Mina Marina by Biblioteka Nashonal Korsou

Boek_MinaMarina.indd 1

11-07-2008 13:53:34

Boek_MinaMarina.indd 2

11-07-2008 13:53:36

Mina Marina

Loekie Morales met illustraties van

Ria Commandeur

Boek_MinaMarina.indd 3

11-07-2008 13:53:37

Aan Auralinda en Larisa en aan iedereen die de zee een warm hart toedraagt. Leve de zee! Hoezee, hoezee!

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur of de uitgever. Copyright teksten: Publicatie: Ontwerp omslag: Foto’s omslag: Copyright Illustraties: Layout en beeldbewerking: Uitgever: E-mail: Websites:

ISBN/EAN 978-90-812423-1-8 ISBN 00978-99904-0-421-0

Astrid Bräuer Beyond Writing Foundation P.O.Box 734, Sint Maarten, Nederlandse Antillen beyondwriting@hotmail.com www.beyondwriting.org of www.beyondwriting.net

Deze publicatie is tot stand gekomen dankzij een financiële bijdrage van Beyond Writing Foundation en het Prins Bernhard Cultuurfonds Nederlandse Antillen en Aruba.

Boek_MinaMarina.indd 4

11-07-2008 13:53:38

Duik je mee met Mina Marina?

Als kind speelde ik vaak bij de zee en zocht de mooiste schelpen langs het strand. Ik luisterde graag naar de golven die tegen de kust sloegen en bewonderde de vissers die de gevaren van de zee trotseerden. Twee keer verdronk ik bijna, maar beide keren kreeg ik de kans om verder te leven. Ik leerde zwemmen, snorkelen en later ook duiken. Steeds meer ontdekte ik de fascinerende kanten van de onderwaterwereld. En nu is uit mijn pen hierover een verhaal gevloeid... De zee geeft en neemt. Dit verhaal gaat over Leven en Dood. In een entourage van Caribische natuur en cultuurhistorie vecht Mina Marina voor het behoud van een schone zee en daarmee voor het behoud van het leven. Wat doe je: duik je mee?

Boek_MinaMarina.indd 5

Loekie Morales

11-07-2008 13:53:38

Boek_MinaMarina.indd 6

11-07-2008 13:53:44

‘Bola, Bola…waar ben je?’ Shaki, de groene zeeschildpad zwemt tussen het zeewier bij de nauwe ingang van een grot. Hoe is hij in deze glibberige, dichtbegroeide plantenbrij terechtgekomen? Was zijn lieve vrouwtje Bola maar bij hem. Die vindt de weg altijd terug. Hij beweegt zijn kop naar rechts en naar links, naar boven en naar beneden. Maar Bola is nergens te zien. ‘Bola, geef antwoord. Waar hang je uit?’ blubbert hij. Maar het is stil onder de zeespiegel. Geen spoor van Bola.

Boek_MinaMarina.indd 7

11-07-2008 13:53:50

Met veel moeite komt hij los uit de brij. Doodmoe zwemt Shaki naar het oppervlak. Hij kijkt rond in de richting van Isla de La Tortuga, het schildpaddeneiland in de Caribische zee. Dat eiland ligt tussen Curaçao en Venezuela. De warme zee is rustig vandaag. De witte wolkjes boven de zee schuiven langzaam onder de heldere blauwe hemel voorbij. De wind suist zachtjes. Ze maakt witte schuimkoppen van de diepblauwe zee. Shaki dompelt zijn kop onder. Tussen het haast ondoordringbare zeewier zoekt hij naar zijn lieveling. Het fijne zand wordt losgeslagen door de golven en zweeft als een gordijn in het water. ‘Bola, Bola, ben je aan land?’ Dan hoort hij het typische geluid van gespetter op het wateroppervlak. De trillingen die de zeestroming veroorzaakt, voelt hij duidelijk onder zijn kin. Aan de kust klotsen de golven tegen de rotsen. Shaki schuift tussen de ronde keien langs de kust. Het felle zonlicht weerkaatst op de zeespiegel. Shaki sluit zijn ogen. Met zijn flippers bedekt hij die om ze voorzichtig open te doen. En dan plotseling: ‘Hejjaah, Shaki! Ik ben hier.’ Bola beweegt log naar hem toe. ‘Ha, gelukkig, ik heb je gevonden. Ik zocht je overal. Onze knappe zeemeermin, Mina Marina, vroeg naar je.’ Terwijl hij dit zegt, strekt hij zijn achterpoten uit om het zonlicht op te vangen. ‘Wacht! Hoorde ik je Mina zeggen, Shaki? Zoekt Mina Marina MIJ? Niemand anders dan mij?’ Het puntje van Bola’s neus schiet omhoog. ‘Nou, nou, rustig aan, hoor!’ zegt Shaki, ‘zo’n leuke zeemeermin is het nou ook weer niet.’ Bola weet niet waarheen zij moet kijken. Haar glimlach bedekt ze met haar flipper en ze wrijft haar neus, alsof die jeukt. ‘Tja, en heeft Mina gezegd wat er aan de hand is, Shaki?’

Boek_MinaMarina.indd 8

11-07-2008 13:53:51

‘Nee, nu je het zegt… ik had het haar kunnen vragen.’ Er valt een stilte. ‘Is er misschien iets wat ik moet weten, Bola?’ ‘Misschien heeft zij weer duikers gezien aan de andere kant van onze koraalriffen.’ ‘Maar die doen meerminnen toch niets? Ze zien haar graag op de golven van de zee wiegen,’ merkt Shaki op. ‘Oh, ja? Dat dacht je. Die duikers zijn iets aan het uitvoeren wat niet deugt. Telkens zijn er stukjes zwarte koraal afgebrokkeld bij de koraalriffen en …’ Dan onderbreekt Shaki haar. ‘Misschien willen ze dat zwarte koraal hebben voor een beetje geluk, Bola. Het is hier zo mooi.’ Shaki knippert langzaam met zijn oogleden. ‘Zou Mina je daarom zoeken, denk je? En waarom zoekt ze mij dan niet? Kan ik niet helpen soms?’ Bola duikt met haar kop in het zand. Dan blaast ze wat zand weg. ‘Natuurlijk niet, Shaki. Mina is misschien bang dat je kwaad wordt en de duikers gaat bijten en dat er ruzie komt.’ ‘Ruzie? Beginnen jij en Mina als mensen te denken?’ Bola wrijft haar flipper langs haar kop. ‘Natuurlijk niet, maar zij stelen onze spullen!’ Dan ziet zij dat Shaki zijn aandacht verliest voor hun gesprek. ‘Uhm, trouwens, misschien zoekt Mina mij voor iets anders…’ Ze houdt zich in, als Shaki haar aankijkt. ‘Mina heeft een leuke meerman ontmoet … Perucho, heet hij en hij lijkt op een Indiaan.’ ‘Donder en bliksem, meerminnen ook! En weet jij waar die meerman vandaan komt?’ ‘Perucho? Die woont voor de kust van Venezuela. Hij moet wel erg verliefd zijn, om zo’n eind naar Mina te zwemmen.’ ‘Hé, zullen we Mina opzoeken?’

Boek_MinaMarina.indd 9

11-07-2008 13:53:51

Shaki knikt liefelijk ja. Ze zwemmen weer zeewaarts, maar Shaki komt nauwelijks vooruit. Als ze een eindje voorbij het zeewier zijn, stopt hij. ‘Ik voel me moe, Bola. Ga jij maar alleen verder. Ik kan beter op de platte keien langs de kust uitrusten. Ik zie je straks wel.’ Bola zwemt verder en verder. Zo vlot gaat het niet, want ze is log en haar schild is erg bol. Ineens …: ‘Hé, Mina, mijn creoolse prinses, beschermengel van onze zee. Je zocht mij?,’ roept ze. ‘Bolalaah! Daar ben je. Ik moet je iets laten zien. Het ligt diep in de zee. En het is wauw, bauw! Je moet het met eigen ogen zien. Ga je mee?’ ‘Natuurlijk.’ Maar dan dringt het tot Bola door wat zij net hoorde. ‘Wacht even. Zei je diep, Mina? Hoe diep dan?’ ‘Um, een eindje. Hoezo?’ ‘Ja, maar….’ Bola bedekt haar ogen met haar flippers. ‘Kom op, Bola. Het ligt niet zo ver uit de kust van Curaçao. Zo diep nou ook weer niet. Gaan we nog?’ dringt Mina aan. Ze zwemt flink naar beneden. ‘Wacht!’ Bola probeert Mina in te halen. ‘Oef. Veel dieper dan we nu zijn durf ik niet, hoor.’ ‘Ik help je, Bol. We gaan het diepduiken eerst oefenen.’ Bola kijkt haar met grote ogen aan. ‘Luister goed hoe je diepzee duikt. Kop boven de zeespiegel, diep inademen, uitblazen en zo veel mogelijk lucht naar binnen halen. Dan langzaam de diepte in, zover je kunt.’ Mina Marina kijkt Bola streng aan. ‘En vergeet niet dat je lucht moet overhouden om straks weer naar boven te zwemmen.’ Bola probeert naar beneden te komen, maar het gaat moeilijk.

