ABSTRACT BOOK by ARTION Conferences & Events

ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ ΣΠΟΝ∆ΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ «OΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝ∆ΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ»

27-30 OKTΩΒΡΙΟΥ 2010 VALIS RESORT • ΒΟΛΟΣ www.spine2010.gr ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙ∆Α ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

Ελληνική Εταιρεία Σπονδυλικής Στήλης

Þ/+4 £ ¢ªÞ 6! , ) 3 Þ 2 % 3 / 2 4 ¢ ¢

¢ß ª £ ¢ ¢ ª Þ ¥

Περιεχόμενα 03

Μήνυμα από τον Πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής

Διοικητικό Συμβούλιο ΕΕΣΣ – Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου – Επιστημονική Επιτροπή Συνεδρίου

Κάτοψη Εκθεσιακού Χώρου – Εκθέτες

Γραμματεία Συνεδρίου

Συνοπτικό Πρόγραμμα

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Περιλήψεις Εργασιών – Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral (O)

Περιλήψεις Εργασιών – Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster (P)

Invited Speakers – Προσκεκλημένοι Ομιλητές – Προεδρεία

Ευρετήριο Συγγραφέων

Μήνυμα από τον Πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής Αγαπητοί Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, Στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα είχα την τιμή να μου ανατεθεί η προεδρία της νεοσύστατης Ελληνικής Εταιρείας Σπονδυλικής Στήλης (ΕΕΣΣ). Η ευθύνη είναι μεγάλη για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των δύο μητρικών εταιρειών, της Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας και της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυματολογίας. Στο μυχό του Παγασητικού κόλπου, στο αρχαίο λιμάνι των Αργοναυτών στο Βόλο, συναντιόμαστε κάτω από την σκεπή του Πηλίου για να προχωρήσουμε στη συνεργασία μας και να ανταλλάξουμε εμπειρίες και απόψεις στο αντικείμενο που μας απασχολεί καθημερινά, τη Σπονδυλική Στήλη. Άλλωστε, ο άμεσος λόγος, η διαρκής δηλαδή επεξεργασία του θυμικού, εξαρτάται από τη σχέση μας με τον επιστημονικό εαυτό μας, την επαφή μας με το φυσικό περιβάλλον, την επικοινωνία με το διπλανό μας, τους λογαριασμούς μας, εν τέλει από τη σχέση μας με το δύσκολο αντικείμενο που μας απασχολεί καθημερινά και παρουσιάζει μία τόσο σύμπλοκη παθολογία. Το κύριο αντικείμενο του Συνεδρίου μας είναι η παθολογία των συμβολών (Ινιοαυχενική – Αυχενοθωρακική – Θωρακοοφυϊκή και Οσφυοϊερά). Άλλωστε αυτές οι ανατομικές περιοχές παραμένουν πάντοτε ο στόχος της τραυματικής βλάβης αλλά και της εκφυλιστικής νόσου και είναι περιοχές εξαιρετικής πρόκλησης για να εντρυφήσουμε αλλά και για να κατανοήσουμε τα καθημερινά μας αδιέξοδα. Αγαπητοί Συνάδελφοι, Θα τολμούσα να θεωρήσω, πάντως, ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του Συνεδρίου είναι η έμφυτη με ζέση και ποικιλοτρόπως επεξεργασμένη συμμετοχή σας σε αυτό, με σκοπό να ζωντανέψουμε και να καταστήσουμε σαφές ότι μας ενώνει ένα πεδίο χειρουργικής δράσεως που απαιτεί κοινή προσπάθεια. Φρονώ ότι πέραν του άμεσου επιστημονικού ενδιαφέροντος θα πρέπει να υπάρξει και ενδιαφέρον για τα πρακτικά καθημερινά ζητήματα και αυτά θα συζητηθούν σε δορυφορικές αίθουσες του χώρου που θα μας φιλοξενήσει. Εκεί το ενδιαφέρον θα εστιάζεται κυρίως στους ειδικευόμενους ιατρούς, έτσι ώστε να καταστεί σαφής η σχέση αυτών με την εκάστοτε χειρουργική πράξη που αποτολμάται να εκτελεσθεί στη Σπονδυλική Στήλη. Με απεριόριστη εκτίμηση,

Δήμος Μπουράμας

Διοικητικό Συμβούλιο ΕΕΣΣ Πρόεδρος 2010 Αντιπρόεδρος Πρόεδρος 2009 Γραμματέας Ταμίας Μέλη

Δ. Μπουράμας Κ. Ζαχαρίου Π. Ευσταθίου Κ. Πατεράκης Δ. Σταθακόπουλος Ι. Μάγρας Γ. Μακρυγιαννάκης Α. Πλούμης Κ. Σουλτάνης

Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου Χ. Αντωνιάδης Α. Βάκης Α. Γεωργιάδης Π. Ευσταθίου Ι. Μάγρας Γ. Μακρυγιαννάκης Δ. Μπουράμας Ν. Παπαγεωργίου Κ. Πατεράκης

Νευροχειρουργός Νευροχειρουργός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός Νευροχειρουργός Νευροχειρουργός Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός

Γ. Πέττα Α. Πλούμης Ι. Πολυθοδωράκης Κ. Σουλτάνης Α. Σπηλιωτόπουλος Σ. Σπύρου Δ. Σταθακόπουλος Ε. Στυλιανέση Α. Χατζηανδρέου

Φυσικοθεραπεύτρια Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός Φυσίατρος Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός

Επιστημονική Επιτροπή Συνεδρίου Πρόεδρος Γ. Σάπκας Δ. Αρβανιτάκης Β. Βάρσος Σ. Βούλγαρης Ν. Γεωργακούλιας Θ. Γρίβας Θ. M. Γρίβας Κ. Ζαχαρίου Π. Κατώνης Π. Κοροβέσης Δ.Σ. Κορρές

Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός Νευροχειρουργός Νευροχειρουργός Νευροχειρουργός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Καθ. Ορθοπαιδικός

Κ. Κωνσταντινίδης Ξ. Μιχαήλ Δ. Πατρίκος Θ. Πατσιαούρας Π. Σελβιαρίδης Α. Τιλεnτζόγλου Ε. Τσαφαντάκης Φ. Τσιτσόπουλος Α. Χριστοδούλου

Νευροχειρουργός Φυσίατρος Ρευματολόγος Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός Ορθοπαιδικός Ορθοπαιδικός Νευροχειρουργός Ορθοπαιδικός

Κάτοψη Εκθεσιακού Χώρου

Εκθέτες ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ

ADVANCE PRODUCTS - EMERGY PRODUCTS ENDOLYSI MEDICAL TECHNOLOGIES S.A. GALENICA Α.Ε. MEDTRONIC HELLAS S.A. NUCLEOMED A.E.E.I.E. OPTIMUM ORTHOPAEDICS A.E. ORTHOMEDICAL A.E.E. SCOLIOSIS SPINE LASER CENTER VAMVAS MEDICALS ΑΡΘΡΩΣΙΣ Α.Ε.

11 9 10 1 2 8 5 3 6, 7 4 5

Γραμματεία Συνεδρίου Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου η Γραμματεία θα λειτουργεί τις ακόλουθες ημέρες και ώρες: Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2010

16:00 – 19:30

Πέμπτη, 28 Οκτωβρίου 2010

07:45 – 19:00

Παρασκευή, 29 Οκτωβρίου 2010

07:45 – 19:00

Σάββατο, 30 Οκτωβρίου 2010

07:45 – 15:00

ΑRTION Conferences & Events 9o χλμ. Θεσσαλονίκης – Θέρμης, Κτίριο Thomas Τ.Θ. 60705, Τ.Κ. 57001 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 257812 (γραμμή συνεδρίου), 2310 252330 Φαξ: 2310 272276, 2310 277964 E-mail: spine2010@artion.com.gr Ιστοσελίδα: www.spine2010.gr

Συντονισμός Συνεδρίου: Δέσποινα Αμαραντίδου Γραμματεία Συνεδρίου: Ματίνα Κατσαρού, Νίκη Χατζηηλία Χορηγίες: Μαριάννα Γεωργιτσέλη Εκδόσεις - Ιστοσελίδα: Μαρία Καντζιάρη, Ιωάννα Καζαντζίδου 6

Συνοπτικό Πρόγραμμα

Συνοπτικό Πρόγραμμα Οι εργασίες του 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Σπονδυλικής Στήλης με θέμα: «Oι Παθήσεις των Συμβολών της Σπονδυλικής Στήλης» θα ξεκινήσουν το απόγευμα της Τετάρτης 27 Οκτωβρίου 2010 και θα ολοκληρωθούν το μεσημέρι του Σαββάτου 30 Οκτωβρίου 2010.

Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2010 16:00 - 17:00

Προσέλευση – Εγγραφές

17:00 - 19:15

1η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Παναγιώτης Ευσταθίου – Εμμανουήλ Χατζηδάκης

20:30

Επίσημη Τελετή Έναρξης

Opening Ceremony Lecture Προεδρείο: Γεώργιος Σάπκας – Δήμος Μπουράμας

Management of complex spinal pathology using neurosurgical and orthopaedic skills. Past, present, future. Prof. H. Alan Crockard DSc, FRCS (Ed), FRCS (Eng), FDSRCS

Πέμπτη, 28 Οκτωβρίου 2010 08:00 - 09:30 09:30 - 10:00

2η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Δημήτριος Αρβανιτάκης – Βασίλειος Λυκομήτρος

10:00 - 12:00

1η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Γεώργιος Σάπκας – Παναγιώτης Σελβιαρίδης

CRANIOVERTEBRAL JUNCTION (CVJ)

Overview of CVJ pathology. Congenital abnormalities, degenerative and rheumatologic pathology, tumors, trauma. Prof. Alan Crockard

Διάλειμμα καφέ

Transoral and extended transoral procedures. Indications, contraindications, technical problems, operative nuances and pitfalls. Dimos Bouramas

Anterior endoscopic endonasal approaches to the CVJ. Indications, operative nuances and pitfalls. Prof. Richard Assaker

Anterolateral and posterolateral approaches for intradural pathology. High trancervical retropharyngeal and extreme lateral transcondylar routes. Prof. Alan Crockard

Anterior and posterior stabilization techniques. Odontoid screw, anterior lateral mass, occipitocervical and atlantoaxial fixation. Prof. Darrel Brodke

12:00 - 12:30

Διάλειμμα καφέ

12:30 - 13:30

3η Συνεδρία – Σύντομες Παρουσιάσεις Επιλεγμένων Αναρτημένων Ανακοινώσεων Προεδρείο: Γεώργιος Μακρυγιαννάκης – Ιωάννης Γελαλής

13:30 - 15:00

Ελαφρύ γεύμα

15:00 - 16:45

2η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Σπυρίδων Σκριβιλιωτάκης – Αντώνιος Βάκης

CERVICOTHORACIC JUNCTION (CTJ)

Overview of CTJ pathology. Neoplastic and non neoplastic mass lesions, trauma. Prof. Spyridon Pneumatikos

Anterior and anterolateral approaches. Supraclavicular, transsternal, transmanubrial transclavicular, transthoracic. Technical challenges and methods of stabilization. Vassilios Vougioukas

Posterior and posterolateral approaches. The midline and lateral parascapular extrapleural exposures. Advantages, disadvantages and stabilization techniques. Prof. Georgios Sapkas

CTJ deformity. Avoidance and technical nuances. Achilleas Bountis

16:45 - 17:15

Διάλειμμα καφέ

17:15 - 18:00 18:00 - 18:45 19:00

Κλινικά Φροντιστήρια I & II Φροντιστήριο I ΑΙΘΟΥΣΑ A Α1-Α2 Διαρθρική Σταθεροποίηση Δημήτριος Κωνσταντίνου Κλινικά Φροντιστήρια III & IV Φροντιστήριο III ΑΙΘΟΥΣΑ A Οπίσθια Αυχενο-Θωρακική Σταθεροποίηση Αθανάσιος Σπηλιωτόπουλος Γενική Συνέλευση ΕΕΣΣ

Φροντιστήριο II ΑΙΘΟΥΣΑ B Οπίσθια Θωρακο-Οσφυϊκή Σταθεροποίηση Εμμανουήλ Τσαφαντάκης Φροντιστήριο IV ΑΙΘΟΥΣΑ B Υβριδική Θωρακο-Οσφυϊκή Σταθεροποίηση Παναγιώτης Ζουμπούλης

Παρασκευή, 29 Οκτωβρίου 2010 08:00 - 09:30

4η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Γεώργιος Αλεξόπουλος – Κωνσταντίνος Σουλτάνης

09:30 - 10:00

Διάλειμμα καφέ

10:00 - 12:00

3η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Ιωάννης Βαλαβάνης – Ηλίας Σουρτζής

THORACOLUMBAR JUNCTION (TLJ)

Overview of TLJ pathology. Congenital, degenerative, diskogenic, neoplastic, traumatic. Konstantinos Kouzelis

Anterior and anterolateral approaches to the TLJ. Lateral transthoracic, thoracoabdominal, retropleural, retroperitoneal. Indications, advantages and pitfalls. Prof. Richard Assaker

The problem of scoliosis in TLJ. Idiopathic, neurogenic, degenerative. Ventral and dorsal deformity correction. Panagiotis Korovesis Management of TLJ fractures. Classification, indications and operative nuances. Thomas Patsiaouras

Συνοπτικό Πρόγραμμα

Biomechanical aspects of TLJ instability. Iatrogenic destabilization. Avoidance of instability and technical requirements. Prof. Darrel Brodke

12:00 - 12:30

Διάλειμμα καφέ

12:30 - 13:30 13:30 - 15:00

5η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Χρήστος Αντωνιάδης – Παναγιώτης Παπαγγελόπουλος

15:00 - 16:45

4η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Κωνσταντίνος Μαλίζος – Σπυρίδων Βούλγαρης

LUMBOSACRAL JUNCTION (LSJ)

Overview of LSJ pathology. Spondilolisthesis, degenerative diskogenic, neoplastic, traumatic. Epaminondas Konstantinidis

LSJ fusion. Instrumentation systems for the LSJ: when, why and how. Prof. Konstantinos Paterakis

Lumbosacropelvic biomechanics. Biomechanical influence of pelvis and hip joints on LSJ spinal instability. Prof. Darrel Brodke

Complex lumbosacropelvic fixation. The reconstruction of the pelvic girdle in combined sacrum and ilium traumatic or neoplastic pathology. Petros Stavros

16:45 - 17:15

Διάλειμμα καφέ

17:15 - 18:00

Κλινικά Φροντιστήρια V & VI Φροντιστήριο V ΑΙΘΟΥΣΑ A Οπίσθια Αυχενική Σπονδυλοδεσία Πλαγίων Ογκωμάτων Παύλος Κατώνης

Ελαφρύ γεύμα

Φροντιστήριο VI ΑΙΘΟΥΣΑ B Δυναμική Οσφυϊκή Σπονδυλοδεσία Νικόλαος Μεταξάς

Συνοπτικό Πρόγραμμα

18:00 - 18:45 21:00

Κλινικά Φροντιστήρια VII & VIII Φροντιστήριο VII ΑΙΘΟΥΣΑ A Τεχνική Αντιμετώπισης Εκφυλιστικής Παραμόρφωσης ΟΜΣΣ Γεώργιος Κώττας

Φροντιστήριο VIII ΑΙΘΟΥΣΑ B Οσφυοϊερολαγόνιος Καθήλωση Ιωάννης Πολυθοδωράκης

Επίσημο δείπνο

Σάββατο, 30 Οκτωβρίου 2010 08:00 - 09:45

6η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Δημήτριος Σταθακόπουλος – Κωνσταντίνος Μπακόπουλος

09:45 - 10:00

Διάλειμμα καφέ

10:00 - 12:00

5η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Βασίλειος Αναγνωστόπουλος – Φίλιππος Τσιτσόπουλος

MYELOPATHY

Stretching myelopathy. Vassilios Valadakis

Vascular malformations and myelopathy. Alexandros Andreou

Intrinsic spinal cord tumors and myelopathy. Prof. Ioannis Magras

Neurologic syndromes in thoraco-lumbar junction trauma. Prof. Avraam Ploumis

Anaesthesiological considerations in upper cervical spine surgery. Vassilios Bekos

Myelopathic pain and neurostimulation. Konstantinos Kouzounias

Rehabilitation of myelopathic patients. Nikolaos Roussos

12:00 - 12:30

Διάλειμμα καφέ

12:30 - 15:00 12

Συμπεράσματα – Γενική Συνέλευση ΕΕΣΣ Εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου ΕΕΣΣ – Εγγραφές νέων μελών

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2010 16:00 - 17:00

Προσέλευση – Εγγραφές

17:00 - 19:15

1η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Παναγιώτης Ευσταθίου – Εμμανουήλ Χατζηδάκης

ο01. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟ – ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α. Τσιλιγιάννη¹, Μ. Γιαννακοπούλου² (1) Νοσηλεύτρια ΠΕ Msc (2) Επίκουρη Καθηγήτρια Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ Ο02. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΧΩΡΙΣ ΚΑΤΑΓΜΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΙΣΚΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ Α. Μοράκης, Α. Καλαμπόκης, Π. Αγγουράκης, Κ. Μάγκος, Α. Μπούντης, Κ. Ζαχαρίου Τμήμα Σκολίωσης & Σπονδυλικής Στήλης, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα Ο03. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΤΙΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ Θ.Β. Γρίβας¹, Π. Πατιάς², Γ. Τριανταφυλλόπουλος3, Ά. Κασπίρης3, Δ. Τριανταφυλλόπουλος1, Κ. Αγγούρης1, Ε. Δρακουτός3 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (3) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική Ο04. ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ MARFAN – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Π. Άννης1, Ν. Σεκούρης1, Ε. Δημητρίου1, Α. Πηλιχού1, Λ. Φλούδα2, Α. Παυλοπούλου3, Ε. Βλάχος1, Κ. Ζαχαρίου4, Ε. Τσαφαντάκης4, Α. Μπούντης4 (1) Παιδοορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα (2) Department of Anaesthesiology, Nuffield Orthopaedic Centre, Oxford, UK (3) Αναισθησιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα (4) Μονάδα Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα Ο05. MICRODISKECTOMY UNDER LOUPES MAGNIFICATION O. Paxinos¹, N. Kouris² (1) 2nd Orthopaedic Dpt, 251 Hellenic Air Force General Hospital, Αthens, Greece (2) Anaesthesiology Dpt, 251 Hellenic Air Force General Hospital, Αthens, Greece Ο06. ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΜΥΩΝ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΥΓΙΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Σ. Παξινού, Ε. Ξανθός Τμήμα Φυσικοθεραπείας, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Λαμίας

Ο07. KUMMELL DISEASE. OUR EXPERIENCE C. Matzaroglou¹, CS. Georgiou¹, A. Saridis¹, P. Spinos², G. Klironomos², K. Mousafiris¹, D. Kostantinou², E. Panagiotopoulos¹ (1) Department of Orthopaedics, University of Patras (2) Department of Neurosurgery, University of Patras Ο08. H ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΛΟΓΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ (PLATELET RICH PLASMA) ΣTO ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟ ΔΙΣΚΟ ΚΟΝΙΚΛΟΥ Ι. Γελαλής1, Γ. Χριστοφόρου1, Χ. Αρναούτογλου1, Δ. Μήτσιου1, Α. Πάκος1, Θ. Ξενάκης1, Α. Γούσια2, Ι. Νέσσερης2, Β. Μαλάμου – Μήτση2, Π. Κοσμάς3 (1) Εργαστήριο Βιολογικής Μηχανικής, Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (3) Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ο09. ΔΙΑΘΩΡΑΚΙΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΣΚΕΚΤΟΜΗ ΘΜΣΣ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Χ. Γκολέμης1, Μ. Φρατζόγλου1, Ε. Χατζηδάκης1, Σ. Σταματίου1, Α. Μάρκελλος1, Α. Βενετικίδης1, Κ. Δαμηλάκης1, Γ. Γεωργουλής1, Λ. Βοϊδονικόλας1, Θ. Κυριακού1, Μ. Γεραζούνης2 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική (2) Χειρουργική Κλινική Θώρακος, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική Ο10. ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ. Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Μ. Σπύρου Πολυκλινική «Υγεία», Λεμεσός, Κύπρος Ο11. ΕΠΩΔΥΝΑ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΟΜΣΣ Κ. Δαμηλάκης, Γ. Γεωργούλης, Α. Βενετικίδης, Χ. Γκολέμης, Θ. Παλαιολόγος, Θ. Μουρουζίδης, Χ. Φελουκατζής Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική Ο12. ΠΑΡΟΔΙΚΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΩΝ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ ΤΗΣ Ο.Μ.Σ.Σ. ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΟΠΙΣΘΙΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ, ΟΤΑΝ ΑΥΤΗ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ Κ.Α. Σταραντζής, Κ. Παπαδόπουλος, Μ. Πανταζή, Π. Πάντος, Β. Σακελαρίου, Γ. Καραλιώτας, Π. Δούρας, Κ. Σουλτάνης Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Ο13. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ν. Παιδακάκος1, Α. Φαρμακίδης2, Χ. Τσιμπιδάκης3, Ε. Κωνσταντινίδης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (2) Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (3) Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική, Lecco, Ιταλία 20:30

Επίσημη Τελετή Έναρξης

Opening Ceremony Lecture Προεδρείο: Γεώργιος Σάπκας – Δήμος Μπουράμας

Management of complex spinal pathology using neurosurgical and orthopaedic skills. Past, present, future. Prof. H. Alan Crockard DSc, FRCS (Ed), FRCS (Eng), FDSRCS

