KIRŞEHİR EKONOMİ GÖSTERGLERİ 2017

EKONOMİ GÖSTERGELERİ

KIRŞEHİR 2017

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

ahika.gov.tr

İÇİNDEKİLER 1

2 3

12

KURULAN – KAPANAN ŞİRKET VERİLERİ

SANAYİ KAPASİTE RAPORU VERİLERİ

6 7

06

FİNANSAL VERİLER

İHRACAT VERİLER

4 5

04

GİRİŞ

26

YATIRIM TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLARIN VERİLERİ

TURİZM VERİLERİ

24

29 36

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1: Yıllara Göre Kişi Başına Düşen Toplam Mevduat, Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Miktarlarındaki Değişim (BDDK, 2017)...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................6 Şekil 2: Yıllar İtibariyle Toplam Mevduat, Toplam Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Tutarlarındaki Değişim (BDDK, 2017).........7 Şekil 3: Yıllara Göre Kredi Türlerinin Kullanımındaki Değişim (BDDK, 2017)......................................................................................................................................................................9 Şekil 4: Kredi Kullanımının Sektörlere Göre Dağılımı (BDDK, 2017)....................................................................................................................................................................................................11 Şekil 5: Yıllara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017)................................................................................................................................................................................................................................................................12 Şekil 6: Aylara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017).............................................................................................................................................................................................................................................................13 Şekil 7: Bölgelere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017)...........................................................................................................................................................................................................................................14 Şekil 8: Bölgelere Göre 2016 Yılı İhracat Oranları (TİM, 2017)..................................................................................................................................................................................................................15 Şekil 9: En Fazla İhracat Gerçekleştirilen Ülkeler Listesi (TİM, 2017)........................................................................................................................................................................................16 Şekil 10: Sektörlere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017).....................................................................................................................................................................................................................................17 Şekil 11: Otomotiv Endüstrisi Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)...................................................................................................................................................................................................18 Şekil 12: Meyve Sebze Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017).....................................................................................................................................................................................19 Şekil 13: Demir ve Demir Dışı Metaller Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017) .................................................................................................................................................................20 Şekil 14: Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)......................................................................................................21 Şekil 15: Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller (TİM, 2017).............................................................................................................................................................................................................................. 22 Şekil 16: Yıllara Göre Kapasite Raporu Sahibi İşletme ve Personel Sayısı Değişimi (TOBB, 2017)..........................................................................................27 Şekil 17: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Yüzdesel Dağılımı...................................................................................32 Şekil 18: Kırşehir’i Ziyaret Eden Turistlerin Dağılımı (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017).....................................................................................37

TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1: Kurulan – Kapanan İşletme Verileri (TOBB, 2017)...........................................................................................................................................................................................................................25 Tablo 2: Yıllara Göre Yatırım Tutarları (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)..........................................................................................................................................................................................30 Tablo 3: Destek Unsurlarına Göre 2016 Yılında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)...30 Tablo 4: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)..................31 Tablo 5: Son Beş (2012-2016) Yıldaki Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların İlçelere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)..34 Tablo 6: Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların Türlerine Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)...........................................................................................35

EKONOMİ GÖSTERGELERİ KIRŞEHİR 2017

2-3

GİRİŞ

1

Konum olarak Türkiye’nin tam ortasında İç Anadolu bölgesinde bulunan Kırşehir’in tarihi Hititler’e kadar dayanmakta olup tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Özellikle 12.yy’da Moğolların Anadolu’da tamamen hüküm kurmasına müteakiben Kırşehir’e atanan Vali Cacaoğlu Nurettin döneminde Kırşehir, Türk Kültür Merkezlerinin en önemlilerinden biri haline gelmiş olup, ilk Türkçe eserlerden olan Garibname’nin yazarı Aşık Paşa, Gökbilim Medresesi kurucusu Caca Bey, Ahilik teşkilatının piri Ahi Evran, Aşık Paşa’ya hocalık yapmış Mevlevi tarikatının önde gelen mensubu Süleyman Türkmani, edebiyat ve tasavvuf yazarı Mevlevi tarikatı mensubu Ahmedi Gülşehri ve Hacı Bektaş Veli gibi Türk İslam şair, düşünür ve mutasavvıflara ev sahipliği yapmış ve yetiştirmiştir. Ayrıca ticaretin önemli güzergâhlarından tarihi İpek Yolu ticaret güzergâhında bulunan Kırşehir bu özelliği itibarıyla da önem taşımaktadır.

Tüm Türkiye’de gözlemlenen kırsaldan merkeze

Fabrikası şehrin en büyük sanayi tesisleri konu-

göç Kırşehir için de geçerli olup, 2015 yılına kıyasla

mundadır. Ağır sanayi yatırımı az olan Kırşehir’de

az bir artışla 2016 yıl sonu toplam nüfusu 229.975

özellikle mobilya, maden, metal sanayi, et, süt,

olarak gerçekleşmiştir. Kırşehir’in son on yılda

seracılık ve tarımsal ürün işleme gibi çeşitli sek-

toplam nüfusunda artış görülmemekle beraber

törlerdeki yatırımlar ve Petlas Lastik Fabrikasının

130.915 olan merkez ilçe nüfusunun yıllar itibarıyla

ve Çemaş Döküm Fabrikasının ilave yatırımları ile

artış gösterdiği gözlenmektedir. Kırşehir halkının

istihdam artmakta ve şehrin ekonomisi gelişme

geçim kaynakları ve ekonomisi ağırlıklı olarak ta-

göstermektedir.

rımsal ve hayvansal üretime dayalı olmakla beraber geçmişte devlet yatırımları olarak kurulan ve günümüzde özel sektör işletmesinde bulunan Petlas Lastik Fabrikası ve Çemaş Döküm Fabrikası ayrıca Devlet yönetiminde bulunan Şeker

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

EKONOMİ GÖSTERGELERİ KIRŞEHİR 2017

4-5

Kırşehir’de faaliyette bulunan banka şube sayısı 2016 yıl sonu itibarıyla 27’ye ulaşmış olup şube başına düşen nüfus sayısı 8.354 kişi olmuştur. 2010 yılında kişi başına düşen toplam mevduat miktarı 4.396 TL iken 2016 yıl sonu itibarıyla bu miktar %118 artış ile 9.596 TL’ye ulaşmıştır.