Boek_MinaMarina.indd 10

11-07-2008 13:53:51

‘Het lukt nooit met mijn bolle schild,’ roept ze. ‘Zeg nooit nooit, Bola. Alles kan! Als je het maar echt probeert.’ Bola probeert het opnieuw. ‘Nu voortmaken, Bola … volg me snel. De zon gaat zo onder!’ Mina raast als een speer door het water. Met veel moeite probeert Bola haar te volgen. Als Mina merkt dat Bola ver achter blijft, keert ze terug. ‘Sorry Bola, ik vergeet steeds dat je niet sneller kan. Gaat het een beetje?’ Bola schudt met haar hoofd. ‘Nee, sorry, niet echt.’ ‘Dan oefenen we toch wat langer?’ Mina doet het weer voor. ‘Blijf je schuin voor me, Mina? Dan kan ik in je stroming mee en gaat het sneller.’ Mina gaat voor. Nu gaat het een stuk beter. Ze bereiken een gedeelte van de zee, waar het donkerder is. Het water is er ook kouder. Het lijkt alsof ze een donker hol in gaan. Bola wordt bang. ‘Bloep, Mina, ik zie niets meer. Ik wil niet verder.’ Mina gaat pal naast Bola zweven en streelt haar onder haar kaak. ‘Kom, nog even volhouden. Bij mij ben je veilig. Dat weet je toch?’ Bola blaast grote bellen weg, terwijl ze traag en vlak naast Mina verder zwemt. ‘Gluugh…Gluugh! Ik weet het niet, Mina. Is het hier wel okay? Ik vind het doodeng.’ En Bola maakt aanstalten om naar boven te zwemmen. Mina speert voor haar langs. ‘Ben je gek! Er is niets engs aan. Alleen wij kunnen erbij, dat is toch prachtig?’ Het is doodstil om hen heen en langzaam dringt een lichtbundel van boven door de donkerte. Bola kan haar ogen niet geloven. De donkerblauwe gloed maakt plaats voor paars, dan lila en heel voorzichtig roze. Het kleurenspel wordt lichter en lichter.

Boek_MinaMarina.indd 11

11-07-2008 13:53:51

Boek_MinaMarina.indd 12

11-07-2008 13:53:58

‘Wauw,’ roept ze verbaasd, ‘wat een reusachtig ….. ding, zo diep op de zeebodem, zeg! Hoe komt dat hier?’ Mina draait zich om. ‘Ssst…’ Ze brengt haar wijsvinger naar haar mond. ‘Hier moeten we ons rustig en vooral eerbiedig gedragen, Bola. Dit is een gezonken schip.’ Mina beweegt zich voorzichtig naar een van de spleten bij de voorboeg. Het schip is bijna geheel bedekt met doorweekte sponzen en zeewier. Bola rilt als er een koude stroming onder haar langs gaat. ‘Is het een geheim?’ ‘Kom maar hier, Bol, dicht bij mij.’ Mina streelt Bola’s flippers weer. ‘Prachtig!’ blubbert Bola nu het steeds lichter wordt. Haar kop draait alle kanten uit. ‘Ongelooflijk!’ Kleine visjes in de meest prachtige kleuren zwemmen langs haar heen. Mina zweeft naast haar. ‘Bola, kijk, daar liggen schedels van grote en kleine mensen.’ ‘Gluug,’ Bola krijgt het benauwd. ‘Mensen? Heeft iemand je verteld hoe dit reusachtige schip hier terecht is gekomen?’ ‘Ja, Bol, het voer weg uit Afrika, hier ver vandaan. Welita, mijn oma, vertelde dat vroeger Afrikaanse mensen gevangen werden genomen in hun eigen land. Ze werden dan naar schepen gebracht. Die werden propvol geladen; de mensen lagen met honderden naast elkaar, als sardientjes in een blik. Ze moesten als slaven gaan werken op katoen- of tabaksplantages, of soms op suikerrietvelden, op de eilanden in de buurt. Dit was ook zo’n schip. Door een grote storm is het gezonken.’ ‘Boef…Glugg…glugg!’ Bola krijgt het benauwd. ‘Konden die mensen dan niet zwemmen?’ vraagt ze. ‘Zie je die kettingen daar? Daar zaten ze aan vast en daarom verdronken ze. Sommigen werden opgegeten door haaien,’ gaat Mina verder.

Boek_MinaMarina.indd 13

11-07-2008 13:53:58

Boek_MinaMarina.indd 14

11-07-2008 13:54:05

Bola beweegt haar flippers heel langzaam langs haar ogen, als ze door een spleet in het wrak gluurt. ‘Jakkes! Geen wonder dat hun skeletten nu hier liggen,’ zegt Bola. ‘Heeft je oma dit allemaal zien gebeuren, Mina?’ ‘Nee, dat was heel lang geleden, nog voordat Welita werd geboren. Welita’s betovergrootmoeder heeft het schip zien zinken tijdens die storm. Het ging zo snel, dat de zeemeerminnen niets meer konden doen.’ ‘Jeminee.’ Bola gaat dicht bij Mina zwemmen. Stilletjes aan durft ze met Mina het wrak in te gaan. Mina’s ogen worden groot. Haar handen gaan omhoog. ‘Elke keer als de zonnebundel hier schijnt, geniet ik van alles wat er te zien is. Dit is mijn lievelingsplek. En die deel ik graag met jou, Bola.’ ‘Wat mooi, Mina. Hoe heb je dit ontdekt?’ ‘Door mijn oma, Welita. Zij heeft mij een keer de weg gewezen naar dit wrak.’ Mina’s gezicht is bloedserieus. ‘Toen mijn zusje Lala ziek was na het eten van gestolen zeevruchten, stuurde Welita mij hierheen om medicijnen te halen.’ ‘Medicijnen?’ ‘Ja, zie je dat zwarte zeewier in de oogkassen van de schedels?’ vraagt Mina. Bola knikt. ‘Dat is geneeskrachtig. Iedereen vreesde dat Lala dood zou gaan, maar ze genas toen ze dat zeewier at.’ Mina schroeft iets voorbij Bola. ‘Welita noemt dit het vredigste plekje in onze zee. Het is de rustplaats van die Afrikaanse slaven. Ze hadden een donkerbruine tint en kroeshaar, net zoals de meesten uit onze zeemeerminnenfamilie.’ ‘Hé Mina, en die Y-vormige houten voorwerpen, stukjes touw enne…? Ik wil alles weten,’ zegt Bola.

Boek_MinaMarina.indd 15

11-07-2008 13:54:05

‘Dat vertel ik zo wel. Kom Bola, het is laat. We gaan terug.’ En Mina vertelt onderweg naar de koraalriffen nog veel meer over het gezonken slavenschip. Een paar dagen later zwemt Shaki langs de kust en ziet dat Bola aan het dagdromen is. ‘Uch, Uch…’ Shaki blubbert bellen uit. Bola schrikt op uit haar dagdroom van het wrak en bloost. ‘Jij bloost niet zomaar, Bola, kom op, vertel!’ Bola zwemt voor hem langs. ‘Uhm …, Shaki, ik ga je iets vertellen, maar je mag niet boos worden. Mina bracht mij naar een gezonken slavenwrak, diep op de zeebodem. Ik durfde het je eerst niet te zeggen, want ik dacht dat je boos zou worden. Maar ik wou dat je het allemaal kon zien.’ Shaki kijkt verbaasd op. ‘Wat? Ben je diep gegaan? Durfde je dat zonder mij?’ ‘Mina heeft het me geleerd.’ Bola gaat dicht bij hem zwemmen. ‘Ik zal je alles vertellen.’ Bola sluit haar ogen. Ze ziet in gedachten alles weer voor zich. ‘Donker, zwart, diepblauw. Licht komt van boven. Overal kleuren, die je aan land nooit ziet … en dan ineens schijnt het op een gigantisch wrak, dat is overwoekerd door zeewier. Op de flanken, de voorboeg, zelfs in de oogkassen.’ ‘Oogkassen?’ Shaki’s ogen worden groot. ‘Ssst, sluit je ogen, Shaki en zie het voor je …,’ blubbert Bola, ‘gebroken hout, stukjes touw en schedels, overal schedels. Grote, kleine, en hele kleintjes.Y-vormige stokken in het benedendek. Koude stroming. En stilte, stilte, een zee van stilte om je heen.’ Dan doet ze haar ogen langzaam open.

