Scoop - Vlaams mediatijdschrift - februari 2017 by Artevelde Journalistiek

scoop

Arteveldehogeschool Opleiding Journalistiek Nummer 27 Februari 2017

Het jaar van de reflectie

Scoop jaagt niet op scoops. Scoop heeft het over de makers van scoops. Het web gebruiken we om het nu te begrijpen. Kranten gebruiken we om gisteren te begrijpen. Een magazine blikt terug om morgen beter te begrijpen. Het spant een boog tussen wat was en wat komt. In een wereld die draait om nieuwssnelheid is het goed om met enige afstand op zoek te gaan naar het waarom achter het wat. Want journalistiek evolueert mee bij elke maatschappelijke bocht. En tweets krijgen na een jaar een andere betekenis dan onder een snelle scrolduim. Daarom is Scoop bewust traag. Ga zitten. Neem de tijd. Scoop probeert een spiegel te zijn. Scoop verschijnt ĂŠĂŠn keer per jaar. De studenten journalistiek van de Arteveldehogeschool in Gent steken het eigenhandig in elkaar. Scoop blikt een laatste keer terug op journalistiek en media in 2016.

Daarvoor lieten we ons inspireren door Delayed Gratification, een Brits magazine dat vier keer per jaar drie tot zes maanden terugkijkt in de tijd.

Hou vol

Wie af en toe een blik werpt op Twitter, herinnert het zich: op 10 februari 2014 ging het nieuws de wereld rond dat Barack Obama een affaire had met popicoon Beyoncé. Het begon met een paparazzo die het gerucht op de Franse radio gooide, smeuïg genoeg om miljoenen malen gedeeld te worden. De Amerikaanse president, lucide genoeg om de kwakkel met humor te tackelen, antwoordde met een goed gejat “I’ve got 99 problems and now Jay Z is one”. Leer hem zijn klassiekers kennen. Toen was het nog grappig. Nepnieuws. Dat nieuwswaarde een relatief begrip is, weet elke journalist. Sinds Flat Earth News van Nick Davies weten we dat de mix van internet enerzijds en een puur economische logica bij mediabedrijven anderzijds, nieuwswaarde zelf gedevalueerd heeft. Maar in 2016 kantelde die ‘alternatieve waarheid’ zo dominant het journalistieke speelveld binnen, dat er grote dominostenen tegen de grond gingen. Geholpen door het grootste medium, dat een perfecte nieuwsselectie voor je samenstelt, gebaseerd op wat jij en je vrienden leuk vinden. Kritiek op die op maat gefilterde nieuwsstroom schudde Facebook van zich af. Mark Zuckerberg heeft ongewild een vehikel gebouwd dat niet alleen de waarde van het woord ‘vriend’ gedevalueerd heeft, maar ook ‘feitelijkheid’ op losse schroeven zet. Content curation, dat delicate proces waar redacties zich in specialiseren, gebeurt nu door algoritmes. Software streeft clicks na, en dus inkomsten; die houdt zich niet bezig met ethiek, journalistieke spelregels of de deontologische code. We kunnen niet anders dan in de spiegel kijken: waar gaan we als media in de fout? Het beeld groeit dat journalisten onechte zaken verspreiden. Journalisten

moeten de kritische bewakers blijven die wijzen op die aspecten in de samenleving die uit balans zijn. Maar hoe meer mensen ervan overtuigd geraken dat feiten ook maar relatief zijn, hoe gemakkelijker het wordt om ze de indruk te geven dat er niet zoiets bestaat als waarheid. Voortgestuwd door massapsychologische processen en marketingwetten, worden journalistieke vormen door cynische krachten misbruikt. Journalisten werden de afgelopen jaren om de oren geslagen met het gevaar van framing. Nu is het de journalistiek zelf die vanuit politieke hoek geframed wordt. “Not you. You are fake news.” Daar staan we nu. Het heeft geen zin om in een hoekje te gaan zitten treuren. De machten moeten worden bevraagd, de feiten onthuld, de cijfers correct geduid. Gelukkig bracht 2016 ook journalistieke lichtpunten: met de Panama Papers heeft het International Consortium of Investigative Journalists een enorm journalistiek project wereldwijd aangepakt. Een minder bekend initiatief als Bellingcat verzamelt nieuwe technieken voor onderzoeksjournalistiek. Steeds vaker kiezen lezers weer voor een abonnementsformule. Het lijkt of deze crisis in geloofwaardigheid ook de nieuwsconsumenten alerter maakt. Het beste nieuws? We mogen weer focussen op de kern van de journalistiek: betrouwbare feiten brengen, dieper gravende analyses maken, op een manier die aantrekkelijk genoeg is om gelezen, gezien, gehoord te worden. Het is dat, of eindeloos opiniëren en ons wentelen in cynisme zonder écht aan zelfkritiek te doen. Voor docenten journalistiek is die keuze snel gemaakt. Uit zorg voor de studenten voor wie dit blad weer een stap dichter bij het mooiste beroep ter wereld is. Jo Valvekens 3

online augustus / p.50

april / p.24

februari / p.12

oktober / p.64 februari / p.14

juni / p.36

december / p.81

november / p.68

november / p.74

maart / p.20

november / p.72

Inhoud

televisie

februari / p.16 januari / p.8 maart / p.22

mei / p.34

april / p.30 september / p.56

juni / p.38

juli / p.44

januari / p.6

radio

Op de cover: werk van Pol Cosmo. De Gentse straatartiest voorziet BelgiĂŤ (en daarbuiten) van beestjes en fleurt zo het grijze stadsleven op. Verzonnen insecten samengesteld uit geometrische patronen zijn het handelsmerk van de illustere illustrator; vandalisme is dat niet. Zijn identiteit houdt hij angstvallig geheim. â&#x20AC;&#x153;Het gaat om het werk, niet om de artiest.â&#x20AC;? Ontdek zijn werk doorheen Scoop.

januari 1

Het Nieuwsblad Ijsbeer Francken sluit 2015 af met 35.000 asielaanvragen

3 4 5 6 7

De Standaard Naakt protest tegen aanrandingen: ‘Wij zijn geen loslopend wild’

9 10

De Morgen

11 Muziekicoon David Bowie (69) overleden

12 13 14

Nonkel Sam @nonkelsam 28 jan. 2016 Kranten die je Twitter-TL vullen met links naar hun stukken die achter een betaalmuur zitten, ervaar ik zelf als storender dan brulboeien.

15 16 17 18 19 20

Het Laatste Nieuws Slagveld op de beurzen

bart eeckhout @barteeckhout 29 jan. 2016 Altijd leuk: @demorgen grootste stijger krantenmarkt in 2015 (via @italbers die het met @tijd ook weer puik doet)

bart eeckhout @barteeckhout 11 jan. 2016 Ook stomme beslissingen moet je respecteren. Adieu chief: Yves Desmet versterkt de redactie van Humo … via @demorgen

cover van de maand • Billboard • 23/01/2016 • Dood van David Bowie

22 23 24 25 26

Het Nieuwsblad Brusselaars dienen 27 Trump van antwoord na hellhole-uitspraak 28 29 30

Deredactie.be De Persgroep werkt aan 31 “Spotify met nieuwsartikels” 6

Een interview met Leo Oosterveen, de hoofdredacteur van het Vlaams-Nederlandse Tijdschrift voor Geestelijk Leven, over spiritualiteit in woelige wereldse tijden.

Meest geklikt / kerknet.be

Alana Vanden Broucke

Het bandje kan nu ook liegen Adobe test ‘photoshop voor audio’

Op de Adobe MAX-conferentie stelde softwareproducent Adobe zijn laatste nieuwe projecten voor. Van de elf projecten trok VoCo, te omschrijven als Photoshop voor audiofragmenten, de meeste aandacht. Audio bewerken was al langer mogelijk, maar VoCo gaat een stap verder. Met dat programma kan je iemands woorden aanpassen. Daar heb je wel een audiofragment van minstens twintig minuten voor nodig, om het programma de stem te laten herkennen en indexeren. Daarna is het mogelijk de woordvolgorde te veranderen en zelfs nieuwe woorden ergens tussen te plaatsen. Het programma kan stemmen perfect nabootsen. VoCo ziet er simpel en gebruiksvriendelijk uit. Onder het audiospoor verschijnt de tekst die opgenomen is. Om iets aan te passen, verander je gewoon zoals in Word de tekst. Het programma zet dat om in audio. Adobe stelt VoCo voor als een handig programma voor mensen die werken met voice-overs, dialogen en verhalen. Hoe simpel en tijdbesparend zou het voor hen niet zijn om hier en daar aanpassingen te doen via VoCo? Voor geïnteresseerden is het nog even afwachten, want het project zit nog volop in zijn testfase. Het is bovendien nog niet zeker dat het echt op de markt komt. Er is ook al kritiek op VoCo gekomen. Eddy Borges Rey, docent in Media en Technologie aan de Britse universiteit van Stirling, vertelde begin november aan de BBC dat hij zo zijn twijfels heeft bij het nieuwe programma. Volgens hem heeft Adobe te weinig stilgestaan bij de ethische dilemma’s die

het met zich mee kan brengen: “VoCo zou kunnen leiden tot misbruik en kan de geloofwaardigheid van de journalistiek serieus aantasten. Het programma kan mensen met een beroep als advocaat of journalist en andere professionals die digitale media gebruiken als bewijs, in moeilijkheden brengen.” Is het einde van de geloofwaardigheid van audio en de bandjes nabij? Volgens Pieter Knapen, secretaris-generaal en ombudsman van de Raad voor de Journalistiek, alvast niet: “Journalisten moeten de beroepsethiek naleven. Een fatsoenlijke journalist wil dat ook en wil zelf waarheidsgetrouw zijn; dat is de kern van zijn werk. Ik denk niet dat journalisten VoCo zouden gebruiken om mensen andere dingen te laten zeggen dan ze echt gezegd hebben. Zulke dingen kunnen in satire, maar passen niet binnen de journalistieke deontologie.” Hiervoor verwijst Pieter Knapen ook naar artikel 3 van de Code van de Raad voor de Journalistiek, waarin staat dat de journalist essentiële informatie in teksten, beelden, klankfragmenten of andere documenten niet mag schrappen of verdraaien. Bij het verwerken van vraaggesprekken moet de journalist verklaringen van de geïnterviewde getrouw weergeven en de geest van het gesprek respecteren. Hoewel er steeds meer technische programma’s opduiken, blijft de Code onveranderd. “De beroepsethische regels blijven wat ze zijn. Het is niet omdat de techniek evolueert dat de beroepsethiek moet worden aangepast”, laat Knapen weten. “Je journalistieke handelen mag daardoor ook niet veranderen.” 7

Willem De Maeseneer

Oudejaarsnacht 2015. In Keulen worden meer dan duizend vrouwen aangerand of bestolen. Het duurt enkele dagen voor het nieuws naar waarde geschat wordt. Alleen al het bericht brengen, zonder concrete informatie te hebben over de daders, roept al ethische vragen op. Al snel wordt de recente instroom van Syrische vluchtelingen als oorzaak gegeven. Na maanden politieonderzoek zal blijken dat het vooral om Noord-Afrikaanse migranten ging. Keulen wordt een keerpunt in het vluchtelingendebat. Een hele groep werd geassocieerd met misdrijven waar zij nauwelijks bij betrokken was. Goede journalistiek is gebaat bij twijfel, tegenspraak en onthechting. Reflectie over wat zich voordoet als vanzelfsprekend en over de eigen vooringenomenheid is cruciaal. Is daar nog voldoende ruimte voor in tijden van commerciĂŤle druk en breaking news stories? Geert van Istendael en Ides Debruyne bepleiten ...

.... het voordeel van de twijfel Ides Debruyne is directeur van Journalismfund.eu (vroeger Fonds Pascal Decroos). De non-profitorganisatie bevordert diepgravende kwaliteits- en onderzoeksjournalistiek onder meer door interessante projecten financieel te steunen.

Keulen, begin januari 2016. Hoewel het nieuws traag doorsijpelde, was de verslaggeving hierover toch gebaat met meer twijfel. Hoe is zoiets kunnen gebeuren? Ides Debruyne: â&#x20AC;&#x153;De klassieke media werden langzaam opgejut door de sociale media. Men wil natuurlijk altijd de eerste zijn met nieuws. Media denken dat het publiek hen op basis van die snelheid de beste vindt. Neen! Je bent het beste medium en je schept het meeste vertrouwen als je de beste informatie hebt. We moeten afstappen van het breaking news-fenomeen. Neem toch 9

“Twijfel is de basis van mijn bestaan” de tijd om alles te checken: het exacte aantal slachtoffers, wie zijn ze, wat is er gebeurd? Soms volgen media te makkelijk wat op sociale media wordt gezegd.”

Bent u zelf een twijfelaar? Debruyne: “Het is de basis van mijn bestaan! Zonder twijfel val je in slaap. Maar op het einde van de dag moet je wel besluiten nemen. Twijfel moet je cultiveren. In de journalistiek betekent dat: nooit uitgaan van vooronderstellingen of van zekerheden. Twijfelen aan de woorden van politici bijvoorbeeld, dat is een absolute must. Dat zie ik te weinig in de klassieke media. Als vierde macht moet je elk statement van politici verifiëren. We kijken echter te vaak naar wat politici zeggen en veel te weinig naar wat ze doen.” Uit de journalistenenquête van 2013 blijkt dat verslaggevers overheden en politici nog steeds als zeer belangrijke bronnen beschouwen en uit eerder onderzoek blijkt ook de grote invloed van pr-bureaus op de berichtgeving. Stellen journalisten hun bronnen voldoende in vraag? Debruyne: “Ik zie toch een zekere onthechting van de politiek. Het feit dat De Standaard door het politiek establishment als een luis in de pels wordt gezien is een goede zaak. Het betekent dat ze kritischer zijn voor politici. Die kunnen daar moeilijk mee omgaan omdat ze het niet gewoon zijn. Maar in het algemeen zijn de 10

©© Willem De Maeseneer

Hoe kunnen we dat proces tegengaan? Debruyne: “Investeren in opleiding en reflectie, of twijfel zo je wilt. Nieuws checken, je zou zeggen dat het basis is voor een journalist, maar dat kan nog veel verbeteren. Wat zijn de betrouwbaarste bronnen? Hoe vind je ze? Wie zijn de personen achter bepaalde Facebookprofielen? Journalisten komen vaak terecht in de communicatiestrategie van bepaalde organisaties. Ze moeten zich daarvan bewust zijn en dat vermijden. Twijfel is daarbij heel belangrijk, maar er zijn nog andere methodes en technieken. Journalistiek is een intellectuele bezigheid en je hebt constante training nodig. In Scandinavische landen hebben journalisten jaarlijks het recht om een week vrij te nemen om opleiding te volgen. Dat moet hier ook in een cao gegoten worden! Reflectie en opleiding zijn essentieel.”

klassieke media nog te afhankelijk van officiële bronnen. Verslaggeving over politiek moet zijn: Wat zijn de keuzes? Wat zijn de gevolgen als deze of gene aan de macht komt? Het beleid moet gefileerd worden. Visualiseer de begroting. Hebben al die commentatoren de begroting al eens gezien? Ik vraag mij dat af. De Europese klimaatrichtlijnen, worden die nageleefd? Hoe zit het met de boomkap? Die data liggen voor het grijpen en je kan daar prachtige visualisaties van maken. Deredactie. be kan daar een voortrekkersrol in spelen. Ik vind dat ze te weinig gebruikmaakt van wat er technologisch en intellectueel mogelijk is.

Twijfelen betekent ook zelfreflectie. De Standaard had ombudsman Tom Naegels, het Fonds Pascal Decroos had de website mediakritiek.be, maar beide zijn gestopt. Houden we onszelf nog een spiegel voor? Debruyne: “Ik zie positieve trends op vlak van metajournalistiek. Apache heeft de rubriek mediakritiek. MO*, DeWereldMorgen.be, Doorbraak en SCEPTR.net geven vanuit de marge kritiek op de klassieke media. Je ziet journalistieke reflectie. Maar ook binnen een redactie moet er ruimte zijn voor analyse. We moeten standaarden en ambities uitzetten. We moeten ons durven afvragen wat een Vlaams medium technologisch en intellectueel kan. Voor de VRT zou dat kunnen zijn: op elk kanaal vijf eigen onderzoeksjournalistieke verhalen publiceren per jaar. Maak daar een quotum van. Journalisten moeten daarvoor meer strijd voeren.”Op elk kanaal: radio, online en nieuwsprogramma’s. Daar is nu jammer genoeg geen ruimte voor. Journalisten moeten meer vechten voor hun metier en voor hun recht op twijfel.”

Gewezen journalist en nieuwslezer Geert van Istendael is nu zelf kritisch nieuwsconsument, opiniemaker en schrijver. Maar bovenal, verwoed twijfelaar. Of toch niet? Geert van Istendael: “Er zijn maar twee grote wendingen in mijn beroepsleven, maar dat waren totaal geen doordachte beslissingen. Dankzij de eerste, in 1977, werd ik journalist bij de toenmalige BRT. De tweede keer, na een stevig dispuut met Gui Polspoel, was in 1993. Plots hoorde ik mezelf zeggen: ‘Gui, ik heb je gewaarschuwd. Ik ga nu naar huis, en ik kom nooit meer terug!’ En dat was het einde van mijn journalistieke carrière (lacht). Impulsief, natuurlijk. Nochtans koester ik de twijfel. Het is filosofisch gezien een zeer goede eigenschap, met enig voorbehoud: als twijfelen je afhoudt van noodzakelijk handelen.”

nieuws van jonge kerels uit een Macedonische provinciestad, dat is toch te gek voor woorden! Intussen is er meer aandacht voor Europa. Al ben ik mij al jaren aan het ergeren aan die berichtgeving. Veel te conformistisch! Neem de berichtgeving over de Griekse crisis. In onze kranten las ik een verbijsterende onderdanigheid tegenover de standpunten van Schäuble en Dijsselbloem. Tsipras en Varoufakis werden constant als linkse extremisten weggezet. Het partijprogramma van Syriza is niet extremistisch. Analyseer dat eens, alsjeblieft?! Ben je al eens in Griekenland geweest?! Maar aan sommige krachten mag je blijkbaar niet twijfelen in de verslaggeving.”

“Wil je wel eens analyseren alsjeblieft?!” ©© Tim De Couvreur

Onlinenieuws wordt à la minute gemaakt. Hebben journalisten in die mallemolen nog voldoende tijd voor twijfel? van Istendael: “Het grote probleem is nu selectie. Het ideologische gehalte van de selectie is veel groter dan vroeger. Dat is nooit neutraal. Ik vind bijvoorbeeld dat er in de verslaggeving onevenredig veel belang gehecht wordt aan het Israëlisch-Palestijns conflict. In Jemen worden mensen neergemaaid als vliegen. Daar hoor je nauwelijks iets van. Hetzelfde met het uitmoorden van Rohingya in Myanmar, of een gelijkaardige situatie met de moslims in de Filipijnen. Misschien komt dat door een gebrek aan achtergrondkennis. Het Israëlisch-Palestijns conflict, hoewel enorm complex, is zeer uitgebreid gedocumenteerd.” In mei 2013 ondertekende u mee een open brief van PEN Vlaanderen die de commerciële logica van de media aanklaagde. De brief pleitte voor meer onderzoeksjournalistiek, wil meer duiding en minder opiniëring, meer buitenland- en Europaberichtgeving en minder tunnelvisie op de Wetstraat. Zijn we ondertussen wat opgeschoten? van Istendael: “Dat zijn niet meer de grote problemen. Wel het eindeloze terrein van sociale media, waar de meest fantastische wilde geruchten op circuleren als naakte waarheid. De campagne van de Amerikaanse Democratische Partij die beïnvloed wordt door nep-

Cijfers

Uitgezocht

3 nieuwsmedia 3 sociale media 3 winnaars

De vier belangrijkste radiotrends in 2016! 1. Lijstjesindigestie 2. Radiopersonality’s 3. Digital Live Blend 4. Heldenhommages Lees nu hoe Geert Dewaele, Tom Klerkx en Sven Lardon het radiojaar fileren op www.voetweg66.be/scoop

373.500

Achter het bericht

158.550 104.700

“Jonge vrouwen in de greep van alcohol” Humo, 15 februari 2016, “Jonge vrouwen in de greep van alcohol”, geschreven door Humoveteraan Hanne Van Tendeloo, brengt een meeslepend verhaal over jonge vrouwen met een alcoholverslaving, aan de hand van twee getuigenissen van ervaringsdeskundigen en de expertise van een professor.

820.300 269.650 256.350

Via een tussenpersoon vond Van Tendeloo de getuigen die meewerkten aan het stuk. “Het klikte meteen tussen de getuigen en mij. Eén van de twee gaf al langer lezingen over haar (ex-)verslaving, dus ik moest haar identiteit niet verhullen. Dat maakt de getuigenis extra realistisch.”

43.000 30.100 1.270

Het startpunt van het artikel was een studie van de OESO waaruit bleek dat alcoholmisbruik bij jonge hoogopgeleide vrouwen was gestegen. Van Tendeloo overlegde met haar redactie en kreeg het onderwerp toegewezen: “Wij zijn bij Humo goed met stukken over alcohol en drugmisbruik en ik wist dat hier een mooi artikel in zat.”

Het onderwerp lag Van Tendeloo nauw aan het hart. “Ik heb zelf ook ervaring met alcoholmisbruik in mijn omgeving”, aldus Van Tendeloo. “Ik ben er trots op dat het artikel zoveel weerklank gevonden heeft en aangekondigd werd op de cover van Humo.”

februari 1 2

De Tijd Wat is Zika?

4 5 6

Deredactie.be Eddy Wally, “The voice of Europe”, is overleden

8 9 10 11

De Morgen

Joël De Ceulaer @jdceulaer 14 feb. 2016 Constructieve journalistiek: om de drie jaar een nieuw decor bouwen.

eric goens @ericgoens 23 feb. 2016 930.463 kijkers voor de eerste aflevering van Molenbeek. Insjallah! Ik zie jullie graag volgende week allemaal terug. #molenbeek #één

12 Bijna 80.000 GAS-boetes sinds nieuwe wet

cover van de maand • Zeit Magazin • 18 februari 2016 • Interview met Iggy Pop

13 14 15 16 17 18

Het Laatste Nieuws

19 “Westen moet kiezen: Turkije of Koerden”

20 21 22 23 24

MNM-presentatoren Peter Van de Veire en Julie Van den Steen blikken terug op een bewogen week vol versprekingen en kattengejank

De Standaard

26 Gianni Infantino wordt

Meest geklikt / mnm.be

nieuwe Fifa-voorzitter

Newsmonkey.be Ontruiming jungle van 27 Calais is begonnen. Gaat een maand duren 28

Joepie Ein-de-lijk: Leonardo 29 DiCaprio wint zijn eerste Oscar! 13

De geschiedenis van een jong medium DOOR TIM DE COUVREUR

GESCHIEDENIS

Wie is Topics.be? Op 1 februari lanceerde de Persgroep een platform dat inzet op nieuwspersonalisatie. Met Topics kiest de gebruiker zelf zijn favoriete thema’s en krijgt hij artikels uit dertien titels van De Persgroep. Toegang tot topics is voorbehouden voor abonnees van De Persgroep. Maar hoe ziet zo ’n Belgisch-Nederlandse samenwerking er uit?