Kişi başına düşen toplam mevduat miktarı bir önceki yıla kıyasla ise %16 artış göstermiştir. 2010 yılında kişi başına düşen nakdi kredi miktarı 3.317 TL iken 2016 yıl sonu itibariyle %303 artış ile 13.359 TL’ye ulaşmıştır. Kişi başına düşen nakdi kredi miktarı 2015 yılına kıyasla ise %18 artış göstermiştir. 2010 yılında 79 TL olan ve 2011 yılında 69 TL’ye kadar gerileyen bankalardaki kişi başına düşen takipteki alacak miktarı 2016 yılında 368 TL’ye çıkmıştır. Kişi başına düşen takipteki alacak miktarı 2010 yılından 2016 yılına kadar yaklaşık %366 oranında artış göstermiştir. Şekil 1: Yıllara Göre Kişi Başına Düşen Toplam Mevduat, Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Miktarlarındaki Değişim (BDDK, 2017) 14.000 12.000 10.000 Miktar (Bin TL)

2

FİNANSAL VERİLER

8.000 6.000 4.000 2.000 0

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Kişi Başı Toplam Mevduat

4.396

5.068

5.202

6.744

7.181

8.289

9.596

Kişi Başı Nakdi Kredi

3.317

5.009

5.858

7.535

9.055

11.291

13.359

79

69

81

100

126

210

368

Kişi Başı Takipteki Alacak

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

krediler toplamı 2016 sonu itibarıyla 3.096.318.000 TL olup 2010 yılından bu yana %309’luk bir artış göstermiştir, 2015 yılına kıyasla ise %21’lik bir artış yaşanmıştır. Toplam takipteki alacak miktarı ise 2010 yılında 17.7 milyon TL iken 2015 yılında 46.7 milyon TL’ye, 2016 yıl sonu itibariyle ise 83 milyon TL’ye yükselmiştir.

Kırşehir’deki Toplam Mevduat miktarı 2015 yılında 1.85 milyar TL iken %17 oranında artış ile 2016 sonu itibarıyla 2,16 milyar TL’ye yükselmiştir. 2010 yılından bu yana toplam mevduat miktarında yaşanılan artış ise %121’dir. Toplam Nakdi Kredilerde yaşanılan artış ise Toplam Mevduat miktarında yaşanılan artışa göre daha fazladır. Toplam nakdi

Şekil 2: Yıllar İtibariyle Toplam Mevduat, Toplam Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Tutarlarındaki Değişim (BDDK, 2017)

3.500.000 3.000.000

Miktar (Bin TL)

2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Toplam Mevduat

980.652

1.124.375

1.149.808

1.491.926

1.604.980

1.846.073

2.164.528

Toplam Nakdi Kredi

757.781

1.126.534

1.312.771

1.689.089

2.051.903

2.561.272

3.096.318

Takipteki Alacaklar

17.722

15.248

18.000

22.289

28.190

46.711

83.014

EKONOMİ GÖSTERGELERİ KIRŞEHİR 2017

6-7

Kırşehir’de kullanılan kredi türleri incelendiğinde, 2016 yıl sonu itibarıyla diğer tüketici kredilerinin yaklaşık 431 milyon TL’ye, konut kredilerinin 359 Milyon TL’ye, bireysel kredi kartları borcunun 159 milyon TL’ye ve taşıt kredilerinin ise 11.3 milyon TL’ye ulaştığı görülmektedir. 2010 yılından 2016 yıl sonuna kadar diğer tüketici kredilerinde ve konut kredisi kullanımında %176, bireysel kredi kartı borcunda %159 ve taşıt kredilerinde %54 oranında artışlar gerçekleşmiştir. 2016 yıl sonu verileri 2015 yıl

sonu verileriyle kıyaslandığında ise diğer tüketici kredileri kullanımında %10,5, konut kredisi kullanımında %11,1, bireysel kredi kartı borcunda %25,1 ve taşıt kredilerinde %1 oranında artışlar görülmektedir. 2010 yılından itibaren taşıt kredilerindeki artışlar sınırlı kalırken diğer kredilerdeki artışlar oldukça dikkat çekici seviyededir.

