Scoop - Vlaams mediatijdschrift - februari 2019

FEB 2019

N 29

SCOOP

Hilde Sabbe gaat op sp.a-kieslijst staan Onlineredacties vechten met algoritmes Ivan Sonck en AndrĂŠ Meganck over Mark Vanlombeek Techjournalistiek wordt volwassen Sportjournalisten zijn vernieuwers Festivalteams: met dertig man op pad De lezersbrief overleeft Arteveldehogeschool journalistiek

Word ook in 2019 lid (het blijft nu eenmaal hard nodig)

Waarom lid van de beroepsunie VVJ / AVBB ?

Directe voordelen § §

§ §

toegangs- en andere werkfaciliteiten bij allerlei evenementen essentiële informatie via het magazine De Journalist, de websites journalist.be en Journalistenloket.be en de jaarlijkse JournalistenAgenda service-op-maat over je journalistenstatuut diverse materiële voordelen, onder meer op het vlak van vervoer

Door de VVJ § § §

§ § § §

is er een wettelijk statuut voor beroepsjournalisten bestaat wetgeving ter bescherming van het journalistiek bronnengeheim genieten loontrekkende beroepsjournalisten van een aanvullend journalistenpensioen is er een breed basisplatform voor deontologie en zelfregulering via de Raad voor de Journalistiek kunnen journalisten aanspraak maken op auteursrechten vallen auteursrechten onder een voordelig belastingtarief beschikken beeldjournalisten over een specifiek platform en faciliteiten om zich kenbaar te maken

Blijvende aandachtspunten § § § § §

de VVJ blijft gaan voor behoorlijk bezette en onafhankelijke redacties degelijke lonen en vergoedingen voor journalisten beheersbare werkdruk en een goede work/life-balans meer houvast en betere vergoedingen voor freelancejournalisten redactiestatuten, redactieraden en redactiedélégués

Alle informatie op www.journalist.be

3

Hersenkronkelgymnastiek Edito

Pfoe, wat een jaar. Begrijpt u er nog iets van? Zelfs met hersenkronkelgymnastiek waar Nina Derwael nog een puntje aan kan zuigen, begreep ik 2018 niet. Iedereen was in de war, de weg kwijt en verloor elke houvast waarop zijn of haar leven gestoeld was.

Na dit jaar zijn er geen zekerheden meer.

Ik zal na deze zin met geen woord meer reppen over die oranje gek aan de overkant van al dat immer stijgende water.

Ook híer draait ons kompas achterstevoren en ondersteboven. Dat van journalistiek misschien wel op kop. Meer dan ooit worden we van alle kanten belaagd.

Student Journalistiek? Noem ons gerust martelaars van het vrije woord! De persvrijheid hangt nog net niet aan een zijden draadje wanneer er rechtszaken komen tegen onderzoeksjournalisten, wanneer een VRT-reporter een linkse hoer wordt genoemd.

Wat baat het eindeloos kauwen op taaie teksten als je versleten wordt voor linkse Lügenpresse, nog voor je op de publiceerknop klikt? Wat baat het maanden camera’s dragen, materiaal verzamelen en dat samengieten in een waargebeurd verhaal, wanneer het ontkennen van elke aantijging blijkbaar een beter tegenargument is? Wat baat het om verslag te geven als geen enkel verslag nog als geloofwaardig wordt gezien? Is het dan tijd voor een revolutie van de rechtse journalist?

Ten geleide

Is de troonsbestijging van de SCEPTRs en Doorbraak.be’s nabij? Of slaat de slinger dan te ver door? Is er überhaupt een crisis? Of is het ongegronde hysterie?

Antwoorden zult u hier niet vinden. Wat u wel zult vinden? Hoe de toekomst van de journalistiek eruitziet. Wie de verhalen van morgen vertelt. Wij zijn de moed niet verloren,` hoe onzeker de toekomst ook.

We leren elke dag bij. En graag brengen wij volgend jaar een Scoop waarin we zeggen: "Oef, wat een jaar. Men gelooft ons terug."

Jesse De Meulenaere

Een team studenten journalistiek van de Arteveldehogeschool in Gent werkt met tussenpozen van november tot januari aan het jaarlijkse magazine Scoop. Ze gaan aan de slag met interessante journalistieke trends en gebeurtenissen van het jaar en proberen daarbij altijd vooruit te blikken. Het concept van Scoop is onder meer geïnspireerd door Delayed Gratification, een Brits magazine dat vier keer per jaar drie tot zes maanden terugkijkt in de tijd.

Inhoud JAN 8 10-11

"Elke journalist heeft een politieke voorkeur" "De podcast is het intelligente broertje van de radio"

FEB 14 16-17 18-21

Onlinenieuwsredacties en algoritmes Stop met chillen Als de journalist nieuws wordt

JANUARI

FEBRUARI

MRT 24 26-27 28-31

Column: "O, jij wordt journaliste?"

Kuifje op koninklijke missie "Het verlies van een broer, dat maak je niet elke dag mee"

APR 34 36-37 38-39

Techjournalistiek wordt volwassen De journalist is de vijand Waakhond krijgt klappen

APRIL MAART

MEI 42 44-45

JUNI 48 50-51 52-53

"Nieuwsjagers was de push die ik nodig had" "Binnen de sportjournalistiek heb ik mij nooit ‘vrouw’ gevoeld"

VRT NWS Update: kort-kortst-korter De sportredactie loopt op kop Vertrouwen in Vlaamse nieuwsmedia blijft stijgen

MEI

JUNI

JULI 58-59

VR(T)-Innovatie

AUG 62 AUGUSTUS

64-65 66-67

"We stuurden dagelijks dertig man op pad" Does size matter?

Over vriendschap gesproken

SEP JULI

70 72-73

Als de grote baas een fout maakt Felle kleuren en nieuwsankers: geen match

OKT 76 78-79

SEPTEMBER OKTOBER

Journalisten liggen van iets anders wakker dan 17-jarigen Een beeld is vager dan duizend woorden

NOV 82 84-85

Scoopogram (Voorlopig) niet kapot te krijgen: de lezersbrief

DEC 88 DECEMBER

NOVEMBER

90-91

Vuistregels berichtgeving geestelijke gezondheidszorg Too good to be (fact)checked?

SEP

6

Januari

Dorst "In januari start het seizoen van de politieke nieuwjaarsrecepties. Elk weekend zijn er wel drie à vier recepties, georganiseerd door een nationale politieke partij. ‘s Ochtends ben ik al naar die van het Vlaams Belang in Baasrode geweest en ’s avonds mag ik nog meevieren met sp.a en Groen. " "Eenmaal aangekomen in het volkse Antwerpse lokaal, moet ik wachten tot mijn lens is ‘uitgedampt’. Wanneer ik even rondkijk, zie ik dat de sfeer goed zit. Voor mij staat John Crombez alleen een pintje te hijsen, terwijl Jinnih Beels en de andere nieuwe kandidaten even verder staan te discussiëren met de lokale mandatarissen. Al één beeld gemist door die bedampte lens. Wat later op de voorstellingsavond van Jinnih en co zie ik Tom Meeuws aanstalten maken en ... flits.

Hij heeft blijkbaar grote dorst, want vlak voor zijn speech kan er nog eentje bij. Van speechen krijg je dorst. Dat politiek een harde stiel, is heeft iedereen in deze zaal de voorbije twee jaar aan den lijve ondervonden. Volgend jaar zullen we weten hoeveel geluk ze hebben gehad."

Fotograaf: Nicolas Maeterlinck

JAN

8

“Elke journalist heeft een politieke voorkeur”

30 januari 2018: Alex Puissant maakt bekend dat hij in de politiek stapt.

De ex-VRT-journalist komt bij de gemeenteraadsverkiezingen op voor de Brusselse CDH-CD&V lijst.

Voormalig journaliste Hilde Sabbe stelt zich kandidaat bij de federale verkiezingen in 2019. Niet bij Be.One de partij van Dyab Abou Jahjah zoals ze vorig jaar aankondigde, maar als onafhankelijk kandidaat op de lijst van one.brussel van Pascal Smet (sp.a) in het Brusselse Gewest. Als journalist in de politiek gaan is een grote stap, want er is geen weg terug.

"Ik heb niet lang getwijfeld om in de politiek te gaan. Het is nu of nooit. Als journalist ben ik fin de carrière. Twintig of dertig jaar geleden had ik deze overstap nooit gemaakt. Mijn belangstelling voor politiek is altijd groot geweest, maar politieke ambities had ik niet. Ik was een journaliste en dat vond ik het mooiste beroep ter wereld."

"Als tiener had ik al een passie voor politiek. Ik was erg geïnspireerd door Che Guevara", zegt Sabbe. "Elke journalist heeft een politieke voorkeur. Objectiviteit is een streefdoel en de ene journalist is daar beter in dan de andere. Ik heb het als journalist altijd erg moeilijk gehad om mijn politieke voorkeur te verbergen. Sommige journalisten houden zich objectief voor, maar zijn beste vrienden met bepaalde politici. Het was nooit een geheim dat ik mijn hart links draag. Ik heb nooit de indruk willen geven objectief te zijn. Mijn lezers wisten wat te verwachten: een column met een persoonlijke kijk." (AB)

Sinds november 2018 is Hilde Sabbe ‘terug’ bij Het Laatste Nieuws, nadat ze er in 2015 haar ontslag kreeg. Ze schrijft nu een wekelijkse column over haar dementerende moeder. Dat combineert ze met het politieke avontuur waar ze zich sinds vorig jaar aan waagt. "Mijn column gaat over mijn moeder die aan alzheimer lijdt. Mijn politieke voorkeur heeft niets met die thematiek te maken. Ik zie er dan ook geen enkel bezwaar in om mijn column te blijven schrijven."

‘‘Ik was journaliste en dat vond ik het mooiste beroep ter wereld’’ "Ik heb beslist om van lijst te veranderen om meer invloed te hebben. Be.One is een kleine partij. De kans is dan ook klein dat ik echt mee kan wegen op het beleid. Het draait voor mij niet om verkozen raken. Ik hecht absoluut geen belang aan een politiek ambt, maar ik geloof hartstochtelijk in gelijke kansen.

Op de one.brussels-lijst hoop ik zoveel mogelijk punten die ik belangrijk vind in het programma te verwerken."

Hilde Sabbe (foto: James Arthur)

SEP

9

-@ bo e ud w@b e ilb sp an ov k ec

@ IP #R n Fra ce lle Ga

Meest geklikt Humo: 54.794 keer

Tweets van de maand

Lieve mensen, 1000X bedankt voor zoveel warme reacties. Het geeft mij (en ons) ongelooflijk veel kracht. Morgen lezen, horen en zien jullie het hele verhaal. Ik hoop dat het ’n beetje helpt in de aanvaarding van transgenders en voor de velen die met dezelfde gevoelens worstelen.

Leven zonder seks (2): 'Je mannelijke lid in iemands onderbuik duwen? Het is een hindernis waar ik niet overheen kan' Hanne Van Tendeloo laat drie mensen anoniem getuigen over hun seksloze leven. Edwin heeft een voetenfetisj, maar tegelijkertijd walgt hij van seks en naaktheid. Dorith woont in Brussel en getuigt over het leven van een single in een grootstad. Bram is een knappe gescheiden man die seks zonder liefde maar niets vindt.

Bo Van Spilbeeck @bovanspilbeeck 29 januari 2018

Ex-nieuwsanker Alex Puissant op Brusselse CD&V-lijst De Standaard @destandaard 30 januari 2018

Cover van de maand

JAN

10

Pieter Blomme audiolover en maker van de Vlaamse podcast ‘Relaas’

In januari 2018 verschijnt de bonusaflevering van de populaire VlaamsNederlandse podcast ‘Bob’. Het AudioCollectief SCHIK dat deze podcast maakte ontvangt later op het jaar de Tegel, een journalistieke vakprijs.

Ook worden ze de grote winnaar van de Dutch Podcast Awards. door Eva Coudyser

‘‘De podcast is het intelligente broertje van de radio’’ Tegenwoordig lijken alle audiostukken wel podcast te zijn.

Zelfs kranten maken hun eigen podcast. De audioformat bestaat al meer dan vijftien jaar, maar wordt nu pas echt populair. Pieter Blomme, oprichter van (radio)productiehuis Na Ons De Zondvloed en maker van de Vlaamse podcast ‘Relaas’, verduidelijkt de term.

Wat is een juiste definitie voor het begrip ‘podcast’?

Pieter Blomme: "Een definitie geven van een podcast is niet zo eenvoudig. Maar je kan het omschrijven als een audiogenre voor een online en mobiele generatie waarbij het verhalende een basiskenmerk is. Als een radiozender een radioprogramma knipt en online zet, kan je dat ook een podcast noemen."

Vandaag worden veel audiostukken podcast genoemd terwijl ze dat misschien niet zijn.

Zoals de podcast ‘Reizen Waes’. Daarin kan je gewoon de afleveringen van het televisieprogramma beluisteren. Is dat dan nog een podcast?

Blomme: "Als je een podcast online kan beluisteren en je hebt niet het gevoel dat er iets ontbreekt, dan héb je een podcast. Maar het tv-programma ‘Reizen Waes’ is niet in de eerste plaats bedoeld voor audio.

Dat is geen ramp, want het thema is toegankelijk om te beluisteren als je zelf onderweg bent. Daarom kan het ook een podcast zijn."

Kan je stellen dat een podcast steeds meer een containerbegrip wordt?

Blomme: "De term is zo moeilijk uit te leggen waardoor hij vaak ruim geïnterpreteerd wordt. Als een student in een kunstopleiding een audiodocumentaire maakt, noemt men dat ook een podcast, maar dat klopt niet. Als het geen vervolgreeks is, dan is het geen typische podcast. De audiodocumentaire is een kunstwerk dat niet per se een onlinepubliek moet bereiken."

Wat zijn dan de noodzakelijke ingrediënten?

Blomme: "Een podcast wordt gemaakt voor een onlinedoelpubliek, een publiek met een smartphone dat kan luisteren op een podcast app. Audio first dus. Dat wil zeggen dat je het verhaal volledig kunt begrijpen aan de hand van audio. Een podcast moet ook een centraal thema hebben en zich innestelen in een onlinecommunity. Meerdere afleveringen zijn ook een voorwaarde. Een podcast bestaat uit verschillende afleveringen. Als audiomaker creëer je een hype: je maakt je serie populairder naarmate er

JAN nieuwe afleveringen bij komen.

Dus als maker groei je mee en word je beter.

Vaak zijn podcasts ook tijdloos. Als je ernaar luistert, mag je niet het gevoel hebben dat je iets niet begrijpt."

De podcast ‘Bob’ was bijzonder populair. Is er een trend naar meer verhalende podcast of is dit gewoon een genre naast andere genres?

Blomme: "Een verhalende podcast is een van de mogelijke genres. Ik denk niet dat ‘Bob’ zo’n effect heeft gehad. Het aanbod van verhalende podcasts in Vlaanderen is trouwens beperkt omdat zo’n productie veel kost. Je hebt wel ‘Laura H.’ een podcast van de makers van ‘Bob’ die het verhaal brengt van een Syrische vluchtelinge. Maar dat is niet te vergelijken met ‘Bob’. In de Verenigde Staten en in Engeland vind je meer verhalende podcasts."

De eerste podcasts doken op in 2004.

Waarom zijn podcasts nu pas populair?

Blomme: "Door de evolutie van de technologie kunnen we op elk moment naar een podcast luisteren, want iedereen heeft een smartphone met 4G. Vroeger luisterde je naar een podcast via een iPod. Dan moest je de opname via je computer met een kabeltje overzetten naar je iPod. Dat was omslachtig. De groei van het internet speelt ook een rol. Eerst had je vooral tekst op het internet, daarna kwamen video’s op. En nu audio. Audio vervolledigt die mediamix en is een nieuwe hype op het internet. Sinds de opkomst van sociale media moet alles heel snel kort en bondig zijn. Dat is interessant voor korte en heldere boodschappen.

Maar die media maken ons niet slimmer."

"We zijn alsmaar meer op zoek naar diepere en langere verhalen. Daar is audio de ideale oplossing voor. Terwijl je fietst, de afwas doet of gaat wandelen, kan je naar een podcast luisteren. Bij de krantensector zie je exact hetzelfde: eerst had je print en daarna websites met video’s. De verhalen die kranten echt willen vertellen, zijn vaak te duur om via video te maken. Met audio is dat makkelijker."

Zijn podcasts populairder dan radio of kan je de twee niet met elkaar vergelijken?

Blomme: "Ze zijn absoluut niet te vergelijken.

Er luistert nauwelijks iemand naar podcasts als je dat vergelijkt met radioluisteraars. 91% van de Vlamingen luistert wekelijks naar de radio en nog geen 2% van de Vlamingen luistert wekelijks naar een podcast. Naar een podcast luisteren, vergt nog meer energie en aandacht. Bij de radio hoef je je niet te concentreren. De podcast blijft het kleine maar intelligente broertje van de radio."

11

SEP

12

Februari

Eindeloze nacht "In Brussel, het hart van Europa, leven duizenden daklozen. Ze zijn op zoek naar een slaapplaats, naar bescherming en wat privacy. Ze schuilen onder bruggen langs de snelweg, in verlaten fabrieksgebouwen, in winkelstraten langs spoorlijnen, in ieder hoekje en gaatje."

"Onze westerse samenleving was nog nooit zo rijk, de inkomenskloof nog nooit zo groot. De lagere klasse heeft het moeilijk om te overleven. Meer en meer belandt ze op straat. Ons systeem creĂŤert schaduwen in een eindeloze nacht."

Fotograaf: Kristof Vadino

De zoektocht naar strategieën om het lezerspubliek online te bereiken

Onlinenieuwsredacties en algoritmes Het Facebookalgoritme zorgt er sinds begin 2018 voor dat het bereik van emojipolls minder hoog is. Voor onlineredacties is deze tool dus niet meer zo interessant.

Brainstormen, experimenteren, bijsturen. Onlinenieuwsredacties sleutelen aan hun strategie om via sociale media hun doelpubliek te bereiken. Nieuwsredacties stellen vast dat Facebookalgoritmes vaak veranderen. Sinds begin vorig jaar beknot Facebook het bereik van emojipolls. De nieuwe media zitten stevig in de driver’s seat en de rest moet volgen.

Op iedere nieuwsredactie zit een socialmediamanager die die taak op zich neemt. Bij De Morgen schuimt Dries Vermeulen (29) het internet af op zoek naar tools en Het Laatste Nieuws rekent daarvoor op Karl De Rycke (42).

"Je kunt de trends proberen te voorspellen maar sociale media evolueren zo snel dat die voorspellingen vaker fout dan juist zijn." Samen met een collega is Vermeulen verantwoordelijk voor alle sociale media waarop De Morgen actief is. Ze houden de bereikcijfers bij van de geplaatste posts en zijn altijd op zoek naar nieuwe platformen. "We proberen op de hoogte te blijven van de mogelijkheden via allerlei tech-nieuwssites."

De laatst ontdekte tool die volgens Vermeulen verrassend goed werkt, is de Messenger-bot. Dat is software die automatisch persoonlijke berichten stuurt in Messenger. Technici ontwikkelden zo’n bot voor DM Zapt (de televisierubriek van De Morgen, red.) en met succes. "Onze tv-tips waren altijd al populair, dus leek het ons een goed idee de beste tips via die tool te sturen naar mensen die zich daarvoor inschrijven. Intussen gebruiken al een duizend mensen die bot. We zijn - voor zover ik weet - de eerste grote speler in Vlaanderen die dat initiatief opstartte."

Dries Vermeulen

‘‘Socialmediatrends zijn niet te voorspellen’’ Voor een onlineredactie is 2018 het jaar van video geweest.

Video houdt de aandacht van kijkers langer vast en dus is het een belangrijk middel om informatie aan te bieden. "Video is en blijft populair. We hebben ons videoaanbod stevig uitgebreid met reportages, interviews en Facebook Live bij breaking news."

Een socialmediamanager bepaalt ook volgens de aard van het

medium zijn mediastrategie. Karl De Rycke (42) licht dat toe: "De Morgenlezers en de lezers van Het Laatste Nieuws hebben een verschillend profiel, dus dat vraagt een andere aanpak.

Tot anderhalf jaar geleden gebruikten wij op Facebook bijvoorbeeld geregeld emojipolls. Dat past bij een populair merk als het onze, maar minder bij het publiek van De Morgen."