Πέμπτη, 28 Οκτωβρίου 2010 08:00 - 09:30 2η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Δημήτριος Αρβανιτάκης – Βασίλειος Λυκομήτρος Ο14. PREOPERATIVE CERVICAL SPINE IMAGING IN RHEUMATOID ARTHRITIS PATIENTS UNDERGOING TOTAL JOINT ARTHROPLASTY P. Annis, M. Daubs, C. Peters, A.A. Patel Department of Orthopaedics, University of Utah, USA Ο15. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΩΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΜΥΕΛΟΠΑΘΕΙΑ Η’ ΜΕ ΡΙΖΙΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΙΑΣ ΣΕΙΡΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣ Α. Βυζιώτης, Β. Βαλαδάκης, Ε. Αντωνίου, Ν. Γεωργακούλιας, Π. Σιούτος, Κ. Παπαχρήστου, Φ. Μπουρλογιάννης, Χ. Σταματόπουλος, Δ. Βαρθαλίτης, Π. Πριμικύρης, Γ. Ορφανίδης, Α. Σερέτης Νευροχειρουργική Κλινικη, Γ.Ν. Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» Ο16. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΒΑΡΙΑΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΥΕΛΟΠΑΘΕΙΑΣ Χ. Γκολέμης, Μ. Φρατζόγλου, Ε. Χατζηδάκης, Κ. Δαμηλάκης, Α. Βενετικίδης, Α. Μάρκελλος, Σ. Σταματίου, Γ. Γεωργουλής, Λ. Βοϊδονικόλας, Θ. Κυριακού Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική Ο17. ΠΡΟΣΘΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΚΥΦΩΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΕ ΕΔΑΦΟΣ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗΣ ΔΙΣΚΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΟΥ Κ. Κουζούνιας1, Δ. Μπουράμας1,2, Φρ. Σωτηρίου1, Ν. Γκέκας1, Μ. Σκλαβούνου2 (1) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών (2) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Βιοκλινική Αθηνών ο18. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΝ ΜΕ ΠΡΟΣΘΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ Α. Μοράκης, Π. Αγγουράκης, Α. Καλαμπόκης, Κ. Μάγκος, Ε. Τσαφαντάκης, Κ. Ζαχαρίου Τμήμα Σκολίωσης & Σπονδυλικής Στήλης, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα Ο19. ΟΠΙΣΘΙΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗN ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΡΟΣΘΙΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ Α. Πλούμης1, H. Liu2, J.D. Schwender3, T.A. Garvey3 (1) Χειρουργικός Τομέας, Κλινική Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (2) Department of Orthopaedics, Peking University First Hospital, Beijing, China (3) Twin Cities Spine Center, Minneapolis, USA Ο20. ΟΠΙΣΘΙΑ Α1-Α2 ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΥΑΞΟΝΙΚΩΝ ΚΟΧΛΙΩΝ ΚΑΙ ΡΑΒΔΩΝ I. Siolas, J. Harms Center of Spinal Column Surgery Klinikum Karlsbad - Langensteinbach, University of Heidelberg, Germany Ο21. ΚΛΙΝΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΘΙΑΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΓΙΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΟΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ: ΣΕΙΡΑ 31 ΑΣΘΕΝΩΝ Ι. Μάγρας, Δ. Παρασκευόπουλος, Α. Σπηλιωτόπουλος, Ν. Φόρογλου, Π. Σελβιαρίδης Α’ Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Ο22. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΑΝΙΑΚΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΚΛΗΤΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗΣ Γ. Φωτακόπουλος, Γ. Αλεξίου, Δ. Παχατουρίδης, Α. Ζυγούρης, Ε. Μίχος, Δ. Δρόσος, Γ. Σαββανής, Δ. Καραγιωργιάδης, Σ. Βούλγαρης Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων 09:30 - 10:00

Διάλειμμα καφέ

10:00 - 12:00

1η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Γεώργιος Σάπκας – Παναγιώτης Σελβιαρίδης

CRANIOVERTEBRAL JUNCTION (CVJ)

Overview of CVJ pathology. Congenital abnormalities, degenerative and rheumatologic pathology, tumors, trauma. Prof. Alan Crockard

Anterior endoscopic endonasal approaches to the CVJ. Indications, operative nuances and pitfalls. Prof. Richard Assaker

Anterolateral and posterolateral approaches for intradural pathology. High trancervical retropharyngeal and extreme lateral transcondylar routes. Prof. Alan Crockard

Anterior and posterior stabilization techniques. Odontoid screw, anterior lateral mass, occipitocervical and atlantoaxial fixation. Prof. Darrel Brodke

12:00 - 12:30

Διάλειμμα καφέ

12:30 - 13:30

Transoral and extended transoral procedures. Indications, contraindications, technical problems, operative nuances and pitfalls. Dimos Bouramas

P01. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΟΥΡΑΙΑΣ ΥΠΟΣΤΡΟΦΗΣ (CAUDAL REGRESSION SYNDROME) Α. Βενετικίδης1, Β. Θεοδώρου2, Κ. Δαμηλάκης1, Γ. Γεωργουλής1, Χ. Γκολέμης1, Γ. Τσάνης1, Θ. Κυριακού1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική (2) Νευρολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα

P02. ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΥΦΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ: VESSELPLASTY ΜΕ ΕΜΦΥΤΕΥΣΙΜΟ ΔΟΧΕΙΟ Ν. Νεοφύτου, Γ. Νεοφύτου Νευροχειρουργική Κλινική - Αρεταίειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος Ρ03. ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΔΙΑΧΥΤΗ ΙΔΙΟΠΑΘΗ ΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΣΤΩΣΗ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Κ. Αγγούρης1, Β. Κατσίβα2, Ε. Δρακουτός1, Θ.Β. Γρίβας1 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Ακτινολογικό Εργαστήριο, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική Ρ04. ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΟΣΟΕΚΦΡΑΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΠΡΩΤΕΪΝΑΣΩΝ 1,3 ΚΑΙ 9 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΟΣΦΥΪΚΗ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ Α. Ζυγούρης1, Α. Μπατιστάτου2, Σ. Βούλγαρης1 , Α. Κυρίτσης3 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (3) Νευρολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων Ρ05. ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΣΤΟ ΝΩΤΙΑΙΟ ΣΩΛΗΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΥΦΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕ ΜΠΑΛΟΝΙ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Θ8 ΚΑΙ Θ10. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Π. Άννης, Θ. Πατσιαούρας Ρ06. ΚΑΤΑΓΜΑ ΤΥΠΟΥ CHANCE ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΑΓΚΥΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ ΧΩΡΙΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Γ. Σάπκας1,2, Γ. Κελάλης2, Θ. Κάππος2, Η. Παπαδόπουλος3 (1) Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα (3) Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών Ρ07. ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΠΕΤΑΛΟΤΟΜΗ – ΠΕΤΑΛΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΤΗ ΘΩΡΑΚΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΑΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟΥ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΕΥΜΕΓΕΘΟΥΣ ΝΕΥΡΟΒΛΑΣΤΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Γ. Γεωργουλής, Γ. Αλεξίου, Γ. Σφακιανός, Ν. Προδρόμου Νευροχειρουργικό Τμήμα, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα Ρ08. ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΝ ΣΗΡΑΓΓΩΔΕΣ ΑΙΜΑΓΓΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Γ. Σάπκας1,3, Αθ. Δημόπουλος2, Γ. Κελάλης3, Θ. Κάππος3, M. Παπαδάκης4 (1) Α΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα, Metropolitan Hospital, Αθήνα (3) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα (4) Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» Ρ09. ΕΞΩΜΥΕΛΙΚΟ ΠΛΑΣΜΑΤΟΚΥΤΩΜΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΜΕ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΩΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ GUILLAIN - BARRE Ι. Μπαλογιάννης1, Β. Αρζόγλου1, Α. Λουρμπόπουλος2, Κ. Πολυζωίδης1 (1) Α΄ Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2) Β΄ Νευρολογική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 18

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Ρ10. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΠΥΕΛΙΚΟΥ ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΗΜΙΠΥΕΛΕΚΤΟΜΗ KAI ΣΠΟΝΔΥΛΟΛΑΓΟΝΙΟΣ ΑΡΘΡΟΔΕΣΗ Β.Ι. Σακελλαρίου, Κ. Σταραντζής, Π. Πάντος, Γ. Καραλιώτας, Κ. Σουλτάνης, Π.Ι. Παπαγγελόπουλος Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» 13:30 - 15:00

Ελαφρύ γεύμα

15:00 - 16:45

2η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Σπυρίδων Σκριβιλιωτάκης – Αντώνιος Βάκης

CERVICOTHORACIC JUNCTION (CTJ)

Overview of CTJ pathology. Neoplastic and non neoplastic mass lesions, trauma. Prof. Spyridon Pneumatikos

Anterior and anterolateral approaches. Supraclavicular, transsternal, transmanubrial transclavicular, transthoracic. Technical challenges and methods of stabilization. Vassilios Vougioukas

Posterior and posterolateral approaches. The midline and lateral parascapular extrapleural exposures. Advantages, disadvantages and stabilization techniques. Prof. Georgios Sapkas

CTJ deformity. Avoidance and technical nuances. Achilleas Bountis

16:45 - 17:15

Διάλειμμα καφέ

17:15 - 18:00 18:00 - 18:45 19:00

Παρασκευή, 29 Οκτωβρίου 2010 08:00 - 09:30

4η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Γεώργιος Αλεξόπουλος – Κωνσταντίνος Σουλτάνης

O23. AN EXPERIMENTAL MODEL OF ADULT - ONSET SLIP PROGRESSION IN ISTHMIC SPONDYLOLISTHESIS O. Paxinos1, 3, A. Patwardhan1, J. Simonds1, A. Ghanayem1, S. Hodges2, R. Havey2, L. Voronov2 (1) Loyola University, Chicago, Maywood, Illinois, USA (2) VA Hospital, Hines, Illinois, USA (3) 251 Hellenic Air Force Hospital, Athens, Greece Ο24. ΟΠΙΣΘΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΟΜΣΣ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ DYNESYS. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΕ 104 ΑΣΘΕΝΕΙΣ Κ.Χ. Σουλτάνης1, Κ.Α. Σταραντζής1, Ηλ. Παπαδόπουλος2, Γ. Κελάλης3, Ν. Παπαδάκης2, Γ. Σάπκας1 (1) Α΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Β΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» (3) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα Ο25. ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΟΣΦΥϊΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ν. Παιδακάκος, Ε. Ρόκας, Σ. Θεοδωρόπουλος, Μ. Σιακαβέλλα, Γ. Δημογέροντας, Γ. Μακρυγιαννάκης, Α. Ρόβλιας, Μ. Παπαδόπουλος, Ε. Κωνσταντινίδης Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ο26. Η ΝΕΥΡΟΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ A. Βενετικίδης, Μ. Φρατζόγλου, Ε. Χατζηδάκης, Κ. Δαμηλάκης, Χ. Γκολέμης, Σ. Σταματίου, Α. Μάρκελλος, Γ. Γεωργουλής, Λ. Βοϊδονικόλας, Θ. Κυριακού Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική Ο27. ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΔΙΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΚΟΧΛΙΩΝ. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ Η’ ΜΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ Ι. Γελαλής, Ν. Πάσχος, Α. Καραγεώργος, Χ. Αρναούτογλου, Α. Πολίτης, Δ. Νούσιας, Α. Πάκος, Θ. Ξενάκης Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ο28. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗΣ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΣΦΥΪΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ Α. Μπρότης, Κ. Πατεράκης, Κ. Σουλτογιάννης, Ι. Σιάσιος, Χ. Γάτος, Ε. Παπαδόπουλος, Κ. Φουντάς Νευροχειρουργική Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Ο29. ΟΣΦΥΟΪΕΡΑ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΚΟΧΛΙΩΝ ΛΑΓΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΚΟΧΛΙΩΝ Ι. Πολυθοδωράκης1, Χ. Κατσιάφας1, Σ. Πήχας1, Κ. Παπαγεωργίου2, Σ. Σκιαδά1, Β. Χουλιάρας3, Σ. Μπουλής3 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Άρτας (2) Αναισθησιολογικό Τμήμα, Γ.Ν. Άρτας (3) Ορθοπαιδική Κλινική, Γ.Ν. Άρτας

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Ο30. ΠΟΛΥ ΠΛΑΓΙΑ ΔΙΑΣΩΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΣΦΥΪΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Κ. Πατεράκης, Α. Μπρότης, Μ. Μπακοπούλου, Β. Αναγνωστόπουλος, Κ. Ιακωβάκη, Α. Μπούκαλης, Α. Τάσιου, Κ. Φουντάς Νευροχειρουργική Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Ο31. Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΝΟΣΟ ΤΟΥ PARKINSON Γ. Σάπκας1, Γ. Κελάλης2, Κ. Σουλτάνης1, Η. Παπαδόπουλος3, M. Παπαδάκης3, Γ. Καπετάνος4 (1) Α΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα (3) Β΄Ορθοπαιδική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» (4) Γ΄ Ορθοπαιδική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 09:30 - 10:00

Διάλειμμα καφέ

10:00 - 12:00

3η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Ιωάννης Βαλαβάνης – Ηλίας Σουρτζής

THORACOLUMBAR JUNCTION (TLJ)

Overview of TLJ pathology. Congenital, degenerative, diskogenic, neoplastic, traumatic. Konstantinos Kouzelis

Anterior and anterolateral approaches to the TLJ. Lateral transthoracic, thoracoabdominal, retropleural, retroperitoneal. Indications, advantages and pitfalls. Prof. Richard Assaker

Biomechanical aspects of TLJ instability. Iatrogenic destabilization. Avoidance of instability and technical requirements. Prof. Darrel Brodke

12:00 - 12:30

Διάλειμμα καφέ

12:30 - 13:30 5η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Χρήστος Αντωνιάδης – Παναγιώτης Παπαγγελόπουλος Ο32. Η ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ARNOLD – CHIARI ΜΕ ΤΗ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Γ. Γεωργουλής, Γ. Αλεξίου, Γ. Σφακιανός, Ν. Προδρόμου Νευροχειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα Ο33. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΡΙΓΓΟΜΥΕΛΙΑΣ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΕΙΡΑΣ 6 ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Α. Τσιτλακίδης, Ι. Μάγρας, Ι. Πατσαλάς, Π. Σελβιαρίδης, Κ. Πολυζωίδης Α’ Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ο34. πλευρεγκαρσιεκτομή για εξαίρεση ΝΕΥΡΙΝΩΜΑΤΩΝ Θ.Μ.Σ.Σ. (ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΙΡΑΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ) Α. Βενετικίδης1, Κ. Δαμηλάκης1, Ε. Χατζηδάκης1, Μ. Φρατζόγλου1, Γ. Γεωργουλής1, Α. Μάρκελλος1, Λ. Βοϊδονικόλας1, Σ. Σταματίου1, Θ. Κυριακού1, Μ. Γεραζούνης2 (1) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική (2) Κλινική Χειρουργικής Θώρακος, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική ο35. Προγνωστικοί Παράγοντες και Εκβαση Ασθενών με Επενδυμώματα Σπονδυλικής Στήλης Γ. Αλεξίου1, Γ. Φωτακόπουλος1, Δ. Παχατουρίδης1, Α. Ζυγούρης1, Ε. Μίχος1, Δ. Δρόσος1, Γ. Σαββανής1, Α. Ντούλια2, Α. Γούσσια2, Σ. Βούλγαρης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων Ο36. ΕΝΔΟΣΚΛΗΡΙΔΙΟΙ – ΕΝΔΟΜΥΕΛΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣ Γ. Γεωργουλής, Μ. Φρατζόγλου, Ε. Χατζηδάκης, Χ. Γκολέμης, A. Μάρκελλος, Σ. Σταματίου, Α. Βενετικίδης, Λ. Βοϊδονικόλας, Κ. Δαμηλάκης, Π.Γ. Παπανικολάου, Θ. Παλαιολόγος, Θ. Κυριακού Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική ο37. Ενδοσκληρίδιοι Ογκοι ΣπονδυλικΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. Ανάλυση 62 Περιπτώσεων Γ. Αλεξίου1, Γ. Φωτακόπουλος1, Δ. Παχατουρίδης1, Α. Ζυγούρης1, Ε. Μίχος1, Δ. Δρόσος1, Γ. Σαββανής1, Α. Ντούλια2, Α. Γούσσια2, Σ. Βούλγαρης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων 13:30 - 15:00

Ελαφρύ γεύμα

15:00 - 16:45

4η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Κωνσταντίνος Μαλίζος – Σπυρίδων Βούλγαρης

LUMBOSACRAL JUNCTION (LSJ)

Overview of LSJ pathology. Spondilolisthesis, degenerative diskogenic, neoplastic, traumatic. Epaminondas Konstantinidis

Αναλυτικό Πρόγραμμα

LSJ fusion. Instrumentation systems for the LSJ: when, why and how. Prof. Konstantinos Paterakis

Lumbosacropelvic biomechanics. Biomechanical influence of pelvis and hip joints on LSJ spinal instability. Prof. Darrel Brodke

Complex lumbosacropelvic fixation. The reconstruction of the pelvic girdle in combined sacrum and ilium traumatic or neoplastic pathology. Petros Stavros

16:45 - 17:15

Διάλειμμα καφέ

17:15 - 18:00 18:00 - 18:45 21:00

Φροντιστήριο VI ΑΙΘΟΥΣΑ B Δυναμική Οσφυϊκή Σπονδυλοδεσία Νικόλαος Μεταξάς

Φροντιστήριο VIII ΑΙΘΟΥΣΑ B Οσφυοϊερολαγόνιος Καθήλωση Ιωάννης Πολυθοδωράκης

Επίσημο δείπνο

Σάββατο, 30 Οκτωβρίου 2010 08:00 - 09:45

6η Συνεδρία – Προφορικές Ανακοινώσεις Προεδρείο: Δημήτριος Σταθακόπουλος – Κωνσταντίνος Μπακόπουλος

Ο38. ΜΕΛΕΤΗ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ (SCHOOL SCREENING) ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ 8-14 ΕΤΩΝ ΣΕ ΟΡΕΙΝΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Κ. Αναγνωστάκος, Γ. Σαλαγιάννης, Π. Τριάντης, Δ. Γιαννούλης, Ε.Γ. Χριστοδούλου, Χ. Σδρένιας Ορθοπαιδική Κλινική Γ.Ν.Ν. Καρπενησίου Ο39. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΠΡΩΤΕΪΝΑΣΩΝ 1 ΚΑΙ 12 (MMP-1, MMP-12) ΣΕ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥΣ ΔΙΣΚΟΥΣ ΕΠΙΜΥΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Θ.Β Γρίβας1, Η. Βασιλειάδης2, Ά. Κασπίρης2, Λ. Χάλντη3, Δ. Κλέτσας4, Σ.Α. Παπαδάκης5 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Ορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική (3) Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, Γ.Ν.Μ. «Αμαλία Φλέμιγκ», Αθήνα (4) Εργαστήριο Κυτταρικού Πολλαπλασιασμού και Γήρανσης του Ινστιτούτου Βιολογίας, του Ε.ΚΕ.Φ.Ε. «Δημόκριτος», Αθήνα (5) Δ΄Ορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα Ο40. MONITORING ANAESTHESIA CONTROL DURING KYPHOPLASTIES Χ. Ματζάρογλου1, Α. Σαρίδης1, Μ. Καρανικόλας2, Κ. Μουσαφείρης1, Γ. Κληρονόμος3, Δ. Κωσταντίνου3, Η. Παναγιωτόπουλος1 (1) Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών (2) Αναισθησιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών (3) Νευροχειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών O41. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΦΥΪΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΟΜΣΣ) Α. Βενετικίδης, Κ. Δαμηλάκης, Γ. Γεωργούλης, Χ. Γκολέμης, Ν. Παπαγεωργίου, Π. Παπανικολάου, Χρ. Φελουκατζής Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά Ο42. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΤΕΙΚΟΠΛΑΝΙΝΗΣ ΓΙΑ 48 ΩΡΕΣ ΜΕ ΔΙΠΛΟ ΣΧΗΜΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΗΣ 2ης ΓΕΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΙΝΟΓΛΥΚΟΣΙΔΗΣ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Κ.Α. Σταραντζής, Π. Πάντος, Β. Σακελαρίου, Γ. Καραλιώτας, Τ. Κουρέτα, Κ. Σουλτάνης Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Ο43. ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΙΠΠΟΥΡΙΔΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΚΒΑΣΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΒΛΑΒΗ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Α. Φαρμακίδης1, Ν. Παιδακάκος2, Β. Μάνη1, Χ. Τσιμπιδάκης1, Γ. Φωτεινόπουλος1, Ε. Χαλίδα1, Ν. Ρούσσος1, Δ. Πατατούκας1 (1) Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (2) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ο44. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΚΑΝΘΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΥΜΕΓΕΘΩΝ ΚΗΛΩΝ ΟΜΣΣ Γ. Σπηλιωτόπουλος, Η. Οικονόμου, Ι. Πανάς , Α. Χατζηανδρέου Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική, 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών O45. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΘΩΡΑΚΟΟΣΦΥϊΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Γ. Πανταζής, Α. Πάνκος, Π. Σουρτζής, Θ. Γερασίμου, Κ. Ηλίας, Β. Οικονομίδης, Κ. Κουζέλης Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική 24

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Ο46. BIOMECHANICAL EVALUATION OF POSTERIOR THORACIC INSTRUMENTATION SYSTEMS IN RELATION TO BONE MINERAL DENSITY O. Paxinos1, 3, M. Zindrick1, A. Patwardhan1, R. Havey2, L. Voronov2 (1) Loyola University, Chicago, Maywood, Illinois, USA (2) VA Hospital, Hines, Illinois, USA (3) 251 Hellenic Air Force General Hospital, Αthens, Greece ο47. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕ ΤΕΧΝΗΤΟ ΔΙΣΚΟ, ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ ΑΥΧΕΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΕΘΟΔΩΝ Ν. Νεοφύτου, Γ. Νεοφύτου Νευροχειρουργική Κλινική - Αρεταίειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος 09:45 - 10:00

Διάλειμμα καφέ

10:00 - 12:00

5η Στρογγυλή Τράπεζα Προεδρείο: Βασίλειος Αναγνωστόπουλος – Φίλιππος Τσιτσόπουλος

MYELOPATHY

Stretching myelopathy. Vassilios Valadakis

Vascular malformations and myelopathy. Alexandros Andreou

Intrinsic spinal cord tumors and myelopathy. Prof. Ioannis Magras

Neurologic syndromes in thoraco-lumbar junction trauma. Prof. Avraam Ploumis

Anaesthesiological considerations in upper cervical spine surgery. Vassilios Bekos

Myelopathic pain and neurostimulation. Konstantinos Kouzounias

Rehabilitation of myelopathic patients. Nikolaos Roussos

12:00 - 12:30

Διάλειμμα καφέ

12:30 - 15:00

Συμπεράσματα – Γενική Συνέλευση ΕΕΣΣ Εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου ΕΕΣΣ – Εγγραφές νέων μελών