Bireysel krediler bazında 2015 yılında 19.2 milyon TL olan Takipteki Krediler, %25 oranında artışla 2016 yıl sonu itibarıyla 24 milyon TL’ye ulaşmıştır.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Şekil 3: Yıllara Göre Kredi Türlerinin Kullanımındaki Değişim (BDDK, 2017) 500.000 450.000

Miktar (Bin TL)

400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Diğer Tüketici Kredileri

156.115

212.681

255.783

335.377

378.597

389.842

430.673

Konut Kredisi

130.043

155.177

188.286

250.607

291.620

323.218

359.097

Bireysel Kredi Kartları

61.099

80.965

105.327

126.721

112.513

126.737

158.514

7.338

10.182

12.320

14.419

12.441

11.153

11.270

Taşıt Kredisi

EKONOMİ GÖSTERGELERİ KIRŞEHİR 2017

8-9

Kırşehir’de kullanılan sektörel krediler incelendiğinde, 2015 yılına kıyasla yaklaşık %25,4’lük artışla 2016 yıl sonu sektörel krediler toplamı 1.1 milyar TL’ye ulaşmıştır. Kullanılan kredilerin sektörleri incelendiğinde sırasıyla Ziraat ve Balıkçılık, Gıda, Toptan Ticaret ve Komisyonculuk, Meşrubat ve Tütün ile İnşaat sektörlerinde en fazla kullanımın gerçekleştiği görülmektedir. 2016 yılı sonu itibarıyla Ziraat ve Balıkçılık sektörü 661 milyon TL, Toptan Ticaret ve Komisyonculuk sektörü 150 milyon TL,

Gıda, Meşrubat ve Tütün sektörü 124 milyon TL ve inşaat sektörü 91 milyon TL kredi tutarlarına ulaşmıştır.

Gayrinakdi krediler toplamı ise 2016 yıl sonu itibariyle 2015 yılına kıyasla %14’lük artış ile 118 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Sektörel bazda Takipteki krediler ise 2016 yıl sonu itibarıyla 2015 yılına kıyasla %111 oranında artışla 41 milyon TL’ye ulaşmıştır.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Şekil 4: Kredi Kullanımının Sektörlere Göre Dağılımı (BDDK, 2017)

600.000

Miktar (Bin TL)

500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 Ziraat ve Balıkçılık

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

129.480

175.430

184.337

216.223

312.809

477.791

661.453

Toptan Ticaret ve Komisyonculuk

19.901

27.700

46.244

57.067

99.128

134.473

150.100

Gıda Meşrubat ve Tütün

26.444

45.038

40.148

86.682

102.480

92.863

123.732

İnşaat

8.958

12.517

22.256

44.016

71.477

86.434

90.914

Enerji

19.384

28.141

9.776

36.538

37.117

22.375

35.282

Turizm

2.840

2.848

3.344

8.901

10.848

39.295

13.881

Metal ve İşlenmiş Maden

1.042

1.779

2.628

3.386

9.031

13.930

15.884

431

653

1.085

1.899

1.654

3.214

4.910

2.127

1.666

3.378

5.442

5.458

5.439

2.172

170

177

102

60

0

0

0

Finansal Kuruluşlar Tekstil ve Tekstil Ürünleri Denizcilik

EKONOMİ GÖSTERGELERİ KIRŞEHİR 2017

10-11

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Kırşehir’in 2015 yılında 169,91 milyon $ olarak gerçekleşen ihracatı yaklaşık %1,7’lik düşüş ile 2016 yılında 167,06 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.

Kırşehir’in ihracat tutarları 2014 yılına kadar sürekli artış göstermekte iken 2015 ve 2016 yıllarında düşüş göstermiştir, bu düşüşün global piyasalardaki durgunluklar ve Ortadoğu ve Körfez ülkelerindeki iç karışıklıklardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Şekil 5: Yıllara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017)

İhracat Tutarı (1.000 USD)

3

İHRACAT VERİLERİ

300.000

200.000

100.000

0

2012 199.812

2013 207.678

2014 211.927

2015 169.913

2016 167.060

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

2012, 2013 ve 2014 yıllarındaki, Hububat, Bakliyat,

Gerçekleşen

Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ile Demir ve Demir

incelendiğinde 2016 yılında en fazla ihracatın

Dışı Metaller sektörlerinin ihracat tutarlarındaki

Mart, Ağustos ve Ekim aylarında gerçekleştiği,

artışların yanında Kırşehir’in ihracat rakamlarının

Aralık ve Ocak aylarında ise nispeten daha

hızlı ve düzenli artış trendinin ana sebebi Petlas

düşük miktarlarda ihracat gerçekleştirilebildiği

Lastik Fabrikasının üretim ve ihracat tutarlarındaki

gözlemlenmektedir.

artıştır.

yaşanılan düşüşün sebebi sektörlerin çalışma

ihracat

miktarları

aylara

Sonbahar

göre

mevsiminde

takvimi ile ilgili olduğu düşünülebilir.

Şekil 6: Aylara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017)

İhracat Tutarı (1.000 USD)

20.000 16.000 12.000 8.000 4.000 0 AY

OCAK

ŞUBAT

MART

NİSAN

MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL

2016 12.925,32 15.266

15.252

15.658

16.212

14.002

13.379

14.636

14.498

2015 11.813,66

16.458

15.652

14.751

12.734

12.224

16.069

11.754

15.056

EKİM

KASIM

ARALIK

13.168

14.178

10.739

15.475

13.276

11.797

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 12-13 KIRŞEHİR 2017

Bölgelere göre gerçekleştirilen ihracat miktarı

2015 yılına kıyasla 2016 yılında Orta Doğu ve

incelendiğinde 2016 yıl sonu itibariyle en fazla

Körfez Bölgesi hariç diğer tüm bölgelere yapılan

ihracatın 79,8 milyon $ ile Avrupa ülkelerine

ihracat miktarlarının stabil olduğu görülmektedir.

gerçekleştirildiği, Ortadoğu ve Körfez Ülkelerine

Orta Doğu ve Körfez ülkelerinde yaşanan iç

ise yaklaşık 40 milyon $ ihracat gerçekleştirildiği

karışıklıklar ve ekonomik olarak düzensizlikleri bu

gözlemlenmektedir.

