300 & 9415263954

M/s Charu Enterprise

Mr. Ashok Chaurasia & Ajay Chaurasia Lal Diggi Park, Sahabganj Gorakhpur- 273005 (UP) Mob. 9918213535,9793754192 & 8005601973

M/s Sakshi Trader

C/o shri ram nevash kerana Mr. Rajendar Parsad Mukhlispur, Khalilabad, Santkabir Nagar - 272175 Mob. 9005910154

M/s H.R. Agency

Mr. S H Rehman Gafoor Khan Lane, Welesly Ganj, Mirzapur (UP) ; Mob. 09670810644, 09415257686

ÿÁŒ •Ê¬ ’⁄‹Ë ◊¢ „Ò¢ •ı⁄ ‹¡Ë¡ ¬ÊŸ πÊŸ ∑§Ë ßë¿Ê „Ò ÃÙ ‡Ê„⁄ ∑§ ÷Ë«∏U-÷Ê«∏U flÊ‹ ß‹Ê∑§ ∑ȧÃÈ’πÊŸ ⁄Ù« ¬⁄ ÁSÕà •Ê¡ÊŒ ¬ÊŸ ∑§ÊŸ¸⁄ ¡Êß∞– üÊË ‚ÈŸË‹ Á’‚ÊŸË ¬ÊŸ ∑§Ë ß‚ ŒÈ∑§ÊŸ ∑§Ù ∑§⁄Ë’ …∏Ê߸ Œ‡Ê∑§ ‚ ø‹Ê ⁄„ „Ò¢– ÿ„Ê¢ ÖÿÊŒÊÃ⁄ ’ŸÊ⁄‚Ë, ’¢ª‹Ê, ◊Œ˝Ê‚Ë, Á◊∆È•Ê fl Œ‚Ë ¬ÊŸ ∑§Ê ø‹Ÿ „Ò– Á’‚ÊŸË ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ fl ÖÿÊŒÊÃ⁄ ’Ê’Ê vwÆ, v{Æ, fl {ÆÆ •ı⁄ ⁄àŸÊ ‚◊à •ãÿ â’Ê∑ͧ ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ã „Ò¢– flÊSÃfl ◊¢ •Ê¡ÊŒ ¬ÊŸ ∑§ÊŸ¸⁄ •¬Ÿ ’Ë«∏UÙ¢ ∑§Ë ‹îÊà ∑§ Á‹∞ ◊‡Ê„Í⁄ „Ò– ‚È’„ ~ ’¡ ‚ ‹∑§⁄ ⁄Êà vv ’¡ Ã∑§ ÿ„Ê¢ ª˝Ê„∑§Ù¢ ∑§Ë ‹Ê߸Ÿ ‹ªË ⁄„ÃË „Ò– ¬ÊŸ ∑§ ’Ë«∏UÙ¢ ◊¢ Á’‚ÊŸË ¡Ë ©ûÊ◊ Á∑§S◊ ∑§ ‚Ê◊ª˝Ë ∑§Ê ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ã „Ò¢– ŒÈ∑§ÊŸ ∑§ ∑ȧ¿ »§Ê‚‹ ‚ „Ë πÈ‡Ê’Í ∑§Ê ∞„‚Ê‚ „ÙŸ ‹ªÃÊ „Ò– ߟ∑§Ê ∑§àÕÊ ÷Ë ∑§Ê»§Ë ‹¡flÊ’ „ÙÃÊ „Ò– ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ Á’‚ŸË ¡Ë ß‚ Áfl‡Ê· M§¬ ‚ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ã „Ò¢– •Ê¡ÊŒ ¬ÊŸ ∑§ÊŸ¸⁄ ∑§Ê ’Ë«∏UÊ ’„Œ πÊ‚ „ÙÃÊ „Ò Ã÷Ë ÃÙ ‡Ê„⁄ ∑§ Ã◊Ê◊ ⁄߸‚ ÿ„Ê¢ •ÊŸÊ Ÿ„Ë¥§÷Í‹Ã „Ò¢– ÿÁŒ •Ê¬ ’⁄‹Ë ¡Ê ⁄„ „Ù¢ ÃÙ •Ê¡ÊŒ ¬ÊŸ ∑§Ÿ¸⁄ ¡ÊŸÊ ◊à ÷ÍÁ‹∞– Á’‚ÊŸË ¡Ë ∑§ ŒÈ∑§ÊŸ ∑§Ë πÊ‚ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ÿ„Ê¢ „⁄ ©◊˝ •ı⁄ „⁄ flª¸ ∑§ ª˝Ê„∑§ •ÊÃ „Ò¢– •Ê¡ÊŒ ¬ÊŸ ∑§ÊŸ¸⁄ ‡ÊÊŒË-éÿÊ„ fl •ãÿ ¬ÊÁ≈¸ÿÙ¢ ◊¢ •¬ŸË ‚flÊ∞¢ ŒÃÊ „Ò–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

93

foi'k;uk

ÁèßÙ ·¤æ ××ü - ·¤æÙÂéÚU §‹ÅUÚUÙðàæÙÜ çßÂàØÙæ ŠØæÙ âð‹ÅUÚ

“Šæ×U ·¤ËØæ‡æ” ©

ûÊ⁄ ÷Ê⁄à ∑§Ê ªı⁄fl ∑§„ ¡ÊŸ flÊ‹ Á¡‚ ¬ÈÖÿ ªÈM§ Sfl0 üÊË ‚àÿ Ÿ⁄UÊÿŸ ªÊÿŸ∑§Ê ¡Ë Ÿ äÊêêÊ ∑§ÀÿÊáÊ ∑§Ê ŸÊ◊ ÁŒÿÊ „UÒ– èÊÊ⁄Uà ∑§Ë ¬˝◊ÈÅÊ fl ‚’‚ ¬ÁflòÊ ŸŒË ∑§ ¬ÊflŸ Ã≈U ¬⁄U ÁSâÊà „UÒ¥– •ŒèÊÈà ‚¢flŒŸÊÿÊ¢ fl ‚ÊÒãŒÿ¸◊ÿË ‡ÊÊ°Ã flÊÃÊfl⁄UáÊ ‚ •ÁèÊèÊÍà ‹ÊÅÊÊ ‹ÊªÊ ∑§ ¡ËflŸ ∑§Ê •äÿÊÁà◊∑§ Áfl∑§Ê‚ ∑§Ë •ÊÒ⁄U ‹ ¡Ê ⁄U„UÊ „UÒ– Áfl¬‡ÿŸÊ ∞∑§ •‹ÊÒÁ∑§∑§ ‚ÊäÊŸÊ „UÒ, ’ÊÒäÊ ∑§Ê ◊ʪ¸ „UÒ– Sflÿ¢ ìŸ ∑§Ê ◊ʪ¸ „UÒ, ¬ÈM§cÊÊâʸ ∑§Ê ◊ʪ¸ „UÒ– •’ Ã∑§ ÿ„UÊ° ¬⁄ |Æ Á‡Êfl⁄UÊ ∑§Ê ‚¢øÊ‹Ÿ „UÊ øÈ∑§Ê „UÒ– Á‡ÊÁfl⁄U ∑§Ê‹ ◊¥ ¬ÍáʸÿÃÊ ◊ÊÒŸ ⁄U„UŸÊ „UÊÃÊ „UÒ ÃâÊÊ ¬¢ø‡ÊË‹ ∑§Ê ¬Ê‹Ÿ ∑§⁄UŸÊ „UÊÃÊ „UÒ– ‚ÊäÊŸÊ ∑§ãŒ˝ ◊¢¢ {y ∑§◊⁄U ¬ÈM§cÊÊ ∑§ fl yÆ ∑§◊⁄U ◊Á„U‹Ê•Ê¢ ∑§ Á‹∞ „Ò¢– ‚÷Ë ∑§◊⁄Ù¢ ◊¢ ’ÊÕM§◊ ‚¢ª‹Ÿ „Ò– •ı⁄ èÊÊ¡Ÿ ∑§ˇÊ ∑§Ê „UÊ‹ ‚èÊË ‚ÈÁfläÊÊ•Ê ∑§ ‚ÊâÊ ÿÈÄà „UÒ¥–