Facebook is voor onlineredacties een belangrijk platform om hun publiek te bereiken, maar niemand weet exact hoe het Facebookalgoritme werkt. "De vraag om geen emojipolls meer te gebruiken, komt van Facebook zelf. Facebook wil dat mensen op hun medium voor ‘betekenisvolle interacties’ zorgen. Zij willen met andere woorden liever dat mensen commentaar geven bij een artikel. Als gebruikers doorklikken naar de site, zien zij geen Facebookadvertenties meer en dat brengt niets op. We proberen, zonder clickbait onze titels interessant en kort te houden", besluit De Rycke. (SF)

Een emojipoll is een Facebookpost van een pagina die vraagt naar de voorkeur van de volgers. Bij die vraag staan meerdere foto’s met likeknoppen (leuk, geweldig, grappig, verbluft, verdrietig of boos) waarmee een gebruiker zijn voorkeur kan uitspreken.

FEB

15

@ IP #R bb Lu ud Ru er s

pa @S X@ ce o lam te s t or s

Meest geklikt Kerknet: 14.207 keer

Tweets van de maand

Ik sluit me aan bij de leer van het vliegend spaghettimonster en stuur mijn kinderen naar school met een vergiet op hun hoofd.

Gelijke behandeling voor elke overtuiging. #soumission Bart De Wever @Bart_DeWever 28 februari 2018

Waarom we op Maria-Lichtmis pannenkoeken eten (en andere weetjes) Op 2 februari vieren we Maria-Lichtmis.

Traditioneel dé dag om pannenkoeken te bakken. Piet De Loof geeft daar twee verklaringen voor. Vroeger kon de plattelandsbevolking op 2 februari van werk of hoeve veranderen. ’s Avonds vierden ze dat dan met haardkoeken, een soort pannenkoeken. Een andere verklaring is dat de vorm en kleur van pannenkoeken verwijzen naar de zon en het licht.

Humo valt in de prijzen: ‘De liefste journalist van het jaar’ @humo VVJ @vvjournalisten 27 februari 2018

Cover van de maand

FEB

16

Stop met chillen Op 22 februari 2018 geeft de rechter Apache over de volledige lijn gelijk. De nieuwssite voor onderzoeksjournalistiek legde in een reeks artikels nauwe banden tussen bouwpromotoren en het Antwerps stadsbestuur bloot. Er waren miljoenen euro’s mee gemoeid. Land invest Group en Joeri Dillen - dat is de ex-kabinetschef van Bart De Wever - eisten samen 350.000 euro voor laster en eerroof.

door Jesse De Meulenaere

Kapitaalkrachtige instellingen die riante schadesommen eisen van kritische journalisten: is chilling pure intimidatie of gewoon de vrije rechtsgang? Het is maar hoe je het interpreteert. Scoop vraagt het aan vier vrienden van het vrije woord. Bart Van Besien is advocaat mediarecht bij advocatenkantoor Finnian & Columba, Koen Lemmens is professor mediarecht aan de KU Leuven, Jonas Naeyaert is hoofdredacteur bij SCEPTR en Tom Cochez is journalist bij Apache. Cochez won vorig jaar een rechtszaak die tegen hem was aangespannen.

Wanneer individuele journalisten gedagvaard worden voor honderdduizenden euro’s aan schadevergoeding, is onze persvrijheid dan in gevaar?

Van Besien: "Ik vind van wel. Dat is een vorm van intimidatie en werkt toe naar een vorm van zelfcensuur. Ik vind dat tenenkrullend. Een journalist moet zich natuurlijk aan dezelfde regels houden als alle andere mensen. Maar de vraag is waar de balans zit."

Lemmens: "Vanuit de juridische wereld is er een grote bezorgdheid over het ‘chilling effect’ van dergelijke buitensporige schadevergoedingen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vindt zulke claims ook problematisch."

Naeyaert: "Journalisten moeten beschermd worden tegen vervolging. Ze hebben echter wel een grote verantwoordelijkheid ten aanzien van de waarheid en de samenleving. De persvrijheid mag ook niet grenzeloos zijn."

Cochez: "Als je iemand aanvalt, moet dat met recht en reden zijn. Dat het bedrijf het recht heeft om zich te verdedigen, is inherent aan het klassieke journalistieke spel. Je moet altijd een reactie vragen aan de tegenpartij. Maar wat we nu zien, is dat bedrijven zich bedienen van technieken die wellicht juridisch mogelijk zijn, maar op ethisch vlak verwerpelijk zijn."

Waar ligt de grens dan precies?

Naeyaert: "De wetten rond laster en eerroof gelden voor iedereen. Een journalist kan daar iets vrijer mee omgaan, maar moet dan ook met bewijzen over de brug komen. De journalistieke wereld moet rekening houden met haar impact, dat is haar verantwoordelijkheid. Journalisten bereiken veel mensen, dus hun berichtgeving heeft veel invloed."

Van Besien: "Je moet een afweging maken tussen de persvrijheid en het maatschappelijk belang enerzijds, en private belangen anderzijds.

De persvrijheid kan botsen met het recht op eer en reputatie en dat zijn óók fundamentele rechten.

Dat is soms een moeilijke evenwichtsoefening."

Lemmens: "Je moet het maatschappelijk belang ook afwegen tegenover de proportionaliteit.

Hoe verregaander het onderzoeksgedrag van de journalist, hoe meer het als een ‘ultimum remedium’ moet gezien worden. Undercover gaan is zo’n typisch voorbeeld. De deontologie verbiedt dat in principe niet, maar je mag het enkel doen in uiterste noodzaak. In burgerrechtelijke zaken rond laster en eerroof is de grens duidelijker: als de kritische journalist handelde als een normaal zorgvuldig en omzichtig persoon, maakt die geen fout. Ook al heeft een bedrijf daaronder geleden. Bedrijven zijn geneigd om kritische stukken weg te zetten als zwartmakerij, maar dat impliceert niet noodzakelijk een fout van de journalist."

FEB

Maar de waarheid is niet per se het hoogste goed, lijkt de rechter te zeggen. Die stelt in zijn vonnis in de Apache-zaak dat het onderzoek van de journalist geen resultaatsverbintenis is wat betreft de juistheid van de feiten. Wat zegt u daarvan?

Lemmens: "Dat is een correcte analyse denk ik."

Naeyaert: "Journalistiek moet zo waarachtig mogelijk zijn. Als een reporter een feitelijk onderzoek voert maar daar verkeerde zaken aan verbindt, is dat misleidend. Zo’n praktijk vind ik niet ethisch.

Ik zeg niet dat Apache dat heeft gedaan, voor alle duidelijkheid."

Van Besien: "Daarom heeft de rechter die claim niet toegekend. Een journalist hoeft niet voor honderd procent te garanderen dat wat hij schrijft juist is.

Veel hangt af van het voorbereidingswerk van de journalist. Hoe kwalitatiever het onderzoek, hoe beter hij beschermd is.

Ook al blijkt achteraf dat wat hij beweert, fout is."

Cochez: "We hebben ook zo’n klacht lopen van Mischaël Modrikamen (Parti Populaire red.) Ons onderzoek is perfect gedocumenteerd, maar toch dient hij zonder enige grond een klacht in.

We maken ons nooit zorgen over de uitspraak van de rechter omdat we recht in onze schoenen staan. Het kost gewoon altijd tijd, geld en moeite."

Tom Cochez (Apache)

‘‘We maken ons nooit zorgen over de uitspraak van de rechter omdat we recht in onze schoenen staan’’ Is er bij kapitaalkrachtige instellingen dan een probleem met de houding tegenover journalisten?

Lemmens: "De vraag is of dat enkel aan hen te verwijten is. Ik denk dat er een ander probleem is, namelijk de getrapte aansprakelijkheid die de Grondwet voorziet. Daardoor is de schrijver volledig zelf aansprakelijk voor wat hij schrijft.

Het zou niet ondenkbaar zijn dat we gaan naar het systeem van het arbeidsrecht (de uitgever zou dan als werkgever aansprakelijk zijn voor de journalist-werknemer red.)

17

Van Besien: Die cascaderegeling verzwakt de positie van de auteur. In de praktijk zijn daar echter weinig incidenten mee. We sleutelen daar liever niet te veel aan, anders kan het erger worden."

Naeyaert: We zijn nog ver verwijderd van situaties waar journalisten moeten vrezen voor hun leven. Hier moet je in het ergste geval vrezen voor een rechtszaak en een schadeloosstelling."

Cochez: "Er bestaat zoiets als een een tergend en roekeloos geding. Dat betekent dat iemand klacht indient zonder gerede grond. We komen wel aardig in de buurt daarvan. Gelukkig is die chilling-mentaliteit niet erg wijdverspreid.

Wel té wijdverspreid."

SEP

18

FEB SEP

19

Als de journalist zelf nieuws wordt Begin februari is Bo Van Spilbeeck te gast in De Wereld Draait Door.

Internationale media pikken haar transformatie op. door Ines Watté en Lynsey Van der Putten

‘‘De tijd van het onbewogen neutrale nieuwsanker is voorbij.

De schermgezichten van de VRT worden nu geacht hun persoonlijkheid te grabbel te gooien op tv’’, schrijft Tom Heremans op 19 januari 2019 in De Standaard. Maar is dat fenomeen wel zo nieuw? Veerle Beel, Majd Khalifeh en Annelies Moons doen dat al jaren.

Veerle Beel schreef over haar gezin in De Standaard De Standaard-journaliste Veerle Beel (57) schreef van 2008 tot 2017 columns voor de rubriek Zonen & Dochters. "Tof om te doen, zolang de kinderen in huis waren. Maar toen ze ouder werden, was het tijd om ermee te stoppen."

(Foto: Stefaan Beel)

"Veerle Op Vrijdag was de eerste column die ik voor De Standaard schreef. Die moest niet speciaal over mijn kinderen gaan, maar ik kreeg veel meer reacties van collega’s en lezers als ik persoonlijke verhalen vertelde. Ik kwam blijkbaar authentieker over en dat stelden velen op prijs. Voor mijn job interview ik vaak mensen over heel persoonlijke zaken. Ik dacht: als al die mensen voor mij hun hart op hun tong leggen, waarom zou ik dat dan niet durven in de krant? Ik vond het helemaal niet erg om een beetje privé vrij te geven. Daardoor stelden interviewees zich gemakkelijker open. Het was een ijsbreker bij nieuwe kennismakingen."

"Mijn zonen hebben zelden problemen gehad met wat ik over hen schreef. Als ik al dacht dat ze iets niet fijn zouden vinden, legde ik mijn artikel even aan hen voor. In het begin waren ze klein en schreef ik zonder het hen te vragen. Als leerkrachten hen aanspraken over een column, zeiden ze: ‘Tiens, staat er iets over ons in de krant?’ Later gingen ook hun vrienden de columns lezen. Toen hij nog klein was, zei een van mijn zonen: ‘Als ge nog een keer over mij schrijft, geef ik u op uw bakkes.’ Hij zei dat met veel lef, om iets strafs te kunnen zeggen tegen zijn moeder. Ik heb die quote toen gewoon in een volgende column gezet. Hij kon erom lachen.

Mijn kinderen hebben snel ingezien dat de columns eerder over mij gingen dan over hen. Ik omschreef vooral hoe ik tegenover hen stond."

Los "Ik denk niet dat ik als journalist meer respect kreeg van de lezers door open te zijn over mijn privéleven.

Mijn columns stonden los van mijn journalistieke werk. Als je als journalist respect wil afdwingen, moet je je werk goed doen. vervolg p. 20

FEB

Ik zeg niet dat persoonlijke columns schrijven geen journalistiek is, maar het is toch een heel andere vorm dan neutrale nieuwsgaring of verslaggeving."

20

Majd Khalifeh schreef in Herboren over zijn traject als vluchteling

blijven lachen, te blijven nuanceren en vooral realistisch te blijven. Humor verbindt mensen en de informatie dringt sneller door via een mopje."

Majd Khalifeh (36) is documentairemaker en freelancejournalist bij de VRT. Eind 2017 verscheen zijn boek Herboren het persoonlijk verhaal over zijn traject als vluchteling en nieuwkomer in Vlaanderen.

Op 20 januari 2018 won Khalifeh de Liberalesprijs. "Fijn dat ik me nu op hetzelfde niveau bevind als Alexander De Croo, de jongste Liberaleswinnaar", lacht Khalifeh.

"Mijn boek geeft mijn privéleven niet prijs, maar ik heb wel mijn ervaring met de lezers gedeeld. Ik begrijp dat er journalisten zijn die hun privéleven volledig willen afschermen, maar dat lijkt me de dag van vandaag onmogelijk omdat zo goed als alles online te vinden is. Sommige mensen hebben nog altijd een klassiek beeld van een journalist: een mannequin zonder gevoelens die droog de feiten weergeeft. Het maakt niet uit welke achtergrond ik heb om een verhaal van iemand los te krijgen, maar het is wel belangrijk dat interviewees iets weten over mij als journalist."

"Ik heb zeker begrip voor journalisten die hun privéleven volledig afschermen. Als ik die column niet had gehad, zou dat ook bij mij het geval geweest zijn. Wat ik gek vond, is dat mensen dachten dat ze alles wisten over mij en mijn gezin. Ze zouden eens moeten weten. Grote geheimen heb ik nooit prijsgegeven. Ik heb bewust ook nooit de namen van mijn huisgenoten "Het was een fantastisch jaar. Na lange genoemd. Het ging eerder over alledaagse dagen hard werken op de redactie, mocht dingen die elders ook konden gebeuren. ik in mijn auto stappen om in verafgeDat verhoogde volgens mij de herkenlegen dorpjes mijn boek voor te stellen. baarheid van die stukjes."

De afgelopen maanden heb ik al meer van Vlaanderen gezien dan de afgelopen ‘‘Als ge nog een keer over mij vijftien jaar. Mijn gezin moest ik vaak schrijft geef ik u op uw bakkes’’ missen. Gelukkig hadden mijn vrouw en kinderen er veel begrip voor. Als journalist heb ik dikwijls het gevoel dat ik in een "Toch is er één grote uitzondering op die soort bubbel zit. Ik werk voor het grote regel. Toen mijn jongste zoon ernstig ziek bleek te zijn, hebben we thuis de hele dag publiek, maar krijg de mensen niet fysiek te zien. Dankzij de lezingen leerde ik hen gepraat over de vraag of dat in de krant persoonlijk kennen." kon. Zowel mijn zoon als ik zijn nog altijd blij dat we op dat moment voor openheid hebben gekozen. Ik heb het bewust bij die Herboren is geen biografie, maar een ene keer gehouden omdat zijn ziekte voor getuigenis over de migratiecrisis – of migratiechaos – die we kennen sinds de rest tot zijn privacy behoorde. Ik kan 2015. Toen ik de beelden van de crisis zag, wel zeggen dat het vandaag prima met kreeg ik flashbacks van mijn aankomst hem gaat." in België: aanschuiven aan de dienst Vreemdelingenzaken, asiel aanvragen het "Het was soms een hele klus om weer leven in het asielcentrum. In 2015 kwam iets nieuws voor een volgende column te ik op het idee om een boek te schrijven, bedenken. Ik heb het lang graag gedaan, maar ik wou mij eerst verder verdiepen maar toen de kinderen ouder werden, in de problematiek. Ik vergelijk migreren was het tijd om ermee te stoppen. De met het groeiproces van een mens. krant wilde andere stemmen en andere Eigenlijk word je herboren in een nieuw verhalen een kans geven. En maar goed land. Mijn verhalen hebben vaak een ook, want ik was een beetje uitverteld grappige noot. Het is belangrijk om te over mezelf."

Mannequin

"Het mooiste compliment dat ik kreeg is dat mijn boek vlot leest. Daar ben ik Thijs Delrue heel dankbaar voor. Ik heb met hart en ziel gewerkt aan de inhoud van mijn boek, maar dankzij Thijs is het leesbaar geworden. Begin vorig jaar heb ik de Liberalesprijs gewonnen. Een mooie erkenning."

‘‘Als ik mensen iets toewens, schrijf ik in het Arabisch.

Dat komt recht uit mijn hart’’ "Enkele maanden geleden kreeg ik de kans om een miniversie van mijn lezing in het Arabisch te geven. Het was aangenaam om te praten met de twintig à dertig immigranten die langskwamen.

Boeken signeren doe ik ook altijd in het Arabisch. Dat beschouw ik nog altijd als mijn moedertaal en de taal waarin ik mijn appreciatie voor het leven kan uitdrukken. Ook als ik mensen iets toewens, schrijf ik in het Arabisch. Dat komt recht uit mijn hart."

FEB

21

VRT-journaliste Annelies Moons schrijft over haar burn-out "In onze samenleving mag je niet tonen dat het soms wat moeilijker gaat. Maar dat werkt niet voor mij." VRT-stem Annelies Moons (29) presenteert sinds februari 2018 het avondprogramma Culture Club op Radio 1. Die job in de media combineert ze met een koffiebar in Antwerpen. Annelies kreeg een burn-out en daarover schrijft ze onverbloemd op haar blog Anneliefs.

"Toen ik na mijn burn-out opnieuw begon te werken, deelde ik vaak mijn verhaal.

Hoe meer ik het vertelde, hoe liever ik dat deed en hoe meer kracht ik eruit putte. Een blog schrijven was voor mij dan ook de beste manier om alles te verwerken. Ik plaatste gedachten in perspectief en moest nadenken over hoe ik mij voelde. Mensen die hetzelfde hadden meegemaakt, reageerden op mijn posts.

Zij konden me geruststellen en concrete tips geven. Mijn blog gaf me een soort kader, een houvast."

"Tegelijkertijd wilde ik anderen helpen door mijn eigen ervaringen onder woorden te brengen. De eerste reactie die ik kreeg, kwam van een collega die ik vaag kende en soms tegenkwam in de gang.

Zijn mama zat in een burn-out en hij had het idee dat hij haar beter begreep nadat hij mijn blogpost had gelezen. Dat raakte me diep. Als ik met mijn blogberichten ook maar één mens kon helpen, was dat voor mij al genoeg."

Boven: Annelies Moons (Foto: Joost Joossens) Onder: Majd Khalifeh (Foto: Majd Khalifeh)

"Er waren ook mensen die schrokken omdat ik mijn gevoelens en gedachten

zomaar op internet gooide. We leven in een maatschappij waarin je niet mag tonen dat het soms wat moeilijker gaat.

Maar dat werkt niet voor mij. Ik ben ziek geworden door op die manier te leven.

Vandaag weet ik dat mensen die eerlijk zijn over wat ze meemaken, eigenlijk de sterkste zijn."

Imago "Ik ben cultuurjournalist en hoef geen mensen te grillen of op de rooster te leggen. In de harde journalistiek moet je veel objectiever en neutraler zijn. Als je politici interviewt terwijl de hele wereld je persoonlijkheid kent, is dat niet altijd bevorderlijk voor je imago als objectieve journalist. In de kunstjournalistiek daarentegen schrijf je over je eigen ervaringen. Dat vind ik interessant en dat doe ik graag. Verhalen van mensen die vanuit hun eigen ervaring vertellen en daar mensen mee raken, vind ik de mooiste.

Omdat ik zelf ook open ben over mijn persoonlijkheid denk ik dat mijn blog me dichter bij mijn interviewees brengt."

‘‘Nadat mijn collega mijn blogpost had gelezen, begreep hij zijn moeder beter.

Dat raakte me diep’’ "Eén iets had ik onderschat: terwijl ik mijn eerste berichten online gooide, zat ik nog in een herstelfase. Ondertussen kwamen lezers met hun verhaal naar mij, maar ik ben geen psycholoog of therapeut. Ik moest leren om hun problemen niet te veel aan mijn hart te laten komen."

SEP

22

Maart

Senneks kapsel "We zijn thuis bij Sennek, onze inzending voor het Eurovisiesongfestival. Ze is net haar jurk gaan passen bij Veronique Branquinho en moet die dag nog naar de RTBF voor een interview over haar deelname aan de muziekwedstrijd. De bookmakers hebben hoge verwachtingen van Sennek. Dat zorgt voor stress. Een mooie entourage fans legt nog meer druk op haar schouders. Onder hen grote namen uit de modewereld zoals Walter Van Beirendonck. Aan haar kansen op een overwinning wil Sennek niet te veel denken."

"Wat me meteen opvalt, is haar ongewoon lange haar. Ik kan het niet laten om er iets mee te doen op de foto, hoewel heel wat van mijn collega’s al hetzelfde idee gehad hebben. Ik stel mijn stagiaire voor om Senneks haar vast te houden zodat het omhoog komt te staan, een beetje zoals de trolpoppetjes uit mijn kindertijd. Al vond ik het toen vooral fijn om hun haar af te knippen. Sennek is meteen mee met het idee."

"Een paar weken later hoor ik dat Sennek niet doorstoot naar de finale. Jammer. Ze blijft ondanks alles een getalenteerde muzikante."

Fotograaf: Joris Casaer

MRT

24

“O jij wordt journaliste?”

"Oei een studente Journalistiek? Dan hoop ik dat je beter kunt schrijven dan de doorsneejournalist vandaag.

