ΕΥΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΥΦΟΡΙΑ Ας μάθουμε για τη διαφθορά παρέα με
τον Ευφορίωνα
και την Ευφορία
Η διαφθορά είναι σύμπτωμα όλων των καιρών και όλων των κοινωνιών Ου..ου... μύλος γίνεται στον οργανισμό. Ο κλέψας, του κλέψαντος, τω κλέψαντι, ω παλιοκλέψαντες και παλιοκλεφταρέοι. Ντίνος Ηλιόπουλος, 1913-2001, Έλληνας ηθοποιός (από την ταινία «Φωνάζει ο Κλέφτης»)
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ
Όσο μεγαλύτερη είναι η πρόσβαση των πολιτών σε πληροφορίες τόσο περισσότερο επηρεάζεται η αντίληψη του κόσμου για τη δυνατότητα συμμετοχής του στην πάταξη του φαινομένου.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΘΟΡΑ Η διαφθορά αποτελεί μία έννοια-ομπρέλα, η οποία ενσωματώνει διάφορες μορφές συμπεριφοράς. Για το λόγο αυτό είναι δύσκολη η απόδοση ενός μονοσήμαντου ορισμού. Ορθότερο είναι να γίνει αποδεκτό ότι η διαφθορά αφορά δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Με βάση τα ανωτέρω θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι: «Διαφθορά είναι η κατάχρηση εξουσίας (από πρόσωπα που υπηρετούν στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα) με στόχο την απόκτηση ιδιωτικού οφέλους»
ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ Η διεθνής πραγματικότητα κατέδειξε ότι: α) η διαφθορά επηρεάζει εξίσου τις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, και β) πολύ συχνά η διαφθορά αξιοποιείται ακριβώς για τη μεταφορά πλούτου από την οικονομική περιφέρεια του πλανήτη στα οικονομικά κέντρα αυτού.
Τα πιο πάνω οδήγησαν τα Κράτη στην υπογραφή μίας σειράς Διεθνών Συμβάσεων με κύριο στόχο την κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την πρόληψη και καταπολέμηση της.
ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ Α. Το νέο θεσμικό πλαίσιο
Β. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και η διαύγεια Γ. Ο έλεγχος Δ. Η κουλτούρα διαφάνειας
ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ
Αναφορά του Προοιμίου της Σύμβασης Αναφορά Δικαίου του Προοιμίου της Σύμβασης Ποινικού για τη διαφθορά Ποινικού Δικαίου για τη διαφθορά …«Η διαφθορά συνιστά απειλή για το κράτος του …«Ητης διαφθορά συνιστά απειλή το κράτος του δικαίου, δημοκρατίας καιγιατων ανθρώπινων δικαίου, της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, υπονομεύει τη χρηστή διοίκηση, τη δικαιωμάτων, υπονομεύει τη χρηστή διοίκηση, τη δίκαιη δίκαιημεταχείριση μεταχείριση καικοινωνική την κοινωνική και την δικαιοσύνη,δικαιοσύνη, στρεβλώνει στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, παρεμποδίζει την τον ανταγωνισμό, παρεμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη και θέτει σεκαι κίνδυνο τη σταθερότητα των τη οικονομική ανάπτυξη θέτει σε κίνδυνο δημοκρατικών και των ηθικών θεμελίων σταθερότητα των θεσμών δημοκρατικών θεσμών και της των κοινωνίας»… ηθικών θεμελίων της κοινωνίας»…
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΥΝΟΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Α.
