Artefact december 2010 by Jasper Bosgraaf

# 12/2010 BEYOND BOUNDARIES

V O O RWO OR D Beste lezer,

Maak kennis met de vernieuwde uitgave van de Artefact! Wij hebben als doel voor dit jaar om de kwaliteit en de actualiteit van de Artefact hoog te houden. Daarnaast willen wij een platform bieden aan talentvolle schrijvers om jou van een dosis versheid te voorzien! Niks geen extra saaie stof naast je studie, maar extra interessant en leuk nieuws over jouw vakgebied! Het thema van deze uitgave is: ‘Beyond Boundaries’, aangezien wij ons afvroegen hoe ver de kunst kan gaan (bijvoorbeeld de expositie: Body Worlds), of in hoeverre genres kunnen worden overstegen, dan wel samen worden gevoegd (bijvoorbeeld: DJ Promo). Want laten we wel wezen, de vraag wat ‘kunst’ eigenlijk is, kan al een geruime tijd niet meer beantwoord worden. In onze culturele omgeving (die van de esthetiek) is immers alles vormtaal geworden. Dit is in een stroomversnelling gekomen door de opkomst van de conceptuele kunsten (voorbeelden zijn o.a.: De Pisbak of Kabouter Buttplug). Hierbij presenteert de kunstenaar zich niet meer als schepper van iets moois, maar als een provocateur die zijn positie gebruikt om een maatschappelijk debat aan te zwengelen (bijvoorbeeld de film Sint). Een nieuw element is hierbij in het veld gekomen waarbij de kunstenaar op onderzoek uit is in zijn eigen vormtaal en commentaar levert op het publiek en de maatschappelijke context (dit kan zowel direct als indirect het geval zijn). Dit kan voor het publiek als verwarrend worden opgevat, de vraag die hierbij dus overblijft: Hoe ga je ermee om? Dus, veel leesplezier toegewenst! Namens de Redactie, De Hoofdredacteur Jasper Bosgraaf

P.s. Mijn tip op kunstgebied: - Kanye West- My Dark Twisted Fantasy - De jeugd van tegenwoordig - De Lachende Derde P.p.s. Ik wil iedereen bedanken die geschreeuwd heeft om cultuur.

#12/2010 BEYOND BOUNDARIES

#12/2010 BEELDENDE KUNST

ART WITHOUT SKIN door Kim Elverding Toen we het thema ‘Beyond Boundaries’ bespraken, wisten we dat er sprake was van een in onze commissie genoemde ‘lijken expositie’. Wanneer je het hebt over hoe ver kunst kan gaan, balanceert een expositie als deze aardig op de grens. Deze ongebruikelijke en oncontroversiële expositie wilden we dan ook graag een belangrijke plek in de Artefact geven. Want hoe ver kan kunst gaan? Is dit nog wel kunst te noemen? En is dit ethisch verantwoord? Niemand van onze commissie voelde zich echt geroepen om oog in oog te staan met de tentoonstelling in Rotterdam. Gelukkig stapte een dappere zus van een van de commissieleden echter maar al te graag naar voren, Kim Elverding. Ze studeert Journalistiek in Zwolle, waar ze een dusdanige nieuwsgierigheid bij haar hebben ontwikkeld dat zij juist stond te popelen om deze toch enigszins vreemde expositie te bezichtigen. Iedereen weet dat rokers zwarte longen krijgen; iedereen heeft ook wel eens gehoord van dichtgeslibde aderen en de meesten van jullie zullen ook wel eens van seks hebben gehoord. Maar wanneer dit alles uitvergroot en anatomisch zichtbaar wordt gemaakt in een expositie, sta je er toch wel even van te kijken. Dit is het geval bij Body World in Rotterdam.

DE ERVARING

Zodra je de expositieruimte binnenloopt, weet je dat het een heel bijzondere ervaring wordt. Ik was blij dat de bange, zogenaamde kunstliefhebbers van de Artefactcommissie mij hun vuile werk op lieten knappen. Je wordt direct met de neus op de feiten gedrukt: beelden die hier staan, zijn echte mensen. Je wordt namelijk begroet door een skelet in een vitrinekast. Mensen wisselen een aantal vragende blikken uit, ‘zou deze dan ook echt zijn? Hij is zo wit.’ Maar als je het skelet goed bekijkt, dan zie je dat het wel echt moet zijn. Het geraamte dat daar staat is niet perfect, het heeft oneffenheden en ook 6

het gebit is niet meer compleet. De vragende blikken verdwijnen en er komt een ongemakkelijke stilte voor in de plaats. In de ruimte die volgt wordt die realiteit nog harder neergezet. In de expositie word je meegenomen door het leven van de mens; de expositie begint dan ook bij ‘ons’ echte begin: foetussen en baby’s. Als je net over het besef heen bent dat alle beelden om je heen ooit rondliepen als jij, zie je in de tweede kamer allemaal kleine lichaampjes op sterk water in vitrinekastjes. De overeenkomsten tussen deze baby’s en een Baby Born pop zijn opvallend, maar wat het meest opvalt is dat die kleine foetussen en baby’s al zulke ‘echte mensen’ zijn. Dat dit indruk maakt op alle aanwezigen in de donkere kamer is te merken aan de zware en drukkende stilte die er hangt. In de ruimtes die volgen staan her en der lichamen in verschillende posities verspreid. Er springt bijvoorbeeld een man over een hek, en er is een man wiens rechterhelft ruzie maakt met zijn linkerhelft over hun organen, die tussen hen in op tafel liggen. Vervolgens zie je een man die saxofoon speelt, terwijl een stel ver-

#12/2010 BEELDENDE KUNST

derop aan het turnen is. Tussen deze beelden staan vitrinekasten met daarin alle organen uit ons lichaam. Ze laten allereerst zien hoe deze organen er uit horen te zien, maar een groot deel van de expositie bestaat uit ‘zieke’ organen en botten: wat er met je lichaam en ingewanden gebeurd als je ziek bent. Bij sommigen komt dit door roken en bij andere door ziektes of overgewicht. De expositie eindigt waar het leven ook mee eindigt, de dood. Er liggen geen mensen opgebaard in die ruimte, maar op de muren staat beschreven hoe mensen hun laatste momenten beleven. Op een gegeven moment denk je er niet echt meer bij na dat je het afgelopen uur naar dode mensen hebt gekeken. Je wordt echter weer flink op de realiteit gewezen wanneer je er op een van de laatste muren achter komt hoe de lijken in deze expositie terecht zijn gekomen. De tekst eindigt er namelijk mee, ‘schrijf je in, join us’. Het geeft je weer het rare gevoel in je buik. En dat gevoel blijft nog lang nadat je de Wilhelminakade verlaten hebt hangen.

FEITEN

voornamelijk kunstzinnige werken met zijn lichamen, terwijl Von Hagens een overwegend educatieve tentoonstelling neer wil zetten. Wanneer je tussen de lichamen doorloopt krijg je dan ook zeer veel informatie over de anatomie van het menselijk lichaam. Hagens is in Nederland overigens niet geheel onbekend. Begin 2007 was hij op Talpa (Tien) te zien met het veelbesproken programma ‘Anatomie voor beginners’ waarin hij voor de camera mensen ontleedde.

De Body World exposities zijn al in ruim zestig steden wereldwijd te zien geweest en is sinds 23 september ook in de tentoonstellingsruimte Las Palmas te Rotterdam te zien. De man achter deze expositie is de Duitse anatoom Gunther von Hagens(1945). Hij heeft in 1977 een conservatietechniek ontwikkeld om biologische materialen een bijna onbeperkte houdbaarheid te geven. Deze techniek heet plastinatietechniek en bestaat uit een technisch en langdurig proces dat weken of zelfs maanden kan duren. Heel kort gezegd komt het er op neer dat de vloeistoffen en vetweefsels uit het lichaam worden vervangen door siliconenmonomeer. De lichamen die worden gebruikt voor deze expositie zijn van mensen die tijdens hun leven hebben besloten dat ze hun lichaam willen afstaan aan de wetenschap en educatieve doeleinden. In de volksmond wordt de tentoonstelling vaak vergeleken met het werk van Damien Hirst. Bij het zien van de expositie (of bij foto’s ervan), wordt het echter direct duidelijk dat dit niet het geval is. Hirst maakte

De vele stemmen die in ik de expositieruimte hoorde spreken, waren erg verschillend van mening. Het ging van afschuwelijk naar erg mooi en alles wat er tussen zat. Sommige mensen zaten geboeid te kijken en stelden elkaar vragen. Anderen liepen door om zo snel mogelijk bij de uitgang te komen. Voor sommigen was het confronterend; voor anderen was het verhelderend. Ikzelf was gefascineerd, zowel door het feit dat het allemaal lijken waren, als door het idee dat alles wat daar uitgestald stond in mijn lichaam zit. Dankzij biologielessen kende ik weliswaar alle organen en wist waar ze in mijn lichaam thuishoren, maar dit was the real deal, en dat was toch wel even wat anders . Wat mij fascineerde waren de details die in ons lichaam verwerkt zitten, zoals dat alleen al in mijn arm duizenden, miljoenen bloedvaatjes zitten, dat je voor het eerst in je leven echt kunt zien waarom je hersenen en ruggenmerg het centrale zenuwstelsel worden genoemd. We konden er niet goed over op houden toen we weer in de trein richting Groningen zaten.

