TKHK

SAĞLIKTA

VERİMLİLİK H E A L T H

E F F I C I E N C Y

T.C. SAÐLIK BAKANLIÐI TÜRKÝYE KAMU HASTANELERÝ KURUMU

Çalýþmak ve Kazanmak Ýnsan Kaynaklarý Planlama ve Ýstihdam Geliþtirme Saðlýk Tesislerinde Verimlilik Deðerlendirmesi Kamu Hastaneleri Birliklerinde Satýn Alma Süreçleri

EKÝM 2014 SAYI 2

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Kurum Adına İmtiyaz Sahibi: Uzm. Dr. Zafer ÇUKUROVA Genel Yayın Yönetmeni: Op. Dr. Merve AKIN Editör: Hülya GÜNGÖR Yayın Kurulu: Selda KIRILMAZ ÖZKAN Eda ASLAN USLU Aysun DİNÇEL Görsel Tasarım ve Baskı:

İÇİNDEKİLER 5

Sunuş II. Sağlık Tesisleri Verimlilik Sempozyumumuz 14.08.2014 tarihinde Konya ilinde katılımcıların yoğun ilgisi ile etkin ve verimli bir şekilde tamamlandı.

6 Çalışmak ve Kazanmak Çalışmak ve Kazanmak; Hayatımızın hemen her yerinde birlikte kullanılan iki kelime!

8 Sağlık Tesislerinde Verimlilik Değerlendirmesi Kurumumuz, birliklerin ve bünyesindeki sağlık tesislerinin, belirlenen bir performans programı çerçevesinde yönetilmesini öngörmektedir.

14

İnsan Kaynakları Planlama ve İstihdam Geliştirme

Personel planlama işlemleri sırasıyla; Standart Kadro Planlaması, PDC planlaması ve Tüm kuralarda kuraya girecek sağlık personeli için münhal yer planlaması işlemlerini kapsamaktadır.

20 Acil Servisler Acil servisler paranın ve sıranın geçer akçe olmadığı, kendine has, tedaviden çok bir kriz yönetiminin hakim olduğu dev bir organizasyon arenasıdır.

26 Kamu Hastaneleri Birliklerinde Satınalma Süreçleri Kamu Hastaneleri Birlikleri ve bağlı sağlık tesislerinin mal/hizmet/yapım ihtiyaçlarının karşılanması, ilgili mevzuatlara göre yürütülmektedir.

32 Sempozyum Sonu İzlenimlerimiz Bölgesel Verimlilik Sempozyumlarımız devam etmektedir

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY K a m u H a s t a n e l e r i Birlikle rin de S atın A lma S ü re çle ri

KASIM 2014 SAYI 2

SUNUŞ II. Sağlık Tesisleri Verimlilik Sempozyumumuz 14.08.2014 tarihinde Konya ilinde katılımcıların yoğun ilgisi ile etkin ve verimli bir şekilde tamamlandı. Bölgesel olarak süren sempozyumlarımızda ana konu verimlilik olmasına rağmen, alt başlıklar her bölgede farklılık göstermektedir. Bu farklılıkları sempozyuma katılmayan diğer birliklerle de paylaşabilmek adına Sağlıkta Verimlilik Bültenini hazırlamaktayız.

Elinizde ikinci sayısı bulunan bültenimizden Sağlıkta Verimlilikle ilgili merak edilen bilgilere ulaşmanız ve fayda sağlamanız Kurum olarak amacımızdır.

katılımcıların yoğun ilgisi ile merak edilen birçok soruya cevap bulma fırsatı sağlamıştır.

II. Sempozyumumuzda; sağlıkta verimliliğin, kaynakları doğru planlayarak, sağlık hizmet sunumunun kalitesini arttıracağı vurgulanmıştır. Karne değerlendirme süreci, insan kaynakları planlama, satınalma ve acil sağlık hizmetlerinin verimliliğe etkisinin ele alındığı sempozyumumuzda, sunumlar sonrasında soru cevap bölümü

Sempozyumumuzda paylaşılan konuların ayrıntılı yer aldığı bültenimizi siz sağlık çalışanlarımıza sunar etkin ve verimli bir şekilde faydalanmanızı temenni eder,

Sempozyumun hazırlanmasında emeği geçen Konya Genel Sekreterimiz Gökhan Darılmaz’a, birlik çalışanlarına, sunumlarıyla sağlıkta verimliliği anlatan daire başkanlarımıza, birim sorumlularımıza, sordukları sorular ile sempozyumun daha aktif geçmesini sağlayan katılımcılara ve sempozyumda bulunan tüm davetlilerimize teşekkür ederiz.

VERİMLİ GÜNLER DİLERİZ...

5

6

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Op. Dr. Merve AKIN TKHK İzleme Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcısı

Çalışmak ve Kazanmak Çalışmak ve kazanmak; hayatımızın hemen her yerinde birlikte kullanılan iki kelime!

Küçük bir bebek yürümek için ne de çok çalışıyor; önce büyük zorluklarla ayağa kalkmayı deniyor düşüyor kalkıyor, düşüyor kalkıyor ama yılmıyor ve sonunda ayağa kalkmayı ve ayakta durmayı başarıyor.

Sonra yürümek için çalışıyor, çalışıyor ve sonunda kazanıyor!

Sonra büyüyor çocuklar ama çalışmak hiçbir zaman bitmiyor önce kendilerini kabul etmek için çalışıyorlar, sonra okulda başarılı olmak için çalışıyorlar; sınavlar geldiğinde önlerine gene çalışıyorlar, çalışıyorlar ve üniversiteyi kazanıyorlar. Ödevler, projeler, sınavlar, stajlar….çalış, çalış, çalış ve kazanılan iyi bir hayat! İşte bizler bu çok çalışanlar arasından sağlık hizmeti sunma fırsatını kazananlar olduk. Şimdi bize düşen, bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmek ve hayatlarını çok çalışarak kazanan insanlara, yönünü şaşırmış bir kanser hücresinden dolayı kaybetmiş oldukları sıhhatlerini geri kazandırmak için çalışmak.

Büyük umutlarla ve zorluklarla büyüyen ve çalışarak hayatını kazanan, evlenmesine de bir hafta kala kanserle tanışan evladını bizlere emanet eden annelere, onların güneş gibi sönmeyen şefkat ve merhameti ile karşılık vermeliyiz.

İşte böyle sağlık hizmetini verirken çok çalışan, elbette bedenen ve ruhen yorulan çalışanlarımız yorgunluktan olsa gerek üstlerini eleştiriyor, hak ettiğimiz değeri göremiyoruz diye sitem ediyorlar. Haklı sitemler elbette bunlar, o zaman bizler de onlara kulak vermeli hastalara olduğu gibi çalışanlarımıza da akarsu kadar cömert davranmalıyız. Birlikte emek verdiğimiz hizmete değer kazandırmalıyız.

Sağlık yöneticileri ve çalışanları olarak hoşgörülü olmayı düstur edinmeliyiz, paydaşlarımız olan hasta ve yakınları ile meslektaşlarımızı ortaya çıkan esere hürmeten hoş görmeliyiz.

Bazen kızıyoruz bazen kızdırıyoruz; ama bize hiddet ve asabiyette ölü gibi olmak yakışır. Çünkü biz yolunu şaşırmış hücrelerle savaşıyoruz.

Elbette üzülüyoruz meslektaşımıza kalkan ellere, ama kusurları örtmekte gece gibi olmayı seçiyoruz.

Biz kusurları örtmezsek muhtaç olanın nasıl ihtiyacını karşılarız? Bizler sükûnetimizle örnek olmalıyız dokunduğumuz herkese.

Alçak gönüllülük ve tevazunun cephane olduğu bu savaşı hep birlikte ancak çalışarak kazanabiliriz.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY K a m u H a s t a n e l e r i Birlikle rin de S atın A lma S ü re çle ri

KASIM 2014 SAYI 2

7

8

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sağlık Tesislerinde Verimlilik D eğerlendir m esi

Mustafa Gören TKHK Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı Birim Sorumlusu

SAĞLIK TESİSLERİNDE VERİMLİLİK DEĞERLENDİRMESİ Bu yöntem ile;

Kurumumuz, birliklerin ve bünyesindeki sağlık tesislerinin, belirlenen bir performans programı çerçevesinde yönetilmesini öngörmektedir.

• Tıbbi kriter grubunda genel hastaneler için 15, ağız ve diş sağlığı merkezleri için 10 olmak üzere toplam 25,

663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 40’ıncı ve 34’üncü maddelerinde tanımlanan performans değerlendirmesinin nasıl yapılacağı Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından “Kamu Hastaneleri Verimlilik Değerlendirmesi Hakkında Yönerge” ile belirlenmiştir.

Yönergenin amacı, Kurumun; stratejileri, hedefleri ve verimlilik değerlendirme kriterleri çerçevesinde Kamu Hastane Birliklerinin kaynak kullanımını, hizmet sunum etkinliğini ve verimliliğini değerlendirmektir.

Bu yönerge ile kanun gereği sözleşmeli yöneticilerin performansının ölçülmesi için altı başlıktan oluşan kriter gruplarında, öngörülen konularda değerlendirmeler yapılmaktadır.

Mali

Kalite Hasta ve Çalışan Güvenliği

İdari

Tıbbi

PERFORMANS PROGRAMI

Eğitim

Belirtilen altı kriter gruplarının her biri 1000 puan üzerinden değerlendirilmektedir.

Kriter grupları ile bu kriterlerin hesaplanmasında kullanılan formüller ve açıklamalarını içeren doküman “Gösterge Kartı” olarak adlandırılmaktadır.

Gösterge kartları oluşturulurken, metot analiz anahtarı da denilen “5N - 1K” kuralından yararlanılarak; gösterge kartının konusu veya adı, amacı, hesaplama yöntemi, hesaplanmasında kullanılan veri kaynağı, kullanılan verinin ait olduğu dönem ve gösterge kartının ait olduğu kriter grubu dikkate alınmıştır.

• İdari kriter grubunda genel hastaneler için 15, ağız ve diş sağlığı merkezleri için 12 olmak üzere toplam 27, • Mali kriter grubunda toplam 9, • Eğitim kriter grubunda toplam 11, • Kalite-hasta ve çalışan güvenliği kriter grubunda ise 10, olmak üzere toplamda 82 gösterge kartı ile sağlık tesislerinin verimlilik değerlendirmesi yapılmaktadır.