Want wat ik soms zie verschijnen op Facebook..." Zucht.

Ik neem een chocoladekoek en stop hem in de papieren zak. Ik wil het liefste alle boterkoeken naar mijn klant smijten, maar ik hou me in. Als verkoopster in een bakkerij word je verwacht altijd te lachen. Klant is koning - al vind ik soms van niet. Zelfs op zondagvoormiddag moet ik mijn studies verantwoorden.

Als mensen mij vragen wat ik studeer, wacht ik bang hun reactie af. De ene noemt me dapper de andere onbezonnen. "Allez, voor Dag Allemaal schrijven dan?" krijg ik vaak te horen. "Oei, we zullen moeten oppassen wat we zeggen of het komt in de roddelblaadjes", gevolgd door een vinnig lachje. En ja - dan lach ik even mee. Groen weliswaar en eigenlijk ook rood, blauw, geel en roze.

In de afgelopen drie jaar heb ik al vaker mijn studies verdedigd dan van onderbroek gewisseld. Bij manier van spreken toch.

Ik ben het beu. Dat wij, journalisten in spe, niet serieus genomen worden. Dat anderen niet weten hoe hard het elke dag knokken is. Dat vrienden mij blijven taggen in de slechtst geschreven artikels op Facebook, want ‘hopelijk doe jij het beter’. Het aanzien van de journalist is de laatste jaren zo fel gedaald, dat ik mij soms afvraag

of ik het wel nog wil worden. Ik ben trots op mijn keuze, maar zijn anderen dat ook?

Elke dag is een race tegen de tijd om een artikel in te dienen, om dan van de docent een magere ‘kan ermee door’ te krijgen. Elke dag is een strijd om dat artikel toch een niveautje hoger te tillen. Elk stuk moet nog wervender, nog scherper geschreven worden. Zo scherp dat de ogen van de lezer bloeden bij het lezen van de woorden. Maar het is nog harder knokken voor een greintje respect van niet-journalisten. Want Vlaanderen beschouwt ons als roddelaars, als verklikkers, als voyeurs van BV’s. Op onverwachte momenten duwen we onze microfoon onder iemands neus, te pas en te onpas publiceren we foute dingen. Met spellingsfouten uiteraard, waar de lieftallige Facebookgebruiker ons maar al te graag op wijst.

Ik smeek haast op mijn blote knieën: laat 2019 ook het jaar zijn waarin de journalistieke sector zelf wat meer haar best doet. Feiten blijven dubbelchecken, spellingsregels blijven toepassen en vooral goed onderbouwde artikels blijven schrijven. Dat moet de norm worden voor elke journalist. Nog een keer mijn studies moeten verantwoorden op zondagvoormiddag kan ik niet meer aan. (CC) (foto: Jesse De Meulenaere)

MRT

25

g pin iJin #X ide res 4p # nt fe 4li

@ IP #R Ste e ph g kin aw nH

Meest geklikt Knack: 60.481 keer

Tweets van de maand

Het debat over meer diversiteit en een sigarettenverbod in fictie is top, maar als morgen iemand een film wil maken over 8 blanke mannelijke kettingrokers, laat hem of haar dan gewoon doen!

Het vertellen van een verhaal mag je niet "beregelen". Net zoals je niet móet kijken

Waarom de N-VA Tom Meeuws ‘kapot’ wil De Antwerpse SP.A-voorzitter Tom Meeuws krijgt veel kritiek van N-VA. Walter Pauli vindt het opmerkelijk dat de oorzaak hiervan niet politiek is, maar eerder privé. Enkele jaren geleden had SP.A’er Tom Meeuws namelijk een affaire met N-VA’er Liesbeth Homans.

De Wever trok zich de afgeknapte relatie van zijn goede vriendin Homans persoonlijk aan. Sindsdien is er sprake van een vete tussen Meeuws en De Wever.

Jelle Cleymans @JelleCleymans 22 maart 2018

De #begov keurt het energiepact goed #goedevrijdag Alexander De Croo @alexanderdecroo 30 maart 2018

Cover van de maand

MRT

26

Kuifje op koninklijke missie Koning Filip en koningin Mathilde vertrekken op 11 maart 2018 voor een zesdaags staatsbezoek naar Canada. door Celina Cazzetta en Lisa De Schrijver

Voor zijn carrière als journalist echt begon, heeft Hannes De Smet (21) al gedaan waar velen van dromen. Als twintigjarige laatstejaarsstudent journalistiek mocht hij mee met het team van de Arteveldehogeschool dat verslag uitbracht tijdens het staatsbezoek in Canada.

Maar net als in een droom heb je bij een koninklijke missie de regie ook niet in handen. Als al je gedragingen en vragen gecontroleerd worden, hoe onafhankelijk ben je dan nog als journalist?

De Smet mocht in het voorjaar van 2018 onverwacht mee op koninklijke missie naar Canada.

Speciaal voor het project kreeg hij een week vrij op zijn stage. "Ik kreeg een mail dat ik geselecteerd was voor het Canadaproject, maar ik had mij niet eens ingeschreven. Twee dagen later moesten we op gesprek bij de opleidingsdirecteur Journalistiek en uiteindelijk kon ik mee."

Groen licht "Op een avond was er een concert. Het was een bijzonder evenement waarvoor alleen de belangrijkste personen uitgenodigd waren. Van onze delegatie mocht alleen de algemeen directeur aanwezig zijn.

We hadden op voorhand gevraagd of ik er ook bij mocht zijn. Het was het proberen waard, maar we kregen geen groen licht. Ik mocht de koning en koningin wel filmen op de rode loper. Daar stond ik dan als student tussen al die grote zenders.

Iedereen met grote camera’s, ik met mijn simpele DSLR (digitale spiegelreflexcamera red.). Vlak voor de koning arriveerde, kwam een medewerkster van het paleis, Rafike Yilmaz, naar me toe en zei me dat ik toch mee mocht naar het concert."

"Ik droeg een jeans en een hemd, helemaal niet voorzien om mee te gaan naar het concert. Er gold een strikte dresscode: smoking voor heren en galajurk voor dames. Ondanks mijn casual kleding mocht ik toch mee binnen. De pers moest na de rode loper onmiddellijk aan het podium klaar staan om de binnenkomst van de koning en koningin in beeld te brengen. De VRT en RTBF hadden natuurlijk de beste plaatsen, zelf kreeg ik maar een tegel breed.

Daar blijven staan was geen optie. Ik kroop op het podium, vlak naast de muzikanten. Voor een goed beeld doe ik alles."

"Voor mijn vertrek naar Canada werden mijn persoonlijke gegevens eerst grondig gecontroleerd.

Dat viel allemaal goed mee. We kregen ook geen specifieke regels opgelegd. Er was alleen een strikte dresscode voor speciale evenementen. Vlak voor mijn vertrek ben ik speciaal een zwart pak gaan kopen, want als student heb je dat niet standaard in je kast hangen. Ik weet dat ik een unieke kans heb gekregen, maar ik heb ook hard moeten werken.

Vaak zat ik met kleine ogen aan de ontbijttafel van mijn koffie te slurpen."

MRT

27 Voor Wim Dehandschutter, royaltyjournalist bij Het Nieuwsblad, is zijn eerste staatsbezoek al een tijd geleden. "Mensen denken vaak dat je niet kritisch kan zijn als je verslag uitbrengt over het koningshuis. Dat is helemaal niet zo, want ik heb in het verleden al heel wat kritische stukken geschreven. Van prins Laurent tot koning Albert in de zaak Delphine Boël: niemand blijft gespaard. Zolang je correcte informatie brengt en geen leugens verspreidt, zie ik geen probleem.

Daarin heb ik een goede balans gevonden. Ik heb niet het gevoel dat ik geen informatie krijg omdat ik te kritisch ben. Als je leugens schrijft dan gooi je je eigen ramen natuurlijk in", zegt Dehandschutter.

"Koning Filip en koningin Mathilde geven tijdens staatsbezoeken geen interviews. Ze houden wel twee informele momenten met de journalisten. Het eerste op de heenvlucht, het tweede op het einde van het staatsbezoek. Hen letterlijk citeren mag niet, enkel de informatie verwerken in onze artikels is toegestaan.

Toen Filip nog als prins de handelsmissies leidde was er op het einde een persmoment. Daar mochten journalisten enkel vragen stellen over de handelsmissie zelf. In de praktijk weken we daarvan af. Wij, de journalisten, spraken onderling af wie welke vraag zou stellen. Zo bouwden we het gesprek op."

Hannes De Smet

‘‘Vlak voor mijn vertrek ben ik nog een zwart pak gaan kopen’’ "Ik weet welke de regels zijn maar soms is onze bewegingsruimte beperkt. Als verslaggever van het koningshuis weet je dat men soms spaarzaam is met informatie. Vroeger trokken minstens twintig journalisten mee op humanitaire missie, nu maar vijf.

Zo krijg je wel meer kans om in te pikken op vragen en een deftig gesprek te voeren. Vroeger mocht het persgesprek twintig minuten duren, nu gaat koningin Mathilde vaak over die tijd. We mogen dan nog extra vragen stellen, maar wij als journalisten hebben er soms geen meer", legt Dehandschutter uit.

Boven: Hannes De Smet, student journalistiek aan de Arteveldehogeschool, mocht de koning vergezellen op staatsbezoek in Canada. (foto Yeelen Möller) Onder: Koning Filip kijkt recht in de lens van Hannes De Smet. Hij kon de koning nog even fotograferen toen die op weg was naar zijn ontmoeting met een studente Ergotherapie van de Arteveldehogeschool tijdens het staatsbezoek. (foto Hannes De Smet)

Rafike Yilmaz is adjunct-directeur Media en Communicatie van het Kabinet van de Koning. Zij benadrukt het belang van een goede voorbereiding voor een staatsbezoek: "De voorbereiding duurt negen maanden. We kiezen eerst de bestemming en dan begint de coördinatie. Tijdens het maken van de planning wordt rekening gehouden met de journalisten, want zij volgen het programma van de koning en koningin.

Tijdens de reis zijn er verschillende persmomenten waarbij een selecte groep van journalisten aanwezig mag zijn. De pers mag het staatsbezoek nooit beïnvloeden, enkel observeren. De samenwerking met hen verloopt trouwens goed. Er worden bijna nooit vragen van journalisten geweigerd, omdat zij zelf ook weten wat kan en wat niet", vertelt Rafike.

MRT

28

Collega André Meganck over Mark Vanlombeek

‘‘Het verlies van een broer, dat maak je niet elke dag mee’’ Op 4 maart verliest oud-wielerjournalist Mark Vanlombeek de strijd tegen kanker.

Het bericht haalt kranten en nieuwssites. door Oona Versavel

De wereld van de Vlaamse sportjournalistiek stond op 4 maart 2018 even stil. VRT-wielercommentator Mark Vanlombeek overleed die dag aan de gevolgen van dunnedarmkanker. Hij werd 67 jaar.

André Meganck (71) werkte 21 jaar lang met Vanlombeek samen als productieassistent. Meganck en journalist Ivan Sonck (73) delen hun herinneringen aan een geliefde vriend.

"Mark had zelf geen broer, die rol vervulde ik.

Het staat ook zo op het doodsprentje dat hij zelf nog geschreven heeft." Er valt een korte stilte. Een krop in de keel. En dan herhaalt Meganck: "Hij noemde mij een broer. Wij waren vrijwel onafscheidelijk." Ze reisden heel Europa door, brachten uren samen in de auto door. Aan die tijden heeft de gepensioneerde VRT-assistent fijne herinneringen. "Als opvolger van Fred De Bruyne gaf Mark het wielercommentaar een andere wending."

Jonge hemelbestormers Ook Ivan Sonck blikt met veel plezier terug op zijn jaren als twintiger samen met Vanlombeek.

Toen werkten zij af en toe samen op de toenmalige BRT-radio. "Onze interesses in de sport waren uiteenlopend. Marks passie was wielrennen mijn passie was atletiek", vertelt Sonck over zijn eerste ontmoeting met Vanlombeek in 1969. "Op de BRT kregen wij, jonge hemelbestormers, de buitengewone kans om op zaterdagavonden samen een sportprogramma te presenteren. Ik had een auto, dus bracht ik Mark na afloop altijd naar het Brusselse Noordstation waar hij de bus nam naar Sterrebeek."

Voor Omroep Brabant, de laatste regionale omroep

van de BRT (Belgische Radio- en Televisieomroep red.) trok Vanlombeek op een dag naar La Louvière om daar een voetbalwedstrijd te becommentariëren. Daar liep hij André Meganck voor het eerst tegen het lijf. "Na afloop van de wedstrijd kwamen we elkaar weer tegen op het Eugène Flageyplein in Brussel", herinnert Meganck zich. "Ik zie hem daar nog staan, met zijn blauwe duffelcoat aan. We zijn naar elkaar gestapt en hebben een praatje geslagen. Het klikte van bij het begin." Meganck begon zijn carrière bij de BRT in de periode dat Fred De Bruyne er ook werkte. De Bruyne stond bekend als een uitstekend ex-wielrenner en daarna als wielercommentator. Toen De Bruyne afscheid nam van de BRT, nam Vanlombeek zijn plaats in.

Golden days Vanlombeek werkte voor de VRT van 1975 tot 1999.

21 jaar lang vormde hij een duo met Meganck.

In 2004 bijvoorbeeld brachten ze maar liefst 240 dagen grotendeels in elkaars gezelschap door, bij wielerwedstrijden en om promotie te voeren voor de nieuwe VRT-zender Sporza. De eigenlijke hoogdagen waren toch die waar Mark Uytterhoeven van het gouden duo een platinum trio maakte.

SEP

André Meganck over Mark op diens gedachtenisprentje: "Je noemde me ‘je broer.’ Wel da’s wederzijds." (foto: Phile Deprez – VRT Database)

29

Boven: Vanlombeek met de vroegere BRT-crew van de live tv-wieleruitzendingen.

Vanlombeek is te zien op de rechtse motor met de duimen omhoog. (foto: VRT Database)

Onder: Van links naar rechts: Mark Vanlombeek Mark Uytterhoeven en André Meganck aan het werk. "De twee Marken en ik? Dát was het dreamteam!" - André Meganck (foto: Photonews)

MRT

31

"De twee Marken en ik? Wij waren het dreamteam", vertelt Meganck enthousiast. "We voelden elkaar zó goed aan.

Vanlombeek was journalistieker ingesteld dan Uytterhoeven. Vaak probeerde hij de grappen van Uytterhoeven te weerstaan, maar omdat het klikte tussen ons drieën mondde het toch uit in gelach. Het gebeurt weleens dat de ene journalist de andere wil overtroeven, maar Uytterhoeven en Vanlombeek lieten elkaar scoren. Ik denk dat ze nooit ruzie gemaakt hebben."

"Dankzij mij mocht Uytterhoeven ook zijn fiets meenemen naar de Tour", gaat Meganck verder. "Eerst was Vanlombeek daar tegen, maar ik wist hem te overtuigen.

Meestal verkende Uytterhoeven de laatste vijftig kilometer van een rit om zich beter te kunnen voorbereiden. Op een ochtend tijdens de Tour had hij zich bij de beklimming van een col aan het portier van een wagen vastgeklampt. Vanlombeek vroeg zich al af hoe Uytterhoeven zo snel terug in het hotel kon zijn. We hebben ons toen ziek gelachen."

Olympisch talent Tijdens de Spelen van 1988 trok Vanlombeek naar Seoul, met Sonck als zijn leermeester. Samen gaven ze commentaar bij het atletiek. "Mark zat er met grote ogen naar te kijken zoals ik met grote ogen naar de Ronde van Frankrijk zou kijken", zegt Sonck. "Twee weken lang zaten we op elkaars lip, maar er is zelfs geen begin van wrevel of onenigheid geweest. Dat was bij buitenlandse collega’s weleens anders.

Mark mocht zelf kiezen welke onderdelen hij zou becommentariëren, ik nam de rest voor mijn rekening. En hij leerde heel snel."

"Vier jaar later werkten we opnieuw nauw samen, ter gelegenheid van de Spelen in Barcelona" vervolgt Sonck lachend. "Mark als ankerman in de studio in Brussel en ik als journalist ter plaatse. Na enkele dagen turnen, zwemmen en nog wat andere sporten, kondigde Mark het begin van de atletiekcompetities aan en ik pikte in met: "Juist, de inleidende schermutselingen zijn nu achter de rug, de Spelen kunnen beginnen!" Er volgde een bulderend gelach vanuit de studio in Brussel. We hebben, denk ik, uitstekend gewerkt."

In 1999 stapte Vanlombeek over naar VTM waar hij tot eind maart 2010 perswoordvoerder was. Naast zijn journalistieke activiteiten maakte Vanlombeek ook deel uit van de politieke wereld.

Als meester-verteller deelde hij in de autobiografische lezing "Van onze reporter ter plaatse" zijn ervaringen met het publiek.

Geen griepje Ivan Sonck vertelt hoe hij het nieuws van Marks ernstige ziekte te horen kreeg. Het onderwerp valt niet te vermijden. Op de begrafenis van oud-collega en gewezen hoofdredacteur Marc Stassijns vertrouwde Vanlombeek hem in alle rust en sereniteit toe welk noodlot hem getroffen had.

Hij leed aan een ongeneeslijke vorm van kanker aan de dunne darm.

"Het was een bijzondere plechtigheid", antwoordt Sonck op de vraag om dat moment te beschrijven. "In het voetbalstadion van Anderlecht was er een soort panelgesprek geregeld met mensen die Stassijns goed gekend hebben. Iedereen vond dat een geslaagde formule. Daar heb ik vernomen van Mark Vanlombeek dat hij zwaar ziek was. Hij vroeg of zijn rouwplechtigheid op dezelfde manier kon worden verzorgd."

"Het afscheid van Mark heeft me zwaar aangegrepen", vervolgt Meganck. "Toen Mark gestorven was, gingen Sonck en ik naar zijn familie en vrienden om verhalen over hem te verzamelen. Terwijl Ivan de verhalen samenbracht in een speech voor op de uitvaartplechtigheid, verwittigde ik de pers in naam van Marks vrouw Lydie. Ik kon het haar niet alleen laten organiseren.

Ik trok me dat persoonlijk aan. Mark was altijd als een broer voor mij. Ik heb veel meer uren met hem versleten dan met mijn eigen vrouw. We waren altijd samen."

April

Dubai "Dit beeld komt uit mijn laatste boek ‘Garden of Delight’. Het schetst Dubai als de ultieme speeltuin van globalisering en kapitalisme. Dat roept vragen op over authenticiteit en duurzaamheid.

Enkele jongens spelen een partij pool in het entertainmentcomplex Hub Zero in Dubai. Dubais snelle transformatie van een stoffig vissersdorp in de jaren ’60 naar de hypermoderne metropool van vandaag beschouwen velen als een succesverhaal. Maar Dubai is ook een stad zonder historische gelaagdheid zonder karakter, zonder identiteit. Het publieke domein wordt er in ijltempo geprivatiseerd. Activiteiten spelen zich voornamelijk af in artificiële binnenruimtes zoals gated communities en malls zoals op de foto."

Fotograaf: Nick Hannes

APR

34

Techjournalistiek wordt volwassen

"Tech is mainstream geworden." Dat stellen Daniël Verlaan en Joost Schellevis, techjournalisten bij RTL Nieuws en NOS, in een interview met Het Parool op 8 april 2018.

Techjournalistiek wordt een volwassen speler in de sector. "Het gaat ondertussen over veel meer dan enkel schrijven over gadgets", zegt Freek Evers, techjournalist bij De Morgen. Webcambeelden in saunakleedkamers, de strijd tegen nepnieuws of een vingerafdruk op je identiteitskaart: het hoort allemaal bij techjournalistiek.

Arteveldealumnus Freek Evers startte twee jaar geleden als techjournalist bij De Morgen. "Disruptieve denker gezocht", kopte de vacature. "Veel media zien technologie als iets ingewikkelds dat veel opschudding veroorzaakt", zegt Evers. "Mensen denken dat je voor technologie veel expertise nodig hebt, maar dat is niet zo. Zelf heb ik nooit een IT-opleiding gevolgd, ik heb gewoon een grote interesse."

Ook andere journalisten beseffen het belang van technologie.

"Dagelijks komen collega’s mij om uitleg vragen. Als een medisch bedrijf blockchain gebruikt om zijn gegevens op te slaan moet een gezondheidsjournalist ook begrijpen hoe dat werkt."

Technologienieuws komt steeds vaker aan bod in de media.