MENINGEN

#12/2010 BEELDENDE KUNST

De tentoonstelling had ons aangegrepen en het duurde een tijd voordat wij het los konden laten. Ik studeer geen KCM, dus ik weet niet wat de juiste definitie van kunst is, maar voor mij is kunst een ‘productie’ die een gevoel of mening oproept. Het maakt niet uit wat dit gevoel is, het maakt niet bij iedereen dezelfde emoties los, maar of het nu geluk, boosheid, verdriet of verbazing is, iedereen voelt er iets bij. Wat dat betreft is Body Worlds zeker kunst te noemen. Bij mijzelf riep het fascinatie en respect op voor het menselijk lichaam. Andere mensen voelden boosheid en afschuw. Het feit dat het project zulke verschillende reacties oproept, geeft eigenlijk al aan dat het op een ethisch randje staat. Het ligt er maar net aan of je het menselijk lichaam interessant vindt, of dat je snel dingen vies en eng vindt en natuurlijk ook hoe je je die dag voelt. Gaat de expositie te ver? Body Worlds staat voor mij op de grens en wordt door verschillende factoren heen en weer geblazen. Zijn de dode mensen kunstwerken? Ik vraag het 8

me af, het is prachtig om naar te kijken en het roept wel een gevoel op, maar als ik aan kunst denk, denk ik toch aan andere dingen. In ieder geval is Body Worlds wat mij betreft het geld en de treinreis zeker weten waard. Het is misschien wat minder verstandig om dit als romantisch uitje met je vriend, vriendin of scharrel in de planning te zetten. Seks is van binnen uit gezien toch echt niet zo romantisch als je misschien had gehoopt. De zwarte longen (en ze zijn écht zwart) en de dichtgeslibde aderen zijn niet het beste date materiaal dat men zich kan voorstellen. Wat het echter wel is, is een zeer bijzondere ervaring die ik zeker niet had willen missen

Body Worlds is een expositie van Gunther von Hagens en is t/m 23 januari 2011 aan de Wilhelminakade in Rotterdam te zien. Prijs voor studenten: €14,-. Voor meer info, zie bodyworlds.com/nl/rotterdam. N.B. De lichamen op de foto’s kunnen ook van andere Body Worlds exposities zijn, bij gebrek aan een betere resolutie bij de Rotterdamse expositie.

#12/2010 COLUMN

HOEREN EN BLOEMEN door Eva Jongepier Veel Nederlanders zijn een paar weken terug fanatiek de straat opgegaan om mee te schreeuwen om cultuur. Zo ook in Groningen, waar de laatste maanden volop aan de weg wordt gewerkt wat betreft Dit Probleem. Denk bijvoorbeeld aan het Jonge Harten festival. Toch zijn we hier met z’n allen al langer mee bezig dan gedacht.

In Nederland wordt bezuinigd op cultuur. Vandaar de schreeuw. Tot die tijd werkt het importeren van cultuur ook prima als surrogaat. Zo is Zuid-Afrika een interessante nieuwkomer. Jack Parrow liet niet zo lang geleden zijn zuidelijke raps met Nederlands tintje horen in de Vera, en misschien heeft Die Antwoord wel alles wat wij zoeken. Toch denk ik dat het vooral een individuele hobby van Nederland is wat betreft het Zuid-Afrikaanse. Zoals laatst op de radio werd gezegd: Nederland verloor maar één interland dit jaar, en dat was niet zo’n onbelangrijke. Het feit dat wij ons dus nog altijd focussen op dat daar beneden is niet zo gek; want de vraag blijft: wáár is het toen misgegaan en kunnen we nog ergens een beetje verdiende eer vandaan peuteren? Het moment waar het volgens een paar onderzoekers, waaronder de NOS, mis is gegaan was toen bleek dat er bar weinig te neuken viel daar in het zuiden. Een slechte zaak, want volgens bovenstaande is voetbal een cocktail van adrenaline, testosteron en bier. Precies die dingen roepen seksuele lusten op bij mannen. Die Bavaria-jurkjes achter slot en grendel stoppen zou dus wel eens de slechtste beslissing ooit kunnen zijn geweest. Na het WK zoeken we naargeestig naar iets waarin wij de Nederlandse leeuw kunnen herkennen, zodat we die stempel alsnog kunnen drukken. Dat iets hebben we gevonden in de Zuid-Afrikaanse cultuur. Want, een land waar een soort van Nederlands wordt gesproken en we een soort van het toernooi der toernooien hebben gewonnen, dat is toch mooi? Dat hier net zo goed de Antillen genoemd hadden kunnen worden vergeten we even, want Joran is helemaal niet zo leuk. En het schijnt dat Afrikaantjes gewoon goed luisteren naar anderen. Dat graantje meepikken dus, om het leed uit Spanje te vergeten. Al met al heeft Nederland dat doel erg serieus genomen. Zo heeft Dick Maas slechts een aantal maanden na het WK zelfs Sinterklaas weten om te toveren in een nog engere man waardoor kinderen, die al nooit hebben geweten wie Iniesta is, alvast worden verteld dat vanaf nu niet Duitsland maar Spanje moet worden gehaat. Je weet wel, vanwege 2010. Het is zelfs zo ver gekomen dat niet ver van ons Groningen vandaan aangifte is gedaan tegen enkele bioscopen van de Luxor-keten, die de slechte sint opzettelijk hebben vertoond aan kinderen jonger dan 16 jaar, de minimale bezoekersleeftijd die Kijkwijzer aan de film heeft gegeven. Je kan klaarblijkelijk niet vroeg genoeg beginnen met vaderlandsliefde. De bioscopen uit onder andere Hoogeveen en Meppel gaan rustig door met cultuurschreeuwen en laten nog steeds jonge kinderen toe, mits ze worden begeleid door hun ouders. Ouders die ongetwijfeld met de handen in het haar naast de beertender zaten terwijl Pietje op zomerkamp was, en eindelijk weer eens handenwrijvend voor het grote scherm kunnen gaan zitten. Nederland-Spanje: 1-0.

Ook oud-wereldkampioen Italie is, net als Nederland, op zoek naar het verzachten van oud zeer en herstelde eer en probeert die te vinden door, trouw aan de huidige wereldkampioen, juist tegen te sputteren wat betreft Sint. De film heeft het land beledigd. Nederland kan zijn excuses maken door voor de bloemen te zorgen op de opening van het theaterseizoen, op 5 december. Bedankt voor die mooie bloemen, en neuken met een condoom is okee, olé olé. Dit laatste erkent de paus pas sinds kort, maar vast alleen zodat de Azurri dan misschien wél hadden kunnen scoren, hem erin hangen, die vuvuzela laten brullen, de kruising laten branden, dat doel hadden kunnen volblaffen, komen, komen, kómen zien en overwinnen in Zuid-Afrika. Hoe je het ook wilt zeggen, zelfs de paus schreeuwt om de Nederlandse cultuur. Want wij weten maar zijn vergeten: hoeren zijn goed. Wesley heeft dat toen al bewezen, de held avant la lettre die hij is. Terwijl wij luidkeels klaagden over de aanwezigheid van Yolanthe scoorde niemand zoveel als hij. Ik zal nooit meer iets zeggen over de ontbrekende voetbalkennis van bovenstaande dame. Klaarblijkelijk heeft ze toch balgevoel.

