ERREPORTAJEA
Kamerak gertu ikuskizuna grabatzeko.
GrabazioarEn
atzEko lana
Arrasateko Governors musika taldeak DVD-CDa kaleratuko du 2015ean. Ehunka kontzertu egin eta lau disko kaleratu ostean, ezohiko zuzenekoa prestatu eta haren soinu eta irudiak grabatu zituen, Bilbon, uztailaren 31n, erronka, ‘kamikaze’ eta ausardia puntu nabarmenarekin, baina emaitza eta lorpen txukunarekin TESTUA: IKER BARANDIARAN ARGAZKIAK: GONTZAL GARATE ETA ARTEMAN KOMUNIKAZIOA Agertoki borobila eta ikusleak taldea inguratzen.
10 PUNTUA
PUNTUA 11
ERREPORTAJEA
Juan Sangre azalpenak ematen. Soinua, argia, piroteknia... kontrolpean.
Lagun taldea goizetik lanean. Guztia zaindu-zaindua. behar. Guztiak izan behar du bere leku zehatza. Agertoki borobila, guztiontzako erronka.
O
hituta gaude musika talde handien DVDak edo baliabide askorekin grabatutako zuzenekoak ikusi eta entzutera. Baina egin dezake gauza bera Euskal Herriko musika talde ertain batek askoz baliabide gutxiagorekin? Hurbilekoa den Governors taldeak erronka hori betetzeko egin duen lan ikaragarria egiaztatu, eta orriotara ekarri du PUNTUAk.
KONFIANTZAKO PROFESIONALEKIN Governorsek 2013an
Detaile guztiak dira garrantzitsuak. Emanaldiaren soinua taldearen teknikari eta lagun Haritz Harregik grabatuko zuen; soinu argiztapenaz Aitor Mentxaka arduratuko zen; eta irudiak jasotzeko eta DVDa muntatzeko Arteman Komunikazioa enpresa kontratatu zuten. “Taldearendako ekimena oso apustu handia zen, behin bakarrik egin genezakeelako, eta, horregatik, konfiantzako profesionalekin lan egin nahi izan genuen, lehendik elkar ezagutzen genuenekin”, azpimarratu du Sangre-k.
Morphinapolis diskoa kaleratu eta bira baten murgildu zen. Gerora, taldekideak Baga-Biga diskoetxeko arduradunekin elkartu ziren zerbait berezia egiteko asmoz. “Mahai gainean zuzeneko bat grabatzeko aukera agertu zen, baina ikusle kopuru erraldoia ez izanagatik zerbait asmatu beharra genuen. Eta, halako batean, agertoki borobila erabiltzea bururatu zitzaigun”, azaldu du taldeko abeslari Juan Sangre-k. Hainbat kontzertu areto aztertu ostean, Bilboko Santana 27ren alde egin zuten: areto handia, bi solairu, agertoki borobila jartzeko aukera...
BEDERATZI KAMERATIK GORA Taldearendako esparru ezezagunena ikus-entzunezkoena da eta Artemanek egindako proposamena egokia iruditu zitzaien: Gorka Montiel eta Mikel Peña kamera banarekin Juan abeslariaren parean; Julen de la Serna agertokiko zulogunean, barruan gertatzen zena hurbilenetik hartzen; agertokiaren gainean kamera monitorizatu bat; polecam garabia goiko solairutik; Josu Txintxurreta ikusleen artetik haien detaileak eta agertokia hartzen; hiru kamera alboetan oholtzetan igota, bateria jotzaile aurrean
JUAN ‘SANGRE’ GOVERNORS
“Lan honekin etapa bat itxiko dugu” Nolatan bururatu zitzaizuen zuzenekoaren soinu eta irudia grabatu eta DVD batean plazaratzea? Lau disko kaleratu ostean zerbait berezia egiteko unea zela pentsatu genuen, eta Baga-Bigakoekin hitz egiten 12 PUNTUA
zuzeneko bat egitearen ideia sortu zen. Baina guk ez genuen zuzeneko arrunta egin nahi; batez ere, ez ditugulako jendetzak batzen. Horregatik, beste formula bat pentsatzen egon ginen eta agertoki borobila erabiltzea bururatu zitzaigun.