ülkelere yapılan ihracattaki düşüşün ana sebebi olarak düşünülebilir.

Şekil 7: Bölgelere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017) 90.000

İhracat Tutarı (1.000 USD)

80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0

Güney Amerika

Avustralya

Asya

Kuzey Amerika

Afrika

Orta Doğu ve Körfez

Avrupa

2015

2.510

6.850

11.554

8.616

15.921

45.813

78.649

2016

2.357

6.161

10.663

12.748

15.441

39.934

78.756

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

2015 yılına kıyasla 2016 yılında en çok ihracat

toplam ihracattan aldığı pay %46’dan %48’e,

gerçekleştirilen Avrupa Ülkelerine yapılan ihracat

Kuzey Amerika Bölgesinin aldığı pay %5’den

miktarı yaklaşık 1 milyon $’lık bir artış göstermişken

%8’e yükseliş göstermiştir bununla beraber

ikinci en büyük pazar konumundaki Orta Doğu ve

Güney Amerika, Avustralya ve Afrika Bölgelerinin

Körfez Ülkelerine yapılan ihracat, bu ülkelerdeki iç

toplam ihracattan aldıkları paylarda değişim

karışıklıklar ve belirsizlikler nedeniyle 6 milyon $’lık

görülmemiştir, Asya Bölgesi ülkelerine yapılan

düşüş sergilemiştir.

ihracatın toplam ihracattan aldığı pay %7’den %6’ya, Ortadoğu ve Körfez Bölgesinin aldığı pay

2015 yılına kıyasla 2016 yılında, Avrupa Bölgesinin

ise %27’den %24’e düşmüştür.

Şekil 8: Bölgelere Göre 2016 Yılı İhracat Oranları (TİM, 2017) %1

%4

%6 %8 Güney Amerika Avustralya

%9

%48

Asya Kuzey Amerika Afrika Orta Doğu ve Körfez Avrupa

%24

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 14-15 KIRŞEHİR 2017

2016 yıl sonu verilerine göre en fazla ihracat

İran’a yapılan ihracat %73 (2,5 milyon $) artışla 6

gerçekleştirilen ülkeler sırasıyla Mısır, Almanya,

milyon $’a ulaşmış iken, ihracatın en fazla düşüş

İtalya, Irak, Romanya, ABD, Hollanda, Fas,

gösterdiği ülkelerden Cezayir’e yapılan ihracat

İran, Yunanistan, Avustralya, Cezayir ve Suudi

%31 (2,2 milyon $) azalış ile 5 milyon $ olarak,

Arabistan olmuştur. 2015 yılına kıyasla ihracatın

Irak’a yapılan ihracat da %15 (1,6 milyon $) azalış

en fazla artış gösterdiği ülkelerden ABD’ye yapılan

ile 9,1 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.

ihracat %88 (3,3 milyon $) artışla 7,2 milyon $’a, Şekil 9: En Fazla İhracat Gerçekleştirilen Ülkeler Listesi (TİM, 2017)

İhracat Tutarı (1.000 USD)

70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0

Yunanistan Avustralya Cezayir

Suudi Arabistan

Diğer

Mısır

Almanya

İtalya

Irak

Romanya

ABD

Hollanda

Fas

İran

2015

65.962

15.461

11.975

11.644

10.751

7.976

3.813

7.037

5.084

3.487

5.898

5.906

7.203

7.714

2016

66.127

13.224

12.829

11.751

9.108

8.722

7.154

6.378

6.126

6.030

5.512

5.158

4.967

3.973

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

2016 yılında Kırşehir’in ihracat şampiyonu 146

düşüş yaşanılan sektörler ise sırasıyla %57 ile

milyon $ ile Otomotiv Endüstrisi olmuştur. Bu

İklimlendirme Sanayi, %42 ile Hububat, Bakliyat,

sektörü 6,8 milyon $ ile Meyve, Sebze Mamulleri,

Yağlı Tohumlar ve Mamulleri, %27 ile Su Ürünleri ve

6,2 milyon $ ile Demir ve Demir Dışı Metaller

Hayvansal Mamuller, %24 ile Makine ve Aksamları

sektörleri takip etmektedir.

sektörleridir. Otomotiv Endüstrisi ile Demir ve Demir Dışı Metaller sektörlerindeki düşüşler ise

2016 yılında en fazla ihracat artışı %56 ile Meyve,

yüzdesel olarak önemsenmeyecek düzeydedir.

Sebze Mamulleri sektöründe görülürken, En fazla Şekil 10: Sektörlere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017) 160.000

İhracat Tutarı (1.000 USD)

140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0

Hububat, Demir ve Su Ürünleri Bakliyat, Yağlı ve Hayvansal Demir Dışı Tohumlar ve Metaller Mamuller Mamulleri

Otomotiv Endüstrisi

Meyve Sebze Mamulleri

2015

147.388

4.360

6.270

5.962

2016

146.293

6.803

6.202

3.465

Makine ve Aksamları

İklimlendirme Sanayii

Diğer

2.711

1.072

1.065

1.083

1.977

814

457

1.051

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 16-17 KIRŞEHİR 2017

Otomotiv Endüstrisi sektöründen yapılan ihracat

pazarlama faaliyetleri ile Türk Lirası bazında

miktarının tamamına yakınının Petlas Lastik

hem iç hem de dış satışlarını önemli oranda

Fabrikası tarafından yapıldığı öngörülmektedir.