Ο Βαθμός ανάπτυξης της Δημοκρατίας και ο ρόλος του κράτους
Β. Ο ρόλος της «κοινωνίας των πολιτών»
Γ. Ο βαθμός και το επίπεδο των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων Δ. Η ανομία και το αξιακό σύστημα μιας κοινωνίας Ε. Ο ρόλος της οικογένειας και του αξιακού μας συστήματος
ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ • Η Πολιτική Αναγκαιότητα της Καταπολέμησης της Διαφθοράς «Η διαφθορά οδηγεί σε αλλοίωση της σχέσης μεταξύ των φορέων εξουσίας και των πολιτών». • Η Οικονομική Αναγκαιότητα Καταπολέμησης της Διαφθοράς Το κόστος της διαφθοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε περίπου 120 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Δωροδοκία και διαφθορά διαμορφώνουν ένα άνισο πεδίο ανταγωνισμού για έντιμες επιχειρήσεις και τραυματίζουν βαθιά τον κοινωνικό ιστό, τόσο των ανεπτυγμένων, όσο και των αναπτυσσόμενων κρατών. Μπορούν να μεταφραστούν σε επικίνδυνα και κατώτερης ποιότητας προϊόντα που κυκλοφορούν σε μια αγορά, σε εκτός προδιαγραφών οικοδομικά υλικά για χρήση σε κατασκευή υποδομών, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και ευημερία, και να στερήσουν πολύτιμους πόρους από την παιδεία, την υγεία και την κοινωνική πρόνοια.
Στο τέλος, «όλοι μας πληρώνουμε τον λογαριασμό».
ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ. Η ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ., σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τις αρμοδιότητες της, αποτελεί τη συντονιστική υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς και της απάτης σε εθνικό επίπεδο. Βασικός λόγος θεσμοθέτησης της ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ. υπήρξε η παραδοχή ότι η «καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί καθοριστικής σημασίας παράγοντα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ Κράτους και πολιτών, για την αποτελεσματική και χρηστή λειτουργία των θεσμών, καθώς και για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Μία από τις πρώτες ενέργειες της ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ. ήταν και η σύνδεση της Γραμματείας με τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ.
Η ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ. έχει αναλάβει με τους συναρμόδιους φορείς και Ανεξάρτητες Αρχές να καταρτίσει ειδικές στρατηγικές - σε τομείς υψηλού κινδύνου - για την καταπολέμηση της διαφθοράς, όπως είναι η Φορολογική Διοίκηση, η Εθνική Άμυνα, η Τελωνειακή Διοίκηση, η Υγεία και οι Δημόσιες Προμήθειες, καθώς και να οριοθετήσει το νομοθετικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις.
ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗΣ
Εξετάζεται η ανάγκη αναθεώρησης του Κώδικα Δεοντολογίας και Ηθικής για τους δημοσίους υπαλλήλους συμπεριλαμβανομένων των υπαλλήλων της τοπικής και περιφερειακής διοίκησης, καθώς επίσης η υιοθέτηση Κώδικα Δεοντολογίας Δικαστών και εισαγγελέων, σύμφωνα με τις σχετικές συστάσεις Διεθνών Οργανισμών.
ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ; Η μέτρηση της διαφθοράς αποτελεί μια ιδιαίτερα πολύπλοκη και συνεχώς μεταβαλλόμενη διαδικασία, η οποία παρουσιάζει πληθώρα δυσχερειών. Σε αυτό, όπως επισημάνθηκε, συντελεί η απουσία: α) ενός κοινού αποδεκτού ορισμού της έννοιας της διαφθοράς
β) οριοθέτησης των εγκλημάτων που εντάσσονται στο πεδίο της γ) μιας σταθερής μεθοδολογικής προσέγγισης.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ
Τα σημαντικότερα εργαλεία μέτρησης που διαθέτουμε σήμερα είναι: α) οι δείκτες μέτρησης της διαφθοράς όπως είναι λ.χ. είναι ο δείκτης αντίληψης και ο δείκτης χρηματισμού
β) τα διάφορα πορίσματα που εξάγονται από συγκριτικές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις της διαφθοράς στις επενδύσεις και στη δημόσια διοίκηση γ) οι μελέτες της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με για τις επιπτώσεις της διαφθοράς στα φτωχότερα εισοδήματα καθώς και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται σχετικά με τη δωροδοκία, συμπεριλαμβανομένου ενός συνόλου δεικτών διακυβέρνησης.
Transparency International Η Transparency International χρησιμοποιεί τρεις μεταβλητές: α) ένα δείκτη διαφθοράς που στηρίζεται στις απόψεις των εμπειρογνωμόνων σχετικά με το πόσο διεφθαρμένες είναι διάφορες χώρες, β) ένα παγκόσμιο βαρόμετρο, το οποίο βασίζεται σε μια έρευνα για τη στάση του ευρύ κοινού απέναντι στην διαφθορά και γ) μια έρευνα πληρωτών δωροδοκιών, που εξετάζει την προθυμία των ξένων εταιριών να πληρώσουν τις δωροδοκίες.
Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην περίπτωση της Ελλάδας, η μέτρηση του φαινομένου της διαφθοράς πραγματοποιείται κατά βάση μέσα από το ίδια αυτά διεθνή μεθοδολογικά εργαλεία-δείκτες. Δηλαδή οι βασικές πληροφορίες που μπορεί κανείς να εντοπίσει για την έκταση του φαινομένου, θα τις αντλήσει κυρίως από Διεθνείς εκθέσεις, όπως είναι η έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας (αλλά και η έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας -Ελλάς που εστιάζει σε εθνικό επίπεδο), στις σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης που διεξάγει η Ε.Ε. (Ευρωβαρόμετρο) και σε λοιπές έρευνες από διεθνούς οργανισμούςφορείς.
ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ Ο αριθμός των ποινικών διώξεων ή καταδικών για εγκλήματα διαφθοράς διάσταση
του
δεν αποτυπώνουν την πραγματική
φαινομένου
αλλά
αντανακλούν
αποτελεσματικότητα των διωκτικών αρχών.
την
ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ…
Ας δούμε μερικά παραδείγματα διαφθοράς από το παρελθόν της Ελλάδας
ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΠΥΘΙΑ Στις αρχές του 5ου αιώνα ξέσπασε το μέγα σκάνδαλο του μαντείου των Δελφών: Ο βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης δωροδόκησε την Πυθία Περίαλλαν ή Περίαλλων και έλαβε χρησμό ο οποίος επέβαλε την εκθρόνιση του συμβασιλέως και πολιτικού του αντιπάλου Δημάρατου. Όταν η δωροδοκία αποκαλύφθηκε, η Περίαλλα απηλλάγη των καθηκόντων της «επαύσθη της τιμής» .
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΠΑΛΟΣ
Ο Δημοσθένης το 324 πΧ κατηγορήθηκε ότι συνεργάστηκε με τον Άρπαλο ο οποίος καταχράστηκε χρήματα από το θησαυρό της Βαβυλώνας. Ο τελευταίος, για να γλυτώσει από την οργή του Μ. Αλεξάνδρου, πήγε στην Αθήνα. Ο Δημοσθένης αρχικά εισηγήθηκε
την απέλασή του αλλά μετά από μια προσφορά του Αρπάλου, όταν ήρθε η ώρα να μιλήσει γι’ αυτό στην εκκλησία του δήμου, απουσίασε γιατί…κρυολόγησε.
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Β΄ΚΑΙ ΕΥΓΛΩΤΤΗ ΣΙΩΠΗ Ο βασιλιάς των Μακεδόνων, Φίλιππος Β, χρησιμοποίησε ευρύτατα τη δωροδοκία ως μέσο διάβρωσης της εναντίον του αντίδρασης των Αθηναίων, είτε αυτό αφορούσε τους πρέσβεις που εμφανίζονταν ενώπιόν του, είτε για την εξαγορά της σύμπλευσης ή μη εναντίωσης προς την δική του πολιτική. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι όταν κάποιος ηθοποιός καυχήθηκε προς τον «μακεδονίζοντα» ρήτορα Δημάδη ότι ο Φίλιππος μετά το πέρας παραστάσεως στην Πέλλα του έδωσε ως δώρο ένα τάλαντο για την εύγλωττη απαγγελία του, ο Δημάδης του απάντησε ότι αυτός αντιθέτως είχε λάβει από τον Φίλιππο δέκα τάλαντα για μία «εύγλωττη σιωπή».
ΒΥΖΑΝΤΙΟ Στην
βυζαντινή
αυτοκράτορες,
εποχή
υπήρχαν
διεφθαρμένοι
δολοπλοκίες,
διαφθορά
αξιωματούχων,
διαφθορά ιερατείου. Οι περισσότεροι αυτοκράτορες είτε δολοφονήθηκαν, είτε εξορίστηκαν, είτε υποχρεώθηκαν σε
παραίτηση. προκειμένου
Πολλοί να
επίδοξοι
διεκδικητές
ικανοποιήσουν
τις
του
φιλοδοξίες
συμμάχησαν με τους εχθρούς του Βυζαντίου.