Περιλήψεις Εργασιών – Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O) ο01. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟ – ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α. Τσιλιγιάννη¹, Μ. Γιαννακοπούλου² (1) Νοσηλεύτρια ΠΕ Msc (2) Επίκουρη Καθηγήτρια Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η κάκωση του ΝΜ και της ΣΣ αποτελούν δύο από τους σοβαρότερους τραυματισμούς που μπορεί να υποστεί το ανθρώπινο σώμα. Η αντιμετώπιση τους αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία που εκτείνεται από την προνοσοκομειακή διαχείριση μέχρι την τελική αποκατάσταση. Στις μαζικές καταστροφές η αντιμετώπιση των τραυματιών γίνεται υπό δύσκολες και πολύ απαιτητικές συνθήκες. ΣΚΟΠΟΣ: Να διερευνηθούν οι ιδιαιτερότητες που παρουσιάζονται στην αντιμετώπιση των ατόμων με τραύμα στη ΣΣ και το ΝΜ γενικά και ειδικά σε περίπτωση μαζικής καταστροφής. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Ανασκοπική μελέτη στις βάσεις δεδομένων Pub Med, Medline και WHO, στο χρονικό διάστημα Φεβρουάριος 2008 - Φεβρουάριος 2009. Οι λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν στην αναζήτηση ήταν: spinal column, spinal cord, spinal column injury, spinal column trauma, spinal cord injury, mass disaster, massive casualty incident, emergency care, emergency medicine, earthquake, triage, immobilization, rehabilitation,nursing. Επιλέγησαν 13 άρθρα για να συμπεριληφθούν στην ανασκόπηση. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Σε περίπτωση σεισμού οι κακώσεις της ΣΣ οφείλονται σε πτώση αντικειμένων πάνω στο άτομο. Η όρθια και καθιστή στάση αυξάνουν την πιθανότητα για τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης. Πάνω από το 80% των κακώσεων αφορά την οσφυϊκή μοίρα. Το ποσοστό των γυναικών με ορθοπαιδικό τραύμα είναι αυξημένο. Οι συνθήκες του απεγκλωβισμού σχετίζονται με τη βαρύτητα της κάκωσης. Οι τραυματίες που μεταφέρονται σε ειδικά κέντρα έχουν καλύτερη πρόγνωση. Η αντιμετώπιση των τραυματιών περιλαμβάνει ακινητοποίηση, χορήγηση κορτικοστεροειδών σύμφωνα με το πρωτόκολλο NASCISIII, χειρουργική αντιμετώπιση και προγράμματα αποκατάστασης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η διεξαγωγή έρευνας σε περίπτωση μαζικής καταστροφής, η εκπαίδευση και η ύπαρξη οργανωμένων σχεδίων δράσης αποτελούν το κλειδί για την αποτελεσματική διαχείριση των ατόμων με κάκωση της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού σε περίπτωση καταστροφής. Ο02. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΧΩΡΙΣ ΚΑΤΑΓΜΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΙΣΚΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ Α. Μοράκης, Α. Καλαμπόκης, Π. Αγγουράκης, Κ. Μάγκος, Α. Μπούντης, Κ. Ζαχαρίου Τμήμα Σκολίωσης & Σπονδυλικής Στήλης, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Είναι γνωστό ότι κάκωση νωτιαίου μυελού μπορεί να συμβεί σε ασθενείς με στένωση του αυχενικού σπονδυλικού σωλήνα, χωρίς να συνυπάρχει κάταγμα ή εξάρθρημα, ακόμα και σε ατυχήματα χαμηλής ενέργειας. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η μελέτη του νευρολογικού ελλείμματος σε αυτούς τους ασθενείς. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: 36 ασθενείς (25 άνδρες και 11 γυναίκες), ηλικίας 48 - 88 ετών (μέσος όρος 68.2 έτη), που υπέστησαν κάκωση νωτιαίου μυελού χωρίς κάταγμα ή εξάρθρημα στον 27

αυχένα συμπεριλήφθησαν στη μελέτη. Όλοι οι ασθενείς είχαν εκφυλιστική αυχενική νόσο, ή οστεοποίηση του οπίσθιου επιμήκη σε πολλά επίπεδα. Η μέση οβελιαία διάμετρος του αυχενικού σπονδυλικού σωλήνα, όπως προέκυψε από μέτρηση με αξονική (C/T) και μαγνητική τομογραφία (MRI) ήταν σαφώς μικρότερη τουλάχιστον σε δύο επίπεδα ύστερα από σύγκριση που έγινε με ομάδα ελέγχου. Με στένωση θεωρήσαμε τα επίπεδα όπου η προσθοπίσθια διάμετρος του μυελού ήταν μικρότερη από τα 2/3 της διαμέτρου του μυελού στο επίπεδο του Α1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η αρχική νευρολογική εξέταση έδειξε πλήρες νευρολογικό έλλειμμα (ASIA A) σε 16 ασθενείς (44,44%), ενώ ατελή βλάβη (ASIA B,C,D) είχαν 20 ασθενείς (55,55%). Η MRI ανέδειξε ενδομυελικό σήμα σε όλους τους ασθενείς. Η έκταση του ενδομυελικού σήματος ήταν ανάλογη του νευρολογικού ελλείμματος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η στένωση του αυχενικού σπονδυλικού σωλήνα παίζει σημαντικό ρόλο σε κακώσεις του νωτιαίου μυελού χωρίς να συνυπάρχει κάταγμα ή εξάρθρημα και η έκταση του ενδομυελικού σήματος όπως φαίνεται στην MRI είναι ανάλογη του νευρολογικού ελλείμματος. Ο03. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΤΙΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ Θ.Β. Γρίβας¹, Π. Πατιάς², Γ. Τριανταφυλλόπουλος3, Ά. Κασπίρης3, Δ. Τριανταφυλλόπουλος1, Κ. Αγγούρης1, Ε. Δρακουτός3 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (3) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η ιδιοπαθής σκολίωση (ΙΣ) παρότι χαρακτηρίζεται σαν τρισδιάστατη στροφική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, είναι υπεύθυνη και για τις γεωμετρικές – μορφολογικές αλλαγές στον κορμό και τον θωρακικό κλωβό. Στη βιβλιογραφία μπορεί να βρεθούν διάφορες μέθοδοι μέτρησης της μορφολογίας του σώματος που αξιολογούν την ΙΣ. Παρά το μεγάλο αριθμό αυτών των δεικτών η βιβλιογραφία στερείται μεθοδευμένης παρουσίασης και σύγκρισης των δεικτών αυτών μεταξύ τους. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η παρουσίαση των μεθόδων μέτρησης της μορφολογίας του σώματος στην ΙΣ. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Οι διάφοροι δείκτες κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τον τύπο της ασυμμετρίας του σώματος που αναφέρονται, σε σχέση με τη γωνία Cobb. Επίσης, εξετάζεται η εγκυρότητα και η αποδοχή που έχουν από την Ορθοπαιδική επιστημονική κοινότητα, βάσει της χρηστικότητας και της απόκλισης κατά την παρατήρηση από διαφορετικό εξεταστή. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι δείκτες της μορφολογίας του σώματος στην ΙΣ φαίνεται να έχουν μικρή συσχέτιση με τις μετρήσεις της γωνίας Cobb. Επίσης, δεν ήταν δυνατή η συσχέτιση των διαφόρων δεικτών μεταξύ τους στη βαρύτητα και την πρόγνωση της πάθησης. Τέλος, οι διάφοροι δείκτες παρουσίασαν απόκλιση κατά την παρατήρηση από διαφορετικό εξεταστή κάτι που αποδόθηκε στην υποκειμενική τοποθέτηση των οδηγών ανατομικών σημείων στην επιφάνεια του σώματος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χρήση των δεικτών μέτρησης της μορφολογίας του σώματος είναι δυνατό να αποτελέσει ξεχωριστή επιστήμη στην μελέτη της ΙΣ, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία των παραμορφώσεων του κορμού. Προτείνονται αρχές χρήσης των διαφόρων δεικτών, στα διάφορα συστήματα μετρήσεων, με σκοπό την έγκυρη αξιολόγηση των μορφολογικών χαρακτηριστικών του σώματος σε σχέση με την ΙΣ. 28

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

Ο04. ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ MARFAN – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Π. Άννης1, Ν. Σεκούρης1, Ε. Δημητρίου1, Α. Πηλιχού1, Λ. Φλούδα2, Α. Παυλοπούλου3, Ε. Βλάχος1, Κ. Ζαχαρίου4, Ε. Τσαφαντάκης4, Α. Μπούντης4 (1) Παιδοορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα (2) Department of Anaesthesiology, Nuffield Orthopaedic Centre, Oxford, UK (3) Αναισθησιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα (4) Μονάδα Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι ασθενείς με σύνδρομο Marfan μπορούν να εμφανίσουν σκολίωση σε ποσοστό 60%. Η περιεγχειρητική αντιμετώπιση αυτών των ασθενών είναι ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των εκδηλώσεων του συνδρόμου και κυρίως λόγω της αυξημένης πιθανότητας διαχωριστικού ανευρύσματος. ΣΚΟΠΟΣ: Παρουσίαση μιας περίπτωσης σκολίωσης, στα πλαίσια συνδρόμου Marfan που αντιμετωπίσθηκε χειρουργικά στην κλινική μας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Γυναίκα 26 ετών με σύνδρομο Marfan και σκολίωση, με αριστερή οσφυϊκή καμπύλη 80° και λοξότητα λεκάνης έπασχε από επίμονη δεξιά οσφυϊσχιαλγία. Προεγχειρητικά έγινε ενδελεχής έλεγχος του καρδιαγγειακού συστήματος και οργανώθηκε η περιεγχειρητική φροντίδα της ασθενούς που επικεντρώθηκε στην εξασφάλιση κλίνης στη μονάδα αυξημένης φροντίδας, την προσεκτική τοποθέτηση της στη χειρουργική κλίνη, την αποφυγή υπέρτασης διεγχειρητικά και την εξασφάλιση επαρκούς αναλγησίας με την υπαραχνοειδή χορήγηση μείγματος μορφίνης- κλονιδίνης πριν τη χειρουργική τομή. Η ασθενής υπεβλήθηκε σε οπίσθια σπονδυλοδεσία Θ8-Ο4, με χρήση υλικών. Η επέμβαση διήρκεσε 4 ώρες και η απώλεια αίματος ήταν περίπου 2 λίτρα. Άμεσα μετεγχειρητικά η συμπτωματολογία υποχώρησε και η ασθενής ανέφερε πόνο μόνο στο χειρουργικό τραύμα. Χορηγήθηκε συστηματική αναλγησία τις επόμενες 4 ημέρες η οποία διακόπηκε σταδιακά (sup paracetamol + codeine, ανά 6ωρο). Από τη δεύτερη μ/χ ημέρα η ασθενής αισθάνθηκε πόνο στο δεξιό γόνατο (λόγω πιθανής ισχαιμίας της νευρικής ρίζας Ο4, που οφειλόταν στην ανάταξη της παραμόρφωσης), που υποχώρησε σταδιακά μέσα στους επόμενους μήνες. Μετεγχειρητικά η οσφυϊκή καμπύλη μειώθηκε στις 18°, αλλά η λοξότητα της λεκάνης επιδεινώθηκε. Αυτό προκάλεσε στην ασθενή δυσχέρεια βάδισης. Αντιμετωπίσθηκε αρχικά με ανύψωση υποδήματος η οποία μειώθηκε σταδιακά στους επόμενους μήνες με βελτίωση, τελικά, της βάδισης. ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Τα σημεία κλειδιά στην αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ασθενούς συνοψίζονται στον καλό προεγχειρητικό και ιδιαίτερα καρδιολογικό έλεγχο αυτής, τον προγραμματισμό της περιεγχειρητικής φροντίδας και τη συστηματική αναλγησία. Επισημαίνουμε την προσοχή στα παρακάτω σημεία λόγω των ιδιαιτεροτήτων του συνδρόμου: (α) αποφυγή υπέρτασης για τη μείωση του κινδύνου ρήξης διαχωριστικού ανευρύσματος, που είναι η πιο σοβαρή επιπλοκή σε ασθενείς με σύνδρομο Marfan, με τη χορήγηση μακράς διάρκειας υπαραχνοειδούς αναλγησίας με οπιοειδές και προσθήκη κλονιδίνης και τη συστηματική χορήγηση αναλγητικών μετεγχειρητικά. (β) χημειοπροφύλαξη της ασθενούς σε περίπτωση πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδος (γ) αυξημένος κίνδυνος για πνευμοθώρακα και απόφραξη τραχείας κατά την τοποθέτηση των ράβδων. (δ) αποφυγή υπεξαρθρήματος του αυχένα κατά την τοποθέτηση της ασθενούς στο χειρουργικό τραπέζι. Εφόσον εξασφαλιστούν οι παραπάνω συνθήκες, η συντονισμένη συνεργασία της χειρουργικής 29

ομάδος, με τον αναισθησιολόγο, τον καρδιολόγο και τη νοσηλευτική ομάδα, καθιστούν ασφαλέστερη τη χειρουργική αντιμετώπιση της σκολίωσης, στα πλαίσια συνδρόμου Marfan. Ο05. MICRODISKECTOMY UNDER LOUPES MAGNIFICATION O. Paxinos¹, N. Kouris² (1) 2nd Orthopaedic Dpt, 251 Hellenic Air Force General Hospital, Αthens, Greece (2) Anaesthesiology Dpt, 251 Hellenic Air Force General Hospital, Αthens, Greece OBJECTIVE: Microdiskectomy is a highly successful surgery for patients with sciatica that have failed conservative treatment. MATERIAL - METHODS: Case series study of a cohort of 103 patients surgically treated for persistent sciatica between the years 2003-2010. Mean time until surgery was 34 days (range 4-53 days). The operation was performed under general anaesthesia in the kneeled position under loupes magnification (x5). Mean surgical time was 30 minutes (range 20-60) and blood loss was insignificant. 96 patients were operated in one level and 7 in two levels. Patients ambulated the day of surgery and were discharged the first postoperative day with instructions to avoid sitting and weight lifting for at least 20 days. Patients were clinically evaluated at 10, 30 and 90 days postoperatively. At the time of this study (April-May 2010) 63 patients were located by phone and answered a brief questionnaire. RESULTS: All patients reported significant improvement of symptoms after surgery. At 90 days minor root symptoms (VAS 2) were still reported by 12 patients to whom the disks were removed in small fragments. 4 patients had a recurrent disk herniation at the same level and 2 were reoperated. During the last evaluation 18% of the patients reported complete resolution of sciatica and occasional low back pain (VAS 2-3), responding well to NSAID medication. CONCLUSION: Microdiskectomy with loupes is a simple and safe operation with very good clinical results in mid-term follow-up assessment. Removal of disk material in pieces instead of few large disk fragments is linked with slower recovery. Ο06. ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΜΥΩΝ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΥΓΙΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Σ. Παξινού, Ε. Ξανθός Τμήμα Φυσικοθεραπείας, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Λαμίας ΣΚΟΠΟΣ: H μέτρηση της ηλεκτρομυογραφικής (ΗΜΓ) δραστηριότητας και της δύναμης των μυών του αυχένα υγιών εθελοντών κατά την εκτέλεση ασκήσεων δυναμικής σταθεροποίησης ενάντια σε ελαστική αντίσταση. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Μετρήθηκε η ΗΜΓ δραστηριότητα (ηλεκτρομυογράφος AD-Instruments Powerlab, επιφανειακά ηλεκτρόδια Ag/AgCl) και η δύναμη (δυναμόμετρο τάσης HCN 50K100IP) κατά τη σύγκεντρη και έκκεντρη σύσπαση του στερνοκλειδομαστοειδή, πρόσθιου σκαληνού, ανελκτήρα ωμοπλάτης και άνω μοίρας τραπεζοειδή 14 υγιών εθελοντών (ηλικίας 22,2±1,4έτη). Από όρθια θέση οι εθελοντές εκτέλεσαν ενάντια σε αντίσταση (λάστιχο Theraband, χρώματος κίτρινου) μετακίνηση ενός βήματος προς 4 κατευθύνσεις. Μετρήθηκε ο μέσος όρος τριών μέγιστων ισομετρικών συστολών (ΜΙΣ), και ο μέσος όρος των τιμών του σήματος του ηλεκτρομυογράφου σε τρεις προσπάθειες διάρκειας 3s. Συγκρίθηκε η μυϊκή ενεργοποίηση ανά ημιμόριο σώματος, ανά κατεύθυνση κίνησης και ανά είδος συστολής. 30

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην ΗΜΓ δραστηριότητα και δύναμη (p<0,05) μυών μεταξύ ημιμορίων του σώματος καθώς και μεταξύ ασύμμετρων κινήσεων. Καμία διαφορά δεν καταγράφηκε μεταξύ σύγκεντρης και έκκεντρης σύσπασης σε όλους τους μύες και τις κατευθύνσεις. Το ποσοστό της παραγόμενης δύναμης, σε σχέση με τη ΜΙΣ, ήταν για την κάμψη 39,01% ΜΙΣ, έκταση 31,7% ΜΙΣ, πλάγια κάμψη δεξιά 44,6% και πλάγια κάμψη αριστερά 42,4 % ΜΙΣ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το προφίλ της ΗΜΓ δραστηριότητας και της δύναμης των εξετασθέντων μυών του αυχένα υγιών εθελοντών μπορεί να χρησιμεύσει για τη σύγκριση με την ΗΜΓ δραστηριότητα και δύναμη ασθενών με αυχεναλγία, και στην κατάρτιση τεκμηριωμένου και προοδευτικής επιβάρυνσης προγράμματος δυναμικής σταθεροποίησης και εκπαίδευσης της σωστής μυϊκής συνέργιας. Ο07. KUMMELL DISEASE. OUR EXPERIENCE C. Matzaroglou¹, CS. Georgiou¹, A. Saridis¹, P. Spinos², G. Klironomos², K. Mousafiris¹, D. Kostantinou², E. Panagiotopoulos¹ (1) Department of Orthopaedics, University of Patras (2) Department of Neurosurgery, University of Patras OBJECTIVE: Over 100 years ago, Dr. Hermann Kümmell described a rare clinical entity in which patients, after a trivial trauma and an asymptomatic period, developed a progressive vertebral body collapse and a painful kyphosis. MATERIAL - METHODS: We present 5 cases fitting Kümmell’s criteria. The patients referred to us in an incapacitated state, due to persistent back pain. Radiographic examination revealed a body collapse of vertebra. The patients had no previous medical record, other than a prolonged history of transient back pain episodes, related to heavy-weight lifting. Through course of time, he had undergone several clinical and radiological evaluations, by different orthopaedists, on different occasions, including the last episode, with no major findings. RESULTS: After an extensive workup in all cases, a percutaneous kyphoplasty of the affected vertebra was performed and a biopsy was obtained. The histologic examination of the specimen revealed vertebral osteonecrosis. A triggering pattern of repetitive spinal loading in hyperflexion is, for the first time, being recognized. CONCLUSION: We conclude that Kümmell’s disease, although a rare condition, should be considered in any patient with refractory back pain symptoms. In such patients, vigorous follow-up turns to be of the essence. Ο08. H ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΛΟΓΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ (PLATELET RICH PLASMA) ΣTO ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟ ΔΙΣΚΟ ΚΟΝΙΚΛΟΥ Ι. Γελαλής1, Γ. Χριστοφόρου1, Χ. Αρναούτογλου1, Δ. Μήτσιου1, Α. Πάκος1, Θ. Ξενάκης1, Α. Γούσια2, Ι. Νέσσερης2, Β. Μαλάμου – Μήτση2, Π. Κοσμάς3 (1) Εργαστήριο Βιολογικής Μηχανικής, Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (3) Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι αυξητικοί παράγοντες είναι πολυπεπτίδια που περιέχονται στο πλάσμα και τη μεσοκυττάρια ουσία. Εμπλέκονται στη διαδικασία ανάπτυξης των ιστών, διεγείροντας τον 31

πολλαπλασιασμό, τη διαφοροποίηση, τη μετανάστευση και την απόπτωση των κυττάρων. ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός αυτής της μελέτης είναι να διερευνήσει τη δράση μιας μόνο ενδοδισκικής έγχυσης αυτόλογων αυξητικών παραγόντων στον εκφυλισμένο μεσοσπονδύλιο δίσκο κονίκλου. Ο νυγμός του πηκτοειδή πυρήνα με βελόνη συγκεκριμένης διαμέτρου, προκαλεί σταδιακή εκφύλιση του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Υποθέτουμε ότι η ενδοσκική έγχυση αυτόλογων αυξητικών παραγόντων PRP (Platelet Rich Plasma), θα ανακόψει την διαδικασία εκφύλισης του δίσκου δίνοντας διαφορετικά ιστολογικά αποτελέσματα. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Δεκαοκτώ άσπροι θηλυκοί κόνικλοι Νέας Ζηλανδίας χρησιμοποιήθηκαν σε αυτήν τη μελέτη. Οι κόνικλοι διαιρέθηκαν σε δυο ομάδες των εννέα. Στην πρώτη ομάδα (A) έγινε εκφύλιση του δίσκου και στη συνέχεια έγχυση των αυτόλογων παραγόντων. Στη δεύτερη ομάδα (B) έγινε εκφύλιση του δίσκου και έγχυση αντίστοιχης ποσότητας φυσιολογικού ορού και χρησιμοποιήθηκε σαν ομάδα ελέγχου. Τα πειραματόζωα θυσιάστηκαν μετά από 2, 4 και 6 εβδομάδες σε ομάδες των τριών. Οι τρεις σπονδυλικές μονάδες από το επίπεδο Ο2 έως Ο5 παρασκευάστηκαν και οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι παρασκευάστηκαν για ιστολογική εξέταση. Ελέγχθηκε η μορφολογία του δίσκου και έγινε διαβάθμιση της εκφύλισης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η σταδιοποίηση της εκφύλισης έγινε ξεχωριστά για τον ινώδη δακτύλιο και τον πηκτοειδή πυρήνα του κάθε μεσοσπονδύλιου δίσκου. Κατά τη διάρκεια των 6 εβδομάδων παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη πρόοδος της εκφύλισης στην ομάδα Β, ενώ οι βαθμοί εκφύλισης ήταν σημαντικά χαμηλότεροι για την ομάδα Α, τόσο για τον ινώδη δακτύλιο όσο και για τον πηκτοειδή πυρήνα. Η σύγκριση των αποτελεσμάτων των ομάδων Α και Β, δείχνει ότι οι αυτόλογοι αυξητικοί παράγοντες έχουν ευεργετική δράση στο μεσοσπονδύλιο δίσκο, εμποδίζοντας την εκφυλιστική διαδικασία. Ο09. ΔΙΑΘΩΡΑΚΙΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΣΚΕΚΤΟΜΗ ΘΜΣΣ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Χ. Γκολέμης1, Μ. Φρατζόγλου1, Ε. Χατζηδάκης1, Σ. Σταματίου1, Α. Μάρκελλος1, Α. Βενετικίδης1, Κ. Δαμηλάκης1, Γ. Γεωργουλής1, Λ. Βοϊδονικόλας1, Θ. Κυριακού1, Μ. Γεραζούνης2 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική (2) Χειρουργική Κλινική Θώρακος, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (ΚΜΔ) της θωρακικής μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης (ΘΜΣΣ) αποτελεί σπάνια νοσολογική οντότητα σε σύγκριση με αντίστοιχες καταστάσεις σε άλλες μοίρες της σπονδυλικής στήλης. Παρουσιάζεται ενδιαφέρουσα περίπτωση που αντιμετωπίστηκε μικροχειρουργικά με διαθωρακική προσπέλαση. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Άνδρας 33 ετών προσήλθε στην κλινική μας με εικόνα παραπάρεση, συνοδό υπαισθησία, αίσθημα αιμωδιών και αστάθεια βάδισης. Ανέφερε ιστορικό τραύματος στη ράχη από δίμηνο. Από τη νευρολογική εξέταση διαπιστώθηκε η ύπαρξη επιπέδου υπαλγησίας στο Θ11 δερμοτόμιο, αυξημένα τενόντια αντανακλαστικά κάτω άκρων και θετικό πελματιαίο αντανακλαστικό αμφοτερόπλευρα. Ορθοκυστικές διαταραχές δεν διαπιστώθηκαν. Η μαγνητική τομογραφία (MRI) της ΘΜΣΣ ανέδειξε κεντρικοπλάγια (ΑΡ) ευμεγέθη ΚΜΔ στο Θ7Θ8 μεσοσπονδύλιο διάστημα. Διενεργήθηκε αριστερή πλάγια θωρακοτομή και μικροσκοπική δισκεκτομή. Η επέμβαση διενεργήθηκε με τη βοήθεια θωρακοχειρουργού. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Μετεγχειρητικά ο ασθενής παρουσίασε άμεση βελτίωση και υποχώρηση των συμπτωμάτων. Δεν παρατηρήθηκαν πρώιμες ή όψιμες επιπλοκές. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Για αρκετές δεκαετίες η αντιμετώπιση της κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου της ΘΜΣΣ αποτελούσε χειρουργικό πρόβλημα. Οι οπίσθιες προσπελάσεις συνοδεύονταν με 32