artırdığı yıllar itibarıyla Kırşehir’in bu sektörden

İstanbul Sanayi Odası (İSO)’nın Türkiye’nin ilk 500

yapmış olduğu ihracatının artış trendinde olduğu

Büyük Sanayi Kuruluşu listesine 2012 yılında 113.

görülmektedir. 2015 yılına kıyasla %0,74 oranında

ve 2013 yılında da 109. 2014 ve 2015 yılında 107.

ihracat miktarı düşen sektörün, 2010 yılında 118

sıradan girmeyi başaran Petlas Lastik fabrikasının

milyon $ olan ihracat toplamı %24 oranında artışla

son yıllarda yapmış olduğu ilave yatırımlar ve

2016 yıl sonunda 146 milyon $’a ulaşmıştır.

Şekil 11: Otomotiv Endüstrisi Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)

16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

OCAK

ŞUBAT

MART

NİSAN

MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL

EKİM

KASIM

ARALIK

2015

11.105

13.851

13.457

12.661

13.755

12.760

11.574

13.001

13.581

11.263

9.008

11.340

2016

9.901

13.581

14.119

13.300

12.918

11.209

11.435

14.262

10.393

13.493

10.200

11.495

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

2016

yılı

içerisinde

Otomotiv

Endüstrisi

kıyasla %56 oranında artışla 2016 yılında 6,8 milyon

sektöründen sonra en fazla ihracat Meyve, Sebze

$’lık ihracat yapılmıştır. Meyve Sebze Mamulleri

Mamulleri sektöründe gerçekleşmiştir. Sektörün

sektörü Kırşehir’in önemli sektörlerinden biri olup

ihracat miktarlarına bakıldığında, 2012 yılında 9,4

son yıllarda yapılan ilave yatırımların etkisiyle

milyon $, 2013 yılında 9,9 milyon $, 2014 yılında

bu sektörün önümüzdeki yıllarda da büyümeye

5,6 milyon $, 2015 yılında 4,4 milyon $ 2015 yılına

devam edeceği düşünülmektedir.

Şekil 12: Meyve Sebze Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)

900

İhracat Tutarı (1.000 USD)

800 700 600 500 400 300 200 100 0

OCAK

ŞUBAT

MART

NİSAN

MAYIS

HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL

2015

404

346

504

618

403

151

66

257

2016

385

365

761

623

742

597

315

814

EKİM

KASIM

ARALIK

269

494

338

509

602

560

418

620

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 18-19 KIRŞEHİR 2017

Demir ve Demir Dışı Metaller Sektörünün yıllar

ile

içerisindeki

incelendiğinde

sonra en fazla ihracat gerçekleştirilen sektör

sektörün ihracatı 2012 yılında 6,5 milyon $, 2013

olduğu görülmektedir. Sektörün 2016 yılı toplam

yılında 10 milyon $, 2014 yılında 12 milyon $ ve 2015

ihracatı aylık bazda incelendiğinde stabil olduğu

yılında 6,3 milyon $ ve 2016 yılında ise 6,2 milyon

söylenebilir bununla beraber yıllar içerisinde dolar

$ olarak gerçeklemiştir. Sektörün toplam ihracat

bazında ihracatta düşüş eğilimi görülmektedir.

ihracat

tutarları

Meyve,

Sebze

Mamulleri

sektörlerinden

rakamlarına bakıldığında ise Otomotiv Endüstrisi

Şekil 13: Demir ve Demir Dışı Metaller Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)

1.000

İhracat Tutarı (1.000 USD)

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

OCAK

ŞUBAT

MART

NİSAN

2015

MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL

589

467

520

708

858

659

531

361

2016

447

411

516

767

338

502

354

728

EKİM

KASIM

ARALIK

201

396

409

572

518

668

340

613

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

2012 yılında 2,1 milyon $, 2013 yılında 4,2 milyon $,

girmiştir. 2016 yılında ihracatta 2015 yılına kıyasla

2014 yılında 7,4 milyon $, 2015 yılında 6 milyon $

%42 oranında bir düşüş görülmüştür. Aylar

ve 2016 yılında 3,5 milyon $ ihracat gerçekleşen

itibarıyla incelendiğinde, hububat ve tarım ürünleri

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri

hasat zamanı ihracat düşmekle beraber devam

Sektörü, 2015 yılına kadar sürekli bir artış trendin

eden aylarda artışlar görülmektedir.

de iken 2015 yılından sonra düşüş eğilimine

Şekil 14: Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)

1.000 900 İhracat Tutarı (1.000 USD)

800 700 600 500 400 300 200 100 0 EKİM

KASIM

ARALIK

172

206

346

824

70

361

525

417

MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL

OCAK

ŞUBAT

MART

NİSAN

2015

477

575

549

875

768

222

427

520

2016

500

434

500

181

143

197

70

88

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 20-21 KIRŞEHİR 2017

2012 yılında 0,5 milyon $, 2013 yılında 0,4 milyon $,

göstererek 2016 yıl sonu itibarıyla 1,9 milyon $

2014 yılında 0,8 milyon $, 2015 yılında ise 2,7 milyon

seviyesinde gerçekleşmiştir. 2012 yılından itibaren

$ olan Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Sektörü

artış eğiliminde olan Su Ürünleri ve Hayvansal

ihracatı 2015 yılına kıyasla yaklaşık %27 düşüş

Mamuller Sektörü 2016 yılında düşüş göstermiştir.