"Neem nu de 10 Year Challenge, waarbij Facebook je uitdaagt een recente foto van jezelf en eentje van tien jaar geleden samen te delen. Tien jaar geleden zou dat geen nieuws geweest zijn, vandaag haalt het elke krant." (AB)

‘‘Ook bij techjournalistiek moet je vertrekken vanuit een menselijk verhaal’’ "Ook bij techjournalistiek moet je vertrekken vanuit een menselijk verhaal", zegt Evers. "Daarin verschilt de aanpak niet van politieke journalistiek. Het zijn uiteindelijk mensen die technologie ontwikkelen. Elke ontwikkelaar maakt zijn product met een reden. Het is je taak als techjournalist om te achterhalen wat die beweegredenen zijn."

Homepage "Techjournalistiek is volwassen aan het worden. De Morgen bouwt aan een nieuwe site waar technologie en wetenschap een prominente plaats op de homepage krijgen. Voorlopig staat technologie onder de tab cultuur. Vroeger verschenen hier vooral reviews over games en smartphones. Vandaag is technologie veel meer dan dat. De reviews zullen blijven, maar we maken ook plaats voor diepgravende verhalen over fake news en privacy."

(Foto: Jorne Daems)

APR

35

@ IP #R i ici av

en ell #r @r al_ oy tw an c _f er p

Meest geklikt Klasse: 27.014 keer

Tweets van de maand

De Amerikaanse aanval op #SyriĂŤ waar Trump gisteren nog mee dreigde, lijkt er niet meteen aan te komen.

Rudi Vranckx @RudiVranckx 12 april 2018

Test: hoe perfectionistisch ben jij als leraar?

Leerkrachten zetten zich hard in voor hun leerlingen en hun school. Een goed evenwicht tussen perfectionisme en kunnen loslaten, is zeer belangrijk. Aan de hand van een korte test, gemaakt door Josfien Demey, ontdekken leraren hoe perfectionistisch ze zijn.

Eerste Rohingya gezin weer naar Myanmar: begin van terugkeer of PR-stunt? #vrtnws VRT NWS @vrtnws 15 april 2018

Cover van de maand

APR

36

De journalist is de vijand Na de overwinning van Viktor Orbán in Hongarije gaat oppositiekrant Magyar Nemzet ten onder aan ‘financiële problemen’.

Critici beschouwen het als een indicatie van de steeds meer onder druk staande mediavrijheid in Hongarije. door Jesse De Meulenaere

In welke landen is de persvrijheid in 2018 verbeterd ten opzichte van 2017? (hoe lager de score hoe beter)

Als journalist zag u vorig jaar de vijandigheid tegenover uw metier groeien. Journalisten werden al langer vermoord, kranten opgedoekt en redacties opgezadeld met rechtszaken. Maar volgens de World Press Freedom Index 2018 keren ook delen van het grote publiek zich nu steeds vaker tegen persmensen. Die index is het jaarlijkse globale rapport van Reporters Without Borders (RWB), ’s werelds grootste ngo die zich inzet voor persvrijheid. Dat rapport biedt een heldere kijk op de wereldwijde situatie op vlak van persvrijheid. Experts uit 180 landen beantwoordden 87 vragen over alle facetten van vrije meningsuiting.

Nederland

1001

-127

Zwitserland

1127

-086

Portugal

1417

-160

Duitsland

1439

-058

Luxemburg

1472

0

Slovenië

2161

-001

Frankrijk

2187

Roemenië

2365

Zijn bepaalde kranten verboden? Gebruikt de overheid geweld tegen journalisten? Op basis van die antwoorden krijgt elk land een score en kleurcode toegewezen. Opgelet: hoe lager die score, hoe béter het gesteld is met de persvrijheid. Noord-Korea is met een score van 180 de slechtste habitat voor journalisten. Hoe onafhankelijker, transparanter en pluralistischer de media, hoe beter een land presteert. De belangrijkste vaststelling van RWB is dat de vijandigheid tegenover journalisten toeneemt.

En dat zou wel eens gevaarlijk kunnen zijn voor de democratie, waarschuwt het rapport.

Landen die op vlak van persvrijheid slechter scoorden in 2018 t.o.v. 2017

Noorwegen

763

+003

Zweden

831

+004

Finland

1026

+134

België

1316

+041

Denemarken

1399

+363

Oostenrijk

1404

+057

-037

Estland

1408

+053

-081

Ijsland

1410

+107 +051

Italië

2412

-214

Ierland

1459

Georgië

2734

-042

Letland

1963

+101

Bosnië-Herzegovina

2737

-042

Cyprus

1958

+006

Kroatië

2894

-065

Slovakije

2026

+475 +018

Griekenland

2919

-170

Liechtenstein

2049

Albanië

2949

-043

Spanje

2051

+182

Noord-Cyprus

2959

-029

Tsjechië

2189

+498

Kosovo

2961

-084

Litouwen

2220

+083

Armenië

2999

-039

Verenigd Koninkrijk

2325

+099

Moldavië

3001

-040

Polen

2659

+012

Oekraïne

3116

-203

Malta

2744

+268

Montenegro

3121

-244

Hongarije

2911

+010

Macedonië

3243

-331

Servië

2958

+153

Bulgarije

3522

+021

APR

Zweden

1001

37

-127

September Neonazi die plande om journalisten te vermoorden, wordt opgesloten.

Slovakije

2026

+475

Februari Journalist Jan Kuciak en zijn verloofde worden vermoord.

Nederland

1001

-127

Juni Busje rijdt in op het gebouw van Nederlands grootste krant De Telegraaf.

Frankrijk

2187

-037

November Reporters aangevallen bij protestacties van de gele hesjes.

Montenegro

3121

-244

Mei Gewapende aanval op misdaadjournaliste.

ItaliĂŤ

2412

-214

April Siciliaanse maffia plant moord op onderzoeksjournalist.

Griekenland

2919

-170

December bomaanval op tv-station Skai.

zeer moeilijke situatie

redelijk goede situatie

moeilijke situatie

goede situatie

merkbaar probleem Bron: 2018 World Press Freedom Index RWB

APR

38

Waakhond krijgt klappen In het weekend van 21 en 22 april 2018 wordt de Terzake-ploeg bekogeld in een Anderlechtse probleemwijk. door Ines Watté

Relschoppers die dreigen je camera stuk te gooien, bommetjes die voor je voeten ontploffen, een tik tegen je hoofd terwijl je live verslag uitbrengt. Hoe ga je daar als journalist mee om?

"Ik ben waakzaam, maar niet bang."

Hannelore Simoens (VTM): rookbommetjes op Mars tegen Marrakesh "De Franse media hebben er fel van langs gekregen tijdens de betogingen van de Gele Hesjes.

Wij niet. Enkele betogers namen ons in bescherming omdat ze blij waren dat we het probleem op de kaart zetten. Agenten hebben me verschillende malen uit de rellen getrokken omdat sommige Hesjes op ons kwamen afgestormd, dus ik heb me nooit echt onveilig gevoeld. Toch was ik blij dat ik in Parijs een beschermende pet aanhad. Elke journalist kan die lenen bij ons als hij naar een betoging gaat. Er zit een soort hard plastic in. Als er een steen op mijn hoofd valt, blijft dat nog altijd schadelijk, maar het is iets veiliger in elk geval. Mocht ik de Mars tegen Marrakesh opnieuw doen, zou ik zeker zo’n pet opzetten."

"Ik was verslag aan het uitbrengen op die mars toen er plots commotie ontstond. Relschoppers duwden me en gooiden rookbommetjes naar onze ploeg.

Omdat ik de weekends daarvoor in Parijs zat, was ik dat al wat gewoon. Het deed me vrij weinig omdat ik weet hoe ik moet reageren als zoiets gebeurt: ik blijf rustig, ga niet in op die amokmakers en daag ze vooral niet uit. Het is belangrijk om zo weinig mogelijk aandacht te trekken. Ik sta dus niet met mijn microfoon of camera te zwaaien. Ik luister ook naar de mensen en laat hen uitspreken als ze iets willen zeggen. Als ik hen even laat ventileren, zijn ze meestal tevreden."

"Na zo’n woelige manifestatie krijg je als journalist wel wat reacties: steunberichten maar ook berichten van mensen die kwaad zijn omdat je verslag uitbrengt van het geweld en niet van de inhoud van de Mars. Dat vind ik misschien zelfs moeilijker dan daar te staan op het moment zelf. Hoe dan ook, zulke gebeurtenissen maken me absoluut niet terughoudender."

APR

39

boven: Hannelore Simoens met de beschermende pet in Parijs. (foto: Medialaan)

Karel Lattrez (ex-VTM): Dirk Reynders (VRT tik tegen hoofd Radio 2 Limburg): tijdens rellen belaagd door Erdoganaanhangers "25 november 2017. Ik was al een paar uur in Brussel en ik wist dus waar ik aan toe was. Het was er woelig en relletjes flakkerden alsmaar op. 19 uur, het Nieuws zou beginnen en ik was klaar om live te gaan. Een halfuur voordien was er niets aan de hand op de plek waar ik stond. Maar toen de uitzending begon, werd het plots onrustig, wellicht door de lampjes van onze camera’s. Relschoppers duwden en trokken me, maar ik ben dat gewoon. Het was niet de eerste keer dat ik zoiets meemaakte. Maar een tik tegen mijn hoofd had ik nog nooit gekregen. Dat was niet aangenaam, maar ook niet zo heel erg. Ik kon die klap vrij snel relativeren. Dat is de kracht van het getal. Relschoppers vinden het stoer om op televisie aandacht te trekken. Ik ben me daarvan bewust. Ze zijn er niet op uit om journalisten pijn te doen of om hen in moeilijkheden te brengen."

"Ik bracht vroeger verslag uit tijdens betogingen van mijnwerkers, boeren, noem maar op. Nooit ben ik daar bedreigd geweest. Wat gebeurde op 25 juni 2018, had ik dus nog nooit meegemaakt.

We vernamen dat Erdoganaanhangers na de bekendmaking van de verkiezingsuitslag (Erdogan won in de eerste ronde de vervroegde presidentsverkiezingen in Turkije, red.) op straat waren gekomen in Heusden-Zolder. Omdat ik zelf in die gemeente woon, ken ik de plekken waar de Turkse gemeenschap samenkomt.

Ik wilde meteen foto’s maken, maar toen ik mijn toestel bovenhaalde, begonnen enkelingen te roepen en te tieren. Ik ben daar niet op ingegaan. Een dertigtal heethoofden - aanhangers van Erdogan – staken de straat over. Ze dreigden mijn apparatuur stuk te slaan.

Twee agenten die ter plaatse waren werden zelf overrompeld. Het leek ons raadzaam om te vertrekken. De relschoppers zijn ons blijven belagen tot we in de auto stapten."

"Ik heb mijn verhaal kunnen brengen, maar zonder klank. En ik had amper drie of vier foto’s. De voorzitter van de moskee daar vroeg me achteraf: ‘Waarom heb je me niet gebeld? Ik had kunnen komen om je te beschermen.’ Maar ik had helemaal geen kans om te bellen. Ik kon geen kant op. Ik dacht vooral: hoe kom ik hier ongeschonden uit? Wakker lig ik er niet van. Ik ben ook niet bang om er opnieuw naartoe te gaan, maar nu kijk ik altijd uit.

Ik parkeer mijn auto zo dat ik vlot weg kan en ik zorg ervoor dat ik nooit alleen ben of dat ik iemand kan bereiken.

Waakzaam? Ja. Bang? Nee."

SEP

40

Mei In de lift "Ik volgde premier Charles Michel op een tweedaags werkbezoek naar Londen en Dublin. Gespreksonderwerp nummer één was natuurlijk de brexit. Deze foto nam ik tijdens een bezoek aan Lloyd’s of London, een imposant gebouw in het hart van de City."

"Ik probeer in mijn werk steeds een balans te vinden tussen inhoud en esthetiek, voor mij de definitie van goede fotojournalistiek. Een foto moet leesbaar of begrijpelijk zijn door een sterke compositie.

De interessante momenten gebeuren meestal niet op een georganiseerd fotomoment, maar eerder in de coulissen.

Ik stond in de lift naast de lift van de premier. Door het glas en de juiste lichtinval kwamen de reflecties tot hun recht.

Het stoort niet, ook al lijkt het op het eerste gezicht chaotisch. Zo kunnen we de brexit ook omschrijven. " "Veel lijnen in de compositie lopen recht naar de premier. Dat maakt hem een rustpunt in de drukke compositie. Maar hij lijkt niet op zijn gemak. Door de impact van de brexit op ons land? Of dacht hij aan Sjakie en de chocoladefabriek?

Daar was ook een glazen lift, die ging recht door het dak."

Fotograaf: Dirk Waem

MEI

42

‘‘Nieuwsjagers was de push die ik nodig had’’ Van 10 april tot en met 29 mei zendt VIER elke dinsdag een aflevering uit van Nieuwsjagers.

Het televisieprogramma Nieuwsjagers op VIER bood vorig jaar in acht afleveringen een blik achter de schermen bij de redactie van Het Nieuwsblad. De kijkcijfers konden niet opboksen tegen die van Topdokters – ook een productie van Woestijnvis – en de reeks kreeg kritiek op sociale media, maar ze heeft impact gehad.

"De sterkte van Nieuwsjagers is dat het aantoont dat journalisten niet zomaar ergens op afstormen, maar dat elke actie weloverwogen is. Mensen krijgen vaak de opdringerigheid van journalisten te zien, maar ze zijn meer met deontologie bezig dan de meesten denken", vertelt Sander Van Nieuwenhuyse docent journalistiek aan Howest. "Journalisten kunnen niet zoals Kuifje razendsnel dossiers oplossen. Ze moeten lang wachten, opnieuw beginnen en blijven kauwen tot ze op iets concreets komen. Journalistiek is niet altijd spannend en ik ben blij dat dat aan bod kwam."

"De journalisten van Het Nieuwsblad hebben ons alles laten filmen, ook de mislukkingen. Ze waren eerlijk over hoe ver ze gaan voor nieuws", zegt programmamaakster Charlotte Lerouge van Woestijnvis. "Via hen toonden we het menselijke verhaal achter elke voorpagina. We hebben vooral complimenten gekregen over het programma. Kritiek kwam eerder op de krant zelf, maar een debat daarover kunnen we alleen maar toejuichen in de hoop dat we er een beetje nuance hebben aan toegevoegd."

Geen enkele aflevering van Nieuwsjagers slaagde erin 200.000 kijkers te halen, maar dat kan Lerouge verklaren: "De meerderheid van de krantenlezers wil de mechanismen achter een krant niet leren kennen. Toch heeft het programma zijn weg gevonden, zeker bij studenten journalistiek die er master- en bachelorproeven over maken."

Yana Van de Sande, masterstudente Journalistiek aan de KU Leuven, is een jongere voor wie Nieuwsjagers een extra trigger was om zich in te schrijven. "Ik heb er altijd van gedroomd om journaliste te worden, maar ik dacht met mijn taal- en commu-

nicatieopleidingen ook een job te vinden in de sector. Mijn interesse voor een opleiding journalistiek bleef echter groot en toen kwam Nieuwsjagers op tv. Dat was de push die ik nodig had", getuigt ze. "Journalisten willen de lezer zo goed mogelijk infomeren en doen er dan ook alles aan om het nieuws te pakken te krijgen. Dat straalde het programma uit – echte toewijding. De adrenaline die door het lijf van de redacteurs stroomde, kon ik voelen tot in mijn huiskamer."

"Jongeren die door Nieuwsjagers gemotiveerd worden, zullen minder snel opgeven in een opleiding journalistiek", denkt Van Nieuwenhuyse. "Door het programma weten ze beter waaraan ze beginnen." Patrick Pelgrims, opleidingshoofd aan de Erasmushogeschool, is het daarmee eens. "Ik zou alle jongeren die overwegen journalistiek te studeren aanraden om ernaar te kijken." Tom Rumes, docent aan Thomas More, vindt dat Nieuwsjagers zijn nut heeft bewezen. "Ik merk dat bij mijn eigen zoon. We keken samen naar het programma en hij vond journalistiek ineens supersexy. Ook op het imago van de sector had het volgens mij echt een positief effect." (IW TR)

MEI

43

aw IPM #R da

@c e ath rin ed eb oll e@ r op eu ol . eu

Meest geklikt Newsmonkey: 59.295 keer

Tweets van de maand

Did it. Skydive voor #Iedereentegenkanker Mooi maar ook griezelig, dus eenmalig voor dit goede doel. Dank aan iedereen die bijdroeg op iedereentegenkanker. be en veel moed gewenst aan alle patiënten en hun geliefden @kotk @een @vrtnws

‘Het lied dat door ‘La Casa de Papel’ de wereld (opnieuw) verovert: het verhaal achter ‘Bella Ciao’ Vorig jaar kon niemand om de Spaanse hitserie ‘La Casa de Papel’ heen. Bekend uit de serie is het Italiaanse verzetslied ‘Bella Ciao’. Het lied is al honderd jaar oud, maar werd door de serie opnieuw populair. Matthias Rombaut en Jacob Hemptinne schetsen de geschiedenis achter de hit.

Wim De Vilder @WimDeVilder 23 mei 2018

Vechten met de auto-opmaak van je tekstverwerker en verliezen.

Het is een voorsmaakje op de singularity.

Lieven Scheire @lievenscheire 26 mei 2018

Cover van de maand

MEI

44

‘‘Binnen de sportjournalistiek heb ik mij nooit de ‘vrouw’ gevoeld’’ Op 29 mei 2018 publiceert VRT een foto van haar WK-redactieploeg. Een dag later kopt Het Nieuwsblad: Opvallende foto van VRT-ploeg voor WK Voetbal: zoek de vrouw. door Morrigan Penninck

Zondagnamiddag. Voetbal. De commentator gaat helemaal op in het spel. Ook zij vindt de rode kaart terecht. Zij. Vrouwelijke sportjournalisten zijn nog altijd meer uitzondering dan regel.

Volgens Sporza-journalistes Tess Elst en Steffy Merlevede ligt het taboe veeleer bij de maatschappij dan bij de sportjournalistiek zelf. "Of je nu man of vrouw bent we moeten allemaal even hard werken in deze branche."

De Vlaamse Vereniging voor Journalisten telt ongeveer twintig loontrekkende en tien freelancesportjournalistes. Samen maken die vrouwelijke sportjournalisten minder dan de helft uit van het aantal sportjournalisten in België. Vroeger lag dat aantal nog lager, maar de laatste jaren is er al heel wat veranderd. Toch krijgt Steffy Merlevede, sportjournaliste bij Sporza, jaarlijks nog de vraag of ze benadeeld wordt als vrouw in die mannenwereld.

"Ik heb mij nooit benadeeld gevoeld. In het begin zat ik als enige vrouw tussen alle mannen op de sportradioredactie van de VRT. Tien jaar geleden kwam hier verandering in, bij de eenmaking van de sportredactie. Nu zitten we met vijf vrouwen hier op de redactie en dan heb ik de productie er nog niet bijgeteld", zegt Merlevede. Vorig jaar kreeg zij dezelfde vraag nadat de VRT een foto van de WK-redactie had gepubliceerd. Als enige vrouw poseerde ze tussen al haar mannelijke collega’s. Diezelfde avond belde een journalist van Het Nieuwsblad Merlevede op voor een reactie.

"Ik vond dat de foto een verkeerd beeld gaf omdat mijn vrouwelijke collega’s die dag toevallig afwezig waren. Voor mij was dit geen item waard en dus gaf

ik de journalist niet het antwoord dat hij verwachtte." Een dag later verscheen er toch een artikel in Het Nieuwsblad: Opvallende foto van VRT-ploeg voor WK Voetbal: zoek de vrouw. Merlevede geeft toe dat ook de VRT schuld treft: "We hadden beter moeten nadenken vooraleer we die foto namen." Zijzelf heeft het foute beeld nog proberen rechtzetten, maar het kwaad was al geschied. "Dat was echt geen reclame voor de VRT", aldus Merlevede.

Mannenwereld Voor onze maatschappij is sport nog altijd een mannenzaak en behoort lifestyle toe aan de vrouw.

Daarom zien we een vrouwelijke sportjournalist nog te vaak als een uitzondering. "Vrouwen kunnen evenzeer de norm zijn als mannen", zegt Sporza-journaliste Tess Elst. "Mijn collega Inge Van Meensel werkte vroeger nog in een meer conservatieve setting. Zij mocht geen voetbalverslagen inlezen, want een vrouw zou niet geloofwaardig overkomen." Gelukkig is er nu al veel veranderd en werken er al veel meer vrouwen in de sportwereld.

Catherine Van Eylen is ondertussen een bekend gezicht op het scherm, maar een vrouwelijke Peter Vandenbempt op Sporza, die moet er nog aankomen.