CIJFERS

Aantal gebruikers Topics

Juni 10 000

Augustus 50 000

Oktober 80 000

December 115 000

De geschiedenis van een jong medium De Persgroep droomde er al langer van om het nieuwsaanbod te personaliseren. In 2015 begonnen de redacties en de marketing- en IT-afdelingen het idee uit te werken. Topics werd een extra dienst voor alle abonnees van De Persgroep, zowel aan Nederlandse als Belgische kant. De Persgroep telt ondertussen elf Nederlandse en twee Belgische kranten. Eind 2015 werd Topics opengesteld voor de eigen journalisten, om de website uit te testen. De abonnees van Het Laatste Nieuws en De Morgen werden in juni 2016 toegevoegd. Later volgden de grootste Nederlandse Persgroep-kranten. Tot slot werden in 2017 de Nederlandse abonnees van regionale kranten toegelaten. In januari werd ook de Topics-app gelanceerd. Daarnaast werd in december 2016 campagne gevoerd in België om meer bekendheid te verkrijgen. De testfase is momenteel nog bezig. De Topics-medewerkers kijken en luisteren naar de noden van de gebruikers. De Persgroep bouwt het platform rustig uit. Topics is na Blendle het eerste grote journalistieke project in ons taalgebied waar de lezer zijn eigen nieuwsaanbod kan samenstellen.

BOEIENDE GESPREKKEN

INTERVIEW

Van artikel tot topic Joris Bellwinkel: “Elk artikel uit elke krant van de Persgroep wordt door een algoritme gehaald. Dat registreert enkele sleutelwoorden en gaat na hoeveel waarde die hebben. Zo checkt het algoritme o.a. Wikipedia om hun belang af te wegen. Sommige sleutelwoorden maken we zelf aan: het kan zijn dat het woord ‘jazz’ niet letterlijk in een artikel staat, maar aan de hand van een aantal andere woorden wordt toch duidelijk dat het over jazz gaat. Naast het algoritme selecteren we zelf columns en artikels. Zo kunnen we bijvoorbeeld de mooiste reportage van de dag in een themablok zetten.”

ORGANISATIE

Samenwerken over de grenzen heen Topics is een Belgisch-Nederlands journalistiek project en een organisatorisch huzarenstuk. Er zijn twee aparte redacties die de topics aanpassen en bepaalde artikels promoten op de website en sociale media. Om de twee weken zitten de Belgische én Nederlandse redactiecoördinatoren samen met designers, IT’ers en marketeers. In de testfase zijn die samenkomsten belangrijk om Topics beter te maken. Elke maand is er een vergadering tussen de Nederlandse en Belgische redactie in Rotterdam, ongeveer halverwege tussen de twee uitvalsbasissen. Topics heeft zijn eigen IT-afdeling in de kelders van de redactie van Het Laatste Nieuws in Kobbegem. De redactiechef in België zit dicht bij hen en kan makkelijk wijzigingen doorvoeren. De Nederlandse redactie heeft die luxe niet en moet op andere manieren communiceren. Alle andere diensten binnen topics, zoals marketing en de redactie, zijn wel gesplitst. De cultuurverschillen, het andere nieuwsaanbod, maar ook de fysieke afstand maken die dubbele redactie noodzakelijk.

Vooruitblik Joris Bellwinkel, redactiecoördinator Topics België Meten is weten Bellwinkel: “Uit onze gebruikersgegevens blijkt dat lezers op Topics langer blijven lezen dan bezoekers op krantenwebsites. We ontdekten ook dat HLN-abonnees wel artikels van De Morgen lezen, maar bijna geen Nederlandse artikelen. De Morgen-lezers lezen wel Nederlandse stukken van De Volkskrant en Trouw. Ook zien we welke lezer welke onderwerpen interessant vindt. Met die informatie kunnen we Topics beter aanpassen aan de interesses van onze lezers.”

+ VOLGEN

LEZEN

Nu alle regionale titels ook onder Topics vallen, wordt vooral in Nederland campagne gevoerd om de bekendheid te verhogen. De app werd in januari 2017 gelanceerd. In de nabije toekomst wil Topics een deels gepersonaliseerde nieuwsbrief uitbrengen. Daarin combineren ze het gepersonaliseerde nieuwsoverzicht met het belangrijkste nieuws van de dag. Het wil ook meer toegangswegen creëren naar hun website, door links van de krantenwebsites naar hun site te leggen. De Persgroep gaat voluit voor gepersonaliseerd nieuws. 15

Thomas Bossuyt

Covers maken: een voorrecht? Een cover ontwerpen is zowat de belangrijkste taak van een vormgever. De cover bepaalt grotendeels de look and feel van een magazine. Drie artdirectors geven een inkijk in het proces bij Plus Magazine, Clickx en Nest.

©© Thomas Bossuyt

Koen Roskams

Koen Roskams (51) maakte al covers voor Humo en Motoren en Toerisme. Tegenwoordig werkt hij als artdirector voor Plus Magazine. Dat blad zet elke maand een foto van een vijftigplusser op de cover: een lid van het doelpubliek. “Ik vind covers maken de belangrijkste taak van een artdirector.” Hoe begin je met het ontwerpen van een cover? Koen Roskams: “Voor Plus Magazine doen we vooraf een professionele fotoshoot. Daarna werk ik een voorstel uit en laat het rusten. Enkele dagen later merk ik vaak foutjes op waar ik eerst over keek. In totaal ben ik er zo’n vijf dagen mee bezig.” 16

Welke mensen hebben er hun zegje in? Roskams: “De hoofdredactrice beoordeelt mijn voorstel. Vooraf vergaderen we met de eindredactie om titels te maken. Ook in het Frans, want ons blad verschijnt in twee talen. Marketing laten we niet toe in het proces.” Wat u belangrijk vindt in een cover, strookt dat met de wensen van de hoofdredactie? Roskams: “Niet altijd. Voor mij is het esthetische het belangrijkste. Maar een cover heeft maar één doel: verkopen. Een magazine koop je dikwijls impulsief, dus moeten eyecatchers de aandacht trekken. Er is wel eens een meningsverschil over kleuren en lettertypes. Het is altijd een compromis tussen commercieel belang en esthetiek. Maar echte conflicten zijn er nooit.”

©© Thomas Bossuyt ©© Thomas Bossuyt

Dian Geerts Technologiemagazines zijn niet altijd mooi met hun covers vol toestellen. Maar sinds vorig jaar onderscheidt Clickx zich met één sterk beeld op de cover. Brein achter de restyling Dian Geerts (39): “De cover bepaalt voor een belangrijk deel de verkoop.” De cover blijft toch redelijk druk. Bewust? Dian Geerts: “De vele segmenten van ons publiek willen allemaal iets anders. Daarom willen we voor elk wat op de cover. Onze B2B-magazines, zoals Twinkle en Smart Business, zijn rustiger. Die liggen niet in de krantenwinkel, dus moet de cover niet zo flashy zijn.” Hoe gaat u te werk? Geerts: “Onze hoofdredacteur Cédric Van Loon vertelt hoe hij de cover voor zich ziet. Ik vertaal dat dan visueel. Hij bezorgt me teksten en ik zorg voor de eerste opmaak. Daarna gaat dat prototype naar de redactie.” Heeft iedereen dan een zegje in het proces? Geerts: “Iedereen mag zijn zeg doen. Ook de marketingverantwoordelijke, want als een cover niet werkt, zien we dat aan de verkoopcijfers, en daaruit halen we waardevolle informatie. Cedric neemt de finale beslissingen. Ik sta bij de cover in voor de feel, hij kijkt meer naar inhoud.” Hoe verloopt de samenwerking met de hoofdredacteur? Geerts: “Meestal vlotjes - we voelen elkaar goed aan. Soms vindt Cédric een beeld niet goed, of merkt hij op dat er te veel smartphones op de cover staan. Dan proberen we tot een compromis te komen. Doorgaans gaat de cover drie keer heen en weer. Ik geef vijf magazines vorm, dus ik heb geen tijd om samen te brainstormen over een creatieve cover.”

Leen Persoons

Heel anders dan de technologiemagazines heeft Nest Magazine een rustieke stijl. Die vormt de visuele vertaling van de strategie van het maandblad: rust uitstralen. De architect van die vormgeving is Leen Persoons (37). “Covers maken is een voorrecht.” Maken jullie zelf de foto van de voorpagina? Leen Persoons: “We kopen veel reportages met goede foto’s. Als we geen geschikte foto bij het thema van de maand vinden, doen we ook zelf een fotoshoot. Vorige zomer hadden we een reportage over Herbas, een plukboerderij. Toen hebben we die fantastische locatie gebruikt.” Ondervind je soms moeilijkheden met anderen op de redactie? Persoons: “Overal heb je wel eens discussie, hé. We werken met drie aan de cover: ikzelf, de hoofdredacteur en de andere vormgever, Liesje Mentens. Soms is er een pingpongdiscussie, maar ik vind dat niet erg. Anderen zien vaak fouten die je zelf niet opvallen. Onze uitgever Fabienne Willaert bepaalt hoe het blad in de markt gezet moet worden en daarom geeft zij telkens haar toestemming. We hebben al covers die zij niet goed vond opnieuw moeten maken, maar over het algemeen is het een zeer aangename samenwerking.” 17

maart

1 2 3

Belang van Limburg “En van je hoempa, hoempa Svenekke Nys”

5 6 7

De Standaard “Stroomtekort dreigt, ondanks heropening scheurtjescentrales”

9 10 11 12 13 14 15

De Tijd

16 Rust keert terug bij

cover van de maand

Belgocontrol

17 18

De Morgen

19 Gsm-signaal en pizza verraden Abdeslam

• Libération Spécial • 11 maart 2016 • Syrië, een land in oorlog

20 21

Deredactie.be 14 doden bij zelfmoord22 aanslag en bomexplosie op luchthaven Zaventem

Karl Vannieuwkerke @vannieuwkerke 22 maa. 2016 Beslissing over Dwars door Vlaanderen valt rond 18 uur, maar misschien is het gewoon misplaatst om nu te koersen. Of niet? #BrusselsAttacks

Nieuwsblad

24 Johan Cruijff (68) overleden aan longkanker

25 26 27 28

Het Nieuwsblad “Meer nodig dan imago29 campagne met pralines en frieten” 30 31

Wie Newsmonkey zegt, zegt lijstjes. Dit exemplaar surft op de golf van populariteit van het tv-programma De Mol. Het ‘bewijst’ vooral dat Gilles zijn rol goed gespeeld heeft, want hij was de echte saboteur in het spel.

Meest geklikt / newsmonkey.be

Achter het beeld Jonas Roosens Wir Schaffen das “De foto is al op de middag gemaakt. Ik stond centraal opgesteld met mijn camera toen de groep politici na lang wachten tevoorschijn kwam voor de ‘familiefoto’. Het zootje dat voorafgaat aan het poseren, vind ik het interessantst. Het moment waarop ze hun juiste plek zoeken, elkaar per ongeluk aanraken of een grapje met elkaar maken levert de foto’s op die het langst meegaan.” “Dat komt omdat dat soort foto’s op verschillende manieren te interpreteren zijn. Wat zit Merkel vrolijk in haar vuistje te lachen? Of was het een hoestbui? Waarom maakt Rutte zich sterk en staat Tusk verdwaasd naar hem te kijken? Daarna komt het moment van rust en poseren ze allemaal in hun voor-de-spiegel-geoefende houding. De camera’s krijgen amper vijftien seconden om de perfecte foto te maken. Maar de perfecte foto’s waren al lang daarvoor gemaakt.”

Achter het bericht

Maandag 21 maart 2016, Het Nieuwsblad Een positieve kop verstopt op pagina 9 van de maandagskrant. Door de aanslagen achteraf komt die ironisch over. Wat vindt journalist Hannes Catebeke zelf? “Ik schreef het artikel na de arrestatie van terrorist Salah Abdeslam. Charles Michel wou de euforie daarvan gebruiken om het gat in de begroting te dichten. De titel is een quote van hem op RTL. Grappig nu, maar wij wisten toen niet dat Brussel aangevallen zou worden. En dit was het enige moment dat je zo’n kop kon publiceren.” 19

Na de aanslagen van 22 maart 2016 zaten de Belgen massaal aan hun scherm gekluisterd. Maar wat gebeurt er achter de schermen?

“22 maart hadden we niet beter kunnen aanpakken” Tim Verheyden, chief storytelling bij VRT

Hoe begon die dag voor u? Ik woon in Brussel en ik was net naar de metro aan het stappen toen een vriendin, die op de luchthaven werkt, mij opbelde. Ze zei dat er een ontploffing was gebeurd en ze vroeg of ik niets meer wist. Ik belde de redactie op en zij bevestigden het nieuws. Ik ben meteen in mijn wagen gesprongen. Achteraf gezien heb ik geluk gehad want ik was misschien het metrostation Maalbeek gepasseerd op het moment van de ontploffingen. Ik ben rechtstreeks naar de VRT gereden. Na overleg met netmanager Olivier Goris besloten we meteen op antenne te gaan. Nog belangrijker dan snelheid, was de toon, goed nuanceren en het gebruik van de voorwaardelijke wijs. We leven in tijden waar we heel goed moeten letten op woorden beeldkeuzes. Er mogen geen feiten worden verspreid die nog veronderstellingen zijn. Iedereen deed op die dag alles. Normaal hebben we maar één eindredacteur maar toen waren ze er allemaal. Ook alle journalisten kwamen spontaan naar de redactie. Zelfs Goedele Wachters, die toen geen dienst had, schakelde ik samen met huidig VRT-woordvoerder Bob Vermeir in om de “ticker” te bedienen. De ticker is de balk met newsflashes die onderaan over het scherm rolt. Mijn waardering voor wat iedereen die dag op professioneel vlak heeft gedaan is oneindig groot. Het was een dag van continu overleg. Dat werd bemoeilijkt doordat het telefoonverkeer platlag. Een collega kwam toen met de bijna te eenvoudige oplossing om een WhatsApp-groep op te richten. Dat heeft ervoor gezorgd dat de juiste informatie snel bij de juiste persoon terechtkwam en dat er nooit fouten op antenne werden gemaakt. Hadden de journalisten zelf schrik om ter plekke te gaan? Ik denk dat dat een deel wordt verdrongen door professionele adrenaline. Op zo’n moment volg je ook duidelijk wat de politie zegt en je blijft buiten de perimeter. Het vak houdt altijd een soort risico in maar veiligheid primeert uiteraard. Als je je ergens bevindt waar je het onveilig acht, ga dan weg. Geen enkel verslag is een mensenleven waard.

Wat is de grootste les die geleerd is uit de aanslagen van 22 maart? Ik denk dat we in die omstandigheden echt heel correct hebben bericht en meteen de juiste toon hadden. Uiteraard kunnen we praktische dingen leren, maar dat gaat dan echt over welke satellietwagen en welke cameraploeg je naar waar stuurt.

Th om as Bo

ssu yt

Stef Debeuf

“Op zo’n dag ben je als een spoedarts: je wil er zijn voor de mensen” Nicholas Lataire, hoofredacteur VTM Nieuws

Hoe begon de dag voor u op 22 maart? Ik was op dat moment op skireis. Ik was pas de zaterdagnacht vertrokken, na ons extra nieuws in verband met de arrestatie van Salah Abdeslam. Dinsdagochtend schrok ik wakker door een sms van Faroek (Özgünes). Hij was als een van de eersten op de hoogte van de aanslag. Ik ben meteen in mijn wagen gesprongen en naar België gereden. Onze redactie is meteen in gang geschoten, onder leiding van algemeen hoofdredacteur Kris Hoflack, de eindredacteurs en de andere collega’s. Je voelt op zulke momenten hoe hecht, sterk en snel ons team is. Praktisch detail: omdat het telefoonnetwerk plat lag in België, hield de redactie me in de wagen op de hoogte via WhatsApp. Behalve om te tanken en te plassen, ben ik niet gestopt. Het leek de langste rit uit mijn leven. Heerst er angst bij de journalisten om ter plekke te gaan? Ik vergelijk het vaak met spoedartsen. Op het moment dat zoiets gebeurt, dan schiet je in actie en dan wil je zo goed mogelijk je job doen en wil je er zijn voor de mensen. Wij geven onze journalisten wel altijd de raad om voorzichtig te zijn en de perimeters te respecteren. Daarnaast ga je voor je job en die is - met respect - zo snel, goed én grondig mogelijk, het publiek informeren. Wat was de grootste les na de aanslagen in Brussel? (Aarzelt) We waren heel tevreden over onze verslaggeving. Op alle platformen waren we sterk aanwezig. Maar natuurlijk maak je ook fouten. Zo moeten we vermijden dat onze sterkte – heel snel aanwezig zijn - een zwakte zou worden. Natuurlijk moet je heel sterk ‘in het nu’ zijn. Tegelijk moet je ook altijd het overzicht behouden. Daar zijn we sterk in gegroeid. Zo hebben we Het Grote Terreurdebat georganiseerd en daarmee een invloed gehad op het beleid. We hebben bijvoorbeeld als eerste het nakende ontslag van minister Jambon gebracht, na vermoedelijke fouten in het terreuronderzoek. Een ander aandachtspunt is het afstemmen van de verschillende media op elkaar. We zien dat mensen massaal onze televisie-uitzendingen volgen met gsm en tablet bij de hand. Ondertussen volgen ze onze nieuwsberichten op de radio. We hebben toen geleerd dat we te veel tegelijk wilden doen en dat er betere afspraken moeten zijn. We hebben ook geïnvesteerd in een breaking news-set waarbij we met heel weinig middelen, snel online én op antenne kunnen gaan. Algemeen onthoud ik vooral het positieve, namelijk hoe hard ons héle team op zulke dagen voor elkaar door het vuur gaat. Álles voor ons publiek, ons nieuws én voor elkaar. Daar doe je het voor. 21

Arne Blomme

Hoe dichter bij huis, hoe harder de beelden Beeldredacteurs over beeldkeuzes na aanslagen

De uitgetelde stewardess op het bankje in de luchthaven of het verwoeste metrostel in Maalbeek. Het waren maar twee van de vele beelden die de wereld rondgingen na de aanslagen in Brussel. Hoewel de Vlaamse media dezelfde ramp illustreerden, kozen ze bijna allemaal voor een andere foto. Zowel op sociale media als in de krant. Bij films en televisieseries zie je soms het 16+-icoontje opduiken. Een sein om te melden dat wat je te zien krijgt niet voor gevoelige zielen bestemd is. Bij kranten en sociale media is dat niet mogelijk. “Bij incidenten als de aanslagen in Brussel is de beeldkeuze cruciaal. De foto die je kiest, moet perfect aansluiten bij het verhaal dat je wil vertellen”, zegt Karel De Weerdt, beeldredacteur bij De Standaard. “Er zijn geen specifieke richtlijnen inzake beelden. Elk dagblad beslist voor zichzelf hoever het 22

gaat.” Leen Van Baelen, chef fotoredactie bij Het Laatste Nieuws, weet dat haar krant een stap verder gaat. “Het Laatste Nieuws heeft bewust voor een sprekend beeld gekozen. De expliciete foto van de stewardess gaf de gruwel en de omvang van de ramp het beste weer. Natuurlijk proberen we de ergste beelden zo veel mogelijk te vermijden, maar de nieuwswaarde primeert. Over de beeldkeuze overleggen de fotoredactie, de vormgever, de hoofd- en de eindredacteur.” Grijze zone Door de grijze zone in de regelgeving is het niet duidelijk in welke mate de gruwel zichtbaar mag zijn. “Toen we zagen dat andere internationale media dezelfde beelden hadden gebruikt, bevestigde dat onze goede keuzes. Ondanks een gebrek aan regelgeving weten de meeste media wel waar de grens ligt en handelen ze ethisch correct.”

Olivier Van Hoye, chef grafische redactie bij Het Nieuwsblad, merkt op dat media bewust afstand nemen van de meest gruwelijke beelden. “Na de ontploffing in Maalbeek ontvingen we verschillende foto’s van lijken en afgescheurde ledematen. De ergste beelden maken we dan ook vaag. Niet om de waarheid te verzwijgen, maar beelden zijn niet altijd de meest gepaste manier om dergelijk nieuws te brengen.” Betrokkenheid Aanslagen zijn een directe aanval op de integriteit van een natie. Daardoor zijn niet alleen slachtoffers, familie en kennissen betrokken, maar het hele land. De emotionele betrokkenheid van de lezer is dus zeer hoog, maar dat is geen reden om minder choquerende beelden te publiceren. “Integendeel zelfs”, stelt Van Hoye. “Toen de schokkende beelden op onze redactie binnenstroomden, was de druk net erg hoog om die te publiceren. De vraag naar snelle informatie was groot en dan zegt één beeld echt meer dan duizend woorden.” “De plaats waar de feiten zich afspelen, is een belangrijke factor in de beeldkeuze. Hoe groter de betrokkenheid, hoe meer media geneigd zijn om hardere content te verspreiden”, beaamt De Weerdt. “De beelden van de aanslagen circuleerden al snel op sociale media en ook buitenlandse media brachten harde foto’s en videofragmenten naar buiten. Daarom waren wij genoodzaakt om die ook te brengen. Als we gelijkaardige beelden uit Irak of Syrië binnenkrijgen, publiceren we die sowieso niet.