Alle gekheid op een stokje, er wordt dus wel degelijk geschreeuwd om de Nederlandse cultuur. Laten we daar zelf het voortouw in nemen en onze hoeren meenemen naar Brazilië, tenzij Wesley inderdaad alles deelt met zijn team, in 2014. Alles en iedereen in een Bavaria-jurkje. Dan is dat leed vast snel vergeten. Tot die tijd is er in ieder geval iets waar we onze trots uit kunnen halen: de slechtheiligman is een groot succes gebleken in de Nederlandse bioscopen. Amerigo zal met de staart tussen de benen teruggaan naar Madrid. De tussenstand Nederland-Spanje: 1-0

#12/2010 STRIP

Strip door Florens Kool

#12/2010 ADVERTENTIE

#12/2010 FILM

van een echte horrorfilm is geen sprake. In de zaal wordt vooral erg veel gelachen. Waarschijnlijk komt dit door de mix van dildo’s, Flodder en vele liters nep bloed, die vooral het mannelijke publiek van zijn stoel doet rollen. Het is duidelijk dat Maas als doel had een Sint te creëren waarvan je schrikt, maar die je niet nachtenlang doet wakker liggen. Wat dat betreft is de echte Sinterklaas vele malen enger, want wie heeft niet geleefd in de doodsangst meegenomen te worden in de zak naar Spanje? Al kun je tegenwoordig stellen dat het idee om ontvoerd te worden naar een land waar de zon vaak schijnt en de sangria rijkelijk vloeit, nou ook weer niet zo heel erg afschrikwekkend is.

SI N T E RK LAAS:

KINDERVRIEND OF STAATSVIJAND? door Kim Hidding Na weken van nationaal bekvechten, protesterende ouderorganisaties en woedende nep-Sinterklazen draait hij nu toch in de bioscoop. Sint, de komische horrorfilm van Dick Maas. Maar nu zelfs de Italianen boos zijn over de godslasterende film rijst toch de vraag: mag je Nederlands favoriete opa als een moordmachine afbeelden of is het hands off van Sinterklaas?

Wie kent ze niet. De grote verzameling Sinterklaas films, waarin de goedheiligman en zijn olijke zwarte hulpjes na veel problemen toch pakjes avond redden. Dick Maas was klaar met dit zoetsappige verhaal over de goedheiligman en vond het tijd worden voor een bloeddorstige variant van Sinterklaas. Uiteraard wel met de flauwe grappen die we van Maas gewend zijn.

De film heeft momenten waarop je de zaal ziet opschrikken, maar 12

Wel is het de vraag of de film niet gewoon één grote marketingstunt is. Het is namelijk de eerste keer dat er een bloeddorstige Sint tot leven wordt gewekt. Er was natuurlijk vergif op in te nemen dat een poster met een verminkte Sint, zo rond 5 december, gegarandeerd op verzet zou stuiten bij de ouders van goedgelovige dreumesen. En wat al niet te denken van de kerk? Momenteel komen zij toch al niet zo best in de media, en nu zien ze weer een “heilige” die het verkeerde pad op is gegaan. Het moge duidelijk zijn dat de film Sint veel stof heeft doen opwaaien. Niet zozeer door de met nepbloed doordrenkte film, maar vooral door een massale steun voor één van onze favoriete feestdagen. Moordlustige Sint of niet en illusie of niet, op 5 december gaat gewoon de schoen weer voor de open haard

#12/2010 TALENT

............... ANNE CAESAR

Mijn naam is Anne Caesar van Wieren. Ik heb gestudeerd aan de kunstacademie Constantijn Huygens te Kampen en de popacademie in Leeuwarden. Ik ben actief als kunstenaar, grafisch ontwerper en singer-songwriter bij LPG en werk op dit moment in de studio aan een eigen cd. Het werk dat ik maak en de technieken die ik gebruik lopen erg uiteen, van het traditioneel schilderen op doek tot geluidsinstallaties. Het creatieve proces van het maken van muziek en kunst zijn voor mij identiek. Ik merk ook dat deze twee beroepen zich steeds meer met elkaar gaan vermengen. Dit zie je ook terug in de manieren hoe ik mijn werk onder de aandacht breng. Ik gebruik bijvoorbeeld mijn autonoom werk voor grafische projecten (zoals deSpeech www.despeech.com) zodat het een groot publiek bereikt. En mijn muzikantschap gebruik ik weer in de kunstsector door geluidsinstallaties te maken

#12/2010 TALENT

120x70cm. Inkt op canvas. Werk gemaakt naar aanleiding van de financiële crisis. Gebaseerd op “Le radeau de la Méduse” (Het Vlot van de Medusa, 1818) van Théodore Géricault.

#12/2010 TALENT

Werktekening voor een geluidsinstallatie. Deze installatie bestond uit tien speakers die in een cirkel (met een diameter van tien meter) waren ingegraven in de bossen van Vlieland. Uit deze speakers was een muziekstuk van dertig minuten te horen dat was opgebouwd uit omgevingsgeluiden die op deze plek te horen waren (vogels, zee, geritsel etc.).

#12/2010 FOTOGRAFIE

MALICK SIDIBĂ&#x2030;, Mali, 1st prize Arts and Entertainment Singles. Fashion portfolio: Prints and the Revolution, Mali

P h o t o f act .

#12/2010 FOTOGRAFIE

KENT KLICH, Sweden, 1st prize General News Singles. Gaza photo album: Tuzzah, Gaza Strip, 3 March

WORLD PRESS PHOTO 2010 door Ted Oonk De hele maand november stond weer in het teken van World Press Photo Groningen. De internationale fotopers prijs die elk jaar toegekend wordt. De hoofdtentoonstelling was te zien in de A-kerk en daarnaast was er ook nog de Zilveren Camera (de Nederlandse fotopers prijs) tentoonstelling die te bewonderen was in het oude postkantoor. World Press Photo staat bekend om hun maatschappelijke betrokkenheid en strijd voor de persvrijheid. Echte persfotografie is dan ook wat we verwachten te zien, maar wat

is echte documentaire fotografie nou eigenlijk en kan je dat onderscheid nog wel zo duidelijk maken? Dit jaar was er een interessante verschuiving te zien die zich de laatste tijd vaker voordoet in de persfotografie, namelijk het autonome foto verhaal. Steeds vaker voelen fotografen de noodzaak om langere tijd aan een project te werken, in tegenstelling tot het reizen naar een (ramp)gebied om na een dag terug te keren met een berg fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. Het lijkt er dus op dat de World Press Photo meer documentair geĂŤngageerd wordt in plaats van persgericht. Een goede verschuiving? Wie weet! Er waren in ieder geval een aantal interessante projecten bij, die alleen het licht hadden gezien doordat de fotograaf zich lange tijd heeft vastgebeten in zijn onderwerp!

MALOU TIME FOR TALK

#12/2010 THEATER - INTERVIEW

MALOU door Fleur Elverding Ze speelde als Medea een vrouw die haar eigen kinderen doodde; een prostituee in Elf Minuten; de groteske Hartenkoningin in Alice in Wonderland en is daarnaast ook nog genomineerd voor haar rol als Annie in de tv-serie Annie M.G. Schmidt. We hebben het natuurlijk over Malou Gorter. Iedereen in Groningen die ook maar een beetje affiniteit met het theater heeft, heeft haar wel eens in een van de voorstellingen van het Noord Nederlands Toneel (NNT) gezien. Ik interview haar over het doel van het NNT, de werkwijze achter de schermen en over de rollen die heeft gespeeld. Wat is de kracht van het NNT? NNT is heel erg geëngageerd en we proberen dan ook werkelijk actuele verhalen uit Groningen, maar ook uit de wereld te gebruiken voor onze voorstellingen. Je zou het zelfs andersom kunnen zien: verhalen leren ons iets en laten ons het verwerken in een voorstelling. We proberen ons heel erg te wortelen in de maatschappij en vooral in Groningen. Ondanks het feit dat we een reizend gezelschap zijn, ligt ons hart echt in Groningen, waar we ook het stadsgezelschap zijn. We proberen dus verhalen te vertellen uit de Groningse gemeenschap en we doen dan ook zoveel mogelijk research voor onze verhalen in de stad zelf. Is het jullie doel om te choqueren? Nee, het is niet perse ons doel te choqueren. We hopen wel dat mensen verrast zijn en dat ze geraakt worden. Het is voor ons be-

