สารบัญ
แผนที่ความคิด (Mind Map) เทคนิคการเรียนการสอน บูรณาการวิถีพุทธ คำ�นำ�สำ�นักพิมพ์ คำ�อนุโมทนา แผนที่ความคิดแสดงขอบข่ายเนื้อหาธรรมศึกษา ชั้นตรี
๓ ๔ ๘ ๙ ๑๗
บทที่ ๑ วิชาเรียงความแก้กระทู้ธรรม แผนที่ความคิดแสดงขอบข่ายเนื้อหา วิชาเรียงความแก้กระทู้ธรรม ความหมายของการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม ส่วนประกอบของการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม ข้อควรจำ�ในการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม โครงสร้างการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม ตัวอย่างการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม ตัวอย่างพุทธศาสนสุภาษิต สำ�หรับธรรมศึกษา ชั้นตรี
๑๙ ๒๐ ๒๐ ๒๑ ๒๒ ๒๓ ๒๖
๓๓
๓๔ ๓๔ ๓๕ ๓๖
บทที่ ๒ วิชาธรรมวิภาค
แผนที่ความคิดแสดงขอบข่ายเนื้อหา วิชาธรรมวิภาค
ธรรมวิภาค
ทุกะ หมวด ๒ ๑. พหุการธรรม ๒ (ธรรมมีอุปการะมาก ๒) ๒. โลกปาลธรรม ๒ (ธรรมคุ้มครองโลก ๒) ๓. โสภณธรรม ๒ (ธรรมอันทำ�ให้งาม ๒) ๔. ทุลลภบุคคล ๒ (บุคคลหาได้ยาก ๒)
ติกะ หมวด ๓ ๑. รัตนะ ๓ ๒. คุณของรัตนะ ๓ ๓. พุทโธวาท ๔. ทุจริต ๓ ๕. สุจริต ๓ ๖. อกุศลมูล ๓ ๗. กุศลมูล ๓ ๘. สัปปุริสบัญญัติ ๓ ๙. บุญกิริยาวัตถุ ๓ แบบทดสอบหมวด ๒ และ หมวด ๓
จตุกกะ หมวด ๔ ๑. วุฒิธรรม ๔ ๒. จักร ๔ ๓. อคติ ๔ ๔. ปธาน ๔ ๕. อธิษฐานธรรม ๔ ๖. อิทธิบาท ๔ ๗. อัปปมาทะ ๔ ๘. สังวร ๔ ๙. พรหมวิหาร ๔ ๑๐. อริยสัจ ๔
๔๔ ๔๔ ๔๕ ๔๖ ๔๖ ๔๗ ๔๗ ๔๘ ๔๘ ๔๙
ปัญจกะ หมวด ๕ ๑. อนันตริยกรรม ๕ ๒. อภิณหปัจจเวกขณะ ๕ ๓. ธัมมัสสวนานิสงส์ ๕ ๔. พละ ๕ ๕. ขันธ์์ ๕ แบบทดสอบหมวด ๔ และ หมวด ๕
๓๗ ๓๗ ๓๘ ๓๘ ๓๙ ๔๐ ๔๑ ๔๑ ๔๒ ๔๓
๕๐ ๕๐ ๕๑ ๕๒ ๕๒ ๕๔
ฉักกะ หมวด ๖ ๑. คารวะ ๖ ๒. สาราณียธรรม ๖
๕๕ ๕๖
สัตตกะ หมวด ๗ ๑. อริยทรัพย์ ๗ ๒. สัปปุริสธรรม ๗ แบบทดสอบหมวด ๖ และ หมวด ๗
๕๗ ๕๘ ๕๙
อัฏฐกะ หมวด ๘ โลกธรรม ๘
๖๐
๖๑ ๖๓
๖๔ ๖๔ ๖๕ ๖๖ ๖๗ ๖๘
ปัญจกะ หมวด ๕ ๑. มิจฉาวณิชชา ๕ ๒. อุบาสกธรรม ๕ แบบทดสอบคิหิปฏิบัติหมวด ๔ และ หมวด ๕
๖๙ ๗๐ ๗๑
ฉักกะ หมวด ๖ ๑. ทิศ ๖ ๒. อบายมุข ๖ แบบทดสอบคิหิปฏิบัติหมวด ๖
๗๒ ๗๔ ๗๗
ทสกะ หมวด ๑๐ บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ แบบทดสอบหมวด ๘ และ หมวด ๑๐
คิหิปฏิบัติ : หลักธรรมของผู้ครองเรือน จตุกกะ หมวด ๔ ๑. ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ๔ ๒. สัมปรายิกัตถประโยชน์ ๔ ๓. มิตรเทียม ๔ ๔. มิตรแท้ ๔ ๕. สังคหวัตถุ ๔ ๖. ฆราวาสธรรม ๔
บทที่ ๓ วิชาพุทธประวัติ
แผนที่ความคิดแสดงขอบข่ายเนื้อหา วิชาพุทธประวัติ
๗๙