94

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

‚ÊäÊŸÊ ∑§¢Œ˝ ∑§Ê äÊ◊¸SâÊ‹ ¬ªÊ«Ê, ¡„UÊ° ’Ò∆∑§⁄U ‚ÊäÊŸÊ ∑§⁄UŸ ‚ ¡ÊŒÍ߸ ∑§ÊÁS◊∑§ ߟ¡Ë¸ ∑§Ë ‚¥flŒŸÊÿ ¬˝Êåà „UÊÃË „UÒ, ∞‚Ê ©UŸ ‹ÊªÊ ∑§Ê ∑§„UŸÊ „UÒ ¡Ê ‚ÊäÊŸÊ ∑§⁄U ª∞ „UÒ¥ fl ≈U˛S≈UË ¬0 ‚ÈÅÊŒfl ‡ÊÈÄ‹Ê ∑§Ê Á¡ã„UÊŸ ß‚∑§Ê •ŸÈèÊfl Á∑§ÿÊ „UÒ– ÿ„UÊ° ∑§Ê Áfl‡ÊÊ‹ ¬ªÊ«UÊ „U◊Ê⁄UË •‚Ë◊ ∑Î ÃôÊÃÊ ∑§Ê ¬ÊflŸ ¬˝ÃË∑§ „UÒ– •‚Ë◊ ∑Î ÃôÊÃÊ ¬ÈÖÿ ªÈM§ üÊË ‚àÿ Ÿ⁄UÊÿŸ ∑ ¬˝ÁÃ, ¡Ê ß‚ ÁflÉÊÊ ∑§Ê ’◊ʸ ‚ èÊÊ⁄Uà ‹∑§⁄U •Ê∞– Áfl‡ÊÊ‹ äÊ◊¸ øÒàÿ ∑§Ê ÁŸ◊ʸáÊ ∑§Êÿ¸ ‚⁄U‹ Ÿ„UË âÊÊ ‹Á∑§Ÿ ◊ÈÅÿ ≈U˛S≈UË üÊË •‡ÊÊ∑§ ∑ȧ◊Ê⁄U fl üÊË •fläÊ‡Ê ∑ȧ◊Ê⁄U ‚Ê„UÈ Á¡Ÿ„U åÿÊ⁄U ‚ ‹Êª øÈ∑ȧ èÊÒÿÊ ∑§„U∑§⁄U ¬È∑§Ê⁄UÃ „UÒ¥ ÁŒŸ ⁄UÊà •âÊ∑§ ¬Á⁄UüÊ◊ ∑§⁄U∑§, ß‚∑§Ê ©UûÊ⁄U èÊÊ⁄Uà ∑§⁄U ªÊÒ⁄Ufl ’ŸÊ ÁŒÿÊ– ß‚◊¢ vy} ‚‹ „UÒ¥ •ÊÒ⁄U „U⁄U ‚‹ •¬Ÿ •Ê¬ ◊¥ ¬ªÊ«UÊ

„UÒ ÿ„U ßã„UË ∑§ ∑§⁄U ∑§◊‹Ê ∑§Ê ¬˝èÊÊfl fl ¬ÈÖÿ ªÈM§ ¡Ë ∑§Ê •Ê‡ÊËflʸŒ „UÒ Á∑§ ßÃŸÊ ‚ÈãŒ⁄U øÒàÿ ∑§Ê ÁŸ◊ʸáÊ „UÊ ¬ÊÿÊ– •Ê¬∑§Ê ¬Á⁄UflÊ⁄U ©UûÊ⁄U ¬˝Œ‡Ê ◊¥ ì◊äÊÈî ¬Á⁄UflÊ⁄U ‚ ¡ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „UÒ– Áfl¬‡ÊÿŸÊ ◊¥ ◊ÊÒŸ ⁄U„U∑§⁄U ¡’ •Ê‚ÊäÊŸÊ ∑§⁄UÃ „UÒ¥, ÃÊ èÊËÃ⁄U ©U¡Ê¸ ¬˝ÖflÁ‹Ã „UÊÃË „UÒ¥, øÃŸÊ ©UãŸÃ „UÊÃË „UÒ¥, äÿÊŸ ∑§Ê Á‚⁄U ‚ ‡ÊÈM§ ∑§⁄U∑§ ¬Ò⁄U ‚ Á‚⁄U Ã∑§ ‹ ¡ÊÃ „¢Ò§ ÃÊ ©U‚ äÿÊŸ ∑§Ê S¬ãŒŸ •Ê¬∑§ ‡Ê⁄UË⁄U ∑§ ∑§áÊ -∑§áÊ ◊¥ ‚◊Ê ¡ÊÃÊ „UÒ •ÊÒ⁄U •Ê¬ ‚ÊˇÊË èÊÊfl ‚ ©U‚ ŒÅÊÃ ⁄U„UÃ „Ò– ∑§Êß ¬˝ÁÃÁ∑˝§ÿÊ Ÿ„UË ∑§⁄UÃ „UÒ¢, ÃÊ ‚◊Sà ‡Ê⁄UË⁄U ©U¡Ê¸ ‚ Ã⁄U „UÊ ¡ÊÃÊ „UÒ, øÃŸÊ ©UãŸÃ „UÊŸ ‹ªÃË „UÒ •ÊÒ⁄U èÊËÃ⁄U ‡ÊÊ¢Áà •ÊÒ⁄U ‚Ê¢◊¡Sÿ •ŸÈèÊfl „UÊŸ ‹ªÃÊ „UÒ– •Ã— ¡ËflŸ ∑§Ê ‚ÈÅÊŒ fl ‚⁄U‹ ’ŸÊŸ ∑§ Á‹∞ vÆ ÁŒfl‚Ëÿ Á‡ÊÁfl⁄U •fl‡ÿ ∑§⁄U– ÿ„UÊ¢ ¬⁄U ¬˝àÿ∑§ ◊Ê„U ∑§Ë z ÃÊ⁄UËÅÊ ‚ v{ fl wÆ ÃÊ⁄UËÅÊ ‚ xv ÃÊ⁄UËÅÊ