Boek_MinaMarina.indd 16

11-07-2008 13:54:05

‘Shaki, ik voelde daar een bijzonder soort energie.’ ‘O.’ ‘Maar, Shaak, weet je wat het erge is? Achter dat vredige plaatje, schuilt verdriet van heel vroeger. Kan je dat geloven?’ ‘Waarom dan?’ ‘Die schedels waren van slaven. Die droegen Y-vormige stokken om hun nek. En zo werden ze aan elkaar vastgemaakt, door hun bazen, zodat ze niet konden vluchten.’ ‘Bah, wat vreselijk! Konden ze niets doen dan?,’ vraagt Shaki kwaad. ‘Wat denk je. De geweren van de slavenhandelaren waren op hen gericht. Nee, Shaki, ze konden geen kant uit.’ Shaki’s ogen puilen bijna uit hun kassen. ‘Welita vertelde aan Mina dat slavernij op de eilanden in onze Caribische zee nu gelukkig voorbij is. Dat de meerminnen de schoonheid van de zee altijd moeten bewaken en nog veel meer.’ ‘Bola, dit is bijna niet te geloven.’ Shaki aait met zijn neus langs die van Bola. Ze zwemmen naar hun stekkie vlak voor het Turtle eiland en gaan er tussen de prachtige koraalriffen rusten.

Boek_MinaMarina.indd 17

11-07-2008 13:54:06

Boek_MinaMarina.indd 18

11-07-2008 13:54:12

Het is stil bij de Bohío, de kasteelgrot van de familie Marina. De torens van paarlemoer glimmen als de zonnestralen door het water dringen. Het water is zo helder als kristal. De prachtigste vissen zwemmen er. In de achtertuin wiegt Lala mee met de zeeanemonen. De zandbodem is bezaaid met zeesterren. ‘Mina, Mien, waar hang je nu weer uit?,’ roept Welita. Haar lage stem klinkt krachtig en vol. Mina speert richting Welita. Ze stopt en buigt als ze haar oma nadert. ‘Mina, doe je oma een plezier. Ga niet te dicht bij de kust van Isla de La Tortuga. Daar zwemmen de groene zeeschildpadden. Ze leven in de doolhoven van koraalriffen. Die beesten bijten maar al te graag in kwallen en drijvend zeewier van de open zee.’ Mina trekt aan een van haar krullen. Welita kijkt streng naar haar kleindochter. ‘Ik meen het, Mina. Die schildpadden kennen de koraalriffen als geen ander. Jij bent er niet bekend en kunt er dus gemakkelijk verdwalen of verstrikt raken in het zeewier. Het is er oppassen geblazen, meerminnetje van me. Voor je het weet, kun je de weg naar huis niet terugvinden. Dan word je vermorzeld door zo’n schildpad!’ Mina kijkt een beetje onverschillig om zich heen. ‘Luister je wel, Mina?,’ vraagt Welita, terwijl ze bezorgd naar haar kleindochter kijkt. ‘Ja, oma, ik ken die schildpadden.’ ‘Maar niet goed genoeg. Die turtles leven wel 80 miljoen jaren in deze zee. Als ze van de honger sterven, pakken ze ook een zeemeermin,’ waarschuwt Welita. ‘Maar oma, ze eten toch oesters en kwallen,’ merkt Mina op. ‘Een gewaarschuwde meermin telt voor honderdduizend vissen!’ Mina kijkt langs Welita heen. ‘Oma, mij kan niets gebeuren.

Boek_MinaMarina.indd 19

11-07-2008 13:54:12

Ik speer en kolk razendsnel door het water, veel sneller dan die turtles,’ antwoordt Mina. ‘Pas op, meisje, vergis je niet!’ ‘Mmm, ja oma, u heeft gelijk.’ Ze strijkt met haar lange dunne vingers door haar krullenbol en schudt haar lange, sierlijke staart. Dan speert ze weg. ‘Pas je een beetje op, Mina? Ga niet te ver van huis!’ roept oma haar nog na. Mina schroeft als een dwaas door het water. Ze is onderweg naar de Indiaanse meerminnenstam die dicht bij de Venezolaanse kust leeft. Ze droomt weg. Die ene Indiaanse meerman Perucho is leuk, met zijn pikzwarte haren en donkerbruine spleetoogjes, die zo vriendelijk kijken. En wat een aparte bruine kleur heeft hij. Ach…, woonde ik maar dichter bij hem, dan kon hij me zien lachen. Dan leerde ik hem bewegen op het ritme van de Soca. Nee, van de Calypso, of…de Reggae!, denkt ze. Mina bindt haar zeesterrentopje stevig vast en begint met gesloten ogen op die ritmes te bewegen. Terwijl Perucho in haar gedachten Boem cha cha, cha cha, Boem cha cha, cha cha meezingt, antwoordt Mina in refrein: ‘Olé olé, Olé olé. Er is veel leven in de zee.’ Door haar mooie, heldere stem ontstaat een stoot van vreedzame golven in de zee. Met haar handen op haar heupen probeert ze op het ritme te kolken. Lala komt haar tegemoet. ‘Hé, zus, verbeeld je maar niets. Die Indiaanse meermannen hebben toch alleen maar oog voor Indiaanse zeemeerminnen!’ Lala flitst Mina voorbij. Lala brengt de hele dag door met het verzamelen van mooie, kleurrijke schelpen. Die rijgt ze met parels in haar lange rasta dreadlocks, of ze maakt er ringen en armbanden van. Die haarlokken reiken tot haar heupen. Haar staart is dof, ook al probeert ze haar schubben uren te polijsten met zeewier.

Boek_MinaMarina.indd 20

11-07-2008 13:54:12

Maar haar hoofd is altijd opgeheven, alsof ze de punt van haar neus overal moet volgen. Luie Lala, die is jaloers. Ze bemoeit zich overal mee en denkt alleen aan haar schoonheid. Laatst sliep ze met schijfjes zeekomkommer op haar ogen. Ze brak stukjes koraal af, om ze tot koraalpoeder te slijpen. Die gebruikte ze om haar tanden te poetsen. Welita was kwaad op haar en gaf Lala een standje. Mina zwemt door. Mijlen verderop, in de Caribische zee, hoort ze de klanken van de Salsa. Ze nadert de Venezolaanse diepzee, het gebied van de Indianen meerminnenstam waartoe Perucho behoort. Mina verschuilt zich achter het zeewier. De Indiaanse zeemeerminnen mogen haar niet zien. Ze hangt doodmoe van die enorme afstand tegen het zeewiergordijn. Dan ziet zij Perucho uit zijn Castillo komen. Een enorm kasteel van koraal, dat door de vele gele planten en het invallende licht, een gelige gloed weerkaatst. Niet lang geleden hebben ze al kennis gemaakt. Perucho heeft toen uitgelegd in welk gebied zijn familie woont. Mina heeft toen ook verteld over het slavenwrak. Ze ziet dat Perucho in de buurt van zijn Castillo alleen is. Dan komt ze achter het zeewier vandaan. Ze doet alsof ze flauwvalt en sluit haar ogen. Perucho schiet naar haar toe. Ze voelt even later dat ze in Perucho’s armen ligt, dicht tegen zijn borst aan, en zijn handen glijden lief over haar haren. Opeens kust hij haar op de wang. Ze doet snel haar ogen open. Het bezorgde gezicht van Perucho is vlak voor dat van haar. ‘Oh, Mina, je bent er gelukkig!’

Boek_MinaMarina.indd 21

11-07-2008 13:54:13

Mina wrijft in haar ogen en kijkt op. ‘Jij kunt me vast wel de watersalsa leren. Ik ben het hele eind hierheen gezwommen. Daarom ben ik geloof ik flauw gevallen…’ Mina kijkt naar beneden. Perucho brengt zijn wijsvinger onder haar kin. ‘Te moe om alsnog een salsaflits te ervaren?’ vraagt hij. Mina brengt haar handen naar haar wangen. ‘Oh, nee … ik bedoel, ja!,’ antwoordt ze. ‘Weet je het wel zeker?’

Boek_MinaMarina.indd 22

11-07-2008 13:54:19

‘Ja, natuurlijk wil ik dat.’ Mina gaat voor Perucho zweven. ‘Ik ben er helemaal klaar voor,’ zegt ze. Perucho geeft een demonstratie. ‘Tarata taaa taaa taaa, tarata ta-ta taaa taaa! Kijk, zo moet het. Je heupen gaan op de maat en je staart beweegt met het ritme mee. Snap je?’ Hij pakt Mina vast en zij beweegt met hem mee. Hij draait haar een paar keer in het rond. ‘Tarata taaa taaa taaa, tarata ta-ta taaa taaa! Ja, goed zo, Mina, prachtig! Je leert snel.’

Boek_MinaMarina.indd 23

11-07-2008 13:54:25

Perucho strooit met complimenten, terwijl hij met Mina op de ritmische zeestromingen op en neer beweegt. Dan duwt Mina hem heel subtiel in de richting van de sterke stroming, als zij het dansen niet volhoudt. Ze laten zich door de zeestroming naar het noorden toe voeren. Als ze er bijna zijn, zwemmen ze van de stroming af. Ze haasten zich door het water tot bij het scheepswrak. Mina vertelt over de slaven. Perucho kijkt haar met grote ogen aan en werpt een blik door één van de spleten. ‘Perucho, ik ben bang dat de duikers dit ontdekken. Ze zijn van alles aan het weghalen bij de koraalriffen. Straks stelen ze ook alles uit het wrak.’ ‘Ooh, nee, Mina, dat laten we niet gebeuren. Desnoods halen we alle meermannen bij elkaar om dat te stoppen. Wij zijn sneller in zee dan zij. Mensen horen aan land!’ Perucho zet zijn borstkas op en kijkt ernstig. Mina glimlacht. ‘Wat fijn dat ik op zo’n stoere bink kan rekenen.’ Ze knipoogt verleidelijk naar Perucho. De schemering valt in. ‘Kom Mina, zal ik je een eindje naar je Bohío brengen?’ Perucho biedt het lief aan. Mina bloost. Perucho moet nog een eind naar het zuiden. ‘En zullen we afspreken dat ik drie keer met de slavenketting tegen de wand van het wrak sla, als ik weer in de buurt ben?,’ vraagt Perucho hoopvol. ‘Wauw, dat is een briljant idee, zeg!’ Mina straalt. Perucho kust Mina zachtjes op haar wang. Mina is helemaal in de wolken. Het begint nu nog donkerder te worden. Mina moet zich haasten, want oma wacht op haar. Perucho keert snel terug naar zijn gebied, vlak voor de kust van Venezuela.