Niet iedereen gaat akkoord met de beeldkeuze van de media. Zo kregen enkele media negatieve reacties omdat de gezichten van de slachtoffers niet onherkenbaar waren gemaakt. “Soms overstijgt de nieuwswaarde het recht op privacy”, aldus Van Baelen. “We proberen altijd toestemming te hebben alvorens we bepaalde beelden publiceren. Na de aanslagen was de chaos echter zo groot dat het onmogelijk te achterhalen was wie er op de foto’s stond afgebeeld. Fake pictures Door de wanorde na aanslagen worden foto’s ook vaak volledig uit hun context gerukt. “Sociale media maken het gemakkelijker om gemanipuleerde beelden de wereld in te sturen”, aldus Jan De Haese, beeldredacteur bij De Standaard.” Trolls maken misbruik van de gelegenheid om valse beelden te verspreiden die niets met de aanslagen te maken hebben. Daarom moeten de betrouwbaarheid en oorsprong van de beelden gecontroleerd worden.” “Enkele dagen na de aanslagen in Brussel volgden er ook aanslagen in de Pakistaanse stad Lahore. Uit alle hoeken van de wereld kwamen er steunbetuigingen met de hashtag #PrayForPakistan. Die gingen vaak gepaard met een foto van de Eifeltoren die oplichtte in de kleuren van de Pakistaanse vlag. Die foto dateerde echter van 2007 en had niets met de aanslagen te maken. Checken en dubbelchecken is dus de boodschap.” 23

Arno Mussche

Sharing is caring Drie digitale experten delen hun kennis in workshops

Niet iedereen heeft de knowhow om met onlinesnufjes te werken. Daarom toverde VRT-journalist Ezra Eeman eind april zijn Pinterestpagina Journalism Tools om tot een eigen onlineplatform waarop journalisten wereldwijd nieuwe applicaties delen.

Ezra Eeman toolprovider

Jago Kosolosky programmer

Majd Khalifeh newsroomkenner

“Enkele jaren geleden deed ik research in New York naar verdienmodellen voor journalistiek. Via collega’s kwam ik in contact met de nieuwste tools. Om een overzicht te behouden, plaatste ik alles op Pinterest. Ik schakelde over op Twitter en richtte daarna het gratis platform ‘Journalism Tools’ op. Ik geef ook rond de twintig workshops per jaar.”

“Toen ik bij MO* Magazine werkte, gaf ik cursussen met technische bagage aan journalisten en studenten journalistiek. Dat ging van onderzoekstechnieken tot een basisinleiding programmeren. Nu ik hoofdredacteur ben bij knack. be, geef ik minder workshops. In een workshop van mij zijn tools niet het belangrijkste.”

“Ik zie mezelf als journalist en documentairemaker, niet als digitale expert. Daarom geef ik workshops over hoe je sociale media gebruikt om nieuws te vinden en te verifiëren. Ik gebruik tijdens mijn sessies actuele nieuwsitems om te tonen hoe je Facebook en Twitter inzet om een verhaal te vinden.”

“Een commerciële tool is gemaakt om geld te verdienen. Gaat het bedrijf failliet, dan verdwijnt de tool. Daarom is basisinformatie over programmeren belangrijk. Journalisten moeten zelfstandig kunnen werken en niet afhankelijk zijn van een tool die over enkele weken verouderd is. Ze moeten het verschil kennen tussen onlinetools en wat ze zelf programmeren. Als je zelf programmeert, heb je de volledige vrijheid.”

“Ik gebruik mijn ervaringen vanop de nieuwsredactie, dus echt vanuit het standpunt van de journalist. Vele mensen beseffen nog altijd de kracht van sociale media niet. Stel: er is een ongeluk gebeurd in Tunesië. Dan kan je een meerwaarde bieden aan de nieuwsgebruiker door via Facebook of Twitter een getuige te vinden. Mijn expertise daarover deel ik ook steeds met mijn collega’s.“

“Daarin geef ik een overzicht van de verschillende tools. Als aanwezigen specifieke interesses hebben, spits ik mij daarop toe. Opvallend is dat weinig journalisten digitale tools gebruiken. Veel redacties hebben oudere journalisten die niet weten hoe ermee te werken. Maar na een cursus kunnen ze makkelijk aan de slag en maken ze uitmuntende verhalen met hulp van die tools.” 24

april 1

De Morgen België op 23 na rijkste land ter wereld

2 3

Achter het bericht

4 5

“Ik sta uiterst links van Piketty”

De Standaard 02/04/2016

Op 1 april 2016 kreeg journalist Michiel Leen het vuistdik boek ‘Postkapitalisme’ van de Britse econoom Paul Mason in zijn handen. Die kwam de dag nadien zijn boek in Amsterdam voorstellen.

“Ik beet me snel vast in deze materie en voor ik het wist was het twee uur ’s nachts. Gelukkig hou ik van hectische werkdagen.” Leen begon meteen na het gesprek te schrijven. Zo ontstond het stuk waar Leen het meest trots op is uit zijn hele carrière – tot nu toe.

De Morgen Rode Duivels verliezen leiding FIFA-ranking

9 10

Gazet van Antwerpen Studio 100-topman gaat 11 aan de haal met miljoenen euro’s

cover van de maand • Knack • 6/04/2016 • Panama Papers

12 13 14 15 16 17 18 19

De Standaard

20 ACV op straat voor behoud 38-urenweek Gazet van Antwerpen

21 Prince (57) dood teruggevonden in lift

Hanne Van Tenderloo interviewt Herman Brusselmans over zijn column ‘Wij van links’. De auteur raakte daarmee duidelijk een snaar; het interview stond in de pluszone maar werd desondanks meer dan duizend keer gedeeld.

22 23 24

Meest geklikt / humo.be

25 26 27 28

Het Laatste Nieuws Eerste dode door zikavirus op Amerikaans grondgebied

Kritiek is geen probleem. Behalve als ze leidt tot zelfcensuur. 26

Florentien Duquet

“Criticasters willen in het hoofd van journalisten kruipen” Het Journaal-hoofdredacteur Inge Vrancken De Vlaamse openbare omroep kreeg in 2016 tal van kritische reacties op de inhoud van haar programma’s. Niet het minst van politici en leden van Vlaamse politieke partijen. Politici kunnen hun democratische controle over de openbare omroep uitoefenen via het Vlaams Parlement. Nochtans kwamen er het afgelopen jaar vaak aanvallen via sociale media. En niet zelden was die vuistslag een flinke rechtse. Hebt u het gevoel dat de VRT in 2016 vaker aangevallen werd? Inge Vrancken: “Er wordt meer over die aanvallen gepraat en geschreven in ieder geval. Maar bij mijn weten liggen we nu niet meer of minder onder vuur dan vroeger. Het is ook logisch dat die kritiek er is. De openbare omroep is deels gefinancierd door belastinggeld dus uiteraard wordt er met een vergrootglas gekeken naar wat wij doen en hoe we het doen. Wat wel veranderd is, is dat door sociale media iedereen nu ook toeschouwer is van die aanvallen.” U bedoelt dan vooral de aanvallen op Twitter? Vrancken: “Wat vroeger via de lezersbrief of mail binnenkwam, gaat nu via Twitter. En dat kan elke andere Twittergebruiker zien. Het is natuurlijk eigen aan het medium. Je wordt er beperkt tot 140 karakters en daarmee moet je je zeg gedaan hebben. Dat is niet de meest dankbare methode om fundamentele discussies te voeren. Zaken worden al snel uit de context getrokken. Jammer is wel dat er een enorm negatieve vibe hangt op het netwerk.” In 2016 vielen vooral de aanvallen van politici op. Merkt u daar een verschil met vroeger? Vrancken: “Eigenlijk niet. We hebben een breed netwerk van politici en woordvoerders, die niet twijfelen om ons in persoon te laten weten dat ze iets niet goed vinden of iets aan te merken hebben of het ergens niet mee eens waren. Zo kunnen wij zelf uitleg geven over waarom we onze berichtgeving zo hebben aangepakt. Maar de persoonlijke aanvallen op Twitter zijn wel nieuw.”

Wat doet dat met de werking van de redactie? Vrancken: “Wij kunnen wel om met de kritiek. Af en toe is die terecht en dan is het aan ons om er iets mee te doen. Het zorgt er wel voor dat we altijd op onze hoede zijn. Anders dan vijf tot tien jaar geleden is er nu veel meer interactie tussen mediagebruiker en mediaorganisatie. Als de journalist persoonlijk onder vuur komt te liggen heeft dat impact op sommige journalisten. We moeten er vooral voor zorgen dat we niet aan zelfcensuur doen om kritiek te vermijden. Want het is vaak de bedoeling van de criticasters om in het hoofd van journalisten te kruipen en ons te raken.” Hoe leren journalisten daarmee omgaan? Vrancken: “We beseffen dat we moeten praten over de zaken die ons persoonlijk raken. Als je ze wegveegt, kruipen ze pas echt in je hoofd. We proberen de kritiek te analyseren, te begrijpen, te kaderen en met nieuwe inzichten aan de slag te gaan. En vaak gebeurt het dat we zeggen: ‘nee, dat hebben we echt goed gedaan en dat gaan we de volgende keer gewoon opnieuw zo doen.’”

“Vaak zeggen we: neen, dat hebben we goed gedaan; volgende keer opnieuw zo” Gebeurt het soms dat er journalisten worden teruggefloten? Vrancken: “We weten wat we doen, waarom we dat zo doen en wij geloven in die aanpak. Elke journalist doet dat. Dat wil niet zeggen dat er nooit discussie is of dat we ons nooit vragen stellen over de manier waarop we zaken hebben belicht. Zodra we merken dat er fouten gebeuren, hebben wij een gesprek met de journalist in kwestie. We hebben onze deontologische raad en er zijn externe controlemechanismen om hierop toe te zien. Maar in mijn periode hier als hoofdredacteur van Het Journaal is het nog niet voorgevallen dat er sancties volgden.” 27

De openbare omroep: een jaar onder vuur 3 1 Al in de eerste week van januari is het raak: N-VA-voorzitter Bart De Wever wil niet meer te gast te zijn in De Afspraak. Aanleiding is een humoristisch bedoeld item in de nasleep van de aanrandingen in Keulen, waarin Pol Van Den Driessche in verband gebracht wordt met de cursus ‘omgaan met vrouwen’. De Wever mailt de VRT-top: “De bewuste framing is gewoon om te kotsen. Hoe kan je nu toch zo dom/onbekwaam/ degoutant/laaghartig zijn?” 2 Vlaams minister-president Geert Bourgeois toont zich in een toespraak verbaasd over het feit dat Het Journaal “geen beelden uitzendt van een tweehonderdtal jongeren die de politie belagen met flessen en stenen” na de arrestatie van Salah Abdeslam. Het politieverslag spreekt over een twintigtal amokmakers, “maar het precieze aantal is niet de essentie van de zaak”, aldus Bourgeois. De minister-president duidt en nuanceert zijn uitspraken op Radio 1. 28

Mediacriticus Frank Thevissen maakt in april een videocompilatie over de verschillen in berichtgeving tussen VRT en VTM tijdens rellen in Molenbeek. De naam van de video, ‘Molenbeek constructief belicht’, is een sneer aan het adres van toenmalig hoofdredacteur van het VRT-journaal Björn Soenens en de constructieve journalistiek waar hij symbool voor stond. De aanval krijgt een politiek tintje als blijkt dat Thevissen medewerker van een provinciale N-VA-fractie is. 4 Antwerps gemeenteraadslid André Gantman (NVA) is in april scherp voor de openbare omroep. Hij vindt het onbegrijpelijk dat de VRT opiniemaker Dyab Abou Jahjah uitnodigt voor een debat in duidingsprogramma’s.

“Zij die op welk niveau dan ook Abou Jahjah een forum verschaffen dragen een zware morele verantwoordelijkheid voor een duurzame ontwrichting van de maatschappij”, zegt Gantman. 5 VRT-journalist Riadh Bahri kondigt eind augustus aan zijn Twitter-account op non-actief te zetten, na persoonlijke aanvallen. Kamervoorzitter Siegfried Bracke stuurt deze tweet de wereld in. 6 Vlaams Belangpolitica Anke Van dermeersch beweert in augustus dat de VRT haar partij boycot. Als blijkt dat de extreemrechtse partij veel minder aan bod komt in vergelijking met de andere Vlaamse partijen, wijst Van dermeersch op “Noord-Koreaanse cijfers”.

Siegfried Bracke @sthbracke 29 aug. 2016 Zou er in een zeldzaam geval link kunnen zijn tussen narcisme en racisme? Is nieuws MAKEN de bedoeling? Of is het vooral zelf nieuws ZIJN?

7 In september beschuldigt Vlaams Belangkamerlid Jan Penris de VRT van onpartijdigheid tijdens een item in De Afspraak over het selfiemeisje. De jonge moslimvrouw nam tijdens een protestactie van het Vlaams Belang selfies met de manifestanten, onder wie Filip De Winter. Penris dient klacht in bij de Vlaamse Regulator voor de Media die hem gelijk geeft en de VRT een waarschuwing geeft. 8

In 2016 werden er zes officiële klachten van politieke aard ingediend bij de Vlaamse Regulator van de Media. Van de behandelde klachten bij de VRM ten aanzien van de VRT resulteerde enkel de klacht van Penris (Vlaams Belang) in een waarschuwing voor de openbare omroep. Andere klachten gingen onder andere over de beelden van de rellen na de arrestatie van Salah Abdeslam, de manier waarop Pegida Vlaanderen in Het Journaal kwam en het gebruik van het woord ‘moslimterreur’ in Het Journaal.

Gwendolyn Rutten, partijvoorzitter van Open VLD, vraagt zich in een opiniestuk in De Morgen af waarom Raoul Hedebouw (PVDA/PTB) in De Afspraak “zonder veel kritische vragen zijn extreemlinkse ideeën mag ventileren. Het werd een promopraatje.”

Arne Blomme

“Twintig jaar geleden was dit ondenkbaar” Panama Papers: voortzetting van een positieve journalistieke evolutie

Kristof Clerix en Lars Bové: de Vlaamse collega’s achter de Panama Papers Met 11,5 miljoen documenten over meer dan 200.000 frauduleuze offshore-entiteiten waren de Panama Papers het grootste journalistieke onderzoek ooit. Een jaar lang werkten 370 journalisten wereldwijd in alle discretie samen rond het befaamde datalek. Kristof Clerix (Knack en MO*) en Lars Bové (De Tijd) waren verantwoordelijk voor het Vlaamse luik. “Wie vindt dat journalistiek een stille dood sterft, heeft de PanamaPapers duidelijk nog niet gelezen.” Het verhaal is gekend: in het voorjaar van 2015 belt de -‘anonieme’- klokkenluider John Doe naar de Duitse krant Süddeutsche Zeittung. Hij beweert over belastende informatie te beschikken over het Panamese advieskantoor Mossack Fonseca. De omvang van het dossier is te groot voor één krantenredactie. Daarom schakelen Bastian Obermeyer en Frederik Obermaier de hulp in van het International Consortium of Investigative Journalism (ICIJ). Dat leidde tot een netwerk van meer dan tweehonderd onderzoeksjournalisten dat tweehonderdduizend geheime offshoreconstructies ontmaskerde. Samen spitten De impact van de PanamaPapers op de onderzoeksjournalistiek is niet te onderschatten. “Actuele problemen zijn steeds meer grensoverschrijdend en nieuwsorganisaties werken op steeds grotere schaal. Het is niet meer dan logisch dat de journalistiek op een parallelle manier mee evolueert”, vertelt Kristof Clerix. “Twintig jaar geleden had geen enkele journalist gedroomd van een dusdanige samenwerking. De technologische evolutie heeft nieuwe deuren geopend voor de onderzoeksjournalistiek”, aldus Clerix.

“Mediaorganisaties stonden vroeger wat huiverachtig tegenover vernieuwing. Maar door afbrokkelende advertentiemodellen worden journalisten nu gedwongen om het anders te doen”, vervolgt Clerix. Terwijl onderzoeksjournalisten vroeger hun geheimen voor zichzelf hielden, delen ze die nu op grote schaal. Hierdoor kunnen we veel dieper graven dan alleenstaande mediaorganisaties.” Meerwaarde creëren Lars Bové is ervan overtuigd dat er in de toekomst nog meer nieuwscoalities tot stand zullen komen. “De ICIJ kreeg in september al documenten in handen omtrent de Bahama Leaks en onlangs was het journalistennetwerk EIC verantwoordelijk voor de publicatie van Football Leaks”, stelt Bové.

De Panama Papers in cijfers 11,5 miljoen documenten: 4.804.618 e-mails, 3.047.306 database-formats, 2.154.264 pdf’s, 1.117.026 foto’s, 320.166 tekstdocumenten, 2.242 andere documenten. 370 journalisten uit 76 landen betrokken Betrokken Belgische mediapartners: MO, Knack, Le Soir, De Tijd Betrokken Belgische journalisten Lars Bové, Kristof Clerix, Alain Lallemand, Xavier Counasse, Joël Matriche

Tessa De Wolf

“Elke werknemer verwerkt de slag op zijn eigen tempo. Dat botst” Besparingen in mediabedrijven veranderen werksfeer

©© Tessa De Wolf

Op 26 april 2016 kondigde de VRT een zware besparingsronde aan. Dat had een groot effect op de onderlinge werksfeer van journalisten en mediaprofessionals. Bezuinigingen raken de veerkracht van de hele werkvloer. Scoop polst hoe zo ’n slag aankomt. Zowel mediaconcern VRT als kleinere speler Klasse is door een moeilijke tijd gegaan. Voor de VRT was het niet de eerste keer dat er slecht nieuws kwam. Isabel Schoonbaert, coördinator sociaal overleg bij de openbare omroep: “De tendens van besparingen was al een tijdje aan de gang, maar het was de eerste keer dat de impact zo groot was. Toen het besparingsplan bekend werd gemaakt, stootte dat op onbegrip en ongeloof bij de medewerkers. Veel werknemers stonden helemaal niet achter de voorgestelde besparingsmaatregelen.” Toekomstsessies Vanuit de organisatie ontstond een vraag om betrokken te worden bij het besparingsplan. Schoonbaert: “Daarop organiseerden we toekomstsessies over hoe we de besparingen op een andere manier konden realiseren. Iedereen, van welke dienst ook, kon aansluiten. In die toekomstsessies ging het management in dialoog met de werknemers. Er werd gezocht naar besparingsvoorstellen die de rol van de VRT als openbare omroep niet raken of zelfs versterken.” 30

Isabel Schoonbaert

Door onder andere dat proces zijn er bij de VRT geen naakte ontslagen gevallen. Schoonbaert: “We hebben als organisatie gekozen voor arbeidsherverdeling. Als we met z’n allen een beetje minder werken, dan kan iedere plaats behouden blijven.” De VRT-medewerkers konden dit jaar kiezen om hun eindejaarspremie in te ruilen voor 22 extra vakantiedagen. Dat leverde het bedrijf meer plaatsen op. Schoonbaert: “Er werden ook nieuwe planningsafspraken gemaakt. Een optimalere planning met minder overuren, draagt ook bij aan het behoud van arbeidsplaatsen.”

Schokgolf Maar de aankondiging van grote besparingen komt sowieso hard aan. De sfeer kantelt, medewerkers worden onzeker over hun toekomst waardoor sommigen uit zichzelf vertrekken, bevestigt Schoonbaert: “De woorden besparingen en uitstroom gingen als een schokgolf door ons bedrijf. Met lede ogen moesten we toezien hoe talenten ervoor kozen om de VRT te verlaten. Dat brengt nog extra druk met zich mee in de organisatie.

©© Celine De Roust

Sneeuwbal Twee jaar geleden ging de kleine redactie van Klasse door een gelijkaardig proces. Het budget voor de magazines Yeti, Maks!, Klasse voor Ouders en Klasse voor Leraren werd geschrapt. Toenmalig financieel coördinator Ann Lips: “Dat was een ramp voor ons, omdat het gros van onze inkomsten kwam van de advertenties in die magazines. Het printbudget droogleggen had een financieel sneeuwbaleffect.” Sommige werknemers vertrokken uit zichzelf, omdat ze geen toekomst meer zagen bij het blad. Lips: “De sfeer heeft een tijd niet goed gezeten. Dat zorgde ervoor dat mensen liever een stabiele job zochten.”

Verwijten Dat de sfeer naar een dieptepunt zakt na slecht nieuws, is niet verwonderlijk. Lips: “Onderlinge meningsverschillen heb je altijd, maar tijdens de besparingen vallen er ook harde woorden. De ene persoon verwijt de andere dat die de vernieuwing tegenhoudt. Iedereen verwerkt zo’n slag op eigen tempo. Terwijl sommigen nog aan het rouwen waren om het verlies van het oude Klasse, focusten anderen zich al volop op de nieuwe strategie. Die twee groepen begrepen elkaar soms niet.”

Er werd gekozen om met werkgroepen te overleggen over de nieuwe richting van het medium. Klasse werd een onlinemedium, later werd er een nieuw magazine voor leraren uitgebracht, dat viermaal per jaar verschijnt in een abonnementsformule.

Ann Lips

“Focus op samenwerken” Veerle Valaert is zelfstandig bedrijfspsycholoog en organisatiebegeleider bij Quillet. Ze werkte twaalf jaar als management consultant. “Het is logisch dat bij het woord ‘besparen’ spontaan een gevoel van angst naar boven komt. Het zou jammer zijn moest die angst alles overheersen en de boel doen verstijven. Ik vind het een mooi initiatief wanneer medewerkers betrokken worden bij het denkproces achter de besparingsoperatie. Het is belangrijk om een klimaat te scheppen waar open gecommuniceerd wordt en waar opnieuw gedroomd kan worden over de toekomst. Een

betere werksfeer kan ook starten vanuit de werknemer zelf. Ik geloof in de kracht die voortvloeit uit positief denken, durven dromen, kaderen en creatieve oplossingen zoeken. In tijden van besparingen is het belangrijk om te kijken naar teamresultaten en niet enkel de individuele successen te belichten. Samenwerken is belangrijk, ook zonder besparing. Je gaat als team een bepaalde uitdaging aan, je bent niet alleen. Vergelijk het met een voetbalploeg. Er kunnen in een ploeg veel individuele talenten zitten, maar het is geen goed team als ze niet geleerd hebben om samen te spelen” 31

mei

Het Belang Van Limburg Premier Michel bij heropening vertrekhal: “Brussels is back in business”

2 3 4 5 6

Yves Desmet @yvesd 25 mei. 2016 Beetje ongelukkige lay-outkeuze bij de collega’s van #hln

7 8 9

Theo Francken @franckentheo 26 mei. 2016 Uitstekend en professioneel interview door HLN, opmaak wansmakelijk.

De Morgen

10 Rodrigo Duterte: de vigilante president

11 12

De Standaard

13 België gaat IS ook in Syrië

Mediatransfers

bombarderen

cover van de maand

Het Belang Van Limburg Oekraïne wint Eurovi15 siesongfestival, Laura tiende: “De waarheid wint altijd” 16

• The New Yorker • 30 mei 2016 • “Commencement”: het begin (werk, volwassen leven ...)