θρόνου, τους,
ΒΥΖΑΝΤΙΟ Οι καταγγελίες για υπέρβαση εξουσίας και χρήση βίας από τους εφοριακούς είτε του ιδιωτικού είτε του κρατικού τομέα ήταν συνηθισμένες. Όποτε κάποιος αυτοκράτορας είχε την πολιτική βούληση για δικαιοσύνη, η τιμωρία τους ήταν σκληρή. Υπάρχει μάλιστα μαρτυρία ότι
ένας
ζωντανός.
διεφθαρμένος
φοροεισπράκτορας
κάηκε
ΤΑΡΙΦΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟ ΑΞΙΩΜΑ Η
σουλτανική
«ταρίφα»
για
το
πατριαρχικό
αξίωμα
ανέβαινε χρόνο με τον χρόνο - από 2.500 φλουριά το 1467, έφτασε τα 100.000 το 1622- οι οφειλές πολλαπλασιάζονταν και πολλοί πατριάρχες σέρνονταν στη φυλακή.
1654 Ο πατριάρχης Τιμόθεος Α΄ (1654) αναγκάστηκε για να διατηρήσει τον θρόνο του να πληρώσει 100.000 χρυσά στον Μεγάλο Βεζύρη, όταν αποκαλύφθηκε, ότι είχε ήδη εισπράξει
γι’ αυτή τη δουλειά 300.000 χρυσά από τους κατωτέρους του μητροπολίτες (οι οποίοι είχαν εισπράξει με τη σειρά τους από το ποίμνιο).
Ο ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΖΙΑΚΑ Ο Ι. Κωλέττης, πρωθυπουργός της Ελλάδας (1834 - 1835 και 1844 - 1847), μας πληροφορεί ο συγγραφέας, ότι «καλλιέργησε όσο κανείς προηγούμενός του τα σπέρματα της συναλλαγής και της πολιτικής διαφθοράς, ενώ ήταν ο πρώτος έλληνας πολιτικός που, διαχειριζόμενος τα κοινά, απέκτησε μεγάλη περιουσία.
«Μέχρι αργά το απόγευμα
ασχολείτο με τη διεκπεραίωση ρουσφετιών, πρώτα στην κατοικία του και μετά στην έδρα της κυβερνήσεως».
18 Μαρτίου 1845 Η εφημερίδα της εποχής «Ο Πρωινός Κήρυξ» θα γράψει
μεταξύ άλλων: «Απηύδησε πλέον και ο ανεξάρτητος Τύπος και
ο
πολυπαθής
Λαός
διαμαρτυρόμενος
με
τον
πασιφανέστερον τρόπον κατά της διαφθοράς και του
εμπαιγμού των νόμων και του Συντάγματος».
ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ ΚΑΙ ΒΕΛΕΝΤΖΙΑΚΑ Στα τέλη του 19ου αιώνα ο Χ. Τρικούπης προσπάθησε να
πατάξει τις παρανομίες στα δημόσια ταμεία και συνέδεσε το όνομά του με τα «Βελεντζιακά» που αφορούσαν τη δράση του ταμία Θηβών Θ. Βελέντζα, ο οποίος ανήκε στο πολιτικό στρατόπεδο του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου. Ο Βελέντζας σε διάστημα μιας δεκαετίας περίπου είχε υπεξαιρέσει 800.000 δραχμές, ποσό πολύ μεγάλο για εκείνη την εποχή.
ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ Αποτιμώντας ο Χαρίλαος Τρικούπης την πολιτεία της βασιλείας του
Όθωνα με άρθρο του στην εφημερίδα «Καιροί» της 9ης Ιουλίου 1874 έγραψε ότι: «τας εκ των επαναστάσεων ζημίας αναπληροί ο χρόνος, αλλ' η
διαφθορά των ηθών ανατρέπει εκ βάθρων τας κοινωνίας. Ουδέν δε ολεθριώτερον εις τα ήθη του λαού του παρά των κυβερνώντων παρεχομένου
εις
αυτόν
παραδείγματος
της
των
νόμων
περιφρονήσεως...Ο από του 1844 και έως του 1862 βίος της Ελλάδος απαντά
εις
την
ερώτησιν
ταύτην
εγκολάπτων
εις
την
έκπτωτον
δυναστείαν το ανεξίτηλον στίγμα της διαφθοράς του ελληνικού λαού».