Gösterge kartlarının hesaplanması ile ilgili tüm soru, yanıt ve açıklamalar Kurumumuz Verimlilik ve Kalite Yönetim Daire Başkanlığı tarafından elektronik ortamda web sayfası aracılığı ile paylaşılmaktadır.

Sağlık tesislerinin verimlilik değerlendirmesinin yapılabilmesi için gösterge kartında belirtilen verilerin hesaplanması ve hesaplanan değerlerin toplanması gerekmektedir.

Bu bağlamda Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından; • Sağlık Bakanlığına ait web servislerinden, (TSİM, ÇKYS, Sağlık- Net, GİS, MKYS, TDMS, TİG) • Sağlık Bakanlığına bağlı diğer Kurumlardan, (Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü) • Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı 88 Kamu Hastaneleri Birliklerinden, • Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Daire Başkanlıklarından, gerekli veriler alınmakta, bu verilerin hesaplamaları neticesinde verimlilik değerlendirme karnesi hazırlanmakta ve web servisleri aracılığı ile Kamu Hastane Birliklerine karneleri iletilmektedir.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sa ğ l ı k Te s i s l e r i n d e Ve rimlilik De ğe rle n dir me si

Kurumumuz, birliklerin ve bünyesindeki sağlık tesislerinin, belirlenen bir performans programı çerçevesinde yönetilmesini öngörmektedir.

Web servisleri kullanılarak Birliklere iletilir

TKHK ilgili Daire Başkanlıkları

Verimlilik değerlendirme karnesi hazırlanır Sağlık Bakanlığı’na ait web servisler

Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı

Birlikler ve Hastaneler

Sağlık Bakanlığı’na bağlı diğer kurumlar

9

10

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sağlık Tesislerinde Verimlilik D eğerlendir m esi

T-01 Acil Servis Müracaat Yoğunluğu Gösterge Kodu

T-01

Gösterge Adı

Acil Servis Müracaat Yoğunluğu

Kriter Gurubu

Tıbbi

Amaç

Sağlık tesisinin acil servis yoğunluğunu gözlemlemek, izlemek ve yoğun olan acil servislerde yeşil alan kullanımını takip etmek

Hesaplama İçin Gerekli Veriler

Hesaplamaya konu olan dönemde; Acil servise yapıları toplam başvuru sayısı (A) Acil servis yeşil alan müracaat sayısı (B) Sağlık tesisine yapılan toplam başvuru sayısı (acil dahil) (C)

Sağlık Tesis Değeri (STD)

Acil müracaat oranı STD acil=( A/C) Yeşil alan oranı STD yeşil = (B/A)

Kabul Edilebilir Değer (KED)

KED acil = Sağlık tesisinin bulunduğu hizmet sınıfının acil müracaat oranları aritmetik ortalaması KED yeşil = Sağlık tesisinin bulunduğu hizmet sınıfının yeşil alan oranları aritmetik ortalaması

Gesterge Puanı (GP)

50 Puan

Puan Katsıyısı (k)

k=kg (Sağlık tesisinin birlik gözlemcisi tarafından yapılan değerlendirme sonucu aldığı katsayı) Sağlık Tesis Değeri (STD) STD acil ≥ 0,60

0

STD acil < KED acil

GP x kg STD yeşil ≥ 0,9 x KED yeşil

Puan Hesaplaması STD acil ≥ KED acil

0,2 x KED yeşil ≤ STD yeşil < 0,9 x KED yeşil STD yeşil < 0,2 x KED yeşil

STD acil ≥ KED acil

Sağlık Tesis Puanı

Sağlık tesisi yeşil alandan muaf

GP x kg (GP-GP x (STD acil - KEd yeşil) / KED acil) x Kg 0 (GP-GP x (STD acil - KEd yeşil) / KED acil) x Kg

Açıklama

E1 rolündeki hastaneler, Meslek Hastalıkları Hastaneleri, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri, Deri ve Zührevi Hastalıklar Hastaneleri, Lepra Hastaneleri, Göz Hastaneleri göstergeden muaftır (göstergeden muaf olan sağlık tesisinin ilgili verileri göndermesi zorunlu olup, bu veriler hizmet sınıfı ortalaması hesaplanmasında kullanılmamaktadır.)

Dal hastaneleri ve büyümesinde 1. seviye acil servisi bulunan D grubu hastaneler, mevzuat gereği triaj uygulamak zorunda olmadıklarında göstergedeki yeşil alan oranından değerlendirme dışı tutulur. Bununla birlikte söz konusu hastaneler triaj uyguluyor ise yeşil alan değerlendirmesine dahil edilir.

Dal hastanelerinde sınıf ortalaması dal hastaneleri için oluşturulan sınıflara göre hesaplanır.

Gözlemsel değerlendirme yapılıncaya kadar kg = 1 kabul edilir.

Veri Kaynağı

TSIM / Sağlık-Net

Verinin Ait Olduğu Dönem

Aylık dönemlerde izlenir

Örnek gösterge kartı

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sa ğ l ı k Te s i s l e r i n d e Ve rimlilik De ğe rle n dir me si

VERİLERİN TOPLANMASI

İdari göstergeler

Karne hazırlama sürecinde puanların hesaplanmasında, sağlık tesislerinin ölçekleri, altyapıları ve kaynakları dikkate alınarak gruplandırılma yapılmaktadır. Bu amaçla sağlık tesisleri; hizmet rolleri, kapasiteleri ve hizmet çeşitlilikleri bakımından 43 hizmet sınıfına ayrılmaktadır.

Sağlık tesisi karne hesaplamalarında hedef değer veya hizmet sınıf ortalaması kullanılarak hesaplamalar yapılmaktadır. Kriter gruplarına göre tanımlanan başlıklar ve hedef değerlere ait gösterge puanları tablolarda verilmiştir (tıbbi göstergeler, eğitim göstergeleri, idari göstergeler, mali göstergeler, kalite göstergeleri).

Tıbbi Göstergeler Acil servis müracaat yoğunluğu

50

Acilden sevk edilen hasta oranı*

100

Acil etkinlik skoru

75

Poliklinik etkinlik skoru

75

Hasta yatışları

100

Yataklı servis etkinlik skoru

75

Ameliyat etkinlik skoru

75

Yoğun Bakım yatak kullanım durumu

150

Laboratuvar bekleme süresi*

100

Görüntüleme bekleme süresi*

100

100

Bakanlık acil servis planlamasına uygunluk

100

Klinisyen hekim başına aktif muayene odası temin oranı Merkezi Hastane Randevu Sistemi (MHRS) kullanımı*

GENEL EĞİTİMLER Kişiler arası iletişim* Hasta hakları ve güvenliği Çalışan hakları ve güvenliği El hijyeni Temizlik* CPR Bölüm bazlı eğitimler***

300

SERTİFİKALI ÇALIŞAN DURUMU

200

50

Sağlık bilgi sistemlerine veri girişi

100

Yatak kullanımı

150

Ameliyat masası başına günlük ameliyat sayısı

100

Klinikte bakım hizmetinde çalışan sağlık personeli oranı (hemşire, ebe, sağlık memuru)* 16:00-18:00 saatleri arası yatan hasta başına düşen sağlık personeli sayısı (hemşire, ebe, sağlık memuru) Sağlık hizletleri için kullanılan kapalı alan / toplam kapalı alan

50 50 50

Enerji sarfiyatı

100

Aktif diş hekimine diş üniti temin oranı

30

Dental görüntüleme

20

Toplam tahakkuk geliri / Toplam gider

150

Net borç / Net hizmet tahakuk geliri

200

Gelir bütçesi gerçekleşme oranı*

70

Gider bütçesi gerçekleşme oranı*

80

Borçluluk süresi

100

Tahakkukların muhasebeleştirilme süresi, gün*

100

Mevcut stok tutarı / Aylık ortalama tüketim tutarı

100

Hasta maliyetleri

100

Global bütçe dışı diğer tahsilat / Global bütçe dışı diğer tahakkuk

100

Kalite Göstergeleri

500

Hasta memnuniyet oranı*

150

Çalışan memnuniyet oranı*

150

Ek ödeme dağıtım oranı*

150

Yoğun bakım enfeksiyon puanı

1500

Klinik kalite*

300

Sağlık otelciliği puanı

100

Karne kriter grupları * kritik verimlilik göstergesi

100

Mali göstergeler

Eğitim Göstergeleri

TIBBİ EĞİTİMLER Eğitim Araştırma Hastanelerinde eğitim görevlisi başına makale puanı Eğitim Araştırma Hastanelerinde poliklinik (Acil servis kırmızı ve sarı alan dahil) yapılan uzman hekim oranı* Asistan öğrenci eğitmleri

Hastanenin rolünü karşılama oranı

Karne hazırlama sürecinde puanların hesaplanmasında, sağlık tesislerinin ölçekleri, altyapıları ve kaynakları dikkate alınarak gruplandırılma yapılmaktadır.

11

12

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sağlık Tesislerinde Verimlilik D eğerlendir m esi

Yerinde yapılan izlem, veri doğrulama ve kanıta dayalı gözlemle elde edilen verilerin değerlendirilmesi 6. kriter grubu adı altında yapılmaktadır. Yerinde yapılan izlem, veri doğrulama ve kanıta dayalı gözlem sayesinde karne hesaplanmasının sadece rakamlarla değil aynı zamanda; verilen sağlık hizmetlerinin yerinde gözlemlenmesi, sağlık tesisleri tarafından bildirilen verilerin doğruluğunun teyit edilmesi, karne göstergelerine uyumu da sağlanmaktadır. Yerinde yapılan izlem, veri doğrulama ve kanıta dayalı gözlem değerlendirmesinde puanının hesaplanması aşağıdaki gibi yapılmaktadır.

Birlik karne puanları hesaplanırken birlik bünyesindeki sağlık tesislerinin karne puanlarının ağırlıklı ortalamasının %70’i, birlik hedefleri başarı puanının ise %30’u dikkate alınmaktadır.

• Verilen sağlık hizmetlerinin yerinde gözlemlenmesinin %70

• Mali hizmetler başkanı için; birlik genelindeki sağlık tesislerinin mali kriter grubu puanlarının ağırlıklı ortalaması %70, diğer kriter grubu puanları %30, oranı dikkate alınmaktadır. Birlik hedefleri 1000 puan üzerinden değerlendirilmektedir.