SEP

Zelf zijn Merlevede en Elst nog nooit geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag, maar ze hebben wel al zulke verhalen gehoord. Merlevede brengt verslag uit vanop het volleybalveld en Elst houdt zich bezig met voetbalverslaggeving. "Dat zijn twee heel verschillende werelden", zegt Merlevede. "Bij volleybal ben ik ook vaak de enige vrouw, maar ik voel mij niet meer aangekeken dan een mannelijke collega. Integendeel, ze behandelen mij erg vriendelijk." Elst bevindt zich vaker tussen de harde voetbalsupporters.

‘‘Ze mocht geen voetbalverslagen inlezen want een vrouw zou niet geloofwaardig overkomen’’ "Ze verwachten vaak niet dat er een vrouw op reportage komt, maar ze nemen je wel serieus. Al kreeg ik bij een voetbalclub weleens te horen: ‘Het meisje moet u nog iets vragen, maar je hoeft je niet te haasten.’ Dat is natuurlijk niet respectvol, maar erger dan dat heb ik nog niet mee-

45

gemaakt." Mocht er zich al grensoverschrijdend gedrag voordoen, dan weet Elst waar ze terechtkan. "Er zijn genoeg meldpunten op de VRT." Steeds meer vrouwen tonen interesse in sportjournalistiek. Merlevede doceert het keuzevak Sportjournalistiek aan hogeschool Howest en merkt een verandering in de laatste jaren. "Ik heb ondertussen al heel wat vrouwelijke studentes in mijn klas gehad, ook nu. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat die allemaal sportjournaliste zullen worden. De meesten volgen mijn vak uit pure interesse, maar dat is al een goed begin." Volgens Elst speelt ook de opvoeding een rol in de sportinteresse. "Maar mannen zijn nu eenmaal fanatieker met sport bezig dan vrouwen." Een evidente job voor vrouwen is sportjournalistiek niet. "Vaak moet je tot laat in de avond en het hele weekend werken. De job combineren met kinderen is zeker niet gemakkelijk", zegt Merlevede. Hierdoor haken veel vrouwen af en zoeken ze rustiger werk. Merlevede beviel vier jaar geleden van een tweeling en zag

dat het ook voor haar moeilijker werd.

Zeker omdat ze een bommoeder (Bewust Ongehuwde Moeder, red.) is. "Sinds twee jaar werk ik nog maar halftime op de sportredactie en presenteer ik op zondagochtend op Radio 1. De VRT vond mij ideaal voor De Ochtend, aangezien er zeker op zondag een groot sportaanbod is. Met mijn twee kinderen komt dat veel beter uit."

Merlevede en Elst zien de toekomst voor vrouwen in de sportjournalistiek positief in. "Er zullen altijd meer mannen zijn, maar er zal wel een zeker evenwicht komen. Ook de VRT heeft er aandacht voor en wil meer vrouwen op het scherm krijgen", zegt Elst. Merlevede vervolgt: "Ik denk niet dat we over tien jaar met dubbel zoveel vrouwen zijn in de sportjournalistiek, maar ik zal al blij zijn als de buitenwereld er minder over zeurt.

Binnen de sportjournalistiek heb ik mij nooit de ‘vrouw’ gevoeld. Een man of een vrouw, dat maakt niet uit. Als je maar je werk doet."

SEP

46

Juni Aina "Finland is een land van bescheiden, melancholische, creatieve en vooral gelukkige mensen. Finnen zijn ook moedig.

Uitdagingen gaan ze met geheven hoofd aan en buigen ze om tot kansen. Sisu is het Finse begrip dat daarnaar verwijst.

Het betekent doorzettingsvermogen en komt letterlijk van het woord Sisa wat ‘binnen’ wil zeggen. Finnen wijzen ook naar hun buik als ze het over Sisu hebben."

"Tijdens mijn tocht door het land had ik vooral aandacht voor die mooie kant van de Finnen: never give up. Aina het meisje op de foto, wou graag poseren met haar aanmoedigende T-shirt. Elke dag zwemt ze in het meer. Zomer en winter. ’s Morgens gaat ze ook altijd te voet naar school: door het donker, door de kou als het moet. Ze is een doorzetter. Hier turen kinderen geen uren op hun scherm, maar lopen ze in het bos. Zelf als het weer niet meezit en ze liever in bed waren gebleven."

Fotograaf: Filip Claus

JUN

48

VRT NWS Update: kort-kortst-korter Op 14 juni 2018 startte het WK Voetbal. Die dag werd het klassieke 18 uurjournaal vervangen door de VRT NWS Update van 140 seconden.

Naar tien minuten tv-journaal om 18 uur keert de VRT niet meer terug, maar misschien wordt de korte nieuwsupdate op tv opnieuw wat langer. Sinds afgelopen zomer krijgen de kijkers in plaats van het klassieke 18 uurjournaal enkel een korter format, op online maat gesneden. De omroep heeft geluisterd naar kijkerskritiek en denkt na over een update van de NWS Update.

"Het medialandschap is sterk aan het veranderen. De nieuwsredactie probeert daarop in te spelen", vertelt Inge Vrancken, hoofdredacteur van Het Journaal. "95 procent van onze kijkers bekijkt ook een van onze andere journaals. Het unieke bereik van het 18 uurjournaal is dus erg klein terwijl de productielast wel groot is."

Met die gedachte in het achterhoofd begon de nieuwsredactie te experimenteren. "Het 18 uurjournaal bestaat al sinds 1989.

Van afschaffen was geen sprake. We wilden nog altijd een journaal om 18 uur aanbieden, maar tegelijkertijd de productielast op onze mensen en middelen verlagen. Uiteindelijk kozen we voor een twee Ă drie minuten durende nieuwsupdate die het belangrijkste nieuws van de dag samenvat."

kijkt. We beseffen wel dat we het format nog moeten aanpassen, omdat het nog iets te veel een televisieformat op social media is."

Voortdurend bijsturen Maar er komt ook kritiek. "De kijker vindt de nieuwsupdate wel erg kort, waardoor hij het gevoel heeft dat hij te weinig informatie krijgt. Bovendien start de update niet stipt om zes uur", zegt Inge Vrancken. "We onderzoeken of we het nieuws om 18 uur toch niet opnieuw langer kunnen maken. We willen niet terug naar tien minuten, wel naar een nieuwsoverzicht van vijf Ă zes minuten. Dat is een moeilijke tijdspanne, dus op dit moment zijn we nog wat zoekende."

"We proberen permanent bij te sturen. Vroeger werd een beslissing genomen en bleef die de daaropvolgende jaren onveranderd. Vandaag kan dat niet meer. We willen graag flexibel blijven en inspelen op de veranderende noden van ons publiek." (EV)

De nieuwsredactie testte het nieuwe format voor het eerst tijdens het WK Voetbal. "De reacties daarop waren behoorlijk positief. De VRT besliste om het nieuwe format verder te zetten tot eind augustus, omdat de bezetting van de redactie in de zomer kleiner is. De reacties bleven positief waardoor de nieuwsupdate vandaag nog steeds bestaat."

Jong publiek De VRT NWS Update is niet alleen op het televisiescherm te bekijken maar ook op de website van VRT NWS en op social media.

"Zeker op Facebook werkt dat ongelooflijk goed. We bereiken een jong publiek, dat zelden naar het klassieke journaal op televisie

Inge Vrancken hoofdredacteur van Het Journaal (foto: Elke Vandoorne)

JUN

49

e arz IPt #R yo ph RIP n# yo ph

@r ldo ea p# rum ldt na Kim n gU J on

Meest geklikt Nest: 3.307 keer

Tweets van de maand

Wie later deze tijd wil begrijpen moet eens de krantenkoppen en lezersreacties na het neerschieten van een kind en een leeuwin naast elkaar leggen.

Yves Desmet @yvesds 22 juni 2018

Beleef een onvergetelijke ervaring te midden van de Franse wijngaarden De wijnliefhebber komt via een quiz te weten wat zijn ideale vakantie zou zijn.

Ben je een adrenalinejunkie, een sportliefhebber of steek je liever de handen uit de mouwen als wijnboer voor een dag? Nest presenteert tien ideale wijnbestemmingen in samenwerking met VisitFrenchWine.com.

Eerste grote datalek in ons land sinds start #GDPR. Er is nu draaiboek om gegevens van consumenten te beschermen. De consument verwacht en verdient informatie en transparantie bij een datalek.

Vertrouwen is essentieel in digitale economie Philippe De Backer @debackerphil 15 juni 2018

Cover van de maand

JUN

50

De sportredactie loopt op kop In juni 2018 lanceert De Tijd ‘De Glazen Bal’. Dat is een onlinetool die de uitslagen van het WK Voetbal voorspelt aan de hand van data. door Antje Baumans

De Amerikaanse onderzoekers Jonathan Groves en Carrie Brown-Smith concludeerden in 2010 al dat sportredacties trendsetters zijn op vlak van innovatie. Klopt dat ook voor onze Vlaamse media?

Met Sjotcast lanceerde Het Nieuwsblad op 21 januari 2019 zijn eerste podcast. Ook Het Laatste Nieuws innoveert met zijn voetbalwebcast Vista! via HLN.be en Facebook. Daarnaast verkennen sportredacties ook nieuwe inhouden. Sporza streamt tegenwoordig e-sports - gaming - op Twitch. Dat is de YouTube van de gamers, zeg maar. Sporza nodigt ook publiek uit om een potje FIFA tegen elkaar te spelen in de studio. "Sport is een dankbaar onderwerp voor nieuwe media", zegt Annelore Deprez, professor journalism studies aan de UGent. "Een sportwedstrijd kan je heel verhalend vertellen. Je hebt hoofdrolspelers, uitdagers en veel plotwendingen."

"Het klopt dat we bij Sporza vaak als eerste nieuwe media gebruiken", zegt Maarten Geens eindredacteur online bij Sporza. "Dat komt ook doordat we een gepassioneerd publiek hebben. We zetten binnen onze redactie ook in op verjonging. We willen jonge hybride journalisten die van alle markten thuis zijn."

Instagram stories zijn de trend op Vlaamse sportredacties. "Stories zijn zeer handig voor sportverslaggeving", zegt Jonas Van De Veire, socialmediaexpert bij HLN Sport. "Je krijgt gemakkelijk interactie met je publiek en je kan doorlinken naar de site.

Dat is belangrijk, want uiteindelijk blijft ons doel meer lezers naar de site lokken."

Maar niet elke innovatie is succesvol. "Sporza heeft geëxperimenteerd met VR-brillen (virtual reality, red.) maar we hebben nog niet onder de knie hoe we hier verhalen mee kunnen vertellen. Ons publiek zit er ook niet op te wachten", zegt Geens. Ook voor Het Nieuwsblad zijn innovaties geen garantie op succes. "Als het publiek niet mee wil, moeten we bijsturen. Een podcast is een nieuw gegeven voor Het Nieuwsblad mensen associëren ons met lezen", zegt Lars Godeau, eindredacteur bij Het Nieuwsblad/Sportwereld.

‘‘Sport is een dankbaar onderwerp voor nieuwe media’’ De openbare omroep zit op vlak van innovatie in een luxepositie. "We zijn minder afhankelijk van onze inkomsten dan andere media. Hierdoor hoeft niet alles succesvol te zijn en krijgen we meer ruimte om te experimenteren", zegt Geens.

Bij Het Nieuwsblad gaat het er anders aan toe, zegt Godeau: "Innovatie is een natuurlijk proces.

Het is eerder een evolutie dan een revolutie.

We vinden het warm water niet uit, maar we spelen wel handig in op de beschikbare technologieën."

SEP

51

JUN

52

Vertrouwen in Vlaamse nieuwsmedia blijft stijgen

14 juni 2018: Het Reuters Institute for the Study of Journalism (RISJ) brengt het jaarlijkse Digital News Report uit. door Lynsey Van der Putten

Reuters brengt jaarlijks het Digital News Report uit. Voor dat rapport onderzoekt het persagentschap de evoluties van de nieuwsgewoontes: meest gebruikte mediamerken, vertrouwen in de nieuwsmedia, wie voor nieuws betaalt. De onderzoekers analyseren telkens zowel Europa in het algemeen, als ieder land apart. Ook België – met daarin de opsplitsing Vlaanderen en Wallonië – is jaarlijks onderwerp van dat onderzoek. Uit het recentste rapport blijkt dat 53% van de Belgen onder wie 66% van de Vlamingen, vertrouwen heeft in nieuwsvmedia. Dat is een stijging in vergelijking met vorig jaar. We leggen de resultaten van De Morgen, Het Laatste Nieuws en Metro voor aan de respectieve redacties.

Nr. 9

De Morgen krijgt een vertrouwensscore van 6,89 op 10 bij een bevraging van het Digital News Report. De krant staat hiermee op de 9e plaats op een lijst van 15.

8% van de bevraagden leest wekelijks de krant en 12% leest nieuws online.

Sam Feys (27), chef Digitaal bij De Morgen: "In de eerste plaats willen wij een kwaliteitsvolle nieuwsbron zijn die je onvoorwaardelijk kan vertrouwen.

Als deze cijfers zeggen dat het beter kan, moeten we daar verder aan werken.

Anderzijds zien we dat dagelijks honderdduizenden mensen onze artikels lezen en dat steeds meer lezers voor De Morgen betalen. Dat is een zeer waardevolle indicator. Mensen vertrouwen op ons om meer inzicht te krijgen in het nieuws en om verschillende standpunten beter te begrijpen.

In 2019 willen we beter communiceren met ons publiek en onze krant nog transparanter maken en mensen meenemen in de processen achter het nieuws. Terwijl sommige groepen en politici de geloofwaardigheid van de media in vraag stellen, moeten wij net bewijzen dat de media het vertrouwen wel waard zijn. Journalisten zijn ook maar mensen. Ze kunnen ook fouten maken. Maar als er fouten zijn gemaakt, moeten ze daar op een transparante manier voor uitkomen. Het is belangrijk dat het publiek voor goede journalistiek betaalt. Dat is uiteindelijk de enige manier om onze onafhankelijkheid te garanderen."

Nr. 11

31% leest wekelijks de papieren versie van Het Laatste Nieuws en 52% consulteert de website om nieuws te vergaren. Ze geven HLN een vertrouwensscore van 6,73 op 10.

HLN staat hiermee op de 11e plaats.

Dimitri Antonissen (44), hoofdredacteur van HLN: "Jaarlijks bekijk ik het Digital News Report eens, maar dat is het dan ook. Ik hecht meer belang aan de dagelijkse cijfers van het Centrum voor Informatie over de Media (CIM). Daaruit blijkt dat 1.78 miljoen onlinelezers elke dag hun nieuws halen op HLN.be. Onze meest nabije concurrent is Het Nieuwsblad met 1.26 miljoen lezers. Een andere concurrent, VRT NWS had op hetzelfde moment 501.000 online lezers. Het verslag van Reuters vind ik een interessante aanvulling. Ik zie het vooral als een bevestiging dat we nog meer moeten communiceren over onze aanpak.

Wij proberen zeker te werken aan het vertrouwen van onze lezers door bijvoorbeeld onze ‘Pinokkiotest’. Deze test verifieert stellingen van politici tijdens verkiezingen. Dat willen wij ook in 2019 voortzetten."

Nr. 13

11% van de bevraagden leest wekelijks Metro. De gratis krant krijgt een vertrouwensscore van 6,39 op 10, dat is de 13e plaats.

Stefan Van Reeth (42), content director: "Bij Metro is voornamelijk het bereik een belangrijke factor, daarvoor vertrouwen we op de CIM-cijfers. Onze lezers hebben vertrouwen in ons, omdat wij sinds jaar en dag werken aan objectieve en constructieve berichtgeving. Sensationele berichtgeving en faits divers worden beperkt. Items met een stevige knipoog of een hoog Man Bijt Hond gehalte krijgen wel een plaats bij Metro. Ik denk dat dit ons een degelijk en betrouwbaar imago geeft. Metro was trouwens in 2018 een van de ambassadeurs van de Sustainable Development Goals van de VN: dat zijn de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.

Dat draagt waarschijnlijk bij tot de geloofwaardigheid van ons merk.

Voor onlineverkeer zijn wij, net als onze collega’s, in grote mate afhankelijk van sociale media. Hoewel dit in grote mate bepalend is voor het engagement zoeken wij, net zoals in de krant, niet actief de controverse op. Voor de populaire titels lijkt dit soms corebusiness geworden."

Juli

De ontlading "De onmogelijke overwinning van de Rode Duivels tegen BraziliĂŤ zet de festivalweide van Rock Werchter in lichterlaaie. Ook al sta ik de hele avond op enkele meters van het grote scherm, ik zie niks van de voetbalmatch. Mijn taak bestaat erin om enkele supporters de hele wedstrijd lang te volgen. Eerst krijgt mijn camera meer aandacht dan Eden Hazard, maar tijdens die spannende negentig minuten vergeten de festivalgangers mijn aanwezigheid.

Geduld. We noteren 21.54 uur wanneer ik deze foto neem. De ontlading. Niemand die me nog ziet staan. Extase. Ik moet kalm blijven. Ik heb het beeld. Wat nu?

Ik loop sneller dan Kevin De Bruyne, ontwijk de dansende meute. Mijn deadline is 22 uur."

Fotograaf: Illias Teirlinck

JUL

57

@b elg de red ian s vil

e itt #h lf go ec #r m zo or d er

Meest geklikt Sportmagazine: 10.668 keer

Tweets van de maand

Als Chris Froome niet welkom is in je koers (ASO/Tour), moet je dan wachten dat te melden tot een week voor de start? Of is dat om zijn procedurekansen te verkleinen? #dtv #leTour #wielrennen #cycling Karl Vannieuwkerke @Vannieuwkerke

Buitenlandse pers looft Rode Duivels na ‘zinderend voetbalgevecht’ tegen Brazilië De Rode Duivels scoren tijdens het WK voetbal in Brazilië. Ook de buitenlandse pers is dat niet ontgaan. Belga-auteur Pieter-Jan Broos vat samen hoe de collega’s een ode brengen aan onze nationale voetbalploeg en bondscoach Martinez.

1 juli 2018

Gelukkige nationale feestdag aan alle Belgen! #redtogether Bonne fête nationale à tous les Belges! #redtogether Thibaut Courtois @thibautcourtois 21 juli 2018

Cover van de maand

JUL

58

VR(T)-innovatie

RTBF pakt op 6 juli 2018 - naar aanleiding van het WK voetbal - uit met een virtuele televisiestudio. door Celina Cazzetta en Oona Versavel

Nadat de Belgen de Brazilianen hadden verslagen op het WK in Rusland, hadden de spelers geen vliegtuig nodig om weer in Brussel te geraken.

Nog geen uur na de wedstrijd zaten Thibaut Courtois en the Hazard Hologram in de RTBFstudio. De Franstalige omroep investeert duidelijk in virtueel-technologische ontwikkelingen.

Maar hoe progressief gaat de Vlaamse openbare omroep hiermee om? Gregg Young, medewerker bij VRT-Innovatie, legt alles haarfijn uit.

Nadelen aan virtual reality?

1. Wordt snel een gimmick (truc) 2. Wordt te pas en te onpas gebruikt

Toekomst van de VRT rond VR en technologie?

1.

2.

3.

4.

Het ultieme project

"Het is misschien een clichĂŠ, maar het Holodek van Star Trek is mijn ultieme project.

Het is een ruimte waarin je al dan niet met een VR-bril rondstapt en waar je echt het gevoel hebt dat je in de wereld van Star Trek zit. Ik vind het fascinerend om te kijken in hoeverre we er al in slagen om iemand dat echt te laten geloven."

Mee-evolueren met de algemene trends Overschakelen op volumetrisch filmen als vervolg op de 360°-video, daarbij wordt iemand gefilmd door een camera en later als 3D-object neergezet Meer haptics (fysieke weerslagen, red.) integreren. Stel je voor dat je een haptic pak aandoet en in VR wordt een pijl op je afgeschoten, dan voel je die inslag ook.

Ook dat is een opkomende trend Uit het scherm breken met de komst van 5G op gebied van AR

59 "Binnen de VRT zijn wij voortdurend op zoek naar technologische innovatie. De VRT Sandbox speelt daarin een belangrijke rol.

Daar komen start-ups terecht die zelf nieuwe technologie ontwikkelen en met de VRT willen samenwerken. Zij kunnen naar de VRT Sandbox komen en wij matchen hen met de juiste merken of programma’s en zo ook met hun publiek. Per jaar werken we een vijftiental cases uit", vertelt Young.

"We hebben veel grote VR-projecten, maar die zullen bij de doorsnee-Vlaming minder bekend zijn. In tegenstelling tot de virtuele RTBF-nieuwsstudio is virtueel interviewen bij ons minder populair. Een aantal jaar geleden zijn we gestart met 360°-video. Dat is niet veel meer werk dan een gewone video, maar biedt wel een meerwaarde. De camera focust zich niet op één invalshoek, maar toont de hele omgeving. Eerst hadden we een proefproject met een externe partner dat in de smaak viel. Daarna heeft de VRT zelf geïnvesteerd in 360°-camera’s en speciale montagecellen. Veel buitenlandjournalisten maken gebruik van die technologie. De 360°-video’s zijn ook allemaal op de website van VRT Innovatie te vinden."