foi'k;uk

Áfl¬‡ÊÿŸÊ ◊¥ ◊ÊÒŸ ⁄U„U∑§⁄U ¡’ •Ê¬ ‚ÊäÊŸÊ ∑§⁄UÃ „UÒ¥, ÃÊ èÊËÃ⁄U ©U¡Ê¸ ¬˝ÖflÁ‹Ã „UÊÃË „UÒ¥, øÃŸÊ ©UãŸÃ „UÊÃË „UÒ¥, äÿÊŸ ∑§Ê Á‚⁄U ‚ ‡ÊÈM§ ∑§⁄U∑§ ¬Ò⁄U ‚ Á‚⁄U Ã∑§ ‹ ¡ÊÃ „¢Ò§ ÃÊ ©U‚ äÿÊŸ ∑§Ê S¬ãŒŸ •Ê¬∑§ ‡Ê⁄UË⁄U ∑§ ∑§áÊ -∑§áÊ ◊¥ ‚◊Ê ¡ÊÃÊ „UÒ •ÊÒ⁄U •Ê¬ ‚ÊˇÊË èÊÊfl ‚ ©U‚ ŒÅÊÃ ⁄U„UÃ „Ò– Ã∑§ ŒÊ Á‡Êfl⁄UÊ ∑§Ê ‚¢øÊ‹Ÿ „UÊÃÊ „UÒ– ‚’∑§Ê Áfl¬‡ÿŸÊ ∑§Ê ‹ÊèÊ Á◊‹, äÊê◊ ∑§ÀÿÊáÊ ◊¥ ¬ÈÖÿ ªÈM§ Sfl0 üÊË ‚àÿ Ÿ⁄UÿÊŸ ªÊÿŸ∑§Ê ¡Ë ∑§ •Ê‡ÊËflʸŒ ‚ fl üÊË •‡ÊÊ∑§ ∑ȧ◊Ê⁄U fl üÊË •fläÊ‡Ê ∑ȧ◊Ê⁄U ‚Ê„UÈ ¡Ë ∑§ ∑§⁄U ∑§◊‹Ê ‚ SâÊÊÁ¬Ã ‚ã≈U⁄U Á¡‚∑§Ê ¬ÃÊ ÁŸêŸ „UÒäÊê◊U ∑§ÀÿÊáÊ …UÊ«∏UË ÉÊÊ≈ , „UŸÈ◊ÊŸ ◊ÁãŒ⁄U ∑§ ¬Ê‚ ªÊ°fl ∞◊Ê, ¬Ê0 M§◊Ê ∑§ÊŸ¬È⁄U Ÿª⁄U—- wÆ~yÆw ÿÊ „U◊Ê⁄UË fl’‚Ê߸≈ : www.dhammakalyana.org ∑§Ê ŒÅÊ∑§⁄U ‚ê¬∑¸§ ∑§⁄ vÆ ÁŒfl‚Ëÿ Á‡ÊÁfl⁄U ∑§Ê ‹ÊèÊ ‹ ‚∑§Ã „UÒ¥–

⁄Uʪ ¿È≈U ‚◊ÃÊ ’«∏U , Á◊‹ ‚’ ‚ãÃÊcÊ– ŒÍ⁄U „UÊÿ ’øÒÁŸ¢ÿÊ , Á◊‹ ‡ÊÊ¢Áà ‚ÈÅÊ ∑§ÊcÊ––

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

95

iku txr

ÂæÙ ·¤è ¹ðÌè ·¤ô ·ë¤çá

¬Ê

Ÿ ‚ÁŒÿÙ¢ ‚ ÷Ê⁄à ∑§Ë ‚¢S∑ΧÁà ∑§Ê Á„S‚Ê ⁄„Ê „Ò– Œ‡Ê ◊¢ ’«∏U ¬Ò◊ÊŸ ¬⁄ ß‚∑§Ë πÃË „ÙÃË „Ò, ‹Á∑§Ÿ ¬ÊŸ ©à¬ÊŒ∑§ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§ ¡ËflŸ ◊¢ Á¡ÃŸË πÈ‡Ê„Ê‹Ë „ÙŸË øÊÁ„∞, fl„ Ÿ„Ë¥§ ÁŒπÊ߸ ¬«∏UÃË „Ò– •’ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ∑§Ù ∑ΧÁ· ∑§Ê Œ¡Ê¸ ŒŸ ∑§Ë ◊Ê¢ª Ã¡ „Ù ⁄„Ë „Ò– Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê ‚⁄∑§Ê⁄ Ÿ ¬ÊŸ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù ∑ȧ¿ ‚„ÊÿÃÊ ŒË ‹Á∑§Ÿ fl„ ™¢§≈ ∑ ◊È„ ◊¢ ¡Ë⁄Ê ‚ÊÁ’à „È߸– ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ∑§Ù ∑ΧÁ· ∑§Ê Œ¡Ê¸ ŒŸ ∑§Ê ◊Ê◊‹Ê Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ ‚¢‚Œ ◊¢ ÷Ë ©∆Ê– ‹Ù∑§‚÷Ê ◊¢ ≈Ë◊∑§ª…∏ ∑§ ‚Ê¢‚Œ flË⁄¢Œ˝ ∑ȧ◊Ê⁄ Ÿ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ∑§Ù ∑ΧÁ· ∑§Ê Œ¡Ê¸ ŒŸ ∑§Ë ◊Ê¢ª ∑§Ë ÃÊÁ∑§ ß‚ ∑ΧÁ· ’Ë◊Ê ÿÙ¡ŸÊ ∑§Ê ‹Ê÷ Á◊‹ ‚∑§– Œ⁄•S‹ ©àÃ⁄ ¬˝Œ‡Ê, ◊äÿ ¬˝Œ‡Ê, Á’„Ê⁄, •ÙÁ«‡ÊÊ, ¬Á‡ø◊ ’¢ªÊ‹ fl ÃÁ◊‹ŸÊ«È ‚◊à ∑§ß¸ ⁄ÊÖÿÙ¢ ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë πÍ’ πÃË „ÙÃË „Ò, Á¡‚∑§Ë π¬Ã Ÿ Á‚»¸§ Œ‡Ê ◊¢ „ÙÃË „Ò, ’ÁÀ∑§ ÿ„ ÁflŒ‡ÊÙ¢ ∑§Ù ÷Ë ÁŸÿʸà Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ∑§ ÁŸÿʸà ‚ ÷Ê⁄Ë ◊ÊòÊÊ ◊¢ ÁflŒ‡ÊË ◊ÈŒ˝Ê Œ‡Ê ◊¢ •ÊÃË „Ò– ÷Ê⁄à ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ‚ ‹ÊπÙ¢ ‹Ùª ¡È«∏U „È∞ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ∑ΧÁ· ∑§ Á‹∞ Á◊‹Ÿ flÊ‹Ë ‚⁄∑§Ê⁄Ë ÿÙ¡ŸÊ•Ù¢ ∑§Ê ‹Ê÷ ©ã„¢ Ÿ„Ë¢ Á◊‹ ¬ÊÃÊ „Ò–