Boek_MinaMarina.indd 24

11-07-2008 13:54:25

Voor de kust van Isla zweeft veel plankton om Bola en Shaki heen. Shaki gaat vlak voor zijn vrouwtje zwemmen. Zijn flippers bewegen trillend langs haar wangen. Bola wrijft haar neus langs die van Shaki. Haar hele lijf trilt. Ze wiebelen zorgeloos op het ritme van de Caribische golven. Verliefd en hoteldebotel van elkaar zwemmen ze naar hun turtlegrot. Die ligt bij een van de koraalriffen, niet ver uit de kust. Hun grot is bijna helemaal bedekt met blauw zeewier. Er omheen zweven kwallen voorbij. De bodem is bezaaid met zeeappels en zeeegels. Bola en Shaki gaan er in hun hangmatten liggen. Hamakaâ&#x20AC;&#x2122;s, zoals Bola ze zo sjiek noemt. Die zijn gemaakt van wier en zeegrassen. De zon verdwijnt achter Isla de La Tortuga. Het lijkt alsof ook zij gaat slapen.

Boek_MinaMarina.indd 25

11-07-2008 13:54:26

Weken later zwemt Bola naar de kust van Isla de la Tortuga. De zee is wild. Ruwe, hoge golven slaan krachtig tegen de rotsen. De orkaanperiode is aangebroken. Bola voelt zich zwaar, loodzwaar. Ze moet aan land. Ze voelt dat ze eieren moet leggen.

Boek_MinaMarina.indd 26

11-07-2008 13:54:32

De afgelopen dagen was Bola erg opgewonden. Shaki is al aan land geweest. En van hem weet ze dat aan de voet van de grote zandberg een veilige broedplaats ligt. Eenmaal aan de kust schuift Bola over het fijne zand in de richting van de grote zandberg. Met haar achterpoten graaft zij een gat in het zand. Ze gaat er met haar kontje in. Ze perst en perst en al snel rollen met tussenposen tientallen zachte, witte eieren in het holletje. Het zijn net rubberen ballen, die veerkrachtig over de andere eieren rollen. Bola slaakt een diepe zucht wanneer ze klaar is. Daarna schuift zij met haar achterpoten het holletje met het warme zand dicht. Even later vertrekt ze weer naar zee. Het kost haar veel moeite om vooruit te komen in de branding. Er is een onderstroom die sterker is dan zij, maar ze zwemt verder.

Boek_MinaMarina.indd 27

11-07-2008 13:54:33

Boek_MinaMarina.indd 28

11-07-2008 13:54:40

Maar wat is dat? Een zwartbruine vette massa in zee? Die ziet er niet gezond uit. Bola probeert ervan af te zwemmen, maar de onderstroom voert haar naar de smurrie toe. Er drijven dode vissen in en kwallen, bedekt met smurrie, zakken als zwarte spoken naar de zeebodem. Het stinkt verschrikkelijk. ‘Help … help!’ schreeuwt Bola. ‘Shaki … help me!’ Shaki wil net gaan dutten, als hij de noodkreet van Bola hoort. Hij zwemt snel in de richting van het geluid en ziet dat het gevaarlijk is om dicht bij haar te komen. ‘Shaak, help me, alsjeblieft. Snel! Doe iets!’ Shaki kijkt machteloos toe hoe Bola steeds dieper in de massa terecht komt. Ze spartelt paniekerig. De zwarte golven dreigen haar te overmeesteren. ‘Houd vol, Bola, volhouden, hoor je me? Ik ga Mina Marina halen.’ Het water schuift ruw langs Shaki’s flippers weg. Hij zwemt zo snel hij kan naar Mina toe, die meteen met hem meekomt naar de plaats des onheils. Zou het Mina lukken om Bola naar een veiliger gedeelte te slepen? Ze is loodzwaar. Was Perucho nu maar hier. Met veel moeite trekt Mina Bola een stukje uit de smurrie. Bola is helemaal uitgeput. Zij kan amper bewegen en zakt al langzaam naar de bodem toe. ‘Pffff, Lala moet me hiermee helpen. Alleen lukt het me niet,’ mompelt Mina. Als Mina haar roept, begint Lala met gefronste wenkbrauwen tegen haar te klagen. ‘Wat moet ik met die turtlevrienden van je? En waar is die sterke meerman, waar je zo gek op bent, gebleven?’ ‘Lala, Bola is in gevaar. Ik kan haar niet alleen helpen. Dat weet je best.’

Boek_MinaMarina.indd 29

11-07-2008 13:54:40

Lala kijkt omhoog. ‘Wat krijg ik trouwens daarvoor terug?’ vraagt ze. ‘Je hebt genoeg gestolen van de koraalriffen! Het wordt tijd dat je iets terug doet!’ ‘Wat heeft het voor zin, Mina. Die beesten zijn zo zwaar, dat kunnen wij niet alleen,’ sputtert Lala nog steeds tegen. ‘Mina, help, snel!’ roept Shaki. ‘Ik kom eraan,’ roept Mina. Ze geeft Lala een duwtje tegen haar heup. Samen trekken ze aan Bola, maar het gaat moeilijk. Dan duwen ze, maar ook dat lukt amper. Dan trekken ze na drie tellen allebei zo hard als ze kunnen aan Bola’s flippers. ‘Oef!’ Het lukt! Maar Bola zit onder de smurrie en is bijna niet te herkennen. ‘Kom Shaki, kom Lala, Bola moet naar Welita …’ ‘Ben je gek geworden, Mina?,’ schreeuwt Lala. ‘Oma is bang voor die joekelbeesten. Laat die turtle maar liggen, hij gaat toch dood!’ Mina’s wangen worden paars van woede. ‘Hoe durf je zo laf te zijn, Lala. Bola en Shaki zijn mijn vrienden. Als jij in gevaar zou zijn, zouden ze je zeker helpen.’ Mina houdt zich in, als zij zich bedenkt hoe bang hun oma voor die grote schildpadden is. ‘Oma is inderdaad als de dood voor turtles,’ zegt ze, ‘maar daarom mogen we Bola nog niet aan haar lot overlaten!’ Dan gaat Shaki voor hen zwemmen. ‘Mina, jij weet dat we jullie niet bijten, toch? Bovendien is Bola nu in hoge nood. Ik leg het jouw oma wel uit.’ Shaki kijkt Mina wanhopig aan. ‘Mina, straks drijft dat spul ook naar onze koraalriffen toe,’ brengt Shaki machteloos uit. De vissen, zeesterren en zeepaardjes zien hoe Bola bedekt is door een dikke drab en ze blijven ver uit haar buurt. ‘Haal het maar uit je hoofd, Mina.

Boek_MinaMarina.indd 30

11-07-2008 13:54:40

Een paar druppels van dat spul kan een groot aantal vissen al in nood brengen. Vooral als je Bola nog verder de diepte in sleurt, hebben wij er last van. Gebruik je verstand, zus. Dat wil je toch niet?’ Maar Lala schrikt als ze ziet dat Mina door alle inspanning paars kleurt. Ze weet dat het Mina alleen niet lukt, dus helpt ze haar toch maar, al is het met tegenzin. Na veel trekken en duwen bereiken ze eindelijk de Bohío. ‘Oma, oma… help ons alstublieft!,’ roept Mina. Oma glijdt uit haar grot. Met grote ogen ziet zij haar kleinkinderen bij twee grote schildpadden. ‘Wat!... Nee…,’ huivert oma en ze wil zich al weer snel omdraaien. ‘Wacht oma, helpt u Bola alstublieft. Zij en Shaki bijten echt niet.’ Oma is bang, maar ziet dat de kop van het schildpad zo slap hangt, dat ze echt niets kan doen. Ze krijgt ook medelijden als ze Shaki zo verdrietig ziet. ‘Mijn lieve Bola, als ze dit maar overleeft,’ blubbert Shaki. Mina en Lala trekken Bola op een zeegrasmat. Oma pakt een dode zeespons en begint de drab voorzichtig van Bola’s neus af te wrijven. Daarna zuigt ze behoedzaam de smurrie uit Bola’s neusgaten. Die spuugt ze weer snel uit, tegen een lavasteen. Mina kijkt vol bewondering naar haar oma. ‘Mina, ga snel naar het slavenwrak en haal er wat zwarte wieren. Alleen die uit de oogkassen van de schedels,’ beveelt Welita. ‘Neem ook wat kleine witte schelpen mee, die de Afrikaanse slaven als ruilmiddel gebruikten. Het ligt allemaal in het benedendek van het wrak.’ Mina zweeft iets boven Bola. ‘Houd vol, Bola, hoor je me? Bij Welita ben je echt veilig.’ Met haar wijsvinger strijkt Mina onder Bola’s kaak.