700

Yapılacak değerlendirmenin usul ve esaslarını belirlemek amacıyla yerinde değerlendirme listesi 13 ana başlıklarda 244 sorudan oluşan değerlendirme listesi dikkate alınarak yapılmaktadır.

Alanında uzman kişilerin katılımı ile sağlık tesisinde değerlendirilecek bölümler belirlenerek, belirlenen bölümlerin niteliklerine göre boyutlandırma çalışması yapılarak, bölüm ve boyutlara göre sorular oluşturularak, çalışma ekibi tarafından pilot çalışmalar yapılarak değerlendirmeler yapılmaktadır.

BİRLİK KARNESİNİN HESAPLANMASI Birlik karne puanları hesaplanırken birlik bünyesindeki sağlık tesislerinin karne puanlarının ağırlıklı ortalamasının %70’i, birlik hedefleri başarı puanının ise %30’u dikkate alınmaktadır. Birlik karnesi aynı zamanda genel sekreterin karnesidir. Başkanların karne puanları belirlenirken ise; • Tıbbi hizmetler başkanı için; birlik genelindeki sağlık tesislerinin tıbbi kriter grubu puanlarının ağırlıklı ortalaması %80, diğer kriter grubu puanları %20, • İdari hizmetleri başkanı için; birlik genelindeki sağlık tesislerinin idari kriter grubu puanlarının ağırlıklı ortalaması %80, diğer kriter grubu puanları %20,

715

Birlik hedefleri başarı puanı

Hastene karne puanları ortalaması

%70

• Sağlık tesisleri tarafından bildirilen verilerin doğruluğunun teyidinin %20 • Karne göstergelerine uyumun %10’dur.

750

Birlik karne puanı

%30

Birlik verimlilik karnesi hesaplanma yöntemi bünyesinde beş sağlık tesisi bulunan bir birlik için şematik olarak aşağıda verilmektedir.

Birlik Karne Puanı Hesaplaması Birlik Puan =

H1 puan x H1 ağırlık + H2 puan x H2 ağırlık+............

H1 ağırlık + H2 Ağırlık............

Ağırlık katsayısı 1...

AI

750

X

6

2...

AI-dal

700

X

5,5

3...

AII

800

X

5

4...

C

500

X

3

5...

ADSM

608

X

2

= 700

Verilen örnekte; birliğe bağlı 5 hastanenin rolleri ile verilen karne puanları gösterilmektedir. Örnekteki birliğin ağırlıklı ortalaması alındığında birliğin puanı 700 olarak görülmektedir. Birlik verimlilik karnesi hesaplanırken her kriter grubu için (tıbbi, idari, mali, kalite, eğitim) ağırlıklı ortalamalar alınmaktadır. Hastanenin kapasitesine göre ağırlık katsayısı da değişmektedir. Birliklerin karnelerinin oluşturulmasında sağlık tesisleri karne puanlarının ağırlıklı ortalamaları tabloda belirtilen ağırlık katsayıları esas alınarak hesaplanmaktadır.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sa ğ l ı k Te s i s l e r i n d e Ve rimlilik De ğe rle n dir me si

Ağırlık katsayısı 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,0 2,0 1,0 6,0 5,5

Birliklerin ve hastanelerin karne puanları oluşturulduktan sonra verimlilik değerlendirme yönergesinde belirtilen aralıklara göre hastane ve birliklerin başarı grupları belirlenmektedir.

Puan Aralığı 800 ≤ karne puanı ≤ 1.000 700 ≤ karne puanı < 800 600 ≤ karne puanı < 700 500 ≤ karne puanı < 600 karne puanı < 500

A

B

Başarı Grubu A B C D E

C

Birlik ve sağlık tesisi karneleri puanları hesaplanıp yayımlandıktan sonra sistemden kaynaklanabilecek hataların giderilmesi için birliklerden gelebilecek itirazlar doğrultusunda Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından itirazlar toplanır ve Birlik İzleme Komisyonuna sunulur. Bu komisyonda görüşülen konular gerektiğinde Birlik Değerlendirme komisyonuna iletilir ve gerekli değerlendirmeler yapılır.

Hesaplanan karne puanları doğrultusunda; aşağıda belirtildiği gibi başarı grubunda düşüş gözlemlenirse ya da D başarı grubunda 3 kez, E başarı grubunda 2 kez ardışık olarak grup yükseltilememesi durumunda yönetici ve/veya yöneticilerin sözleşmelerinin sonlandırılması gerekmektedir.

Karne, hizmet sunum kalitesini daha objektif olarak ölçmek için tasarlanmıştır. Çeşitli sebepler ile verilerle oynanması hizmet sunumunu değiştirmeyecektir.

Amacımız her zaman verimli, etkin ve kaliteli sağlık hizmeti sunmak olmalıdır.

Genel Sekreter

D

Grup düşürülmesi C

D

Hastane Yöneticisi

E

D

D

Genel Sekreter

D

N

3. Değerlendirme

K

D

2. Değerlendirme

AR

1. Değerlendirme

EY

İ

B

1. Değerlendirme

E

2. Değerlendirme

E

Grup yükseltilememesi E

Birliklerin ve hastanelerin karne puanları oluşturulduktan sonra verimlilik değerlendirme yönergesinde belirtilen aralıklara göre hastane ve birliklerin başarı grupları belirlenmektedir.

Hastane Yöneticisi

2012’de Tasarladık, Öğrendik

2015’de Geliştirip, Değiştiriyoruz

Sağlık tesisi rolü A1 A1-Dal A2 A2-Dal B C D E1 A1 A1-Dal

13

14

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

İnsan Kaynakları Planlama ve İstihdam G elişt i r m e

Engin YILDIZ TKHK İnsan Kaynakları Planlama ve İstihdam Geliştirme Daire Başkanı

İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMA VE İSTİHDAM GELİŞTİRME İnsan kaynağı planlamasının temel taşını oluşturan unsurlar personel takibi ve personel performans analizleridir.

Personel planlamalarında; tüm personelden aktif olarak çalışmayan personel düşülerek son durum tespit edilir.

Planlamalar, tespit edilen son durum personel sayısına göre yapılır.

Günlük Ayrılacak, Başlayacak Personel Birimi

Personel İzleme

Personel Ölçme ve Değerlendirme

Son Durum

Tüm Birliklerle İnteraktif İletişim

Planlama

İnsan Kaynağı Planlama aşamasında, planlama yapılacak kurumun, çalışan personel sayısının tespiti son derece önemlidir. İnsan Kaynağı Planlama aşamasında, planlama yapılacak kurumun, çalışan personel sayısı tüm branşlar için ayrı ayrı takip edilmektedir.

Tüm Sağlık Personeli

Son Durum

YSP Takibi

Uzman Tabip Takibi

Pratisyen Tabip Takibi

Başlaması Muhtemel Personel Takibi

İstifa veya Tayin Olması Muhtemel Personel Takibi

Personel planlamalarında; kurum bazında tüm veriler analiz edilerek planlamaya esas teşkil edecek tablolar her 15 günde bir oluşturulur. Yapılan bu analizler aşağıdaki gibidir: • Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü aktif birimden 15 günlük periyotlar halinde aktif çalışan (Sağlık Bakanlığı, Üniversite, Özel) kadrolu çalışan ücretsiz izinli, raporlu, asker vb. personel verileri alınır.

• ÇKYS’den kurum değişiklikleri ( birleşme, ayrılma, isim değişikliği, yatak sayısı değişikliği vb..), standart, PDC gibi veriler çekilir.

• Ücretsiz izin, askerlik, rapor gibi izinlerde personelin dönüş tarihleri işlenir.

• Yapılan kuralar sonucu yerleşen, henüz ataması yapılmayan veya ataması yapılıp başlaması yapılmayan personelin durumu tabloya işlenir.

0% Erzincan-9-13 (9-12) Artivin-8-11 (8-11) Tunceli-3-4 (3-4) Bayburt-3-(3-4) Trabzon-39-52 (33-39) Bitlis-12-16 (12-15) Giresun-19-25 (17-23) Karabük-11-14 (10-12) Ankara 301-371 (152-263) Gümüşhane-5-5 (5-6) Çanakkale (19-23(16-18) Kırıkkale -14-17(11-12) Kırşehir-9-11(9-10) İstanbul-669-792(407-403) Bolu-15-18 (12-13) Antalya 115-131 (63-62) Hakkari 8-9 (8-9) Eskişehir-46-52(25-35) Manisa-55-62 (42-44) Edirne-22-25 (13-16) Düzce-13-14(9-9) Aksaray-14-15(12-12) Amasya-13-14 (12-12) Isparta-24-26 (16-17) Bursa-120-128 ( 87-91) Bingöl-10-11 (10-10) Aydın-44-47 (37-35) Balıkesir-47-50 (40-43)... 1 Ordu-34-36 (24-30) Karaman-9-9 (7-8) Çankırı-8-8 (8-7) Yalavo-8-8 (6-7) Rize-17-18 (14-17) Kars-11-11 ( 10-8) İzmir-210-215 (121-129) Kocaeli-73-75 (49-51) Ağrı-17-17 (17-16) Tekirdağ-33-24 (22-21)... 1 Mersin-69-70 ( 53-54) Siirt-12-12 (10-10) Kırklareli-12-12 (11-10) Sivas-29-29 ( 21-24) Malatya-40-40 ( 23-23) Çorum-23-23 ( 16-20) Batman-21-21 (16-16)... 1 Burdur-12-12 ( 9-11) 1 Tokat-30-29 ( 20-24) Bartır-7-7 (6-6) Şırnak-15-14 (15-14) Hatay 57-53 (46-37)... 2 Zonguldak-30-28 ( 22-22) Samsun-63-59 ( 40-41 Osmaniye 21-19 (15-14) Muğla-37-34 ( 27-24) Uşak-16-15 ( 11-12) 1 Kilis-4-4 (4-3) 1 Sinop-10-9 ( 9-9) 1 Kahramanmaraş-43-39 (32-30) Gaziantep-88-78 (53-45) Adıyaman-21-19 (18-18) Yozgat-18-16 ( 16-14) Elazığ-31-28 (19-17) Afyankarahisar-29-26 ( 21-20)... 1 Sakarya-39-34 (28-29) Denizli-47-41 (32-30) Kayseri-61-53 (31-28) Muş-15-13 (15-11) 1 Mardin-24-21 ( 24-19) 2 Adana-105-91 (64-53... 1 Şanlıurfa-63-54 ( 51-44) 2 Konya-100-86 (62-60)... 3 Nevşehir-11-9 ( 8-8) Kastamonu-16-13 ( 12-10)... 1 Niğde-13-11 ( 11-10)... 1 Kütahya-25-20 (18-19)...