96

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ¡Á≈U‹ •ı⁄U ◊¥„ªË „Ò– ß‚∑§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸ ∑§Ù ’⁄¡ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄ŸÊ ¬«∏UÃÊ „Ò, Á¡‚◊¢ ∑§Ê»§Ë ‹ÊªÃ •ÊÃË „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥ ¬ÊŸ ∑§ πà ∑§Ë „⁄ ‚◊ÿ Œπ÷Ê‹ ∑§⁄ŸË ¬«∏UÃË „Ò, ÃÊÁ∑§ ©‚ ÁflÁ÷㟠Á∑§S◊ ∑§Ë≈Ù¢ fl •ãÿ ŸÈ∑§‚ÊŸ ‚ ’øÊÿÊ ¡Ê ‚∑§–§ ÿÁŒ ∞∑§ ’Ê⁄U » ‚‹ ◊¥ •Êª ‹ª ¡Ê∞, •Ù‹Ê ÿÊ ¬Ê‹Ê ¬«∏ ¡Ê∞ ÃÙ ¬ÊŸ ©à¬ÊŒŸ ’È⁄UË Ã⁄U„ ‚ ¬˝÷ÊÁflà „ÙÃÊ „Ò– ªı⁄Ë’ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ¡Á≈U‹ •ı⁄U ◊¥„ªË „Ò– ß‚∑§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸ ∑§Ù ’⁄¡ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄ŸÊ ¬«∏UÃÊ „Ò, Á¡‚◊¢ ∑§Ê»§Ë ‹ÊªÃ •ÊÃË „Ò– ßÃŸÊ „Ë Ÿ„Ë¥ ¬ÊŸ ∑§ πà ∑§Ë „⁄ ‚◊ÿ Œπ÷Ê‹ ∑§⁄ŸË ¬«∏UÃË „Ò, ÃÊÁ∑§ ©‚ ÁflÁ÷㟠Á∑§S◊ ∑§Ë≈Ù¢ fl •ãÿ ŸÈ∑§‚ÊŸ ‚ ’øÊÿÊ ¡Ê ‚∑§–§ ÿÁŒ ∞∑§ ’Ê⁄U » ‚‹ ◊¥ •Êª ‹ª ¡Ê∞, •Ù‹Ê ÿÊ ¬Ê‹Ê ¬«∏ ¡Ê∞ ÃÙ ¬ÊŸ ©à¬ÊŒŸ ’È⁄UË Ã⁄U„ ‚ ¬˝÷ÊÁflà „ÙÃÊ „Ò– ß‚‚ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ∑§⁄UŸ flÊ‹ ‹ÙªÙ¥ ∑§Ù ∑§Ê»Ë ŸÈ∑§‚ÊŸ ©∆ÊŸÊ ¬«∏UÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ©à¬ÊŒ∑§ Á∑§‚ÊŸ ∑§Ê»§Ë ◊‡ÊÄ∑§Ã ∑§⁄Ã „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ß‚∑§Ë πÃË ∑§Ù ∑§ÎÁ· ◊¥ ‡ÊÊÁ◊‹ Ÿ„Ë¥ Á∑§ÿÊ ªÿÊ „Ò– ß‚∑§ ø‹Ã ∑ΧÁ· ∑§ Á‹∞ ¡Ù ‚ÈÁflœÊ∞¢ ‚⁄∑§Ê⁄ ŒÃË „Ò, ©‚∑§Ê »§Ê∞ŒÊ ¬ÊŸ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ÃÊ „Ò– ’Ëø-’Ëø ◊¢ ⁄ÊÖÿ ‚⁄∑§Ê⁄¢ ∑ȧ¿ ÉÊÙ·ÊáÊÊ∞¢ ∑§⁄ÃË „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ©‚∑§Ê ÷Ë ©¬ÿÈÄà ‹Ê÷ Á∑§‚ÊŸÙ¢ ∑§Ù Ÿ„Ë¥§ Á◊‹ÃÊ „Ò– ¬ÊŸ Á∑§‚ÊŸ »§‚‹ ’Ë◊Ê ÿÙ¡ŸÊ ‚ ÷Ë fl¢Áøà „Ò¢– ß‚ ‚◊ÿ ‚◊Íø ©ûÊ⁄ ÷Ê⁄à ◊¢ ∑§«∏UÊ∑§ ∑§Ë ∆¢« ¬«∏U ⁄„Ë „Ò– ‡ÊËË„⁄Ë ∑§ ¬ÊŸ ∑§ ‚ÊÕ-‚ÊÕ •Ê‹Í, Œ‹„Ÿ fl ÁË„Ÿ ∑§Ë »§‚‹Ù¢ ¬⁄ πÃ⁄Ê ◊¢«⁄Ê ⁄„Ê „Ò– ¬˝Êåà ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ë ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑§ ©ûÊ⁄ ¬˝Œ‡Ê ◊¢ ∆¢« ∑§ ∑§Ê⁄áÊ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ∑§Ù ∑§Ê»§Ë ŸÈ∑§‚ÊŸ „Ù øÈ∑§Ê „Ò– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ∆¢« ∑§ ◊ı‚◊ ◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ë » ‚‹ ◊¥ ∞Á» « ∑§Ë«∏ ∑‘§ ¬˝∑§Ù¬ ∑§Ù ŒπÊ ¡ÊÃÊ „Ò, Á¡‚◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ë ¬ÁûÊÿÊ¥ Á‚∑§È«∏∑§⁄U π⁄UÊ’ „Ù ¡ÊÃË „Ò– ß‚‚ ÁŸ¬≈UŸ ∑‘§ Á‹∞ Á∑§‚ÊŸ ÁŸ◊ı‹Ë ŸÊ◊∑§ ¡ÒÁfl∑§ ¬ŒÊÕ¸ ∑§Ê Á¿«∏∑§Êfl ∑§⁄Ã „Ò¢–