Şekil 15: Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller (TİM, 2017) 800 700

İhracat Tutarı (1.000 USD)

600 500 400 300 200 100 0

EKİM

KASIM

ARALIK

159

479

366

456

22

0

0

1

HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL

OCAK

ŞUBAT

MART

NİSAN

MAYIS

2015

0

0

0

165

224

35

521

309

2016

420

146

418

698

291

0

0

0

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Sonuç olarak Kırşehir’in toplam ihracat miktarında

Sebze Mamulleri sektörleri Kırşehir’in ihracatında

2015 yılına kadar düzenli olarak artış görülmekte

etkili ve önemli sektörlerdir.

iken son yıllarda tüm dünyada görülen ekonomik sorunlar ve özellikle ihracatımız da önemli yere sahip komşu ülkelerdeki iç karışıklıklar neticesinde ihracat miktarında bir düşüş söz konusudur.

Kırşehir’in ihracat tutarlarını doğrudan etkileyen Otomotiv Endüstrisi Sektöründe faaliyet gösteren Petlas Lastik Fabrikası, hem istihdam anlamında hem de ülkeye döviz kazandırma anlamında Kırşehir’in en büyük sanayi kuruluşudur. Bunun dışında Demir ve Demir Dışı Metaller, Hububat, Bakliyat, Yağlı tohumlar ve Mamulleri ile Meyve,

İhracatın

artırılabilmesi

ve

sürdürülebilir

olabilmesi için yeni hedef pazarlara yönelik çalışmalar

gerçekleştirilmesi,

rekabet

ve

yenilik anlamında ürünlerin üretilmesi, var olan pazarların

iyileştirilmesi,

uluslararası

fuarlara

katılımın sağlanması, üretici firmalar arasındaki işbirliğinin

arttırılması,

işletmelerde

marka

bilincinin yerleştirilmesi ve dış ticaret konusunda uzmanlaşmış kalifiye personelin çalıştırılmasının teşvik edilmesi gerekmektedir.

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 22-23 KIRŞEHİR 2017

4

KURULAN – KAPANAN İŞLETME VERİLERİ Kırşehir’de 2016 yılında 68 adet şirket, 5 adet kooperatif ve 94 adet gerçek kişi ticaret işletmesi olmak üzere toplam 167 adet işletme kurulmuştur. Ancak aynı yıl içerisinde 9 adet şirket, 4 adet kooperatif tasfiye olurken 15 adet şirket, 3 adet kooperatif ve 52 adet gerçek kişi ticaret işletmesi kapanmıştır.

Son altı yıldaki veriler incelendiğinde bugüne kadar 886 adet işletme ve kooperatif kurulduğu, 205 adet işletme ve kooperatifin tasfiye olduğu ve 520 adet işletme ve kooperatifin kapandığı görülmektedir.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Tablo 1: Kurulan – Kapanan İşletme Verileri (TOBB, 2017) Kurulan Yıl

Tasfiye

Kapanan

Şirket

Koop.

Ger. Kişi Tic. İşl.

Şirket

Koop.

Şirket

Koop.

Ger. Kişi Tic. İşl.

2016

68

5

94

9

4

15

3

52

2015

74

2

96

10

3

13

6

53

2014

47

0

125

19

7

30

7

58

2013

42

0

75

28

12

41

14

36

2012

32

4

80

49

14

26

9

43

2011

53

3

86

35

15

22

9

83

Toplam

316

14

556

150

55

147

48

325

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 24-25 KIRŞEHİR 2017

5

SANAYİ KAPASİTE RAPORU VERİLERİ Kırşehir’de 2015 yılında Kapasite Raporu sahibi işletme sayısı 116 iken bu sayı 2016 yılında %6,9’luk azalış ile 108’e düşmüştür. 2012 yılından bu yana ise Kapasite Raporu sahibi işletme sayısı %2,9’luk bir artış göstermiştir.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Şekil 16: Yıllara Göre Kapasite Raporu Sahibi İşletme ve Personel Sayısı Değişimi (TOBB, 2017)

6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

2012

2013

2014

2015

2016

Kapasie Raporu

105

117

124

116

108

Mühendis

121

145

158

158

151

Teknisyen

432

385

422

585

578

Usta

274

217

221

247

200

İdari

370

435

455

517

491

İşçi

2.964

3.321

3.534

3.647

3.415

Toplam Çalışan

4.163

4.505

4.792

5.156

4.835

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 26-27 KIRŞEHİR 2017

2015 yılına kıyasla, 2016 yıl sonu itibariyle Kapasite Raporu sahibi işletme sayısında ve çalışan mühendis, teknisyen gibi teknik personelin ve diğer personel sayılarında da azalışlar yaşanmıştır. 2012 yılında 121 adet olan mühendis sayısı 151’e, 432 adet olan teknisyen sayısı 578’e yükselmişken ve 274 adet olan usta sayısı 200’ye düşmüştür. Sanayi kapasite raporuna sahip işletmelerin toplam çalışan sayılarına bakıldığında 2012 yılında 4.163 olan çalışan sayısı %16 oranında artış ile 4.835’e ulaşmıştır.

2016 yıl sonu itibarıyla Kırşehir’de Sanayi Kapa-

site Raporuna sahip işletmelerin sektörlere göre dağılımı incelendiğinde en fazla kapasite raporu sahibi işletmelerin sırasıyla 12 adet ile “öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı”, 9 adet ile “ekmek, taze pastane ürünleri ve taze kek imalatı”, 8 adet ile “çiftlik hayvanları için hazır yem imalatı”, 6 adet ile “inşaat amaçlı beton ürünlerin imalatı” ve 5 adet ile “diğer mobilyaların imalatı” sektörleridir.