"De VRT heeft een twintigtal innovatieprojecten waaronder ImmersiaTV waaraan ik zelf heb meegewerkt. Hierbij gebruiken we 360°camera’s tijdens het veldrijden. We hebben een app ontwikkeld waardoor de televisiekijker zich met een VR-bril tijdens het veldrijden virtueel kan verplaatsen van de ene kant van het terrein naar de andere. De camera’s staan op verschillende plaatsen op het parcours opgesteld die een 360°-beeld mogelijk maken.

Zulke projecten kosten veel geld, maar gelukkig krijgen we steun van onder meer Europa.

We proberen sponsors te vinden voor de meeste VRT-Sandboxcases."

Boven: In de werkruimte van de VRT Sandbox verwelkomen medewerkers van de VRT jonge start-ups die een nieuwe technologie voorstellen. (foto: Oona Versavel) Onder: Gregg Young demonstreert in de werkruimte van de VRT Sandbox hoe een VR-bril werkt. (foto: Oona Versavel)

"De virtuele televisiestudio van RTBF is een mooie case als het over innovatie gaat. Virtueel interviewen tijdens een nieuwsuitzending gebeurt nog niet in Vlaanderen, maar misschien kan dat nog komen. De werklast is ook niet zwaarder dan bij een gewoon programma.

Je kunt mensen die in een traditionele studio werken aanleren hoe zo’n virtuele studio werkt.

En het klopt dat zo’n studio heel wat geld kost, maar dat is een investering die je als bedrijf bewust maakt. Het duurt trouwens ook een tijd voordat het publiek went aan nieuwe technologieën, dat was ook zo met de smartphone. Je kiest zelf als mediabedrijf waarin je investeert en VRT staat op vlak van virtual reality (VR) en augmented reality (AR) al ver."

61

Augustus

Wim "Dit is een portret van Wim Opbrouck.

Ik nam het tijdens het festival Peace to The World in Ieper. Wim is mijn persoonlijke held en het is altijd tricky om je helden te fotograferen. Ik vind hem niet alleen een geweldig acteur en muzikant, maar vooral een warm mens."

"Op het moment van de foto is Wim al de hele dag in de weer voor het festival: hij organiseert, presenteert en musiceert.

Hij kan nog amper rechtstaan door de pijn in zijn knie. Tussendoor maakt hij toch tijd vrij voor de pers. Ik geef hem een zware pijnstiller die ik altijd bij heb."

"Acteurs zijn dankbaar om mee te werken als persfotograaf. Ze weten hoe ze zich moeten gedragen voor een camera wat het belang van een sterk beeld is. Zo kan je snel werken en ga je met geweldige beelden naar huis."

"In dit beeld zie ik echt de warmte van de mens Wim Opbrouck. Ik zie de passie voor zijn werk ook wel de pijn die hij op dat moment aan het verbijten is."

Fotograaf: JoĂŤl Hoylaerts

Investeren in festivalverslaggeving loont

“We stuurden dagelijks dertig man op pad” Op 19 augustus 2018, de dag na het vierdaagse festival Pukkelpop publiceert De Morgen online een opsomming van de tien beste optredens. Aan dat ene overzicht hebben niet minder dan elf recensenten en fotografen meegewerkt.

"Toen het internet nog niet bestond, hield festivalverslaggeving niet veel meer in dan een verslag in de krant op maandagochtend. Het was zinloos om recensies te publiceren van een paar dagen voordien.

De jongste jaren gaat het niet meer alleen om de indruk van de journalist. We maken ook reportages en kijken achter de schermen. Nu beschouwen we festivals meer als dagelijkse verslaggeving. Als er iets gebeurt, springen we daar meteen op."

media hun festivalverslaggeving afbouwden. Waarom bleven wij daar dan zo hard op inzetten? Omdat zowel De Morgen als Humo een grote muziekredactie hebben en dus het hele jaar door veel aandacht aan muziek besteden. Dan is het logisch om daar nog meer in te investeren tijdens het hoogseizoen.

We wilden ook meer abonnees aantrekken en een zeker imago opbouwen. Als je naar Rock Werchter, Tomorrowland en Pukkelpop gaat en daarrond veel doet, wordt dat opgemerkt en gedeeld op sociale media. In de zomer kan je daarmee het nieuws lichtjes domineren en dat maakt merk cool."

"Vroeger bestond een festivalteam uit muziekjournalisten en fotografen. Nu heb je op een groot festival zoals Rock Werchter drie tot vier recensenten nodig, twee tot drie reporters, twee tot drie fotografen, een videoploeg bestaande uit een cameraman en een gezicht, eindredacteurs, webredacteurs, eventueel iemand voor de sociale media en een coördinator. De Morgen en Humo werkten afgelopen zomer samen en stuurden zo dagelijks dertig man op pad. Andere media hadden beduidend minder mensen ter plaatse."

Cola "Festivals zijn een dure investering. De tickets kregen we uiteraard gratis, maar naast het loon van die dertig man hadden we ook algemene onkosten. Iemand die daar is om zijn werk te doen, mag geen vier euro hoeven te betalen voor een cola.

We gaven dus een budget om te eten en te drinken. Ook het verblijf vergoedden we. Daarnaast bekostigden we vaak de internetverbinding, want filmpjes en foto’s moesten snel doorgestuurd of geüpload kunnen worden."

Lekker "We hebben zelfs eens een culinair recensent naar de festivals gestuurd die videoreportages maakte over het eten. Een aantal festivals zet echt in op catering en dan is het leuk om te weten dat die lekker is. Een van de meest gelezen artikels was een fotoreportage van het eten op de grote festivals met de prijs erbij. Sommige mensen klaagden dat het niet meer over muziek ging. Toch heb ik er geen problemen mee dat je ook reportages maakt over eetkraampjes, bezoekers en trends, zolang je de muziek niet opgeeft. Dat soort dingen werd drie jaar geleden niet gedaan."

"Sinds de aanslagen in Parijs en Brussel (in 2016 raadde het ministerie van Binnenlandse Zaken festivals aan om extra veiligheidsmaatregelen te nemen, red.) moet de lokale politie elke festivalmedewerker screenen. Persaccreditaties moeten daarom altijd tijdig aangevraagd worden. Officieel is er een maximaal aantal journalisten dat per medium naar een festival mag, maar in de praktijk doen organisatoren nooit echt moeilijk bij nationale media. Bovendien zijn De Morgen en Humo partners van veel festivals, waardoor we nog gemakkelijker konden onderhandelen."

"Eigenlijk was ons aantal mensen afgelopen zomer op de festivalterreinen en de hoeveelheid artikels niet verantwoord.

De recensies van de grote bands, de terugblikken en de reportages werden veel gelezen, maar de andere recensies en de interviews minder. De Morgen en Humo hebben de voorbije drie jaar opmerkelijk meer gedaan dan voordien, terwijl andere

Schouders "Ik denk dat ik als chef Cultuur veel dingen heb veranderd en dat De Morgen zeker op vlak van festivalverslaggeving de voorbije drie jaar een verschil heeft gemaakt met andere invalshoeken.

Ik vind echt dat we er met kop en schouders bovenuit staken.

We stuurden vier keer meer mensen naar festivals dan andere media; het zou jammer zijn als dat niet het geval was." (TR)

AUG

63

re @A IP #R lin nk Fra tha

ua en #g

Meest geklikt Flair: 255.129 keer

Tweets van de maand

De luchtkwaliteit is nu beter dan pakweg 30 jaar geleden. Frankdeboosere.be/vragen/vraag22...

Frank Deboosere @frankdeboosere 14 augustus 2018

7 redenen waarom je wekelijks een keertje zou moeten gaan zwemmen Als het van Elke Spelters afhangt, is er geen reden waarom je niĂŠt zou zwemmen. De voordelen voor je gezondheid en welzijn zijn legio. Zwemmen werkt ontspannend, versnelt de bloedcirculatie en verbetert het coĂśrdinatievermogen.

Hard aan gewerkt, maar ik ben blij en trots. Nieuw TV-programma komt eraan: "Zelfde deur, 20 jaar later". Vanaf donderdag 6 september op @een #vrt Martin Heylen @MartinHeylen1 16 augustus 2018

Cover van de maand

AUG

64

Does size matter?

Na diepgravende verslaggeving in De Morgen start het Agentschap Zorg en Gezondheid een traject op om de toestand in Levanta te verbeteren.

Levanta is een psychiatrische instelling voor vrouwelijke gedetineerden in Zelzate. door Jonas Duyvejonck

"Onze hoofdredactie kiest er bewust voor om meer dan ooit in te zetten op lange nieuwsverhalen en reeksen", zegt De Morgenjournaliste Cathy Galle. De berichtgeving over Levanta is niet het enige voorbeeld waarbij lezers grondige informatie krijgen.

Ook de correspondenten bij De Standaard volgen zes maanden lang nauwgezet een thema op. Leiden diepgravendere artikels tot een grotere agendasetting?

In 2018 verdiepte De Standaard-journalist Tom Ysebaert zich in het thema plastic. Met de inzet van correspondenten, wil de krant ingaan tegen het snelle dagnieuws. Ysebaert: "De Standaard wil zich verdiepen vanuit een exclusieve aanpak. Bovendien vragen onze lezers ook meer duiding en achtergrond." Bij De Morgen klinkt hetzelfde. Cathy Galle: "Uit onze lezersonderzoeken blijkt dat onze abonnees vragen om meer duiding. Het hapklare nieuws is overal online te vinden." Galle heeft meegewerkt aan de reeks over dokterslonen. Samen met twee andere journalisten werd ze twee maanden vrijgesteld om hier diepgravende artikels over te schrijven. "Dat is nog nooit gebeurd in de geschiedenis van De Morgen. Niet elk onderwerp krijgt natuurlijk evenveel aandacht. Daarover beslissen we tijdens de redactievergadering."

Vaak ontstaan reeksen uit stukken waarop vroeger veel respons kwam van de lezers. "Mensen reageren eerst op een ouder artikel waardoor we weten dat er meer in zit. Dan spitten we uit hoe een thema in elkaar zit", zegt Galle. Beide journalisten zijn zich ervan bewust dat hun artikels een invloed hebben op de publieke agenda. "Als journalist zit je altijd in een frame waar je uit moet stappen. Dat doe je door je denkbeeld te checken bij mensen die anders over je onderwerp kunnen oordelen. Je belandt dan in een twijfelfase die nodig is om je journalistieke objectiviteit te bewaren", vertelt Galle. Agendasetting mag dus geen framing worden. Lezers willen hun eigen mening vormen met de informatie die ze

terugvinden in de krant. De belangrijkste taak van een journalist is om te informeren. Galle: "Het is mooi meegenomen wanneer je iets in beweging zet waardoor je op het beleid kan wegen, maar dat is minder belangrijk."

Onderzoek Niet alleen kwaliteitskranten schrijven meer diepgravende artikels en reeksen. Ook in populaire kranten zoals Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws staan stukken die langer zijn dan het harde nieuws. "Die kranten zetten meer in op persoonlijke, emotionele verhalen die - net als de langere artikels van kwaliteitskranten - vaak enkel terug te vinden zijn in de papieren krant of online achter een betaalmuur. Kranten zoals De Standaard zetten meer in op maatschappelijke duiding", zegt Sarah Van Leuven directeur van de onderzoeksgroep Center for Journalism Studies van de UGent.

Er is nog geen onderzoek dat aantoont dat diepgravende artikels meer aan agendasetting doen dan het korte dagnieuws. Volgens Van Leuven kan je twee zaken veronderstellen: "Enerzijds heeft het snelle dagnieuws een groter bereik omdat je het gratis kan raadplegen. Anderzijds denk ik dat diepgravende stukken een kleiner publiek hebben, maar wel langer blijven hangen omdat ze meer informatie geven. Mensen gaan daardoor grondiger over een thema nadenken en hun gedrag aanpassen. Mocht er nu een onderzoek starten, zal dat eerder gaan over de inhoud dan over de lengte van artikels."

SEP

65

boven: De Morgen-journaliste Cathy Galle werkte mee aan de reeks over dokterslonen. (foto De Morgen) midden: In 2018 nam De Standaard-journalist Tom Ysebaert het correspondentschap plastic op zich. (foto De Standaard) onder: Sarah Van Leuven is directeur van de onderzoeksgroep Center for Journalism Studies van de UGent. (foto Marijn Martens)

AUG

66

Over vriendschap gesproken Op 30 augustus 2018 verschijnt in De Morgen een interview met kersvers VRT-anker Fatma Taspinar. Ze praat daarin over haar band met collega en beste vriend Xavier Taveirne. door Elke Vandoorne

Jonas Mayeur (33) en Jens Vancaeneghem (32) werken beiden als algemeen reporter op de binnenlandredactie van Het Nieuwsblad. Ze leerden elkaar kennen tijdens de masteropleiding journalistiek aan de Erasmushogeschool in Brussel.

Hun voorliefde voor de sigaret bracht hen bij elkaar. Intussen hebben Jonas en Jens het roken vaarwel gezegd, maar zijn ze nog altijd boezemvrienden. Bovendien werken ze samen op een nieuwsredactie. Hoe houdt een vriendschapsband stand in deze professionele en kritische omgeving?

Journalisten moeten kritisch en veeleisend zijn tegenover elkaar. Hoe doen jullie dat?

Jens: "Zijn we wel veeleisend voor elkaar?"

Jonas: "Op de redactie praten we veel over elkaars stukken. Een artikel tot stand brengen is soms een lastig proces. Overleggen kan dan helpen. We zijn altijd eerlijk en kritisch tegenover elkaar, maar het is niet zo dat we elkaars stukken lezen en gedetailleerd analyseren. Dat is niet de taak van de redacteurs, maar van de chef. We helpen elkaar vooral in de totstandkoming van het artikel."

Jens Vancaeneghem (l) en Jonas Mayeur (r). (foto Elke Vandoorne)

Proberen jullie zoveel mogelijk samen te werken of vermijden jullie dat net?

Jens: "Anderhalf jaar geleden stuurden ze ons undercover naar de babybeurs voor koppels op zoek naar een draagmoeder. Jonas en ik moesten ons voordoen als een homokoppel dat een kind wou kopen. Ze dachten meteen aan ons omdat we goede vrienden zijn en bijgevolg goed op elkaar kunnen inspelen. Ik vond het fijn dat ik dat met Jonas kon doen. Maar dat was een uitzondering, want in de praktijk moeten we zelden een stuk met z’n tweeën schrijven of intensief samenwerken."

Jonas: "We werken samen in de zin dat we elkaar helpen bij problemen."

Hebben jullie al conflicten gehad?

Jens: "Ik kan me niet echt iets voor de geest halen.

Jij, Jonas?"

Jonas: "Nee. Ik herinner me wel een moeilijk moment. In het begin van onze carrière maakten we ongeveer gelijktijdig promotie. We werkten op Editie (de regioredactie, red.) en daar wil iedereen graag een vaste regio. Die kregen we ongeveer gelijktijdig. Een van ons is die positie later verloren, maar we hebben daar geen ruzie over gemaakt.

Het was nu eenmaal een beslissing van hogerhand."

Jens: "Aangezien we zulke goede vrienden zijn, is het soms moeilijk om de ander vooruitgang te zien maken, als jij niet even snel vooruitgaat. We zijn uiteraard blij voor elkaar, maar soms is dat lastig."

Heeft jullie vriendschap op de werkvloer meer voor- of nadelen?

Jens: "Het grote voordeel van een goede vriend op het werk is dat je tegen elkaar kan klagen. Er zijn natuurlijk wel eens wrijvingen op de redactie en dan kan je gemakkelijker ventileren bij een goede vriend dan bij een gewone collega."

Jonas: "Journalistiek is een harde stiel. In het begin is het zoeken naar de juiste aanpak en soms maak je een verkeerde inschatting.

AUG Het is fijn dat je op die momenten je hart kan luchten bij een goede kameraad."

Jens: "Buiten de werkuren praten we vaak over het werk. Dat is het grote nadeel. Ook onze vriendinnen vinden dat niet altijd even leuk."

Jonas: "Als journalist neemt werk een belangrijke plaats in het leven in."

Is er een verschil tussen vriendschap op een redactie en vriendschap op een andere werkplek?

Jonas: "Op een redactie kom je jezelf tegen. Bij een doorsnee kantoorjob is dat minder het geval. Zeker als beginnende journalist moet je doorbijten om je plek te vinden. In zo’n omgeving is het extra zinvol om een goede kameraad te hebben."

Jonas Mayeur

‘‘Op een redactie is het zinvol om een goede kameraad te hebben’’ Vinden jullie het moeilijk om werk en privé gescheiden te houden?

Jonas: "Sowieso. Ik praat veel met Jens over het werk. Bovendien - het is cliché staat het nieuws ook niet stil."

Jens: "We praten op het werk geregeld over onze thuissituatie. Op die manier kunnen we onze gedachten verzetten.

Werk en privé lopen dus volledig door elkaar."

Jonas: "In het begin vond ik dat lastig, maar na verloop van tijd leg je jezelf meer grenzen op."

Jens: "Je leert dat inderdaad beter te scheiden. In het begin deed ik dat niet genoeg."

Komt vriendschap of werk op de eerste plaats?

Jens: "Vriendschap. Daar twijfel je toch niet aan?"

Jonas (richt zich tot Jens): "Stel: jij krijgt een aanbod en je weet dat ik ook kandidaat ben voor die functie. Je weet dat ik kwaad zou zijn als jij die functie aanvaardt. Wat zou je doen?"

Jens: "Ik zou de functie niet aannemen.

Tenzij ik een miljoen euro per maand betaald krijg (lacht). Ik kan me weinig situaties inbeelden waarbij werk voorrang zou krijgen op onze vriendschap."

Jonas: "We zouden zulke zaken zeker vooraf met elkaar bespreken. Mocht zo’n promotie voor Jens te moeilijk liggen, dan zou ik het niet aannemen."

67

SEP

68

September

Het Lam Gods "Deze foto zorgt voor veel ophef. Wie het theaterstuk gezien heeft, weet dat de bewuste scène eigenlijk heel braaf is.

Het stelt nauwelijks meer voor dan wat kinderen elke dag in de badkamer thuis zien. Ik weet dat deze scène een sterk beeld zal opleveren. Ik zoek interessante hoeken op. Een opdracht zoals een andere.

Het is fijn om te zien in welke bladen deze foto terechtkomt. The New York Times The Guardian Der Spiegel... Hij reist de wereld rond."

Fotograaf: Michiel Devijver

SEP

70

Als de grote baas een fout maakt

In september 2018 ontslaat het bestuur van Medialaan directeur nieuws Kris Hoflack en hoofdredacteur VTM Nieuws Nicholas Lataire vanwege een conflict tussen de twee. Opmerkelijk genoeg komen de bazen enkele dagen later terug op hun beslissing en hijsen Lataire alsnog als hoofdredacteur terug aan boord.

Kaderleden in de mediasector die hun fout openlijk toegeven: dat maak je niet elke dag mee. Als je als manager fouten maakt, loop je imagoschade op.

Daar is geen ontkomen aan. Maar de mate waarin je gezichtsverlies lijdt, heb je wel in handen. Evert Van Wijk (65) is al 25 jaar zelfstandig mediatrainer en adviseert in crisissituaties.

Je zou kunnen denken dat eerlijk je fout toegeven op extra respect kan rekenen, maar helaas. "Iets wat krom is, kan je met de beste crisiscommunicatie niet rechttrekken", zegt Van Wijk. De manier waarop je als kaderlid communiceert, bepaalt volgens hem hoe je uit de storm komt. Maar door de storm zal je wel moeten.

"Dingen toedekken of rond de pot draaien, is waarschijnlijk het slechtste dat je kan doen. Bij een misstap moet het management er zo snel en volledig mogelijk over communiceren om zo weinig mogelijk gezichtsverlies te lijden. Dat heet damage control. Als je ermee naar buiten komt moet je beterschap beloven en wat je beloofd hebt ook echt doen."

"Empathie tonen in je communicatie helpt ook. Menselijk, betrokken en begripvol communiceren verzacht de wonde.

Je mag nog zo’n goede verklaring hebben voor een blunder, je komt er niet mee weg als je niet empathisch reageert."

Volgens Van Wijk liggen fouten die zich in de mediasector afspelen extra gevoelig. De journalistiek oefent de waakhondfunctie uit en zou daarom altijd heel kritisch en transparant te werk moeten gaan. Bijna foutloos. Bijna. De marge om fouten te maken is klein.

"Als een journalistieke organisatie uit de bocht gaat, is dat pijnlijk.