langrijk dat het publiek tot nieuwe gedachten komt en geïnspireerd raakt. Ko van den Bosch (lees: schrijver/regisseur van het NNT) is een echte kunstenaar, waardoor hij wellicht andere middelen in zijn voorstellingen verwerkt, zoals de poëtische, doch komische teksten of decors, die voor het grote publiek vrij onbekend zijn. Maar we gaan niet uit van de gedachte echt te choqueren; wel hopen we dat mensen uiteindelijk een nieuw licht op een bepaald onderwerp kunnen schijnen, waardoor dit misschien als grensverleggend gezien kan worden. Ik zou het NNT zelf dan ook niet echt als experimenteel theatergezelschap zien, maar dat moeten anderen maar bepalen. Hoe is de relatie tussen de schrijver en de acteurs? Is er sprake van een schrijfproces waarbij de schrijver ‘afgezonderd’ zijn stuk schrijft of wordt het mettertijd aangepast? Allereerst gaat Ko van den Bosch zelf schrijven, afgezonderd. Dit is het eerste stadium en daarin bewerkt hij de stukken (lees: NNT maakt veelal bewerkingen van (vooral) klassieke stukken, om ze vervolgens actueel te maken). Op een gegeven moment laat hij het ons lezen, waarna we gaan kijken wat we precies willen en dan worden er ook weer veel aspecten herschreven. Bij Alice was dit bijvoorbeeld een constant veranderend proces en is er op het laatste moment nog een hele scene verplaatst. Dit is dus wel echt een proces dat we samen doen. We proberen dan heel veel dingen uit en zien mettertijd wat wel en wat niet nodig is. In jullie stukken zitten vaak veel verwijzingen en symboliek. Worden deze altijd direct door de acteus

begrepen of wordt het echt door de acteurs uitgelegd? Als acteur begin je eerst alles gewoon zelf te lezen. Op een gegeven moment ga je inderdaad ‘uitleg’ vragen bij de schrijver: wat bedoel je hier nu mee? Wat betekent dit eigenlijk? Dit proces heet ‘close reading’. Dit is noodzakelijk, omdat je precies moet snappen wat je als acteur/actrice zegt. Je moet geloven in wat jezelf zegt en dus precies begrijpen hoe alles in elkaar steekt, anders vind je geen waarheid in je stuk.

Hoelang duurt het proces van schrijven tot voorstelling? Neem het voorbeeld van onze aankomende voorstelling Teiresias, dat gaat over een blinde ziener. Eerst gaat Ola (lees: Ola Mafaalani, de artistiek leider van het NNT) allerlei research doen over het onderwerp. Ze gaat dan op zoek naar de verhalen van (in dit geval) blinde mensen in Groningen en luistert naar hun verhalen en ervaringen. Vervolgens worden de bevindingen van Ola doorgegeven aan Ko, waarna hij er met haar over praat, maar ook met André (lees: André Joosten, de vaste vormgever van het NNT) en met ons; daarna begint hij met schrijven. Dit is ongeveer rond januari. De repetities beginnen dan in januari, wat een proces is van ongeveer acht weken, waarna de première in maart is. Ik wil wel benadrukken dat het een proces is waar we heel veel samen doen. Alsof je samen een soort werkstuk maakt. Iedereen heeft dus veel inbreng, wat niet bij ieder gezelschap zo is. Het is echt mogelijk om eigen ideeën naar voren te brengen en dan kom je samen tot een eindproduct. 19

#12/2010 THEATER - INTERVIEW

Is er een reden dat jullie zoveel oude stukken bewerken? We bewerken voornamelijk klassieke stukken, omdat die een heel helder thema naar voren dragen, hier kunnen we vervolgens mee werken. Ook is de herkenbaarheid bij klassiekers groot: (bijna) iedereen kent het verhaal van Medea. Je kunt gebruik maken van deze herkenbaarheid en er vervolgens het verhaal naar de actualiteit van Groningen toehalen en hier prachtige dingen mee doen. Heb je een voorkeur? Het is per geval anders, ik heb niet echt een voorkeur of het nu een nieuw of een bewerkt stuk is. Wel heb ik echt een voorkeur voor Ko van den Bosch, omdat hij heel poëtisch en heel grappig tegelijker-tijd is. Je kunt heel veel gevoel in zijn teksten kwijt, door dat poëtische aspect, waarmee je mensen en ook jezelf echt kunt emotioneren, maar aan de andere kant ook mensen raken omdat er hele goede grappen inzitten.

Worden er wel eens door acteurs dingen geweigerd omdat ze te ver gaan, zoals naakt gaan of iets dergelijks? Nee, niet zover ik het weet. Het is ook niet zo dat de regisseur allemaal dingen van je eist. Je probeert samen verschillende dingen uit; wat het beste werkt voor beide partijen wordt ook daadwerkelijk doorgezet. Dit soort dingen worden samen besproken. Wat is jouw meest extreme rol? Toch wel Medea, omdat dit zo’n emotionele rol was; iemand op te voeren die haar eigen kinderen doodt. Dit resulteerde soms dan ook in een stortvloed aan emoties tijdens de repetities. Ik heb zelf ook kinderen, waardoor de emoties af en toe erg heftig waren. Maar wanneer de repetitieperiode voorbij is, heb je dit niet meer. Als je de voorstelling uiteindelijk voor het publiek speelt heb je namelijk alles overdacht en overkomt het je niet meer. Je weet dan meer wat je moet verwachten.

Hoe identificeer je je met een personage? (na een lange stilte) Je begint bij de tekst, dat is je uitgangspunt, dat zijn de woorden van het mens dat je gaat spelen. Ik ben een vrij intuïtieve speler, dus ik gooi me erin en dan zie ik het wel. Je probeert heel veel verschillende dingen uit, waar ook de 20

regisseur wederom een grote rol in speelt, die is erg behulpzaam. Wanneer je begint met repeteren ‘dans’ je heel vaak om de kern heen, tot je uiteindelijk na veel dingen te hebben uitgeprobeerd de kern van het personage probeert te bereiken. Van te voren lees ik me wel in, alhoewel dit geen vast proces is, maar dat moet vanzelf gaan. In het geval van Medea las ik ineens overal in de krant over kinderdoding. Niet dat er in die tijd sprake was van een grotere mate van aanwezigheid, maar omdat het je opvalt doordat je er zo intensief mee bezig bent. Dit moet dan ook echt vanzelf gaan. Zo gaat het eigenlijk met de hele identificatie van het personage: je moet erin rollen. Want je moet in jezelf geloven, in ieder woord dat je zegt.

Heb je een favoriete rol? Alle rollen vind ik wel leuk. Dit moet ook wel, want als je niet van een rol houdt is dit heel vervelend. Ik benader een rol dan ook heel erg vanuit mezelf: ik zoek iets in het personage dat ik van mezelf herken. In die zin trek ik het heel erg naar me toe. Ik heb zowel hele emotionele rollen moeten spelen, zoals Medea, maar ook wat groteskere rollen, zoals de Hartenkoningin in Alice in Wonderland. Zo’n groteske rol vind ik ook heerlijk om te spelen, misschien wel net iets leuker dan iets aangrijpends en intens. Maar aan de andere kant is die intensiteit juist ook wel weer heel mooi. Je gaat er toch van houden. Veranderen de rollen jouw leven? Niet echt mijn leven, maar wel mijn kijk op bepaalde dingen. Dus eigenlijk toch wel een beetje mijn leven. We willen natuurlijk het publiek tot nieuwe inzichten laten komen, maar dat willen we ook bij onszelf bereiken. Als je bijvoorbeeld weer naar Medea kijkt: toen ik aan vrouwen dacht die hun kinderen doden, dacht ik aan gruwelijke mensen die opgesloten moeten worden. Als je je er echter in verdiept kom je erachter dat er heel veel andere problemen aan de orde zijn en dan blijkt het allemaal veel ingewikkelder dan het in eerste instantie lijkt. Door hier begrip voor op te brengen kun je mensen beter helpen en dat merk ik zelf ook heel erg. Ik lees de krant nu heel anders

#12/2010 BESTUUR

We zijn erg trots dat de eerste IK Artefact nu voor jullie ligt. De commissie heeft hard gewerkt om hem af te krijgen, en we zijn heel erg blij met het resultaat. Niet alleen de Artefact commissie is druk bezig maar er zijn meer commissies van start gegaan. De boekencommissie, feestcommissie, de congrescommissie en de excursiecommissie zijn ook weer van start. De eerste activiteiten zijn alweer geweest en waren een daverend succes. Maar er staan nog een hoop mooie activiteiten te wachten. De cultuursector staat op het moment zwaar onder druk. Dus wordt er gezocht naar nieuwe mogelijkheden om te overleven. Maar wat zijn deze mogelijkheden en hoe ver moet de cultuursector meegaan in de nieuwe eisen en zich aanpassen? En hoe ver kan kunst in zijn totaliteit gaan? Moet kunst vermaken of moet kunst choqueren? Dit zijn de vraagstukken die bij KCM aan bod komen en waar deze Artefact over gaat. We hopen dan ook dat jullie deze artikelen met plezier lezen en daarna vol spanning zullen uitkijken naar de volgende Artefact.