17 18 19

Metro

20 Egyptisch vliegtuig stort

Bij het woord ‘transfers’ denkt u waarschijnlijk aan de miljoenendeals tussen voetbalclubs en -spelers. Maar ook in medialand vonden vorig jaar veel switches plaats. Vooral in het najaar bewoog er veel in de journalistieke wereld. Enkele toppers lieten hun vertrouwde medium achter voor een nieuwe uitdaging.

neer in Middellandse Zee 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

deredactie.be Het einde van een tijdperk: 31 Teletekst houdt op te bestaan 32

Maggie De Block lijkt onbewust altijd alle aandacht naar zich toe te trekken. Een botsing met een fietser was goed voor het meest gelezen artikel in mei op deredactie.be.

Meest geklikt / deredactie.be

Stephanie De Smedt

Jaak Smeets Karen Hellemans

Famke Robberechts Isabel Albers Veerle Maes

Isabel Albers

Wim Verhoeven

Jeroen Bossaert Lisbeth Imbo

Bart Eeckhout + An Goovaerts Dimitri Antonissen + Frank Depoorter

Eva Van Driessche

Jeroen Vandeputte Tom Christiaens

Evi Robert Yves Desmet Chantal Lepaige

Stefaan Werbrouck Greg Lievens

Fabienne Willaert

Bart Alleman

Ruth Goossens Lene Kemps Steven Samyn Jago Kosolosky

Brecht Decaestecker Carl Voet

Simon Demeulemeester

Leo Hellemans

Bjรถrn Soenens Inge Vrancken

Emmanuel Rottey

Sven Ornelis Peter Quaghebuer

Paul Lembrechts

Sofie Lemaire Evi Maveau

Philippe Bonamie

Jaak Pijpen

Arno Mussche

De werkelijkheid, met of zonder filter? Journalisten discussiëren over het gebruik van fotofilters Instagram! Voilà. De schuldige is bekend. Middelmatige foto’s overgieten we graag met een laagje lo-fi, juno of valencia. Wie tijd heeft, opent Photoshop om een pukkel weg te gommen. Maar mag dat wel? De discussie rond filters in de persfotografie is al zo oud als de filters zelf. “De nieuwsgebruiker mag op geen enkele manier misleid worden”, zegt ombudsman Pieter Knapen van de Raad voor de Journalistiek. Iedere journalist en persfotograaf kent de journalistieke code, een verzameling van plichten die journalisten moeten volgen om ethisch correct te werken. Artikel 3 van de code is duidelijk: de journalist schrapt of verdraait geen essentiële informatie in teksten, beelden, klankfragmenten of andere documenten. Bij het verwerken van vraaggesprekken geeft hij de verklaringen van de geïnterviewde getrouw weer en respecteert hij de geest van het gesprek. De vraag is natuurlijk of het gebruik van filters in de persfotografie beelden schrapt of verdraait. “De lezer moet beseffen wanneer er aan een foto gesleuteld is”, beargumenteert Knapen. “Bij een zwart-witfoto is meteen duidelijk dat de foto is aangepast. Maar als je bijvoorbeeld bij een brandend gebouw extra rookpluimen toevoegt, vervals je de werkelijkheid en dat gaat een stap te ver.” Fotograaf Jelle Vermeersch is het niet helemaal eens met die stelling: “De pure werkelijkheid weergeven is onzin. Elke foto is een subjectieve interpretatie. Je kunt al discussiëren over wat je binnen en buiten het beeldkader zet. Natuurlijk mag je zaken niet verwijderen, maar met licht en contrast kan je de foto power geven. Als de foto niet aantrekt, wordt het artikel niet gelezen.” Toch zijn er volgens Knapen gevaren aan het gebruik van filters: “Nieuwsgebruikers worden dagelijks overspoeld met beelden op onlinemedia, dus ook met foute en bewerkte foto’s. Als ze merken dat beelden gemanipuleerd zijn, verliest de journalist zijn geloofwaardigheid.” 34

Deze discussie is niet nieuw. Ook bij analoge foto’s kon de fotograaf aanpassingen maken. “Ik heb veel tijd in de donkere kamer doorgebracht”, zegt veteraan Michiel Hendryckx. “Daar kon ik met mijn handen de hoeveelheid licht op bepaalde plekken op de foto beïnvloeden. Dat ‘doordrukken en tegenhouden’ was technisch gezien ook een ingreep op de werkelijkheid. Voor mij moet een foto snel leesbaar zijn en het onderwerp meteen duidelijk.” Net daar ligt de grijze zone: op welk moment wordt de foto te veel ‘bewerkt’ of ‘geaccentueerd’? “De werkelijkheid is heilig,” vervolgt Hendryckx, “maar doe ik die geweld aan door de overdracht naar het publiek te versterken? Door inhoudelijke ruis te verwijderen? Dat moet je per case bekijken. Maar het is een foute gedachte dat fotografen constant foto’s aanpassen. Ik heb mijn hele journalistieke loopbaan bij De Standaard gewerkt. Daar probeerden we altijd de objectieve werkelijkheid te brengen. Proberen, zeg ik wel, want iedere fotograaf heeft zo zijn persoonlijke voorkeuren.” “Ik denk dat fotografen minder interesse krijgen in filters”, voegt Vermeersch toe. “Door Instagram kan iedereen nu filters toepassen op een foto. Door die overload verliezen die hun waarde. Fotografen gebruikten vroeger vooral filters om een eigen stempel te drukken, om een stijl te creëren. Vaak wist je meteen van wie de foto was, op basis van die stijl. Met de huidige trends is dat een stuk moeilijker geworden en gaan persfotografen terug naar ‘zachtere’ foto’s met minder filters.” Daarnaast vindt Hendryckx ook het corrigerende effect van sociale media belangrijk: “Als er foute beelden gepubliceerd worden, kan iedereen via Facebook of Twitter zijn beklag doen. De media weten dat. Die reguleren zichzelf en zorgen ervoor dat ze altijd binnen de lijntjes kleuren. Ik ben een cultuuroptimist. Ik geloof niet dat de media om zeep gaan door de digitale mogelijkheden.”

“Het belangrijkste blijft dat de kijker beseft wanneer er aan een foto gesleuteld is”

“De foto moet snel leesbaar zijn. Je moet het onderwerp meteen zien”

Pieter Knapen

Michiel Hendryckx

“Elke foto is een subjectieve interpretatie” Jelle Vermeersch

Merijn Vandenbulcke

“Tijdens het nieuws live-interview met iPhone” Binnenkijken in de smartphone van Jelle D’Hondt (VTM)

Streamur, een app om live nieuws te brengen Als verantwoordelijke voor de mobiele apps bij VTM Nieuws test en keurt Jelle D’Hondt jaarlijks tientallen applicaties.

Om praktische redenen werken we niet met apps om te monteren. De voorkeur gaat nog altijd uit naar de klassieke monteercel, zowel op de redactie als de mobiele SNG-wagen.”

“LiveU gebruiken we dagelijks voor nieuwsuitzendingen. Dat heeft een gelijkaardig concept als Streamur, maar is door een andere fabrikant gemaakt.” De smartphone wordt steeds belangrijker voor een journalist, maar volgens D’Hondt zal nooit alles met de smartphone gedaan kunnen worden. “Hoewel alle hulpmiddelen compacter worden, is het ondenkbaar om oudere systemen te vervangen. 36

“De grootste aanwinst voor ons zijn de systemen van Mobile Viewpoint. Dat biedt applicaties aan die livebeelden doorsturen. Streamur is daarvan een uitstekend voorbeeld. Met een iPhone en een kwalitatieve resolutie is het perfect mogelijk om tijdens het nieuws over te schakelen naar een met smartphone gefilmd interview.”

WhatsApp Web is de onlinevariant van de smartphone-app. “Het is een handige manier om via de desktop te werken. Daarbij is de aanvaardbare resolutie een groot voordeel. VTM-journalisten die op reportage zijn, sturen vaak foto’s door via de bijhorende chatgroep. Het enige nadeel is dat de computer altijd verbonden moet zijn met de smart– phone, anders werkt de desktop app niet.”

juni

1 2 3

HLN Bokslegende Muhammad Ali (74) overleden

Knack Reuzenpanda geboren in Paira Daiza

7 8 9

cover van de maand • Vice • juni 2016 • vluchtelingenproblematiek, Lesbos

10 11 12

13 Wouter Verschelden @woverschelden 30 juni. 2016 Hoe achterlijk kan je als parlement (of voorzitter) eigenlijk zijn? Gaan we kar en paard ook terug invoeren of zo? #welcomeinthe21century

Metro De Block zet Belg op dieet De Standaard

14 LinkedIn gaat in op overname-uitnodiging Microsoft

15 16 17 18 19 20 21

Meest geklikt / demorgen.be

Student politieke wetenschappen Wouter Torbeyns stelt voor om gewoon onze eigen appels op te eten, in plaats van ze te importeren uit verweggistan. Dat is beter voor onze economie én de ecologie.

Deredactie.be

23 Het is beslist: Britten stappen uit de EU

24 25 26 27 28 29 30

Celine Camu

Onpeilbaar feilbaar Hoe geloofwaardig zijn politieke peilingen na 2016?

Of het nu om de zege van Trump, de Brexit of de Franse voorverkiezingen gaat, de opiniepeilers waren de grote verliezers. Laten de media zich te veel leiden door peilingen?

“Je moet wel opletten dat peilingen geen self fulfilling prophecy worden” Jan-Frederik Abbeloos (De Standaard)

De Franse krant Le Parisien zal in de aanloop van de presidentsverkiezingen geen peilingen publiceren. De krant wil niet langer investeren in ‘horse race journalism’, maar meer inzetten op journalisten op het terrein. Het debat leeft ook op de redactie van De Standaard, die twee keer per jaar een politieke peiling publiceert, samen met de VRT. “Wij hebben begin januari nog samengezeten om het over peilingen te hebben, maar wij stoppen er niet mee”, vertelt chef Politiek Jan-Frederik Abbeloos (De Standaard). “In België is de situatie helemaal anders dan in de VS of bij de Brexit. Een parlementaire verdeling van zetels is geen keuze zoals het winner-takes-allprincipe. Onze visie op peilingen is wel geëvolueerd: ze worden nu minder uitgesmeerd in de krant. Ook al omdat je een groot deel van de informatie vlotter kan presenteren via de website.” Derde keuze Dat peilingen feilbaar zijn heeft vaak te maken met de vraagformulering. “Een vraag met maar twee keuzes sluit een deel van de bevolking uit, namelijk de onbesliste kiezers”, verklaart Sarah Van Leuven, professor communicatiewetenschappen van de Universiteit Gent en directeur van het Center for Journalism Studies. “Als er geen derde antwoordcategorie voorzien is, worden de cijfers minder accuraat. Mensen vinken dan iets aan waar ze niet achter staan. Journalisten zouden de formulering moeten nakijken, maar in de praktijk is daar te weinig tijd voor. En als de resultaten van een goed onderzoeksbureau komen, worden die gegevens minder snel gecontroleerd.” Daarnaast is het belangrijk dat de steekproef representatief is. In tegenstelling tot wat velen denken, geldt 40

niet het principe ‘hoe groter de groep, hoe beter’. “De journalist zou moeten nagaan of de gemiddelde burger in het onderzoek vertegenwoordigd is”, vertelt Van Leuven. “Als een steekproef een afspiegeling is van de volledige populatie, is een groep van duizend mensen voldoende.” Non-respons De laatste opiniepeiling van De Standaard en de VRT vermeldde niet de zogenaamde non-respons. Abbeloos: “De methodologie wordt steeds kort toegelicht, maar die vermeldde vorig jaar inderdaad niet de non-respons. Die wordt natuurlijk wel berekend, net als de foutenmarge. Dat zijn allemaal factoren die ervoor zorgen dat je peiling geen honderd procent accurate weergave is van het kieslandschap, maar je probeert via de methodiek die foutenmarge zo klein mogelijk te maken.” Toch vindt Van Leuven dat de non-respons wél vermeld moet worden. “Wie zijn die mensen die hun mening niet willen geven? Misschien gaat het om een specifieke groep die zich extreemrechts situeert en zijn mening liever voor zich houdt. Dat zijn zaken die je niet altijd kan weten. Toen Bart De Wever zich uitsprak tegen een referendum over Oosterweel, klopte zijn stelling: een referendum is een soort blokkeringsmechanisme. Mensen die voor de Brexit zijn, zullen meer gemotiveerd zijn om te stemmen dan de groep die alles wil behouden. Dat geldt in zekere zin ook bij peilingen. Niet iedereen is even gemotiveerd om eraan mee te werken.” De ideale methode Face-to-face-interviews zijn de beste methode om te peilen. Maar zoiets kost tijd en veel geld. Om die redenen

“Een Trump-kiezer gaat niet zomaar voor Clinton stemmen, omdat ze volgens een peiling gaat winnen” Sarah Van Leuven (UGent)

worden vaak telefonische interviews afgenomen. “Als mensen bereid zijn om mee te werken, is dat een goede methode”, zegt Van Leuven, “maar je mag zeker geen sturende vragen stellen. Bijkomend nadeel is dat er een grotere kans is op non-respons.”

werd moeilijker. Van Leuven: “Mensen die vandaag hun voorkeur uitspreken naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen kunnen morgen al een heel andere mening hebben. Dat maakt het moeilijker om opinies te vatten.”

De opiniepeiling van De Standaard en de VRT komt tot stand via de telefonische methode. “Een onlinepanel is namelijk veel minder representatief”, zegt Abbeloos. Wel een nadeel is het sociaal wenselijk gedrag. “Tegenover een telefonische enquêteur zullen mensen misschien makkelijker zeggen dat ze voor Groen kiezen, terwijl anderen zich inhouden om toe te geven dat ze eigenlijk voor het Vlaams Belang stemmen”, vertelt Abbeloos.

Eeuwige vraag Of opiniepeilingen een invloed hebben op iemands mening, is niet duidelijk. Sarah Van Leuven betwijfelt het. “Er zijn veel andere factoren die een politieke keuze beïnvloeden. Mensen baseren zich op gesprekken met vrienden, websites van politieke partijen, folders, verslaggeving, discussies op sociale media, enzovoort. Je gaat een Trump-kiezer niet overtuigen voor Clinton te stemmen, met een peiling die aantoont dat ze gaat winnen.”

Cijfers lezen Soms vraagt een redactie om meer te bevragen dan de politieke pop poll. “We willen een aantal inhoudelijke thema’s uitlichten. De vorige keer ging het over de houding ten opzichte van de islam. Het peilingbureau brieft ons de resultaten. Dat gebeurt wisselend hier of op de redactie van de VRT”, zegt Abbeloos. “Al vrij snel ontstaan er discussies om de resultaten zo goed mogelijk te interpreteren. Hoe verklaar je dat bepaalde kopstukken het zeer goed doen, maar hun partij niet? Een goede peiling stelt haar eigen vragen. Aan ons om antwoorden te zoeken.”

Ook Abbeloos is niet overtuigd dat peilingen een invloed hebben. “Als een partij daalt in de peilingen, is dat niet omdat de vorige peiling slecht was. Er is een reden waarom die partij achteruitgaat: door machtsdeelname, door niet uit de verf te komen, door interne schandalen. Je moet wel opletten dat peilingen geen self fulfilling prophecy worden. Wanneer een partij krampachtig reageert op slechte peilingen, kan die reactie op haar beurt het publieke debat beïnvloeden. Op die manier krijg je een soort voorspellend element in peilingen.”

Zwevende kiezer In de jaren zestig begon België te ontzuilen. Mensen maakten vaker zelfstandige keuzes, los van hun katholieke, socialistische of liberale zuil. De zwevende kiezer was geboren en het peilen naar partijvoorkeuren

Dat de falende peilingen van 2016 zorgen voor discussie en debat, vindt Van Leuven een goede zaak. “Ik hoop dat de bewustwording op de meeste redacties vergroot en dat men er genuanceerder over zal berichten. Er zijn veel journalisten die dat op een correcte manier doen, maar het kan nog beter. Misschien worden die discussies een trigger om de nuancering te versterken.” 41

juli 1

HLN WAT EEN AFGANG! Wales doorprikt Belgische droom. Adieu, Wilmots?

2 3 4 5 6 7 8 9 1

GVA Feest in Portugal: Europees 3 10 kampioen voetbal na 4 verlengingen 2

5 11 6 12

De Tijd Irritatie groeit over Poké13 8 mon-gekte 7

Deredactie.be 10 14 Zware aanslag in Nice eist 11 nu al 84 levens 12 15 13 16

cover van de maand • Volkskrant Magazine • 9/07/2016 • “Alle tijd”: vakantienummer

14 17 15 18 16 19 20 17

Steven Lemmens @stvn 11 jul. 2016 Welkom @BrechtDC!

Peter Decroubele @peterdecroubele 12 jul. 2016 Elk jaar fantastische radio van @ gertgeens @tomvandenbulcke @ chrisvandegoor, Frank Hoste, Carl Berteele en copine @hRmienV #studiofrance

18 21 19 22 20 23 21 24 22 25 23

Deredactie.be

Maandblad Ché verdwijnt 26 24 25 27 26 28 27 29 28

uit de rekken

De Tijd

29 Turkije zal alle rotte appels 30 30 31

uit overheid verwijderen’

Meest geklikt / mo.be

Dit stuk, geschreven door hoofdredacteur Gie Goris, maakt een analyse van het systeem in de waanzin van terroristische aanslagen. Opvallende zin in het stuk: “Door gewone burgers te treffen, slaagt het extremisme er nu al in de samenleving te militariseren, zowel in budgettair opzicht als op straat”

©© Katrijn Van Giel

Katrijn Van Giel - (zonder titel) Achter het beeld “De ranger kijkt uit over de vallei van Urtsador, Armenië. Hij hoorde geschreeuw van een met uitsterven bedreigde vogel en wipte meteen op van zijn steen.”

naar Rusland om zijn boterham te verdienen. Maanden weg van huis, ver van familie. Nu is hij ingeschakeld als ranger. Hij leeft van wat de vallei hem te bieden heeft.”

“Met halfwilde paarden reden we twee uur om hier te geraken. Voorovergebogen op het zadel, de hoeven van de paarden klepperend op de stenen. Er was geen ander geluid in de omgeving. De ranger zei geen woord, de hele rit lang. Hij wilde luisteren naar de spechten, de sperwers en de valken. Tot een paar jaar geleden trok hij

“Het hoedje van de ranger loopt gelijk met de bergen in de verte. Doordat hij met zijn rug naar je toe staat, verdwijnt zijn persoonlijkheid. En je droomt maar van één ding : even op zijn plaats staan.”

Alana Vanden Broucke

“Het is de intiemste vorm van radio” Openbare omroep experimenteert met podcasts

De voorbije zomer zond Radio 1 Podgrond uit, een programma over podcasts. 2016 was het jaar waarin de VRT zelf begon te experimenteren met podcasts. Radio 1 nam het voortouw. Ward Bogaert is een van die presentatoren die het digitale radioformat omarmden. Samen met Philip Heymans maakte hij ‘Iemand’, een podcast over straffe verhalen.

Door het succes is ‘Iemand’ al toe aan een tweede reeks. Hoeveel luisteraars bereiken jullie met die podcast? Ward Bogaert: “Dat is altijd heel moeilijk te zeggen bij podcasts. Als iedereen die het gedownload heeft het uiteindelijk ook beluistert, zijn het er per aflevering tien- tot vijftienduizend. Wat goed is. Dat is natuurlijk allemaal met een korrel zout te nemen, maar we zijn in elk geval heel tevreden over de downloadcijfers. We hebben heel wat reclame mogen maken, in tegenstelling tot de meeste podcasts. Dat heeft geholpen, natuurlijk.”

van een uur, terwijl de afleveringen maar twintig tot vijfentwintig minuten duren.”

Wat wilden jullie in eerste instantie eigenlijk bereiken met jullie podcast? Bogaert: “Ons idee was het lange verhaal in ere te herstellen. Philip en ik zijn allebei reportagemakers en hebben in de loop der jaren heel wat boeiende mensen ontmoet met een sterk verhaal. Wij moesten daar altijd korte stukken van maken en vonden het jammer om al dat goede materiaal weg te gooien. Zo zijn we eigenlijk bij podcasts beland. Het leuke is dat ze ons gevraagd hebben of we ‘Iemand’ wilden uitzenden op de radio tijdens de kerstvakantie, wanneer het ritme van de mensen wat lager ligt. En dat hebben we gedaan. Je merkt wel dat er een verschil is. Die podcast staat puur op zich. Plots moesten we dat gaan inplannen in een radioblok

Denkt u dat er weer meer ruimte gaat zijn voor de langere radioreportage? Bogaert: “Wel, ik hoop het. Het heeft er heel lang niet naar uitgezien, maar we hebben veel positieve reacties gekregen op ons experiment. Waardoor ik echt begin te hopen dat er weer ruimte komt voor lange reportages. Ik wil mijn best doen om dat voor elkaar te krijgen. Ik ben er echt van overtuigd dat mensen meer en meer op zoek gaan naar vertraging in deze jachtige tijden. Veel zenders zijn vooral met nieuws bezig en verliezen uit het oog dat mensen naast actualiteit ook nog andere interesses hebben. We moeten actualiteit af en toe eens loslaten om tijd te maken voor een tijdloos verhaal. Dat is wat we met ‘Iemand’ altijd geprobeerd hebben.”