Iğdır-7-6 (7-5) Van-42-32 ( 32-26)... 3 Erzurum-44-33(32-26)... 5 Bilecik-8-6 (7-6)... 1 Ardahan-4-3 (4-3)... 1 Diyarbakır-69-48 (42-31)... 4

İ n s a n K a y n a k l a r ı P l an lama ve İ stih dam Ge liştir me SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY

• Kuralar sonucu ayrılan, henüz ataması yapılmayan personelin durumu tabloya işlenir.

• Personel sıkıntısı yaşanabilecek kurumlar için, DHY hizmeti bitenler veya bitmesi yakın olanlar aranarak tabloya aktarılır.

PDC DOLULUK

SB PDC DOLULUK

Bir Branşta Örnek PDC Tablosu İL PDC DOLULUK

Anestezi branşında hazırlanan grafikte kırmızı noktalı çizgi Türkiye ortalamasını göstermektedir. Pembe çizgi o branşta il doluluğunu göstermektedir. Amaç kırmızı çizginin altında

KASIM 2014 SAYI 2

• Bu şekilde son aktif çalışacak personel sayısı tespit edilerek İl PDC , Kurum PDC doluluk oranları belirlenir.

• Belirlenen oranlar grafiklere ve haritalara aktarılarak analizleri yapılır.

190%

ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON

171%

152% 133%

114%

95%

76%

57%

38%

19%

İL PDC DOLULUK İL PDC DOLULUK ORTALAMA

kalan pembe çizgiyi kırmızı çizgiye yaklaştırmaktır. Eflatun çizgi planlama sonrası oluşan yeni durumu göstermektedir.

Pembe çizginin planlama sonrası durumudur.

15

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

İnsan Kaynakları Planlama ve İstihdam G elişti r m e

Çalışan sayısı yetersiz olan yan dal branşlarında planlamalar, sağlık bölgesine göre yapılmaktadır.

Sağlık Bölgesine Göre Yapılan Örnek PDC Tablosu Çocuk Nefrolojisi 1-1...>>106

Yeni

Eski

250% 200% 150% 100% 50%

Şanlıurfa Bölgesi-4...0-0

Diyarbakır Bölgesi-8...2-3

Mersin Bölgesi-2...0-1

Van Bölgesi-4...0-2

Erzurum Bölgesi-4....1-2

Trakya Bölgesi-2...0-1

Sivas-Tokat Bölgesi-2...0-1

Gaziantep Bölgesi -7...2-4

Samsun Bölgesi-3...1-2

Bursa Bölgesi-5...1-4

Kocaeli Bölgesi-4...1-3

Elazığ-Malatya Bölgesi-2...0-2

İstanbul Bölgesi-18...8-16

Adıyaman-Denizli Bölgesi-3...1-3

Adana Bölgesi-6...1-6

Eskişehir Bölgesi-3...0-3

Antalya Bölgesi-3...1-5

Trabzon Bölgesi-2...1-3

Konya Bölgesi-4...3-7

Kayseri Bölgesi-3...1-5

Ankara... Bölgesi-10...9-19

Çalışan sayısının daha da az olduğu yan dal branşlarında planlamalar, sağlık üst bölgesine göre yapılmaktadır.

Sağlik Bölgesine Göre Yapilan Örnek PDC Tablosu İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları 1-1...>>20

Eski

18% 18%

15% 15%

0%

0%

0%

Erzurum-Trabzon-Van-2...0-0

71% 71%

Bursa-2...0-0

78% 78%

Antalay-1...0-0

Diyarbakır-1...1-1

103%

Ankara-Konya-Kayseri-Eskişehir-SivasElazığ-Malatya-7...0-1

103%

İstanbul-Kocaeli-Trakya-5...1-1

310%

Gaziantep-Şanlıurfa-1...0-1

326%

Yeni 310%

Samsun-Tokat-1...0-1

326%

İzmir-Aydın-Denizli-3...0-10

İnsan Kaynağı Planlama aşamasında, planlama yapılacak kurumun, çalışan personel sayısının tespiti son derece önemlidir. İnsan Kaynağı Planlama aşamasında, planlama yapılacak kurumun, çalışan personel sayısı tüm branşlar için ayrı ayrı takip edilmektedir.

İzmir... Bölgesi-6... 3-14

0% İnsan kaynağı planlamasının temel taşını oluşturan unsurlar personel takibi ve personel performans analizleridir.

Adana Mersin-2...0-5

16

350% 300% 250% 200% 150% 100% 50% 0%

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

İ n s a n K a y n a k l a r ı P l an lama ve İ stih dam Ge liştir me

Sağlık bölgelerine ve sağlık üst bölgelerine göre aktif çalışan/pdc oranları (doluluk) kura öncesi ve sonrasında izlenir.

Sağlık Bölgeleri

İl PCD Doluluk Kura Öncesi Sağlık Bölgesine Göre Yapılan Örnek PDC Tablosu

Sağlık Üst Bölgeleri

İl PCD Doluluk Kura Öncesi Sağlık Üst Bölgelerine Göre il PDC Dağılımı

PERSONEL PLANLAMA Personel planlama işlemleri sırasıyla; Standart Kadro Planlaması, PDC planlaması ve tüm kuralarda kuraya girecek sağlık personeli için münhal yer planlaması işlemlerini kapsamaktadır.

Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerini vermek üzere hastanelerde, ağız ve diş sağlığı merkezlerinde ve benzeri sağlık kuruluşlarında görev yapacak personelin sınıf, unvan ve branşa göre kadro standartlarının tespiti ve kadroların düzenli ve hizmet gereklerine uygun olarak

kullanımına dair usul ve esasların belirlenmesi amacıyla standart kadro cetveli hazırlanır.

Ancak elimizdeki personel sayısı standart kadroyu karşılamaya yetmediği için; sağlık personeline duyulan ihtiyacın iller arasında aynı oranda olmasını sağlayarak dengeli dağılımı gerçekleştirmek amacıyla personel dağılım cetveli (PDC) hazırlanır. PDC’nin hazırlanması; • Personelden optimum fayda elde etmeyi, • İstihdam fazlası personel oluşturmayı engellemeyi sağlamaktadır.

17

18

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

İnsan Kaynakları Planlama ve İstihdam G elişti r m e

Bir ilin PDC’si belirlenirken; Nüfus ve demografik faktörler, bölgesel faktörler, hastane rolleri, personel performansı, kurumun fiziki ve teknolojik yapısı, istatistiki sağlık verileri gibi faktörler dikkate alınır.

İstatistiki Sağlık Verileri

Bölgesel Faktörler

Çevresel Etkenler

Çocuk Nüfusu

Kurumun Fiziki ve Teknolojik Yapısı

Hastane Rolleri

Güçlü İlçeler

Bölge Merkezi İl İl

Gelişmişlik

AI

Yatak Sayısı

E1

Kurumun Fiziki ve Teknolojik Yapısı

Hastane Rolleri

D Aktif Ameliyathane Masa Sayısı

Hastanenin Tıbbi Cihaz Donanımı

PDC Hazırlanırken Dikkat Edilen Faktörler

Hastane Rolünde Branş Başına Düşen Muayene

AI_DAL

Yoğun Bakım Yatak Sayısı

Özellikli Birimler

Örnek PDC Tablosu

Bölgesel Faktörler

Yaşlı Nüfusu

Nüfus Artış Hızı

Personel Performansı

Hastane Yerleşkeleri

Sağlık Bölgesi

İlçe

Nüfus ve Demografik Faktörler

Planlama

Acil Seviyesi

Sağlık Üst Bölgesi

Kadın Nüfusu

Nüfus ve Demografik Faktörler

AII

Branş Başına Düşen Sevk Sayısı

AII_DAL

C B

Branş Başına Düşen İşlem Sayısı

Personel Performansı

Hastane Rolünde Branş Başına Düşen Ameliyat vs.

Yatak Başına Düşen Hemşire Sayısı

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

İ n s a n K a y n a k l a r ı P l an lama ve İ stih dam Ge liştir me

KURA İŞLEMLERİ Kuralar çeşitli sebeplerden dolayı hazırlanır. Bunlar; • Devlet Hizmet Yükümlüsü(DHY), • Devlet Hizmet Yükümlüsü Mazeret, • Mazeret (Sağlık ve Eş Durumu), • Kurum İçi Naklen Atama, • İstifa Sonrası Yeniden Atama, • Açıktan Atama, • Sözleşmeli Personel Kuraları, • Kurumlar Arası Naklen Atama, • Özürlü Personel Atama, • Unvan Değişikliği, kuralarıdır.

Kuralar hazırlanırken öncelikle kuraya dahil olacak/ olabilecek kişilere ulaşmak, bu kişilerin taleplerini öğrenmek ve bu talepler ile kurum ihtiyaçları arasında örtüşenleri sisteme dahil etme amacıyla web üzerinden talep toplanmaktadır.

Oluşturulan sistemde; açıktan atama kurası için kurum dışında çalışan personelin müracaat edebileceği, kurum içi kurada çalışanlarımızın müracaat edebileceği, Devlet Hizmeti Yükümlülüğünde ise DHY’ye tabi personelin başvurabileceği bir sistem oluşturulmuştur. DHY’de %1020 diğer kuralarda %35-50 arası taleplere cevap verilir.

Kuralarda doğru planlama yapabilmek için; • Personel hareketlerinin sürekli izlenmesi gerekmektedir, • Genel Sekreterlik personeli 15 gün aralıklarla Sağlık Müdürlüklerine personel durumunu bildirmeleri gerekmektedir,

Sadece kura değil, hakkaniyetli hizmet için yapılan çalışma...