¬˝ˇÊ∑§Ù¢ ∑§Ê ◊ÊŸŸÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ •ı⁄ ß‚∑§Ë πÃË ∑§Ë ©¬ˇÊÊ ß‚ Á‹∞ ÷Ë ∑§Ë ¡ÊÃË „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ß‚ â’Ê∑ͧ ‚ ¡Ù«∏U ÁŒÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– „Ê‹Ê¢Á∑§ ‚ëøÊ߸ ÿ„ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∞‚Ê flŸS¬Áà „Ò, Á¡‚◊¢ ¡’⁄ŒSà •ı·œËÿ ªÈáÊ „Ò¢– ÿ„ ‚„Ë „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑§ ’Ë«∏U ◊¢ ‹Ùª â’Ê∑ͧ ÷Ë πÊÃ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ Á‚»¸§ ß‚ fl¡„ ‚ ß‚∑§Ë ◊„ûÊÊ ∑§Ù Ÿ∑§Ê⁄ ŒŸÊ •ŸÈÁøà „Ò– ¡Ù ‹Ùª ¬ÊŸ ∑§Ù â’Ê∑ͧ ‚ ¡Ù«∏UÃ „Ò¢ ©ã„¢ ÿ„ ÷Ë ¡ÊŸŸÊ øÊÁ„∞ Á∑§ ¬ÊŸ â’Ê∑ͧ ∑§ Ÿ∑§Ê⁄Êà◊∑§ ¬˝÷ÊflÙ¢ ∑§◊ ∑§⁄ÃÊ „Ò– Á∑§‚Ë flÒl ‚ ¬Í¿Ê ¡Ê∞ fl ¬ÊŸ ∑§ ∑§◊ ‚ ∑§◊ ‚ı »§Ê∞Œ ÁªŸÊ ŒªÊ– ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑‘§ «¥∆‹ ∑§Ù •ª⁄U ø’Ê Á‹ÿÊ ¡Ê∞ ÃÙ πÊ¥‚Ë ŒÍ⁄U „Ù ¡ÊÃË „Ò, ¡’Á∑§ •Êª ∑§Ê ∑§ÙŸÊ ∑§Ê◊ÙûÊ¡∑§ „ÙÃÊ „Ò– ß‚ËÁ‹∞ ß‚ ∑§Ê≈U∑§⁄U πÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÁflôÊÊŸ ∑§Ë ŒÎÁC ‚ ¬ÊŸ ∑§Ù ¬Ê߬⁄UËÁ‡Ê¬ »Ò§Á◊‹Ë ◊¥ ⁄UπÊ ªÿÊ „Ò– ß‚∑§Ê flŸS¬Áà ŸÊ◊ ¬Ê߬⁄U ’Ë≈U‹ „Ò– ¬ÊŸ ◊¥ vwz •ı·Áœ Ãàfl ¬Ê∞ ¡ÊÃ „Ò¢– ¡Ù ∑§».Á¬ûÊ ŸÊ‡Ê∑§ ¬Êø∑§ ⁄U‚Ù¥ ‚ ÿÈQ§∞ ¬˝Ê∑§ÎÁÃ∑§ ◊Ê©Õ »˝ ‡ÊŸ⁄U •ı⁄U ∑§Áé¡ÿà ŒÍ⁄U ∑§⁄UŸ flÊ‹ „ÙÃ „Ò¥– •ÊÿÈfl¸ÁŒ∑§ ª˝¥ÕÙ¥ ◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ê •ı·Áœ ∑‘§ M§¬ ◊¥ ¬˝øÈ⁄U ©À‹π Á◊‹ÃÊ „Ò– ¬ÊŸ Sflÿ¥ ◊¥ ∞∑§ •ı·Áœ „Ò– ß‚∑‘§ ‚ÊÕ „Ë ∑§ß¸ ¬˝∑§Ê⁄U ∑§Ë •ı·ÁœÿÙ¥ ◊¥ ÷Ë ¬ÊŸ ∑§Ê ©¬ÿÙª „ÙÃÊ „Ò– ¬ÊŸ ∑§Ù Ãê’Í‹, ŸÊª’‹, ŸÙª⁄U’‹, ’Ë≈U‹ ‹Ë» •ÊÁŒ ∑‘§ ŸÊ◊Ù¥ ‚ ÷Ë ¡ÊŸÊ ¡ÊÃÊ „Ò– ÿÁŒ ß‚∑§ flÊÁáÊÁÖÿ∑§ ¬ˇÊ ¬⁄ Ÿ¡⁄ «Ê‹¢ ÃÙ ß‚‚ ÷Ê⁄Ë ◊ÊòÊÊ ◊¢ ÁflŒ‡ÊË ◊ÈŒ˝Ê ÷Ê⁄à ◊¢ •ÊÃË „Ò– Áfl∑§Á‚à Œ‡ÊÙ¢ ◊¢ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ÁøÁ∑§à‚Ê ∑§Ê ø‹Ÿ ’…∏Ÿ ‚ ¬ÊŸ ∑§Ë π¬Ã ∑§Ë ‚¢÷ÊflŸÊ ’…∏ ªß¸ „Ò– πÊ«∏UË •ÊÁŒ Œ‡ÊÙ¢ ◊¢ ∑§Ê»§Ë Ãʌʌ ◊¢ ‹Ùª ¬ÊŸ πÊÃ „Ò¢– ÿlÁ¬ Á¬¿‹ ÁŒŸÙ¢ π’⁄

iku txr

·¤æ ÎÁæü ÎðÙð ·¤è ×梻 •Ê߸ ÕË Á∑§ Á’˝≈Ÿ Ÿ ÷Ê⁄ÃËÿ ¬ÊŸ ¬⁄ ⁄Ù∑§ ‹ªÊ ŒË ÕË– •Ê⁄Ù¬ ‹ªÊÿÊ ªÿÊ ÕÊ Á∑§ ÷Ê⁄ÃËÿ ¬ÊŸ ◊¢ ‚„à ∑§Ù ŸÈ∑§‚ÊŸ ¬„È¢øÊŸ flÊ‹ ∑§Ë≈ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ’ÊŒ ◊¢ ¡Ê¢ø-¬«∏UÃÊ‹ ∑§ ’ÊŒ Á»§⁄ ‚ ¬ÊŸ ∑§Ê ÁŸÿʸà „ÙŸ ‹ªÊ– äÿÊŸ ⁄„ Á∑§ ¬Á‡ø◊Ë Œ‡Ê ß‚ Ã⁄„ ∑§ ¬˝ÁÃ’¢œ •À»§Ê¢‚Ù¢ •Ê◊ •ı⁄ ‚Áé¡ÿÙ¢ ¬⁄ ÷Ë ‹ªÊ øÈ∑§ „Ò¢– ¡ÊŸ∑§Ê⁄Ù¢ ∑§Ê ∑§„ŸÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ÁflŒ‡ÊË ◊ÈŒ˝Ê •¡¸Ÿ ∑§Ê ∞∑§ ’«∏UÊ ◊Êäÿ◊ ’Ÿ ‚∑§ÃÊ „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ •Ê¡ ŒÈÁŸÿÊ¢ ∑§ ‚÷Ë Áfl∑§Á‚à Œ‡ÊÙ¢ ◊¢ •ÊÿÈfl¸Œ fl ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ÁøÁ∑§à‚Ê ∑§Ê ø‹Ÿ ’…∏Ê „Ò– ¡ÊÁ„⁄ „Ò Á∑§ ß‚◊¢ ¬ÊŸ fl ÷Ê⁄ÃËÿ ¬˝Ê∑ΧÁÃ∑§ ‚Ȫ¢œ ∑§ Á‹∞ ¬˝’‹ ‚¢÷ÊflŸÊ „Ò– ߟ ‚Ê⁄Ë ’ÊÃÙ¢ ∑§Ù ŒπÃ „È∞ Œ‡Ê ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë πÃË ∑§Ù ¬˝Ùà‚ÊÁ„à ∑§⁄Ÿ •ı⁄ ©‚ ◊ŒŒ ŒŸ ∑§Ë ¡M§⁄à „Ò– ‚’‚ ‚ ¬„‹ ÃÙ ©‚ ∑Î § Á· ©à¬ÊŒ ‚◊¤ÊÊ ¡Ê∞ ÃÊÁ∑§ »§‚‹ ’Ë◊Ê ‚◊à ‚÷Ë ‚⁄∑§Ê⁄Ë ÿÙ¡ŸÊ•Ù¢ ∑§Ê »§Ê∞ŒÊ ¬ÊŸ ©à¬ÊŒ∑§Ù¢ ∑§Ù Á◊‹ ‚∑§–