Boek_MinaMarina.indd 31

11-07-2008 13:54:40

Boek_MinaMarina.indd 32

11-07-2008 13:54:45

Oma kijkt bedenkelijk. Mina schroeft snel vooruit naar het scheepswrak, met Shaki achter haar aan. In de tussentijd maakt oma een medicijnenmengsel klaar. Lala en andere zeedieren cirkelen om Bola heen. Haar piepgeluiden worden luider. ‘Bola, je wordt heus wel beter, maar je moet echt volhouden, hoor je me?’ zegt Welita. Maar Bola kreunt. Haar vrienden zwemmen onrustig om haar heen. Een krab, sponzen en zelfs kwallen komen nu iets dichterbij. Ze kijken allemaal verdrietig, nu Bola zo helemaal slap op de zeebodem ligt. Haar hele lichaam is opgezwollen en zij blijft maar kreunen. Mina en Shaki komen met hun buit terug van het wrak. Ze geven Welita de spullen die ze verzameld hebben. Oma vermaalt ze met lavasteen die ze van de zeebodem gehaald heeft tot een soort gelei. Daarna roept ze: ‘Salsa pa’ki, Salsa pa’ya. Dat onze Bola weer beter wordt! Salsa pa’ki, Salsa pa’ya. Dat onze Bola heel snel geneest!’ Shaki, Lala, Mina en hun zeevriendjes kijken met grote ogen naar oma Welita, die haar mengsel in Bola’s bek giet. ‘Slikken, Bola. Je moet beter worden, om onze kleintjes straks te zien,’ fluistert Shaki. Met moeite slikt Bola de drank in.

Boek_MinaMarina.indd 33

11-07-2008 13:54:45

Een heldere nacht breekt aan. De maan schijnt op het water. De zee is pikzwart en de golven hebben zilveren koppen. Het water is zo kalm en stil dat het net een kerkhof lijkt. Een school dode vissen drijft op het water. Maar ook veel kwallen en zee-egels zweven dood rond, geheel bedekt met smurrie.

Dagen gaan voorbij en Bola is nog steeds niet de oude. Welita zwemt voor de zieke Bola langs. ‘Meerminnetje, ik maak me ernstige zorgen. Dat zwartbruine spul brengt ons donkere dagen,’ moppert Welita. Dan zweeft ze iets boven Bola. ‘Het moet lukken, hoor; je moet beter worden,’ zegt ze tegen de zwakke Bola. Welita blaast duizenden zeebellen weg. Ook Mina beweegt op en neer en heen en weer voor zieke Bola. ‘Waarom kunnen de mensen ons niet met rust laten? Waarom? Waarom?’ Mina’s hoofd zakt weg. ‘Mina, we moeten erachter komen wat er precies aan de hand is. Wil jij boven de zeespiegel gaan kijken?’ vraagt Welita. Oma roept Lala. ‘Lala, jij gaat met Mina mee!’

Boek_MinaMarina.indd 34

11-07-2008 13:54:50

Lala gaat maar al te graag naar het wateroppervlak. Dan kan ze op de waterspiegel haar spiegelbeeld bewonderen. Maar nu beseft ze dat er daarvoor geen tijd is. Bovendien botsen de ruwe golven nu heel krachtig tegen de zeespiegel. Terwijl Shaki bij Bola de wacht houdt, zwemmen Mina en Lala naar de oppervlakte. Ze turen rond en aan de kust van het eiland ziet Mina opeens iets. ‘Kijk, daar is die donkere smurrie verderop. Kijk uit, Lala!’ ‘Ja, ik zie het. Daar komt het vandaan,’ roept Lala. Ze wijst naar de kust. Mina haast zich vooruit. ‘Volg me!’ Ze gaat naar het gedeelte dat schoon is en duikt kopje onder. Nu kan ze het beter zien. Lala’s gezicht spreekt boekdelen. ‘Bah, het stinkt ook enorm, hier. Nou, ik weet niet of het verstandig is om dichterbij te komen. Straks krijg ik die vieze troep in mijn haren. Laten we hier gauw weggaan!,’ dringt Lala aan. ‘Ach, jij ijdeltuit!’ moppert Mina, maar Lala blijft op een afstand kijken. Ze zien een pijp waaruit de zwarte smurrie vloeit. Die vieze massa komt van het terrein van de fabriek aan land. Er staan arbeiders op het terrein. Ze dragen lantaarns omdat het donker begint te worden. Ineens gaan er grote lichten op het terrein aan. Lala kijkt verschrikt op. ‘Wat is dat voor geks? Het doet pijn aan mijn ogen,’ schreeuwt ze boos. ‘Maak je geen zorgen, Lala. Die lampen zijn voor ons niet gevaarlijk, zolang je er maar niet in kijkt, anders raak je verblind. Kom, deze kant op,’ waarschuwt Mina. Op het fabrieksterrein staan tanks met een doodshoofd en een kruis of vlamtekens erop.

Boek_MinaMarina.indd 35

11-07-2008 13:54:50

Boek_MinaMarina.indd 36

11-07-2008 13:54:53

‘Kijk, Lala, een doodshoofd! Net als bij het slavenwrak.’ ‘Ja, da’s waar, Mina. Moet je zien, die tanks staan er onbeschermd tegen de regen. Ze zijn helemaal doorgeroest en ze lekken. Daar komt de smurrie vandaan,’ merkt Lala op. ‘Wacht Lala, ik zie het al. Die putjes op het fabrieksterrein monden via die pijp uit in de zee.’ Lala brengt haar handen voor haar mond en neus. ‘Jakkes! Ik ga er bijna van kotsen.’ ‘Dit is linke soep. Wegwezen hier,’ roept Mina. Ze bewegen zich langs de kust en zien verderop een bootje met een witrode vlag. Mina zwemt er snel naar toe. In de boot zitten duikflessen. ‘Die boot is van de duikers,’ zegt ze. ‘Ik weet wat. Laten we verderop bij de koraalriffen gaan kijken, hoe het daar is.’ stelt Lala voor. De meerminnen flitsen door het azuurblauwe gedeelte van het water naar de koraalriffen. Dan zien ze duikers. Ze verschuilen zich achter het zeewiergordijn om alles goed te zien zonder zelf ontdekt te worden. De duikers maken rare bewegingen op het koraalrif. ‘Kijk, Mina, het zijn foute duikers. Ze vullen hun zakken met het mooie koraalgoed en zwemmen daarmee naar boven.’ ‘Dat ziet er inderdaad niet best uit, Lala. Hopelijk hebben ze ons niet gezien.’ Ze zwemmen zo stil mogelijk achter het zeewier naar boven. ‘Wat kunnen we toch doen?’ Mina kijkt moedeloos rond. Ze denkt aan Perucho. Maar die is helaas ver uit de buurt. ‘Maar er bestaan toch ook nog goede mensen, die wel van de natuur houden en deze beschermen?’ merkt Lala op. ‘Hé, Lala, je brengt me op een idee. Hoe kan ik dat nou vergeten? De natuurbeschermers, die in bootjes de kust bewaken.’

Boek_MinaMarina.indd 37

11-07-2008 13:54:53

Op Lala’s voorhoofd verschijnen rimpels. ‘Toch niet Abbie, die van brutale knipoogjes houdt? Kun je hem vertrouwen?’ ‘Misschien wel. We kunnen het proberen. Volgens mij mag Abbie ons wel.’ ‘Toch hem opzoeken dan?’ ‘Goed idee, zusje!’ roept Mina. Zo’n twee kilometer verderop zien ze een boot met een groene vlag. Dat is een boot van de natuurbeschermers. Ze zwemmen er voorzichtig naar toe. Lala ziet prachtige gekleurde schelpen die ze in haar haren wil doen. Laatst was Welita nog woedend op haar. Lala had sieraden gemaakt van parels van doodgemaakte oesters. Die had ze onder haar zeewierkussen verstopt. Lala’s ogen gaan wijd open staan. Ze laat ze liggen, wanneer Mina haar streng aankijkt. Met handsignalen seint Mina aan de natuurbeschermers dat er gevaar is. Als ze dichter bij is, vraagt ze: ‘Hi, meneer Abbie, kent u mij nog?’ Lala beweegt zich naast haar. ‘Natuurlijk jonge schoonheden, al is het een hele tijd geleden. Wat zijn jullie vandaag dicht bij de kust. Is er iets?’ ‘Ja, de tanks op het terrein van die fabriek daar lekken. De zwartbruine smurrie loopt zo door de putjes op het terrein de zee in.’ Mina laat een stukje spons met smurrie zien. ‘Mijn schildpadvriendinnetje Bola is er al, doodziek van en… en… de duikers vernielen de prachtige koraalriffen. Dat is de verblijfplaats van de groene zeeschildpadden…’ Mina begint te snikken. ‘Bola gaat misschien wel dood,’ huilt ze. Lala krijgt medelijden met Mina en slaat een arm om haar heen. Dan zegt Lala tegen de mannen: ‘Jullie moeten ons helpen.