Areto eta azpiegitura dotorea.
kamera robotizatua. Horiei guztiei gehitu behar zaie hori guztia gidatu eta kamerei aginduak eman zizkien errealizatzailea eta teknikarien burua. ABESTIEN AUKERAKETA Kontzertuaren mamiari dagokionez, kantu esanguratsuenak aukeratu beharrean zeuden. Eta, horretarako, jarraitzaileak gonbidatu zituzten sare sozialen bitareta agertoki berria ikustea besterik ez Taldearen tez lau diskotatik hamar abestiren zizaigun falta azken erabakiak hartzezerrenda bidaltzera. Parte-hartzaileen zaleek aukeratu ko”, dio Artemaneko Josu Txintxurreartean sarrerak zozkatu zituzten eta tak, musikazale amorratua ere badenak. zituzten erantzuna ezin hobea izan zen. Eta agertokia jartzen zuten bitarkontzertuko “Zuzeneko bat grabatzea beti da tean, ikus-entzunezko teknikariek erronka; izan ere, inprobisazioak, making off-erako irudiak hartu zituzkantuak momentukoak, ikusleak... Aurreikuten: errekurtsoak, muntaketarenak... sitakoa eralda dezaketen faktore asko time-lapse, hiper-lapse eta beste teknidaude airean. Eta guk geuk uneoro adi egon behar ka batzuk erabilita. “Taldekoak han egon ziren dugu edozer jasotzeko”, argitu du Artemaneko lehen orduetatik prestaketa guztiak gainbegiratzen, Gorka Montielek. eta jakin bazekiten guk grabatuko genituela”, azaldu du Txintxurretak. EGUN OSOA PRESTAKETAK EGITEN Urtarrilaren 31. 10:00ak. ARRATSALDEA, AZKARRAGOA Agertokia jarri ostean, Bospasei lagun agertoki borobila muntatzen. Besbazkalostean lana asko arindu zen: Josu Txintxute bizpahiru lagun argiak kokatzen eta bideratzen. rretak kameren behin betiko kokapena erabaki, “Ikuskatuta genituen aretoa eta dituen baliabideak,
Halako erronkek motibazio eta tentsiotik, bietatik, daukate, ezta? Bai. Batetik, taldearen asteroko errutina apurtzeko modua da. Eta, bestetik, lehenengo aldia zen halako agertoki batean jotzen genuena; lehena eta DVD batean grabatuko zena. Gauza berri asko ziren, baina gustura gelditu gara kontzertuarekin eta ziur emaitza ere halakoa izango dela.
Zer aurkituko du ikus-entzuleak lan horretan? Sasoi onean dagoen Governors taldearen zuzeneko esentzia. Aukeran genuen kolaboratzaile asko gehitzea, baina pentsatu genuen horrek emaitza eralda zezakeela, eta, hortaz, nahiago izan dugu hori neurtu. Interpretatu ditugun kantuei dagokienez, zaleek eta taldeak egin dugu aukeraketa.
Lan hori mugarria da Governorsen ibilbidean? Bai. Lau disko kaleratu ostean, lan horrekin etapa bat itxiko dugu. Asmoa da urtebetez agertokietara ez igotzea, guk eta ikusleek atseden har dezagun. Urte hauetan kontzertu ugari egin ditugu, ez gara inoiz gelditu, eta Euskal Herria txikia da. Abesti berriak konposatzeko baliatuko dugu tarte hau. PUNTUA 13
ERREPORTAJEA
Puntako musikariek, instrumentu ugari.
Artemaneko taldea, dvd-aren arduraduna.
Heloy bateria-jotzailea, azken ukituekin. Julen de la Serna slider-a prestatzen. Peña eta Montiel, zuzenekoan.
errealizatzailearekin batera hainbat erabaki hartu, eta, jarraian, Governors taldeak agertoki borobilean egin zuen entsegu orokorra. “Aprobetxatu genuen kameren konfigurazioa aldatzeko, horien tiroak probatzeko, argiztapena neurtzeko...”, argitu du Txintxurretak. ITXARON ORDU GELDOAK “Entsegutik kon-
Errealizazioa funtsezkoa izaten da. Pirotekniaren probak egiten.
Argiztapen eta soinu teknikariak, bederatzi kamera...
tzertu hasierara denborak luze jo zuen, batez ere barruan generaman adrenalina jaitsi ezin genuelako. Musikariak zein teknikariak, guztiok genekien zer egin behar genuen, baina hasteko irrikan geunden guztiok”, kontatu du Montielek. Ordu horretarako, taldekideek bazekiten eguraldiak txarrera egingo zuela, baina ez zegoen atzera bueltarik. “Donostiako eta Iruñeko lagunek deitu ziguten ez zirela etorriko esanez. Luzaroan prestatutako halako ekimena eguraldiak baldintzatzea amorraziozkoa da, baina aurrera egin beharra genuen. Eta gerora jakin genuen saldu-
Ritxi Aizpuru: “Ikuskizunak osorik du interesa” Baga-Biga diskoetxeko Ritxi Aizpuruk oso argi du Governors taldeak, musikaz gain, “izugarrizko garrantzia” ematen diola proposamen bisuala lantzeari. “Kontzertuetako ikuskizuna ezin 14 PUNTUA
tako 150 sarrera jaso barik txarteldegian gelditu zirela”, nabarmendu du Juan Sangre-k.