ΚΛΕΦΤΟΥΜΕ ΟΛΟΙ Εικόνα
της
νεο-ελληνικής
κοινωνίας
απέδωσε
παραστατικά ο υπουργός και βουλευτής του Χαρίλαου
Τρικούπη, Δ. Βουλπιώτης, που απαντώντας στη Βουλή σε σχετικό ερώτημα τόνισε: «Ένα ξέρω να πω, εγώ κλέφτω, εσύ κλέφτεις, κλέφτουμε όλοι».
Δ. Βουλπιώτης
1930 ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Οι φαρμακευτικές εταιρείες που παρασκεύαζαν κινίνο υπό τον έλεγχο του Γενικού Χημείου του κράτους κρατούσαν μεγάλο μέρος της πρώτης ύλης που τους
έδινε το κράτος. Στην αγορά διακινούσαν νοθευμένα δισκία κινίνου.
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Ένα άλλο σκάνδαλο που απασχόλησε την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου ήταν «η υπόθεση Καραπαναγιώτη». Ο τότε υπουργός Συγκοινωνιών Καραπαναγιώτης είχε αναθέσει τα έργα οδοποιίας στο νησί της Λέσβου, αξίας 70 εκατομμυρίων
δραχμών
περίπου,
σε
κατασκευαστική
εταιρεία όπου μέτοχοι ήταν ο γαμπρός του και ο αδερφός
του. Ο Βενιζέλος, αν και δεν θεώρησε τον Καραπαναγιώτη νομικά υπεύθυνο, διατύπωσε δημόσια μια γνώμη που μοιάζει και σήμερα επίκαιρη.
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ «Δεν
νομίζω
ότι
ένας
υπουργός
είναι
ορθόν
να
χρησιμοποιήσει την ανήκουσαν εις αυτόν δημοσίαν εξουσίαν διά να επιτυγχάνει την εις στενωτάτους αυτού συγγενείς παραχώρησιν της εκτελέσεως δημοσίων έργων, των οποίων η ανωτάτη επίβλεψις ανήκει εις αυτόν τον αρμόδιον υπουργόν. Θεωρώ, εφ' όσον ταύτα είναι ακριβή, ως ασυμβίβαστα προς την πολιτικήν ευθιξίαν την οποίαν η Κοινή Γνώμη αξιοί από τους πολιτικούς άνδρας».
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Ο Καραπαναγιώτης εξήγησε στον Βενιζέλο ότι ο επ' αδερφή γαμπρός του πράγματι συμμετείχε στην εταιρεία μόνο για 27
μέρες, αφού ο υπουργός τού ζήτησε να παραιτηθεί. Αλλά ο Βενιζέλος επέμεινε να παραιτηθεί ο Καραπαναγιώτης από τη θέση του υπουργού.
ΕΚΛΟΓΕΣ 1879 Και ο γνωστός συνταγματολόγος καθηγητής Νικόλαος Σαρίπολος, με αφορμή τις νόθες εκλογές του 1879, θα διατυπώσει
το
ερώτημα:
«Απέναντι
τηλικαύτης
διαφθοράς, ήτις κατέλαβεν απάσας τας τάξεις της ελληνικής
κοινωνίας,
πρέπει
άραγε
τέλειον
απελπισθεί ο χρηστός και φιλόπατρις πολίτης;».