Ward Bogaert

©© VRT / Bart Musschoot

U bent nu een hele tijd bezig geweest met podcasts. Hebt u daar veel uit geleerd? Bogaert: “Ik heb er vooral als maker veel van geleerd, want ik had dat eigenlijk nog nooit gedaan. De verhaalopbouw is helemaal anders dan bij radioreportages. Maar ik heb ook veel geleerd uit de reacties. Mensen hebben daar echt wel behoefte aan. Ik zeg altijd dat je bij een podcast één luisteraar voor ogen moet hebben. Je moet eigenlijk een verhaal in die ene persoon zijn oor fluisteren. Je moet hem het gevoel geven dat je alleen voor hem iets aan het vertellen bent. Als je korte stukjes maakt voor de radio, heb je een massapubliek voor ogen. Je kan je niet voorstellen dat je zo intiem met één luisteraar samenzit. Een persoon heeft besloten dat te downloaden en naar jou te luisteren. Dat is toch fantastisch. Ik heb daar echt plezier uit gehaald.” Welke kansen denkt u dat podcasts kunnen bieden voor een openbare omroep? Bogaert: “Nu is dat nog een nichemarkt. Daar moeten we eerlijk in zijn. Maar het is alleszins een markt die we in het oog moeten houden. Volgens mij gaat die markt alleen maar groeien, zoals in onze buurlanden. Misschien is het een kwestie van tijd: als je kijkt welke evolutie de tv heeft afgelegd, van lineair kijken naar on demand. Ik denk dat dat voor de radio niet anders zal zijn in de nabije toekomst.” Zouden podcasts ook een manier kunnen zijn om jong talent te zoeken? Bogaert: “In elk geval is het heel gebruiksvriendelijk. Je hebt niet veel nodig om een podcast te kunnen maken. Eigenlijk kan iedereen het, en dat merk je ook. Er zijn hoe langer hoe meer doe-het-zelfpodcasts. Als er iets heel goed tussen zit en dat wordt opgepikt door professionele radiomakers kan dat natuurlijk een springplank zijn. Vroeger moest je, als je aan talentenwerving wilde doen, naar de vrije radio luisteren. Nu is dat minder het geval. In de toekomst gaan zenders zeker podcasts gebruiken om talent te spotten.” Het is opmerkelijk dat enkel Radio 1 afzonderlijke podcasts aanbiedt. Andere zenders stellen gewoon hun bestaande programma’s als podcast ter beschikking. Bogaert: “Qua podcasts staat de VRT nog niet ver. We zijn nog volop aan het experimenteren. Bestaande programma’s als podcast aanbieden, doet Radio 1 ook al jaren. ‘Iemand’ en ‘Mastertrack’ zijn de eerste digital first podcasts. Het heeft ook met belangstelling en

beschikbaar personeel te maken. Omdat Philip en ik nu toevallig bij Radio 1 werken en met dat voorstel zijn afgekomen, hangen de podcasts nu aan deze zender. Misschien hebben de andere zenders geen volk en tijd om zich daarmee bezig te houden.” Denkt u dat andere zenders ook op de kar zullen springen? Bogaert: “Ik denk dat wel, ja. Nu is de vraag die bazen zich stellen: ‘Loont het de moeite om voor zo’n beperkte doelgroep zoveel middelen in te zetten?’ Het antwoord daarop is voorlopig ‘neen’. Dus blijft het nog bij een paar experimenten. Maar ik klaag niet. Philip en ik zijn voor allebei de reeksen een periode van onze job vrijgesteld geweest. Wij hebben er een maand fulltime aan kunnen werken. Dat is een luxe die anderen niet krijgen. Wij hopen alvast dat we binnenkort nog eens vrijgesteld worden om een derde reeks van ‘Iemand’ te maken.” 45

©© Quick-Step Floors

©© Dirk Ongena

Herman Van de Putte - persverantwoorlijke KSC Lokeren

Voetbal: bescherm opgefokte spelers tegen de pers Bij eersteklasser Sporting Lokeren geldt een duidelijk persbeleid. “Wie een speler wil interviewen, moet via mij”, zegt persverantwoordelijke Herman Van de Putte. “Ik beoordeel wat opportuun is en wat niet. Is een interview niet correct verlopen of neergeschreven, dan moet het stuk van de journalist herschreven worden.” Veel hangt af van de persoonlijkheid van de trainer, zo blijkt. “Onder Georges Leekens mochten journalisten de spelers niet telefonisch ‘lastigvallen’. De huidige trainer, Runar Kristinsson, is daar veel soepeler in. Journalisten mogen naar de spelers bellen voor korte gesprekken, bijvoorbeeld over een blessure. Maar meteen na een wedstrijd beslissen wij wie al dan niet een interview gaat afleggen. De media zoeken anders opgefokte spelers op”, zegt Van de Putte. Ook bij KV Kortrijk verlopen alle interviews via de persverantwoordelijke. “De spelers antwoorden alleen op telefonische vragen van journalisten als ze weten dat ik betrokken partij ben”, zegt communicatieverantwoordelijke Stijn Van den Berge. “Dat is de enige manier om chaotische taferelen te vermijden.” De voetballer van vandaag is opgegroeid in een klimaat met pers en camera’s. Maar spelers moeten leren genuanceerd te antwoorden, vindt Van den Berge. “Elke speler mag zeggen wat hij wil, als het maar beschaafd en onderbouwd gebeurt. Een slechte match is niet hetzelfde als een strontmatch.” 46

Iljo Keisse - wielrenner Quick-Step Floors

Wielrennen: weinig regels, wel mediatraining “In de kleine en toegankelijke wielerwereld gaat het er anders aan toe”, getuigt Iljo Keisse (35), meesterknecht van onder meer Tom Boonen bij Quick-Step Floors Cycling Team. “Heel wat wielrenners staan open voor de media. De rol van de persverantwoordelijke is tot een minimum beperkt. Wielerjournalisten bellen me vaak op voor korte reacties. Daar heb ik geen problemen mee. Een reactie of een voorbeschouwing geven bij een wedstrijd is dagelijkse kost. Een mening uiten ligt natuurlijk veel moeilijker, want dan begeef je je op glad ijs.” Al gelden er ook regels bij de blauw-witte brigade van Patrick Lefevere. Renners mogen niet tweeten of reageren op tweets in het eerste halfuur na een koers. Over ploegtactiek en concurrentie mag helemaal niets gezegd worden op sociale media of tegen journalisten. “Drie jaar geleden kregen we korte sessies mediatraining. In groepjes van vier kregen we tips om correct met de pers om te gaan. Dat vond ik overbodig, want als renner weet je zelf wel wat kan en wat niet. Persoonlijke ervaring leert nog altijd meer dan theoretische praatjes.” Bij Keisses ploeg staat de Italiaan Alessandro Tegner aan het roer wat betreft media. “Hij kan onmogelijk alles controleren. Er verschijnt gewoon te veel. Geen enkele renner moet ooit verantwoording afleggen. Lange interviews moeten wel altijd via Alessandro geregeld worden. En die worden nadien ook nagelezen”, besluit de Gentenaar.

Merijn Vandenbulcke & Céline Mawet

Sturen sportclubs het nieuws? De relatie tussen de sportpers en de clubs hangt vaak af van de sporttak. Interviews met voetballers moeten altijd via de persverantwoordelijke gebeuren. In de wielerwereld gaat dat er net iets anders aan toe.

Een voetbalverslaggever in de Jupiler Pro League wil getuigen over zijn ervaringen met persreglementen, maar alleen anoniem. Hij wil namelijk niet herkend worden op zijn eigen redactie of door de voetbalclubs. “Ik wil geen clubs viseren, want het gaat over een algemene tendens bij de topclubs. Ik bezoek meestal Standard, Club Brugge, Anderlecht, KRC Genk en AA Gent en dit jaar ook KV Oostende en Zulte Waregem. Over die topclubs willen mensen het meeste weten.” “De meeste problemen heb je niet met de persverantwoordelijke, maar met de trainer of de directeur of manager van de club. Ons werk wordt vaak bemoeilijkt van bovenaf. Ik kan maar weinig begrip opbrengen als ze voorwaarden stellen aan een interview. Zo mocht ik bij een Belgische topclub enkel een interview afnemen als er enkel positieve vragen gesteld werden. Het is niet aan een voetbalclub om een journalist op te leggen welke vragen hij al dan niet mag stellen. Helaas verschilt de voetbaljournalistiek daarin van bijvoorbeeld politieke journalistiek. Politici hebben de journalistiek nodig, voetbalclubs niet.” “Ik word voorzichtiger” “Het gebeurt steeds vaker dat een club liever een interview zélf op zijn website publiceert, dan het aan

een krant te geven. Als je een interview aanvraagt met een nieuwe getransfereerde speler, krijg je te horen dat je quotes van de clubwebsite mag gebruiken. Zo werkt het natuurlijk niet. Voor zo’n evolutie moeten we erg opletten: we moeten nog altijd zélf onze vragen kunnen stellen. Het gevolg is nu dat je soms twee keer nadenkt voor je in een interview een bepaalde vraag stelt, of dat je bepaalde informatie bewust niet publiceert om jezelf als journalist niet in de problemen te brengen. Ik word voorzichtiger. Sportjournalistiek wordt steeds meer een kwestie van balanceren op een koord. Je moet kritisch durven te zijn, maar ook weer niet té kritisch, of je wordt gebannen door de clubs. Dat is best moeilijk.” Een andere voetbaljournalist vertelt hoe hij ook problemen kreeg met een Belgische club. Ook hij wil anoniem blijven. “Twee jaar geleden werd ik verbannen door een Henegouwse club omdat die vond dat ik incorrecte informatie had gepubliceerd. Ik had geschreven dat de spelers staakten omdat ze hun premies nog niet hadden gekregen. Daardoor mocht ik van de huidige persverantwoordelijke niet meer aanwezig zijn op persmomenten. Op wedstrijddagen konden ze me niet verbieden aanwezig te zijn, maar als ik vragen wou stellen tijdens een persconferentie kreeg ik het woord niet. Gelukkig werd na enkele weken de gang van zaken opnieuw normaal.”

©© Dirk Waem / Belga

Dirk Waem - Jump for gold Achter het beeld “Nafi Thiam springt van geluk na een persoonlijk record op de 100m horden, het eerste onderdeel van de zevenkamp. Op dat moment wisten we uiteraard nog niet dat ze de dag erna goud zou halen, maar de foto vertelt veel.” “Thiam kwam met de schrik vrij nadat haar een tweede valse start was toegedicht, wat tot uitsluiting had geleid. Ze behoudt haar concentratie en loopt een persoonlijk record. De sprong is een combinatie van blijdschap en opluchting en staat symbool voor hoe ze de volgende disciplines nog boven zichzelf zou uitstijgen zonder haar kalmte te verliezen.” 48

“Als fotograaf zijn de mogelijkheden legio in een atletiekstadion, je kan er vanuit vele hoeken werken. Ik koos ervoor om me parallel met de baan te positioneren. Zo zat ik dicht bij de horden voor de actiefoto’s en kon ik ook nog een aantal reacties fotograferen na de finish als de atleten richting mixed zone wandelen. Het is daar dat ik afdruk op het moment dat Nafi hoog in de lucht hangt. Nafi die recht naar mij kijkt en de ontgoocheling van de andere atleten maakt dat het een sterk beeld is.”

augustus

1 2

Sporza Roberto Martinez volgt Marc Wilmots op als bondscoach

4 5

Nieuwsblad Gouden Greg Van Avermaet is olympisch kampioen wielrennen na zinderende finale!

7 8 9 10 11 12 13

cover van de maand • Zeit Magazin • 18/08/2016 • Het leven van een Roma-familie

Steven Lemmens @stvn 17 aug. 2016 Vanavond live op @PokeradioNL, de enige radio in NL over Pokemon. :) Luister mee op pokeradio.nl. Björn Soenens @bsoenensvrt 12 aug. 2016 Altijd blij dat zelfs in de zomer onze kijkers zo trouw blijven aan #vrtjournaal. Bedankt, 909.164 Vlamingen en wereldburgers om 19u.

Sporza Nafi Thiam kroont zich tot 14 olympisch kampioene op de zevenkamp 15 16 17

Nieuwsblad Bazart op Pukkelpop: 18 Gouden jongens doen meisjesharten sneller slaan 19 20 21 22 23

Meest geklikt / knack.be

Een pleidooi voor leger- of gemeenschapsdienst geschreven door Maxime Parmentier en Brieuc Van Damme van de Vrijdaggroep. Het stuk werd net geen 12.000 gedeeld op sociale media.

Knack Franse agenten dwingen 24 vrouw ‘boerkini’ uit te doen op strand in Nice 25 26

De Tijd

27 Italië lanceert plannen voor wederopbouw

28 29 30 31

Angharad De Temmerman

“Mooi opgeruimd! Weer een allochtoon minder” Nieuwssites groeperen zich tegen racisme en onbeschofte lezers

Steeds meer nieuwssites kiezen er resoluut voor om de reactiemogelijkheid op hun sites uit te schakelen. Maar dat stopt de haatreacties niet. Op de Facebookpagina’s van de nieuwssites blijven de grove reacties onder de artikels gewoon binnenlopen. “We kunnen toch niet elke keer beslissen om iets niet te plaatsen uit schrik voor racistische commentaren”, zegt Dimitri Antonissen van hln.be. De Standaard laat al enkele jaren geen lezersreacties meer toe onder de nieuwsartikels op hun website. Begin 2017 kondigde ook Roularta aan dat reageren op artikels op de websites van de magazines van de mediagroep voortaan niet meer mogelijk is. Het Nieuwsblad en De Morgen hebben ondertussen ook besloten de reageerfunctie op hun website uit te schakelen. In augustus 2016 kwam de Marokkaanse Genkenaar Ramzi Mohammad Kaddouri om bij een ongeluk met een quad. De extreemrechtse Vlaamse Verdedigingsliga deelde op haar Facebookpagina een artikel over de dood van de jongen. Aanhangers van de Liga stoorden zich

aan het gebruik van het woord ‘Vlaming’ in de kop van artikels over het ongeluk. In de commentaren werd al snel gestreden om de prijs van meest racistische reactie. De Morgen gebruikte die situatie om xenofobie aan te kaarten. De krant bedrukte haar voorpagina met racistische lezersreacties bij een artikel over het ongeluk. Chef nieuws Koen Vidal zei dat De Morgen via die voorpagina wilde aangeven dat er een grens was overschreden: de reacties op de dood van de jongen waren té grof, er moest iets ondernomen worden. Ook De Tijd en Het Laatste Nieuws proberen racisme te weren, al kunnen lezers op de site wel nog op de meeste artikels reageren. Bij De Tijd modereert een van de journalisten, die die taak er naast zijn werk bij neemt, de lezersreacties. Ook op hln.be verschijnt geen enkele reactie voor het moderatieteam ze heeft goedgekeurd. Dat team bestaat uit twee fulltime journalisten en een paar freelancemedewerkers. “In principe zou elke reactie die verschijnt moeten voldoen aan onze voorwaarden,” benadrukt Dimitri Antonissen, hoofdredacteur 51

“Ik wil geen krant maken voor verzuurde mensen” Dimitri Antonissen

van hln.be, “maar in de praktijk is dat niet zo simpel. Op bepaalde dagen, zoals bij de aanslagen in Brussel in maart 2016, krijgen we ontzettend veel reacties. Dan is de kans groter dat daar negatieve tussen zitten. Het is dan erg moeilijk voor onze moderators om alles in detail na te lezen, waardoor ongepaste reacties soms toch door de mazen van het net glippen en online verschijnen.” Nog moeilijker is het modereren van de sociale media. “Het probleem met Facebook is dat we van premoderatie geen gebruik kunnen maken. We kunnen mensen die haatreacties posten wel blokkeren, maar we kunnen niet aan dezelfde gegevens als op onze eigen site. We kunnen de reacties ook niet voor zijn. Pas wanneer ze verschijnen kunnen we ingrijpen.” Antonissen wil HLN naar een grondiger en efficiënter beleid doen evolueren: “We moeten op voorhand heel goed nadenken wat we posten en inschatten welke reacties dit artikel teweeg zou brengen. Maar los van die afweging moeten we natuurlijk rekening houden met het belang van het thema. We kunnen niet elke keer beslissen om iets niet te plaatsen omdat de kans bestaat dat er te veel racistische commentaren op zouden kunnen komen”, zegt Antonissen. Ook opiniërend hoofdredacteur bij De Morgen Bart Eeckhout worstelt met de reacties op sociale media. Ongepaste reacties op de Facebookpagina worden verwijderd en onbeschofte mensen geblokkeerd. De krant kent echter hetzelfde probleem als Het Laatste Nieuws: de mogelijkheden op sites als Facebook zijn te beperkt. Geautomatiseerde tools die journalisten helpen met het screenen van reacties om ongepaste uitspraken te vinden zijn een must. Dat zou de moderators meer tijd geven om berichten waar nuance belangrijk is grondig na te lezen. Enig nadeel: het ontwikkelen van zulke tools vraagt helaas veel tijd en geld. 52

Niet alleen krantenredacties zijn gefrustreerd door de beperkte mogelijkheden van Facebook. Het gelijkekansencentrum Unia riep het sociale netwerk al op om haatdragende reacties of teksten sneller te verwijderen. Het aantal dossiers over haat op het internet kende in 2016 weer een stijging: Unia moest afrekenen met 10 procent meer haatdossiers dan in 2015.

Grijze zones

Het is een moeilijke afweging die elke redactie moet maken: vanaf wanneer is iets té grof om aanvaardbaar te zijn? “Ook bij ons is er veel discussie over de grijze zones”, beweert Antonissen. “Onlangs vroeg een twitteraar ons op te treden bij wat hij als een racistische opmerking ervaarde. Iemand had onder een artikel over de bombardementen in Aleppo geschreven dat zo’n situatie erg is voor de inwoners van Aleppo, maar dat ze in België niet welkom zijn. We hebben besloten niets te ondernemen, omdat de mening neutraal verwoord was en het voor ons belangrijk is dat lezers zien dat zulke meningen leven in de huidige maatschappij. Ik deel die mening niet, maar wij willen een forum voor iedereen zijn.” De taal in de commentaren is volgens Antonissen de laatste jaren niet harder geworden. “Het probleem ligt bij het ruime aanbod van nieuwsstukken die aanleiding geven tot zulke reacties. Kijk daarvoor maar naar het jaar 2016: alleen al de verschillende terreuraanslagen en de daaraan verbonden discussie over moslimextremisme zijn twee onderwerpen die kunnen zorgen voor felle discussies, waardoor het debat kan ontsporen.”

Vrije meningsuiting?

Haatspuiers beroepen zich vaak op hun recht op vrije meningsuiting. Daarbij vergeten ze dat de uitoefening van die vrijheid volgens artikel 10.2 in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens onderworpen kan worden aan sancties om onder meer de goede naam of de rechten van anderen te beschermen. Beweringen ‘dat

©© Bart-Leye

Welke haatreactie is blijven plakken? Dimitri Antonissen

je die quad gekocht hebt met behulp van drugshandel en diefstal’ of ‘dat je waarschijnlijk weer een zoveelste zelfmoordterrorist bent’ zijn niet echt bevorderlijk voor je goede naam. De vraag is natuurlijk of het schrappen van de reactiemogelijkheid op veel krantensites geen vervormd beeld geeft van de publieke opinie die leeft in de huidige maatschappij. Bart Eeckhout benadrukte al enkele keren dat De Morgen door het bannen van lezersreacties op de site niemand wil verbieden gedachten te uiten, maar dat zij geen platform willen zijn voor kwetsende commentaren. Ook Dimitri Antonissen is een voorstander van een open debat, maar hij is niet altijd blij met de manier waarop sommige lezers hun recht op vrije meningsuiting misbruiken: “Soms wordt er ten onrechte gedacht dat onze krant blij is met élke reactie en dat we werken volgens het principe ‘hoe meer, hoe liever’. Dat is ab-soluut niet het geval. Ik erger mij elke dag aan de zure toon van sommige commentaarschrijvers. Die lezers hoef ik niet op mijn site. Ik maak liever een krant voor mensen die optimistisch en positief in het leven staan.”

Niet lang nadat Dimitri Antonissen aan het hoofd van de HLN-website kwam te staan overleed politicus Jean-Luc Dehaene. Zijn dood lokte heel wat reactie uit, ook onder de commentaren van HLN-lezers op Facebook: ‘Geen dag te vroeg. Hij was beter nog veel sneller aan kanker gestorven. Good riddance, blij dat we ervan af zijn’, schreef een van hen. Antonissen ondernam meteen actie: “Ik had nog geen eelt op mijn ziel gecreëerd voor zulke uitlatingen en was zodanig verontwaardigd dat ik die man opgebeld heb. Ik vroeg hem of hij het fijn zou vinden als hij iets over zijn naasten op Facebook zou posten en daar zulke reacties op zouden komen. Het bleef een tijdje stil, waarna hij stamelde dat hij er zo nog niet over had nagedacht. Die man heeft zijn reactie uiteindelijk zelf verwijderd. Toch is dat telefoongesprek me altijd bijgebleven. Ik merk steeds vaker dat onbeschofte of racistische opmerkingen vaak gewoonweg bedoeld zijn om te provoceren. Een grote groep mensen ziet het als een spel: ze genieten van de aandacht die ze krijgen door zulke berichten te plaatsen en kijken vol vreugde naar de polemiek die hun reacties uitlokt.” 53

september 1

De Standaard Europese Commissie denkt over rekeningrijden in heel Europa

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Gazet Van Antwerpen 14 Iedereen ‘poeft’ dankzij Florian Van Acker 15

cover van de maand

• Humo • 15/09/2016 • Amputatie borst bij borstkanker

17 18 19

Van Cauwelaert @cauwelaert 30 sep. 2016 Oud-collega Walter Vanderhaegen overleden. Een groot fotojournalist.

Björn Soenens @bsoenensvrt 11 sep. 2016 Dood van een leermeester. Rasverteller, scherpe geest, legendarische basstem. Niets blijft, alles gaat voorbij. Vaarwel, #jeflambrecht

HLN

20 Angelina Jolie en Brad Pitt gaan scheiden: ruzie over opvoeding van de kinderen

21 22 23

HLN

24 Oud-politiechef lost ‘Kasteelmoord’ op

26 27 28 29 30

De Standaard Aleppo sterft, VN ruziën

Meest geklikt / hln.be

Tijdens de hittegolf in september kregen ouders (uit Heusden-Zolder) van zo’n vijftig meisjes telefoon van het Sint-Franciscuscollege of ze andere kledij konden brengen omdat hun dochters té kortgerokt waren.