• (A.Ç.P.D.) Özellikle uzman ve pratisyen doktorlarda başlama, ayrılma, istifa, emekli, raporlu, askerlik vb. dilekçesi vermiş personeli bu tablolara eksiksiz bir şekilde işlenmesi gerekmektedir, • Personel ayrılış başlayış işlemleri İKYS sistemi üzerinden yapılması, • Yine İKYS sistemine askerlik, rapor, izin gibi durumlar mutlaka işlenmesi gerekmektedir. Çeşitli sebeplerden dolayı personelin hizmet verememesi durumularında, kura dönemine zaman varsa bölge halkını mağdur etmemek amacıyla geçici görevlendirme ile bölgeye personel gönderilebilir. Bunun için öncelikle ihtiyaç duyulan genel sekreterliğin kurumumuza talepte bulunması gerekir. Gelen talepler resen geçici görevlendirme komisyonunda değerlendirilerek, uzman tabip, tabip, uzman diş tabibi ve diş tabiplerinin ihtiyaç duyulan yerlere geçici olarak görevlendirir. Genellikle haftada bir kez toplanır. Sekretaryası İnsan Kaynakları Planlama ve İstihdam Geliştirme Daire Başkanlığımız tarafından yapılır. İllerden gelen, kurum tarafından gerek görülen veya makam tarafından önerilen geçici görevlendirme talepleri karara bağlanır. Tabip dışı sağlık personeli içinde benzer komisyon kurulmuştur.

Sekretaryası Tabip Dışı Atama Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir.

Yukarda belirtilen hususlar doğrultusunda personel planlaması yapılmaktadır.

Sonuçta sadece kura işlemi olarak da görünse aslında her bölgeye hakkaniyetle hizmet verebilmek için ayrıntılı bir çalışma yapılmaktadır.

Vatanın her bölgesinde fedakarca çalışan tüm sağlık personelimize teşekkürü bir borç biliriz.

19

20

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Acil Ser vi sl er

Dr. Muhammed Bayram TKHK Sağlık Tesisleri Acil Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı

ACİL SERVİSLER Acil servisler paranın ve sıranın geçer akçe olmadığı, kendine has, tedaviden çok bir kriz yönetiminin hakim olduğu dev bir organizasyon arenasıdır. Orada zamanla yarışılır. Hata olursa maalesef telafisi yoktur. Bu arenada zaman ve maddi kaygı gütmeyen isimsiz kahramanlar her an farklı bir yaşam öyküsünün ana karakterlerini canlandırır.

Yeni kurulan daire başkanlığımız da bu kahraman personelin başarılarına bir nebze de olsa katkıda bulunmanın çabası içindedir.

Acil Servislerin Sistemdeki Rolü Kamu Hastane Birliklerine yapılan başvuruların %30’unu acil servisler yüklenmiş bulunmaktadır. Acil servisler

bu yüke rağmen sistem içinde hakettiği önceliğe ulaşamamıştır.

Acil servisler, stres ve heyecanın bir arada yaşandığı, hasta ve yakınlarının en kötü durumda karşılandığı ve sürekli bir kaosun olduğu alanlardır.

Bu yüzden acil servis personelinin daha anlayışlı, eğitimli ve sabırlı olması gerekliliği unutulmamalıdır.

Kalifiye personelin çalıştığı acil servisler kamu hastane birliklerine yapılan başvuruların %30’unu yüklenmiş bulunmaktadır. Acil servisler bu yüke rağmen sistem içinde hakettiği önceliğe ulaşamamıştır.

Türkiye Acil Muayene Oranları

Devlet Hastaneleri 100% 90%

2014 İlk Üç ay 28

2013

2014 İlk Üç ay

2013

15

17

85

83

31

80%

Üniversite Hastaneleri

Özel Hastaneler

2014 İlk Üç ay

2013

10

13

90

87

70% 60% 50% 40% 30%

42

69

20% 10% 0% Polikliniğe Müracaat Eden Hasta Oranı

Acile Müracaat Eden Hasta Oranı

Ortalama Acil Servis Muayene Sayıları Günlük Muayene Oranları

2013 Yılı

Acil

Genel

Oran

232.270

766.891

30%

Acil

Genel

Oran

54.247.205

189.422.005

29%

Toplam Muayene Oranları

2013

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Ac i l S e r v i s l e r

Acil Karne Göstergeleri Karne değerlendirmelerinde acil servisler 3 gösterge ile değerlendiriliyormuş gibi görülse de göstergelerin içerikleri birçok unsuru kapsamaktadır.

Karnede Aciller Gösterge Adı Acil servis müracaat yoğunluğu Acilden sevk edilen hasta oranı* Acil etkinlik skoru Poliklinik etkinlik skoru Hasta yatışları Yataklı servis etkinlik skoru Ameliyat etkinlik skoru Yoğun bakım yatak kullanımı Laboratuvar bekleme süresi* Görüntüleme bekleme süresi* Kanal tedavisi oranı (sağlık tesisleri diş poliklinikleri) Flor uygulama oranı (sağlık tesisleri diş poliklinikleri) Diş (sabit) protez hizmetleri (sağlık tesisleri diş poliklinikleri) Diş (hareketli) protez hizmetleri (sağlık tesisleri diş poliklinikleri) Fissur ve pit örtücü oranı (sağlık tesisleri diş poliklinikleri)

Gösterge Puanı 50 100 75 75 100 75 75 150 100 100 30 15 20 20 15

1- Acil Servis Müracaat Yoğunluğu: Sağlık tesisinin acil servis yoğunluğunu gözlemlemek, izlemek ve yoğun olan acil servislerde yeşil alan kullanımını takip etmek amacıyla kullanılır. Acil servise yapılan toplam başvuru sayısı, acil servis yeşil alan başvuru sayısı ve sağlık tesisine yapılan toplam başvuru sayısı ile hesaplanır.

2- Acilden Sevk Edilen Hasta Oranı: Sağlık tesisinin acil servisinden, başka kurumlara yapılan sevk oranını izlemek amacıyla kullanılır. Acil servisten başka kuruma yapılan sevk sayısı ve acil servise yapılan toplam başvuru sayısı ile hesaplanır.

3-Acil Etkinlik Skoru: Sağlık tesislerinde acil servis hizmetlerinin etkinliğini ölçmek amacıyla kullanılır. Acil servis başvuru sayısı, hekim sayısı, yardımcı sağlık personeli sayısı, acil servis yatak sayısı, uzman hekim oranı, resüsitasyon odası vb. ile hesaplanır.

Yapısal ve İşlevsel Olarak Aciller: Acil Servis Çeşitleri : 1. Acil Üniteleri : İlçe hastaneleri bünyesinde, acil poliklinik muayene, tetkik ve ilk tıbbi müdahalenin

yapıldığı, stabilizasyon sağlandıktan sonra gerektiğinde tedavinin sağlanabileceği sağlık tesislerine sevk yapılan, en az bir odadan oluşan acil sağlık birimleri olan yapılardır. Acil sağlık hizmeti yoğunluğu bulunmayan dal hastanelerinde, hastanenin faaliyet alanının gerektirdiği branşlarda acil sağlık hizmeti vermek üzere en az bir odadan oluşur.

Sunulan Hizmetler: Acil ayaktan hasta bakımı, Temel Yaşam Desteği, İleri Kardiyak Yaşam sunulur.

Fiziki Alan : 20-50 m2 olmalıdır.

Asgari Personel Durumu: Her vardiya için 1 Tabip, 1-2 sağlık personeli görev yapar.

2. I. Seviye Acil Servisler : Acil servis hizmetlerinin nöbetçi uzman tabibin denetim ve gözetiminde, ağırlıklı olarak pratisyen tabiplerce 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak yürütüldüğü, ilgili branşlarda uzman tabip hizmeti gerektiren hastaların bu ihtiyaçlarının icap nöbeti (evde nöbet) yöntemi ile karşılandığı, üst düzey bakım gerektiren hastaların stabilizasyonu sağlandıktan sonra ileri seviyeli acil servislerin bulunduğu sağlık tesislerine sevk edildiği, daha çok ayakta stabil hastaların muayene, tetkik ve tedavilerinin yapılabildiği, gerektiğinde kısa süreli müşahedenin sağlanabildiği acil servislerdir.

Sunulan Hizmetler: Temel yaşam desteği, ileri travma yaşam desteği, ileri kardiyak yaşam desteği, yoğun bakım gerektirmeyen hastaların müşahede biriminde takibi, ayaktan hasta bakımı sunulur.

Fiziki Alan: 400 m2’ye kadar tedavi alanı, 30–50 m2 arası bekleme alanı bulunmalıdır.

Personel Durumu: Her vardiya için 1–2 Tabip, 1–2 sağlık personeli görev yapar.

3.II. Seviye Acil Servisler: Acil hastaların pratisyen tabiplerce karşılandığı, dahili veya cerrahi branşlardan en az birer uzmanın sorumluluğunda, 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak uzman düzeyinde acil sağlık hizmetinin verilebildiği, diğer branş uzmanlarının ise ihtiyaca göre icap (evde nöbet) yöntemi ile acil sağlık hizmeti sunduğu acil servislerdir.

Sunulan Hizmetler: I. Seviyeye ilave olarak uzman doktor düzeyinde değerlendirme, bilgisayarlı tomografi, ultrasonografi gibi görüntüleme imkanları sunulur.

21

22

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Acil Ser vi sl er

Fiziki Alan: 400 – 800 m2’ye kadar tedavi alanı, 50 – 100 m2 arası bekleme alanı bulunmalıdır.

Asgari Personel Durumu: En az 1 cerrahi branş acil servis nöbetçi hekimi, 1 dahili branş acil servis nöbetçi hekimi, ve her vardiya için 2 – 4 Tabip, 2 – 7 sağlık personeli görev yapar.

4. III. Seviye Acil Servisler: Bünyesinde dahiliye, genel cerrahi, kadın hastalıkları ve doğum, çocuk sağlığı ve hastalıkları, ortopedi ve travmatoloji ile beyin cerrahi, kardiyoloji, nöroloji, anestezi ve reanimasyon branşlarında ve bu branşlara ilave olarak hasta yoğunluğuna göre gerektiğinde diğer branşlarda da 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak uzman doktor düzeyinde acil sağlık hizmeti verilebilen acil servislerdir.