Wil je in de tussentijd veel leuke activiteiten beleven kijk dan op www.studieverenigingik.nl of schrijf de volgende data in je agenda. 5 JANUARI, MUSEUMSALON 5 JANUARI, IK-BORREL 7, 8, 9 FEBRUARI, CARRIĂ&#x2C6;REWEEK 9 FEBRUARI, IK-BORREL 15 FEBRUARI, COMMISSIEBEKENDMAKINGSAVOND 21 FEBRUARI, COMMISSIETRAININGEN 24 FEBRUARI, THEMAFEEST 2 MAART, IK-BORREL 8 MAART, COMMISSIEAVOND + UITJE

En natuurlijk zijn jullie altijd van harte welkom op de inloopuren van maandag tot en met donderdag van 15.00-17.00 op de IK -kamer (OBS 34 kamer 229). Een fijne vakantie en tot 5 januari op de borrel!

HET BESTUUR 2010-2011 JACOBIEN, JACOB, THOM, MALON & ALISSA

. 21

De dood in een narrenpak Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet zou mogen. Toch wordt het veel gedaan door Roxanne Schreiber

Doodgaan en begraven worden... Vervelende bezigheden maar onontkoombaar, zoals dichter Jan Eijkelboom het in de bovenstaande regels verwoordt. Toch is de naderende dood niet voor iedereen iets onwenselijks (en dan hebben we het niet over mensen met een doodswens). Zo meende de onlangs overleden schrijver Harry Mulisch: “Nu hoef ik alleen nog maar dood te gaan en het feest kan beginnen.” Misschien verwees hij hiermee naar zijn idee dat men als men sterft niet daadwerkelijk heengaat, maar eindeloze flitsmomenten van zijn eigen leven aan zich voorbij ziet trekken. Of hij troostte zich met het idee dat er, aangezien er meerdere big bangs geweest kunnen zijn, de mogelijkheid bestaat dat er een tweede wereld met een tweede Mulisch zou kunnen ontstaan. Maar deze uitspraak kan ook verwijzen naar de begrafenis zelf, die een immens (media)spektakel was, door honderden bijgewoond en door duizenden gevolgd. De begrafenis als mediaspektakel is geen onbekend fenomeen. Als staatshoofden overlijden wordt dit publiekelijk gevolgd, maar sinds een aantal jaar geldt diezelfde aandacht ook voor politici zoals Pim Fortuyn, zangers zoals André Hazes en Michael Jackson en schrijvers zoals Mulisch. Dit hangt uiteraard samen met de toegenomen medialiteit die mensen 22

#12/2010 LITERATUUR

over de hele wereld verbindt en de plaats van beroemde mensen in de maatschappij, waardoor het verlies van de persoon iets publiekelijks wordt. Maar het bewijst ook dat een begrafenis niet alleen droevig hoeft te zijn, maar ook een spektakel, een middel om voor de laatste keer indruk te maken. Inmiddels is het weer iets is wat in ons midden mag plaatsvinden in plaats van dat het weggestopt wordt, het mag gezíén worden. De ontkenning en het wegstoppen van de dood is vanaf begin jaren tachtig steeds meer gaan verworden tot erkenning, men is het onderwerp openlijk gaan bespreken en zo is de dood uit de taboesfeer gehaald. Inmiddels voldoen algemene rituelen niet meer, er is behoefte aan een uitvaart die past bij het individu en diens unieke wezen. “De uitvaart is voor velen de laatse expressie van de eigen persoonlijkheid.” Deze verandering in mentaliteit tegenover de dood biedt ruimte voor creativiteit. Een voorbeeld van de persoonlijke uitvaart is de begrafenis van Manfred Langer, eigenaar van de nachtclub iT in Amsterdam in 1995. Glitter en kitsch kenmerkten zijn levenstijl en dit kwam ook in de uitvaart naar voren: de lijkwagen was roze, dansers vergezelden de enorme stoet mensen en er werd door nabestaanden wodka gedronken en gedoneerd. Kunstenaar Peter Giele werd in leren broek met een breekijzer op zijn ontblote bovenlijf (hij sloopte graag) in een open kist door de grachten van Amsterdam naar zijn laatste rustplek gebracht, voorafgegaan door een boot met vuurspuwende kanonnen. Velen hebben sindsdien deze voorbeelden van een persoonlijke begrafenis gevolgd, zij het vaak op iets minder excentriek wijze,

door bijvoorbeeld een bijzondere locatie te kiezen, videoboodschappen te maken of zich in plaats van in de statige koets te laten vervoeren in een bakfiets. Uitvaartondernemingen zijn op deze ontwikkelingen in gaan spelen, het woord ‘persoonlijk’ is een kernwoord van hun reclame geworden en een middel om aan te sporen alvast over de uitvaart na te gaan denken. Ook kunstenaars benutten hun creativiteit om aan de individuele wensen tegemoet te kunnen komen: er valt genoeg te kiezen uit de enorme hoeveelheid kunstige urnen, gedenkstenen, kisten en voorwerpen om as in te bewaren, maar deze objecten kunnen ook in overleg met de klant ontworpen worden. Opvallend zijn de buitenissige kisten van kunstenaar Pim Felsen, die een andere lighouding bieden dan een gewone kist -namelijk op de zij- en tevens als bijzondere kast in de woonkamer kunnen fungeren tot het zover is. De dood heeft op deze manier zelfs weer een plek in huis veroverd. De begrafenis als een feest, als iets luchtigs, als iets wat soms van tevoren strak geregisseerd wordt... de drang de controle te hebben lijkt hier toch in alles door te sijpelen en verwijst daarmee weer naar de wens de dood, het onwenselijke einde des levens, te beheersen. Zoals Gerrit Komrij het verwoordde: “Het leven zou wel zonder de dood willen, maar de dood kan niet zonder het leven. De dood wil hetzelfde als wij. We concurreren met de dood. Daarom valt het ons zwaar het leven als futiel te ervaren. En liggen we overhoop met de dood. We trekken het een narrenpak aan, we ontvlezen hem, we laten hem dansen, we dansen zelf op zijn fluitmuziek.”

#12/2010 MUZIEK - INTERVIEW

D J PROMO

Noten 1 - Jan Eijkelboom, “Rafels,” in Lange leve de dood. Een bloemlezing in honderd en enige gedichten. Geredigeerd door Gerrit Komrij, 37 (Amsterdam: De bezige bij) 2003, 37

TIME FOR TALK door Florens Kool DJ Promo (echte naam: Sebastian Hoff) kwam in aanraking, als DJ, met de hardcore sound toen dance nog niet zo gefragmenteerd was (begin jaren ’90). In 1995 begon hij naast het draaien ook te produceren, hierdoor kwam hij in 1996 onder contract te staan bij ID&T. In de zomer van 2000 startte Promo z’n eigen label Third Movement, dit label heeft inmiddels 20 artiesten uitgebracht. Toen hij in 2008 en 2009 mocht draaien op Lowlands kwam hij in contact met rappers zoals: The Opposites (TopNotch). Waarna een samenwerking tussen Promo en artiesten van de Top Notch stal niet kon uitblijven. Toen in het voorjaar van 2009 bleek dat Top Notch al langer iets met hardcore wilde doen was de link met Promo snel gelegd. Van Hiphop verzamelaar tot Hardcore artiest, om vervolgens weer terug te komen bij Hiphop. DJ Promo bewijst dat men stijlen mag vermengen en overschrijdt daarmee de grenzen van de alledaagse populaire muziek.

2 - “Mulisch: ‘tot het laatst in hier en nu’,” nos.nl, 06-11-2010, http:// www.nos.nl/artikel/196346-harrymulisch-vandaag-herdacht-enbegraven.html (geraadpleegd op 19-11-2010) 3 - Jasper Enklaar, Onder de groene zoden. De persoonlijke uitvaart. Nieuwe rituelen in rouwen, begraven en cremeren, (Zutphen: Alpha) 1995, 13 4 - Ibid., 20 5 - Ibid.

Wat was de eerste plaat die je ooit hebt aangeschaft en welke is voor jou momenteel het dierbaarst? Mijn eerste echte vinyl was een singeltje dat ik kocht toen ik een jaar of zes, zeven was. De eerste vinyls die ik kocht als dj waren “Instruments of darkness”, The Prodigy remix van Art of noise en “Everybody in the place”, eveneens van The Prodigy. In die tijd hield ik me bezig met pop en hiphop vinyls. Dingen zoals Prince, Duran Duran en Beastie boys. Ik heb vele dierbare vinyls, dus het is erg moeilijk om er één te noemen. Platen als “Tones energy”, van Phantasm, “Grab the beat”, van Tronikhouse, en de eerder genoemde Art of noise remix vallen daar onder.