Het is van belang dat media serieus genomen worden. Fouten ondermijnen hun gezag." (SF)

SEP

71

m air @j es o sb sia lso ro na

@d ho en ng nla va ve @v o an r tp

Meest geklikt Humo: 7.000 keer

Tweets van de maand

Werkloosheid daalt verder: -6,2 procent op jaar tijd. Taxshift, wegwerken loonhandicap en hervorming vennootschapsbelasting werpen vruchten af! #Jobs #GeenToeval Kris Peeters @peeters_kris1

"Voorzitster Vlaams Belang Dendermonde vindt Hitler leuk" De Pano-reportage over Schild en Vrienden doet heel wat stof opwaaien in Vlaanderen. Naar aanleiding hiervan gaat Jan Walraven dieper in op het profiel van diverse extreemrechtse politici.

Hieruit blijkt dat de (ondertussen opgestapte) voorzitster van Vlaams Belang Dendermonde, Ilse Annemans, Hitler verheerlijkt op social media.

27 september 2018

Dreigingsniveau 2 voor VRTjournalist Tim Verheyden na reportage Schild & Vrienden VVJ @vvjournalisten 13 september 2018

Cover van de maand

SEP

72

Felle kleuren en nieuwsankers: geen match Op 3 september 2018 komt het programma ‘Dank dat u bij ons was’ op Canvas. Het programma blikt terug op de tv-journalistiek van de voorbije veertig jaar. door Eva Coudyser en Morrigan Penninck

Veertig jaar geleden zag je nieuwsankers met grote brillen en bedrukte dassen. Vandaag stralen ze soberheid en ernst uit. Daar zit een team achter, want nieuwsankers aankleden is niet altijd eenvoudig.

Heinz Gijbels is sinds 2007 hoofdstylist van het VTM NIEUWS. Zijn team moet bij styling van nieuwsankers met veel zaken rekening houden.

Heinz Gijbels VTM-stylist. (foto: Filip Neven)

"Via de kijkerslijn en op de Facebookpagina krijgen we regelmatig reacties van kijkers. Het publiek is bezig met het uiterlijk van de nieuwsankers, terwijl wat je als nieuwsanker vertelt belangrijker is. Voor een presentator van The Voice speelt de kledij wel een rol. Reacties van het publiek kunnen soms ver gaan. Ooit vroeg iemand welke nagellak Birgit (Van Mol, red.) op had. De meeste vragen gaan over kleding. Als we negatieve commentaar krijgen, is dat vaak over de kapsels, meestal van kappers zelf of van hun partners."

"De nieuwsankers hebben ook inspraak, ze moeten zich goed voelen in wat ze dragen. Alles wordt op voorhand gepast. Er is altijd wel een nieuwe trend waar we ons aan houden. Wat ze dragen, moet ook passen in het decor. VTM NIEUWS had ooit een geel-oranje decor met een lange rode tafel. Toen hielden we minder rekening met wat de anker wel of niet kon aandoen. Stef (Wauters, red.) droeg soms groene hemden en dassen met gekleurde bollen.

In oktober 2019 verhuist de nieuwsstudio naar Antwerpen, met een nieuw decor en dus ook weer nieuwe kledij."

"Wij gebruiken geen prints voor onze nieuwsankers, op de VRT kan dat wel. Dat beperkt ons in onze aanpak. De mannen dragen een blauw, grijs of zwart pak. De hemden blijven neutraal: enkel witte en blauwe hemden met effen dassen zijn toegelaten tenzij het om een klein motiefje in een matte kleur gaat. Dezelfde kleuren gelden voor de vrouwen maar rood en nude mogen ook."

SEP

"Wij werken met sponsors, maar door de beperking van het decor kunnen we niet al hun kleren gebruiken. Gelukkig passen de merken zich daaraan aan. Voor Elke (Pattyn, red.), die graag blazers draagt, kopen we wel nog kleren aan. Maar de huidige modellen blazers tailleren niet zo goed, dus schakelt ook zij al eens over naar iets anders."

"Het is belangrijk dat de vorm van de kleren goed zit. Een vrouwelijk nieuwsanker met vleermuismouwen (een trui met wijde mouwen, red.) kan niet, want dan hangt er te veel stof aan de armen.

Alles moet zo strak mogelijk zitten. Een boyfriend blazer (een grote lange blazer voor vrouwen, red.) werkt ook niet omdat die meestal te breed uitvalt. En zelfs als het heel warm is, moet de kledij bescheiden blijven. Spaghettibandjes zal je hier niet zien. Nieuwsankers stralen autoriteit uit en dat moet zich weerspiegelen in de kledij."

"Kleren gaan mee met hun tijd. Stel dat grote kapsels morgen terug in de mode zijn, dan brengen we die waarschijnlijk ook terug in de styling. De kleren voor de nieuwsankers blijven vandaag nogal serieus en dat zal niet snel veranderen.

Sinds de jaren tachtig is er geen grote mode-evolutie meer geweest. We zijn nu de nineties aan het recupereren terwijl ze niet eens zo lang achter ons liggen. Ik denk dat de ontwerpers van vandaag te weinig inspiratie hebben, maar kleren uit de 3D-printer komen eraan."

73

Saskia Dekkers zet al tien jaar de lijnen uit voor de styling van de VRT-nieuwsankers. Ze laat zich inspireren door de anker zelf.

kan gebeuren wanneer de journalist te veel zijn of haar eigen smaak begint te dragen. Dan moet ik tussenkomen. Soms zijn er kleuren en prints die vloeken op tv: zwart-witte streepjes of hokjes kunnen moiré-effect creëren. Die kunnen dus echt niet. En felle kleuren of grote oorbellen zal je ook nooit zien omdat die te veel afleiden. Al willen we zeker niet naar een uniformcultuur gaan."

"In het begin was het wat aftasten. Om de nieuwsankers goed te kunnen stylen, moest ik hen beter leren kennen en hun vertrouwen winnen. Ondertussen weten ze al dat ik hen niet zal ‘verkleden’. Voor mij is het belangrijk dat de nieuwsankers zich goed voelen in wat ze dragen. Ze zijn zichzelf op televisie, ze spelen geen rol.

In samenspraak met de artdirector de redactie en de nieuwsankers, worden de lijnen van de styling uitgezet. We houden hierbij vooral rekening met het decor, waar blauw, wit en grijs de hoofdkleuren zijn. Al ga ik daar wel eens tegenin met een gedempt accent zoals mintgroen of lichtroze. Zolang het niet afleidt van het decor, kan het."

"Ik kan heel moeilijk mijn werk loslaten.

Ook op vrije momenten loop ik geregeld de winkelstraat af: ik zou maar eens de perfecte blazer moeten tegenkomen.

Maar ik koop alleen maar kleren samen met de journalist. Zo zie je onmiddellijk of iets past of niet. De nieuwsankers krijgen allemaal hetzelfde budget, waarmee ik twee keer per jaar met de journalist ga shoppen. Het Journaal krijgt wat meer budget dan de kleinere duidingsprogramma’s, zoals De Zevende Dag. Die journalisten verschijnen tenslotte maar een keer per week op het scherm."

"Als ik een nieuwsanker kleed, baseer ik me steeds op hun persoonlijkheid, hun lichaam en hun leeftijd. Ik shop met hen en zoek sponsors die het beste bij hun karakter passen. Een merk als Xandres past bijvoorbeeld beter bij een klassieke dame als Hanne Decoutere. De collectie van Nathalie De Vleeschouwer is dan weer een perfecte match met iemand als Goedele Wachters. Toch kopen we de meeste kledij aan bij ZARA. Dat is budgettair ook haalbaar. Omwille van deontologische redenen, vermelden we de sponsors niet in Het Journaal. Om hen dan toch op een of andere manier te erkennen, vermelden sommige ankers het merk buiten het nieuws. Zo bracht Goedele Wachters Nathalie Vleeschouwer ter sprake toen ze zetelde in De Slimste Mens Ter Wereld."

"Een nieuwsanker kleden, is een samenwerking tussen de anker en de stylist.

Zij geven hun mening over mijn voorstel of stellen zelf iets voor. Als ik het niet goed vind, mogen ze het niet aandoen en dan motiveer ik dat. Het gaat niet om mijn of hun smaak, maar om het programma. Het publiek mag niet de indruk krijgen dat het naar mensen kijkt die zomaar van straat geplukt zijn. Dat

"Redacties zullen altijd mee-evolueren met de modetrends, maar ik vind dat ze een zekere klasse moet blijven uitstralen.

Vorige winter had ik het moeilijk om nieuwe outfits aan te kopen. De hedendaagse modetrends passen totaal niet in de stijl van Het Journaal. Simpele effen tops bijvoorbeeld vind je niet. Jaren heb ik perfecte blazers kunnen vinden, maar de double-breasted blazers van de afgelopen twee seizoenen, hangen te veel open en dat staat niet mooi op tv. Ik heb de indruk dat de modewereld het zelf niet goed meer weet. Alles wordt uitgetest, hoe gekker hoe beter. Maar die trend matcht totaal niet met de klasse van Het Journaal."

Saskia Dekkers VRT-styliste sinds 2008. (foto: Morrigan Penninck)

Oktober

Forza Ninove "Met veertig procent van de stemmen boekt de extreemrechtse partij Forza Ninove een verpletterende overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen van Ninove. De aanhangers van de partij vieren de avond. Tijdens een live-interview op VTM flankeren partijgenoten kopman Guy D’haeseleer. Ze zingen ‘het is stil aan de overkant’ en strekken hun rechterarm.

Het is een extreemrechtse overwinning en dus denken velen (on)terecht dat dit gebaar een Hitlergroet moet voorstellen. Als fotograaf is het mijn taak een sfeer vast te leggen zonder die an sich te benoemen. Dat laat ik over aan de kijker.

Het gevolg is dat deze foto als fake news gelabeld werd."

Fotograaf: Bas Bogaerts

OKT

76

Journalisten liggen van iets anders wakker dan 17-jarigen Met Apestaartjaren bevragen Mediawijs, Mediaraven en imec-MICT-UGent om de twee jaar Vlaamse jongeren over hun mediagebruik en mediabezit. Uit de onderzoeksresultaten van 1 oktober 2018 blijkt dat ze minder geïnteresseerd zijn in de actualiteit dan twee jaar eerder.

Uit recente cijfers van Apestaartjaren blijkt dat Vlaamse jongeren zich almaar minder interesseren voor nieuws. Ze halen hun informatie in de eerste plaats van sociale media en laten de klassieke media vaak links liggen. Kris Custers, redactiebegeleider bij persagentschap StampMedia, legt uit hoe ze daar nieuws maken op maat van jongeren. "Jongeren kunnen ook een goede bron zijn."

"StampMedia wil de kloof tussen jongeren en media verkleinen. We willen jongeren mediawijs maken, maar media ook jongerenwijs maken. Enerzijds leren we jongeren hoe ze hun mening in de pers kunnen brengen, maar anderzijds trachten we media ervan bewust te maken dat jonge stemmen vaak ook iets zinnigs te zeggen hebben. Ze kunnen bijdragen aan de berichtgeving door invalshoeken of denkkaders aan te leveren waarbij de media niet stilstaan. Vaak praten ze over jongeren, maar niet mét jongeren. StampMedia wil dat zij ook gehoord worden. Dat kan een nuttige ervaring zijn voor zowel de media als de man in de straat."

"De cijfers van Apestaartjaren verbazen me niet. Uit onderzoek van StampMedia zelf blijkt ook dat jongeren steeds minder interesse hebben voor nieuws, zeker in de vorm waarin het doorgaans wordt aangeleverd. Wat me wel verbaast, is dat de reguliere nieuwskanalen daar zo weinig op inspelen. Media zijn eigenlijk heel conservatief. Ik vind dat ze al lang niet meer innoveren. De nadruk blijft op tekst en foto’s liggen, dus ik begrijp waarom jonge mensen afhaken."

"Ons eerste onderzoek rePresent hebben we in 2017 afgenomen.

Daarbij hebben we het mediagebruik van minderjarigen in een grootstedelijke context in kaart gebracht. We vroegen hun hoe een nieuwsbericht hen zou kunnen bereiken en wat ze het liefst lezen of bekijken. Na die gesprekken kwamen we tot acht aanbevelingen van jongeren aan de media, onder meer: maak het minder ingewikkeld, geef achtergrondinfo, zorg voor korte en begrijpbare video’s. We hebben die gedeeld met alle nieuwsredacties in Vlaanderen. Over stereotyperingen gaven jongeren met een migratieachtergrond als voorbeeld dat de pers Marouane Fellaini een Belg zal noemen als hij een goal maakt, maar een Marokkaan als hij een rode kaart krijgt."

"In ons tweede project You’ve Got News zijn we in 2018 aan de slag gegaan met die aanbevelingen. We proberen altijd belangrijke en ingewikkelde nieuwsthema’s via een alternatieve vorm te vertalen naar jongeren. Als onlineredactie gebruiken we vaak Instagram Stories, krachtige video’s, foto’s en digitale tools.

Vier jongeren die voor ons werken, hebben bijvoorbeeld een storymap gemaakt over de Bende van Nijvel. Zo’n interactieve kaart is gemakkelijker te delen en lichter verteerbaar. Zo proberen wij verhalen op een andere manier te vertellen dan andere media. We willen nieuws leuker, toegankelijker en begrijpelijker maken voor jongeren die daar niet veel mee bezig zijn."

"Alle content die StampMedia maakt, komt van jonge mensen.

Dat is de eerste stap om ervoor te zorgen dat ze er interesse in tonen. Vorig jaar publiceerden tweehonderd jongeren op onze website en sociale media, en we sturen hun stukken uit naar onze mediapartners. Ze mogen kiezen rond welk onderwerp ze werken. Dat mag iets zijn waarvan ze wakker liggen, wat hen verwondert of waarbij ze zich vragen stellen. We hopen zo dat andere jongeren zich daarin zullen herkennen. Wat typisch is aan de media is dat ze thema’s kiezen uit hun eigen leefwereld.

Ik denk niet dat de gemiddelde journalist van hetzelfde wakker ligt als een zeventienjarig meisje."

"Ik vind het verontrustend dat zo weinig jongeren de actualiteit volgen, maar ik denk niet dat ze naar Het Journaal moeten kijken om geïnformeerd te zijn. Als hun omgeving op de hoogte is, is het onvermijdelijk dat ze daar iets van meekrijgen. In deze chaotische nieuwstijden lijkt het me belangrijker om mensen aan te leren hoe ze een betrouwbare bron kunnen onderscheiden van fake news. Dat is een groter probleem en daarbij is een essentiële rol weggelegd voor de media."

"Jongeren zijn als bron erg ondervertegenwoordigd, dus er is zeker nog ruimte om daar aan te werken. StampMedia heeft een bronnenlijst met jonge, diverse experts opgestuurd naar andere media in de hoop dat ze ermee aan de slag gaan. We worden ook vaak gebeld met de vraag of we een jongere kunnen aanbevelen voor een freelanceopdracht of een stage. Natuurlijk hopen we dat we voor verandering kunnen zorgen, maar Rome is ook niet op een dag gebouwd." (TR)

OKT

77

#o pe rat ies o ch ne nd ha en

v ds raa nte ver1 ee e em e w #g ar td @b en ing iez er k

Meest geklikt Woef: 7.242 keer

Tweets van de maand

En wat moeten de lente, de zomer en de herfst hiervan vinden?!?! @VTMNIEUWS: De kerstmarkt in Brugge draagt voortaan de naam ‘wintermarkt’.

Tom Helsen @detomhelsen 29 oktober 2018

Ook honden hebben last van winterkilo’s en dat is de schuld van hun baasjes Volgens Evi Maveau zijn honden minder actief tijdens de koude wintermaanden.

Ze krijgen namelijk minder beweging omdat de baasjes niet graag in de koude buiten komen met hun hond.

Daardoor verdikken veel honden.

Walter zal het nooit meer zeggen... #waltercapiau Peter Van de Veire @petervandeveire 5 oktober 2018

Cover van de maand

OKT

78

Een beeld is vager dan duizend woorden In De Morgen van 15 oktober 2018 staat in een fotobijschrift te lezen dat twee mannen de Hitlergroet brengen.

‘Framing’ luidt de beschuldiging van Vlaams Belangvoorzitter Tom Van Grieken op Twitter aan het adres van fotograaf Bogaerts en de Morgen. door Jonas Duyvejonck

Persfotograaf Bas Bogaerts fotografeerde tijdens de verkiezingsoverwinning van Forza Ninove op 14 oktober twee mannen met gestrekte rechterarm in de lucht (zie foto p. 74-75). De Morgen publiceert de foto met ‘Hitlergroet’ in het fotobijschrift. Daarop barst een discussie los: brachten die mannen een Hitlergroet of niet? Een foto kan verschillende interpretaties hebben die niet allemaal met de waarheid stroken. Persfotograaf en CEO van ID/ photo agency Lieven Van Assche vindt dat redacties voorzichtiger moeten omspringen met foto’s. "Er zijn weinig lezers die beelden op een correcte manier interpreteren."

Wat is de verantwoordelijkheid van de persfotograaf?

Van Assche: "De fotograaf moet foto’s nemen, beschrijven en aanbieden aan redacties. Daar stopt zijn verantwoordelijkheid. Het is niet onze taak om een fotobijschrift op te stellen. Dat is de taak van de redactie. Eigenlijk weet je niet meer wat journalisten met je foto’s zullen doen. Het is een kwestie van vertrouwen."

Lieven Van Assche van ID/ photo agency: "De objectieve foto bestaat niet." (foto: Jonas Duyvejonck)

Maar persfotografen moeten er toch voor zorgen dat de beschrijving klopt met de werkelijkheid? Waarom staan er op ID/ photo agency foto’s met daarbij het trefwoord Hitlergroet terwijl daar geen bewijs voor is?

Van Assche: "Om technische redenen. Bij elke foto staan er sleutelwoorden of trefwoorden die beschrijven wat er visueel op een foto te zien is. Als er bijvoorbeeld een hond op staat die op een kat lijkt, zullen we ook het sleutelwoord kat gebruiken.

Ik dring erop aan dat redacties voorzichtig omgaan met de beschrijving van een foto. Fotografen ook.

Maar we moeten ons niet heiliger gedragen dan de paus."

Is er dan te weinig communicatie tussen fotografen en journalisten?

Van Assche: "Dat denk ik niet, maar het is de verantwoordelijkheid van een journalist om de fotograaf op te bellen en na te gaan of zijn interpretatie van de foto klopt met de beeldtaal. Mensen krijgen tijdens hun opvoeding of opleiding geen informatie over de juiste interpretatie van een foto. In feite is fotografie een leugen. De objectieve foto bestaat niet. Dat moeten mensen ook inzien. Alles wat je ziet op een foto, is het standpunt van de fotograaf.

Het is dan de plicht van redacties om de foto in een juiste context te plaatsen of een subtieler beeld te kiezen dat dezelfde hoofdboodschap weergeeft."

OKT

Kiezen sommige journalisten op een onverantwoorde manier foto’s?

Van Assche: "Ze gaan op een ongeletterde manier om met foto’s. Ze interpreteren een foto anders omdat ze de beeldtaal niet machtig zijn. Je hebt de foto, het bijschrift en de tekst.

Als die mooi in elkaar passen, heb je een mooi verhaal. Maar eigenlijk zijn het drie aparte onderdelen van een artikel. Ze kunnen elkaar versterken of tegenwerken."

Hoe kunnen journalisten hun beeldgeletterdheid vergroten?

Van Assche: "Ze moeten lang en veel naar foto’s kijken. Als je zelf foto’s maakt, zal je beseffen dat het niet eenvoudig is om telkens context in je foto’s mee te geven. Alles moet snel gaan en goed leesbaar zijn. Als fotoagentschap snijden we onze foto’s niet bij. We merken dat onze klanten dat wel doen en zo soms belangrijke context uit de foto verwijderen. Dan doe je in zekere mate aan framing. Ik zie een kwalijke evolutie waarbij fotoredacties niet altijd meer beslissen over de foto die bij een artikel moet. Journalisten of eindredacteurs nemen die taak over. Zij zijn niet even geletterd in foto’s als fotoredacteurs. Dat zie ik toch aan sommige foto’s in kranten."

79

November

Bouwvakkersspleet "Het protest van de Gele Hesjes in Brussel verloopt grimmig. Nadat relschoppers twee politiecombi’s vernield hebben en in brand hebben gestoken, zet de politie de grove middelen in."

"Als fotograaf is het in die situatie niet simpel en eigenlijk gevaarlijk werken.

Je krijgt een explosie van geweld die doet denken aan een oorlogszone. Je zoekt positie om uit de vuurlinie van de vliegende stenen en buiten de spuitradius van het waterkanon te blijven. Het blijft een risicozone. Ik kan mezelf wel voor het hoofd slaan dat ik geen helm bij me heb en geen zwembril tegen het traangas."