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

97

iku txr

çÇÙÚ ·ð¤ ÕæÎ ÂæÙ ·¤æ ª

áÊâòÊ ÁŒfl‚ ¬⁄ •ÊŸ flÊ‹ πÊ‚ ◊„◊ÊŸ •◊⁄Ë∑§Ë ⁄Êc≈˛¬Áà ’⁄Ê∑§ •Ù’Ê◊Ê ∑§Ë πÁÃ⁄ŒÊ⁄Ë ∑§ Á‹∞ ÃÒÿÊÁ⁄ÿÊ¢ •÷Ë ‚ ‡ÊÈM§ „Ù ªß¸ „Ò¢– øøʸ „Ò Á∑§ ß‚ ’Ê⁄ •Ù’Ê◊Ê ∑§ ‚ê◊ÊŸ ◊¢ •ÊÿÙÁ¡Ã „ÙŸ flÊ‹Ê Á«Ÿ⁄ ’„Èà πÊ‚ „٪ʖ «ÊßÁŸ¢ª ≈’‹ ¬⁄ ÷Ê⁄à ∑§Ë ‚÷Ë ◊‡Ê„È⁄ Á«‡Ê¢ ◊ı¡ÍŒ „Ù¢ªË– ¡’ Á«Ÿ⁄ ‹Ê¡flÊ’ „ÙªÊ ÃÙ ‹¡Ë¡ ¬ÊŸ ∑§Ê ’Ë«∏UÊ „ÙŸÊ ¡M§⁄Ë „Ò– ‚ÍòÊÙ¢ ∑§ ◊ÈÃÊÁ’∑ Á«Ÿ⁄ ∑§ ’ÊŒ •Ù’Ê◊Ê ∑§ ‚◊ˇÊ ¬ÊŸ ¬‡Ê Á∑§ÿÊ ¡Ê∞ªÊ– øøʸ „Ò Á∑§ ß‚∑§Ë ÃÒÿÊ⁄UË ∑§Ë Á¡ê◊ŒÊ⁄Ë „Á⁄U•Ù◊ ¬Ê¥«ÿ ∑§Ù ŒË ªß¸ „Ò, Á¡Ÿ∑‘§ ¬Ê‚ zÆ ‚ íÿÊŒÊ ç‹fl«¸ ¬ÊŸ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UŸ ∑§Ê „ÈŸ⁄U „Ò– ©Ÿ∑§Ê ’≈U⁄US∑§ÊÚø é‹Í ’⁄UË •ı⁄U øÊÚ∑§‹≈U •ÊÁŒ ¬ÊŸ ∑§Ê»§Ë ◊‡Ê„Í⁄ „Ò– „Ê‹Ê¥Á∑§ ¬ÊŸ ∑‘§ ◊ãÿÍ ¬⁄U •ÊÁπ⁄UË ◊È„⁄U ⁄ʇʘ≈˝¬ÁÃ**∑§Êÿʸ‹ÿ ∑§Ë Ã⁄U» ‚ ‹ªªË– ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ’«∏Ë „ÁSÃÿÙ¥ ∑§Ù ¬ÊŸ Áπ‹ÊŸ ∑‘§ Á‹∞ ¡ÊŸ ¡ÊÃ „Ò¥– ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ ¡’ •Ù’Ê◊Ê Á¬¿‹Ë ’Ê⁄ ÷Ê⁄à •Ê∞ Õ ÃÙ ©ã„Ù¢Ÿ πÈŒ ©ã„¢U ¬ÊŸ ¬⁄UÙ‚Ê ÕÊ– ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑‘§ ŒÊŒÊ Ÿ ∑§ŸÊÚ≈U å‹‚ ◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ‚Ÿ v~yx ◊¥ ‡ÊÈM§ ∑§Ë ÕË– •¬Ÿ πÊ‚ SflÊŒ ∑‘§ ø‹Ã fl„ »ı⁄UŸ ◊‡Ê„Í⁄U „Ù ª∞– øÍ¥Á∑§ πÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ ¬ÊŸ ¬⁄UÙ‚ŸÊ ÷Ê⁄UÃËÿ Ä¡Ë’ ∑§Ê πÊ‚ Á„S‚Ê „Ò, Á‹„Ê¡Ê ’«∏ ÁflŒ‡ÊË ◊„◊ÊŸ •ÊŸ ¬⁄U ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑‘§ ŒÊŒÊ ÿÊŒ Á∑§∞ ¡ÊŸ ‹ª– Ã÷Ë ‚ ‡ÊÈM§ „È߸ ÿ„ ⁄US◊ •÷Ë Ã∑§ ø‹Ë ⁄U„Ë „Ò– ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ¬Á⁄flÊ⁄ ÷Ê⁄à •ÊŸ flÊ‹Ë ÁŒÇª¡ ÁflŒ‡ÊË „ÁSÃÿÙ¥ ∑§Ù ◊Ë∆Ê ¬ÊŸ ¬⁄UÙ‚ÃÊ ⁄U„Ê „Ò– ’ÃÊÿÊ ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ¬Ífl¸ ¬˝œÊŸ◊¢òÊË SflªË¸ÿ ߢÁŒ⁄Ê ªÊ¢œË ∑§Ù ÷Ë ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ∑§Ê ¬ÊŸ ¬‚¢Œ ∑§⁄ÃË ÕË¥– ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§ Á¬ÃÊ ŒflË ¬˝‚ÊŒ ∑§ „ÊÕÙ¢ ∑§Ê ¬ÊŸ ߢÁŒ⁄Ê ªÊ¢œË ∑§ •‹ÊflÊ •ãÿ ’«∏U ⁄Ê¡ŸËÁÃôÊÙ¢ ∑§Ù ÷Ë ¬‚¢Œ ÕÊ– ÿ„ •‹ª ’Êà „Ò Á∑§ ©‚ ‚◊ÿ ¬ÊŸ ∑§Ù ‹∑§⁄ ∑§Ù߸ ¬Íflʸª˝„ Ÿ„Ë¥§ ÕÊ •ı⁄ •Ê¡ ∑§Ë Ã⁄„ ß‚∑§ Áπ‹Ê»§ ŒÈc¬˝øÊ⁄ ÷Ë Ÿ„Ë¥§ Á∑§ÿÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ– ‚Ÿ v~|y-|z ◊¥ ∑§ŸÊÚ≈U å‹‚ ¡Ê∑§⁄U ߥÁŒ⁄UÊ Ÿ Œflˬ˝‚ÊŒ ∑§Ê ’ŸÊÿÊ ¬ÊŸ øπÊ •ı⁄U ¡◊∑§⁄U ÃÊ⁄UË» ÷Ë ∑§Ë– ߥÁŒ⁄UÊ ªÊ¥œË ∑§Ù ªÈ‹∑§¥Œ •ı⁄U ß‹ÊÿøË ‚ 98

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

iku txr

¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑‘§ ŒÊŒÊ Ÿ ∑§ŸÊÚ≈U å‹‚ ◊¥ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ‚Ÿ v~yx ◊¥ ‡ÊÈM§ ∑§Ë ÕË– •¬Ÿ πÊ‚ SflÊŒ ∑‘§ ø‹Ã fl„ »ı⁄UŸ ◊‡Ê„Í⁄U „Ù ª∞– øÍ¥Á∑§ πÊŸ ∑‘§ ’ÊŒ ¬ÊŸ ¬⁄UÙ‚ŸÊ ÷Ê⁄UÃËÿ Ä¡Ë’ ∑§Ê πÊ‚ Á„S‚Ê „Ò, Á‹„Ê¡Ê ’«∏ ÁflŒ‡ÊË ◊„◊ÊŸ •ÊŸ ¬⁄U ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑‘§ ŒÊŒÊ ÿÊŒ Á∑§∞ ¡ÊŸ ‹ª–