ν'
Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΤΗΣ ΦΑΥΛΟΚΡΑΤΙΑΣ Ο Θεόδωρος Ι. Ζιάκας επισημαίνει ότι: «Η φαυλοκρατία αποπολιτικοποιεί την πολιτική». Αυτό έχει ως συνέπεια η πολιτική να εκπίπτει σε προσωπική συναλλαγή, έχοντας από τη μια μεριά τον πολιτικό που μεταμορφώνεται σε κυνηγό ψήφων και από την άλλη
μεριά τον πολίτη που χρησιμοποιεί τον πολιτικό ως μέσον για να φτάσει στην «τακτοποίησή» του. Αυτό δημιουργεί αλυσιδωτές αρνητικές αντιδράσεις που διαποτίζουν όλο το φάσμα του δημόσιου
και ιδιωτικού βίου σε κάθε του έκφανση. Παράγωγα της φαυλοκρατίας είναι τα σκάνδαλα, η διαφθορά και η διαπλοκή, ενώ η φαυλοκρατία, λειτουργώντας ως εκκολαπτήριο μηδενισμού
και στρεβλών επιλογών, καταλήγει στην αναξιοκρατία.
ΟΙ ΠΟΙΝΕΣ ΚΑΠΟΤΕ 1824 • Όποιος κριτής διαφθαρεί ή με δώρα ή με υποσχέσεις και αποφασίσει άδικα εις μη εγκληματικάς διαδικασίας, να χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα από ένα έως τρεις χρόνους και να πληρώνει τα διπλά απ' όσα έλαβε, ποτέ όμως ολιγώτερα
των εκατό γροσίων. • Όποιος των υπουργών φωραθεί ότι έλαβε δώρα και παρέβη τα χρέη του, να εκπίπτει του υπουργήματός του και να πληρώνει διπλά των όσων έλαβε, ποτέ όμως ολιγώτερα των εκατό γροσίων.
ΟΙ ΠΟΙΝΕΣ ΚΑΠΟΤΕ 1824 • Όποιος των υπαλλήλων υπουργών φωραθεί ότι έλαβε δώρα, και παρέβη τα χρέη του, να εκπίπτει του υπουργήματός του» (από το Κεφάλαιο Ζ
«Περί δωροδοκίας των Δημοσίων Υπουργών», Κώδιξ των Νόμων, φυλλάδιο Α' εκ της εν Υδρα τυπογραφίας, 1824).
WHISTLEBLOWER Είναι
άτομο
που
εκθέτει
κάθε
είδους
πληροφορία
ή
δραστηριότητα που θεωρείται παράνομη, ανήθικη ή μη σωστή μέσα σε έναν οργανισμό που είναι είτε ιδιωτικός είτε δημόσιος. Οι πληροφορίες για φερόμενες παραβιάσεις μπορούν να ταξινομηθούν με πολλούς τρόπους: παραβίαση της πολιτικής ή των κανόνων της εταιρείας, νόμος, ρύθμιση ή απειλή για το δημόσιο συμφέρον/εθνική ασφάλεια, καθώς και απάτη και διαφθορά .
WHISTLEBLOWING Τα βαθύτερα ερωτήματα και οι θεωρίες του whistleblowing και γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν να το κάνουν μπορούν να μελετηθούν μέσω μιας δεοντολογικής προσέγγισης. Το whistleblowing είναι ένα θέμα συνεχούς δεοντολογικής συζήτησης. Τα κυριότερα επιχειρήματα στο ιδεολογικό στρατόπεδο ότι το whistleblowing είναι ηθικό. Υποστηρίζουν ότι το whistleblowing είναι μια μορφή πολιτικής ανυπακοής και αποσκοπεί στην προστασία του κοινού από τις παραβιάσεις της κυβέρνησης. Στο αντίθετο στρατόπεδο, κάποιοι βλέπουν το whistleblowing ως ανήθικο για παραβίαση της εμπιστευτικότητας, ειδικά σε βιομηχανίες
που χειρίζονται ευαίσθητες πληροφορίες πελατών ή ασθενών. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί νομική προστασία για την προστασία των καταγγελιών, αλλά η προστασία αυτή υπόκειται σε πολλές προϋποθέσεις. Εκατοντάδες νόμοι παρέχουν προστασία στους καταγγελλείς, αλλά οι διατάξεις μπορούν εύκολα να καλύψουν αυτή την προστασία και να αφήσουν τους καταγγελλείς ευάλωτους σε αντίποινα και νομικά προβλήματα.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ WHISTLEBLOWERS • Η αποκάλυψη πληροφοριών ενδέχεται να έχει σημαντικό κόστος για τους whistleblowers, καθώς εκτίθενται σε σημαντικούς κινδύνους, όπως η απώλεια της εργασίας τους, η εμπλοκή τους σε δικαστικές διαμάχες ή ακόμη και η απειλή κατά της ζωής τους ή κατά της οικογένειάς τους. • Παρέχεται προστασία από αδικαιολόγητη μεταχείριση σε πρόσωπα τα οποία, χωρίς να εμπλέκονται τα ίδια στην τέλεση εγκλημάτων διαφθοράς, και χωρίς να αποβλέπουν σε ίδιον όφελος, συμβάλλουν ουσιωδώς στην αποκάλυψη των εν λόγω εγκλημάτων με πληροφορίες που παρέχουν στις αρμόδιες
διωκτικές
«whistleblowers»).