Fotograaf: Tim Dirven

NOV

82

SCOOPOGRAM 1

7

2 3

5

1 18

10

11 13

15

1

4

21

3

1

9

11

5

1

6

10

7

10

4 18

12

20

6 13

13

21 18

17

13

16

4

14 19

9

11

14

2

19

17 4

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

14 11

8

18

3 10

1.

2.

3.

4.

12

11

9

22

Alle antwoorden zijn ergens in dit Scoopnummer te vinden. Gelijke getallen staan voor gelijke letters. ‘ij’ staat voor één letter.

De woordbalk in de middenkolom bevat een begrip.

8

4 13

1

9

15

18

17

De oplossing vindt u op p. 95.

16

5

11

4

4

17

16

20

18 6

6

18

15

10

3

7

16

18

11

17

15

21

17

2

12

18

2

20

11

14

6

17

9 10

12 12

17

8

11

19

19

lesbisch meubel bevrijd Armstrong plan in esdoornland staand applaus in Belgisch grootwarenhuis indiaan met inhoud niet-bindende koningsstad aanvaring op de buis term die deuren opent trofee in blauw bij Majd op de schouw voortvarende astronaut berichtenstroper

12. voorwathoortwatwasgerei 13. beeldbreuk 14. abonnee-epistel 15. perspanorama 16. f-vensters 17. suikerbergproduct (Eng.) 18. denkbeeldige echtheid 19. SPGLRFLXCMR 20. Kazaltzis 21. niet-Waalse groep van Kuifjes (voluit) 22. opstandige speelkaart

7

NOV

83

eg #r e ga #w er e lde oe rfg d

we e pio am dk r el n@ ad nin ae er w l

Meest geklikt Akhospitals: 132 keer

Tweets van de maand

Ik moet op site VVJ lezen dat mijn interview met hun eigen ledenblad "ongenuanceerd, plat en populistisch" is. Waarom geen open gesprek hierover? Gebrek aan moed en durf?

Rik Torfs @riktorfs 21 november 2018

Bepaalde botcementen na rechtsgeding in België verboden Désirée De Poot beschrijft de klacht van de firma Heraeus tegen de firma Zimmer Biomet. Heraeus beschuldigt Zimmer Biomet ervan bedrijfsgeheimen gestolen te hebben om botcement te produceren. Het dispuut escaleerde en leidde in november tot een uitspraak bij het hof van beroep.

We hebben hem! We hebben hem! #iemmy2018 Jens Dendoncker @jensdendoncker 20 november 2018

Cover van de maand

NOV

Lezer J. Janssens pleit er in zijn lezersbrief op 12 november 2018 in Het Laatste Nieuws voor de feestdag van 11 november af te schaffen. “100 jaar herdenken is genoeg”, vindt hij.

Twee dagen later schrijft lezeres Rita Bossaerts op pagina 14 dat het niét genoeg is. door Lisa De Schrijver

84

(Voorlopig) niet kapot te krijgen: de lezersbrief Waarom nog een lezersbrief versturen als je vrij je mening kan uiten op het internet? Je opinie verkondigen voor een groot publiek was nog nooit zo simpel. Sociale media staan barstensvol met lezersreacties terwijl het aantal lezersbrieven op de redacties slinkt. Heeft de lezersbrief nog meerwaarde? Hij blijkt alleszins nog niet dood en begraven.

In een lezersbrief richt de schrijver zich rechtstreeks tot de redactie. Zo kan de lezer persoonlijk reageren op een verschenen artikel in een magazine of in de krant. Maar de lezersbrief lijkt uit te sterven. Niet meer frequent aanwezig, wel hartstochtelijk beschermd door sommige lezersredacteurs. De grootste bedreigingen voor het voortbestaan van de lezersbrief zijn een gebrek aan ruimte in het medium zelf en de populariteit van sociale media.

De redactie van Knack krijgt maandelijks nog honderd tot honderdtwintig lezersbrieven. Ongeveer een derde daarvan wordt ook daadwerkelijk gepubliceerd en slechts vijf procent wordt nog met de hand geschreven. Jos De Vuyst, verantwoordelijke voor het redactiesecretariaat van Knack vertelt: “Het aantal brieven dat we krijgen, is de afgelopen jaren zichtbaar verminderd. Toch denk ik niet dat sociale media de lezersbrief ooit zullen vervangen. Daarvoor hebben de lezersreacties te veel pluspunten. Je kunt je mening uitgebreider uitdrukken, er staat geen tekenlimiet op en het leest gewoon ook aangenamer.”

Onbeschoftheden Knack gelooft dat de lezersbrief met meer zorg wordt geschreven dan een bericht op sociale media. “Je zal er niet de onbeschoftheden in terugvinden zoals die online te zien zijn op de fora van kranten en tijdschriften”, vertelt De Vuyst.

Ook eindredactrice Annelies Laperre van Het Nieuwsblad vindt dat er nog altijd een groot verschil bestaat tussen lezersbrieven en reacties op sociale media.

“Ze behoren elk tot een ander ‘genre’. Op sociale media reageren mensen kort, ongenuanceerd en vaak anoniem. In de lezersbrief vertolken ze uitgebreid hun mening, dragen argumenten aan of vertellen een persoonlijk verhaal. Vaak steken ze er meer tijd in, terwijl reageren via sociale media sneller gebeurt”, zegt Laperre. Een kleinere redactie zoals de Zottegemse nieuwssite De Beiaard ontvangt minder lezersbrieven, toch zijn ze ook daar nog overtuigd van de meerwaarde ervan. Al zijn er ook uitzonderingen op de regel. Pieter De Valkenaere, hoofdre-

NOV

85

dacteur van De Beiaard legt uit: “Er zijn een aantal lezers op sociale media die aanzien en een reputatie hebben uitgebouwd. Zij vormen wel een gevaar voor het voortbestaan van de lezersbrief. Online zullen meningen en interpretaties elkaar bevestigen en ook in stand houden. Een medium waarin elke strekking zijn zegje kan doen, zoals in de lezersbrief, is nuttiger.” Stefan Van Reeth, contentmanager bij de gratis krant Metro, gelooft net als De Beiaard dat er nog altijd een hogere waardering kleeft aan een schrijfsel dan aan een tweet of Facebookpost. Volgens hem zijn de gedachtegang en de emoties tijdens het schrijven heel anders. “Een weloverwogen mening uitschrijven, is veel gezonder dan een onlineoprisping”, aldus Van Reeth.

Ruimte Veel redacties hebben gewoon geen plaats om de lezersbrieven in hun krant te publiceren. De Standaard kampt met dat probleem. Hans Cottyn, chef Opinie van De Standaard: “Soms hebben we weinig plaats voor lezersbrieven in onze krant.

Maar als er een erg goede brief bij zit, dan komt die er zeker in. Dan maken we daar plaats voor.” Ook Katy Boels, redactrice van de lezersrubriek bij Het Laatste Nieuws, verklaart veel ruimte te maken voor de lezersbrief. “Wij wijden elke dag een volledige pagina in de krant aan de lezersbrieven. We zijn lang de enige krant geweest die dat deed. Het Laatste Nieuws hecht veel belang aan de opinie van de lezer. De rubriek blijft zeer belangrijk voor ons.”

Bij Het Belang van Limburg maken ze elke week een pagina vrij voor lezersreacties.

Nieuwsmanager Rudi Knaepen vertelt: “De lezersbrieven maken nog altijd deel uit van onze krant. Ze zijn belangrijk voor ons omdat ze zorgen voor interactie met de lezer.” Het economische blad De Tijd zorgt ook voor ruimte, maar kiest selectief de reacties. Volgens Franky Van Hamme, chef Opinie bij De Tijd, gaat de voorkeur uit naar mensen die vanuit een zekere expertise hun onderbouwde mening geven.

Het Nieuwsblad denkt niet dat de lezersrubriek nutteloos is geworden. Ook daar vinden ze het cruciaal dat de lezers gehoord worden en dat hun meningen een plaats krijgen in de krant. Sinds oktober vorig jaar verschijnen er ook hier dagelijks weer lezersbrieven. Bij Het Nieuwsblad vinden ze dat ze meer inzicht bieden in wat er echt leeft bij het publiek. Annelies Laperre, eindredactrice: “De lezersbrief is een ideaal middel om de vinger aan de pols te houden. Veel lezers hebben er ook nood aan om op een artikel te reageren. Bovendien wordt de rubriek veel gelezen en heeft die een trouw publiek.”

Het Nieuwsblad heeft jarenlang een Lezersraad gehad. Daarin discussieerden veertig lezers die samen het brede spectrum aan opinies in Vlaanderen vertegenwoordigden.

De lezers kwamen uit alle provincies, hadden verschillende achtergronden en beroepen, waren links en rechts, jong en oud. “De raad was zeker een meerwaarde naast de lezersbrief. Hoe meer stemmen aan bod komen, hoe beter”, zegt Laperre.

We vroegen enkele redacties hoeveel lezersbrieven ze elke maand nog krijgen. Ze schatten het als volgt: Knack 100 - 120 De Standaard 200 Het Laatste Nieuws 1.000 Het Belang van Limburg 80-100 Het Nieuwsblad 300 De Tijd 10 Metro 15 De Beiaard 2

December

De jongen en het treintje "Nog voor de opening van het Afrikamuseum in Tervuren, maak ik voor Trends een portret van de directeur.

Daarna loop ik nog wat rond tussen de maskers en de opgezette dieren. Er wordt nog hard gewerkt om alles tijdig klaar te krijgen. Het Afrikamuseum heeft nog steeds die grandeur en is voor mij een plek van nostalgie. De prachtige bijna lege vitrinekasten trekken mijn aandacht en plots zie ik een van de werkmannen een miniatuurtrein aanraken. In dit beeld komt alles samen. Op een onbewaakt ogenblik is de man weer even dat kind van toen.

Misschien is fotografie gewoon projectie."

Fotograaf: Franky Verdickt

DEC

88

Nieuwe vuistregels hebben geen invloed op deontologische code In de decembereditie van De Journalist zit een brochure met zeven vuistregels voor een meer correcte en genuanceerde verslaggeving over geestelijke gezondheidszorg.

Mensen met geestelijke gezondheidsproblemen vinden dat journalisten weinig rekening houden met hoe ze afgeschilderd worden. De Koning Boudewijnstichting publiceert in samenwerking met onder meer de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) een brochure met zeven aanbevelingen. Houdt de Raad voor de Journalistiek (RvdJ) hier rekening mee bij zijn uitspraken?

Pieter Knapen, secretaris-generaal en ombudsman van De RvdJ: "Wij oordelen over klachten op basis van onze code. Daarin staat dat journalisten voorzichtig moeten omgaan met mensen die zich in een kwetsbare situatie bevinden."Daartoe behoren dus ook mensen met geestelijke gezondheidsproblemen.

Knapen gaf advies bij de opstelling van de zeven vuistregels en vindt ze zinvol, maar benadrukt dat ze geen onderdeel zijn van de code. De RvdJ werkt als een onafhankelijke instelling en oordeelt niet op basis van richtlijnen en vuistregels van andere organisaties. Dat zou onduidelijk zijn voor de journalisten. Knapen benadrukt wel dat de aanbevelingen een goed hulpmiddel kunnen zijn bij berichtgeving over psychische aandoeningen.

De zeven vuistregels kan je gratis downloaden op de site van de Koning Boudewijnstichting. (JD) (www.kbs-frb.be)

DEC

89

o #h no er s ng od m #je en

@p e te e r.d ro o ve pa sh ke rra ma r# ct

Meest geklikt Trends: 15.468 keer

Tweets van de maand

Wat ik niet begrijp van die walgelijke studentendopen is dat je je als individu laat onderwerpen aan een stel onnozelaars. Daar gewoon wegblijven, is dat zo moeilijk of is de sociale druk zo groot? Ni dieu, ni maître.

Patrick Van Gompel @PVanGompel

Christelijke Mutualiteit stelt personeel voor de keuze: lager loon of ander werk De herstructurering van de Christelijke Mutualiteit zal gevolgen hebben voor honderden voltijdse banen, schrijft De Standaardredacteur Simon Andries.

Door de interne verschuiving zullen veel mensen nieuwe functies aangeboden krijgen, maar op een lager niveau en dus met een lager loon. Belgaredacteur Bart Vanderkelen verspreidt het stuk in een persovername en zo komt het op de website van Trends terecht.

12 december 2018

‘Moordstrookje’ is Woord van het Jaar 2018 Ruud Hendrickx @ruudhendrickx 17 december 2018

Cover van de maand

DEC

90

Too good to be (fact)checked?

Der Spiegel-journalist Claas Relotius blijkt op 21 december 2018 een nepreporter.

Hij heeft jarenlang verhalen en bronnen verzonnen en won er zelfs verschillende journalistieke prijzen mee. door Celina Cazzetta en Lynsey Van der Putten

Factchecken van je eigen medewerkers is een gevoelig onderwerp.

Iconische nieuwsmerken als het Duitse Der Spiegel of het Amerikaanse The New York Times hebben daarvoor een eigen afdeling maar ook zo’n systeem kan blijkbaar falen. Hoe wapenen Vlaamse redacties zich tegen fouten en valse verhalen?

Volgens Bart Eeckhout (45), hoofdredacteur van De Morgen, zijn er duidelijke signalen van een vals verhaal: "Op de redactie vragen we aan de journalisten om de essentie van een artikel samen te vatten in één zin. De verhalen die ‘too good to be true’ of ‘too good to be checked’ zijn, moeten een alarmbel doen rinkelen. Een pitch kan sensationeel en verleidelijk overkomen, maar daarom is die nog niet waar. Wanneer zo’n gepitcht artikel moeilijk controleerbaar is, klopt er iets niet. Dan moet je als hoofdredacteur een aantal controlesystemen in werking stellen. Als je dat niet doet en je het artikel zonder pardon publiceert, loop je een groot risico."

Hebben alle Vlaamse redacties zo’n controlesysteem? Hoofdredacteur van Het Laatste Nieuws (HLN) Dimitri Antonissen (44) legt uit hoe HLN het op de redactie aanpakt: "Bij ons is er geen specifiek systeem om elk citaat of verhaal te verifiëren. Zelfs op redacties waar ze wel op die manier werken - bijvoorbeeld enkele van de grote Amerikaanse nieuwsmerken - blijkt dat niet altijd feilloos te zijn. Het belangrijkste systeem dat wij hebben, is tegelijkertijd het oudste dat op redacties bestaat: eindredactie. Bij HLN bestaat die uit veel

meer dan enkel spelling- of taaladvies." Daarnaast is Antonissen van mening dat het voor journalisten in Vlaanderen moeilijker is om bedrog te plegen.

"Gesprekspartners aarzelen niet om de krant te contacteren wanneer quotes foutief - of fictief - zijn.

Ook collega-journalisten lezen alles wat verschijnt kritisch mee."

Recent kwam aan het licht dat er ook reporters in Vlaanderen zijn die onder een fake identiteit werken.

Dat is het geval bij Peter Blasic of Peter Mertens die onder meer voor De Tijd, Apache en Knack.be schreef. Daarom vindt Eeckhout het belangrijk om samen te werken met medewerkers met wie er een vertrouwensband is. "Naast freelancejournalisten werken wij ook samen met De Volkskrant en The New York Times. Beide hebben een uitgebreid correspondentennetwerk ter plaatse waarop wij een beroep kunnen doen. Redacties moeten niet verwachten dat ze zelf hun eigen kleine The New York Times kunnen uitbouwen. Daarin schuilt zeker gevaar. Ik denk dat het die verleiding is die tot fraude leidt. Redacties kunnen zich beter terug focussen op eigen sterktes."

SEP

91

92

De redactie van links naar rechts

p92

Lisa De Schrijver Jonas Duyvejonck Tiffany Robbens Ines WattĂŠ Sophie Faict Morrigan Penninck Antje Baumans Elke Vandoorne

p93

Lynsey Van der Putten Celina Cazzetta Jesse De Meulenaere Laura Gieseke Hilde Ingels Piet Martens Eva Coudyser Oona Versavel

93

94

voetweg66.be Platform van de richting journalistiek aan de Arteveldehogeschool

FLOW foto

SLOW foto:

SHOW foto

nieuws in tekst, video of audio, regionaal of over de grenzen Rituelen, tradities en ethiek van jagers

longreads om in de fauteuil te lezen Zevenhonderd jaar terug in de tijd met schuttersgilde Sint-Joris

de beste stukken de mooiste videoportretten Sociale wooncrisis in Leuven: weinig woningen, lange wachttijden

Interesse in samenwerkingen met onze studenten?

Mail naar info.journalistiek@arteveldehs.be

95

Oplossing Scoopogram (zie p.82)

1. podcast 2. freelance 3. Canadaproject 4. innovatie 5. Apache 6. Marrakesh 7. schermutseling 8. sleutelwoord 9. Liberalesprijs 10. hemelbestormer 11. nieuwsjager 12. sponsor 13. imagoschade

14. lezersbrief 15. medialandschap 16. framen 17. facebook 18. virtualreality 19. DSLR 20. stylist 21. VeeVeeJee 22. relaas

Antje Baumans Celina Cazzetta Eva Coudyser Jesse De Meulenaere Lisa De Schrijver Jonas Duyvejonck Sophie Faict Morrigan Penninck Tiffany Robbens Lynsey Van der Putten Elke Vandoorne Oona Versavel Ines Watté

verantwoordelijke uitgever:

woordbalk: Scoopkruiswoordraadsel

Colofon redactie:

hoofdredactie: begeleidende docenten:

vormgeving: illustrator:

(foto: Jesse De Meulenaere)

Hilde Ingels Piet Martens An De Meyere Liesbet De Vuyst Jo Valvekens Laura Gieseke Pol Cosmo

Scoop

Esther Van Tilburg Voetweg 66 9000 Gent

Vlaams mediatijdschrift jaargang 17 nummer 29

Adverteren in Scoop 2020? Dat kan.

Mail naar piet.martens@arteveldehs.be en we sturen u de tarieven. De inkomsten worden gebruikt om met professionele illustratoren en vormgevers te kunnen werken.

Meer Scoop lezen?

www.voetweg66.be/ scoop

Reageren op Scoop?

info.journalistiek@ arteveldehs.be

Mediatijdschrift Scoop is een uitgave van de opleiding Bachelor in de Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent. De derdejaarsstudenten maakten dit tijdschrift in het kader van een educatief project. Alle artikels en afbeeldingen hebben daarom een citerend karakter. Dank aan alle Scoopredacteurs, beeldredacteurs, fotografen en taalkundigen voor hun bereidwillige medewerking.

De tekstredactie is afgesloten op 28 januari 2019. U las dit blad tot de laatste letter. We hopen dat het uw tijd waard was.

Tweet naar

@ArteveldeJOU

Tot volgend jaar!

Laura Gieseke (24) heeft nog maar in juni de schoolbanken verlaten als beeldend vormgeefster aan Sint-Lucas, ze freelancet nu en nam de vormgeving van Scoop als opdracht aan. "Ik heb altijd een grote interesse voor vormgeving gehad. In het secundair onderwijs wou ik al dat mijn powerpointpresentaties er perfect uitzagen. Op mijn zestiende ben ik een kunstopleiding gestart. Het leek mij logisch dat ik voor mijn verdere studies ook iets in die aard zou doen. In juni ben ik afgestudeerd en kon ik voor twee maanden aan de slag bij een videobedrijf in Brussel dat zich toespitst op de filmindustrie. Toen het mijn contract wilde verlengen, ben ik daar niet op ingegaan. Ik voelde me daar niet gelukkig en dat bedrijf bleek toch niet echt iets voor mij. Diezelfde dag moest ik met mijn oud-docenten naar een prijsuitreiking voor mijn bachelorproef. Mijn mentor,

Kris Demey, zei dat hij een aanvraag had gekregen om een magazine te maken. Hij had er de tijd niet voor dus vroeg hij of ik dat wou doen. Aangezien ik toch geen werk meer had, besloot ik ervoor te gaan.

En dus zit ik hier bij de Scoopredactie.

Het is een unieke ervaring en ik leer nog elke dag bij. Het is grappig dat ik door leeftijdsgenoten als een ‘gastdocent’ wordt gezien want zo zie ik mezelf niet.

Ik verschil maar een paar jaar met de meeste studenten hier en weet nu al dat ik hen ga missen. Als ik volgend jaar de vraag krijg om opnieuw mee te werken - en ik heb er de tijd voor - dan zeg ik volmondig ja. Vrouwen binnen vormgeving mogen wat meer bekendheid krijgen.

Binnen onze sector kijk ik ook het meeste op naar vrouwen, omdat ik weet dat het voor hen niet makkelijk is om in die job te groeien." (CC)