Sunulan Hizmetler: I. ve II. Seviyelere ilave olarak İleri tetkik yapabilme imkanı, 24 saat uzman düzeyinde hizmet, kritik ve yoğun hasta bakımını sağlayacak donanım (tercihli) sunulur.

Fiziki Alan: 800 m2’nin üzeri, 100 m2’nin üzeri olmalıdır.

Asgari Personel Durumu: Tanımlarda sayılan branşlarda müstakil acil branş nöbeti tutulmakta ve her vardiya için 4 tabip, 7 ve üstü sağlık personeli görev yapar.

5. Dal Hastaneleri Acil Servisleri: Faaliyet gösterdiği branşların özelliği gereği acil başvuru yoğunluğu bulunan, kadın hastalıkları ve doğum, çocuk sağlığı ve hastalıkları, kalp ve damar cerrahisi, acil yardım ve travmatoloji, göğüs cerrahisi, onkoloji ve kemik hastalıkları, meslek hastalıkları, ruh sağlığı ve hastalıkları ile göğüs hastalıkları alanında faaliyet gösteren dal hastaneleri acil servislerinin; fiziki şartları bakımından en az I. Seviye’nin asgari standartlarını, diğer şartlar bakımından III. Seviye’nin asgari standartlarını taşıması gerekir.

Sunulan Hizmetler: Hizmet sunduğu branşlarda III. Seviye standartlarına uygun olarak acil servis hizmetleri sunulmaktadır.

Fiziki Alan: I. Seviye asgari standartları baz alınarak hizmet gereği/ihtiyaçlara göre belirlenmektedir.

Asgari Personel Durumu: Hizmet sunduğu branşlarda III. Seviye standartları baz alınarak hizmet gereği/ihtiyaçlara göre belirlenmektedir.

Acil Servis Tescil İşlemleri: Seviye tespiti; Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ hükümlerine ve Ek-1, Ek-2 ve Ek-3’teki asgari standartlar çerçevesinde sağlık müdürlüğü bünyesinde oluşturulan komisyon marifetiyle yerinde inceleme ve raporlama yöntemiyle, Ek-5’deki Acil Servis Seviye Tespit ve Denetleme formuna göre yapılır. Komisyon tarafından düzenlenen rapor ve ekinde yer alan Ek5’deki forma istinaden Valilik onayı alınarak tescil edilir ve bir sureti Bakanlığa gönderilir.

Acil Servis Alanları: Acil servisler bünyesinde bulunan birimler ve alanlar Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliğin eki EK – 4’de tanımlanmıştır.

• • • • • • • • • • • • •

Resusitasyon odası Hasta muayene alanları Müşahede odası/alanı Müdahale odası/alanı Bekleme alanı Triyaj alanı Kritik hasta bakım birimi Primer tedavi birimi Görüntüleme ünitesi Travma odası/alanı Tedavi alanı Dekontaminasyon/Arındırma odası/alanı 112 İstasyon Birimi

Acil Servis Kalış Süreleri: Acil servislerde hasta takibinin 24 saati geçmemesi esastır. Bu süre içerisinde kesin tanısı konulamamış veya yatış endikasyonu belirlenememiş hastalar ile yatış endikasyonu bulunan ve birden fazla kliniği ilgilendiren hastalar acil servis sorumlu tabibi veya nöbetçi uzman tabibince değerlendirilir ve tıbbi durumunun gerektirdiği en uygun uzmanlık dalına ait kliniğe yatışı yapılarak ilgili eğitim görevlisi veya sorumlu uzman tabibine bilgi verilir.

Yatışına karar verilen klinikte boş yatak bulunmaması hâlinde boş yatak bulunan uygun kliniklerden birisine yatırılarak hastanın takibi, bakım ve tedavisi ilgili olduğu klinik tarafından yapılır. Acil serviste kliniklere yatış bekleyen acil hastalara yatış önceliği verilir.

Yeni çalışmalarda bu yetki idari kısma devredilmesi planlanmaktadır.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Ac i l S e r v i s l e r

Mutlak Triyaj I. Seviye Acil Servis

Triyaja Gerek Yok

II. Seviye Acil Servis

Sağlık Personeli (ATT, Ebe, Hemş.)

III. Seviye Acil Servis

Hekim (Yeni taslakta çıkardık)

f) Adli vaka giriş-çıkış muayeneleri, enjeksiyonlar, pansumanlar, hastalık raporu alma, işbaşı kağıdı alma gibi acil olmayan durumların acil servis üzerinde yarattığı ciddi iş yükü g) Acil servis hizmetlerinin acil olmayan haller için diğer birimlerine göre daha ucuz olması 2. Kısım: Acil Servis Süreç Faktörleri Sorunları

Hedef: Sağlık tesislerimizde mutlak triyajin sağlanması

Acil Servis Sorunları: Eğitim hastaneleri, üniversiteler ve 2.basamak hastanelerimizde hizmet vermekte olan acil hekimliği hizmeti veren değerli hocalarımız ve uzman hekimlerimizle acil servis sorunlarını ve çözüm önerilerini içeren kapsamlı bir çalıştay yapıldı.

a) Konsültanlar, icapçılık ve klinikler arası iletişim sorunları (konsültasyon standardı, mevzuatı ve kalite denetlemesi olmaması.)

Pratisyen Hekimlerin Hastane içi Ünitelere Dağlımı, Mayıs 2014 Birimler

Tabip

Acil Servis-Acil

3.154

Diğer Birimler- (Yanık, KETEM vs.)

46

Diyaliz

267

Öne çıkan sorunlara göz atacak olursak:

Evde Sağlık Hizmetleri

612

Çalıştayda 4 ana kısımda sorunlar kategorize edildi:

Kan Merkezi

21

1. Kısım: Acil Servis Girdi Faktörleri

İdari Birim

313

2. Kısım: Acil Servis Süreç Faktörleri

Poliklinik

191

3. Kısım: Acil Servis Çıktı Faktörleri

Yoğun Bakım

54

4. Kısım: Personel Ve Özlük Problemleri

Toplam

4.658

1. Kısım: Acil Servis Girdi Faktörleri Sorunları a) Basamak sağlık hizmetlerinin yetersizliği sebebiyle hastaların acil servisi tercih etmesi b) Hastane içi ve dışından acil servislere uygunsuz olarak yönlendirilen, diğer birimlerde sonuçlandırılması gereken hastaların acil servisler üzerinde yarattığı ek yük c) İç Sevkler - polikliniklerden tedavi, yatış ve basit işlemler için acil servislere yönlendirilen hastalar dr) Kronik hasta bakım olanaklarının yokluğu sebebiyle bu hastaların acil servisler dışında alternatifinin olmaması e) Randevusuz bakım olanaklarının olmaması dolayısıyla bu şekilde hizmet veren tek yer olan acil servislere hastaların başvurmak zorunda kalması

Acil Servisler Personel İhtiyacı Çalışması, Mayıs 2014 Acil Servis Personel Durumu

Mevcut

Planlanan*

Hemşire - Ebe - SM sayısı Acil Uzman Hekim Sayısı Acil Asistanı Sayısı

14.304 729 611

18.712 1.131 1905

b) Acil servislerin mimari/fiziki şartları, cihaz/donanım envanteri ve personel yetkinliği ile sayısının yetersizliği. c) Radyoloji ve Laboratuvar hizmetlerindeki her türlü gecikme ve yetersizlik direk olarak acil servis kalabalıklığına etki etmektedir. d) Özel hastaların bakımı için acil servislerin altyapısı yetersizliği e) Şiddet

Eğitim hastaneleri, üniversiteler ve 2.basamak hastanelerimizde hizmet vermekte olan acil hekimliği hizmeti veren değerli hocalarımız ve uzman hekimlerimizle acil servis sorunlarını ve çözüm önerilerini içeren kapsamlı bir çalıştay yapıldı.

23

24

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Acil Ser vi sl er

Hedef: ✓ Acil yoğunluğunun azaltılması ✓ Mutlak triyaj uygulaması ve ✓ Fiziksel mekanların düzenlenmesi ile acil servislerde şiddet azalacaktır

Acil Servis Şiddet Acil servisler paranın ve sıranın geçer akçe olmadığı, kendine has, tedaviden çok bir kriz yönetiminin hakim olduğu dev bir organizasyon arenasıdır. Orada zamanla yarışılır.

Hekim Diş Hekimi Hekim Dışı Sağlık Per. İdari Hizmet Personeli Sözleşmeli Şirket Çalışanı Toplam %

1330 305

Klinik/ Servis 472 77

Ameliyathane/ Yoğun Bakım 43 3

Tetkik ve Görüntüleme 37 2

742

148

738

77

27

24

8

238

177

2645 38

2204 32

Acil

Poliklinik

1624 23

Diğer

Toplam

%

100 21

3928 431

36,1 6,2

128

138

1871

28,2

1

4

47

111

1,6

21

10

25

33

336

8,0

1386 20

142 2

216 3

394 6

6987

3. Kısım: Acil Servis Çıktı Faktörleri Sorunları

e) Hekim dışı sağlık personelinin sorunları.

a) Yatamayan hasta (yatışı verilmiş ancak acil serviste kalan hastalar)

f) Özlük haklarındaki eksiklikler

b) Sevk sorunları c) Branşlar arasında kalan ve sahiplenilmeyen hastalar için multidisipliner yaklaşım. d) Taburculuk 4. Kısım: Personel ve Özlük Problemleri Sorunları a) Pratisyen hekim sorunları b) Acil Tıp Asistanlarının (ATA) sorunları. c) Acil Tıp Uzmanlarının (ATU) sorunları d) Eğitim sorumlusu, görevlileri ve anabilim dalı öğretim üyelerinin sorunları

g) Performans, Ücretlendirme h) Şiddet konusu (öneminden dolayı tekrar ele alındı) Bu sorunlara kısa orta ve uzun vadeli çözüm önerileri getirilerek gayet kapsamlı bir rapor oluşturuldu. Acil sorunları konusunda farkındalık oluşturmak ve çözüme bir adımda olsa yaklaşmak amacıyla oluşturulan rapor ilgili makamlara sunulmuştur.