6 - Anja Krabben, “Aanstootgeven of indrukwekkend? De begrafenis van Peter Giele,” Uitvaart.nl, Http:// www.uitvaart.nl/page_272.html (geraadpleegd op 18-11-2010) 7 - Jasper Enklaar, Onder de groene zoden. De persoonlijke uitvaart. Nieuwe rituelen in rouwen, begraven en cremeren, (Zutphen: Alpha) 1995, 21

E T N I

EW I V R

Je bent begonnen als een Hiphop verzamelaar (vinyl platen), vanwaar de switch naar Hardcore? De overgang van hiphop naar house kwam vrij geleidelijk. Artiesten als De la Soul, Fast Eddie en Tyree Cooper kwamen met hiphouse en zorgden voor een geleidelijke overgang. Ik heb echter mijn hele leven gewoon hiphop platen gekocht hoor, maar dan meer als hobby. De hardere sound in de rave en early hardcore trok me zeer, dat is niet echt een keuze geweest. Blijkbaar lag dat harde me wel, haha… Wat was de reden waarom je nu weer terug bent gegaan naar Hiphop? Mijn uitstapje op TopNotch was geen definitieve switch, maar meer een hobby project. Ik kreeg de kans om met zeer interessante artiesten samen te werken en daarnaast eens mijn

23 23

#12/2010 MUZIEK - INTERVIEW

muziek aan een ander publiek te laten horen, maar mijn hart ligt echter nog gewoon bij hardcore muziek. Ik heb veel geleerd van het project en die dingen kan ik weer gebruiken voor mijn hardcore producties. Hoe heb je het voor elkaar gekregen, nadat je een sterke fanbasis aan fans hebt opgebouwd in de Hardcore scene, weer terug te keren in het Hiphop genre, en heb je hier veel kritiek over ge-kregen vanuit de Hardcore scene? Het is niet zo zeer een kwestie van iets voor elkaar krijgen, maar meer iets durven denk ik. Je kiest als artiest zelf je eigen weg en neemt de beslissingen. De keuze was bewust overwogen en ik ging er vanuit dat mijn hardcore fans me het wel zouden gunnen dat ik eens iets voor mijzelf deed. Dat bleek achteraf ook het geval. En ja, er hadden minder positieve reacties uit de hardcore scene kunnen komen, maar dat viel achteraf gezien eigenlijk mee. De meeste mensen weten niet in welk hokje ze het moeten plaatsen en vinden het waarschijnlijk maar een slappe hap vergeleken met mijn hardcore werk. Daar kan ik volledig inkomen. Wat was de reden om met TopNotch in zee te gaan, en de plaat Stijlloos niet uit te brengen op je eigen label: The Third Movement? Ik wilde eens een andere weg bewandelen qua distributie en promotie. Na 10 jaar alles voor je eigen label te hebben gedaan, werd het weer eens een uitdaging om iets voor een ander te doen. De enorme Pr-machine en contacten van TopNotch waren de drijfveer om met hen samen te werken. Daarnaast is TopNotcheen gerenommeerd label, dus het is goed als artiest om daarop te releasen. Ik heb ook gemerkt dat men meteen de moeilijke “is het wel hardcore” meetlat legt naast de andere dingen die we op TTM uitbrengen, en aangezien “Stijlloos” nogal weinig met hardcore te maken heeft, koos ik ervoor om het ergens anders uit te brengen. Het album is ook speciaal gemaakt voor TopNotch. Het was er nooit gekomen als ik dat voor TTM had willen doen.

Je hebt inmiddels een flinke naam voor jezelf gemaakt als Hardcore DJ. Maakt dat het moeilijker om hetzelfde te doen binnen het Hiphop genre? Het tegendeel bleek waar. Overal waar ik kwam voor de TopNotch promotie (interviews etc.) werd direct de link gelegd met mijn hardcore status. Zonder die 15 jaar hardcore op mijn cv had zowel TopNotch als Mojo geen interesse gehad, denk ik. Al die jaren keihard werken heeft veel deuren voor me geopend.

Ook al lijkt deze omslag in eerste instantie zeer radicaal, je hebt successen behaalt bij beide muziekvormen. Hoe denk jij dat het mogelijk is om bij beide muziekvormen die zo wezenlijk van elkaar verschillen succes te behalen? Uit de enorme aandacht voor “Stijlloos” is gebleken dat het prima kan. Ik denk niet eens dat mijn hardcore fans precies weten wat ik nou aan het doen ben met die hiphop en dat interesseert ze ook weinig denk ik. Zij zijn tenslotte met hardcore muziek bezig. Ik verwacht ook echt niet dat ik net zo succesvol kan worden in de hiphop/pop als met de hardcore. Wat zou jij als de mijlpaal in jouw carrière beschrijven? Mijn optredens op Lowlands twee jaar geleden waren echt super omdat ik 24

gewoon zonder concessies te doen de hele tent plat kreeg. Keiharde hardcore op Lowlands, dat is toch wel een mijlpaal te noemen. Vorig jaar hebben we de Bravo mogen doen met het hiphop project. Dat was toch ook een enorme overwinning. Mensen een uur los laten gaan op muziek die ze nog nooit gehoord hadden. Dan weet je dat je wat goeds in handen hebt.

Aangezien jij al een aantal grote successen behaald hebt binnen jouw kader, zijn er nog andere doelstellingen/ambities waaraan jij nog zou willen voldoen? Er komen elke keer weer doelen en uitdagingen op mijn pad, dat is het gene dat mij bezig houdt. Nu is prioriteit één om weer vette nieuwe tracks te maken op het gebied van hardcore. Inmiddels schiet dat al weer erg op, en binnenkort komen de eerste nieuwe beats uit. Een ambitie die ik nog wel heb, is om muziek te produceren voor films of games. Het lijkt me echt erg cool om muziek bij beelden te maken. In hoeverre verschilt het maken van tracks tussen deze twee stijlen? Op welke aspecten binnen de muziekstijl leg je het accent? Bij de hardcore zoek je toch elke keer weer naar wat nieuws en moet je heel erg vasthouden aan het rechttoe-rechtaan patroon, anders draaien je collega’s het meteen niet meer, maar voor het TopNotch project kon ik dat allemaal vergeten en gewoon lekker muziek maken. Als ik hardcore maak ben ik alleen maar bezig met een track vol te laten klinken, terwijl je voor pop/ hiphop juist ruimte moet overlaten voor vocalisten of instrumenten. In hoeverre heeft je ervaring met het maken van Hiphop tracks invloed

#12/2010 MUZIEK - INTERVIEW

gehad op de wijze hoe jij je Hardcore nummers componeerde en vice versa? Ik ben begonnen met het hiphop project vanuit het oogpunt zoals ik normaal hardcore produceer. Dat klonk wel leuk, maar was niet te volgen voor vocalisten. Te druk en teveel muziek. Het moest dus simpel, effectief en rustig aan. Met datzelfde idee maak ik nu weer hardcore tracks. Als ik terug luister naar de Files dan is het echt allemaal erg eenvoudig, maar klonk het erg vet. Met die gedachte maak ik nu weer hardcore tracks. Zijn er naast Hiphop en Hardcore nog andere muziekstijlen die een invloed hebben op je werk? Bijna alle dancestijlen hebben me wel beïnvloed. Voornamelijk drum and bass (en dan vooral de oude UK breakbeat/rave sound), techno en trance hebben wel een impact gehad, denk ik als ik nu terugluister. Daarnaast luister ik graag naar filmmuziek.

Is het moeilijk om in je leven een onderscheid te maken tussen de labelbaas (The Third Movement): Sebastian Hoff en de artiest: DJ Promo? Dat kan soms behoorlijk lastig zijn. Zoals het verdwijnen van vinyl bijvoorbeeld. Dat is al lastig om uit te gaan leggen aan je artiesten, maar dat houdt dus ook in dat ik geen vinyls meer kan releasen. Dan is het gevoel vaak wel dubbel. Maar aan de andere kant denk ik dat ik mijn artiesten beter kan begeleiden doordat ik zaken ook uit een artistiek oogpunt kan zien.

Dat lijkt me beter werken dan een stoffige labelbaas die alleen maar aan de centen denkt. Het verschil tussen Sebastian en Promo is niet zo groot. Misschien dat ik als Promo wat meer geduld heb, want het kan best lastig zijn om een conversatie te houden met iemand die een beetje van het pad is hahaha... Heb jij nog een motto/levensles voor personen die een carrière zoeken in de muziekindustrie? Ja, keihard ervoor werken. Eerst doen en dan praten is mijn advies. Als je tracks hebt om te laten horen dan zal er bij een label ten minste interesse zijn om te gaan luisteren. Ik krijg wel eens mails van “kunnen we langs komen om te praten?” Nee, laat eerst maar horen wat je in je mars hebt. Uiteindelijk draait alles om de muziek, dus zorg dat je dat voor elkaar hebt

. ....................................................