Boek_MinaMarina.indd 38

11-07-2008 13:54:53

Boek_MinaMarina.indd 39

11-07-2008 13:54:56

De mensen moeten stoppen met die vervuiling! Kunnen jullie daar wat aan doen?’ vraagt ze. ‘Ook jullie mensen gaan dood wanneer ze vergiftigde zeewaar eten, hoor,’ zegt Lala en ze kijkt Abbie ernstig aan. Abbie kijkt vreselijk boos. ‘Verdikkie, wat een ellende veroorzaken die gabbers. Jullie hebben gelijk, meerminnen. Die vervuiling is een zwaar misdrijf. En de duikers moeten met hun poten van het koraal afblijven. Hoe durven die vuillakken zo onvoorzichtig te zijn?’ Een andere man die ook op de boot zit, balt zijn vuist. ‘Ze lappen de milieuregels domweg aan hun laars,’ roept hij. ‘Kunnen jullie ons voorgaan om te wijzen waar het precies is?’ vraagt Abbie. Hij kijkt vanuit zijn boot met een verrekijker hoe de vloeistof naar de zee stroomt. Als ze dichterbij komen, pakt de andere man een fles en neemt een monster. Hij filmt ook de lekkende tanks en de vervuilde zee. ‘Misschien kunnen jullie de duikers leren om onze zeeschatten te beschermen, en ze niet te stelen,’ zegt Lala. ‘Maar ook om de kust schoon te houden en onze schildpadden met rust te laten,’ merkt Mina op. Lala knipoogt naar haar. ‘Dat zullen we zeker doen,’ zegt de man. ‘Wij hebben mensen die op Turtle eiland de broedplaatsen beschermen. Stropers proberen daar schildpadeieren op te graven. Ze vangen de schildpadden en maken soep van hun vlees. De schilden verkopen ze als souvenirs aan toeristen. Dat mag niet!,’ moppert Abbie. De andere man geeft een knipoog. ‘Dank je wel, mooie zeemeermin. Ik ga er meteen werk van maken. Wens je vriendinnetje beterschap.’ Abbie en zijn vriend starten de motor. Ze varen dichter naar de kust. Mina en Lala zwaaien naar de mannen.

Boek_MinaMarina.indd 40

11-07-2008 13:54:57

‘Wat denk je, Mina, kunnen we hen vertrouwen?’ Mina trekt haar schouders omhoog. ‘Laten we maar hopen dat ze snel in actie komen. Anders kan die smurrie straks ook het scheepswrak bereiken. En wie weet daarna ook onze Bohío.’ ‘Brok, Sjoks! En dan?’ roept Lala giftig. Mina krabt zich op haar voorhoofd. ‘Maar er zijn goede mensen. Dat vertrouwen moeten we wel hebben. Dat zegt oma, ook al is ze soms woedend op de vervuilers.’ De zeemeerminnen duiken en zwemmen door de branding. Mina’s lange slanke staart glimt betoverend. Ze fladderen langs de waterplanten heen, naar de diepte van de zee. Enkele dagen later is de zee kalm. Mina voelt trillingen. Ze pakt een Karkό, vleugenschelp, en plaatst die tegen haar oor. ‘Hé, wat hoor ik? Drie keer gebonk? Kettingslagen? Dat moet Perucho wel zijn. Ja, zijn afgesproken signaal!’ Mina zwemt als een speer naar het slavenwrak. Haar wangen gloeien rood, net als een kreeft, wanneer zij Perucho ziet. Hij komt ook snel haar richting in en benadert haar met een grote glimlach. Ze vliegen elkaar in de armen. ‘Ik heb je gemist, Mina. Waar was je al die dagen?’ Perucho kijkt bezorgd. ‘Ik heb zoveel meegemaakt, Perucho.’ En dan begint Mina te vertellen, over de vervuiling, de vernieling van de koraalriffen, de zieke Bola en de medicijnen van oma. Mina en Perucho willen naar Shaki en Bola toe, maar eerst plukken ze samen nog wat extra zwart zeewier uit het wrak. ‘Die uit de oogkassen van de schedels, die zijn geneeskrachtig,’ zegt Mina. Ze nemen zoveel mee als ze kunnen en zweven met de stroming mee naar de Marina’s Bohío.

Boek_MinaMarina.indd 41

11-07-2008 13:54:57

Shaki ligt voor de meerminnengrot en ziet hen aankomen. ‘Oh, dus jij bent Perucho, waar Mina het altijd over heeft,’ roept Shaki enthousiast. Perucho maakt een buiging en gaat met zijn hand over Shaki’s flippers. Welita kijkt verrast naar haar kleindochter en de Indiaanse meerman. Perucho komt dichterbij en maakt weer een diepe buiging. Zijn rechterhand houdt hij tegen zijn borst. Zo maakt hij kennis met Welita. Ze heet hem welkom bij de Bohío van de Marina’s. Dan maakt ze een sterke drank van het zwarte zeewier, terwijl Mina en Perucho toekijken. Perucho vertelt de anderen dat bij hen in de Castillo ‘Bendicion’ het woord is, voor alles wat goed moet verlopen. Bendicion is een oud Indiaans gebruik, dat zijn meerminnenstam nog altijd hoog in het vaandel heeft. ‘Bendicion is nodig, zodat Bola weer helemaal geneest van die hardnekkige smurrie,’ zegt Perucho, ‘want dan wordt ze ook beschermd door de goede watergeesten. Die geven energie aan haar door.’ Oma glimlacht en knipoogt naar Perucho. Hij schuift naar voren en wenst Bola beterschap. Welita pakt de sterke zwarte drank en laat deze tussen Bola’s kaken glijden. Dan zeggen ze met z’n allen: ‘Bola, Bola Wordt gauw beter! Bola, Bola Bendicion, Bendicion!’ Elke dag komt Perucho langs en helpt hij Mina met het verzamelen van het zwarte zeewier uit het wrak. Samen met Lala en de andere meerminnen duwen ze Bola met veel moeite naar de zeespiegel. Zo kan zij af en toe lucht happen. Beetje bij beetje knapt ze op.

Boek_MinaMarina.indd 42

11-07-2008 13:54:57

Boek_MinaMarina.indd 43

11-07-2008 13:55:01

Boek_MinaMarina.indd 44

11-07-2008 13:55:11

‘Die hardnekkige smurrie is nu eindelijk van jouw lichaam losgeweekt. Dat komt door de dode sponzen die Welita gebruikt heeft. En nu genees je dankzij het zwarte zeewier uit het wrak, Bola,’ verzekert Mina. ‘Maar ook door onze gebeden en de hulp van onze goede watergeesten,’ vult Perucho aan. Perucho en Mina gaan naar het oppervlak. Het lijkt een beetje opgeruimd, maar niet helemaal. Er drijven nog steeds smurrie en dode vissen op het water. Perucho haast zich achter Mina aan, die in de verte de boot van de natuurbeschermers ziet. Abbie kijkt naar beneden alsof hij iets zoekt. Dan duikt Mina op. ‘Hier ben ik en hij is mijn vriend.’ Ze wijst naar Perucho. Perucho buigt zijn hoofd een beetje. ‘Dag, meneer, aangenaam; ik ben Perucho. U heeft er werk van gemaakt om de vervuiling aan te pakken. Hartelijk dank.’ Mina beweegt voor hem langs. ‘Abbie, u bent een man die doet wat hij belooft. Krijgt u de regering zover om die fabriek te sluiten?’ ‘Of beter, om die boeven te pakken en de zee weer helemaal schoon te krijgen?’ vult Perucho aan. ‘Ik heb alle schade opgegeven en de regering is hard bezig om de vervuilers aan te pakken. Maken jullie je geen zorgen. Ik zie er zelf op toe, dat het ook gebeurt,’ belooft Abbie met zijn hand op het hart. Nog geen maand later zwemt Lala naar de koraalriffen. Het water is schoon en helder. Lala twijfelt of ze een stukje zwarte koraal zal afbreken. Dat wil ze in haar rastahaar rijgen. Maar gelukkig doet ze dit niet. Als ze een kopje boven de zeespiegel gaat, ziet ze Abbie in zijn bootje.