Acillerimizde daha düşük ücret almasına rağmen fedakarca çalışan tüm sağlık çalışanlarına en derin saygılarımı sunar bu fedakâr çalışmalarından dolayı sonsuz teşekkür ederim.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY K a m u H a s t a n e l e r i Birlikle rin de S atın A lma S ü re çle ri

Hata olursa maalesef telafisi yoktur. Bu arenada zaman ve maddi kaygı gütmeyen isimsiz kahramanlar her an farklı bir yaşam öyküsünün ana karakterlerini canlandırır.

KASIM 2014 SAYI 2

25

26

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Kamu H astaneleri Birliklerinde Satıalma Süreç l eri

Hakan Karagöz TKHK Hizmet Alımları ve Tedarik Yönetimi Daire Başkanı

KAMU HASTANELERİ BİRLİKLERİNDE SATINALMA SÜREÇLERİ İhtiyaçların İhale Usulleri ile Karşılanması Kamu Hastaneleri Birlikleri ve bağlı sağlık tesislerinin mal/hizmet/yapım ihtiyaçlarının tedarikçi firmalardan ve kanun kapsamındaki diğer idarelerden karşılanması 01.01.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4734 sayılı

Kamu İhale Kanunu ve ikincil mevzuat hükümlerine göre yürütülmektedir. Tüm ihtiyaçların karşılanmasında öncelikle 4734 sayılı kanunun 5. maddesinde yer alan açık ihale usulü ve temel ihale usulü kullanılmakta olup, sağlık tesisleri aşağıda yer alan ihale usullerden birini uygulayarak alımlarını gerçekleştirmektedir.

İhale Usulleri Açık ihale Belli istekliler arasında ihale Pazarlık ihale usulleri

Satınalma; sağlık hizmetinin etkin ve verimli sunulabilmesi için çeşitli mevzuatlar kapsamında, uzmanlık gerektiren bir alandır.

Bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

Yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

Kanunda belirlenen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu için teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belirli hallerde fiyatını isteklilerle görüştüğü usuldür.

4734 sayılı kanunun 22. Maddesi ile ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanarak işin niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, yeterlilik kriterleri aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirine bırakılarak alımlarda kolaylık sağlanmış olup, sağlık tesislerimiz bu madde kapsamında alımlarını gerçekleştirebilmektedirler.

2008 yılında 4734 sayılı kanunda yapılan değişiklikle bu maddeye (f) fıkrası eklenerek sağlık tesislerimizde yatarak tedavi gören hastalarımızın öncelikle acil

tıbbi sarf malzeme ve ilaç ihtiyaçları başta olmak üzere, özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan ilaç, aşı, serum, ortez, protez gibi uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbî sarf malzemeler, test ve tetkik sarf malzemeleri alımları 22/f kapsamında alınabilmektedir.

Aşağıdaki tabloda doğrudan temin usul ve esasları ile ilgili kanun kapsamındaki madde ve fıkraları açıklamaları ile belirtilmektedir.

Doğrudan temin usul ve esasları 22/a 22/b 22/c 22/d 22/e 22/f 22/g 22/h 22/ı 22/i

İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabilmesi Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.

Asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.

Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 44.373-TL diğer idarelerin 15.783- TL’yi aşmayan mal ve hizmet ihtiyaçları İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması. Özelliğinden dolayı stoklanamayan veya acil durumlarda ihtiyaç duyulan Tıbbi sarf ve ilaç alımları Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları ile fikri ve sınai mülkiyet haklarının ulusal ve uluslararası kuruluşlar nezdinde tescilini sağlamak için gerçekleştirilen hizmet alımları.

Türk İş Kurumunun İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesinin yedinci fıkrasında sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları, Yüksek Seçim Kurulu veya İl Seçim Kurulu başkanlıkları tarafından alınacak oy pusulası basım hizmeti alımı.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

K a m u H a s t a n e l e r i Birlikle rin de S atın alma S ü re çle ri

İhtiyaçların 4734 Sayılı Kanunun 3. Maddesi İstisna Alımlar Kapsamında Karşılanması Sağlık tesislerimizin 4734 sayılı kanun kapsamında kullandıkları diğer bir tedarik yöntemi ise aynı kanunun “İstisnalar” başlıklı 3. maddesinin alt fıkralarında yer alan istisna alımlardır. Bu başlık altında yer alan istisnalar kapsamında sağlık tesislerimiz ihtiyaçlarını kanun kapsamındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarından ihale yapmadan karşılayabilmektedirler. Örneğin; Sağlık Tesislerimiz, Devlet Malzeme Ofisinden kırtasiye, mefruşat, mobilya vb. alımlarını, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullardan üretilen bilgisayar ve bilgisayar donanımlarını, Et Balık Kurumundan et ihtiyaçlarını, Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumlarından tutuklu ve hükümlülerce üretilen mal ve mamul alımlarını kanunun 3. maddesine istinaden ve ihale yapmadan alabilmektedirler.

Ayrıca; sağlık tesislerimiz 4734 Sayılı Kanunun “İstisnalar” başlıklı 3. maddesinin (h) bendine istinaden teşhis ve tedaviye yönelik ihtiyaçlarını sağlık hizmeti sunan ve bu kanun kapsamında yer alan diğer idarelerden ihalesiz olarak temin edebilmektedirler.

2009 yılından itibaren Bakanlığımıza bağlı döner sermayeli işletmelerce kullanılmayan veya ihtiyaç fazlası olan mal ve demirbaşların israf edilmeden kullanılması amacıyla ihtiyaç duyan işletmelere bedelsiz veya tespit edilecek bir bedel üzerinden devri ile atıl durumda

kalan mal ve hizmetlerin ihtiyaç sahibi olan kurumlara verilebilmesi amacıyla gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılarak yeni bir tedarik yöntemi geliştirilmiştir. Daha sonra bu düzenleme tüm kamu sağlık kurumlarını kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde yapılamayan teşhis ve tedaviye yönelik hizmetlerin diğer kamu idarelerine bağlı sağlık kurum ve kuruluşlarından karşılanabilmesi imkânı sağlanmıştır. Kamu hastanelerinin birbirleri arasında yapabilecekleri mal ve hizmet alımları aşağıdaki gibi şematize edilmektedir. İhtiyaçların Çerçeve Anlaşma İhaleleri ile Karşılanması 2007 yılında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda yapılan değişiklikle çerçeve anlaşma ihaleleri kanun kapsamına alınmıştır. Çerçeve anlaşmalar; kamu idarelerinin etkin stok yönetimine katkı sağlayan ve ihtiyaçların daha önceden belirlenen tedarikçilerden hızlı bir şekilde karşılanmasını sağlayan önemli bir tedarik yöntemidir. Çerçeve anlaşmaların en önemli özelliği olan idarelere alım yapma yükümlülüğü getirmemesi, ayrıca çerçeve anlaşma süresince (Bu süre dört yıla kadar çıkabilmektedir) yapılacak alımlar için her defasında ilana çıkılmaması ve isteklilerden yeterlik için belge istenmemesi gibi özelliklerinden dolayı etkin bir tedarik yöntemi olarak kabul edilmektedir.

ne s C Hasta i Münfirit Sözleşmesi

Merkezi Satın Alma Birimi Çerçeve Anlaşma

anesi A Hast Münfirit Sözleşmesi

Atıl Durum daki Mal ve Hizmetler

tanesi B Has Münfirit Sözleşmesi .B M.S neleri Hasta

amu Diğer K Hastaneleri

ersite Üniv i taneler H as

kanlığı lık Ba Sağ neleri ta H as

27

28

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Kamu H astaneleri Birliklerinde Satınalma Süre ç l eri

Kamu Hastaneleri Birlikleri İhale Yetkilisi Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Taşra Teşkilatı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge’nin 32. maddesinde; “(1) Kurum taşra teşkilatı harcama yetkilisi genel sekreterdir.

(2) Harcama yetkililiğine yüklenilen görev ve yetkiler, ilgili kanuni düzenlemelerin izin vermesi halinde, bu düzenlemelerin izin verdiği ölçüler dâhilinde başkanlara ve hastane yöneticisine devredilebilir…” hükmüne göre ihale yetkilisi tanımlanmaktadır.

Anılan Yönerge’nin “Satınalma işlemleri” başlıklı 34 üncü Maddesinin 3. Fıkrasında ise; “Süreklilik arz eden hizmet alımları ile doğrudan temin limitlerinin üstünde kalan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ilgili sağlık kurumu ölçeğinde yapılabilmesi için hastane yöneticisine yetki devredilebilmesi Kurumun iznine tâbîdir.” şeklinde hüküm yer almaktadır.

14.11.2013 tarihli ve 4452 sayılı yazıda her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ilgili sağlık kurumu

ölçeğinde yapılabilmesi için hastane yöneticisine yetki devri yapılması genel sekreterin takdirine bırakılmıştır.

15.07.2014 tarihli Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Taşra Teşkilatı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönergede yapılan değişiklikle, “Satınalma işlemleri” başlıklı 34. Maddeye 4. Fıkra; “Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarının uygulanmasında, eğitim ve araştırma hastaneleri ile üniversitelerle ortak kullanım protokolü imzalanmış hastaneler bakımından her bir mal ve hizmet alımı ile yapım işinde 250.000-TL’sini, bir mali yıl içerisinde ise 2 Milyon TL. sini geçmemek üzere ilgili hastane yöneticisi yetkilidir.” eklenmiştir.

Anılan hükümlere göre Kamu Hastaneleri Birliklerinde aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılarak ihtiyaçlar temin edilebilmektedir.

Yöntem-1: Bağlı sağlık tesisleri tarafından talepler birlik genel sekreterliğine gönderilerek ihtiyaç tespiti yapılır.

Satın alınmasına karar verilen mal veya hizmet alımları için birlik satınalma birimi tarafından ihale yapılarak muayene kabullerinin birlik merkezinde veya sağlık tesisleri bünyesinde yapılması ile satınalma süreci tamamlanmış olur.

Muayene Kabul Tek Merkezde Yapılabilir

Kamu Hastaneleri Satınalma Birimi

Muayene ve Kabul İşlemi Talep Yapılan Hastanelerce Yapılabilir

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

K a m u H a s t a n e l e r i Birlikle rin de S atın alma S ü re çle ri

Yöntem-2: Bağlı sağlık tesisleri tarafından talepler birlik genel sekreterliğine gönderilerek ihtiyaç tespiti yapılır.