Kırşehir’de Sanayi kapasite raporu sayılarından da görüleceği üzere sanayi kapasite raporuna sahip firmalar ağırlıkla tarım ve gıda üzerine faaliyet gösteren firmalardır.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

YATIRIM TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLAR

6

Kırşehir’de gerçekleştirilen ya da gerçekleştirilmekte olan yatırım teşvik belgeli yatırımların son 5 yılda

toplam sabit yatırım tutarı 2.494 milyon TL’ye ulaşmıştır. 2012 yılında alınan en yüksek tutarlı yatırım teşvik belgesi 473 milyon TL’lik rüzgar enerjisinden elektrik üretimi yatırımı projesi olup, 2012 yılında alınan teşvik belgelerinin toplam sabit yatırım tutarı 496 milyon TL’dir. 2013 yılında alınan yatırım teş-

vik belgelerinin sabit yatırım toplamı 1.232 milyon TL olup 2013 yılı içerisinde yapılan en büyük yatırım 1.200 milyon TL sabit yatırım tutarı ile doğalgazdan elektrik üretimi yatırımı projesidir.

2014 yılında alınan teşvik belgelerinin toplam sabit

nan yatırım teşvik belgeleri incelendiğinde 30 adet

yatırım tutarı 60 milyon TL olup en büyük yatırım

yarım teşvik belgesi düzenlendiği görülmekte olup

yaklaşık 40 milyon TL ile özel bir firmaya aittir.

bu teşvik belgelerinin 22 tanesi güneş enerjisinden

2015 yılında alınan en büyük yatırım teşvik belgesi

elektrik üretimi amacıyla alınmıştır. 2016 yılında alı-

525 milyon TL ile özel bir firmaya ait olup bu yıl

nan yatırım teşvik belgeleri toplam sabit yatırım

içerisinde düzenlenen teşvik belgesi toplam sabit

tutarı 125 milyon TL civarındadır.

yatırım tutarı 580 milyon TL’dir. 2016 yılında alı-

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 28-29 KIRŞEHİR 2017

Tablo 2: Yıllara Göre Yatırım Tutarları (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) Yıl

Yatırım Teşvik Belgesi Sayısı

Sabit Yatırım Tutarı (TL)

2012

9

496.336.820

2013

11

1.232.105.248

2014

7

60.219.871

2015

15

580.807.631

2016

30

124.939.776

Toplam

72

2.494.409.346

2016 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgeli yatırım sayısı 30 adet olup bu yatırımların destek unsurlarına göre dağılımı Tablo 3’te verilmektedir.

Tablo 3: Destek Unsurlarına Göre 2016 Yılında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) Destek Sınıfı

Belge Adedi

Yatırım Tutarı (TL)

Genel Destek Unsurları

26

100.396.776

Bölgesel Destek Unsurları

4

24.543.000

Toplam

30

124.939.776

Tablo 4’te görüldüğü üzere son 5 yılda düzenlenen teşvik belgelerinin sabit yatırım tutarı en fazla olduğu sektör enerji olup toplam sabit yatırım tutarı yaklaşık olarak 1.770 milyon TL’dir, bu sektörü sırasıyla 526 milyon TL ile Lastik, 45 milyon TL ile Demir-Çelik, 39 milyon TL ile Pişmiş Kil ve Çimento ile 29 milyon TL ile Eğitim sektörleri takip etmiştir.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Tablo 4: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) Yatırım Sektörü

Sabit Yatırım Tutarı

Yatırım Sayısı

ENERJİ - Enerji

1.769.645.907

31

İMALAT - Lastik-Plastik

526.290.000

2

İMALAT - Demir Çelik

45.168.801

2

İMALAT - Pişmiş Kil ve Çim.Ger.

38.515.000

6

HİZMETLER - Eğitim

29.223.000

6

MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme

21.120.000

5

HİZMETLER - Altyapı - Belediye Hizmetleri

15.560.000

4

TARIM - Hayvancılık

14.507.070

3

İMALAT - Makina İmalat

7.100.000

1

İMALAT - Madeni Eşya

5.552.187

1

İMALAT - Gıda ve İçki

5.414.000

2

HİZMETLER - Diğerleri

4.812.950

2

İMALAT - Cam

3.850.000

2

İMALAT - Orman Ürünleri

3.500.000

2

HİZMETLER - Turizm

1.763.870

1

HİZMETLER - Sağlık

1.238.500

1

İMALAT - Dokuma ve Giyim

1.148.061

1

Toplam

2.494.409.346

72

Son beş yılda düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin sektörlere göre sabit yatırım tutarlarının yüzdesel dağılımı ise Şekil 17’de verilmekte olup yatırım tutarları bazında en fazla yatırımın sırasıyla %71 ile enerji, %21 ile lastik, %2 ile demir-çelik, %2 ile pişmiş kil ve çimento ve %1 ile eğitim sektörlerinde gerçekleştiği görülmektedir.