SßæÎ Üð¢»ð ¥ôÕæ×æ

÷⁄UÊ ◊Ë∆Ê ¬ÊŸ ’„Œ ¬‚¥Œ ÕÊ– ’«∏Ë „ÁSÃÿÙ¥ ◊¥ ◊‡ÊÍ„⁄U ŒflË ¬˝‚ÊŒ ∑‘§ ¬ÊŸ ∑‘§ ø‹Ã ߟ∑§Ë Ÿß¸ ŒÈ∑§ÊŸ ŸÊÚÕ¸ ∞flãÿÍ ◊¥ πÙ‹Ë ªß¸– ’„⁄„Ê‹ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§ ¬ÊŸ ∑§Ë •„Á◊ÿÃ ß‚Ë ‚ ‚◊¤ÊË ¡Ê ‚∑§ÃË „Ò Á∑§ ¬˝œÊŸ◊¥òÊË Ÿ⁄U¥Œ˝ ◊ÙŒË ∑‘§ ‡Ê¬Õ ª˝„áÊ ‚◊Ê⁄UÙ„ ∑‘§ ’ÊŒ „È∞ Á«Ÿ⁄U ◊ãÿÍ ◊¥ ßã„Ë¥ ∑§Ê ¬ÊŸ ◊„◊ÊŸÙ¥ ∑§Ù ¬⁄UÙ‚Ê ªÿÊ ÕÊ– ’ÃÊÃ „Ò¢ Á∑§ „Á⁄U•Ù◊ ◊Ë∆ ¬ÊŸ ∑§Ë ’≈U⁄US∑§ÊÚø é‹Í’⁄UË, ∑Ò§Ÿ’⁄UË, S≈˛ÊÚ’⁄UË, •ÊÚ⁄U¥¡ •ı⁄U øÊÚ∑§‹≈U ¡Ò‚Ë ∑§◊ ‚ ∑§◊ zÆ flÒ⁄UÊß≈UË ’ŸÊÃ „Ò¢– πÊÁ‚ÿà ÿ„ „Ò Á∑§ ߟ ¬ÊŸ ◊¥ ßSÃ◊Ê‹ ∑§Ë ¡ÊŸ flÊ‹Ë ‚÷Ë øË¡¥ „Á⁄U•Ù◊ πÈŒ ÃÒÿÊ⁄U ∑§⁄UÃ „Ò¥– ∑§àÕÊ fl øÍŸÊ ‚ ‹∑§⁄ ¬ÊŸ ◊¢ ¬«∏UŸ flÊ‹Ë •ãÿ ‚÷Ë øË¡Ù¢ ∑§Ù fl πÊ‚ Ã⁄Ë∑§ ‚ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ã „Ò¢– ÿ„ ÁflœÊ ©ã„Ù¢Ÿ •¬Ÿ ¬È⁄πÙ¢ ‚ ‚ËπË „Ò– ªÈáÊflûÊÊ ‚ Á∑§‚Ë Ã⁄„ ∑§Ê ‚◊¤ÊıÃÊ Ÿ„Ë¥§∑§⁄Ã „Ò¢– •Ê¡ ¬ÊŸ ◊¢ ßSÃ◊Ê‹ „ÙŸ flÊ‹Ë ‚÷Ë flSÃÈ∞¢ ∑§Ê»§Ë ◊¢„ªË „Ù ªß¸ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ’Ê¡Ê⁄ ◊¢ ‚’‚ •ë§¿Ë fl ◊„¢ªË Á∑§S◊ ∑§Ë flSÃÈ∞¢ π⁄ËŒÃ „Ò¢– ©Ÿ∑§Ê ◊Ë∆ ¬ÊŸ ∑§ Á‹∞ ß‚Á‹∞ ‡Êı∑§ËŸÙ¢ ∑§Ë ‹Êߟ ‹ªË ⁄„ÃË „Ò Á∑§ fl ¿Ù≈Ë ‚ ¿Ù≈Ë ’ÊÃÙ¢ ¬⁄ äÿÊŸ ŒÃ „Ò¢– ©ŒÊ„⁄áÊ ∑§ Ãı⁄ ¬⁄ ◊Ë∆ ’Ë«∏U ◊¢ ßSÃ◊Ê‹ „ÙŸ flÊ‹Ë ªÈ‹∑¢§Œ fl Sflÿ¢ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ã „Ò¢– ÿ„ ßÃŸË SflÊÁŒc≈ „ÙÃË „Ò Á∑§ πÊŸ flÊ‹Ê flÊ„Ê-fl„Ê Á∑§∞ Á’ŸÊ Ÿ„Ë¥§ ⁄„ ‚∑§ÃÊ „Ò– ߟ∑§Ê ∞∑§ ◊Ë∆Ê ¬ÊŸ πÊŸ ∑§ ’ÊŒ ◊È¢„ ◊¢ ©‚∑§Ë πÈ‡Ê’Í ÉÊ¢≈Ù¢ Ã∑§ ⁄„ÃË „Ò– ⁄Ê¡œÊŸË ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ê „⁄ ‡Êı∑§ËŸ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§ ŸÊ◊ •ı⁄ ©Ÿ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ‚ flÊÁ∑§»§ „Ò– ’‹ËflÈ« ∑§Ë ÷Ë Ã◊Ê◊ „ÁSÃÿÊ¢ ߟ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ∑§ ¬ÊŸ ∑§Ê ◊¡Ê ‹ øÈ∑§Ë „Ò¢– Ã∑§⁄Ë’Ÿ „⁄ flË•Ê߸¬Ë ¬Ê≈˸ ◊¢ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ê ¬ÊŸ ¡M§⁄ „ÙÃÊ „Ò– ŒÈÁŸÿÊ¢ ∑§ ‚’‚ ÃÊ∑§Ãfl⁄ Œ‡Ê ∑§ ⁄Êc≈˛¬Áà •Ù’Ê◊Ê fl ©Ÿ∑§Ë ¬àŸË Á◊‡Ê‹ ÷Ê⁄ÃËÿ ‚¢S∑ΧÁà ∑§ ∑§Êÿ‹ „Ò¢– flÒ‚ ÃÙ fl ¬„‹ ÷Ë ÁŒÀ‹Ë ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ê SflÊŒ øπ øÈ∑§ „Ò¢, ‹Á∑§Ÿ ß‚ ’Ê⁄ ÃÒÿÊ⁄Ë ∑ȧ¿ •‹ª •¢ŒÊ¡ ◊¢ „Ù ⁄„Ë „Ò– ©ê◊ËŒ „Ò Á∑§ •Ù’Ê◊Ê ∑§Ê ÿ„ Œı⁄Ê ©Ÿ∑§ Á‹∞ .ÿÊŒªÊ⁄ ‚ÊÁ’à „٪ʖ