Celine Camu

“Teleurgesteld over politieke steun” Hoofdredacteur Mete Öztürk moest Zaman Vandaag stopzetten

©© Zaman Vandaag België

Na de mislukte staatsgreep van 15 juli in Turkije besefte Mete Öztürk, toen hoofdredacteur van Zaman Vandaag, dat die geen goed nieuws betekende voor de krant. Lezers en adverteerders vreesden verklikking en zwarte lijsten. Journalisten werden met de dood bedreigd. Eind augustus besloot de redactie ermee te stoppen. Op 1 september was de hoofdredacteur zijn baan kwijt en werd hij freelancejournalist. “Het werd te gevaarlijk”, zegt Öztürk. “Ik wist al meteen dat het slecht zou aflopen. De Gülenbeweging, die gelieerd wordt aan onze krant, was een zondebok geworden voor alle problemen in Turkije. President Erdogan noemde de beweging een terroristische organisatie. Voor de staatsgreep geloofde niemand hem, maar na de coup heerste er een vijandelijker klimaat. Er waren tweehonderdvijftig burgers omgekomen en Erdogan wees meteen in de richting van de Gülenbeweging.” Nochtans veroordeelde Öztürk de staatsgreep. “Hoe kritisch onze krant ook was tegenover de Turkse regering, een democratie mag nooit omvergeworpen worden.” Over zijn aanpak van de berichtgeving heeft hij geen spijt. “Ik vind dat we uitstekend journalistiek werk geleverd hebben. Als ik terugblik, zou ik wel één punt anders aanpakken. Toen ik in 2012 bij Zaman Vandaag begon, stond die krant weinig kritisch tegenover de regering. Toch waren er toen al geruchten over nepotisme en corruptie. Ik denk dat de krant op dat moment een neutralere positie had moeten innemen in plaats van de regering door dik en dun te steunen.” De vijandigheid tegenover Zaman-journalisten werd heel persoonlijk. Öztürk kreeg bakken kritiek en bedreigingen over zich heen. “Dat had niet zozeer te maken met de krant, maar met wat ik verkondigde in de Belgische media over de Turkse regering die de persvrijheid aan banden aan het leggen was.” Een

Mete Öztürk maand later werd onze website gehackt. Enkel een AKP-propagandafilm speelde keer op keer af. “We hadden de middelen niet om dat op te lossen. We moesten stoppen; het werd te gevaarlijk.” Zaman publiceerde nog een afscheidseditie online. “De printversie is er niet meer gekomen. Jammer, onze krant focuste op de Belgische actualiteit en de Turkse gemeenschap. Daar maakten we het verschil.” Na de stopzetting van de krant kreeg Öztürk veel steun van mediacollega’s. Over de politieke steun is hij erg teleurgesteld. “Politici beschouwden het als een buitenlands probleem. Daardoor durfde de Turkse regering haar zuiveringsoperaties door te zetten in het buitenland: AKP-Parlementsleden kwamen in Beringen haat zaaien. Dat werd door Belgische instanties zomaar toegelaten.” Ook zijn geloof in het Turkse volk is gekraakt. “Een grote meerderheid kijkt toe en komt niet op voor zijn rechten. Wat kan ik die mensen nog vertellen?” De kans dat Zaman Vandaag opnieuw start, is volgens Öztürk klein. “De naam is te beladen. Mensen beginnen op voorhand al te schelden, ongeacht de inhoud.” Lees meer op www.voetweg66.be/scoop 55

Tekst & beeld Celine De Roust

Dag Jef

Ariane, weduwe van Jef Lambrecht, opent de deur van een huis vol met boeken en tijdschriften. Aan de muren, kleine kunstwerkjes en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van de favoriete artiesten van haar man. Het statische portret van Jef valt meteen op. Het heeft iets rebels en speels tegelijkertijd.

Zijn notities kan je vergelijken met zijn werkkamer. Allemaal losse stukjes die een ordelijk geheel vormen. Geen plek waar hij constant werkte, want een vaste plek had hij niet. In de hoek van de kamer staat een staf van Sinterklaas met 101 perskaarten en erkenningen. Een trotse tentoonstelling van een anti-autoritaire journalist met een eigen visie.

“Jef wou journalistiek en zijn artistieke interesses gescheiden houden, maar in de notities kwamen die toch samen.” Schoonbroer Chris

“Als hij het oneens was op een vergadering, wist iedereen het meteen. Hij kon koppig buiten lopen. Jef was lastig als trivia het overnam van inhoud.” Weduwe Ariane

Tessa De Wolf

“Er zat veel meer in het magazine dan wat er vroeger uitkwam” Nieuwe ‘De Journalist’ is mooier en dieper

Drieduizend leden van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) kregen in september 2016 een compleet vernieuwde versie van het ledenblad De Journalist in hun brievenbus. Nationaal secretaris van de VVJ Pol Deltour vertelt over het hoe-wat-waarom van de restyling.

Waarom?

“Uit ons oude magazine kwam niet altijd uit wat erin zat. Dat voelde iedereen. De lay-out kwam bovendien erg onprofessioneel over. De reden daarvoor was vooral omdat dat goedkoop was. De vormgeving gebeurde op de drukkerij zelf, zonder professionele vormgever. We hebben ons afgevraagd of we het blad wel wilden behouden. Uit een enquête bij alle leden bleek dat de helft ervan zeker de papieren versie wilde blijven krijgen. De andere helft had een voorkeur voor onlinecommunicatie. Dus hebben we besloten om het te houden, maar om het straffer te maken.” 58

Wat?

“De nieuwe De Journalist zal veel meer in de diepte werken. Er is meer ruimte voor interviews en reportages. Zo hebben we een dossier gebracht over technologie en komt er een dossier over de journalistieke opleidingen in Vlaanderen. Een magazine is iets waar je tijd voor moet kunnen nemen. Langere stukken, diepgravende dossiers waar je even moet induiken, aantrekkelijke beelden… Vandaar werken we voortaan ook met fotografen. Hard nieuws past eigenlijk niet in zo’n bijhoudmagazine. Dat zullen we voortaan online brengen. Ook de website vernieuwen we. Het wordt duidelijker, transparanter en actiever. De uitspraken van de Raad voor Journalistiek, die vroeger een prominente plaats in het blad hadden, worden ingekort. In het blad komt enkel een korte samenvatting.”

Hoe?

“Omdat een magazine met meer kwaliteit meer geld kost, verlagen we de frequentie van het blad van elf naar acht edities per jaar. Zo moet het totaalbudget van De Journalist hetzelfde blijven als voor de restyling. Onze grootste bron van inkomsten zijn namelijk de lidgelden van de journalisten. Een zesde van het VVJ-lidgeld gaat naar het blad. Onze redactie is grotendeels dezelfde gebleven, maar er zijn wel enkele mensen bijgekomen. We willen meer crossmediaal werken, zodat het magazine, Facebook en website meer op elkaar zijn afgestemd. Zo hopen we op termijn nieuwe adverteerders aan te trekken.”

oktober 1 2

Deredactie.be Instap State Grid in Eandis komt er definitief niet

4 5 6 7 8 9 10

Dominique Deckmyn @ddeckmyn 27 okt. 2016 Coververhaal in @demorgen vandaag heeft het verkeerd begrepen. Dirty Cow is gevaar op Linux servers, op Android een theoretische curiositeit

Het Belang Van Limburg Nieuw record: Belg wint 168 miljoen euro met Euromillions

cover van de maand

De Morgen Thaise koning Bhumibol (88), langstzittende monarch ter wereld, overleden

14 15 16 17

• The New York Times Magazine • 23/10/2016 • Body Cameras

18 19 20 21 22 23

Meest geklikt / qmusic.be

In oktober ging luisteraar Sofie met de volle buit lopen in het radiospel Het Geluid op Qmusic. Geen enkele luisteraar was erin geslaagd haar geluid te raden.

De Standaard Ontruiming Jungle van Calais ‘verloopt naar wens’

25 26 27 28

Deredactie.be Reynders heeft handtekening gezet onder Belgisch akkoord voor CETA

30 31

Evi Van Cutsem

Tim F. Van der Mensbrugghe / De Rechtzetting

“Als iets viraal gaat ...” “... bereik je meer dommeriken” Stijn Van der Stockt / De Raaskalderij

Raaskallen met De Rechtzetting

Op de site van De Raaskalderij staan geen auteurs vermeld, sinds kort toont De Rechtzetting wél een auteursnaam. In een parallel leven is de ene de schrijver van satire en de andere coach van Iedereen Beroemd. Op hun identiteitskaarten staat er Tim Van der Mensbrugghe en Stijn Van der Stockt. De eerste is journalist bij De Morgen en zit achter De Rechtzetting. Van der Stockt maakt De Raaskalderij en noemt zichzelf beroepsonnozelaar. Met hun satire maakten ze al fake news voor het woord bestond. 60

Jullie brengen nonsensnieuws, maar wordt de satire altijd herkend? Van der Mensbrugghe: “We kregen al reacties van lezers die een seconde te weinig hadden nagedacht en kwaad werden door onze artikels. Je herkent hun posts aan de vele hoofdletters en uitroeptekens.” Van der Stockt: “Vergeet de occasionele dt-fout niet.” Van der Mensbrugghe: “‘Joke Schauvliege verlaagt het aantal beats per minuut, dus drummers moeten traag spelen’: dat is het meestgelezen stuk op De Rechtzetting. In een mum van tijd stonden er meer

Koningen van de satire, Tim Van der Mensbrugghe en Stijn Van der Stockt

Is het moeilijk om feiten van fictie te onderscheiden? Van der Stockt: “Moeilijker dan vroeger. Mensen zien onze artikels op Facebook verschijnen. Ze checken de bron niet, begrijpen het niet en reageren. Op sociale media zie je niet de context waarin een bericht oorspronkelijk geplaatst werd.” Van der Mensbrugghe: “Als kranten geen kwaliteit bieden, komt daar commentaar op. Websites die onzin verkopen, moeten zich daar niet veel van aantrekken. Mensen hebben sowieso veel vertrouwen in het geschreven woord. Schrijf in een stuk: ‘Experts zeggen dat…’ en ze geloven het meteen.” Van der Stockt: “Mensen zijn nog even naïef als vroeger. Alleen bereikt het nieuws hen nu niet meer uitsluitend via de redactionele filter van professionele journalistiek.”

©© Florentien Duquet

dan tweehonderd boze reacties onder het artikel. Soms zat er een slimme drummer tussen, die zijn secundair onderwijs had afgewerkt.” Van der Stockt: “Een zeldzaamheid, geloof me. Het artikel waar bij ons het meest op werd gereageerd, ging ook over muziek. Sabam zou geen auteursrechten meer betalen aan dubstepartiesten, omdat dubstep niet als muziek beschouwd kan worden. Dubstepfans begonnen te discussiëren over wat dan wel échte dubstep was.” Van der Mensbrugghe: “Maar wij schrijven niet om mensen iets wijs te maken. Wij schrijven geen post-truth-toestanden. Het is gewoon grappig om die heel oprechte woede te zien bij iets dat totaal van de pot gerukt is.” Van der Stockt: “Ik vind dat wél een beetje de bedoeling. Wij ‘slimmeriken’ onder elkaar vatten de ironie van die alternatieve wereld en als er dan iemand intrapt, is het spel geslaagd.” Van der Mensbrugghe: “Ik vind dat te gemakkelijk. Soms is het zodanig simpel om mensen iets wijs te maken, dat het niet meer tof is. Ik wil mensen meenemen in iets absurds. Je hebt satirische websites waar de grappen zodanig saai zijn dat het écht fake news wordt. Onze lat ligt hoger, op vlak van humor en actualiteit.”

Onderdrukken de sociale media de ‘echte’ journalistiek? Van der Stockt: “Nee.” Van der Mensbrugghe: “Dat denk ik niet. Dankzij échte feiten en goedonderbouwde artikels blijft de journalistiek sterk.” Maar mensen zijn niet mediawijs genoeg om op sociale media het verschil tussen feiten en fictie te zien? Van der Stockt: “Absoluut. Ik vind dat een van de belangrijkste vaardigheden die in de lessen begrijpend lezen gegeven moet worden. Het is gevaarlijk als je geen basisinzicht hebt in hoe bronnen in elkaar zitten.” Van der Mensbrugghe: “Ik betwijfel of dat een taak is van het onderwijs. Vooral de niet-digital natives, de veertigplussers, trappen overal in. Meer dan jongeren.” Van der Stockt: “Ik heb net de indruk dat jongeren veel dingen voor waar aannemen. Misschien snappen de digital natives beter de ironie. Toch zo ’n beetje de basishouding van de hipster, nee?” Van der Mensbrugghe: “Ik denk dat veertigplussers in een omgeving gedropt zijn waar ze geen voeling mee hebben. Ze benaderen die omgeving net zoals ze een klassieke krant benaderen. De digital natives denken eerder dat alles bullshit en fake is.” 61

“Mensen hebben sowieso veel vertrouwen in het geschreven woord.” Hoe maken we mensen slimmer om hen fake news van echt nieuws te leren onderscheiden? Van der Mensbrugghe: “Strafkampen?” Van der Stockt: “Geen idee, ik ben geen pedagoog.” Van der Mensbrugghe: “De beste manier om in de realiteit te blijven leven, en niet in de bubbel van sociale media, is om buiten te komen, te praten met mensen en te horen hoe andere mensen denken en leven. Een discussie op Facebook is enkel beschaafd als je discussieert met gelijkgezinden, anders komt er vaak gescheld aan te pas. In het echte leven is de manier van discussiëren anders en is er meer empathie. Het is zinloos om anderen op sociale media te overtuigen van hun ongelijk.” Zagen jullie die golf van fake news aankomen? Van der Stockt: “Niet bewust.” Van der Mensbrugghe: “Maar écht fake news hebben we niet in Vlaanderen, denk ik.” Van der Stockt: “Pallieterke?” Van der Mensbrugghe: “Maar die geloven dat hun nieuws echt is.” Van der Stockt: “Mogen we dan maar spreken over fake news als de schrijvers zelf weten dat het niet klopt, maar het doen voor clicks en een inkomen? Is het zo cynisch?” Van der Mensbrugghe: “Tuurlijk. Pallieterke framet een bepaalde waarheid. Op die manier ontstaat een nieuwe waarheid, die het weekblad dan probeert te verkopen. Maar Vlaanderen is een kleine markt voor websites, waardoor een op nepnieuws gestoeld project, niet leefbaar is. We blijven daar voorlopig van gespaard.” Je bedoelt dat achter fake news altijd een strategie zit? Van der Stockt: “Er zit toch vaak een politieke agenda achter.” Van der Mensbrugghe: “De hoofdredactie moet daar een rol in spelen, vind ik. Het spel begint wanneer politici off the record een verhaaltje aan journalisten vertellen. Partijen sms’en naar journalisten terwijl ze aan de onderhandelingstafel zitten. Zo ontstaan er waarheden die nog geen waarheden zijn. De politici construeren nog tijdens het proces een bepaalde waarheid die hen beter uitkomt. Er ontstaat een soort distortion. Er verschijnt 62

nieuws over iets dat nog geen nieuws is en daardoor verandert de uiteindelijke werkelijkheid en dus het finale nieuws. Eigenlijk moet je eerst tegen de politici zeggen: ‘Fuck off, kom eerst met een akkoord af en dan mag je in de krant.’” Komt het nog goed, jongens? Van der Stockt: “Ik denk niet dat fake news zijn hoogtepunt heeft bereikt. Het grote gevaar is dat mensen feiten gaan beschouwen als meningen.” Van der Mensbrugghe: “Soms reageren mensen dat onze satire geloofwaardiger is dan wat je in kranten leest. Leuk, maar griezelig. Ons verzonnen nieuws sluit bijna beter aan bij wat mensen voelen en denken dan het echte nieuws.” Van der Stockt: “De cirkel is nu rond, onlangs kregen we het verwijt van fake news te zijn. Dat was iemand die doorhad wat we aan het doen waren, maar vond dat er een te grote agenda achter zat. De satire was zogezegd fake.”

“Ik hoor soms dat onze satire geloofwaardiger is dan wat in de krant staat. Leuk, maar griezelig.” Van der Mensbrugghe: “Als iets viraal gegaan is ...” Van der Stockt: “… bereik je meer dommeriken.” Van der Mensbrugghe: “Dan groeit het aantal likes en bereik je veel meer mensen die nog nooit van jouw website hebben gehoord. Ze schatten onze satire niet goed in en reageren soms heel raar. In het begin kregen we het verwijt dat we niet duidelijk melden dat we satire schrijven.” Van der Stockt: “Dat is zoals je eigen mop uitleggen.” Van der Mensbrugghe “Je wil de lezer wel meepakken in je alternatieve werkelijkheid. Maar hoe fake news nu gaat evolueren…” Van der Stockt: “Daarvoor moet je bij het Orakel van Merksem zijn, die weet dat. Want dat is een orakel. Oei. Nu heb ik mijn mop uitgelegd.”

Kasper Van Esbroeck

“Onze allergrootste troef is onze onafhankelijkheid” Apache gelooft in eigen groei

Projectontwikkelaar Land Invest Group en Joeri Dillen, ex-kabinetschef van Bart De Wever, daagden op 7 oktober Apache voor de rechter. Samen eisten ze 350.000 euro schadevergoeding voor laster en eerroof. Na de klacht schoot het aantal abonnees van Apache omhoog. De crowdfundingactie om de juridische kosten te dekken bleek een succes en ook het benefietconcert in de Roma was uitverkocht. Apache heeft zelfs een extra journalist in dienst kunnen nemen. Apache wou van in het begin, in 2009, onafhankelijkheid van adverteerders en dat is nog steeds zo. Het koos voor een coöperatief model: een onlinemedium in handen van de lezers, niet van een mediabedrijf. Redactiecoördinator Liesbeth Van Houdt: “Binnen twee jaar willen we op eigen benen staan. We willen een winstgevend bedrijf worden, onafhankelijk van subsidies. Onze vaste ploeg bestaat uit een redactiecoördinator, een marketeer, een zaakvoerder, een hoofdredacteur en vier journalisten. Eén van die vier hebben we in dienst kunnen nemen na de crowdfundingactie van 2016.” 64

Vinden jullie jezelf een links of activistisch medium? Liesbeth Van Houdt: “Neen, activistisch zeker niet. Wel willen we een progressief medium zijn, maar we blijven politiek dakloos. Apache wil in de eerste plaats de macht bevragen en op dit moment ligt die nu eenmaal in rechtse handen. Maar we schrijven even kritisch over PS of sp.a. Wij werven journalisten aan om hun kwaliteiten als onderzoeksjournalist, niet om hun gedachtegoed. Onze interessante stukken worden ook overgenomen in andere media. Dat getuigt van respect voor Apache.” Er liep in 2016 het een en ander mis bij crowdfundingacties. Zo was er bijvoorbeeld de zelfbenoemde “communicatie-fuck-up” van Newsmonkey. Waarom hebben jullie geen last van wantrouwen in crowdfundingacties? Van Houdt: “We zijn transparant over ons coöperatief businessmodel. Onze investeerders kennen Apache goed en geloven in ons project. Onze coöperanten willen niet rijk worden met hun investering. Eén keer per jaar krijgen onze investeerders inspraak op een aandeelhou-

“Mensen zien graag het belang in van een democratisch vrije pers.” Liesbeth Van Houdt

dersvergadering. Apache moet het hebben van het optimistische geloof dat genoeg mensen onderzoeksjournalistiek belangrijk genoeg vinden om erin te investeren. We hebben ongeveer 3.000 betalende abonnees. We willen er 10.000, en daar geloof ik echt in.” Waarom is het aantal abonnees zo hard gestegen na de dagvaarding van Land Invest Group en Joeri Dillen? Van Houdt: “Mensen zien het belang in van een democratische vrije pers. Die reactie krijgen we ook van andere media over Apache. Je kan je eigen mening hebben over wat we brengen, maar op zich is het goed dat we er zijn. Wij schrokken heel hard toen de dagvaardingen kwamen. De schadeclaim is enorm. Toen Karl (van den Broeck, hoofdredacteur) in De Afspraak tegenover advocaat Omar Souidi zat, wekte dat sympathie bij de kijkers. Een hoofdredacteur afdreigen op tv, dat kan niet, vonden ze. Plots kende iedereen Apache en steeg het aantal abonnees. Onze crowdfundingactie bracht daarna op een paar weken tijd ruim 75.000 euro op.” Heeft u vertrouwen in de uitspraak van de rechtbank? Van Houdt: “Uiteraard. Wij hebben niets geschreven wat niet waar is. We hebben alleen de carrière van Joeri Dillen correct geschetst. Als journalisten gedagvaard worden voor belachelijk hoge bedragen willen de eisers niet per se de zaak winnen, maar veeleer hun reputatie redden. Het is zelfs heel moeilijk voor hen om zo’n zaak te winnen. Ze willen op korte termijn schade berokkenen aan de media. Maar bij onze zaak is net het omgekeerde gebeurd. Mensen hebben geïnvesteerd in Apache.”

Hoe onderscheidt Apache zich van andere onlinemedia? Van Houdt: “Onze allergrootste troef is onze onafhankelijkheid. Publiceren zonder advertenties en zonder controle van een overkoepelend bedrijf verhoogt onze geloofwaardigheid. Daardoor zijn we heel vrij in de keuze van onderwerpen. Dat we klein zijn heeft ook voordelen. We kunnen werken vanuit de voorkeur van de journalist. Onze hoofdredacteur wijst geen thema’s toe aan journalisten.” Hoe kan je journalisten de tijd geven iets tot op de bodem uit te spitten en toch een goed publicatieritme aanhouden? Van Houdt: “Het plannen is soms een zware opdracht. ’s Ochtends bekijken we samen wat er die dag actueel is. Daaruit komen dan stukken die snel klaar moeten zijn. Actualiteitsstukken worden makkelijker gedeeld en geven ons een groter bereik. Daarnaast geven we onze journalisten de tijd om thema’s uit uit te diepen.” 65

november

Knack ‘Echte bevrijding van Mosul gestart’: Iraakse troepen trekken IS-bolwerk binnen

2 3 4 5

GVA FBI pleit Hillary Clinton vrij in nieuw e-mailonderzoek

Het Nieuwsblad Striptekenaar Marc Sleen (93) overleden: “Wafelenbak in de hemel”

Deredactie.be Donald Trump wordt de volgende president van de VS

Björn Soenens @bsoenensvrt 10 nov. 2016 Het VRTjournaal van 19u haalt 1.355.048 kijkers, marktaandeel van bijna 55 procent. Dank u kijkers! #vrtjournaal #Amerikakiest #vrtnieuws

Het Nieuwsblad Gedaan met ‘Zwarte’ Piet: 11 tv-zenders en speelgoedwinkels sluiten Pietenpact 12

Deredactie.be

13 Bataclan heropent op 12

november met concert Sting

14 15 16 17 18

cover van de maand

Jan Debackere @jandebackere 16 nov. 2016 .@bsoenensvrt heeft een nieuwe job: hij wordt correspondent in de VS. Als hoofdredacteur schafte hij nog de correspondenten af

• De Volkskrant: De Vonk • 5 november • Presidentscampagne Trump

19 20 21 22 23 24 25

Het Nieuwsblad Fidel Castro, de vader van 26 de Cubaanse revolutie, is overleden 27 28 29 30

Meest geklikt / apache.be

In november 2016 wordt het artikel ‘Superlobbyist Blijweert dreigt met schadeclaim tegen Apache’ het meeste aangeklikt. Het stuk werd geschreven door Tom Cochez.

Nicolas Maeterlinck - ‘t Was tof op de Buchmesse ;-) Achter het beeld “Tijdens zijn bezoek aan de Frankfurter Buchmesse mocht minister-president Bourgeois even een augmentedrealitybril opzetten in het paviljoen van de eregasten uit Vlaanderen en Nederland. Een tiental minuten daarvoor had de Nederlandse minister van Cultuur dezelfde presentatie gekregen, dus kon ik al een beetje inschatten wat er zou gebeuren.”

eens zeer geïnteresseerd rondloopt met zijn gekke bril op zijn neus, weet ik dat het aan mij is om er een goede foto van te maken. Ik laat hem doen en maak enkele foto’s met en zonder flits.” “Net op het laatste moment komt hij dichterbij om meer uitleg te vragen aan de begeleider, maar die heb ik uit de cadrage gehouden.”