#12/2010 MUZIEK - RECENSIE

met Pickup Truck als krachtige afsluitings ballad hebben de Kings toch weer een respectievelijk sterk album neergezet. Het is alleen wachten op het oude rock ’n roll geluid van de eerste platen uitgesteld tot album nummer zeven of acht.

Kings of Leon – Come Around Sundown Label: Sony/RCA/Columbia Release: 18 okt 2010 De hype rond de drie broers en één neef Followill barstte pas echt uit met de komst van hun vierde plaat “Only By The Night” in 2008. Met drie grammy’s op zak (Best Record of the Year, Best Rock Performance en Best Rock Song voor Use Somebody) gingen de vier Amerikanen naar New York om daar alweer hun vijfde album op te nemen. Gek genoeg kondigden ze aan dat ze weer terug naar hun zuidelijke roots zouden gaan, wat veel fans interpreteerden als een terugkeer naar de rauwe sound van de eerste twee platen, “Youth and Young Manhood” en “Aha Shake Heartbreak”. Dit is echter niet gebeurt en ook op “Come Around Sundown” wordt men weer overrompeld met het bekende ‘stadium’ geluid (lees: gitaren met veel ‘reverb’) van plaat nummer drie en vier. Er zit nog minder vaart in de nummers en het rauwe schreeuwen van leadzanger Caleb is ingeruild voor een wat meer heldere zang, voor zover dat mogelijk was. Luidt dit dan de ondergang van Kings of Leon in? Dat zeker niet. Hoewel het niet echt de gehoopte ontwikkeling was in de muzikale stijl van de band, is het toch weer vernieuwend. Het teruggrijpen naar hun zuidelijke roots is hier en daar toch gelukt met het bluesachtige Mary en countrynummer Back Down South. Ook op de eerste de potentiele singel Radioactive zijn er gospel koren op de achtergrond te horen, iets waar ze mee op zijn gegroeid als kinderen van pastoor Leon Followill, in Mt. Julliet, Tennessee. De snelheid komt nog even terug met No Money, en 26

....................

The Tallest Man On Earth – Sometimes the Blues Is Just a Passing Bird EP Label: Dead Oceans/ Konkurrent Release: 7 sep 2010 De Zweedse Kristian Matsson brengt al sinds 2006 geregeld melancholische platen uit onder de naam The Tallest Man On Earth. Met “Shallow Grave” (2008) en “The Wild Hunt” (2010) heeft hij al een redelijk grote reputatie onder ‘kenners’ weten te vergaren. Hij krijgt echter steeds meer erkenning van breder publiek, want de Vera (Oosterstraat) was 12 november nog helemaal uitverkocht toen hij langs kwam. Op zijn laatste EP, “Sometimes the Blues Is Just a Passing Bird”, laat hij ook nog eens zien dat hij zichzelf blijft vernieuwen. Waar hij zich in zijn albums eerst vooral concentreerde op zijn snelle vingerwerk op de akoestische gitaar en zijn Bob Dylan achtige zang, brengt hij nu wat meer lagen in zijn nummers door ook met elektrische gitaren zoals in The Dreamer en piano (Like The Wheel) te werken. Zijn liedjes zijn betoverend en roepen een nostalgisch beeld op bij wie er naar luistert. Op deze EP laat hij in vijf nummers zien waarom men zegt: “Dear soul of Bob Dylan, how did you end up in this boy’s body?”. En dat terwijl de goede oude Bob nog niet eens dood is.

#12/2010 MUZIEK - RECENSIE

Jamiroquai – Rock Dust Light Star Label: Universal/Mercury Release: 01 nov 2010

Solomon Burke & De Dijk – Hold On Tight Label: The One/Universal – Release: 01 okt 2010 Het is zeker niemand ontgaan dat de zelf gekroonde “koning van rock en soul”, Solomon Burke, de release van deze plaat nog net wel kon meemaken, maar de Nederlandse promo tour niet door kon gaan vanwege zijn overlijden op Schiphol 10 oktober 2010. “Hold On Tight” is het resultaat van het samenwerkingsproject tussen deze koning en De Dijk, opgericht in 1981 (!) en die (pas) in 2009 de Popprijs op Noorderslag in ontvangst mocht nemen voor hun verdiensten van het afgelopen jaar. Burke is hier de leadzanger in plaats van Huub van der Lubbe en zingt naar het Engels vertaalde hitjes van De Dijk. Ondanks dat merkbaar is dat Burke niet helemaal bekend is met alle liedjes, mede doordat hij als doorgewinterde soulzanger grote delen staat te improviseren, comprimeert De Dijk alle strakheid door wel goed gerepeteerd in de studio aan te komen. Langzame ballads zoals My Rose Saved From The Street en de titeltrack Hold On Tight worden afgewisseld met rockende blues nummers zoals de singel What A Woman, een samenwerking met Jools Holland en het gospelachtige I Gotta Be With You. De Dijk komt, met koperblazers en geweldige solo’s, als een ware begeleidingsband uitstekend uit de verf. Van der Lubbe antwoordde dan ook terecht op de vraag van Matthijs van Nieuwkerk (DWDD) over het ontstaan van deze chemie tussen Burke en De Dijk, dat het één groot muzikaal genot is, samengebracht in een twaalf nummers lange plaat.

Moke – Moke + Metropole Orkest Label: PIAS Release: 15 okt 2010 De vanaf 2006 bekende Moke, beroemd van Last Chance, afkomstig van hun debuut “Shorland” (2007) en Switch van “The Long & Dangerous Sea” (2009) en meerdere optredens bij De Wereld Draait Door, heeft voor 2010 een nieuw project op sleeptouw genomen. Samen met het Metropole Orkest, bekend van samenwerkingen met o.a. Acda en de Munnik, Trijntje Oosterhuis en Elvis Costello, bracht Moke een nieuwe sensatie mee naar hun optredens. De vraag was nog even wanneer ze de cd uit zouden brengen (ze hadden ook kunnen wachten tot hun optreden in HMH) maar in oktober kwam hij dan toch al uit. Op de plaat staat de PinkPop registratie en op de bonus DVD staan ook nog de live akoestische sessies en backstage materiaal. De Amsterdamse band presenteert hun indie rock nummers met het Metropole Orkest onder begeleiding van niet de vaste dirigent Vince Mendoza, maar de gastdirigent Jules Buckley. Net als de albumhoes, dit keer zonder Anton Corbijn, zijn ook de nummers zeer stijlvol. Het openingsnummer, Survive, een Bowiecover, begint al zeer ambitieus wat verderop op de plaat leidt tot een climax met hun eigen Emigration Song. Ondanks het orkest klinkt het totaal niet klassiek, mede door gitarist Phil Tilli. Toch komen de strijkers echt tot hun recht als Moke nummers wanneer Last Chance en This Time inzet. Maar naast dat klinkt het toch gewoon weer als Moke, met een iets dikker jasje voor tegen de winterkou. Kijken of ze in de zomer zonder orkest een nieuwe sterke plaat neer kunnen zetten.

“Rock Dust Light Star” is alweer het achtste album van de in 1992 opgerichte Jamiroquai. Sinds hun vierde album, “Synkronized” uit 1999, staat deze electro-acid-jazzfunk-band al boven aan de hit parades. Met nummers als Visual Insanity, Seven Days In Sunny June en Cosmic Girl worden ze hedendaags nog steeds gedraaid in alle clubs over de hele wereld. De eerste singel van “Rock Dust Light Star”, White Knuckle Ride, die voor de plaat al uit kwam werd door vele critici zeer hoog geprezen met kreten als “funk is back!”. En de funk is ook terug! Waar de titeltrack en het eerste nummer Rock Dust Light Star het nog rustig aan doen, knallen de rest van de nummers er goed in. Ook tekstueel gezien, want in Smoke and Mirrors zingt Jay Kay nog over “The Good, The Bad and The Ugly”, dus opgeleid in de kunsten zijn ze ook nog! In Hurting komt er een Lenny Kravitz gitaar riffje naar voren, voordat het tempo er even uit gaat in Blue Skies, wat voor een ‘Jamiroquai-ballad’ door moet gaan. Het ‘acid funk’ gedeelte komt helemaal terug in het snelle She’s A Fast Persuader, wat overigens verdacht veel lijkt op Seven Days In Sunny June. Het album sluit af met Hey Floyd, wat in het begin erg doet denken aan Simon & Garfunkel’s hitje Frank Loyd Wright en “Graceland” van Simon alleen, maar blijkt al snel een soort mengelmoesje van al Jamiroquai’s nummer door elkaar te zijn. Als uitsmijter doet het een beetje onder voor de rest, maar Jamiroquai bewijst toch weer dat zij echt de koningen van de ‘electro-acid-jazz-funk-scene’ zijn. But then again, hoeveel bands passen nou eigenlijk in dat genre?