VkscSdks Iyl • tuojh 2015

99

Âæ¢ÇðØ Áè ·¤æ ßè¥æ§üÂè ÂæÙ

⁄Ê¡œÊŸË ◊¢ „Á⁄•Ù◊ ¬Ê¢«ÿ ∑§Ê ¬ÊŸ ∑§Ê»§Ë ◊‡Ê„Í⁄ „Ò– ŸÃʪáÊ ÃÙ ß‚ πÊ‚Ãı⁄ ¬⁄ ¬‚¢Œ ∑§⁄Ã „Ò¢– •„◊ ’Êà ÿ„ „Ò Á∑§ ÁflŒ‡ÊÙ¢ ‚ •ÊŸ flÊ‹ ⁄Êc≈˛ÊäÿˇÊ fl flËflË•Ê߸¬Ë ‹ÙªÙ¢ ∑§ ‚Ê◊Ÿ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ê „Ë ¬ÊŸ ¬⁄Ù‚Ê ¡ÊÃÊ „Ò– ß‚∑§Ë fl¡„ ÿ„ „Ò Á∑§ ⁄Êc≈˛¬Áà ÷flŸ ◊¢ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§ „Ë ¬ÊŸ ∑§Ë ‚å‹Ê߸ „ÙÃË „Ò– ¡’ ÷Ë fl„Ê¢ ∑§Ùß •ÊÿÙ¡Ÿ „ÙÃÊ „Ò ÃÙ ßã„Ë¥§ ∑§ ÿ„Ê¢ ‚ ¬ÊŸ ¡ÊÃÊ– ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ê ¬ÊŸ Á‚»¸§ ß‚Á‹∞ πÊ‚ Ÿ„Ë¥§ „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ß‚ flË•Ê߸¬Ë ‹Ùª πÊÃ „Ò¢, ’ÁÀ∑§ flÊSÃfl ◊¢ ߟ∑§Ê ¬ÊŸ ‹Ê¡flÊ’ „ÙÃÊ „Ò– ◊Ò¢ªÙ¢, S≈˛Ê’⁄Ë, øÊ∑§‹≈ fl ¬Êߟ ∞嬋 ∑§ ç‹fl⁄ ‚ ‹∑§⁄ ∑§⁄Ë’ zÆ fl⁄ÊÿÁ≈ÿÊ¢ ߟ∑§ ÿ„Ê¢ Á◊‹ ¡Ê∞¢ªË– ߟ∑§ ◊Ë∆ ¬ÊŸ ∑§Ë Áª‹ı⁄Ë Á¡‚◊¢ ∞∑§ ’Ê⁄ πÊ ‹Ë ÃÙ fl„ ’‚ ߟ∑§Ê ◊È⁄ËŒ „Ù ¡ÊÃÊ „Ò– ÿ„ ß‚Á‹∞ ‹¡Ë¡ „ÙÃÊ „Ò, ÄÿÙ¢Á∑§ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ªÈ‹∑¢§Œ ÃÊ¡Ê ªÈ‹Ê’ Sfl¢ÿ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ã „Ò¢ •ı⁄ ’Ë«∏U ◊¢ ¬«∏Ÿ flÊ‹Ë „⁄ ‚Ê◊ª˝Ë ©ëø ∑§ÙÁ≈ ∑§Ë „ÙÃË „Ò– ÿ„ Á‚‹Á‚‹Ê ©Ÿ∑§ ŒÊŒÊ ¡Ë ∑§ ‚◊ÿ ‚ ø‹Ê •Ê ⁄„Ê „Ò– ©ã„Ù¢Ÿ ÁŒÀ‹Ë ∑§ ÄŸÊ≈ å‹‚ ◊¢ ‚Ÿ v~yx ◊¢ ¬ÊŸ ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ πÙ‹Ë ÕË– Ã÷Ë ‚ ’«∏U-’«∏U ŸÃÊ•Ù¢ ∑§Ê ©Ÿ∑§Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ •ÊŸ ∑§Ê Á‚‹Á‚‹Ê ø‹ ⁄„Ê „Ò– ŸÊÕ¸ ∞flãÿÍ ◊¢ ŒÈ∑§ÊŸ „ÙŸ ∑§Ë fl¡„ ‚ ÷Ë ◊¢òÊË •ı⁄ ‚Ê¢‚Œ, ¬Ê¢«ÿ ∑§Ê „Ë ¬ÊŸ πÊÃ „Ò¢– ∑§„Ê ¡ÊÃÊ „Ò Á∑§ ¬ÊŸ ∑§Ê ’Ë«∏UÊ ÃÒÿÊ⁄ ∑§⁄Ÿ ∑§Ê ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ê •¬ŸÊ »§Ê◊͸‹Ê „Ò– fl ’Ë«∏UÙ¢ ◊¢ Áfl‡Ê· Á∑§S◊ ‚ ÃÒÿÊ⁄ Á∑§ÿÊ ªÿÊ ∑§àÕÊ ßSÃ◊Ê‹ ∑§⁄Ã „Ò¢– fl„Ë ¬ÊŸ ∑§Ë ‹îÊà ßÃŸÊ ’…∏Ê ŒÃÊ „Ò Á∑§ πÊŸ flÊ‹Ê flÊ„-flÊ„ Á∑§∞ Á’ŸÊ Ÿ„Ë¥§ ⁄„ ¬ÊÃÊ „Ò– øøʸ „Ò w{ ¡Ÿfl⁄Ë ∑§Ù •◊⁄Ë∑§Ë ⁄Êc≈˛¬Áà ’⁄Ê∑§ •Ù’Ê◊Ê ∑§Ù Á«Ÿ⁄ ∑§ ’ÊŒ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ê „Ë ¬ÊŸ ¬⁄Ù‚Ê ¡Ê∞ªÊ– ©ã„Ù¢Ÿ Á¬¿‹Ë ’Ê⁄ ÷Ë •Ù’Ê◊Ê ∑§Ù ¬ÊŸ Áπ‹ÊÿÊ ÕÊ– ’„⁄„Ê‹ ÿÁŒ •Ê¬ ÁŒÀ‹Ë ∑§ ÄŸÊ≈ å‹‚ ¡Ê ⁄„ „Ò¢ ÃÙ ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ∑§Ê ¬ÊŸ πÊŸÊ Ÿ ÷Í‹¢ ÿ„ •Ê¬ ∑§Ë ‡ÊÊÁ¬¢ª •ı⁄ ÉÊÍ◊Ÿ ∑§ ◊¡ ◊¢ ß¡Ê»§Ê ∑§⁄ ŒªÊ– ¬Ê¢«ÿ ¡Ë ŒÈ∑§ÊŸ ¬⁄ „⁄ ©◊˝ ∑§ ‹ÙªÙ¢ ∑§ Á‹∞ ¬ÊŸ ∑§Ë fl⁄ÊÿÁ≈ÿÊ¢ ◊ı¡ÍŒ „Ò¢– PANDEY PAANS

Paan Suppliers to the President House Shop No. 3, North Avenue, New MP’s Market, New Delhi-110001 Mob: 09868104043, 09013447404

VkscSdks Iyl • tuojh 2015 100