ปริเฉทที่ ๑ : ชมพูทวีป ปริเฉทที่ ๒ : ลำ�ดับศากยวงศ์และโกลิยวงศ์ แบบทดสอบปริเฉทที่ ๑ และ ๒
๘๐ ๘๔ ๘๗
ปริเฉทที่ ๓ : ประสูติสิทธัตถกุมาร ปริเฉทที่ ๔ : เสด็จออกผนวช แบบทดสอบปริเฉทที่ ๓ และ ๔
๘๘ ๙๑ ๙๓
ปริเฉทที่ ๕ : ตรัสรู้ ปริเฉทที่ ๖ : ปฐมเทศนาและปฐมสาวก แบบทดสอบปริเฉทที่ ๕ และ ๖
๙๔ ๙๗ ๑๐๑
ปริเฉทที่ ๗ : ทรงประกาศพระศาสนา ปริเฉทที่ ๘ : พระเจ้าพิมพิสารและพระอัครสาวก แบบทดสอบปริเฉทที่ ๗ และ ๘
๑๐๒ ๑๐๕ ๑๐๗
ปริเฉทที่ ๙ : ทรงบำ�เพ็ญพุทธกิจในแคว้นมคธ ปริเฉทที่ ๑๐ : โปรดพุทธบิดา ณ กรุงกบิลพัสดุ์ แบบทดสอบปริเฉทที่ ๙ และ ๑๐
๑๐๘ ๑๑๐ ๑๑๒
ปริเฉทที่ ๑๑ : ทรงบำ�เพ็ญพุทธกิจในแคว้นโกศล ปริเฉทที่ ๑๒ : ปรินิพพาน แบบทดสอบปริเฉทที่ ๑๑ และ ๑๒
๑๑๓ ๑๑๔ ๑๑๙
๑๒๐ ๑๒๗
ปริเฉทที่ ๑๓ : ถวายพระเพลิงพระบรมศพ แบบทดสอบปริเฉทที่ ๑๓
บทที่ ๔ วิชาศาสนพิธี แผนที่ความคิดแสดงขอบข่ายเนื้อหา วิชาศาสนพิธี ความหมายของศาสนพิธี
๑๒๙ ๑๓๐
หมวดที่ ๑ กุศลพิธี
๑. พิธีแสดงตนเป็นพุทธมามกะ ๒. พิธีรักษาอุโบสถ ๓. พิธีเวียนเทียนในวันสำ�คัญทางพุทธศาสนา
๑๓๑ ๑๓๕ ๑๓๗
หมวดที่ ๒ บุญพิธี
๑. ทำ�บุญงานมงคล ๒. ทำ�บุญงานอวมงคล
๑๓๙ ๑๔๑
หมวดที่ ๓ ทานพิธี
๑๔๓ ๑๔๔ ๑๔๕ ๑๔๕
๑๔๖ ๑๔๗ ๑๔๘ ๑๔๙ ๑๕๐ ๑๕๓
๑. ทานวัตถุ ๑๐ ๒. ช่วงเวลาในการถวายทาน ๓. หลักการถวายทาน ๔. คำ�ถวายทานต่างๆ
หมวดที่ ๔ ปกิณกพิธี
๑. วิธีแสดงความเคารพพระสงฆ์ ๒. วิธีประเคนของพระสงฆ์ ๓. วิธีทำ�หนังสืออาราธนาและใบปวารณาถวายจตุปัจจัย ๔. วิธีอาราธนาศีล อาราธนาพระปริตร และอาราธนาธรรม ๕. วิธีกรวดน้ำ� แบบทดสอบท้ายบท
บทที่ ๕ วิชาเบญจศีล เบญจธรรม
แผนที่ความคิดแสดงขอบข่ายเนื้อหา วิชาเบญจศีล เบญจธรรม
เบญจศีล ความหมายและประเภทของเบญจศีล เบญจศีลข้อที่ ๑ ปาณาติบาต : เว้นจากการฆ่าสัตว์ เบญจศีลข้อที่ ๒ อทินนาทาน : เว้นจากการลักทรัพย์ เบญจศีลข้อที่ ๓ กาเมสุมิจฉาจาร : เว้นจากการประพฤติผิดในกาม เบญจศีลข้อที่ ๔ มุสาวาท : เว้นจากการพูดเท็จ เบญจศีลข้อที่ ๕ สุราเมรยมัชชปมาทัฎฐาน : เว้นจากการดื่มสุราและเมรัย เบญจธรรม ความหมายและประเภทของเบญจธรรม เบญจธรรมข้อที่ ๑ เมตตากรุณา : รักและสงสาร เบญจธรรมข้อที่ ๒ สัมมาอาชีวะ : เลี้ยงชีพชอบ เบญจธรรมข้อที่ ๓ กามสังวร : สำ�รวมในกาม เบญจธรรมข้อที่ ๔ สัจจะ : จริงใจ เบญจธรรมข้อที่ ๕ สติสัมปชัญญะ : ระลึกได้และรู้ตัว สรุปเบญจศีล เบญจธรรม อานิสงส์ของการรักษาศีล อานิสงส์แห่งบุคคลผู้มีศีล ๕ สมบูรณ์ ศัพท์ที่ควรรู้ แบบทดสอบท้ายบท บรรณานุกรม ตัวอย่างข้อสอบธรรมสนามหลวง
๑๕๕ ๑๕๖ ๑๕๗ ๑๖๑ ๑๖๔ ๑๖๖ ๑๖๙
๑๗๐ ๑๗๐ ๑๗๐ ๑๗๑ ๑๗๑ ๑๗๒ ๑๗๒ ๑๗๓ ๑๗๓ ๑๗๔ ๑๗๕ ๑๗๖ ๑๗๗