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

αυξημένα ποσοστά μετεγχειρητικής επιδείνωσης. Πλέον πλάγιες και πρόσθιες προσπελάσεις, τεχνικά πιο απαιτητικές, προσφέρουν αυξημένα ποσοστά μετεγχειρητικής βελτίωσης. Η μικροσκοπική δισκεκτομή εξασφαλίζει μεγαλύτερη ασφάλεια και επιτυχία για το χειρουργό. Ο10. ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ. Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Μ. Σπύρου Πολυκλινική «Υγεία», Λεμεσός, Κύπρος Η μελέτη βασίζεται στην επεξεργασία 250 περιστατικών με στένωση σπονδυλικού σωλήνα (ΣΣΣ). Παρακολουθήσαμε τους ασθενείς αυτούς από το 2000 μέχρι τον Μάρτιο του 2010. 150 άνδρες και 100 γυναίκες. Ηλικία από 33 μέχρι 84 ετών. 90% από αυτούς σε ηλικία 6070 χρόνων. 135 ασθενείς είχαν σαν αιτία της στένωσης τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις στις αρθρώσεις και τους τένοντες, υπερτροφίες των συνδέσμων. 20 ασθενείς ακολούθησαν συντηρητική αγωγή και 115 χειρουργική. Σε 13 περιπτώσεις έγινε μόνο αποσυμπίεση ενώ σε 102 περιπτώσεις αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία. Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα μπορούμε να πούμε ότι η αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία είναι ο καλύτερος τρόπος θεραπείας αυτών των ασθενών. Έχουν γρήγορη ανάρρωση και περισσότερη ασφάλεια για το υπόλοιπο της ζωής τους. Η ηλικία δεν είναι αντένδειξη για χειρουργείο. Παράλληλα με τη μελέτη αυτή έγινε μέτρηση του ΣΣ και των μεσοσπονδύλιων τρημάτων σε 500 ανθρώπους που έτυχε να αποταθούν για μαγνητική τομογραφία διαφόρου αιτιολογίας. Έγινε ανάλυση των αποτελεσμάτων αυτών. Ο11. ΕΠΩΔΥΝΑ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΟΜΣΣ Κ. Δαμηλάκης, Γ. Γεωργούλης, Α. Βενετικίδης, Χ. Γκολέμης, Θ. Παλαιολόγος, Θ. Μουρουζίδης, Χ. Φελουκατζής Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η αντιμετώπιση των εκφυλιστικών παθήσεων της ΟΜΣΣ συμπεριλαμβάνει τεχνικές σταθεροποίησής της. Παρ` όλα αυτά σε ένα ποσοστό ασθενών παρατηρείται επιμονή του επώδυνου συνδρόμου, τόσο άμεσα μετεγχειρητικά, όσο και όψιμα. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Οι αιτίες του μετεγχειρητικού επώδυνου συνδρόμου είναι οι εξής: 1) εσφαλμένη διάγνωση και άρα μη ενδεδειγμένη επιλογή θεραπείας, 2) χαλάρωση, ψευδάρθρωση, 3) μη επιτυχής αποσυμπίεση του νωτιαίου σωλήνα, 4) πολλά επίπεδα σταθεροποίησης, 5) ταχεία εμφάνιση βλάβης γειτονικού διαστήματος, 6) διαταραχή ανατομικής αρχιτεκτονικής (μη αποκατάσταση), 7) κακή τοποθέτηση κοχλιών, 8) θραύση κοχλιών, 9) μετακίνηση κλωβών, 10) λοίμωξη, 11) τροχαντηρίτιδα, 12) μυϊκό έλλειμμα από ατροφία των παρασπονδυλίων μυών συνεπεία της πολύωρης διεγχειρητικής διαστολής αυτών, 13) μυϊκή αδυναμία των μυών της πυελικής ζώνης και 14) μυϊκή θλάση. Σε σύνολο 1237 ασθενών χειρουργηθέντων στο τμήμα μας και αλλαχού, οι 157 παρουσίασαν μετεγχειρητικά πόνο, εκ των οποίων οι 128 χρειάστηκε να υποβληθούν σε επανεπέμβαση. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Για τις πρώτες δέκα αιτίες η ενδεδειγμένη αντιμετώπιση είναι η επανεγχείρηση, ενώ για τις υπόλοιπες είναι η εφαρμογή θωρακοοσφυϊκού νάρθηκα και εντατικής φυσιοθεραπείας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η αντιμετώπιση των επώδυνων μετεγχειρητικών συνδρόμων είναι δυστυχώς χειρουργική. Οι επεμβάσεις που συνοδεύονται από σταθεροποίηση πρέπει να σχεδιάζονται προσεκτικά και να γίνεται τοποθέτηση υλικών με ορθές χειρουργικές τεχνικές, συνεχή ακτινοσκοπικό και νευροφυσιολογικό έλεγχο. Πρέπει επίσης να γίνεται ορθολογική χρήση μοσχευμάτων, τα οποία είναι απαραίτητα για την επίτευξη της σύντηξης (fusion). Ο εμποτισμός αυτών με αντιβιοτικά φαίνεται να μειώνει τα ποσοστά μετεγχειρητικών λοιμώξεων, ενώ ταυτόχρονα η έγχυση εντός των φωλεών τσιμέντου ελαττώνει τα ποσοστά ψευδάρθρωσης, τα οποία ως ανεφέρθη είναι δύο σημαντικές αιτίες μετεγχειρητικού πόνου. Ο12. ΠΑΡΟΔΙΚΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΩΝ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ ΤΗΣ Ο.Μ.Σ.Σ. ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΟΠΙΣΘΙΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ, ΟΤΑΝ ΑΥΤΗ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ Κ.Α. Σταραντζής, Κ. Παπαδόπουλος, Μ. Πανταζή, Π. Πάντος, Β. Σακελαρίου, Γ. Καραλιώτας, Π. Δούρας, Κ. Σουλτάνης Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση της παρατήρησης και η περαιτέρω διερεύνηση της κλινικής της σημαντικότητας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν αναδρομικά οι ιατρικοί φάκελοι, οι διεγχειρητικές ηλεκτονευροφυσιολογικές καταγραφές και το ιστορικό αναισθησίας 98 ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική αποσυμπίεση της Ο.Μ.Σ.Σ. και οπίσθια σπονδυλοδεσία από 1/1/2006 έως και 31/12/2009. Σε όλους τους ασθενείς οι αναφορικές κυματομορφές των σωματοαισθητικών και κινητικών προκλητών δυναμικών λήφθησαν 20min μετά την εισαγωγή τους στη γενική αναισθησία. Καταγραφές λαμβάνονταν καθ’ όλη τη διάρκεια της σταθεροποίησης και διόρθωσης όπως και κατά τη διάρκεια της αποσυμπίεσης που ακολουθούσε, με σταθερό αναισθησιολογικό πρωτόκολλο και σταθερές ζωτικές παραμέτρους. Η μέση περίοδος παρακολούθησης ήταν 14 μήνες (6-36 μήνες). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από τους 98 ασθενείς οι 89 (90,8%) παρουσίασαν παροδική προσβολή των κινητικών προκλητών δυναμικών κατά 65% από την τοποθέτηση των ράβδων έως την έναρξη της αποσυμπίεσης. Η επαναφορά των δυναμικών στις αναφορικές κυματομορφές πραγματοποιήθηκε σε όλες τις περιπτώσεις σταδιακά εντός δεκαλέπτου από την έναρξη της αποσυμπίεσης. Σε καμία περίπτωση δεν παρατηρήθηκαν μεταβολές στις καταγραφές των σωματοαισθητικών προκλητών δυναμικών. Κανένας ασθενής δεν εμφάνισε μόνιμο νευρολογικό έλλειμμα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το φαινόμενο που διαπιστώνεται και καταγράφεται στην παρούσα μελέτη δε φαίνεται να συνδέεται με κάποια μόνιμη νευρολογική επιπλοκή. Στην περίπτωση που η αποσυμπίεση έπεται για οποιονδήποτε λόγο της τοποθέτησης των υλικών, η γνώση της ύπαρξης του φαινομένου μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά χρήσιμη για την αποφυγή του διεγχειρητικού πανικού. Ωστόσο, επιβάλλεται να μελετηθεί πλήρως το φαινόμενο και να καθοριστούν τα ασφαλή του όρια ώστε σε καμία περίπτωση να μην επιφέρει τον εφησυχασμό που θα οδηγήσει σε σοβαρές νευρολογικές επιπλοκές. Η ταχεία πραγματοποίηση της αποσυμπίεσης θα αποτελεί πάντα το ζητούμενο, έστω και αν καθοριστεί με ακρίβεια ο διαθέσιμος χρόνος.

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

Ο13. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ν. Παιδακάκος1, Α. Φαρμακίδης2, Χ. Τσιμπιδάκης3, Ε. Κωνσταντινίδης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (2) Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (3) Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική, Lecco, Ιταλία ΣΚΟΠΟΣ: Η εμβιομηχανική της σπονδυλικής στήλης αποτελεί το θεμέλιο λίθο της χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης. Παρ’ όλο που οι σύγχρονες εμβιομηχανικές απόψεις αναπτύχθηκαν κατά κύριο λόγο στο δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα, οι ρίζες τους αναδύονται από την αρχαιότητα, το μεσαίωνα, την αναγέννηση και τη μετα-αναγεννησιακή περίοδο. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Μια ανασκόπηση ιστορικών μονογραφιών αποκαλύπτει αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη συχνά παραμελημένη επιστήμη. Αρχαία και νεότερα κείμενα ιατρικής, φιλοσοφίας και φυσικής αποτελούν τα ιστορικά θεμέλια της εμβιομηχανικής της σπονδυλικής στήλης. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι προ του 20ου αιώνα μελέτες πάνω στη βάδιση, τον οστίτη και τον μυικό ιστό, καθώς και όσες έγιναν κατά τους πολέμους του 20ου αιώνα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Τα παλαιότερα αρχεία φαίνεται πως επηρέασαν την επιστημονική λογοτεχνία που σήμερα θεωρούμε ως «εμβιομηχανική της σπονδυλικής στήλης», τουλάχιστον έως την αναγέννηση. Η επιρροή των μετα-αναγεννησιακών επιστημόνων στην ανάπτυξη της μοντέρνας εμβιομηχανικής υπήρξε εξίσου σημαντική. Οι πρώτες εταιρίες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάνω στην εμβιομηχανική καθώς και αντίστοιχες δημοσιεύσεις δεν εμφανίστηκαν πριν από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Αποτέλεσαν όμως τους τελευταίους πλίνθους στο οικοδόμημα της σύγχρονης εμβιομηχανικής έρευνας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η σύγχρονη άνθιση της χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης βασίζεται πάνω στην κατανόηση των δομών της σπονδυλικής στήλης και την κατανομή των φορτίων σε αυτές. Η προσπάθεια κατανόησης αυτών των δομών έχει την απαρχή της βαθιά πίσω στο χρόνο. Ο14. PREOPERATIVE CERVICAL SPINE IMAGING IN RHEUMATOID ARTHRITIS PATIENTS UNDERGOING TOTAL JOINT ARTHROPLASTY P. Annis, M. Daubs, C. Peters, A.A. Patel Department of Orthopaedics, University of Utah, USA OBJECTIVE: To determine if routine pre-operative cervical imaging is needed in a cohort of patients with rheumatoid arthritis undergoing total joint arthroplasty. MATERIAL - METHODS: A retrospective review was performed of 2,762 patients undergoing either THA or TKA at a single institution to identify those with rheumatoid disease. Seventy patients (2.5%) were identified. Clinical data reviewed included patient symptoms, preoperative radiographic imaging, spine consultation or spine surgery, and anesthetic technique. Adverse neurological events peri-operatively were identified. RESULTS: Fifty-two female and eighteen males were identified with an average age of 54 years (range 15-90). Fifty patients (67.6%) underwent total knee arthroplasty while 20 (32.4%) underwent total hip arthroplasty. Fifty-seven patients (81.4%) had no pre-operative cervical imaging. Thirteen patients underwent imaging due to symptoms with 6 patients having demonstrable disease. Pre-operative imaging did not alter treatment in any patients. Thirtyfour (48.6%) patients underwent a spinal anesthetic while thirty-six (51.4%) had surgery under a general anesthetic. There was no consistent algorithm for anesthetic type or technique. 35

Among all patients, no peri-operative neurological events were identified. CONCLUSION: The majority of patients had no pre-operative cervical imaging without any adverse neurological events. A high percentage of those patients with symptoms demonstrated radiographic disease but this did not influence peri-operative management. Among asymptomatic patients, the routine use of cervical imaging prior to total joint arthroplasty may not be necessary. Ο15. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΩΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΜΥΕΛΟΠΑΘΕΙΑ Η’ ΜΕ ΡΙΖΙΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΙΑΣ ΣΕΙΡΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣ Α. Βυζιώτης, Β. Βαλαδάκης, Ε. Αντωνίου, Ν. Γεωργακούλιας, Π. Σιούτος, Κ. Παπαχρήστου, Φ. Μπουρλογιάννης, Χ. Σταματόπουλος, Δ. Βαρθαλίτης, Π. Πριμικύρης, Γ. Ορφανίδης, Α. Σερέτης Νευροχειρουργική Κλινικη, Γ.Ν. Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» Σας παρουσιάζουμε μια σειρά από ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν για παθήσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης στη Νευροχειρουργική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» στο χρονικό διάστημα από Ιανουάριο 2008 – Μάρτιο 2010. Στο διάστημα αυτό χειρουργήθηκαν 157 ασθενείς, 95 άνδρες (60%) και 62 γυναίκες (40%) από 26 έως 86 ετών (μέσος όρος: 56 έτη). Από τους ασθενείς αυτούς οι 115 (73%) χειρουργήθηκαν για αυχενική μυελοπάθεια διαπιστωμένη κλινικά και με μαγνητική τομογραφία και οι 42 (27%) για κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου με ριζιτικά συμπτώματα. Από τις 157 επεμβάσεις οι 156 έγιναν με πρόσθια προσπέλαση και μόνο 1 με οπίσθια προσπέλαση. Οι πρόσθιες προσπελάσεις αφορούσαν 128 (82%) δισκεκτομές με σπονδυλοδεσία με πλάκα και βίδες (84 σε ένα επίπεδο, 38 σε δύο επίπεδα, 3 σε τρία επίπεδα), 26 (17%) σωματεκτομές με σπονδυλοδεσία με πλάκα και βίδες (16 αφορούσαν σωματεκτομή ενός σώματος και 10 σωματεκτομή δύο σωμάτων), ενώ 2 ασθενείς αντιμετωπίστηκαν απλά με τρηματεκτομή. Από τις δισκεκτομές σε ένα επίπεδο οι 19 (22%) αφορούσαν το Α3-Α4, οι 22 (27%) το Α4-Α5, οι 33 (40%) το Α5-Α6, οι 9 (10%) το Α6-Α7 και 1 (1%) το Α7-Θ1. Από τις δισκεκτομές σε δύο επίπεδα οι 6 (16%) αφορούσαν τα Α3-4, Α4-5, οι 19 (50%) τα Α4-5, Α5-6, μία (3%) τα Α5-6, Α6-7, 3 (8%) τα Α3-4, Α5-6 και 9 (23%) τα Α4-5, Α6-7. Από σωματεκτομές ενός σώματος οι 7 (42%) αφορούσαν τον Α4, οι 6 (35%) τον Α5 και 4 (23%) τον Α6, ενώ από τις σωματεκτομές δύο σωμάτων οι 5 (50%) αφορούσαν τα Α4, Α5 και οι 5 (50%) τα Α5, Α6. Ο16. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΒΑΡΙΑΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΥΕΛΟΠΑΘΕΙΑΣ Χ. Γκολέμης, Μ. Φρατζόγλου, Ε. Χατζηδάκης, Κ. Δαμηλάκης, Α. Βενετικίδης, Α. Μάρκελλος, Σ. Σταματίου, Γ. Γεωργουλής, Λ. Βοϊδονικόλας, Θ. Κυριακού Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η ανάδειξη των κλινικών και θεραπευτικών προβληματισμών στην αντιμετώπιση βαρείας αυχενικής μυελοπάθειας καθώς και ο ρόλος των διαφορετικών τεχνικών (πρόσθια και οπίσθια προσπέλαση) στη θεραπευτική προσέγγιση και στην τελική έκβαση. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Παρουσιάζονται 6 άντρες ασθενείς. Όλοι έπασχαν από βαρεία τετρασπαστική συνδρομή που οφειλόταν σε εκφυλιστικού τύπου εξεσημασμένη αυχενική σπονδύλωση με παρουσία οστεοφύτων και αποτιτανωμένου οπισθίου επιμήκους συνδέσμου. Ένα περιστατικό είχε υποστεί κάταγμα αυχενικού σπονδύλου και ένα ακόμη είχε χειρουργηθεί 36

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

δύο φορές στο παρελθόν για αυχενική δισκοκήλη. Τέσσερις ασθενείς υποβλήθηκαν σε αυχενική σωματεκτομή ενός σπονδύλου και ένας σε δύο, με σύγχρονη αφαίρεση του υπερκείμενου και υποκείμενου μεσοσπονδυλίου δίσκου και τοποθέτηση κυλίνδρων πακτωμένων με οστικό μόσχευμα και στήριξη αυτών με πλάκα και διασωμάτιους κοχλίες. Με τη βοήθεια του χειρουργικού μικροσκοπίου έγινε αφαίρεση του οπισθίου επιμήκους συνδέσμου και πλήρης αποσυμπίεση της υποκείμενης σκληράς μήνιγγας. Σε έναν ασθενή έγινε οπίσθια πεταλεκτομή και σπονδυλοδεσία με βίδες και ράβδους. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Όλοι οι ασθενείς είχαν πολύ καλά μετεγχειρητικά αποτελέσματα με βελτίωση της βαδίσεως και της αδυναμίας των άκρων. Ένας παρουσίασε μετεγχειρητικό επισκληρίδιο απόστημα για το οποίο υποβλήθηκε εκ νέου σε παροχετευτική επέμβαση μέσω οπίσθιας προσπέλασης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η αυχενική σωματεκτομή, λόγω των καλών αποτελεσμάτων αποτελεί ενδεδειγμένη χειρουργική τεχνική σε ασθενείς με εικόνα βαρείας αυχενικής μυελοπάθειας εκφυλιστικού τύπου, ειδικά όταν συνδυάζεται με αποτιτάνωση του οπισθίου επιμήκους συνδέσμου. Η οπίσθια προσπέλλαση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μόνη ή σε συνδυασμό με πρόσθια αποτελεί επίσης ενδεδειγμένη μέθοδο σε πολλές περιπτώσεις. Ο17. ΠΡΟΣΘΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΚΥΦΩΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΕ ΕΔΑΦΟΣ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗΣ ΔΙΣΚΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΟΥ Κ. Κουζούνιας1, Δ. Μπουράμας1,2, Φρ. Σωτηρίου1, Ν. Γκέκας1, Μ. Σκλαβούνου2 (1) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών (2) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Βιοκλινική Αθηνών ΣΚΟΠΟΣ: Η συχνότερη μορφή αυχενικής παραμόρφωσης εμφανίζεται στο οβελιαίο επίπεδο με τη μορφή της κύφωσης. Στη παρούσα μελέτη αναφερόμαστε στο ζήτημα της δισκογενούς νόσου πολλαπλών επιπέδων ως αιτίας κυφωτικής παραμόρφωσης, και στην αντιμετώπιση της μέσω πρόσθιας προσπέλασης. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Αναδρομική μελέτη (1998 – 2009) 45 διαδοχικών ασθενών (21 άνδρες, 24 γυναίκες), ηλικίας 35-72 ετών (μ.ο. 52 έτη), με πολλαπλή δισκογενή νόσο ΑΜΣΣ άνω των 2 επιπέδων και συνοδό κυφωτική παραμόρφωση. 15 εξ αυτών είχαν υποβληθεί στο παρελθόν σε αυχενική δισκεκτομή, στην πλειονότητά τους με την τεχνική Cloward. Όλοι οι ασθενείς εμφάνιζαν ριζιτικά φαινόμενα, ενώ η πλειοψηφία (33/45) παρουσίαζαν και σημεία μυελοπάθειας. Το 82% ανέφερε χρόνιο μηχανικό πόνο. Όλοι οι ασθενείς υπεβλήθησαν σε πρόσθιες αυχενικές δισκεκτομές με αφαίρεση του οπισθίου επιμήκους συνδέσμου (PLL), αφαίρεση πρόσθιων και οπίσθιων οστεόφυτων και σπονδυλοδεσία με κλωβούς PEEK (ACD-F). Εφαρμόστηκε τέλος δυναμική αυχενική πλάκα με ανάταξη της ΑΜΣΣ σε λορδωτική διαμόρφωση. Σε 12 ασθενείς με βαρεία σπονδυλωτική μυελοπάθεια, οστεοποιημένο PLL ή αποτυχημένη πρωθυστέρα ACD-F, κατέστη αναγκαία επιπροσθέτως η σωματεκτομή (ενός ή δύο επιπέδων, 8 και 4 ασθενείς αντίστοιχα). Η περίοδος follow up ήταν 8-36 μήνες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 38 ασθενείς (84.4%) εμφάνισαν άριστη ή καλή έκβαση, 4 μέτρια (8.8%), και 3 πτωχή (6.6%). Οι μετεγχειρητικές ακτινογραφίες έδειξαν ικανοποιητική ανάταξη της λόρδωσης σε 42/45 περιπτώσεις. Προεγχειρητικά η λόρδωση Α2-Α7 ήταν κατά μέσο όρο 6.7ο, μετεγχειρητικά 14.4ο. Σύντηξη επιτεύχθηκε σε όλες τις περιπτώσεις (καθυστερημένα σε 3). Υπήρξε θραύση κοχλία σε 2 περιπτώσεις και λοξή τοποθέτηση της πλάκας σε 1 περίπτωση (εξεσημασμένα πρόσθια οστεόφυτα). Οι επιπλοκές περιελάμβαναν παροδικό βράχος φωνής (2), διαρροή ΕΝΥ (1), παροδική ριζιτική παράλυση (1). 37