Satın alınmasına karar verilen mal veya hizmet alımları için genel sekreterlik tarafından satınalma kapasitesi

uygun görülen bir sağlık tesisine yetki devri yapmadan satınalma işlemi ihale yaptırılarak muayene kabullerinin aynı sağlık tesisinde veya sağlık tesisleri bünyesinde yapılması ile satınalma süreci tamamlanmış olur.

Muayene Kabul Tek Merkezde Yapılabilir

Kamu Hastaneleri

Muayene ve Kabul İşlemi Talep Yapılan Sağlık Tesislerince Yapılabilir

X sağlık tesisinde ihale yapılarak sonuçlandırılır

Yöntem-3: Yöntem-1 ve yöntem-2’nin karma modeli olarak bağlı sağlık tesisleri tarafından talepler birlik genel sekreterliğine gönderilerek ihtiyaç tespiti yapılır. Sağlık tesislerinin bazılarının özelliklerinden dolayı (onkoloji, kadın doğum-çocuk, göz, ADSM vb.) gruplandırılarak

yine genel sekreterlikte veya satınalma kapasitesi uygun bulunan bir sağlık tesisinde yetki devri yapılmadan ihale sonuçlandırılır ve muayene kabullerinin aynı sağlık tesisinde veya sağlık tesisleri bünyesinde yapılması ile satınalma süreci tamamlanmış olur.

Eğitim ve Devlet Hastanelir

ADSM

Kadın Doğum

Kamu Hastaneleri

Karma yöntemde “Muayene ve Kabul” işlemi tek merkezde veya talebi yapan sağlık tesislerinde yapılabilir

29

30

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Kamu H astaneleri Birliklerinde Satınalma Süre ç l eri

Bu karma modelde görüleceği gibi birlik, eğitim ve devlet hastanelerini birleştirerek ihalelerini kendi satınalma biriminde yapmış ancak diğer bağlı kadın doğum hastaneleri ile ADSM’leri gruplandırarak satınalma kapasitesi ihale yöntemine uygun bir sağlık tesisinde ihaleleri gerçekleştirmiştir.

Yöntem-4: Bağlı sağlık tesisleri yönerge doğrultusunda genel sekreterlikçe kendilerine verilen yetki dâhilinde mal ve hizmet alımı ihtiyaçlarını kendilerinin yapacağı ihalelerle karşılar.

2013 yılı imzalanan sözleşmelerin oranları aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. İhalelerinin geneline bakıldığında; kamu hastaneleri birliği genel sekreterliklerince yapılan sözleşmeler genelin % 91’ini oluşturmaktadır.

2013 Yılı Sözleşme Tutarları Dağılımı

9%

Satınalma Süreçlerinin Mali Kriterlere Etkisi Satınalma süreçleri finansal yönetim süreçlerinin bir parçası olup aşağıdaki süreçlerle iç içe geçmiştir.

Dolayısıyla mali kriterlere doğrudan etkisi, idari ve tıbbi kriterlere ise dolaylı etkisi vardır.

Bütçe Yönetim Finansman (Ödenek) Yönetimi Stok Yönetimi Maliye Yönetimi

Mali Kriterler

Muhasebe Yönetimi Satınalma Stok İlişkisi Satınalma süreci ihtiyacın doğmasıyla başlar, ihtiyacın zamanında ve uygun miktarda belirlenmesi gerekmektedir. Belirlenememesi durumunda ihtiyaç duyulan malzemelerin uygun zamanda, uygun şartlarla ve uygun fiyat ile alınamaması sonucu ortaya çıkacaktır.

Bu anlamda stok yönetimi ve stok takibi satınalma sürecini etkileyen önemli faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir.

Mal Alımlarında Satınalma Stok İlişkisi

Sekreterlik Bazında Sağlık Tesisi Bazında

Satınalma bir araç olup stok sonuç olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple sağlıklı bir ihtiyaç planlaması yapılmadan başarılı bir satınalma ve/veya stok yönetimi mümkün olamamaktadır. Planlama ve veri ambarı süreç içerisinde önemli yapı taşlarını oluşturmaktadır.

91%

Satınalma

Stok Süreç

Planlama

Yönetim

Satınalma ile stok çevrimi arasında sürekli bir ilişki mevcuttur. Depo kabulü, stok izleme, sipariş listelerinin oluşturulması, ihale bakiyesi, yeni ihale listesinin

Veri Ambarı

oluşturulması ve ihale sonucunun belirlenmesi düzenli takibi yapılması gereken başlıklardır.

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

K a m u H a s t a n e l e r i Birlikle rin de S atın alma S ü re çle ri

TEDARİKÇİ FİRMALAR

İhale Listesi

SATINALMA BİRİMİ

ihale Sonucu Yeni İhale Listesi

Depo Kabulü

Stok İzleme

ihale Bakiyesi

Sipariş Listesi

Satınalmalarda Zaman

depoya teslim edilmesi ve tüketime verilmesi 90 günlük bir zaman dilimini kapsayabilmektedir.

Aşağıda gösterilen iş akış şeması ile yapılacak olan işin özeti sunulmakla birlikte tüm bu işlemlerin gerçekleştirilmesi esasında uzun zaman dilimlerini gerektiren iş ve işlemler bütününden oluşmaktadır.

İhaleye şikayet veya itiraz olması durumunda ise bu süre uzamaktadır. İhale ve Sözleşme Süreci

Açık ihale usulü ile ihale edilen bir mal alım işleminde talep yapılmasından sözleşme imzalanıp malzemelerin

İhale ve sözleşme süreci içerisinde; ihale hazırlık süreci, ihale süreci ve sözleşme yönetimi süreci ana başlıkları oluşturmaktadır. Yapılacak iş ve işlemlere ait alt başlıklar ise; ihale dokümanının hazırlanması, ilana verilmesi, teklif dokümanı, teklif ve değerlendirmesi, sözleşme, teslimat yapılması, muayene kabul ve ödeme olarak belirtilebilir.

Satınalma Süreci İş Akış Şeması 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

İhtiyacın Ortaya Çıkması Teknik Şartnamenin Hazırlanması Talep Yapılması Yaklaşık Maliyetin Hazırlanması İhale Usulünün Tespit Edilmesi İhale Onayının Alınması İhale Dokümanının Hazırlanması İhale İlanın Yapılması İhale Dokümanlarının Görülmesi/ Satın Alınması İdarece Değişiklik ve Açıklamaların Yapılması Tekliflerin Sunulması ve İhalenin Gerçekleştirilmesi İhale Kararı / Kesinleşen İhale Kararı Bildirimi Sözleşmeye Davet/Sözleşme İmzalanması

İhale Hazırlık Süreci

DEPO BİRİM

Satın alma işlemi; bilindiği üzere asıl hizmetin verilebilmesi için gereken en önemli unsurlardan birisidir. Özelikle Kamu kurumlarında Satın alma işlemi çeşitli mevzuatlar kapsamında yapıldığı için uzmanlık gerektirmektedir. Sağlık hizmetinin etkin ve verimli sunulabilmesi için, mevzuatlar çerçevesinde zamanında ve doğru satınalma yapan tüm çalışanlarımıza bilgilerini sürekli güncel tutmalarını öneririz.

İhale Süreci

Sözleşme Yönetimi Süreci

Teklif Değerlendirme

İhale Dokümanı

Ödeme

Teslimat

Teklif İlan Teklif Dokümanı

Sözleşme

Muayene ve Kabul

31

32

SAĞLIKTA VERİMLİLİK HEALTH EFFICIENCY KASIM 2014 SAYI 2

Sempozyum Sonu İzlenimleri m i z .

SEMPOZYUM SONU İZLENİMLERİMİZ Kuruluşundan itibaren sağlıklı yaşam hakkından herkesin faydalanması için çalışan Kurumumuz, son yıllarda planlama, uygulama ve denetim fonksiyonlarını ön plana çıkararak sağlık hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde sunumu için tüm çalışanları ile birlikte gayret sarf etmektedir.

Sağlık memnuniyetinin ciddi oranda arttığı günümüzde uygulamalarımızın sürdürülebilirliğini sağlamak ve hizmeti bir üst basamağa taşıma hususunda rehberimiz istikrar, kararlılık ve ortak akıl olarak belirlenmiştir.

Sağlık hizmet sunum kalitesinin iyileştirilmesi, verimlilik kültürünün oluşturulması ve sağlık tesislerinde verimliliğinin artırılması amacıyla “Bölgesel Verimlilik Sempozyumlarımız devam etmektedir.

Sağlık hizmet sunum kalitesinin iyileştirilmesi, verimlilik kültürünün oluşturulması ve sağlık tesislerinde verimliliğinin artırılması amacıyla “Bölgesel Verimlilik Sempozyumlarımız devam etmektedir.

14 Ağustos 2014 tarihinde Kurumumuz İzleme, Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcılığı ve Konya İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği tarafından Konya ilinde düzenlenen “II. Sağlık Tesisleri Verimlilik Sempozyumu” na Karaman, Isparta, Eskişehir, Afyon, Ankara2, Antalya, Niğde ve Burdur Kamu Hastane Birlikleri katılmıştır.

Etkin geçen sempozyum ile katılımcıların yoğun ilgileri ve sordukları sorulara cevap bulduğu gözlenmiştir.

Sempozyumun sonunda katılımcıların görüşlerini daha iyi anlamak ve bir sonraki sempozyumumuza daha iyi hazırlanmak için katılımcılara anket uygulanmıştır.

Katılımcıların %40’ı bahsedilen konuların bir kısmını bildiğini ve sempozyum sonunda eksikliklerini tamamladığını bildirilmiştir. Katılımcıların %49’u anlatılan konuların çalıştıkları işle doğrudan bağlantılı olduğunu belirtirken, %58 konuların uzmanlık düzeyinde olduğunu ve %65 ise sunumda kullanılan görsel işitsel materyallerin konuların anlaşılması için yeterli olduğunu belirtmiştir.

Sempozyumlarımızın daha etkin ve verimli geçmesi için katılımcı birliklerin görüşlerini de alarak en çok merak edilen konuları siz çalışanlarımıza sunmaktan mutluluk duymaktayız.

Ýletiþim Nasuh Akar Mah. Ziyabey Cad. 1407. Sk. No: 4 Balgat / ANKARA www.tkhk.gov.tr / iod.baskanyrd.@saglik.gov.tr

https://twitter.com/SB_TKHK