“Even later is het dan de beurt aan onze minister-president. Ik zie hem vanuit mijn ooghoeken naar een kleine afgesloten ruimte gaan. Bourgeois krijgt zijn presentatie en lijkt mij helemaal niet op te merken. Als hij dan nog

CĂŠline Mawet & Emma Verbeke

Google investeert in de journalistiek van morgen Hoe innovatief zijn de Vlaamse media?

Op 17 november 2016 maakte Google de winnaars van de tweede ronde van zijn Digital News Initiative Fund bekend. Met dat initiatief wil Google kwalitatieve journalistiek stimuleren. Twee Belgische projecten konden zich plaatsen. In de eerste ronde in maart 2016 kregen al zes andere Belgische initiatieven geld van het bedrijf. Google Digital News Initiative of kortweg Google DNI is een partnerschap tussen Google en de Europese nieuwsmedia. Het fonds kwam er nadat het bedrijf op de vingers was getikt door de Europese Unie. De EU beschuldigt de internetgigant van marktverstoring in de media en beweert dat Google zijn eigen partners en diensten bevoordeelt in zijn zoekresultaten. Met DNI wil Google journalistieke kwaliteit stimuleren. Het initiatief focust op drie pijlers: ondersteuning van 68

innovatie en opleiding, productieontwikkeling en onderzoek. Maar enkele mediabedrijven die volop inzetten op innovatie, kiezen er bewust voor om zich niet op te geven voor het fonds. De angst leeft dat Google gaat lopen met de beste ideeĂŤn. Hoe werkt het? Het DNI-fonds lanceert twee oproepen per jaar. Organisaties of bedrijven met innovatieve nieuwsprojecten kunnen zich gedurende een aangekondigde periode aanmelden. Daarop houden een raad en een projectteam selectierondes. Er is geen plaats voor niet-innovatieve of puur educatieve projecten. Google heeft een totaalbudget van 150 miljoen euro voor het project gereserveerd. De acht Belgische projecten die in de twee rondes geselecteerd werden, krijgen in totaal ongeveer 2,5 miljoen euro.

Uitgelicht: Drie Vlaamse Google projecten

Digital News Rack: een abonnement op locatie

Happywall: de persoonlijke betaalmuur De websites van L’Echo en de Tijd, gebruiken een paywall, waardoor enkel betalende bezoekers de artikels kunnen lezen. Met Happywall willen de kranten de betaalmuur personaliseren en een betere gebruikerservaring creëren. De persoonlijke betaalmuur kan meer mensen aanzetten om een onlineabonnement te nemen. Daarnaast voorziet Happywall in een dashboard dat de redactie meer inzicht biedt over het onlineleesgedrag van de bezoekers. Happywall is een samenwerkingsproject tussen Mediafin, NGDATA en Adhese.

Een dokter sluit een digitaal abonnement op Humo en De Morgen af, alleen voor gebruik in zijn wachtkamer. Daarmee kunnen alle bezoekers in de wachtruimte de betalende onlinecontent lezen. Dat is het basisidee achter Digital News Rack: een softwarepakket waarmee De Persgroep digitale magazines en kranten gratis kan aanbieden op een specifieke locatie. Zo kan je de sportsectie van Het Laatste Nieuws gratis aanbieden in de Ghelamco Arena, of Humo verspreiden op de wei van Werchter. De Persgroep kan nieuwe gebruikers hun content laten ontdekken en het verschil tonen tussen betaalde en gratis artikels. Uiteraard hoopt men zo nieuwe abonnees aan te trekken. Digital News Rack is een project van De Persgroep en iMinds, het digitale onderzoekscentrum van Vlaanderen.

Metahaven: robot zorgt voor tijdsbesparing Meer metadata om journalisten én gebruikers sneller te helpen. Daar moet Metahaven voor zorgen. Eerst verrijkt een automatische robot alle foto’s, video’s en artikels met metadata. Zo kunnen bijvoorbeeld personen, organisaties en locaties herkend worden op afbeeldingen. Door mediacontent te voorzien van metadata, kan je die gepersonaliseerd aan de lezers aanbieden. Metahaven biedt ook ondersteuning in het nieuwscreatieproces van journalisten. Technologiebedrijf Zeticon en de KU Leuven ontwikkelen Metahaven in opdracht van Roularta Media Group. De afwerking van de robot is voor na de zomer. Vanaf oktober worden de journalisten opgeleid; eens het project op snelheid is, zal het de journalisten tijdswinst opleveren. 69

“Innovatie is durven mislukken” Hoe innovatief zijn de Vlaamse media?

Niet alleen Google DNI steunt Belgische mediabedrijven in hun zoektocht naar innovaties. Luk Overmeire, technologie-expert bij de VRT, werkt al bijna vijftien jaar bij het research- en innovatieteam van de VRT. Hij kent de belangrijkste financiële bronnen voor innovatie en voorspelt welke nieuwigheden we de komende jaren mogen verwachten. Hoe verhoudt Vlaanderen zich op het vlak van innovatie tot de Europese buren? Luk Overmeire: “Dé referentie voor media-innovatie is altijd de BBC geweest. Bij BBC werken 120 tot 150 onderzoekers. In Duitsland werkt innovatiecentrum IRT voor alle Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse zenders. De Italiaanse omroep RAI sluit de top drie af. Daarna komen spelers zoals de VRT en enkele Scandinavische omroepen. De VRT heeft al sinds eind jaren negentig een goede reputatie op dat vlak. Momenteel lopen er zes onderzoeksprojecten bij ons, waarvan eentje met steun van Google DNI.” Wat zijn de voornaamste financiële bronnen voor media-innovatie? Overmeire: “In Europa zijn er verschillende mechanismen om je project te financieren. In Horizon 2020, het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU, krijgt de VRT tot honderd procent financiële steun. Daarnaast werkt de omroep ook met Europese projecten zoals ITEA 3, dat labels geeft aan projecten zodat je in aanmerking komt voor Vlaamse steun en waarin je een groep kan vormen met andere landen. In oktober is een nieuw project gestart in samenwerking met Nederland rond crowdjournalistiek en live-eventbeleving. Daarnaast hebben we nog initiatieven als Google DNI, dat specifiek over nieuws gaat. In Vlaanderen heb je ook het ICON steunfonds, waarin bedrijven en onderzoekspartners samen kunnen innoveren.” 70

Vindt u dat overheidsmedia een voortrekkersrol moeten spelen? Overmeire: “Het is belangrijk dat er voldoende steunmiddelen worden gemaakt door de overheid om media-innovatie te ondersteunen. Overheidsmedia mogen gerust voorop lopen op vlak van innovatie. Innoveren is ook durven mislukken. Zonder financiële steun kunnen we interessante ideeën niet uittesten. De VRT wil een paar jaar vooruit kijken. Als we dat niet doen, lopen we snel achter de feiten aan.” Gaan de openbare en de commerciële omroep anders om met media-innovatie? Overmeire: “De VRT neemt wat meer risico’s. Onze innovaties zijn vooral new experiences waarbij je nog niet kan zeggen of en hoeveel ze zullen opbrengen. De commerciële omroep zal sneller investeren in innovaties waarvoor klanten bereid zijn te betalen, zoals HD of het aanbod personaliseren.” In welke innovaties ziet u veel toekomst? Overmeire: “De eerste is het gepersonaliseerde digitale aanbod. Dat betekent dat we ons nieuwe videoplatform VRT-NU op maat van de individuele eindgebruiker kunnen maken. Dat zal in de toekomst een verschil maken. Een tweede onderzoekstopic waar ik veel van verwacht is co-creatie: samen met de gebruiker content maken en beleven. Een voorbeeld daarvan is Music For Life: alle actievoerders kregen een app waarmee ze foto’s konden maken die gebruikt werden tijdens de uitzending, op de website en in de aftermovie. We spelen met het idee om dat concept uit te breiden: hoe kunnen we mensen nieuws laten rapporteren als ze in de buurt van een belangrijk voorval of evenement zijn?”

“Zonder financiële steun kunnen we geen ideeën uittesten” Luk Overmeire

Heeft de gehypete virtualrealitybril een toekomst in de media? Overmeire: “We zetten stevig in op virtual reality (VR). De uitdaging is om het journalistieke verhaal op onze verschillende kanalen samenhangend te vertellen. VR is een volledig nieuwe wereld. Ik denk dat je VR samen met augmented reality (AR) moet bekijken. AR heeft meer potentieel dan VR. Qua technologie zullen die twee samenkomen. Als de kwaliteit en de toeganke-

lijkheid van de brillen verbetert, kan VR doorbreken. Momenteel zie je met een VR-bril 4K, terwijl je 10K per oog nodig hebt om echt het gevoel te hebben ergens aanwezig te zijn. De kwaliteit geeft me nog niet het gevoel dat ik in een andere omgeving sta. Niet alles zal VR en AR worden, maar voor bepaalde stukken heeft het wel een meerwaarde. Op dit moment hebben te weinig mensen een VR-bril, maar we blijven experimenteren en zoeken naar nieuwe mogelijkheden.”

Vier tendensen in de journalistiek voor 2017 3. Messaging apps

1. Geautomatiseerde factchecking

Factchecking wordt steeds belangrijker en zal steeds vaker door bots gebeuren. Het Journalism Annual Prediction’s Report voorspelt voor eind 2017 alvast een honderdtal browserextensies en message bots die uitspraken kunnen controleren.

2. Selfie journalism

Facebook Live, Snapchat Stories, Instagram Stories en Periscope groeien ook in 2017. Journalisten gaan steeds meer op straat om live te rapporteren via die kanalen. Zo bereiken mediaorganisaties een breder publiek en creëren ze een groter gevoel van betrokkenheid dan bij geschreven nieuwsverhalen.

Messaging apps als Whatsapp, Messenger of Snapchat staan wellicht op elke smartphone. Ook redacties gaan die apps nu inzetten. Media gaan meer verhalen vertellen in berichttaal en met stickers, emoji’s en GIFs. Daarmee bereiken ze een jonger publiek. De New York Times berichtte over de presidentsverkiezingen via Messenger. De gemeente Bilzen schakelt Whatsapp in voor communicatie met haar burgers.

4. Augmented Reality

Dat AR en journalistiek voor elkaar gemaakt zijn, is duidelijk. AR voegt op je smartphone of op je AR-bril een extra informatielaag toe aan de waarneming van de reële wereld. AR kan een grote rol spelen in liveverslaggeving van sportevenementen. Zo kan je bijvoorbeeld live tijdens voetbal- en wielerwedstrijden de statistieken van je sporthelden bekijken. 71

Heleen Claeys

De mond gesnoerd of de stemmen gesmeerd? Debatfiches

Drieënveertig dagen na zijn N-VA-exit katapulteert Hendrik Vuye, in de weekendeditie van De Morgen van 4 november, wat journalisten al vaker gesuggereerd hebben: met debatfiches stoomt de N-VA haar politiek personeel klaar voor elk contact met de pers. “Geen nieuws”, vindt VRT-journalist Tim Pauwels, “iedere partij bereidt haar mandatarissen voor. Wat zijn debatfiches meer dan een goede voorbereiding?” Dat professor Vuye het systeem toen aankaartte, verbaast N-VA-adjunct-woordvoerder Bram Bombeek. Hij beseft dat de debatfiches voor een academicus als Hendrik Vuye raar zijn. “Academici spelen absoluut een 72

rol binnen de politiek en hun bijdragen zijn waardevol”, zegt hij, “maar de politiek en de universiteit blijven twee verschillende werelden. Aan academici stellen journalisten vragen over hun vakdomein, aan politici over alles.” Debatfiches mogen dan al geaccepteerd zijn in het politieke werkveld, er informatie over vrijgeven ligt blijkbaar toch moeilijk. “Woordvoerders geven misschien niet graag toe dat ze debatfiches gebruiken, maar dat is natuurlijk wel zo”, denkt Tim Pauwels. Maar dat klopt toch niet helemaal. Bram Bombeek is alvast niet te beroerd om ze te verdedigen. “Wij gebruiken zowel debatfiches als zogenaamde Q&A’s, maar er is een belangrijk

onderscheid tussen de twee. De fiches worden opgesteld door de adviseurs van de studiedienst en de fracties en parlementsleden die gespecialiseerd zijn in de materie. Ze bevatten feitelijke gegevens en argumentatie over tal van onderwerpen. Hoe zijn de standpunten van de partij vastgelegd? Wat zijn de argumenten van de andere politieke partijen? Welke argumenten duiken op in het maatschappelijk debat?”, legt Bombeek uit. Huid “De Q&A’s worden dan weer door de woordvoerders gemaakt”, aldus Bombeek. “Daarbij proberen we in de huid van de journalist te kruipen en zo op mogelijke vragen te anticiperen. Dat is gewoon deel van een goede voorbereiding. Ik weet niet welke technieken andere partijen toepassen, maar rollenspellen, debat- en mediatrainingen zijn uiteindelijk net hetzelfde”, vindt hij. De adjunct-woordvoerder haalt ook de interne partijcultuur aan als reden om meer dan bij andere partijen het discours te stroomlijnen: “De N-VA heeft altijd al een heel kritische en verbale achterban gehad, steeds op zijn hoede voor de verlokkingen van de macht”, grinnikt hij. Op de vraag of ik een debatfiche mag zien, krijg ik een overtuigende “ja”. Ik zie een lange lijst op het computerscherm. Bombeek klikt een fiche aan en een document van tien pagina’s verschijnt op het scherm. De debatfiches fotograferen mag niet: “Het blijven wel interne documenten. Het is niet de bedoeling de inhoud te reproduceren.” Stokpaardjes “Er wordt wel eens gezegd dat debatten met politici niet meer interessant zijn omdat iedereen binnen een

partij hetzelfde verkondigt”, vertelt Bombeek. “Maar ik weet niet of dat klopt. Journalisten hebben ook hun stokpaardjes waarop de geïnterviewde natuurlijk een antwoord klaar heeft. Bovendien is politiek een ploeg sport. De media smullen van interne conflicten, maar als je constant vechtend over straat rolt, kan je niet veel mensen van je gedachtegoed overtuigen. Dissidentie is ondenkbaar geworden onder het toeziend oog van de media.” Er zijn enkele vervelende nadelen aan de debatfiches voor journalisten. “De fiches zijn niet meer dan goede voorbereidingen, maar ze zijn wel storend voor de moderator als de politicus in kwestie zich alleen maar aan de debatfiche houdt en over niks anders iets kwijt wil,” zegt Tim Pauwels. Een andere veelgehoorde kritiek is dat politici geen eigen mening meer zouden hebben. Onzin, vindt Bombeek. “Politici kunnen nog steeds onafhankelijk een analyse maken en er is nog steeds een diversiteit aan meningen binnen de partij. Aan een gedragen partijstandpunt gaat veel debat vooraf. Debatfiches zijn een manier om de inzichten en argumenten van de vakspecialisten juist breder te verspreiden.” Tim Pauwels relativeert dat: “Het is niet omdat ik soms wel ongeveer kan raden wat een politicus gaat antwoorden, dat het voor de kijker niet meer interessant kan zijn. Maar als een debat of een interview nog uitsluitend neerkomt op het opdreunen van voorgekauwde antwoorden, gaat er heel veel verloren. De kijker voelt dat en verliest weer een beetje vertrouwen in de politiek. Ik weet niet of ik zelf debatfiches zou aanraden aan politici. Nothing beats authenticity. De beste interviews zijn soms degene die je het minst hebt voorbereid.”

Bram Bombeek - adjunct-woordvoerder N-VA

Tim Pauwels - presentator De Zevende Dag 73

Charlotte Van Bogaert

“Je kan het best terug achter het fornuis kruipen” Vrouwelijke journalisten krijgen gemiddeld drie keer zoveel beledigende opmerkingen als hun mannelijke collega’s. Dat blijkt uit een studie van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa). VRT-coryfee Kathleen Cools werd zelf slachtoffer en getuigt over de groeiende kracht van dit fenomeen. “Arrogante, linkse hoer!”. Die weinig verhullende woorden kreeg VRT-journaliste Kathleen Cools eind november naar het hoofd geslingerd. De aanleiding was een interview in Terzake met Filip Dewinter en Anke Van dermeersch van Vlaams Belang. De afzender, die het bericht via Facebook verstuurde, vond dat Cools zich te links had uitgelaten tijdens de uitzending. De man in kwestie hoopte daarbij dat ze het volgende slachtoffer zou worden van een bomaanslag.

“Door de lage drempel van sociale media zie je veel sneller en vaker grove berichten”

“Vanuit mijn functie als journalist heb ik ondertussen al een behoorlijk olifantenvel gekweekt. Zeker als je kritische interviews afneemt, zijn de reacties hard. Vroeger kreeg ik geregeld grove reacties via mail. De generatie voor mij kreeg dat wellicht nog via brieven. Het heeft altijd bestaan, maar nu met de sociale media, is het anders. De drempel om zelf iets te posten is zodanig laag dat berichten en reacties erop snel ontsporen. In zekere zin word je dat, tot op bepaalde hoogte, gewoon.”

“Het rapporteren van haatberichten loont!” “Als zaken persoonlijker worden, lijd ik daar wel meer onder. Vanuit dat standpunt valt misschien te verklaren waarom ik beslist heb om een screenshot van dat bewuste haatbericht op Twitter te delen. Vooral met de intentie om mensen er bewust van te maken dat die intimidaties er de laatste jaren blijkbaar ook bij horen. Niet omdat het over mij ging, maar omdat ik het zo choquerend vond dat mensen zich zoiets kunnen permitteren.” 75

Kathleen Cools @CoolsKat Privéboodschapje gekregen “Arrogante linkse hoer”

“Ik dacht dat die man mij eind november een bericht verstuurd had met een vals profiel. Dat gebeurt wel vaker. Op een bepaald moment vertelde een collega-journalist me dat ze de man in kwestie gevonden hadden. Achteraf bleek dus dat hij het bericht onder zijn eigen naam had verstuurd. Op dat moment heb ik beslist om het bericht van Twitter te halen. Gewoonweg omdat ik hem niet op dezelfde, grove manier wilde behandelen.” “Ik heb uiteindelijk geen klacht ingediend tegen de betrokkene, maar een collega heeft het bericht en ook de persoon in kwestie wel aan Facebook gerapporteerd. Het bericht werd binnen het uur verwijderd. Het rapporteren van haatberichten loont wel degelijk.” De laatste decennia zijn de intimidaties tegenover vrouwen vaak veel robuuster en obsceen. Uit een rapport van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) blijkt dat vrouwen maar liefst drie keer zoveel te maken krijgen met beledigende opmerkingen in vergelijking met hun mannelijke collega’s. Vooral vrouwen in het politieke en maatschappelijke vakgebied begeven zich volgens de afzenders geregeld op glad ijs. Ook Cools erkent dit ‘fenomeen’.

“Als er kritiek ontstaat, is de toon bij vrouwen vaak veel persoonlijker” “Ik voel aan dat vrouwen steeds meer geviseerd worden. Vaak op een manier die gortiger en genadelozer is in ver76

gelijking met mannen. Zo las ik enkele weken geleden in het Vlaamse tijdschrift ‘Doorbraak’ dat ik volgens hen beter opnieuw achter het fornuis kon kruipen. Als je op zo’n manier anno 2017 over vrouwen schrijft, wordt het moeilijk om die persoon nog au sérieux te nemen natuurlijk.” “Tot enkele jaren geleden had ik een eigen Facebookpagina vanuit mijn functie als journalist. Wat ik nooit had durven denken, was dat die zoveel volgers zou aantrekken. Op de duur had ik de tijd niet meer om alle reacties onder controle te houden. En dat terwijl uitzendingen van Terzake over maatschappelijke thema’s zoals Israël en Palestijnen, toch wel de nodige commotie met zich meebrachten. Het gebeurde wel eens dat ik nietsvermoedend een boek zat te lezen op mijn terras en dat een van mijn huisgenoten kwam zeggen: “Heb je al gezien wat er gebeurt op jouw Facebookpagina?”. Toen ik ging kijken schrok ik. Dat waren geen gewone discussies meer, maar gore gesprekken met allerlei krachttermen. Op dat moment heb ik besloten om mijn pagina af te sluiten.”

“Het gebeurde wel eens dat een van mijn huisgenoten zei: ‘Heb je al gezien wat er gebeurt op jouw Facebookpagina?’ ” “We staan er uiteraard niet alleen voor als journalist. De jurische dienst van de VRT is steeds beschikbaar om dat soort situaties rond dreigberichten aan te pakken. Zo is er bijvoorbeeld een man die me keer op keer blijft belagen met allerlei mails over zijn persoonlijke situatie. Uitkering, sociale zekerheid, enzovoort. De situatie is van die aard dat ik na een jaar heb beslist om het als een soort inbreuk op mijn ‘privacy’ te zien. Het was gewoon niet meer houdbaar. Die dienst neemt dan contact op met de betrokkene. Als een vriendelijk gesprek geen resultaat oplevert, ondernemen zij verdere stappen.” “Na elke uitzending kijk ik op Twitter. Een aantal weken geleden had ik een gesprek met Hilde Crevits over de onderwijshervorming. Dat was allemaal last minute geregeld en dus moesten we ook een keuze maken qua duurtijd. Achteraf zag ik reacties op Twitter waarbij er kritiek kwam omdat we de richtingen aso, bso en tso niet meer besproken hadden. Op zo’n moment beschouw ik

“Soms moet je advocaat van de Duivel spelen om bepaalde dingen uit mensen los te krijgen”

dat als een constructieve reactie. Volledig terecht! Daar leren wij uit. Anderzijds heb je na een uitzending geregeld ook tweets van mensen die zich duidelijk betrokken voelen bij één of andere politieke partij en heel emotioneel reageren op een kritisch interview.” “Bij de openbare omroep proberen we zo neutraal mogelijk over nieuws te berichten., maar daar horen in onze duidingsprogramma’s uiteraard ook kritische interviews en verslaggeving bij . Dat houdt in dat je soms advocaat van de duivel moet spelen. Vaak begrijpen mensen dat niet. Gelukkig heeft een hele grote groep kijkers dat ‘spel’ wel door. Zolang ik ook voldoende positieve reacties krijg, brengen die mij eerlijk gezegd niet echt uit mijn element.” “Waar ik me wel zorgen over maak, is dat de sociale media hun oorspronkelijke functie niet meer onder controle krijgen. Mensen gebruiken ze de laatste jaren niet enkel meer om hun mening te ventileren, maar ook om op een agressieve en oneerlijke manier te reageren. De vraag is hoe je dat kan bestrijden als al die kanalen

openstaan. Het zal een enorme uitdaging worden voor onlineplatformen als Facebook en Twitter om er meester over te blijven.”