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Εάν η ΑΜΣΣ παραμένει εύκαμπτη (χωρίς αγκύλωση ή σύντηξη των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων), η χρήση πρόσθιας μόνο προσπέλασης, με πολυεπίπεδες δισκεκτομές και ενδεχόμενα σωματεκτομής, αρκεί για την ανάταξη της λόρδωσης, χωρίς ανάγκη περαιτέρω οπίσθιας προσπέλασης. ο18. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΝ ΜΕ ΠΡΟΣΘΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ Α. Μοράκης, Π. Αγγουράκης, Α. Καλαμπόκης, Κ. Μάγκος, Ε. Τσαφαντάκης, Κ. Ζαχαρίου Τμήμα Σκολίωσης & Σπονδυλικής Στήλης, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Η εξέταση των αποτελεσμάτων της χειρουργικής αντιμετώπισης των αυχενικών καταγμάτων, με πρόσθια σπονδυλοδεσία, από το Σεπτέμβριο του 2007, έως και τον Αύγουστο του 2010. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν 42 ασθενείς (33 άνδρες και 9 γυναίκες), ηλικίας 19-72 ετών (μ.ο ηλικίας: 30,4 έτη) οι οποίοι αντιμετωπίσθηκαν χειρουργικά στην κλινική μας λόγω αυχενικών καταγμάτων, (των σπονδυλικών σωμάτων), με ή χωρίς νευρολογική σημειολογία, (11 ASIA A, 14 με ASIA B,C,D και 17 χωρίς νευρολογική σημειολογία). Όλοι οι ασθενείς υπεβλήθησαν σε πρόσθια αποσυμπίεση με σωματεκτομή (ολική ή μερική), δισκεκτομή των παρακείμενων δίσκων και ακολούθως σταθεροποίηση με πλάκα και κλωβό τιτανίου. Σε 4 ασθενείς χρειάστηκε συνδυασμός πρόσθιας και οπίσθιας σταθεροποίησης. Ελέγχθηκε η προεγχειρητική και μετεγχειρητική νευρολογική εικόνα των ασθενών, οι άμεσες και απώτερες μετεγχειρητικές επιπλοκές και η επίτευξη σταθερής σπονδυλοδεσίας. Οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν με κλινικό και ακτινολογικό έλεγχο για 1-36 μήνες (μ.ο 16,4 μήνες). Στους ασθενείς χρησιμοποιήθηκε μετεγχειρητικά κολάρο Philadelphia για 8-12 εβδομάδες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Σε 16 από τους 25 ασθενείς με νευρολογική σημειολογία παρατηρήθηκε βελτίωση της νευρολογικής τους εικόνας. 1 ασθενής απεβίωσε κατά τη νοσηλεία του στη Μ.Ε.Θ. Σε μία περίπτωση παρατηρήθηκε χαλάρωση και μετατόπιση των υλικών και έγινε αναθεώρηση. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η αντιμετώπιση των καταγμάτων του σώματος των αυχενικών σπονδύλων με πρόσθια αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία με κλωβό και πλάκα τιτανίου, με τη μέχρι τώρα παρακολούθησή μας, κρίνεται ικανοποιητική. Ο19. ΟΠΙΣΘΙΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗN ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΡΟΣΘΙΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ Α. Πλούμης1, H. Liu2, J.D. Schwender3, T.A. Garvey3 (1) Χειρουργικός Τομέας, Κλινική Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (2) Department of Orthopaedics, Peking University First Hospital, Beijing, China (3) Twin Cities Spine Center, Minneapolis, USA ΣΚΟΠΟΣ: Η μελέτη της αποτελεσματικότητας της σπονδυλοδεσίας με βίδες πλαγίων ογκωμάτων για την επιδιόρθωση της συμπτωματικής ψευδάρθρωσης μετά από πρόσθια αυχενική σπονδυλοδεσία. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Πρόκειται για αναδρομική μελέτη 41 ασθενών με συμπτωματική πρόσθια αυχενική ψευδάρθρωση που αντιμετωπίσθηκαν με οπίσθια αυχενική σπονδυλοδεσία με σύστημα ράβδων-βιδών πλαγιών ογκωμάτων. Ο μέσος χρόνος παρακολούθησης ήταν 28 μήνες (εύρος 24-60). Οι ασθενείς αξιολογήθηκαν με κλινική εξέταση, ερωτηματολόγια, δυναμικές 38

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

ακτινογραφίες κάμψης-έκτασης και/ή αξονική τομογραφία. Τα κλινικά αποτελέσματα ταξινομήθηκαν σαν εξαιρετικά, καλά, μέτρια και φτωχά, σύμφωνα με τα κριτήρια κατά Zdeblick. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Όλοι οι ασθενείς πέτυχαν οστική σπονδυλοδεσία στην τελευταία παρακολούθηση. Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό σε 13 ασθενείς, καλό σε 22, μέτριο σε 6, ενώ φτωχό αποτέλεσμα δεν παρατηρήθηκε σε κανένα ασθενή. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ασθενείς με συμπτωματική ψευδάρθρωση μετά από πρόσθια αυχενική σπονδυλοδεσία μπορούν να αντιμετωπισθούν επιτυχημένα με οπίσθια σπονδυλοδεσία πλαγίων ογκωμάτων. Ο20. ΟΠΙΣΘΙΑ Α1-Α2 ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΥΑΞΟΝΙΚΩΝ ΚΟΧΛΙΩΝ ΚΑΙ ΡΑΒΔΩΝ I. Siolas, J. Harms Center of Spinal Column Surgery Klinikum Karlsbad - Langensteinbach, University of Heidelberg, Germany ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση της εμπειρίας μας στη χειρουργική αντιμετώπιση της αστάθειας του ατλαντοαξονικού συμπλέγματος με την εφαρμογή συστήματος πολυαξονικών κοχλιών και ράβδων. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Πολλές χειρουργικές τεχνικές έχουν περιγραφεί για τη σταθεροποίηση του Α1-Α2 συμπλέγματος που λόγω της μοναδικής ανατομίας του, αποτελεί πρόκληση για τον χειρουργό σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ.). Η μέθοδος που εφαρμόζουμε αναπτύχθηκε με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι περιορισμοί στην εφαρμογή, και να ελαττωθεί ο κίνδυνος πιθανού τραυματισμού της σπονδυλικής αρτηρίας που παρουσιάζουν προηγούμενες τεχνικές. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Το ινιοατλαντοαξονικό σύμπλεγμα παρασκευάζεται μέσω οπίσθιας προσπέλασης. Ακολουθεί η τοποθέτηση πολυαξονικών κοχλιών, διαμέτρου 3.5 mm, αρχικά στα αρθρικά ογκώματα του άτλαντα και στη συνέχεια δια μέσου του ισθμού, στους αυχένες του άξονα. O τρυπανισμός γίνεται υπό ακτινολογικό έλεγχο με τη βοήθεια ανατομικών οδηγών σημείων. Ακολουθεί η σταθεροποίηση του ατλαντοαξονικού συμπλέγματος με την τοποθέτηση και καθήλωση ράβδων διαμέτρου 3 mm. Η τεχνική αυτή προσφέρει επιπρόσθετα τη δυνατότητα ανάταξης του Α1 επί του Α2 σπονδύλου, όπως απαιτείται σε μερικές περιπτώσεις, μέσω του εμφυτεύματος. Επί οριστικής σπονδυλοδεσίας τοποθετείται μόσχευμα από το οπίσθιο λαγόνιο οστό. Σε επιλεγμένα περιστατικά όπου απαιτείται μόνο προσωρινή σταθεροποίηση του Α1-Α2 συμπλέγματος, το υλικό μπορεί να αφαιρεθεί μετά από κατάλληλο χρονικό διάστημα. Έτσι ανακτάται η κίνηση στο ατλαντοαξονικό σύμπλεγμα αφού οι αρθρικές επιφάνειες διατηρούνται ακέραιες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ενενήντα επτά ασθενείς υποβλήθηκαν σε οπίσθια Α1-Α2 σπονδυλοδεσία με τη μέθοδο αυτή. Καμία μείζονα επιπλοκή σχετιζόμενη με τη χειρουργική τεχνική δεν παρατηρήθηκε. Τα πρώϊμα κλινικά και ακτινολογικά αποτελέσματα δείχνουν σταθερή σπονδυλοδεσία σε όλους τους ασθενείς. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Στα χέρια έμπειρων χειρουργών Σ.Σ. είναι μια αξιόπιστη και αποτελεσματική τεχνική, στην αντιμετώπιση της ατλαντοαξονικής αστάθειας. Τέλος η εφαρμογή της τεχνικής με τη δυνατότητα επέκτασης της σπονδυλοδεσίας στο ινίο και στην αυχενοθωρακική συμβολή την καθιστά απαραίτητη για τη διόρθωση σοβαρών παραμορφώσεων του αυχένα.

Ο21. ΚΛΙΝΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΘΙΑΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΓΙΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΟΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ: ΣΕΙΡΑ 31 ΑΣΘΕΝΩΝ Ι. Μάγρας, Δ. Παρασκευόπουλος, Α. Σπηλιωτόπουλος, Ν. Φόρογλου, Π. Σελβιαρίδης Α’ Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΣΚΟΠΟΣ: Η αξιολόγηση της πρόσθιας προσπέλασης χωρίς στερνοτομή για παθολογίες της αυχενοθωρακικής συμβολής. Οι συγγραφείς περιγράφουν την εμπειρία τους με την χαμηλή πρόσθια αυχενική προσπέλαση σε ασθενείς με τραύματα σπονδυλικής στήλης, όγκους και δισκοκήλες Α7-Θ1. Κλινική εικόνα, διάγνωση και τύπος επέμβασης συσχετίζονται με την έκβαση. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Χειρουργήθηκαν 31 ασθενείς (28 άρρενες και 3 θήλεις, μέσης ηλικίας 47,7 ετών) με παθήσεις αυχενοθωρακικής συμβολής με χρήση δεξιάς χαμηλής πρόσθιας αυχενικής προσπέλασης. Τα χειρουργηθέντα περιστατικά ήταν είκοσι τραυματικές κακώσεις, δύο όγκοι και εννέα δισκοκήλες επιπέδου Α7-Θ1. Η επίπτωση των τραυματικών κακώσεων ήταν 8%, ενώ των δισκοκηλών επιπέδου Α7-Θ1 2,5%. Η νευρολογική λειτουργία κατηγοριοποιήθηκε με βάση την κλίμακα ASIA / IMSOP προ- και μετεγχειρητικά. Η μέση μετεγχειρητική παρακολούθηση κυμαινόταν από 6 έως 48 μήνες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ικανοποιητική έκθεση της αυχενοθωρακικής συμβολής επιτεύχθηκε σε όλους τους ασθενείς χωρίς να χρειαστεί στερνοτομή. Όλοι οι ασθενείς με ατελή – κατά ASIA – τραύματα σπονδυλικής στήλης βελτιώθηκαν μετεγχειρητικά. Η κλινική εικόνα ενός ασθενούς με τέλειο– κατά ASIA – τραύμα σπονδυλικής στήλης παρέμεινε ίδια μετεγχειρητικά. Όλοι οι ασθενείς με ριζιτικό έλλειμμα βελτιώθηκαν. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χαμηλή πρόσθια αυχενική προσπέλαση παρέχει ικανοποιητική έκθεση της αυχενοθωρακικής συμβολής χωρίς να χρειάζεται στερνοτομή. Προσεκτική μελέτη των προεγχειρητικών νευροαπεικονιστικών ελέγχων μπορεί να αποκαλύψει τεχνικούς περιορισμούς της διαδικασίας. Ο22. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΑΝΙΑΚΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΚΛΗΤΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗΣ Γ. Φωτακόπουλος, Γ. Αλεξίου, Δ. Παχατουρίδης, Α. Ζυγούρης, Ε. Μίχος, Δ. Δρόσος, Γ. Σαββανής, Δ. Καραγιωργιάδης, Σ. Βούλγαρης Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της προγνωστικής σημασίας και χρησιμότητας των διακρανιακών κινητικών προκλητών δυναμικών (TcMEP) σε συνδυασμό με ηλεκτρομυογραφικό (ΗΜΓ) έλεγχο σε επεμβάσεις αποκατάστασης κήλης του μεσοσπονδύλιου δίσκου της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ). ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατά τη χρονική περίοδο 2/2007 έως 3/2009 μελετήθηκαν 38 ασθενείς (13 άνδρες, 25 γυναίκες, μέσης ηλικίας 45,8±14,2 έτη, εύρος 24-84 έτη). Σε όλους τους ασθενείς έγινε διεγχειρητικά καταγραφή των TcMEP και ΗΜΓ έλεγχος. Αξιολογήθηκε η μεταβολή των αρχικών τιμών των TcMEP και ο πιθανός ερεθισμός των νευρικών στοιχείων στο χειρουργικό πεδίο. Όλοι οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν μετεγχειρητικά και έγινε καταγραφή της έκβασης τους βάση της κλίμακας VAS και ODOM. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Με τη χρήση των TcMEP και του ΗΜΓ ελέγχου αποφεύχθηκε η πρόκληση βλάβης στο νευρικό ιστό διεγχειρητικά. Μόνιμη νευρολογική βλάβη μετεγχειρητικά δεν σημειώθηκε. Σε όλους τους ασθενείς η μετεγχειρητική πορεία ήταν βελτιωμένη. Ασθενείς με 40

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

αύξηση των δυναμικών μεγαλύτερη του 41% είχαν άριστη έκβαση (ODOM I) ενώ ασθενείς με αύξηση των δυναμικών μικρότερη του 12% είχαν μέτρια βελτίωση (ODOM III). Υπήρξε μείωση της μέσης τιμής της κλίμακας VAS από 6.39±2.16 προεγχειρητικά σε 2.39±1.17 στους 3 μήνες και 1.65±0.90 στον ένα χρόνο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η καταγραφή των TcMEP και ο ΗΜΓ έλεγχος διεγχειρητικά μπορεί να προσφέρει στην αποφυγή βλαβών των νευρικών δομών. Επιπλέον η καταγραφή των TcMEP φαίνεται να έχει και προγνωστική σημασία. O23. AN EXPERIMENTAL MODEL OF ADULT - ONSET SLIP PROGRESSION IN ISTHMIC SPONDYLOLISTHESIS O. Paxinos1, 3, A. Patwardhan1, J. Simonds1, A. Ghanayem1, S. Hodges2, R. Havey2, L. Voronov2 (1) Loyola University, Chicago, Maywood, Illinois, USA (2) VA Hospital, Hines, Illinois, USA (3) 251 Hellenic Air Force Hospital, Athens, Greece INTRODUCTION: Progressive spondylolisthesis may occur in adults with isthmic spondylolysis. Previous studies showed that bilateral pars disruption alone failed to produce anterior slip at the affected segment. MATERIAL - METHODS: Five lumbar spines (L1-sacrum) were tested (i) intact, (ii) after creating bilateral pars fractures at L5, and (iii) after partial disc denucleation at L5-S1, simulating the decreased compressive and shear stiffness of a moderately degenerated disc. The angular and translational motion at L5-S1 were measured as the specimens were subjected to different loading conditions across the L5-S1 segment: (i) pure compressive (follower) load up to 1200N, (ii) combined compressive-shear load up to 1200N with a shear to compressive force ratio s/c=1.0, and (iii) flexion-extension moments without a compressive preload. RESULTS: Pure flexion - extension moments did not yield any significant increase in translation at L5-S1 relative to the intact value after bilateral L5 pars fractures or after partial disc denucleation. A significant anterior translation of L5 was noted after partial disc denucleation under a combined compressive-shear load (s/c=1) across L5-S1. At 1200N, the L5 anterior slip averaged 28% (± 9.1). When the load was removed, the residual anterior slip measured 16% (± 9.8). CONCLUSION: Muscle dysfunction can induce abnormal shear forces at the L5-S1 segment. As the disc degenerates, its capacity to resist the anterior shear forces is considerably diminished. Thus, a combination of disc degeneration and muscle dysfunction may be responsible for converting a stable isthmic spondylolysis into an unstable progressive spondylolisthesis.

Ο24. ΟΠΙΣΘΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΟΜΣΣ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ DYNESYS. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΕ 104 ΑΣΘΕΝΕΙΣ Κ.Χ. Σουλτάνης1, Κ.Α. Σταραντζής1, Ηλ. Παπαδόπουλος2, Γ. Κελάλης3, Ν. Παπαδάκης2, Γ. Σάπκας1 (1) Α΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Β΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» (3) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Τα συστήματα διατήρησης μιας περιορισμένης κινητικότητας στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης δεν αποτελούν πια τολμηρές και καινοτόμες εφαρμογές αλλά αναγνωρισμένες λύσεις με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Στην παρούσα μελέτη συνοψίζονται τα αποτελέσματα της δική μας εμπειρίας με το σύστημα DYNESYS. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν αναδρομικά 104 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε οπίσθια δυναμική σταθεροποίηση της ΟΜΣΣ με το σύστημα DYNESYS από 1/1/1999 έως και 31/12/2009 (51 άνδρες, 53 γυναίκες). Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 49,2 έτη (21-82 ετών). Οι ενδείξεις της χειρουργικής επέμβασης ήταν: α) κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (49), β) εκφυλιστική νόσος του μεσοσπονδυλίου δίσκου (20), γ) αστάθεια σπονδυλικής στήλης (14), και δ) σπονδυλική στένωση ( 21). Η μέση περίοδος παρακολούθησης ήταν 46 μήνες (4 - 86 μήνες). Σε 47 ασθενείς έγινε σταθεροποίηση 1 επιπέδου, σε 39 ασθενείς 2 επιπέδων και σε 18 ασθενείς 3 επιπέδων και πάνω (έως 5). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το Oswestry Disability Index βελτιώθηκε από 56,7% (κατά μέσο όρο) προεγχειρητικά στο 22,6 % μετεγχειρητικά. 73% των ασθενών δήλωσαν πολύ ή αρκετά ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα. 8 ασθενείς δήλωσαν καθόλου ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα. 5 ασθενείς υποβλήθηκαν σε επανεπεμβάσεις (2 λοιμώξεις). Η πιο συχνή παρατήρηση ήταν η χαλάρωση των βιδών που συνήθως όμως ήταν ασυμπτωματική (22 ασθενείς - 21,1%). Τα ποσοστά ικανοποίησης ήταν αντιστρόφως ανάλογα των επιπέδων της σταθεροποίησης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η δυναμική οπίσθια σταθεροποίηση με το σύστημα DYNESYS αποτελεί μια αξιόπιστη μέθοδο με αποτελέσματα συγκρίσιμα αυτών μιας σταθερής σπονδυλοδεσίας. Η προσεκτική επιλογή των ασθενών μαζί με την επιμελή χειρουργική τεχνική, μπορεί να εξασφαλίσει την επιτυχία της μεθόδου στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Ο25. ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΟΣΦΥϊΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ν. Παιδακάκος, Ε. Ρόκας, Σ. Θεοδωρόπουλος, Μ. Σιακαβέλλα, Γ. Δημογέροντας, Γ. Μακρυγιαννάκης, Α. Ρόβλιας, Μ. Παπαδόπουλος, Ε. Κωνσταντινίδης Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση της εμπειρίας μας στην αντιμετώπιση της οσφυϊκής στένωσης σε έδαφος εκφυλιστικής σπονδυλοαρθροπάθειας, με ευρεία πεταλεκτομή, τρηματεκτομή και διαυχενική σπονδυλοδεσία. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Στο διάστημα Ιαν 2005 – Φεβ 2010 αντιμετωπίστηκαν με την ως άνω τεχνική 94 ασθενείς με οσφυϊκή στένωση, 32 εκ των οποίων παρουσίαζαν και σπονδυλολίσθηση. 41 ήταν άντρες και 53 γυναίκες, με μ.ο. ηλικίας τα 67 έτη (46-84). Για 19 επρόκειτο για επανεπέμβαση. Τα κύρια συμπτώματα ήταν οσφυαλγία (100%) και ισχιαλγία (74%) μη υφιόμενες με τη φαρμακευτική αγωγή, διαλείπουσα νευρογενής χωλότητα (80%), 42

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

δερμοτομικές αισθητικές διαταραχές (47%), μείωση τενόντιων αντανακλαστικών (38%), έκπτωση μυικής ισχύος (31%), διαταραχές ούρησης (15%). Ελέχθηκαν όλοι με ακτινογραφίες F/P/ δυναμικές και MRI, ορισμένοι δε και με CT. Το follow up διήρκεσε 6 με 24 μήνες (μ.ο. 13). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ο πόνος και η χωλότητα βελτιώθηκαν σε 89 ασθενείς. Οι διαταραχές ούρησης βελτιώθηκαν σε ποσοστό 57% και σε κανένα ασθενή δε χειροτέρεψαν. Όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν επιτυχή σύντηξη σε 8-12 μήνες. Σύμφωνα με τα κριτήρια του Macnab 53 ασθενείς είχαν άριστο αποτέλεσμα (3 εξ επανεπεμβάσεως), 29 καλό (7 εξ επανεπεμβάσεως), 9 μέτριο (6 εξ επανεπεμβάσεως) και 3 φτωχό (3 εξ επανεπεμβάσεως). Υπήρξε θραύση κοχλία σε 2 περιπτώσεις, λανθασμένη τοποθέτηση κοχλία σε 3 περιπτώσεις, διάνοιξη σκληράς σε 3 ασθενείς (οι 2 εξ επανεπεμβάσεως). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η ως άνω τεχνική αντιμετωπίζει επιτυχώς την οσφυϊκή στένωση εάν η αποσυμπίεση είναι επαρκής. Η σταθεροποίηση αποτρέπει την εμφάνιση μετεγχειρητικής τμηματικής αστάθειας και περαιτέρω εκφύλισης. ο26. Η ΝΕΥΡΟΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ A. Βενετικίδης, Μ. Φρατζόγλου, Ε. Χατζηδάκης, Κ. Δαμηλάκης, Χ. Γκολέμης, Σ. Σταματίου, Α. Μάρκελλος, Γ. Γεωργουλής, Λ. Βοϊδονικόλας, Θ. Κυριακού Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η νευροπλοήγηση είναι μια σύγχρονη τεχνική για την εντόπιση και καθοδήγηση του χειρουργού με σκοπό την ασφαλή και ελάχιστα επεμβατική αφαίρεση εξεργασιών του εγκεφάλου. Η νευροπλοήγηση στη σπονδυλική στήλη δεν χρησιμοποιείται ευρέως λόγω των δυσκολιών στην καταγραφή σταθερών ανατομικών σημείων που μεταβάλλονται στη χειρουργική θέση. Σκοπός της εργασίας είναι η ανάδειξη της εμπειρίας μας στη χρήση της νευροπλοήγησης στις χειρουργικές προσπελάσεις της σπονδυλικής στήλης. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Πρόκειται για 6 ασθενείς 2 άνδρες και 4 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις λόγω εξεργασιών και εκφυλιστικής σπονδυλολίσθησης της σπονδυλικής στήλης. Για τη νευροπλοήγηση χρησιμοποιήθηκαν δύο διαφορετικά συστήματα και έγινε χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου όπου ήταν αναγκαίο. Επίσης χρησιμοποιήθηκε διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση με συνεχή καταγραφή των προκλητών δυναμικών (evoked potentials), για τη διασφάλιση της ακεραιότητάς της λειτουργίας του μυελού και των νεύρων της σπονδυλικής στήλης κατά τους χειρουργικούς χειρισμούς. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Και οι έξι ασθενείς είχαν επιτυχή έκβαση τόσο στην αφαίρεση των όγκων όσο και στην ανάταξη της ολίσθησης των σπονδύλων. Στον πρώτο χρόνο μετεγχειρητικής παρακολούθησης οι ασθενείς παραμένουν ασυμπτωματικοί. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χρήση της νευροπλοήγησης στην παθολογία της σπονδυλικής στήλης, προσφέρει σημαντική βοήθεια τόσο στην ακρίβεια διεγχειρητικής εντόπισης των εξεργασιών όσο επίσης και στην ακριβή τοποθέτηση των διαυχενικών βιδών σε επεμβάσεις ανάταξης της σπονδυλικής στήλης διασφαλίζοντας και την ελάχιστη επεμβατικότητα.