21:30. ARGIAK, KAMERA... Agertoki borobilak erraztu egin zuen Santana 27 areto erraldoia goraino bete gabe talde eta ikusleen plano gogoangarriak jasotzea. Arrasateko makina martxan. Soinu, argiztapen eta ikus-entzunezkoetako teknikari guztiak, agertokian eta entzuleen artean edozein irudi apropos jasotzeko adi. Governors bere onenean, indartsu eta hunkigarri... Eta ezuste atseginak: Hesian taldeko Zuriñe Hidalgo ahotsean, Amaiur taldeko Naroa Gaintza ere abesten, eta Aitor Antruejo kide ohia gitarrari txinpartak ateratzen, koloreak eta tonalitateak gehitzen.
denez estudioko lanean adierazi, DVDa egitea da zentzuzkoena”, uste du Aizpuruk; eta diskoetxearen aldetik apustu argia egin dute horren alde. Era berean, taldea bere osotasunean erakutsi eta “euskarriari balio biderkatzaileak dituzten osagaiak sartzeari oso interesgarri” deritzo, modu batean zein bestean publikoa taldearen eskaintzara erakartzeko.
Ordu eta erdi pasa da. Argiak itzali dira, taldekideak pozik daude, igartzen da begien distiran, Juan Sangre eta Jorge soinua ikuskatzen. eta ikusleak ere aseta gelditu dira. Abisua jaso artean teknikari guztiak geldi egon dira euren postuetan guztiari adi eta grabatzeari utzi barik. “Niri oso-oso azkar pasatu zait; taldeak asko transmititu du. Heldu zait, eta ziur DVDa Gasteizera bidean Altube zurituta ikusten dutenei ere helduko zaiela”, aurkitu zuten, eta elurra kentzeko Eguraldi txarrak makinarik gabe. Halako batean heldu aitortu du Montielek, Juan Sangre grabatzen ibili ostean. baldintzatu zuen ziren. Julen de la Sernak ere gozatu du hainbat lagun GUZTIARI FORMA EMAN “Eta zer falta da?”, kontzertua, eta hura egon da, gainera, kontzertura ez galdetu die PUNTUAk protagonistei. hurbilen, lubakian, baina ezuste pare Juan Sangre-k, taldekideekin eta Haritz bat izan ditu taldearen pirotekniarejoatea Harregi teknikariarekin batera, grakin. “Banekien sua botako zutela, batutako soinuari etekina aterako dio. baina grabazioaren zurrunbiloan sarEta, horrez gain, erantzukizun handiena DVDa tuta ahaztu egin zait...”. Gauza antzekoa gertatu egin beharko duen Arteman Komunikazioaren zitzaion polecam garabiaren teknikariari. “Une eskuetan dago. Orain, guztia ikuskatu, aurreko batzuetan beldur nintzen sugarrak polecam-a kaledizioa egin, erritmoa definitu, kolorimetria gehitetuko ote zuen. Hau bai hau ikuskizuna! [Barrez]”. tu, diseinua garatu eta autoretza egin beharko dute. Ordu eta erdian traste guztiak jaso eta horieLan horrek luze joko du eta irudien aukeraketatik tako askok autoa ziztu batean hartu behar izan hasita erantzukizuna handia da han jasotakoa ondo zuten errepideari aurre egiteko. Horra hor, esatransmiti dadin”, dio Txintxurretak. · terako, Gorka Montiel eta Julen de la Serna.
Melodia eta indarra neurtzen
Iker Barandiaran Kazetaria
Governors taldea ez da ezerezetik jaio. Horren atzean dago Juan Sangre musikariak bizkarrean daraman ibilbide luzea; horra hor, Brutal Melody, Ekon eta Fjord, besteak beste. Metala beti egon da bere DNAn zizelkatuta, baina urteek aurrera egin ahala bestelako sonoritateetan ere arakatzen jakin du. Eta ez dago dudarik dagoeneko lau disko batu dituen azken talde honekin melodietan are eta gehiago sakontzen jakin duela. Horretan datza, nire ustez, taldearen gako esanguratsuena: indarraren eta melodiaren arteko oreka horretan. Poliki-poliki hain atomizatuta dagoen Euskal Herriko musika eszenan egonkortu eta bere tamainako lekua egin du, ikusle fidelak ondoan eutsiz eta diskoz disko berrasmatzeko ahaleginean. Etapa bat bukatu da; ea zer dakarren berriak! PUNTUA 15