“Er ontstaat een soort moeheid van het voortdurende smartphonegebruik” “Gelukkig is een groot deel van de mensen zich bewust van wat die sociale media kunnen teweegbrengen. We voelen nu al dat er een soort moeheid is van het voortdurende smartphonegebruik en het constant binnenkomen aan nieuws en opinies. Zolang we dat beseffen moeten we volgens mij niet te pessimistisch zijn. Ik ben ervan overtuigd dat er een periode zal komen waarin we al die ongenuanceerde kritieken zodanig beu zullen zijn, dat de hype vanzelf weer zal verdwijnen. Met andere woorden: ‘What goes up, must come down’.” 77

Evi Van Cutsem

Bellingcat: door en voor burger- en onderzoeksjournalisten Bellingcat werd in 2015 opgericht door Eliot Higgins, een Britse blogger en burgerjournalist. Zijn onlineplatform voor burger- en onderzoeksjournalistiek graaft dieper in de actualiteit met behulp van socialemediaonderzoeken en opensource-informatie zoals video’s, foto’s, kaarten, tips en verhalen. Higgins en zijn team, ongeveer vijftig vrijwilligers, analyseren en verifiëren toegankelijke informatie op sociale media. Ze doen al het onderzoek thuis

op een laptop. Met Bellingcat wil Higgins die vorm van onderzoeksjournalistiek professionaliseren. Alle informatie die ze nodig hebben om stukken te maken, is op internet te vinden. Bellingcat verzamelt het bewijs in alle uithoeken van het web, analyseert het en publiceert het online. Afgelopen jaar focuste Bellingcat o.a. op de rol van de Russen in de Krim, chemische wapens in Syrië, ISIS en de Turkse coup. Check www.bellingcat.com

Een kleine case die de werkwijze van Bellingcat schetst: op de dag dat de Duitse politie de naam van Anis Amri vrijgeeft, wil Bellingcat informatie verzamelen over de man. Zo is niet geweten of en waar hij eerder in Duitsland geweest was. Bellingcat legt binnen een dag de voorgeschiedenis van Amri bloot.

Zoek het juiste Facebookprofiel van Anis Amri

Zoom in op de details in de achtergrond

Stap 1 21 december 2016: Bellingcat zoekt op Facebook de naam “Anis Amri” op en vindt verschillende profielen. Het doorzoekt elk profiel afzonderlijk. Stap 2 Op een van de profielen is te lezen dat Anis Amri een advocaat is in Parijs. Hij heeft slechts zes vrienden, waaronder familieleden en contacten die ook op de andere profielen te vinden zijn. Op 6 februari 2015 is een foto geplaatst van Anis Amri voor een fontein. 78

Vraag tips via Twitter en check op Google Streetview

Stap 3 Bellingcat wil weten waar die foto gemaakt is. Het roept op Twitter op om te helpen bij de zoektocht. De foto zou gemaakt kunnen zijn in Parijs of Berlijn. Twitter-gebruiker @unverbittert kan de locatie aanduiden: de Friedrichsplatz in Karlsruhe, Duitsland. Verschillende beelden op Google Streetview tonen een vergelijkbare fontein en een geel gebouw met bogen op de achtergrond.

december 1 2 3

De Zondag Loonkosten in België blijven bij hoogste van Europa

5 6

De Standaard Francken moet visum geven aan Syrisch gezin

8 9 10 11 12 13

De Standaard

14 Boetes op basis van nummerplaat onwettig’

cover van de maand

Isabel Albers @italbers 24 dec. 2016 Oprechte gelukwensen aan @VRT voor #WarmsteWeek. Prachtinitiatief. #respect voor Eva Deroo en co! #Youneverwalkalone)

HLN

15 Langverwachte nieuwe Star Wars in première

16 17 18

• The Guardian Supplement of the Year • 31/12/2016 • Post-Truth World

Newsmonkey Vrachtwagen rijdt in op 19 kerstmarkt in Berlijn: zeker 12 doden, aanslag doet denken aan Nice 20 21 22 23

Op deze pagina werd chronologisch alle informatie verzameld zodat lezers een overzicht op de feiten konden vormen. De afwisseling van tekst, beelden en quotes zorgden ervoor dat deze pagina eruit sprong.

24 25

Meest geklikt / hblvl.be

Gazet van Antwerpen Zanger George Michael 26 onverwacht overleden op kerstdag De Morgen Iconische ‘Star Wars’-ac27 trice Carrie Fisher overleden 28 29

Tim De Couvreur & Kasper Van Esbroeck

“Vier mooie en belangrijke jaren in mijn leven” Ex-coördinator Tineke De Bleeckere over opgedoekte De Beiaard Op 24 december werd het einde van regioweekkrant De Beiaard bekendgemaakt. De krant, die al 114 jaar bestond in de Vlaamse Ardennen, werd uitgebracht door een klein team van een hoofdredacteur, drie vaste redacteurs en een twintigtal freelancers, op 10.000 exemplaren. Er blijft wel een onlineversie bestaan. Tineke De Bleeckere blikt terug op haar jaren als redactiecoördinator. Waarom is De Beiaard gestopt? Tineke De Bleeckere: “De voornaamste reden was de financiële situatie. Voor een kleine krant is het niet evident om tegen de grote kranten op te boksen. Het laatste jaar waren de inkomsten uit advertenties fel verminderd. Volgens mij kwam dat doordat we niet meegingen met nieuwe veranderingen. We hadden daartoe een kans, maar hoofdredacteur en hoofd van de uitgeverij Printor Bruno De Clerck schrapte uiteindelijk De Beiaard.” Had u als redactiecoördinator nog toekomstplannen voor De Beiaard? De Bleeckere: “Er waren plannen om op tabloidformaat over te gaan. Ik zag nog een toekomst voor de papieren versie. Zelf was ik enorm gemotiveerd om te veranderen, om het voortbestaan van De Beiaard te garanderen.” Mist u het journalistenleven nu u werk gevonden heeft buiten de journalistiek? De Bleeckere: “Ja, ik heb wel adrenaline nodig. Onze deadline lag op donderdagmiddag. Als er nog iets gebeurde op woensdagavond, moesten we alles op alles zetten om het nog in de vrijdageditie te krijgen. Op een van mijn laatste dagen raakte ‘s middags bekend dat er in Oudenaarde een bom was gevonden. Toen de ontmijningsdienst de bom opgegraven had, liet ze die ergens in Melden ontploffen. Ik was daar zelf bij. Zo’n moment zal ik niet snel vergeten.” 80

Wat is volgens u de waarde van een regionaal platform of blad zoals De Beiaard? De Bleeckere: “De Beiaard was vooral gericht op het kleine, zachte nieuws. Nieuws uit verenigingen, uit de duivensport… dat was onze sterkte. Daar wordt soms op neergekeken, maar je vindt dat niet bij grote kranten. Ons leverde dat abonnees op. Wij waren een krant voor en door de mensen.” U bent tijdens die vier jaar opgeklommen tot redactiecoördinator. Hoe was dat? De Bleeckere: “Ik was nog maar 26; toch vrij jong voor een redactiecoördinator. Ik was erin gerold via het wielrennen. Toen mijn voorganger in 2012 vertrok, bood uitgever Bruno De Clerck mij de job aan. Ik heb niet getwijfeld. Als redactiecoördinator heb je wel zware verantwoordelijkheden. Je moet soms slecht nieuws brengen en reacties sprokkelen. Ik probeerde dat menselijke te benaderen door de mensen achter de harde feiten naar voor te brengen.” Wat betekende de Beiaard voor u? De Bleeckere: “De Beiaard was mijn kindje. Ik heb er veel van mezelf in gestoken. Ik stond er mee op en ging er mee slapen. Het waren vier mooie en belangrijke jaren in mijn leven.”

Bavo Delbaere

De rechtse welpen van de Vlaamse media De pensée unique in de reguliere media bestrijden. Dat is de drijfveer van elk van hen. De hoofdredacteurs van vier Vlaams-nationalistisch geïnspireerde media verdedigen hun keuze om rechts van centrumrechts te gaan staan.

Op 8 december werd SCEPTR.net gelanceerd. De nieuwssite presenteert zich als een alternatief voor de klassieke media ‘die gedomineerd worden door linkse journalisten’. “De nieuwsstukken op SCEPTR zijn niet rechts”, zegt Jonas Naeyaert. “Onze nieuwsselectie is dat misschien wel.” Bart Brinckman schreef in De Standaard dat SCEPTR ‘de Vlaamse Breitbart’ wil zijn. “Het stond mooi tussen aanhalingstekens, alsof ik die woorden gezegd had. Ik had hem nochtans uitdrukkelijk verteld dat we dat niet wilden zijn. Ach, Brinckman staat natuurlijk bekend om tendentieuze stukken.” Het voorval bevestigt het wantrouwen tegenover de media dat ook bij Doorbraak leeft. Pieter Bauwens: “Toen we startten met onze eigen uitgeverij schreef De Standaard dat onze redacteur Karl Drabbe daarom wegging bij Uitgeverij Vrijdag. Karl, zijn werkgever of Doorbraak zijn daar nooit over gecontacteerd. Die journalisten schrijven dus zonder te controleren of het daadwerkelijk klopt.” Viel Feind, Viel Ehr! “De Vlaamse media zijn een gelijkgestemd geheel geworden, overal hoort men hetzelfde geluid. De Standaard schudde jaren geleden het etiket af van “Vlaams en christelijk” en wil nu zo breed mogelijk lezers

bereiken. Hoofdredacteurs jobhoppen van het ene naar het andere medium. Zie de onderlinge verschuivingen tussen Humo, Knack, De Morgen en De Standaard. Geen wonder dat ze er allemaal naast zaten, afgelopen jaar.” Aan het woord is Karl Van Camp, hoofdredacteur van weekblad ’t Pallieterke. “Als je niet mainstream denkt word je meteen als extreemrechts of fascist afgeschilderd. Nochtans herken ik mijzelf daar niet in.” Bert Deckers van Rechts Actueel zet de zaken echt op scherp: “Media die dit jaar schreven over islamitisch terrorisme in de plaats van gestoorde lone wolves wonnen aan geloofwaardigheid. Een van de meest schandelijke journalistieke vertoningen van dit jaar was de reportage in Tremelo, waar de VRT even wilde ‘bewijzen’ dat het racisme bij de Vlaming ingebakken zit. Dat was de-goutant. Wij krijgen vaak de wind van voren gezien de stijl en inhoud van onze artikels, vooral op extreemlinkse microblogs. Dat sterkt ons in onze overtuiging om door te gaan. Viel Feind, viel Ehr! (Veel vijanden, Veel eer)”

Lees meer >

Waar staan we? “We zijn een onlinemedium met eigentijdse communicatie en een modern financieringsmodel. Onze specialisten zoeken nieuws in segmenten die andere media negeren. De hoofdmoot blijft nieuws en analyse; opinie is de specerij maar die mag het eten niet vervangen. Ik geloof niet in complotten als de ‘lügenpresse’ of mediamanipulatie. Wel dat economische en ideologische concentratie in de media ervoor zorgen dat onbewust bepaalde waarden worden gereflecteerd. SCEPTR druist in tegen die vooringenomenheid; er wordt te veel gepamperd. Ons nieuws verhult niets, de mediaconsument moet zelf maar uitmaken wat hij denkt.”

“Puur nieuws brengen we niet omdat we daarin het verschil niet kunnen maken. Wij geven een stem aan opinies die worden weggedrukt, en zo willen we wegen op het publieke debat. Communautaire onderwerpen en Vlaamse onafhankelijkheid komen bij ons nadrukkelijk aan bod. Er sluipt op redacties een eenheidsgedachte binnen die zorgt dat altijd dezelfde opinies worden gebracht. Die pensée unique wordt door ons in vraag gesteld. Doorbraak wil een ander perspectief bieden en een zekere drempel behouden. Bij een kwaliteitsmedium mogen meer dan 140 tekens vloeien over politiek. Wij hebben bij de start van Doorbraak.be gekozen om te investeren in inhoud, niet in lonen.”

Waar willen we naartoe? “Ons doel is om de Politico van Vlaanderen en Nederland te worden: werkmatig en inhoudelijk zijn zij het te volgen voorbeeld. Er zit ook een pro-editie in de pijplijn die betalend zal zijn. Een customized product voor professionals, met bijvoorbeeld fiches die aan de hand van duidelijke parameters tonen hoe machtig bepaalde politici zijn.”

“2018 is een verkiezingsjaar, Doorbraak moet er staan. We hebben contacten met een Catalaanse en een Schotse website en wisselen ideeën uit. Om op technologisch vlak vooruit te gaan moeten we meer giften binnenhalen. Zo kunnen we de website vernieuwen, podcasts en videomateriaal aanbieden en meer likes op Facebook verzamelen.”

En wat is je standpunt over 1

Grote vermogens mogen zwaarder belast worden

volledig eens

eens

neutraal

oneens

Naeyaert

Bauwens

Van Camp

2 volledig oneens

De opwarming van het klimaat en de gevaren ervan worden ernstig overdreven

volledig eens

eens

neutraal

oneens

Deckers

Van Camp

Bauwens

Naeyaert

volledig oneens

Deckers

Jonas Naeyaert (Sceptr) “SCEPTR neemt geen politiek standpunt in, maar als u het mij vraagt, dan vind ik de Belgische fiscaliteit onrechtvaardig. De lasten op inkomsten liggen al te hoog, dus is het logisch om die niet nog zwaarder te maken. Er is nood aan een eerlijker beleid. Wie meer kennis en ervaring heeft inzake fiscaliteit -en dat zijn veelal de rijkeren-, kan profiteren van de achterpoortjes. Dus de vermogensbelastingen moeten niet per se naar omhoog maar de regels moeten transparanter en fair zijn.” 82

Pieter Bauwens (Doorbraak.be) “Ik ontken de opwarming van het klimaat niet maar misschien wordt de rol van de mens overdreven. Jan Jacobs publiceert daar artikels over bij ons, hij kan alles staven met wetenschappelijk onderzoek. Ik krijg mails binnen van Bond Beter Leefmilieu, die ons vragen hem geen platform te geven. Als wij voorstellen een debatavond te organiseren tussen Jacobs en iemand van de BBL willen ze niet meedoen. Dan blijf ik gewoon Jacobs publiceren, zo simpel is het.”

Waar staan we? “Wij geven alles en iedereen die handelt vanuit een rechts-nationalistische ideologie een stem. Vooral organisaties die actief zijn binnen de Vlaamse Beweging komen aan bod, maar we kijken ook naar het buitenland. Wij drijven op idealisme, bij ons wordt niemand betaald voor zijn diensten. De media liegen de bevolking voor, ze moraliseren en verbloemen feiten. ReAct doet het niet voor clicks, wel voor duizenden militanten van de Vlaamse Beweging die zich vrijwillig inzetten en niet worden opgepikt. We hanteren de taal van de man in de straat, onze lezers willen geen academisch gepalaver.””

“Wij zijn een Vlaamsgezind weekblad met een eerder ouder katholiek publiek, al komt dat laatste aspect minder aan bod. Onze abonnees voelen zich graag bevestigd in hun overtuiging. Wij brengen thema’s die aansluiten bij hun interesses. Onze focus ligt voornamelijk op communautaire zaken, economie en binnen- en buitenlandse politiek. We proberen facetten van het nieuws te belichten die je nergens anders tegenkomt. De mainstreammedia hebben geen interesse meer in de Vlaamse zaak. Wij zien het als onze plicht om zeker dat thema aan te zwengelen.”

Waar willen we naartoe? “Het Duitse weekblad Junge Freiheit is een inspiratiebron, qua inzet en doorzettingsvermogen. Onze aanpak mag evolueren in de richting van het Nederlandse Geen Stijl. In Nederland, waar nu al de helft van ons lezerspubliek zit kan ons bereik nog groter. We werken ook een strategie uit om korte filmpjes op de site te zetten.”

“Ons tijdschrift wordt afgeschilderd als conservatief. Ten onrechte, vind ik. Groeien is de nu grootste uitdaging. Wij mikken eerder op lezers vanaf vijftig jaar -nog jonger als het kan- om het aantal abonnees op peil te houden. Promotie, frisse lay-out en gefundeerde artikels moeten ervoor zorgen ons blad weer op de kaart gezet wordt.”

En wat is je standpunt over 3

Immigranten dragen bij tot de welvaart van België

volledig eens

eens

neutraal

oneens

4 volledig oneens

Naeyaert Bauwens

Het homohuwelijk is een meerwaarde voor de samenleving

volledig eens

eens

Bauwens

neutraal

oneens

volledig oneens

Naeyaert

Deckers

Van Camp

Deckers Van Camp

Bert Deckers (ReAct) “Als een vechtpartij plaatsvindt vermelden wij het bewust wanneer er vreemdelingen betrokken zijn. Dat bevestigt onze visie dat een significant deel van hen zich niet weet aan te passen aan onze normen en waarden. De mainstreammedia verbergen dit bewust om niet aan stemmingmakerij te doen, wij draaien de rollen om. We vallen de islam op zich niet aan. Maar we stellen vast dat het een aantrekkelijke voedingsbodem is voor radicale sujetten.”

Karl Van Camp (‘t Pallieterke) “Op ethisch vlak zijn we eerder conservatief. Vroeger schreven we dat we tegen homoseksualiteit waren. Vandaag is dat geen thema meer. We zetten ons wel af tegen de exuberante shows zoals je die ziet op gay prides. Dat vind ik erover en dat zullen we ook schrijven. Twee van onze freelancemedewerkers zijn homo. Zij gedijen hier goed, zolang ze maar niet in een lederen pakje in mijn bureau paraderen natuurlijk.” 83

Wie we zijn in 66 tekens

Alana Vanden Broucke De ideale wereld? Sneakers, chocolade & werk bij de radio!

Angharad De Temmerman Zelfbenoemde Gentenaar. Lezer en schrijver. Voltijds dromer.

Arne Blomme Volhardende sportliefhebber met eigenzinnig kantje.

Arno Mussche Fictieschrijver en journalistiek geharmoniseerd.

Bavo Delbaere Relativerend, immer fronsend en altijd oprecht nieuwsgierig.

Celine Camu Dansende dierenliefhebber die droomt van een eigen kinderboek.

Celine De Roust Volwassen kind aan het balanceren tussen dromen en realiteit.

Charlotte Van Bogaert Perfectionist met doorzettingsvermogen, eeuwige honger.

CĂŠline Mawet Altijd aan Moeskroense kant, in alle voetbalstadions van het land.

Dafalgan Altijd paraat bij een lastige interviewee of writerâ&#x20AC;&#x2122;s block.

Emma Verbeke Wil fulltime beautyblogger worden en omringd worden door katten.

Evi Van Cutsem Guitige meid die niet alleen woorden leest maar ze ook schrijft.

Florentien Duquet Een grote muil maar een nog groter hart.

Koffie Prijkt met trots op de eerste plaats van top 5 Journalism Tools.

Heleen Claeys Gek op mooie zinnen, lekkere koffie, chocolade en nieuwe schoenen.

Jo Valvekens Kijk maar naar de buren. Ik ga wel koffie halen.

Kasper Vanesbroeck Wil later liever geen katten.

Merijn Vandenbulcke Journalistieke gigant met een hart voor sport en een sporthart.

Peter Mulders Liever spijt van iets te doen, dan van iets niet te doen.

Piet Martens De wereld heeft basnoten nodig. En journalistiek.

Samah Saadi Ik sta hier toch!?

Stef Debeuf Voetbalfreak en Standardsupporter in hart en nieren.

De Pen Zet zich altijd voor 100% in, ook al kost het bloed, zweet en inkt.

Tessa De Wolf Kattenliefhebster met een passie voor bloggen, mode en beauty.

Thomas Bossuyt Trotse stichter van Geeko, website van en voor geeks.

Tim De Couvreur Fotojournalist met passie voor natuurlijk licht.

Willem De Maeseneer Het gaat niet om wie we zijn, het gaat om wat we doen.

Post-its In geval van chaos, bel me op! 85

The best way to imagine a better, happier world is to watch 2016 in reverse. The ending when Bowie returns made me cry. @wildethingy

Meer Scoop lezen? www.voetweg66.be/ scoop Reageren op Scoop? scoop@voetweg66.be Tweet naar @ArteveldeJOU

Scoop • Vlaams Mediatijdschrift • Jaargang 15 • Nr: 27 – Februari 2017 • Redactie: Arne Blomme / Thomas Bossuyt / Celine Camu / Heleen Claeys / Stef Debeuf / Tim De Couvreur / Bavo Delbaere / Willem De Maeseneer / Celine De Roust / Angharad De Temmerman / Tessa De Wolf / Florentien Duquet / Céline Mawet / Arno Mussche / Samah Saadi / Evi Van Cutsem / Charlotte Van Bogaert / Merijn Vandenbulcke / Alana Vanden Broucke / Kasper Vanesbroeck / Emma Verbeke • Hoofdredactie: Piet Martens & Jo Valvekens • Begeleidende docenten: An De Meyere / Liesbet De Vuyst / Annelies Vaneechoutte • Vormgeving: Peter Mulders • Illustrator: Pol Cosmo • Infografieken: Tim Sels • Verantwoordelijke uitgever: Esther Van Tilburg, Voetweg 66, 9000 Gent Adverteren in Scoop 2018? Dat kan. Mail naar scoop@voetweg66.be en we sturen de tarieven. De inkomsten worden gebruikt om met professionele illustratoren en vormgevers te kunnen werken. Mediatijdschrift Scoop is een uitgave van de opleiding Bachelor in de Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent. De derdejaarsstudenten maakten dit tijdschrift in het kader van een educatief project. Alle artikels en afbeeldingen hebben daarom een citerend karakter. Dank aan alle Scoopredacteurs, beeldredacteurs, fotografen en taalkundigen voor hun bereidwillige medewerking. De tekstredactie is afgesloten op 27/1/2017. Tot de laatste letter gelezen. Bedankt voor uw aandacht, en tot volgend jaar.

INFO DAGEN 2017

zaterdag 11 maart zaterdag 29 april zaterdag 24 juni woensdag 6 september

mediarte.be

The making of you! All you need to know about the belgian audiovisual industry JOBS - INTERNSHIPS - NEWS - TRAINING