Ο27. ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΔΙΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΚΟΧΛΙΩΝ. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ Η’ ΜΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ Ι. Γελαλής, Ν. Πάσχος, Α. Καραγεώργος, Χ. Αρναούτογλου, Α. Πολίτης, Δ. Νούσιας, Α. Πάκος, Θ. Ξενάκης Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας μελέτης αποτελεί η διερεύνηση της ακρίβειας των διάφορων τεχνικών στην τοποθέτηση διαυχενικών κοχλίων στη σπονδυλική στήλη. Πραγματοποιήθηκε σύγκριση μεταξύ της συμβατικής τεχνικής χωρίς τη βοήθεια απεικόνισης, της απλής ακτινοσκόπησης, και των τεχνικών πλοήγησης με βάση την αξονική τομογραφία και την ακτινοσκόπηση. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας με την αναζήτηση λέξεων κλειδιά στις μηχανές αναζήτησης pubmed, ovid και springer. Εφαρμόστηκαν συγκεκριμένα κριτήρια εκλογής. Μόνο προοπτικές κλινικές μελέτες χρησιμοποιήθηκαν. Μελετήθηκαν η θωρακική και οσφυοϊερή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Απαραίτητη ήταν η ύπαρξη αξονικής τομογραφίας μετεγχειρητικά. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Αναγνωρίστηκαν 28 μελέτες οι οποίες περιελάμβαναν 1291 ασθενείς και 7024 κοχλίες συνολικά. 2701 βίδες τοποθετήθηκαν χωρίς χρήση απεικόνισης. 1729 με τη βοήθεια ακτινοσκόπησης, 1926 με τη χρήση πλοήγησης βασισμένη σε αξονική τομογραφία και τέλος 668 κοχλίες με τη βοήθεια πλοήγησης βασισμένη σε ακτινοσκόπηση. Στην ομάδα της μη χρήσης απεικόνισης το 90% των κοχλίων τοποθετήθηκε στην ασφαλή ζώνη. Αντίθετα, το 88% μόνο των κοχλίων που τοποθετήθηκαν με χρήση ακτινοσκόπησης δεν είχαν σημαντική διάσπαση του φλοιού. Τέλος, το 97% των κοχλίων που τοποθετήθηκαν με τη χρήση πλοήγησης τόσο με βάση την αξονική τομογραφία όσο και την ακτινοσκόπηση περιλαμβάνονταν στην ασφαλή ζώνη. Μόνο σε 26 περιπτώσεις αναφέρθηκαν νευρολογικές επιπλοκές, κυρίως στις ομάδες μη χρήσης απεικόνισης και απλής ακτινοσκόπησης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χρήση των συστημάτων πλoήγησης, με βάση τόσο την αξονική τομόγραφία όσο και την ακτινοσκόπηση παριστούν ασφαλέστερες και αποτελεσματικότερες μεθόδους τοποθέτησης διααυχενικών κοχλιών, σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους της μη απεικόνισης και της απλής ακτινοσκόπησης. Ο28. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗΣ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΣΦΥΪΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ Α. Μπρότης, Κ. Πατεράκης, Κ. Σουλτογιάννης, Ι. Σιάσιος, Χ. Γάτος, Ε. Παπαδόπουλος, Κ. Φουντάς Νευροχειρουργική Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας ΣΚΟΠΟΣ: Να μελετήσουμε το ρόλο της τρισδιάστατης αξονικής τομογραφίας με λεπτές τομές (3D-RCT) στη σπονδυλική στήλη μετά από οπίσθια σπονδυλοδεσία με σταθερά συστήματα. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Τέσσερις απεικονιστικές μέθοδοι (απλές και δυναμικές ακτινογραφίες ΟΜΣΣ, 3D-RCT ΟΜΣΣ και MRI ΟΜΣΣ) συγκριθήκαν 1) ως προς την ποιότητα των πληροφοριών που φέρουν σχετικά με την κατάσταση των σπονδυλικών σωμάτων, μεσοσπονδύλιων δίσκων, νευρικών στοιχείων, αποφυσιακών αρθρώσεων, της αρθρόδεσης και των υλικών σπονδυλοδεσίας, τη στοίχιση της σπονδυλικής στήλης, και την παρουσία τμηματικής αστάθειας, και 2) διαβαθμίστηκαν ως προς την σειρά προτίμησης σε κάθε επιμέρους ενότητα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η MRI είναι οριακά ανώτερη από την 3D-RCT ΟΜΣΣ στην απεικόνιση των νευρικών στοιχείων και του μεσοσπονδυλίου δίσκου και κατατάσσεται πρώτη στη σειρά 44

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

προτίμησης (P<0.001). Μεταλλικά artifacts διαστρεβλώνουν την εικόνα, μειώνοντας έτσι την διαγνωστική ποιότητα την MRI. Η 3D-RCT ΟΜΣΣ υπερτερεί στην απεικόνιση των σπονδυλικών σωμάτων, αποφυσιακών αρθρώσεων, της αρθρόδεσης και των υλικών σπονδυλοδεσίας, και της στοίχιση της σπονδυλικής στήλης. Οι δυναμικές ακτινογραφίες εξ’ ορισμού παρείχαν τις απαιτούμενες πληροφορίες για την ύπαρξη τμηματικής αστάθειας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Καμία απεικονιστική μέθοδος δεν είναι ιδανική σε όλους τους τομείς. Ωστόσο, ο συνδυασμός 3D-RCT ΟΜΣΣ και MRI ΟΜΣΣ μας δίνει τις περισσότερες πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν στην αρθρόδεση της σπονδυλικής στήλης με σταθερά μοσχεύματα. Ο29. ΟΣΦΥΟΪΕΡΑ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΚΟΧΛΙΩΝ ΛΑΓΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΚΟΧΛΙΩΝ Ι. Πολυθοδωράκης1, Χ. Κατσιάφας1, Σ. Πήχας1, Κ. Παπαγεωργίου2, Σ. Σκιαδά1, Β. Χουλιάρας3, Σ. Μπουλής3 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Άρτας (2) Αναισθησιολογικό Τμήμα, Γ.Ν. Άρτας (3) Ορθοπαιδική Κλινική, Γ.Ν. Άρτας ΣΚΟΠΟΣ: Η μελέτη της αποτελεσματικότητας της οσφυοϊεράς σπονδυλοδεσίας με τη χρήση συνδυασμού κοχλίων λαγονίου και διαυχενικών κοχλίων στην αντιμετώπιση σύνθετης παθολογίας της σπονδυλικής στήλης ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Από το Δεκέμβριο του 2008 ως και Αύγουστο 2010 αντιμετωπίσθηκαν 6 ασθενείς (3 άνδρες και 3 γυναίκες, ηλικίας 53-83) με οσφυϊερά σπονδυλοδεσία με συνδυασμό διαυχενικών και κοχλίων λαγονίου. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ένας (1) ασθενής κάταγμα του Ο5 μετά επέμβαση σπονδυλοδεσίας, με συνοδά νοσήματα ν. Parkinson και οστεοπόρωση. Ένας (1) ασθενής αυτόματο κάταγμα του Ο5 μετά άρση βάρους με πολλά συστηματικά νοσήματα και βαρειά οστεοπόρωση. Μία (1) ασθενής με απώλεια της στεφανιαίας και οβελιαίας ισορροπίας του κορμού μετά επέμβαση πεταλεκτομής και σπονδυλοδεσίας επί εδάφους σκολίωσης και Ca μαστού. Τρείς (3) ασθενείς με πολυεπίπεδη σπονδυλοδεσία. Ένας (1) ασθενείς παρουσίασε φλεγμονή του τραύματος η οποία αντιμετωπίσθηκε με αντιβιοτική αγωγή. Μία ασθενής παρουσίασε ατελεκτασία του πνεύμονος και απεβίωσε μετά 60 ημέρες λόγω μεταστάσεων στον εγκέφαλο και επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η οσφυοϊερά σπονδυλοδεσία με τη χρήση συνδυασμού κοχλίων λαγονίου και διαυχενικών κοχλίων σε ασθενείς με προχωρημένη εκφυλιστική παθολογία, με οστεοπόρωση και συνοδεύοντα νοσήματα αποτελεί μία ασφαλή και αξιόπιστη λύση για την σταθεροποίηση και ανακατασκευή της σπονδυλικής στήλης. Ο30. ΠΟΛΥ ΠΛΑΓΙΑ ΔΙΑΣΩΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΣΦΥΪΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Κ. Πατεράκης, Α. Μπρότης, Μ. Μπακοπούλου, Β. Αναγνωστόπουλος, Κ. Ιακωβάκη, Α. Μπούκαλης, Α. Τάσιου, Κ. Φουντάς Νευροχειρουργική Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας ΣΚΟΠΟΣ: H παρουσίαση της εμπειρίας μας από τη χρήση της πολύ πλάγιας διασωματικής σπονδυλοδεσίας στην αντιμετώπιση των εκφυλιστικών παθήσεων της θωρακο-οσφυικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. 45

ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατά τη διάρκεια 18 μηνών, 8 άνδρες και 4 γυναίκες, ηλικίας 20-74 ετών, υποβλήθηκαν σε πολύ πλάγια διασωματική σπονδυλοδεσία για την αντιμετώπιση εκφυλιστικών παθήσεων της Θωρακικής και Οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Δύο από αυτούς παρουσίαζαν νόσο του παρακείμενου διαστήματος, 2 έπασχαν από εκφυλιστική νόσο του ΜΔ, 4 από στένωση/αστάθεια ΟΜΣΣ, 2 από εκφυλιστική κυφοσκολίωση με συνοδό στένωση και δύο από ΚΜΔ ΘΜΣΣ. Οι ασθενείς εκτιμήθηκαν με τις κλίμακες ODI και VAS 1,3 και 6 μήνες μετεγχειρητικά. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Συνολικά αντιμετωπίσθηκαν 24 διαστήματα. Ο χειρουργικός χρόνος κυμάνθηκε από 45 έως 210 λεπτά (M.O ανά επίπεδο 50 λεπτά), ο μέσος όρος απώλειας αίματος ανά επίπεδο ήταν 25 ml και οι ασθενείς κινητοποιήθηκαν το πρώτο 24ωρο και παρέμειναν νοσηλευόμενοι για λιγότερο από 4 μέρες. Η βελτίωση σύμφωνα με τις κλίμακες ODI και VAS ήταν 49% και 5.4 αντίστοιχα. Δεν καταγράφηκαν επιπλοκές. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η ΠΠΔΣ είναι μία ελάχιστα επεμβατική τεχνική η οποία, σε σύγκριση με τις συμβατικές, προσφέρει όχι μόνο μία αξιόπιστη εναλλακτική λύση, αλλά μπορεί να εφαρμοσθεί σαν μία τεχνική πρώτης επιλογής, ιδίως σε περίπτωση επανεπέμβασης, για την αντιμετώπιση των εκφυλιστικών παθήσεων της ΘΟΜΣΣ. Ο31. Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΝΟΣΟ ΤΟΥ PARKINSON Γ. Σάπκας1, Γ. Κελάλης2, Κ. Σουλτάνης1, Η. Παπαδόπουλος3, M. Παπαδάκης3, Γ. Καπετάνος4 (1) Α΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα (3) Β΄Ορθοπαιδική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» (4) Γ΄ Ορθοπαιδική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η παρούσα μελέτη αφορά στην ανάλυση ασθενών με νόσο του Parkinson που υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη (ΣΣ) και στην εκτίμηση του ποσοστού επιπλοκών σε αυτές τις ιδιαίτερες περιπτώσεις. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Δώδεκα ασθενείς (πάσχοντες από νόσο του Parkinson) υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση στη ΣΣ κατά την περίοδο 2005 – 2010, λόγω διαφόρων παθήσεων. Μελετήθηκαν οι περιπτώσεις επανεπέμβασεως και failed back surgery. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: To Follow – Up από 6- 42 μήνες. Σε όλους τους ασθενείς παρατηρήθηκαν ακτινολογικές ή/και κλινικά προβλήματα. Το κυριότερο πρόβλημα ήταν η χαλάρωση των διαυχενικών βιδών ή/και η υποτροπή αλλά και η επιδείνωση της παραμόρφωσης. Σε επτά περιπτώσεις οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε επανεπέμβαση με πτωχά αποτελέσματα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς με νόσο του Parkinson που υποβάλλονται σε επεμβάσεις στη ΣΣ τείνουν να εμφανίζουν υψηλότερο ποσοστό επιπλοκών από ότι συνήθως και συχνά οδηγούνται σε επανεπέμβαση. Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να ενημερώνονται για αυτή την προοπτική και να ελέγχονται τακτικά και εξονυχιστικά. Ο32. Η ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ARNOLD – CHIARI ΜΕ ΤΗ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Γ. Γεωργουλής, Γ. Αλεξίου, Γ. Σφακιανός, Ν. Προδρόμου Νευροχειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η προσέγγιση της σκολίωσης πέρα από την 46

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

καθεαυτή δομική διαταραχή της σπονδυλικής στήλης, αναζητώντας τη συνύπαρξη φαινομένων δυσραφισμού στο νευράξονα με χαρακτηριστικό εκπρόσωπο το σύνδρομο Chiari. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Παρουσιάζονται τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις ασθενών με σκολίωση που ο περαιτέρω έλεγχος ανέδειξε την ταυτόχρονη ύπαρξη του συνδρόμου Chiari διαφορετικών τύπων. Η πρώτη ασθενής, κορίτσι 10 ετών με ιστορικό σκολίωσης, εμφάνισε αιφνίδια επεισόδιο αστάθειας, αταξίας και κολλώδους ομιλίας. Η MRI έδειξε μικρό οπίσθιο κρανιακό βόθρο και ελάχιστη συριγγομυελία (Chiari 0). Στη δεύτερη, κορίτσι 9 ετών, στον προεγχειρητικό έλεγχο για την αντιμετώπιση εκσεσημασμένης σκολίωσης της ΘΜΣΣ διαπιστώθηκε συριγγομυελικός διαχωρισμός. Η MRI έδειξε υποβάθμιση των παρεγκεφαλιδικών αμυγδαλών στο επίπεδου του Α1 και συριγγομυελία (Chiari I). Στην τρίτη, κορίτσι 6 ετών, με σκολίωση Θ-ΟΜΣΣ και ανισοσκελία ανακαλύφθηκαν στο παιδιατρικό έλεγχο δερματικά στίγματα δυσραφισμού. Η MRI έδειξε καθίζηση των παρεγκεφαλιδικών ημισφαιρίων προς την ΑΜΣΣ και συριγγομυελία (Chiari II). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Έπειτα από τη διαπίστωση συνύπαρξης συνδρόμου Chiari καμία από τις ασθενείς δεν χειρουργήθηκε για τη διόρθωση της σκολίωσης. Η δεύτερη υπεβλήθη σε υπινιακή κρανιοτομία, και βαθμιαία βελτιώθηκε τόσο ο συριγγομυελικός διαχωρισμός όσο και η σκολίωση. Στη διεθνή βιβλιογραφία το σύνδρομο Chiari συνοδεύονται στο 40% των περιπτώσεων με δομικές βλάβες της σπονδυλικής στήλης, με κυριότερη τη σκολίωση. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Σε πιθανότητα ισχυρής υποψίας διαταραχών στη σύσταση του νευράξονα, η σκολίωση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως το επιφαινόμενο και όχι ως μία μεμονωμένη νοσολογική οντότητα. Για την αναζήτηση ενδεχόμενης συνύπαρξης συνδρόμου Chiari σε φαινότυπο σκολίωσης απαιτείται η κατάλληλη νευρολογική εξέταση και η απεικόνιση του ΚΝΣ με MRI. Ο33. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΡΙΓΓΟΜΥΕΛΙΑΣ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΕΙΡΑΣ 6 ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Α. Τσιτλακίδης, Ι. Μάγρας, Ι. Πατσαλάς, Π. Σελβιαρίδης, Κ. Πολυζωίδης Α’ Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΣΚΟΠΟΣ: Η διερεύνηση των αποτελεσμάτων της χειρουργικής αντιμετώπισης της συριγγομυελίας. Περιγράφονται η κλινική εικόνα, τα ακτινολογικά ευρήματα, οι χειρουργικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν και τα μετεγχειρητικά ακτινολογικά και κλινικά ευρήματα. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Από το 2001 ως το 2010 αντιμετωπίστηκαν 6 ασθενείς με συριγγομυελία ηλικίας 37 ως 62 ετών. Τα προεξάρχοντα συμπτώματα ήταν οι διαταραχές στην κινητικότητα των άκρων, με διακύμανση από ανεπαίσθητες διαταραχές ως τετραπληγία, ενώ σε έναν ασθενή παρουσιάστηκαν και καρδιοαναπνευστικές διαταραχές. Απεικονιστικά, σε 2 ασθενείς παρατηρήθηκε συριγγοπρομηκομυελία, σε 1 ασθενή συριγγομυελία στο ύψος του ινιακού τρήματος, σε 1 ασθενή στο ύψος της αυχενοθωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και σε 1 ασθενή στο ύψος της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Όλοι οι ασθενείς υπεβλήθηκαν σε επεμβάσεις με στόχο την αντιμετώπιση του αιτίου της συριγγομυελίας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Σε όλους τους ασθενείς μετεγχειρητικά παρατηρήθηκε κλινική βελτίωση, με ύφεση των παρετικών στοιχείων, άμβλυνση των συμπτωμάτων υπαισθησίας ή/και δυσαισθησίας ή/και σταθεροποίηση της καρδιοαναπνευστικής καταστολής, ενώ σε έναν ασθενή μετεγχειρητικά παρατηρήθηκε χρόνιος πόνος. Συν τοις άλλοις, παρατηρήθηκε και απεικονιστική βελτίωση με λέπτυνση ή ακόμη και εξαφάνιση της σύριγγας. 47

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χειρουργική παρέμβαση που αποσκοπεί στην άρση της αιτίας της συριγγομυελίας στη σειρά αυτή είχε ως αποτέλεσμα την επιτυχή κλινική και απεικονιστική αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Ο34. πλευρεγκαρσιεκτομή για εξαίρεση ΝΕΥΡΙΝΩΜΑΤΩΝ Θ.Μ.Σ.Σ. (ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΙΡΑΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ) Α. Βενετικίδης1, Κ. Δαμηλάκης1, Ε. Χατζηδάκης1, Μ. Φρατζόγλου1, Γ. Γεωργουλής1, Α. Μάρκελλος1, Λ. Βοϊδονικόλας1, Σ. Σταματίου1, Θ. Κυριακού1, Μ. Γεραζούνης2 (1) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική (2) Κλινική Χειρουργικής Θώρακος, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η νευροπλοήγηση είναι μια σύγχρονη τεχνική για την εντόπιση και καθοδήγηση του χειρουργού με σκοπό την ασφαλή και ελάχιστα επεμβατική αφαίρεση εξεργασιών του εγκεφάλου. Η νευροπλοήγηση στην σπονδυλική στήλη δεν χρησιμοποιείται ευρέως λόγω δυσκολιών στην καταγραφή σταθερών ανατομικών σημείων που μεταβάλλονται στη χειρουργική θέση. Σκοπός της εργασίας είναι η ανάδειξη της χρησιμότητας της νευροπλοήγησης καθώς και της σημασίας της επιλογής της καταλληλότερης χειρουργικής προσπέλασης, εν προκειμένω της πλευρεγκαρσιεκτομής, για την αφαίρεση νευρινωμάτων της Θ.Μ.Σ.Σ. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Πρόκειται για δυο ασθενείς. Έναν άνδρα 34 ετών με πλευροδυνία δεξιά από 3μήνου. Η νευρολογική εξέταση ανέδειξε αυξημένα τενόντια αντανακλαστικά και κατάργηση των κοιλιακών αντανακλαστικών. Υπεβλήθη σε μαγνητική τομογραφία Θ.Μ.Σ.Σ. αναδεικνύοντας χωροκατακτητική εξεργασία εξωσκληρίδια ενδοτρηματική ισοϋψώς των Θ10 Θ11 σπονδύλων συμβατή με νευρίνωμα. Υποβλήθηκε σε χειρουργική εξαίρεση του όγκου με πλευρεγκαρσιεκτομή αφού αφαιρέθηκε τμήμα της Θ10 πλευράς και της εγκάρσιας απόφυσης του Θ10 σπονδύλου. Το δεύτερο περιστατικό είναι μια γυναίκα 48 ετών με ριζαλγία κατανομής Θ5-Θ6 και χωρίς άλλα συνοδά νευρολογικά προβλήματα, η οποία επίσης υποβλήθηκε σε πλευρεγκαρσιεκτομή αντιστοίχως. Ως σύστημα νευροπλοήγησης, χρησιμοποιήθηκε το «Synergy Stealth Station» - Medtronic USA. Οι όγκοι αφαιρέθηκαν με τη χρήση χειρουργικού μικροσκοπίου. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς είχαν άμεση απελευθέρωση από τους πόνους, εξήλθαν δε μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία. Στον 1 χρόνο και έξι μήνες αντίστοιχα μετεγχειρητικής παρακολούθησης παραμένουν ασυμπτωματικοί. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χρήση της νευροπλοήγησης στην παθολογία της σπονδυλικής στήλης προσφέρει σημαντική βοήθεια, ειδικά στην εξαίρεση ενδοτρηματικών όγκων της ΘΜΣΣ. Η πλευρεγκαρσιεκτομή αποτελεί την προσπέλαση εκλογής και ο συνδυασμός τους εξασφαλίζει την ελάχιστη επεμβατικότητα σε αυτή την ευαίσθητη περιοχή της σπονδυλικής στήλης. ο35. Προγνωστικοί Παράγοντες και Εκβαση Ασθενών με Επενδυμώματα Σπονδυλικής Στήλης Γ. Αλεξίου1, Γ. Φωτακόπουλος1, Δ. Παχατουρίδης1, Α. Ζυγούρης1, Ε. Μίχος1, Δ. Δρόσος1, Γ. Σαββανής1, Α. Ντούλια2, Α. Γούσσια2, Σ. Βούλγαρης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση της κλινικής εικόνας, αντιμετώπισης 48