Boek_MinaMarina.indd 45

11-07-2008 13:55:11

Abbie vertelt dat de directeur van het bedrijf voor de rechter is gedaagd. Het bedrijf moet een flinke boete betalen. Hij moet het terrein schoonmaken en goede tanks en tonnen aanschaffen voor de opslag van de smurrie. De tonnen moeten voortaan in een gebouw met beschermende vloeren staan. En de putjes van het bedrijf mogen niet in zee uitmonden.’ Lala gaat met het goede nieuws naar de zeemeerminnen Bohío. ‘Welita, Mina, de regering heeft ook een duikverbod afgekondigd bij de koraalriffen, totdat deze weer helemaal hersteld zijn. En daar zien de natuurbeschermers op toe,’ zegt Lala. ‘Wat fantastisch!’ roepen Mina en Welita tegelijk. ‘En dat is nog niet alles. Ook de stropers worden nu hard gestraft. Ze krijgen hoge boetes, als ze de rust van de schildpadden aan land verstoren, of als ze hun eieren stelen,’ gaat Lala verder. Nu Bola dit hoort en bedenkt dat haar kleintjes binnenkort uit hun eieren komen, knapt ze zienderogen op.

Boek_MinaMarina.indd 46

11-07-2008 13:55:11

De volgende dag ontmoeten Mina en Perucho elkaar. Zij vertelt hem het goede nieuws. Samen gaan ze naar de kust. Ze kijken rond. Het water is kraakhelder en ze zijn tevreden. ‘Ha, gelukkig. Het is er lekker rustig!,’ roept Mina. Ze bewonderen de schone Caribische zee terwijl ze naar de horizon staren, waar een prachtige regenboog de hemel siert. Mina schroeft met Perucho langs de schone zeewieren de diepte in. Als ze het wrak bereiken, schijnt de lichtbundel ook daar. Alle kleuren schieten in het schone water voorbij. Een school kleurrijke vissen zwemt hen tegemoet. Ze voelen zich zo gelukkig dat ze aan de oppervlakte pal boven het slavenwrak een prachtige salsaflits uitvoeren. Ze schieten in de lucht en duiken tussen de dansende golven de zee in. Mina’s schubben schijnen zo betoverend, dat Perucho bijna verblind raakt. ‘Voel je dat, Perucho?’ Hij glimlacht. ‘Die warme stroming langs onze staart?’ ‘Ja, heerlijk,’ straalt Mina. ‘dat is de stroming van leven. De geest van liefde. Welita heeft gelijk. Dit wrak is heel bijzonder, met mystieke krachten. De planten zijn geneeskrachtig en de stroming brengt zuiver leven!’ Mina zegt dit met beide handen op het hart als ze naar het wrak staart. ‘Deze Bendicion moeten we aan Welita, Lala en iedereen vertellen! Dat is een grote zegen, Mina, voor ons allemaal!’ roept Perucho blij. Perucho kroelt nu op het ritme van de Soca, de Calypso en Reggae. Maar Mina schroeft op die van de Merengue en de Salsa. Ze zijn zo moe, dat ze bij de voorboeg van het wrak in elkaars armen schuiven. Maar hun zalig geluk is van korte duur. Ze worden door Bola en Shaki uit hun liefdesdutje geroepen. ‘Ik wist dat ik je hier zou vinden, Mina!’ Bola knipoogt naar Mina en kijkt Perucho vriendelijk aan.

Boek_MinaMarina.indd 47

11-07-2008 13:55:11

‘Gaan jullie mee naar de kust van Isla de la Tortuga?’ vraagt Bola. ‘We gaan de kleintjes naar onze schone azuurblauwe zee verwelkomen.’ ‘Wat een fantastisch idee!’ roept Mina. ‘Yes! Onze tortugas gaan van land af en komen naar de prachtige wereld van Marina!,’ roept Perucho luid. Ze lachen. De schubben rond Mina’s buik trillen. Mina kolkt in het rond en pakt Perucho’s handen vast. Ze omhelzen elkaar en geven elkaar een dikke zoen. Daarna bewegen ze zich verliefd voort, achter Bola en Shaki aan. Vlak voor de kust wachten Perucho en Mina, terwijl Shaki en Bola richting zandberg gaan. Niet veel later zien Perucho en Mina dat Shaki en Bola de zee in duiken, met heel veel kleine turtletjes achter zich aan. Perucho en Mina zijn opgewonden. ‘Welkom in onze schone Caribische zee!’ roepen ze tegen Bola, Shaki en hun wonderschone kleintjes. Ze zwemmen naar Welita toe om haar te bedanken. Maar wat horen ze net voorbij het slavenwrak? De Salsa, Merengue en Calypsoklanken, maar ook de Reggae klinken in hun oortjes. Hoe dichter ze bij de Marina’s Bohío komen, hoe luider de klanken. Het klinkt alsof die uit de grote schelpen vandaan komen. Bij de Bohío van de Marina’s is er groot feest. Er speelt een heel orkest. Lala en enkele meerminnen hebben al hun zeevrienden opgetrommeld. Dagenlang hebben ze oude schelpen gezocht, waarmee ze mooie Caribische klanken toveren. Alle zeevriendjes juichen en wensen Bola, Shaki en hun kinderen een lang en gezond leven toe. Bola en Shaki bedanken Welita, Lala en Mina Marina. ‘Ja, jullie hebben groot gelijk: we hebben veel te vieren,’ zegt Perucho.

Boek_MinaMarina.indd 48

11-07-2008 13:55:11

Boek_MinaMarina.indd 49

11-07-2008 13:55:17

Boek_MinaMarina.indd 50

11-07-2008 13:55:19

Boek_MinaMarina.indd 51

11-07-2008 13:55:22

‘De smurrie is opgeruimd, de zee is weer schoon, Bola is weer beter en de kleine turtletjes zijn uit hun ei gekomen. Allemaal gezond en veilig bij ons,’ roept Mina. De zeesterren, de kwallen, de zeepaardjes en de zeekomkommers, wel duizend verschillende vissen, ze deinen allemaal met de muziek mee. Perucho blaast op een grote Conch schelp. En voor de Bohío dirigeert Shaki het orkest. Ook Lala en de andere zeemeerminnen bewegen zich naar de warme klanken toe. Hun heupen gaan heen en weer. Ineens begint Mina voor Perucho op het ritme van de Salsa te schuiven. Welita kijkt bedenkelijk naar haar kleinkind. ‘Dat jij op het salsaritme kunt bewegen?’ roept Lala verbaasd. Mina knipoogt. Hun vriendjes blijven lekker doorspelen en Bola is weer helemaal de oude. Zij draait en zweeft nu met Shaki en de kleine turtletjes in het rond. Perucho legt de Conch schelp neer en kust Mina tijdens hun sierlijke bewegingen. ‘Ik vond je al geweldig, Mina. Maar nu weet ik zeker dat je een heldin bent! Straks word je nog de koningin van onze schone Caribische zee.’ ‘En ik word Miss Caraïben,’ plaagt Lala. Perucho pakt Mina’s handen vast en beweegt op het ritme van de Calypso. Mina begint onophoudelijk te schaterlachen. ‘We kennen alle geheimen van onze zee. We genieten van de Caribische klanken,’ roept Mina blij. ‘Heerlijke muziek. Daar kunnen we lekker op drijven, zweven, schuiven en kolken,’ lacht Perucho. Oma ziet haar dolgelukkige kleinkinderen. Ook zij heeft nu schik. Perucho voert een prachtige watersalsa met haar uit. Iedereen blijft doorfeesten tot de schemer valt.

Boek_MinaMarina.indd 52

11-07-2008 13:55:22

De roze, oranje gloed van de laag hangende avondzon, dringt diep door in het schone water. Het is alsof de prachtigste zeeanemonen springlevend zijn. Alsof ze door de weerkaatsing van het zonnelicht, net vuurwerk, hun lichtflitsen over de feestgangers strooien.

Boek_MinaMarina.indd 53

11-07-2008 13:55:28

Woordenlijst Woord

Betekenis

BendiciĂłn

Zegen (Spaans), het uitspreken van een zegen; iemand uit het diepste van je hart al het goede toewensen.

BohĂo

Grotachtig paleis, zeemeerminnenhuis; of je thuis, een knus en romantisch plekje.

Castillo

Kasteel van koraal; Burcht,Vesting (verblijfplaats van de zeemeerman Perucho).

Calypso

Dans- en feestmuziek afkomstig van het Caribische eiland Trinidad (bijvoorbeeld muziek van Mighty Sparrow).

Conch

Karkovlees (zie Karko).

Dreadlocks

Rastahaar, ook wel dreads genoemd, zijn bundels vervilt haar, ontstaan wanneer krullen haar na een tijd niet wordt gekamd. Rastafari dragen vaak natuurlijke dreadlocks, waardoor deze ook wel Rasta worden genoemd.

Hamaka Isla de La Tortuga

Hangmat. Eiland van de schildpadden.

Karko

Ook wel vleugenschelp (waarin witte elastische vlees, vergelijkbaar met inktvis) genoemd (zie ook Conch).

Koraalrif

Een koraalrif is een ondiepte in de zee die opgebouwd wordt door koraalpoliepen, levende wezens uit de groep van de bloemdieren die op hun beurt weer deel uitmaken van de klasse van neteldieren. Er leven heel veel soorten planten en dieren op een koraalrif.

Lavasteen

Poreuze, vulkanische steen.

Boek_MinaMarina.indd 54

11-07-2008 13:55:28

Marina

Zee, Van de Zee. Kan ook jachthaven betekenen.