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 30-31 KIRŞEHİR 2017

Şekil 17: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Yüzdesel Dağılımı

%71

Enerji Lastik-Plastik Demir Çelik Pişmiş Kil ve Çim. Ger. Eğitim Diğer %21

%3

%1 %2 %2

2016 yılında düzenlenen 30 adet yatırım teşvik belgesinin sabit yatırım tutarı toplamı 125 milyon TL olup tamamının uygulama yeri Merkez ilçedir. 2016 yılında düzenlenen teşvik belgelerinin 22 tanesi güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretimi konusundadır.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Son 5 yılda düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin

tutarında birer adet hazır beton, belediye hizmet-

ilçelere göre dağılımı incelendiğinde en fazla yatı-

leri ve madencilik alanlarında olmak üzere toplam

rımın 63 adet yatırım ile Merkez ilçeye gerçekleş-

3 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiştir. Son

tirildiği veya planlandığı görülmektedir. Akçakent,

5 yılda Mucur ilçesinde yapılacak yatırımlar için

Akpınar ve Boztepe ilçelerine son 5 yıl içerinde

düzenlenen teşvik belgeleri incelendiğinde 1 ta-

yatırım amaçlı teşvik belgesi düzenlenmemiş iken

nesi 473 milyon TL’lik rüzgar enerjisinden elektrik

Çiçekdağı ilçesine yapılacak yatırımlar için toplam

üretimi yatırımı, 1 tanesinin de kaynak suyu tesisi

tutarı 16 milyon tutarında 3’ü madencilik, 1’i hay-

yatırımı olduğu görülmektedir.

vancılık yatırımları olmak üzere 4 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiştir. Kaman ilçesine ise toplam sabit yatırım tutarı toplamı yaklaşık 11 milyon

Son beş yılda Kırşehir’de yapılacak yatırımlar için düzenlenen 72 adet yatırım teşvik belgelerinin ilçelere göre dağılımı Tablo 5’te verilmektedir.

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 32-33 KIRŞEHİR 2017

Tablo 5: Son Beş (2012-2016) Yıldaki Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların İlçelere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) İlçeler

Toplam Sabit Yatırım (TL)

İthal Makine Teçhizat Tutarı ($)

Öngörülen İlave İstihdam

Yatırım Sayısı

Akçakent

-

-

-

-

Akpınar

-

-

-

-

Boztepe

-

-

-

-

Çiçekdağı

16.280.000

1.274.938

62

4

Kaman

10.875.000

586.401

18

3

Mucur

477.100.000

109.574.404

45

2

Merkez

1.990.154.346

544.802.024

1.861

63

Toplam

2.494.409.346

656.237.767

1.986

72

Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların türlerine göre dağılımı ise Tablo 6’da verilmektedir. Hem son beş yılda hem de 2016 yılı içerisinde düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin tamamına yakını komple yeni yatırımdır.

Komple Yeni Yatırım olarak 2016 yılı içerisinde 29 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenirken son beş yılda ise 59 adet düzenlenmiştir.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Tablo 6: Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların Türlerine Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) Yatırım Türü

2016

Son Beş Yıl

Entegrasyon

-

1

Komple Yeni Yatırım

29

59

Modernizasyon

1

4

Ürün Çeşitlendirme

-

1

Tevsi

-

5

Tevsi, Modernizasyon

-

2

Toplam

30

72

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 34-35 KIRŞEHİR 2017

TURİZM VERİLERİ

7

Kırşehir’de 2016 yıl sonu itibarıyla 5 adet turizm işletme belgeli, 7 adet ise belediye belgeli olmak üzere toplam 12 işletme hizmet vermektedir. Bu işletmelerin toplam oda ve yatak kapasitesi sırasıyla 704 ve 1.415’tir (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017).

Kırşehir’de 2016 yılı sonu itibariyle 8 adet A Sını-

sayılarında artış gözlenmemiştir. Son yıllarda Kır-

fı Seyahat Acentesi hizmet vermektedir. (Kırşehir

şehir’e yapılan jeotermal otel yatırımı ve bu otelin

Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017).

pazarlama faaliyetleri ile ilerleyen yıllarda sağlık

Şekil 18’de görüldüğü üzere 2016 yılı içerisinde Kırşehir’i ziyaret eden turist sayısı bir önceki yıla kıyasla %7,4 artış göstermiş ve 87.472 kişi olarak gerçekleşmiştir. Son 5 yıl incelendiğinde turist

turizmi alanında daha çok turistin Kırşehir’i ziyaret etmesi beklenmektedir. Kırşehir’i ziyaret eden yabancı turistlerin ise çoğunluğunun yabancı ülke vatandaşı olan gurbetçi vatandaşlarımız olduğu düşünülmektedir.

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

Şekil 18: Kırşehir’i Ziyaret Eden Turistlerin Dağılımı (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017)

120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0

2012

2013

2014

2015

2016

Yabancı

3.542

1.806

1.295

1.504

4.857

Türkiye Vatandaşı

84.922

101.600

87.530

75.958

82.615

EKONOMİ GÖSTERGELERİ 36-37 KIRŞEHİR 2017

Kaynakça Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 2017. http://www.bddk.org.tr Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017.

T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017. http://www.tim.org.tr/tr/ihracat.html Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), 2017. http://www.tobb.org.tr

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ

www.ahika.gov.tr

KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ Medrese Mahallesi 57. Sokak Eroğlu-Berk İş Merkezi No:3/6 Merkez/KIRŞEHİR Tel: +90 386 212 70 90

www.investinkirsehir.com EKONOMİ GÖSTERGELERİ 38-39 KIRŞEHİR 2017

arti5medya.com

MERKEZ Cevher Dudayev Mahallesi, Vatan Cad. No: 42/1 NEVŞEHİR Tel: +90 384 214 36 66 Faks: +90 384 214 00 46