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

και έκβασης ασθενών με επενδυμώματα σπονδυλικής στήλης. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατά τη χρονική περίοδο 1/2000 έως 6/2010 μελετήθηκαν 14 ασθενείς (10 άνδρες, 4 γυναίκες, μέσης ηλικίας 48.3±18 έτη, εύρος 17-79 έτη). Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά και είχαν τακτική μετεγχειρητική παρακολούθηση. Η έκβαση των ασθενών αξιολογήθηκε βάση της κλίμακας Frankel. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το πιο συχνό αρχικό σύμπτωμα ήταν ο πόνος και η δυσχέρεια βάδισης. Πλήρη εξαίρεση, βάσει των ευρυμάτων μετεγχειρητικής μαγνητικής τομογραφίας έγινε σε 12/14 περιπτώσεις. Δύο ασθενείς έπασχαν απο αναπλαστικό επενδύμωμα (grade III), 8 από grade II και 4 από μυξοδηλώδη (grade I). Μετά μέση περίοδο παρακολούθησης 5.1 έτη (έυρος 2 μήνα με 10 έτη) παρατηρήθηκαν 1 τοπική υποτροπή και μία διασπορά της νόσου. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση μόνο ο βαθμός εκτομής είχε ανεξάρτητη προγνωστική σημασία (p=0.01). Σε δέκα ασθενείς υπήρξε βελτίωση μετεγχειρητικά. Η βελτίωση ήταν σημαντικά καλύτερη στους ασθενείς με μικρότερη διάρκεια προεγχειρητικών συμπτωμάτων και με λιγότερα προεγχειρητικά ελλείμματα βάση της κλίμακας Frankel. Ενδιαφέρον εύρημα υπήρξε η ανάπτυξη δεύτερης κακοήθειας σε 4 ασθενείς. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η έγκαιρη αντιμετώπιση και η προσπάθεια για πλήρη εξαίρεση προσφέρουν στην μετεγχειρητική έκβαση των ασθενών. Σε περίπτωση πλήρης εξαίρεσης η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, λόγω του αναφερόμενου κινδύνου υποτροπής και των ευρημάτων για την εμφάνιση δεύτερης κακοήθειας απαραίτητη είναι η μακροχρόνια παρακολούθηση. Ο36. ΕΝΔΟΣΚΛΗΡΙΔΙΟΙ – ΕΝΔΟΜΥΕΛΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣ Γ. Γεωργουλής, Μ. Φρατζόγλου, Ε. Χατζηδάκης, Χ. Γκολέμης, A. Μάρκελλος, Σ. Σταματίου, Α. Βενετικίδης, Λ. Βοϊδονικόλας, Κ. Δαμηλάκης, Π.Γ. Παπανικολάου, Θ. Παλαιολόγος, Θ. Κυριακού Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αποτυπωθεί η εμπειρία της κλινικής μας στην αντιμετώπιση ενδοσκληρίδιων – ενδομυελικών εξεργασιών της ΣΣ την τελευταία τριετία. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Πρόκειται συνολικά για έξι ασθενείς (πέντε άνδρες, μία γυναίκα με μέσο όρο ηλικίας 45 έτη) οι οποίοι παρουσίασαν συμπτωματολογία προοδευτικής αδυναμίας κυρίως των άνω άκρων καθώς και αίσθημα υπαισθησίας επιπολής και εν τω βάθει. Ο απεικονιστικός έλεγχος ανέδειξε ενδομυελικές εξεργασίες με εντόπιση στην ΑΜΣΣ και ΘΜΣΣ. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε χειρουργική αφαίρεση των εξεργασιών. Η μετεγχειρητική πορεία ήταν ομαλή χωρίς επιπλοκές. Η ιστολογική εξέταση έδειξε 2 επενδυμώματα, 1 λίπωμα, 1 αστροκύττωμα,1 σβάννωμα και 1 ψευδοθηλωματώδες επενδύμωμα τελικού νηματίου. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι μετεγχειρητικές πορείες των ασθενών αξιολογήθηκαν σύμφωνα με την κλίμακα του Frankel. Τρεις ασθενείς με προεγχειρητικό Frankel E παρέμειναν στον ίδιο βαθμό ενώ οι υπόλοιποι επιδεινώθηκαν αρχικά σε Frankel D, αλλά σταδιακά βελτιώθηκαν και μετέπεσαν σε Frankel E σχεδόν μετά από ένα έτος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι ενδοσκληρίδιοι – ενδομυελικοί όγκοι της ΣΣ έχουν ως επί των πλείστων καλοήθη συμπεριφορά. Ο σημαντικότερος παράγοντας για τον καθορισμό της μακροπρόθεσμης μετεγχειρητικής έκβασης είναι το προεγχειρητική νευρολογική εικόνα του ασθενούς. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η συνακόλουθη υποκείμενη ιστολογική σύσταση του εκάστοτε όγκου. 49

ο37. Ενδοσκληρίδιοι Ογκοι ΣπονδυλικΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. Ανάλυση 62 Περιπτώσεων Γ. Αλεξίου1, Γ. Φωτακόπουλος1, Δ. Παχατουρίδης1, Α. Ζυγούρης1, Ε. Μίχος1, Δ. Δρόσος1, Γ. Σαββανής1, Α. Ντούλια2, Α. Γούσσια2, Σ. Βούλγαρης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση της κλινικής εικόνας, αντιμετώπισης και έκβασης ασθενών με ενδοσκληρίδιο όγκο σπονδυλικής στήλης που αντιμετωπίστηκαν στην κλινική μας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατά τη χρονική περίοδο 1/2000 έως 6/2010 μελετήθηκαν 62 ασθενείς (30 άνδρες, 32 γυναίκες, μέσης ηλικίας 56,1±22,6 έτη, εύρος 17-85 έτη). Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά και είχαν τακτική μετεγχειρητική παρακολούθηση. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το πιο συχνό αρχικό σύμπτωμα ήταν ο πόνος. Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με οπίσθια προσπέλαση. Δεκατρείς (21%) χωροκατακτητικές εξεργασίες εντοπίστηκαν στην ΑΜΣΣ, 22 (35.5%) στην ΘΜΣΣ, 11 (17.7%) στην ΟΜΣΣ, 7 (11.3%) στο μυελικό κώνο και 9 (14.5%) στην ιππουρίδα. Είκοσι τέσσερις (39%) ασθενείς έπασχαν από μηνιγγίωμα (2 άτυπα, 1 μεικτού τύπου, 3 μεταβατικά, 7 μηνιγγοθηλιακα και 11 ψαμμωματώδους τύπου). Ο μέσος δείκτης κυτταρικού πολλαπλασιασμού (MIB-1) ήταν 4.7±2.4. Δεκατέσσερις ασθενείς (23%) έπασχαν από επενδυμώματα (4 grade I, 8 grade II και 2 grade III). Ο μέσος δείκτης κυτταρικού πολλαπλασιασμού (MIB-1) ήταν 1.7±0.7. Έντεκα (18%) ασθενείς έπασχαν από νευρινώματα και άλλες πιο σπάνιες οντότητες. Επτά ασθενείς χάθηκαν στην περίοδο παρακολούθησης. Στο 87% των ασθενών υπήρξε βελτίωση μετεγχειρητικά. Η βελτίωση ήταν μεγαλύτερη σε ασθενείς με μικρότερη διάρκεια συμπτωμάτων. Μετά μέση περίοδο παρακολούθησης 5.2 έτη (εύρος 1 μήνα με 10 έτη) παρατηρήθηκαν 2 υποτροπές. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τα μηνιγγιώματα είναι οι πιο συχνοί ενδοσκληρίδιοι όγκοι. Η έγκαιρη αντιμετώπιση και η προσπάθεια για πλήρη εξαίρεση προσφέρουν στην μετεγχειρητική έκβαση των ασθενών. Ωστόσο, λόγω του κινδύνου υποτροπής απαραίτητη είναι η μακροχρόνια παρακολούθηση. Ο38. ΜΕΛΕΤΗ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ (SCHOOL SCREENING) ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ 8-14 ΕΤΩΝ ΣΕ ΟΡΕΙΝΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Κ. Αναγνωστάκος, Γ. Σαλαγιάννης, Π. Τριάντης, Δ. Γιαννούλης, Ε.Γ. Χριστοδούλου, Χ. Σδρένιας Ορθοπαιδική Κλινική Γ.Ν.Ν. Καρπενησίου ΣΚΟΠΟΣ: Η πρώιμη διάγνωση της ιδιοπαθούς σκολίωσης με την προληπτική εξέταση oμάδας σχολικού πληθυσμού στις υψηλού κινδύνου ηλικίες των 8-14 ετών. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Η εξέταση έγινε από ειδικώς συγκροτημένες ομάδες ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού. Η εξέταση έγινε τους μήνες από τον Ιανουάριο έως και το Σεπτέμβριο του 2010 σε δημόσια σχολεία στο Νόμο Ευρυτανίας. Αναλυτικά η εξέταση περιλάμβανε την καταγραφή των στοιχειών των παιδιών, ανθρωπομετρικές παραμέτρους (ύψους, βάρους, BMI), καθώς και εξέταση της σπονδυλικής στήλης με τη δοκιμασία της επίκυψης (ADAMS TEST) των εξεταζόμενων παιδιών. Η ύποπτη για σκολίωση ομάδα παιδιών παραπέμφθηκε για περαιτέρω ακτινολογικό έλεγχο.

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Συνολικά εξετάσθηκαν 281 ατόμων των ηλικιών 8-14 ,από τα οποία τα 134 αγόρια και 147 κορίτσια. Κλινικώς θετικά διαγνώστηκαν 17 παιδιά εκ των οποίων τα 8 ήταν αγόρια και τα 9 κορίτσια. Τα ακτινολογικώς κυρτώματα ήταν: 0-10ο 10-19ο 20-29ο 30-39ο

Σύνολο 10 6 1 -

Αγόρια 6 2 -

Κορίτσια 4 4 1 -

Οι θωρακοοσφυϊκές καμπύλες ήταν 7,οι αμιγώς οσφυϊκές 6 ενώ οι θωρακικές ήταν 4. Οι αριστερές σκολιωσεις ήταν σχεδόν διπλάσιες από τις δεξιές. Από το σύνολο των εξετασθεντων παιδιών δύο μόνο εστάλησαν σε ειδική μονάδα για περαιτέρω έλεγχο ή/ και αντιμετώπιση, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά ευρίσκονται υπό ετησία παρακολούθηση. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τελικώς, πιστεύουμε ότι ο προληπτικός έλεγχος του σχολικού πληθυσμού συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση και έναρξη συντηρητικής θεραπείας η οποία μπορεί να περιορίσει τον αριθμό των περιπτώσεων που θα έχουν την ανάγκη χειρουργικής αντιμετώπισης. Ο39. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΠΡΩΤΕΪΝΑΣΩΝ 1 ΚΑΙ 12 (MMP-1, MMP-12) ΣΕ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥΣ ΔΙΣΚΟΥΣ ΕΠΙΜΥΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Θ.Β Γρίβας1, Η. Βασιλειάδης2, Ά. Κασπίρης2, Λ. Χάλντη3, Δ. Κλέτσας4, Σ.Α. Παπαδάκης5 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Ορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική (3) Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, Γ.Ν.Μ. «Αμαλία Φλέμιγκ», Αθήνα (4) Εργαστήριο Κυτταρικού Πολλαπλασιασμού και Γήρανσης του Ινστιτούτου Βιολογίας, του Ε.ΚΕ.Φ.Ε. «Δημόκριτος», Αθήνα (5) Δ΄Ορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.», Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Οι μεταλλοπρωτεϊνάσες είναι ένζυμα που αποδομούν συστατικά της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας. Σκοπός της εργασίας είναι η μέτρηση της συγκέντρωσης των MMP-1 και 12 έπειτα από εφαρμογή ασύμμετρων δυνάμεων σε μεσοσπονδύλιους δίσκους (ΜΔ) επίμυων και η μελέτη του πιθανού αιτιολογικού τους ρόλος στην εκφύλιση του ΜΔ και στην επιδείνωση της σκολιωτικής καμπύλης. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Η εφαρμογή των ασύμμετρων δυνάμεων έγινε μεταξύ 9ου -10ου σπονδύλου της ουράς επίμυων, με τη χρήση πολύ μικρής συσκευής Ilizarov έπειτα από αναισθησία. Δημιουργήθηκαν 3 ομάδες ανάλογα με το βαθμό της παραμόρφωσης (15 επίμυες σε κάθε ομάδα), όπου στην ομάδα I αυτή ήταν 10, στην ομάδα II 30 και στην ομάδα III 50. Οι ανέπαφοι ΜΔ χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες. Τα πειραματόζωα θυσιάστηκαν την 35η ημέρα και οι ιστολογικές τομές τμημάτων της ουράς τους αναλύθηκαν με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Παρατηρήθηκε αύξηση της συγκέντρωσης των MMP-1 και 12 σε όλους τους υπό εξέταση ΜΔ συγκριτικά με τους μάρτυρες. Η συγκέντρωση των MMP’s αυξανόταν ανάλογα με το βαθμό της παραμόρφωσης και ήταν μεγαλύτερη στο κοίλο της καμπύλης. Παρατηρήθηκε επίσης μεταπλασία δισκικών κυττάρων σε χονδροκύτταρα που εκφράζουν τις MMP’s σε περιοχές πλησίον της συζευκτικής πλάκας. Η συγκέντρωση των MMP-1 και 12 ήταν μεγαλύτερη στην περιφέρεια του ινώδους δακτυλίου, ενώ δεν εκφράζονταν στον πηκτοειδή πυρήνα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η εφαρμογή ασύμμετρων δυνάμεων σε ΜΔ επίμυων αυξάνει σε μοριακό επίπεδο την παραγωγή των MMP-1 και 12 και προκαλεί εκφύλιση και αλλαγές στην μικροαρχιτεκτονική του. Πιθανή αναστολή της δράσης των MMP’s θα είχε θεραπευτικές εφαρμογές στην εκφύλιση του ΜΔ και πιθανόν στην επιδείνωση της σκολιωτικής παραμόρφωσης. Ο40. MONITORING ANAESTHESIA CONTROL DURING KYPHOPLASTIES Χ. Ματζάρογλου1, Α. Σαρίδης1, Μ. Καρανικόλας2, Κ. Μουσαφείρης1, Γ. Κληρονόμος3, Δ. Κωσταντίνου3, Η. Παναγιωτόπουλος1 (1) Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών (2) Αναισθησιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών (3) Νευροχειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών OBJECTIVE: The risks associated with the procedure of kyphoplasty are low, but serious complications can occur as seen in the literature. These risks include spinal cord compression, nerve root compression, venous embolism, and pulmonary embolism including cardiovascular collapse. The purpose of this study was to observe all the parameters during the procedure under MAC (Monitoring Anaesthesia Control). MATERIAL - METHODS: Thirty-four (34) patients (58 vertebras) underwent 38 percutaneous kyphoplasty sessions between July 3, 2005, and February 4, 2008 time period. Causes thought to have been responsible for the vertebral body fractures in the patients treated, were: multiple myeloma (n = 12), osteoporosis (n = 11), metastatic disease from breast cancer (n = 4), lung cancer (n = 5), prostate cancer (n = 2). Twenty -three of these patients (23/34) had a history of malignancy and 12 had osteoporotic compression fractures. The maximum number of levels done in one setting was 3 (5 patients) With 16 patients having only 1 level intervened on, and 1 patient required 3 different settings. All patients underwent kyphoplasties in the operating room using biplanar fluoroscopy under local monitoring anaesthesia control (MAC). The mean age was 77.4 years. All patients were assessed with MAC during procedure and 30 minutes after. Also assessed, and then followed up after one, three and six months with Oswestry scale index. RESULTS: In all patients we observe decreased PO2 (5mmHg) (p<0.005) after cement placement and more than 7mmHg after the second level placement in the same setting. Also after the third level of cement placement we have seen decreasing of more than 7mmHg (8.5mmHg). We also observe that in patients with multiple myeloma, the levels of PO2 are lower after cement placement compared with the other pathologies (p<0.0003). Twentyseven patients (27/34) exhibited significant and immediate pain improvement, 5 patients (5/34) responded within 5-7 days. Daily activities improved by 70.58 % (24/34) on the Oswestry scale. CONCLUSION: The risks associated with the procedure are low, but serious complications can occur if we have more than two levels in the same setting. We propose that the risk/ benefit ratio in this procedure appears to be favourable in carefully selected patients and not than more than three levels in the same session.

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

O41. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΦΥΪΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΟΜΣΣ) Α. Βενετικίδης, Κ. Δαμηλάκης, Γ. Γεωργούλης, Χ. Γκολέμης, Ν. Παπαγεωργίου, Π. Παπανικολάου, Χρ. Φελουκατζής Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά ΣΚΟΠΟΣ: Οι μετεγχειρητικές λοιμώξεις ιδιαίτερα μετά από επεμβάσεις σταθεροποίησης στην Ο.Μ.Σ.Σ. αποτελούν σοβαρή επιπλοκή η οποία αυξάνει τη νοσηρότητα και επιβαρύνει την τελική έκβαση των επεμβάσεων. Παρουσιάζουμε την εμπειρία μας στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Στην κλινική μας τα τελευταία τρία χρόνια χειρουργήθηκαν 467 περιστατικά για προχωρημένη εκφυλιστική νόσο της ΟΜΣΣ. Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε αποσυμπιεστική πεταλεκτομή, δισκεκτομή και σταθεροποίηση Ακολουθήσαμε συγκεκριμένο πρωτόκολλο χειρουργικής τεχνικής. Παρ’ όλα αυτά 17 από τους ανωτέρω εμφάνισαν μετεγχειρητική λοίμωξη. Τις διακρίναμε σε επιπολής(11) και εν τω βάθει (6) με βάση την προσβολή των ιστών άνωθεν ή κάτωθεν της περιτονίας των μυών. Οι επιπολής αντιμετωπίσθηκαν συντηρητικά με παρακεντήσεις του υποδορίου ή τοποθέτηση παροχετεύσεως και πλύσεις με αντιβιοτικά και αντισηπτικά διαλύματα. Οι εν τω βάθει με επανεπέμβαση και καθαρισμό χειρουργικού τραύματος. Στις απλές επεμβάσεις, αυτό ήταν αρκετό ενώ σε περιπτώσεις με σπονδυλοδεσία αφαιρέθηκαν τα υλικά σε 2 ασθενείς. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι επιπολής λοιμώξεις αντιμετωπίσθηκαν ικανοποιητικά, αλλά παρατάθηκε ο χρόνος νοσηλείας τους και παρακολούθησής τους ενώ χρειάστηκε να λάβουν αντιβιοτικά για τέσσερις εβδομάδες περίπου. Στις εν τω βάθει καθοριστικό ρόλο έπαιξε η παρουσία ή όχι σπονδυλίτιδος, με αυτές χωρίς σπονδυλίτιδα να ανταποκρίνονται γρήγορα στην αντιμετώπιση ενώ οι υπόλοιπες να απαιτούν μακρόχρονη αντιβιοτική αγωγή (3 έως 6 μήνες). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι μετεγχειρητικές λοιμώξεις της ΟΜΣΣ συνιστούν σοβαρό πρόβλημα που δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με αντιβιοτικά. Η γρήγορη διάγνωση και αντιμετώπιση είναι καθοριστικά ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις η έκβαση τελικώς είναι καλή. Ο42. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΤΕΙΚΟΠΛΑΝΙΝΗΣ ΓΙΑ 48 ΩΡΕΣ ΜΕ ΔΙΠΛΟ ΣΧΗΜΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΗΣ 2ης ΓΕΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΙΝΟΓΛΥΚΟΣΙΔΗΣ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Κ.Α. Σταραντζής, Π. Πάντος, Β. Σακελαρίου, Γ. Καραλιώτας, Τ. Κουρέτα, Κ. Σουλτάνης Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η χρησιμότητα της προφυλακτικής χορήγησης αντιβιοτικών περιεγχειρητικά ποτέ δεν αμφισβητήθηκε. Αντίθετα, αντικείμενο αντιπαράθεσης αποτελεί παραδοσιακά η επιλογή της ιδανικής ουσίας, του χρόνου, του τρόπου αλλά και της διάρκειας χορήγησης. ΣΚΟΠΟΣ: Η διενέργεια αναδρομικής ανάλυσης της αποτελεσματικότητας της τεϊκοπλανίνης ως περιεγχειρητική μονοπροφύλαξη στην χειρουργική της σπονδυλικής στήλης σε σύγκριση με την ενίσχυσή της για 48 ώρες με μία κεφαλοσπορίνη 2ης γενιάς και μια αμινογλυκοσίδη. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Στη μελέτη συμπεριλάβαμε τους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε επέμβαση σπονδυλικής στήλης με υλικά από την 1/1/2006 έως και 30/08/2009. Αρχικώς έγινε αναγνώριση των ασθενών από το ηλεκτρονικό αρχείο του νοσοκομείου και ακολούθως έγινε διασταύρωση με το αρχείο των χειρουργών όπου καταγράφονται όλες οι επιπλοκές. Η περαιτέρω μελέτη αφορούσε στους φακέλους των ασθενών με λοίμωξη που ανασύρθηκαν από το αρχείο. 53