Merengue

Muziek- en dansstijl die evenals de Bachata afkomstig is uit de Dominicaanse Republiek. Het tempo ligt hoger dan dat van Salsa en de basisdanspas eenvoudiger (1,2,1,2 versus 1,2,3-5,6,7 in de salsa). Nog hoger ligt het tempo bij de zogenaamde â&#x20AC;&#x2DC;hot merengueâ&#x20AC;&#x2122;: die heeft wellicht het snelste ritme van alle Latijns Amerikaanse muziekstijlen en dansen. Typisch voor merengue is de heupbeweging. Traditioneel wordt de merengue gespeeld met een drum, een guira en een accordeon Tegenwoordig worden ook congas, bongos, keyboard en diverse blaasinstrumenten gebruikt. Een bekende merenguemuzikant is Juan Luis Guerra.

Rastahaar

Zie Dreadlocks. Haar in een kapsel zoals Bob Marley het droeg.

Reggae

Soort muziek ontstaan op Jamaica (zoals die van de beroemde Bob Marley).

Salsa

Soort muziek (en dans), Spaanstalig, ontstaan in Zuid Amerika.

Smurrie Soca

Tortugas

Vervuilend vet smeersel. Steelband- en dansmuziek ontstaan op het eiland Trinidad en ook gemaakt op de Engelstalige eilanden van het Caribische gebied. Soca muziek is een mengvorm van steelband en westerse populaire muziek. Het woord Soca staat voor soul-calypso. Schildpadden (Spaans).

Turtle

Schildpad (Engels).

Welita

Roepnaam voor Oma (Spaans Abuelita).

Boek_MinaMarina.indd 55

11-07-2008 13:55:28

Boeken van Loekie Morales Wil je boeken bestellen? Dat kan via beyondwriting@hotmail.com of www.beyondwriting.org. Wil je je ervaringen uit haar boeken met Loekie Morales delen? Schrijf haar dan: beyondwriting@hotmail.com

ZONNESPROETJES?KAFT?EMAIL PDF

Kinderen op de Nederlandse Antillen en Aruba, in Nederland, Suriname en Vlaanderen, zullen geboeid raken door deze verhalen en ervan genieten. Volwassenen zullen met heimwee terugkijken op hun jeugdjaren. De bekende schrijfster Diana Lebacs zegt over het verhalenboek Zonnesproetjes: â&#x20AC;&#x153;De verhalen tekenen voor het dagelijkse leven, oude gebruiken, gewoontes, verval en opkomst, de bewoners van ons eiland... Dit is de meerwaarde van het eerste werk van Loekie Morales. Het geeft mij een gevoel van ontroering en gepaste trots om dit verhalenboek het daglicht te zien aanschouwen.â&#x20AC;?

Zonnesproetjes ZONNESPROETJES

Loekie Morales

Loekie Morales, geboren op CuraĂ§ao, komt uit zoâ&#x20AC;&#x2122;n gezin. Deze verhalen gaan over kinderen die blijdschap, verdriet, angst en geluk meemaken. Ze moeten zichzelf helpen, maar gelukkig hebben ze elkaar. Zonnesproetjes is bestemd voor jong en oud van 7 tot 101 jaar. Op beeldende wijze wordt de lezer vertrouwd gemaakt met de geschiedenis en cultuur van het zonnige eiland waar de deugnietjes geboren zijn.

ZONNESPROETJES

ZONNESPROETJES Aan de rand van Willemstad, de hoofdstad van zonnig CuraĂ§ao, woonde moeder Mai en haar kinderen. Seng, Kecha, Loek, Naida, Deng en Papichi waren bezaaid met zonnesproetjes. Ze haalden van alles uit terwijl Mai de hele dag uit huis werkte. Ze hadden soms ruzie, maar hielpen elkaar uit de puree en waren weer beste maatjes. De oudere broers hielpen hun oma Wela met de opvoeding, maar de kinderen waren hen vaak te snel af. Op een dag gaat Mai â&#x20AC;&#x153;rustenâ&#x20AC;?... en wordt alles anders.

ISBN 978-99904-0-716-7

Loekie Morales

(Uitgave Beyond Writing Foundation, 2007, ISBN: 978-99904-0716-7)

De kinderen Loek, Kecha, Seng, Papichi en Deng Moraal wonen aan de rand van Willemstad en zijn bezaaid met zonnesproetjes. Hun moeder werkt de hele dag uit huis en hun oma komt een oogje in het zeil houden, maar die deugnietjes voeren van alles uit en zijn haar te snel af. Wanneer moeder komt te overlijden, moeten ze noodgedwongen uit elkaar.

Bloedlijn overzee (Uitgave in eigen beheer, ondersteund door Prins Bernhard Cultuurfonds NA-Aruba, 2002, ISBN: 99904-0-422-4)

Een jonge vrouw onderneemt een zoektocht naar familie van haar oma. Tegen het advies van mensen om haar heen gaat ze naar een ander werelddeel, waar de twijfels naar boven komen. Gelukkig zijn er ook hoopmomenten bij het zoeken van een speld in de hooiberg en die tijdens deze bijzondere onderneming haar nieuw leven brengen.

Papito en de vertellende boom (Uitgeverij Leopold, De Verhalenboot, 2002, ISBN: 99904-0-420-8)

Op een tropisch eiland staat een oeroude Flamboyantboom met felrode bloemen. Op een dag loopt Papito langs de boom waarmee hij zijn zorgen deelt. De boom vertelt hem een merkwaardig verhaal van een slavenjongen Kuyang. Hij leefde 200 jaar geleden op een grote maĂŻsplantage. Het verhaal maakt veel indruk op Papito, die nu leven in vrijheid als het allerbelangrijkste in de wereld ziet. Dit verhaal is uitgegeven in het boek â&#x20AC;&#x2DC;De verhalenboot,â&#x20AC;&#x2122; een uitgave van uitgeverij Leopold en geschenk van de Kinderboekenweek 2002 voor de Nederlandse Antillen. In 2003 is â&#x20AC;&#x2DC;Papito en de vertellende boomâ&#x20AC;&#x2122; en â&#x20AC;&#x2DC;Papito and the story telling treeâ&#x20AC;&#x2122; beide in fullcolour versie in beperkte oplage, speciaal voor de Antillen uitgegeven door Beyond Writing Foundation.

Boek_MinaMarina.indd 56

11-07-2008 13:55:31

Selina and the Obeah woman (Beyond Writing Foundation, 2003, ISBN: 99904-0-421-6) Selina en de Bruavrouw 2005, ISBN 99904-0-539-5)

Een meisje gaat tijdens een van de kerstdagen naar een tante om eten te halen voor haar oma, Maar onderweg wordt ze uitgelokt en gevangen genomen door een mysterieuze vrouw, die aan zwarte magie doet. Wat ziet ze allemaal in het enge huisje van ‘Obeah woman’ en wordt ze ooit bevrijd? Het verhaal is als kerstverhaal in beperkte oplage in het Engels uitgegeven.

Bonte Boel (Beyond Writing Foundation, 2004, ISBN: 999040-5387)

Boni en Alania van 9 jaar wonen in Belvedère en zijn vriendinnen. Ze zijn buren en zitten samen op school. Boni wordt bont en blauw geslagen door haar moeder, wanneer die zichzelf niet meer in de hand heeft. Ze verbergt haar blauwe plekken, maar Alania ontdekt het als Boni voor de zoveelste keer een aantal dagen wegblijft van school. Ze gaat iets ondernemen om haar vriendin te helpen. Alania zelf droomt ervan een eigen hond te hebben, maar haar vader is erop tegen. Ze haalt haar cijfers op en krijgt in de grote vakantie de verassing van haar leven: Spotty, een oerlelijke bonte hond. Ze is gek op Spotty en op een dag is hij spoorloos. Alania is ten einde raad. Zal ze haar Spotty nog ooit in de armen sluiten? En komt het allemaal goed met Boni, die hopeloos verliefd is op Ashyl, een jongen uit hun klas, maar ondertussen thuis nog steeds bont en blauw wordt geslagen?

Tropisch Nestje (Beyond Writing Foundation, 2005, ISBN: 99904-0-530-1)

Aan de rand van Willemstad, de hoofdstad van Curaçao woont Wela, een lieve oma die voor haar kleinkinderen zorgt. De jongens Deng en Papichi en de meisjes Seng, Kecha en Loek, van 7 tot en met 12 jaar zijn bezaaid met zonnesproetjes. Na de dood van hun moeder Mai, moesten ze noodgedwongen uit elkaar. Ze gingen naar internaten, maar zowel daar als in de weekenden halen ze weer van alles uit. Wat is er van deze zonnesproetjes terechtgekomen? Lees je ‘Tropisch Nestje,’ dan weet je alles van die deugnietjes. Dit boek is een vervolg op het boek Zonnesproetjes.

Boek_MinaMarina.indd 57

11-07-2008 13:55:35

Boek_MinaMarina.indd 58

11-07-2008 13:55:35

Boek_MinaMarina.indd 59

11-07-2008 13:55:39

Boek_MinaMarina.indd 60

11-07-2008 13:55:39