NAAR AANLEIDING VAN EEN VERGADERING VAN DE ARTEFACTREDACTIE IS ER BESLOTEN DAT IK MIJN KRITIEK MAG BOTVIEREN IN DIT GUITIGE BLAADJE. BIJ DEZE DE TOP-3 VOOR DEZE UITGAVE:

PREM

DE SCHREEUW Het gehele idee van bezuinigingen op Cultuur, en dan met name de Kunsten: Ik zit met grote vraagtekens hoe men op het idee is gekomen om met een botte bijl de macht van rechts te laten botvieren. Hiervoor is geen enkel beredeneerd argument naar voren gekomen, maar wij hebben dan ook te maken met een geval: onderbuikgevoel. Want het nieuwe woord van het jaar zou zo maar eens ‘linkse hobby’ kunnen worden. Een term die verankerd ligt in een pamflet van personen die bevreesd zijn voor het onbekende (al helemaal de kunsten) en dus elke dialoog uitsluiten. Als er één ding in Nederland ons wel van een verruimende blik kan voorzien dan zijn dat de Kunsten wel. De mensen achter de bezuinigingen zijn echter niet zo verruimend in hun blik, en het resultaat hiervan zijn een paar bij elkaar geraapte politici die last beginnen te krijgen van hun criminele verleden. Misschien was het wel handig geweest om met een verruimende blik deze mensen op sollicitatie uit te nodigen, dan had men nu niet op de spreekwoordelijke blaren gezeten. Kunst een linkse hobby? Fijn! Criminaliteit een rechtse hobby

SINT

De Sint: Ik vind het zelf prachtig dat een gerenommeerd regisseur (lees: Dick Maas) een maatschappelijke discussie kan ontketenen met een film over onze geliefde goedheiligman. Echter vind ik de heer Nijenhuis, die man van die tienerfilm waarin overgeile tieners met hun gevoelens te koop lopen, maar een zielige vent. Nog voor de film uit was vond hij het schandelijk dat er een, blijkbaar, omstreden poster te zien was. Want hoe moest arme Johan dit nou aan zijn kinderen gaan uitleggen (probeer dat ook eens aan de hand van Costa! als die kleine groot is en zich door de één na de ander uit elkaar laat trekken). Het antwoord is vrij simpel Johan, vertel ze gewoon dat onze Sint gebaseerd is op een echte heilige genaamd Nicolaas van Mira. Dan kun je ze er gelijk bij vertellen dat je ze al die tijd in het ootje hebt genomen en dat onze zwarte Piet helemaal niet zwart is, maar dat dit rare mannetje dat de hele tijd om Sinterklaas heen buitelt een overgebleven ideologie is uit de tijd dat wij onze donkere medemens nog als slaaf behandelden

Prem(time): Onze excuus-advocaat/knuffel-BN’er/roti koning Prem heeft bij De Wereld Draait Door eindelijk de spreekwoordelijke grens overschreden. De man die de media bediende via zijn show Premtime, waarin hij altijd de slachtofferrol met dank aannam (getuige het blik-naar-hoofd-incident). Want Prem heeft zich al vroeg aangeleerd om het middelpunt van de aandacht te zijn (lees: aandachtshoer). Maar zelfs Prem moet een keer zijn grens kennen, want toen hij Volkskrant columnist Jean-Pierre Geelen ervan beschuldigde (zonder enig bewijs) een harde plasser te krijgen van minderjarigen, kwam hij de spreekwoordelijke grens tegen. Grenzen kunnen ver liggen en voor een narcist al helemaal, maar je moet ze wel kennen als je er niet overheen wil gaan. Voor sommige grenzen heb je geen paspoort nodig om niet meer terug te mogen komen. Daar kwam Prem ook achter, nadat de VARA heeft besloten om hem een spreekwoordelijke schop onder z’n bolle/narcistische/naar roti stinkende kont te geven. It’s Premtime !

#12/2010 CULTUUR AGENDA

CULTUUR AGENDA

Foenkk Sensual Mostly Autumn Arie, Wilko en Menno Mr. Horror Braindead Ook voor vrouwen Sherlock Holmes Urinestad Het Noord Nederlands Orkest Sticks + A.R.T Dub en Dwars Bullet proof mamma EuroSonic Noorderslag Wedstrijd stug Boogie Chillers Daniel Arends Youp van’t Hek La pegatina Sabrina Starke Gare du nord Cross-Linx Festival The Wombats The war on drugs

Drum’n break, klassiek Pop/Rock Rock en Metal Cabaret

Do. 16 december

Vera

Vr. 17 December Za. 18 december Ma. 20 december

Simplon Oosterpoort Stadsschouwburg

Film: Horror

Di. 21 december

Vera

Toneel Toneel Musical Klassiek

Wo.22 december Ma.27 december Di. 4 januari Vr.7 januari

Oosterpoort Stadsschouwburg Stadsschouwburg Stadsschouwburg

Hiphop Dance feest Dans Festivals Festivals Pop/Rock Rock’n Roll Cabaret Cabaret Urban Rumba Jazz, blues en soul Jazz, blues en soul Festival s Rock en Metal Pop, Ambient

Za.8 januari Ma.10 januari Wo.12 januari Za. 15 januari Do. 20 januari Za. 22 januari Za. 22 januari Vr. 28 januari Wo. 2 februari Za. 5 februari Za. 12 februari Di. 21 december Za. 19 februari Ma.21 februari Vr. 25 februari

Simplon Simplon Stadsschouwburg Vera Oosterpoort Simplon Vera Stadsschouwburg Stadsschouwburg Vera Oosterpoort Oosterpoort Oosterpoort Oosterpoort Vera

Photo finish!

de e j k i Zie keer e d n volge .... ... weer.

STUDIEVERENIGING IK

Oude Boteringestraat 34 9712 GK Groningen studieverenigingik.nl info@studieverenigingik.nl IK is de studievereniging van de studie Kunsten, Cultuur en Media (KCM). De vereniging richt zich op het ondersteunen van studenten KCM en het bevorderen van de onderlinge band tussen haar leden. Het lidmaatschap voor eerstejaars studenten bedraagt €45,- en €20,- voor doorstromers. Voor dit bedrag ben je de rest van je studieperiode lid van IK. Voor meer infor matie en de aanvraag van een inschrijffor mulier kun je mailen naar info@studieverenigingik.nl ALGEMEEN BESTUUR Jacobien Breukink Voorzitter Jacob van der Schaaf Secretaris Thom van Duuren Penningmeester Malon Kraaijvanger Commissaris intern Alissa de Jonge Commissaris extern COMMISSIES Almanak almanak@studieverenigingik.nl Boeken boeken@studieverenigingik.nl Carrière carriere@studieverenigingik.nl Congres congres@studieverenigingik.nl Excursie excursie@studieverenigingik.nl Feest feestcommissie@studieverenigingik.nl Gala galacommissie10@gmail.com Introductie introductie@studieverenigingik.nl Museum museum@studieverenigingik.nl

C O LO FO N Art efa c t is een u it ga v e v a n st u diev ereniging I K en v ersc hijnt drie ma a l p er ja a r. Dit is de eerst e u it ga v e v a n het st u dieja a r 2 0 1 0 / 2 0 1 1

S CH R IJV E R S

.......... Ja sp er Bo sgra a f Fleu r Elv erding Kim Elv erding Kim H idding Ev a Jo ngep ier Flo rens Ko o l Ted Oo nk Ro x a nne S c hreib er Ru t ger Smit

R E D A CTIE

.......... Ja sp er Bo sgra a f H o o fdreda c t eu r Jo ha n St a p ert Eindreda c t eu r Mendy Belt P enningmeest er/ Eindreda c t eu r Christ el Verv eda Sec ret a ris/ Co mmissa ris int er n Fleu r Elv erding Co mmissa ris ex t er n Ca r men v a n Bru ggen Ted Oo nk Ar t di re c ti on & De si g n

B E D A N KT! W mVeenst ra Dru k k erij Ma lo u Go rt er DJ P ro mo (Seb a st ia n H o f f) St ic ht ing Clea r 31

IK DENK ARTEFACT!