Αρχές
(«μάρτυρες
δημοσίου
συμφέροντος»
ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Επίσης θεσπίζεται υπέρ των συγκεκριμένων προσώπων η δυνατότητα οριστικής αποχής από την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος τους, σε περίπτωση που έχει κατατεθεί εναντίον τους (αμυντική) καταγγελία περί τελέσεως εκ μέρους τους ψευδορκίας, ψευδούς καταμήνυσης ή και συκοφαντικής δυσφήμησης ορίζεται: α) η απαγόρευση κάθε δυσμενούς υπηρεσιακής μεταχείρισης σε πειθαρχικές ή μη διαδικασίες των υπαλλήλων μπορούν με πράξη του αρμόδιου εισαγγελέα ή του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς να λαμβάνουν την ιδιότητα του «μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος» και να απολαύουν ειδικής προστασίας για όσο
χρόνο φέρουν την ως άνω ιδιότητα, β) η προστασία της ανωνυμίας των υπαλλήλων που συνέβαλαν ουσιωδώς στην αποκάλυψη και δίωξη πράξεων διαφθοράς, γ) η αντιστροφή του βάρους αποδείξεως σε πειθαρχικές διαδικασίες υπέρ των υπαλλήλων που συνέβαλαν ουσιωδώς στην αποκάλυψη και δίωξη πράξεων διαφθοράς, και δ) η παροχή κινήτρων σε υπαλλήλους για την αποκάλυψη πράξεων διαφοράς.
ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Ωστόσο, οι ως άνω διατάξεις είναι ατελείς, χαρακτηρίζονται
από ασάφεια και το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής αυτών που αφορούν την προστασία των whistleblowers από πράξεις
αντεκδίκησης
εντός
του
εργασιακού
χώρου,
περιορίζεται στους εργαζόμενους του δημοσίου τομέα. Η ΓΕ.Γ.ΚΑ.Δ. επεξεργάζεται τη βελτίωση του εν λόγω νομοθετικού πλαισίου.
ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ Τρόποι υποβολής καταγγελιών για υποθέσεις διαφθοράς
Στη Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς – Τηλ: 2131310400
– Online στην ιστοσελίδα: kataggelies.gcac.gov.gr – Ταχυδρομικώς στη ταχυδρομική διεύθυνση: Φραγκούδη 11
& Αλ. Πόντου, Καλλιθέα 17671
ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ
Στη “ Διαφάνεια Τώρα”
• Τηλεφωνική γραμμή για καταγγελίες 10190 Δευτέρα – Παρασκευή 15:00 – 19:00 Τετάρτη 10:00 – 14:00 • Online στην ιστοσελίδα http://www.transparency.gr/diafaneiatora
ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ Στη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων • Τηλεφωνικά όλο το 24ωρο: Δ.Ε.Υ: 10301, 2108779700 Υ.ΕΣ.Υ.Β.Ε.: 2310531884 • Μέσω e-mail: dey1@otenet.gr internalaffairs@astynonia.gr
• Mέσω fax: Δ.Ε.Υ: 2106856508
ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ • Υ.ΕΣ.Υ.Β.Ε: Τηλ: 2310548690 Ταχυδρομικώς ή αυτοπροσώπως Δ.Ε.Υ: Λ. Κηφισιάς 23, Μαρούσι Αττικής 15123 Υ.ΕΣ.Υ.Β.Ε: Μοναστηρίου 241, Θεσσαλονίκη 54628 • Τηλεφωνικές γραμμές 11012 Καταγγελίες στην οικονομική αστυνομία για φορολογικές παραβάσεις, παράνομες ενέργειες κρατικών λειτουργών και υποθέσεις διαφθοράς στον ευρύτερο δημόσιο τομέα 1517 Καταγγελίες φορολογικών παραβάσεων, φαινομένων φοροδιαφυγής και άλλων φορολογικών και οικονομικών παραβάσεων
ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ Α. Απόκρυψη εισοδημάτων
Β. Εμφάνιση πλαστών δαπανών Γ. Ίδρυση πλασματικών εταιρειών (offshore) με έδρα σε χώρες με ειδικό φορολογικό καθεστώς (φορολογικοί παράδεισοι)
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Με
τον
όρο
φορολογικός
παράδεισος
ή
φορολογικό
καταφύγιο χαρακτηρίζονται γενικά οι χώρες – κράτη που διαθέτουν ειδική φορολογική πολιτική με χαμηλή ή και καθόλου φορολογία για όσους ξένους επενδυτές ιδρύουν εκεί εταιρείες, μεταφέρουν εκεί τα κεφάλαια ή τα περουσιακά τους στοιχεία. Έτσι οι επενδυτές καταβάλουν πολύ μειωμένη ή και καθόλου φορολογία έναντι της προβλεπόμενης εκείνης στη χώρα της μόνιμης διαμονής τους.
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΙ Στη σχετική λίστα περιλαμβάνονται οι εξής χώρες: 1. Ανδόρα 2. Ανγκουίλα 3. Αντίγκουα και Μπαρμπούντα 4. Αρούμπα
14. Κόστα Ρίκα
15. Χιλή 16. Ντομίνικα 17. Γιβραλτάρ
5. Μπαχάμες
18. Γρενάδα
6. Μπαχρέιν
19. Γουατεμάλα
7. Μπαρμπάντος
20. Γκέρνσεϋ
8. Βερμούδες
9. Μπελίζ 10. Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι 11. Μπρουνέι 12. Νήσοι Κέιμαν 13. Νήσοι Κουκ
21. Νήσος Μαν 22. Τζέρσεϋ 23. Λίβανος 24. Λιβερία 25. Λιχτενστάιν 26. Μαλαισία
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΙ Στη σχετική λίστα περιλαμβάνονται οι εξής χώρες: 27. Νήσοι Μάρσαλ
38. Άγιος Χριστόφορος και
28.Μοντσεράτ
Νέβις
29. Μαυρίκιος
39. Άγιος Βικέντιος και
30. Μονακό
Γρεναδίνες
31. Ναούρου
40. Σαμόα
32. Ολλανδικές
41. Σεϋχέλλες
Αντίλλες
42. Σιγκαπούρη
33. ΠΓΔΜ (FYROM)
43. Νήσοι Τέρκς και Κάικος
34. Νιούε
44. Παρθένοι νήσοι των ΗΠΑ
35. Παναμάς
45. Βανουάτου
36. Φιλιππίνες
46. Ουρουγουάη
37. Αγία Λουκία
47. Χονγκ - Κονγκ
OFFSHORE
Υπεράκτιες εταιρίες ή υπερπόντιες εταιρίες Έχουν έδρα αυτούς τους «παραδείσους» με απώτερο σκοπό την μικρότερη δυνατή φορολογική τους επιβάρυνση, και κατ΄ επέκταση την απαλλαγή φορολογίας τους από τη
χώρα της μόνιμης διαμονής τους αλλά και την απόκρυψη δραστηριοτήτων οι οποίες μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι παράνομες.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ;
«έλαιον θέλω και ου θυσίαν» κι εμείς που θυσιαστήκαμε; κι εμείς που δε λαδώσαμε; Ντίνος Χριστιανόπουλος, 1931-,Ποιητής
«πρέπει άραγε ν' απελπισθεί ο χρηστός και φιλόπατρις πολίτης;». Σαρίπολος, συνταγματολόγος
Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΑΣ Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που λειτουργούν με βάση την ηθική. Μπες στην εφαρμογή μας και επιβράβευσε τους!