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 115 ασθενείς υποβλήθηκαν σε χειρουργείο σπονδυλικής στήλης με τοποθέτηση υλικών κατά την περίοδο μελέτης. Από αυτούς, 54 (47%) έλαβαν μονοπροφύλαξη τεικοπλανίνης (ομάδα Α) και 61 (53%) έλαβαν επιπλέον προφύλαξη για 48 ώρες (ομάδα Β). Λοίμωξη χειρουργικού τραύματος όπως αυτή ορίζεται από την ομάδα μελέτης CDC αναγνωρίστηκε σε 6 ασθενείς (11.11 %) της πρώτης ομάδας και σε 1 ασθενή (1,64 %) της δεύτερης ομάδας (p=0.036). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η ενίσχυση της τεικοπλανίνη με μια κεφαλοσπορίνη 2ης γενιάς και μια αμινογλυκοσίδη για 48 ώρες αποδείχθηκε αποτελεσματικότερη στη συνολική μείωση της συχνότητας των λοιμώξεων της σπονδυλικής στήλης σε σύγκριση με την μονοπροφύλαξη. Οπωσδήποτε, κρίνεται αναγκαία η διενέργεια προοπτικής μελέτης προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθότητα των συμπερασμάτων. Ο43. ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΙΠΠΟΥΡΙΔΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΚΒΑΣΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΒΛΑΒΗ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Α. Φαρμακίδης1, Ν. Παιδακάκος2, Β. Μάνη1, Χ. Τσιμπιδάκης1, Γ. Φωτεινόπουλος1, Ε. Χαλίδα1, Ν. Ρούσσος1, Δ. Πατατούκας1 (1) Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (2) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Να μελετηθεί ο επιπολασμός των κακώσεων της ιππουρίδας στο σύνολο των κακώσεων της σπονδυλικής στήλης και η επίπτωσή τους στη μεταβολή της τελικής λειτουργικής κατάστασης των ασθενών αυτών. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν 117 συνεχόμενοι ασθενείς με κάκωση νωτιαίου μυελού που νοσηλεύθηκαν στο τμήμα ΦΙΑπ του Ασκληπιείου Βούλας από Ιούλιο 1995 έως τέλος 2009. Κάκωση ιππουρίδας παρουσίασαν 30 ασθενείς 25,64%. Από αυτούς άνδρες ήταν 83,3% (Μ.Ο. 42,7 έτη), 16,7% γυναίκες (Μ.Ο. 46,41 έτη). Μελετήθηκαν οι ιατρικοί φάκελοι για στοιχεία που αφορούν τη χρήση ναρθήκων και τη δυνατότητα μετακίνησης των ασθενών αυτών. Έγινε καταγραφή των μεταβολών της Barthel. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η μεταβολή της βαθμολογίας Barthel μεταξύ εισαγωγής και εξόδου ήταν 42,33 μονάδες για τους ασθενείς με κάκωση ιππουρίδας και 29,36 μονάδες για τους υπόλοιπους ασθενείς. Ορθωτικά μηχανήματα χρησιμοποιεί το 70% των ασθενών με κάκωση ιππουρίδας και το 88 % των υπολοίπων ασθενών. Αναπηρικό αμαξίδιο χρησιμοποιεί το 56,6% των ασθενών με κάκωση ιππουρίδας και το 25 % των υπολοίπων ασθενών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς με κάκωση ιππουρίδας έχουν σημαντικά βελτιωμένη τελική λειτουργική έκβαση σε σχέση με τους υπόλοιπους ασθενείς με βλάβες νωτιαίου μυελού. Η χρήση των ορθωτικών μηχανημάτων σε ασθενείς με κάκωση της ιππουρίδας δε διαφέρει από αυτή των υπολοίπων ασθενών. Παρά τη σημαντικά καλύτερη λειτουργική κατάσταση των ασθενών με κάκωση ιππουρίδας, η χρήση του αμαξιδίου στην ομάδα αυτή είναι υπερδιπλάσια από τους υπόλοιπους ασθενείς, πράγμα που μπορεί να δικαιολογηθεί από την αυξημένη δυνατότητα που παρέχει το αμαξίδιο για πλήρη ανεξαρτησία.

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

ο44. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΚΑΝΘΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΥΜΕΓΕΘΩΝ ΚΗΛΩΝ ΟΜΣΣ Γ. Σπηλιωτόπουλος, Η. Οικονόμου, Ι. Πανάς , Α. Χατζηανδρέου Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική, 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών ΣΚΟΠΟΣ: Η αξιολόγηση των ακτινολογικών μετρήσεων και κλινικών ευρημάτων σε ασθενείς με ευμεγέθη κήλη ΟΜΣΣ που υπεβλήθησαν σε δισκεκτομή και τοποθέτηση μεσακάνθιου συστήματος τύπου U. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Τα κλινικά συμπεράσματα αξιολογήθηκαν με βάση τα τροποποιημένα κτιτήρια Odom και την κλίμακα Oswestry. Πλάγιες ακτινογραφίες αξιολογήθηκαν προεγχειρητικά, μετεγχειρητικά και στο τελικό follow-up. Μετρήσαμε το ύψος του εμπλεκόμενου μεσοσπονδύλιου δίσκου, την τμηματική λόρδωση, καθώς επίσης και την λόρδωση όλης της ΟΜΣΣ(Ο1-Ι1). Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα Φεβ 2008 - Οκτ 2009 και περιλαμβάνει 16 ασθενείς με ευμεγέθεις κήλες μεσοσπονδυλίων δίσκων, εκ των οποίων οι 15 ( 93,75%) αναφέρονται σε κήλες στο επίπεδο Ο4-Ο5 και ένας (6,25%) στο Ο3-Ο4. Το σύνολο των ασθενών περιλαμβάνει 14 άνδρες και 2 γυναίκες από 22 έως 39 ετών (μέσος όρος ηλικίας τη στιγμή της επέμβασης τα 31 χρόνια). Οι ασθενείς ελέχθησαν προεγχειρητικά με απλές ακτινογραφίες, νευροφυσιολογικό έλεγχο και μαγνητικό συντονισμό. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Όλα τα χειρουργημένα επίπεδα συγκεντρώθηκαν και αξιολογήθηκαν. Ο μέσος όρος αύξησης ύψους του εμπλεκόμενου δίσκου βρέθηκε 0,15cm καθώς επίσης και διόρθωση της μειωμένης προεγχειρητικής λόρδωσης κατά μέσο όρο 12ο η οποία όμως οφείλεται εν μέρει και στην εξάλειψη του μυϊκού σπασμού μετεγχειρητικά. Στα παρακείμενα επίπεδα δεν υπήρξαν στατιστικές αλλαγές στο ύψος των μεσοσπονδύλιων δίσκων καθώς επίσης και στην τμηματική λόρδωση αυτών. Από κλινικής πλευράς 13 (81,25%) ασθενείς εμφάνισαν άριστα, δύο (12,5%) καλά και ένας (6,25%) μέτρια αποτελέσματα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η τοποθέτηση μεσακάνθιων συστημάτων στην αντιμετώπιση ευμεγέθων κηλών ΟΜΣΣ φαίνεται να συνεισφέρει σε ότι αφορά στην μηχανική σταθερότητα της περιοχής μετά την αφαίρεση μεγάλου τμήματος του δίσκου. Είναι μια ασφαλής ελάχιστα επεμβατική τεχνική που συμπληρώνει την δισκεκτομή σε περιπτώσεις ευμεγεθών κηλών. O45. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΘΩΡΑΚΟΟΣΦΥϊΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Γ. Πανταζής, Α. Πάνκος, Π. Σουρτζής, Θ. Γερασίμου, Κ. Ηλίας, Β. Οικονομίδης, Κ. Κουζέλης Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Οργανικά νοσήματα και προχωρημένη ηλικία αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες που δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση των καταγματιών. Σκοπός της μελέτης μας είναι η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ασθενών με κατάγματα θωρακοοσφυϊκής περιοχής που αντιμετωπίστηκαν με οπίσθια προσπέλαση και η ανάλυση των προγνωστικών παραγόντων. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Η αναδρομική μας μελέτη περιλαμβάνει 26 ασθενείς ηλικίας 32 έως 80 ετών που υπέστησαν κατάγματα Α3 κατά Magerl και υποβλήθηκαν σε πεταλεκτομή και οπίσθια διαυχενική θωρακοοσφυϊκή σπονδυλοδεσία μεταξύ 2000 και 2007. Τα αποτελέσματα αναλύθηκαν με λογισμικό STATA. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Συνυπάρχοντα χρόνια καρδιολογικά νοσήματα διαπιστώθηκαν σε 9 ασθενείς ενώ 4 ασθενείς έπασχαν από χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια. Οστεοπενία καταγράφηκε σε 5 περιπτώσεις, ενώ 4 ασθενείς έπασχαν από σακχαρώδη διαβήτη. Η μετεγχειρητική νευρολογική εικόνα και η γωνία κυφωτικής παραμόρφωσης ήταν μετεγχειρητικά στατιστικώς σημαντικά βελτιωμένες (p<0.05). Αντίθετα, το ποσοστό κατάληψης του νωτιαίου σωλήνα 55

δεν παρουσίασε μετεγχειρητικά σημαντική μεταβολή. Δύο ασθενείς επανεγχειρήστηκαν. Η πρώτη περίπτωση αφορά ηλικιωμένη οστεοπορωτική και υπέρβαρη ασθενή με προιούσα κυφωτική παραμόρφωση και μετατόπιση θωρακικού κοχλία. Η δεύτερη ηλικιωμένη ασθενής επανεγχειρήστηκε εξαιτίας εμφάνισης νέου οστεοπορωτικού κατάγματος σε υπερκείμενο σπόνδυλο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η οπίσθια προσπέλαση συνεπάγεται πρώιμη κινητοποίηση με μικρό ποσοστό μετεγχειρητικών επιπλοκών. Προχωρημένη ηλικία, οστεοπόρωση και παχυσαρκία συσχετίστηκαν προγνωστικά με πτωχά αποτελέσματα. Ο46. BIOMECHANICAL EVALUATION OF POSTERIOR THORACIC INSTRUMENTATION SYSTEMS IN RELATION TO BONE MINERAL DENSITY O. Paxinos1, 3, M. Zindrick1, A. Patwardhan1, R. Havey2, L. Voronov2 (1) Loyola University, Chicago, Maywood, Illinois, USA (2) VA Hospital, Hines, Illinois, USA (3) 251 Hellenic Air Force General Hospital, Αthens, Greece INTRODUCTION: Posterior thoracic implants tend to fail by pull-out or cut-out or dislocation. There are very few studies that can help the clinician decide which posterior fixation system to use in normal or osteopenic bone. This study investigated the pullout strength of four posterior fixation systems: (1) screws and rods (S), (2) claw hooks and rods (H), (3) screws wires and rods (SW), and (4) wires and rods (W). MATERIAL - METHODS: A total of 80 thoracic and lumbar vertebrae from 10 donors were used (Age: 72±19 years). Bone mineral density (BMD) of each individual vertebra was measured in the central third of the body using pQCT. Specimens were divided in normal bone (N=41, BMD: 214±32 mg/cc) and osteopenic bone (N=34, BMD: 108±30 mg/cc) categories and were randomly assigned one of the four posterior fixation systems. Pullout to failure was tested by application of traction perpendicular to the final rod construct with a speed of 20 mm/min using cables that were attached to the rods in both ends. RESULTS: Mean pQCT values for the four fixation groups (S, H, SW, W) were 111±30, 103 ±32, 111±35 and 111±29 mg/cc for the osteopenic and 220±39, 210±30, 214±27, 210±34 mg/cc for the normal bone group respectively. In the normal bone group the hook system (H) failed by dislocating with less force than the other three constructs (950±350N vs. 1560±51N; p<0.05). There was no significant difference in the pullout strength of the three other constructs (S, SW, W) in normal bone. In contrast, in the osteopenic group no significant differences were observed in the mean pull-out strengths of the different fixation systems, with an overall average value of 474±160N. Failure in this group was uniformly by pedicle breakage. CONCLUSION: Bone quality is an important factor in the stability of posterior thoracic implants.

Προφορικές Ανακοινώσεις – Oral Presentations (O)

ο47. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕ ΤΕΧΝΗΤΟ ΔΙΣΚΟ, ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ ΑΥΧΕΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΕΘΟΔΩΝ Ν. Νεοφύτου, Γ. Νεοφύτου Νευροχειρουργική Κλινική - Αρεταίειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος ΣΚΟΠΟΣ: Σύγκριση περιστατικών αυχενικής σπονδυλοδεσίας περιόδου εικοσαετίας, περιστατικών αυχενικής αρθροπλαστικής και συνδυασμό περιστατικών περιόδου πενταετίας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Παρουσίαση βάσει παθολογίας, διάγνωσης, συμπτωμάτων. Αναφορά επιπλοκών, περιστατικών επανεπέμβασης και ποσοστών επιτυχίας για: Αυχενική Σπονδυλοδεσία ενός / πολλαπλών επιπέδων. Αυχενική Αρθροπλαστική ενός έως τεσσάρων επιπέδων. Συνδυασμό Σπονδυλοδεσίας και Αρθροπλαστικής ενός έως τεσσάρων επιπέδων. Σύγκριση στη διάρκεια κλινικής παρακολούθησης, διάρκεια χειρουργείου και νοσηλείας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Έγινε προεγχειρητική και μετεγχειρητική αξιολόγηση με τις κλίμακες VAS και Neck Disability Index (NDI). Ακτινολογική εκτίμηση με απλές-δυναμικές Α/α ΑΜΣΣ καθώς και MRI στα περιστατικά σπονδυλοδεσίας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η αρθροπλαστική παρουσιάζει καλύτερα κλινικά αποτελέσματα σε σχέση με τη σπονδυλοδεσία στα περιστατικά ενός και πολλαπλών επιπέδων αυχενικής αποσυμπίεσης και αντικατάστασης δίσκου. Τα συνδυαστικά περιστατικά έχουν καλύτερα κλινικά αποτελέσματα από την αρθροπλαστική και σαφώς καλύτερα από τη σπονδυλοδεσία. Με την αρθροπλαστική, κάθε αυχενικό επίπεδο συμμετέχει βιομηχανικά στην κινητικότητα του συνόλου της αυχενικής σπονδυλικής στήλης, ενώ με τη σπονδυλοδεσία τα επίπεδα μπλοκάρονται δημιουργώντας στρες στους εγγύς δίσκους και επιταχύνοντας τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις στα παραπλήσια επίπεδα. Τα περιστατικά με χειρουργείο όλων των εκφυλιστικών δίσκων με αρθροπλαστική στους άνω αυχενικούς είχαν καλύτερα κλινικά αποτελέσματα, συντομότερη αποκατάσταση χωρίς επανεπέμβαση σε σχέση με αυτά που αντικαταστάθηκε μόνο ο συμπτωματικός δίσκος. Με αρθροπλαστική αυχένα τα περιστατικά επανεπέμβασης είναι λιγότερα συγκριτικά με την σπονδυλοδεσία αυχένα και περισσότερα από τα συνδυαστικά περιστατικά.

Περιλήψεις Εργασιών – Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

Αναρτημένες Ανακοινώσεις Poster Presentations (P) P01. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΟΥΡΑΙΑΣ ΥΠΟΣΤΡΟΦΗΣ (CAUDAL REGRESSION SYNDROME) Α. Βενετικίδης1, Β. Θεοδώρου2, Κ. Δαμηλάκης1, Γ. Γεωργουλής1, Χ. Γκολέμης1, Γ. Τσάνης1, Θ. Κυριακού1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική (2) Νευρολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Η μελέτη περιστατικού με σύνδρομο ουραίας υποστροφής λόγω της σπανιότητας και της ενδιαφέρουσας διαφοροδιαγνωστικής προσέγγισης. Πρόκειται για ασυνήθιστη δυσπλασία, με συχνότητα 0,1-0,25/10.000 φυσιολογικές κυήσεις. Χαρακτηρίζεται από ολική ή μερική ιεροκοκκυγική αγενεσία, διαταραχή της ανατομίας της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού, με αντίστοιχη νευρολογική σημειολογία. Συνυπάρχουν ορθοπεδικές, γαστρεντερικές, ουρογεννητικές και καρδιολογικές εκδηλώσεις. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Κορίτσι 7 ετών με χωλότητα από την έναρξη της βάδισης σε ηλικία 2 ετών, που θεωρήθηκε συγγενές εξάρθρημα ισχίου άμφω και αντιμετωπίστηκε χειρουργικά (τέσσερις επεμβάσεις στην αλλοδαπή). Παραπέμφθηκε από ιδιώτη ορθοπεδικό για διερεύνηση της δυσχέρειας βαδίσεως στα πλαίσια πιθανής εγκεφαλικής παράλυσης. Νευρολογική αξιολόγηση: Παιδί φυσιολογικής νοημοσύνης. Παρουσίαζε δυσχέρεια βαδίσεως με δρεπανισμό αριστερά και χωλότητα, ζωηρά τενόντια κάτω άκρων, ραιβοϊπποποδία άμφω, κορμική λόρδωση, σκολίωση, υπαισθησία δίκην σέλλας, ορθοκυστικές διαταραχές. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η καλή νοημοσύνη, η απουσία σημειολογίας κρανιακών νεύρων, η καλή λειτουργικότητα των άνω άκρων, η προοδευτικά επιδεινούμενη κλινική και νευρολογική σημειολογία των κάτω άκρων και της πυελικής περιοχής εντόπιζε το πρόβλημα περισσότερο στην Οσφυοϊερά Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης (ΟΜΣΣ). Η Μαγνητική Τομογραφία της ΟΜΣΣ ανέδειξε ευρήματα συμβατά με σύνδρομο ουραίας υποστροφής: υφολική ιεροκοκκυγική αγενεσία, δυσπλασία ιερών σπονδύλων, υδρομυελία Ο2-Ο3, παράλληλη διάταξη ινών της ιππουρίδας (καθήλωση τελικού νηματίου), ενδοκαναλικό λίπωμα, εξάρθρημα ισχίων άμφω. Το παιδί αντιμετωπίσθηκε χειρουργικά με καλή έκβαση και σημαντική βελτίωση της κλινικής εικόνας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η σωστή αντικειμενική εξέταση και αξιολόγηση των ευρημάτων και η σφαιρική προσέγγισή τους στον ασθενή και όχι μόνο στη νόσο, χρήζουν αναγκαία τη συνδρομή περισσότερων ειδικοτήτων και ενίοτε διερεύνηση από τριτοβάθμια εξειδικευμένα κέντρα. Έτσι, διασφαλίζεται η σωστή και έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση. P02. ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΥΦΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ: VESSELPLASTY ΜΕ ΕΜΦΥΤΕΥΣΙΜΟ ΔΟΧΕΙΟ Ν. Νεοφύτου, Γ. Νεοφύτου Νευροχειρουργική Κλινική - Αρεταίειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος ΣΚΟΠΟΣ: Παρουσίαση της μεθόδου Vesselplasty με εμφυτεύσιμο δοχείο στην αντιμετώπιση των σπονδυλικών συμπιεστικών καταγμάτων. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟI: Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος βασιζόμενη στην υδραυλική πίεση και τη σύγχρονη τεχνολογία για θεραπεία σπονδυλικών συμπιεστικών καταγμάτων. Ελέγχει το σχήμα/ όγκο της κοιλότητας και προλαμβάνει τη διαρροή του υλικού πλήρωσης. 59

Παρουσίαση δημογραφικών στοιχείων, παθολογίας, διάγνωσης, συμπτωμάτων, μεθόδων αντιμετώπισης και χειρουργικής επέμβασης. Αναφορά στις ενδείξεις, αντενδείξεις, επιπλοκές και στα ποσοστά επιτυχίας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: • Η μέθοδος παρέχει προστασία και ασφάλεια κατά τη διάρκεια της επέμβασης και πριν τον πολυμερισμό του τσιμέντου δεν έχουμε τον κίνδυνο της ανεξέλεγκτης διάχυσης έξω από το σπόνδυλο προς το σπονδυλικό κανάλι ή το φλεβικό σύστημα με δυσάρεστες συνέπειες για τον ασθενή. • Η κατασκευή του κλωβού αποτρέπει την παλινδρόμηση του τσιμέντου αμέσως μετά την αποσύνδεση του σωλήνα πλήρωσης μέχρι την πλήρη πήξη του υλικού. • Το οστικό μπαλόνι λειτουργεί ως διαστολέας σπονδυλικού σώματος και ως δοχείο του υλικού πλήρωσης, καθώς εισάγεται στον συμπιεσμένο σπόνδυλο σε «ξεφούσκωτη» μορφή. Γεμίζει μέσα στον σπόνδυλο παίρνοντας την τελική μορφή του, ανυψώνοντας τις σπονδυλικές επιφάνειες με το υλικό πλήρωσης. • Δεν υπάρχει μετατόπιση ούτε του εμφυτεύσιμου δοχείου ούτε του υλικού πλήρωσης. Παραμένουν στην προκαθορισμένη σπονδυλική περιοχή. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: • Άμεση ανακούφιση από τον πόνο. • Άμεση κινητοποίηση του ασθενή χωρίς κηδεμόνα. • Εύχρηστη και απλή μέθοδος χωρίς ολική αναισθησία που μειώνει τον χρόνο χειρουργείου. • Προστασία από τη διαρροή τσιμέντου. • Καλύτερη interdigitation – επανένωση σπονδύλου. • Αποκατάσταση σπονδυλικού ύψους. • Διόρθωση κύφωσης. • Περιορισμένος αριθμός ακτινογραφικών λήψεων. Ρ03. ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΔΙΑΧΥΤΗ ΙΔΙΟΠΑΘΗ ΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΣΤΩΣΗ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Κ. Αγγούρης1, Β. Κατσίβα2, Ε. Δρακουτός1, Θ.Β. Γρίβας1 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Ακτινολογικό Εργαστήριο, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης (ΣΣ) σε Διάχυτη Ιδιοπαθή Σκελετική Υπερόστωση (ΔΙΣΥ) είναι πολύ σπάνια. Σκοπός αυτής της παρουσίασης, είναι η περιγραφή των κλινικών και ακτινολογικών χαρακτηριστικών της νόσου, της μηχανικής των καταγμάτων της ΣΣ και της θεραπείας σε ασθενείς με ΔΙΣΥ, μέσω ανασκόπησης της βιβλιογραφίας, με αφορμή την αντιμετώπιση ενός παρόμοιου ασθενούς στο τμήμα μας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Παρουσιάζεται σπάνιο περιστατικό ασθενούς με ΔΙΣΥ και οξύ τραυματισμό της ΣΣ χαμηλής ενέργειας, με συνέπεια τα ασταθή κατάγματα Θ12 και Ο1 σπονδύλου. Ο ασθενής παρουσίασε νευρολογική συμπτωματολογία πάρεσης του αριστερού κάτω άκρου με συνέπεια αδυναμία στήριξης και βάδισης. Αποφασίστηκε οπίσθια σπονδυλοδεσία Θ10-Θ11–Ο2-Ο3 και πεταλεκτομή Ο1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Πραγματοποιήθηκε οπίσθια σπονδυλοδεσία Θ10-Θ11–Ο2-Ο3 και πεταλεκτομή Ο1, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της κλινικής εικόνας του ασθενούς. 60

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Είναι σημαντική η σωστή διάγνωση και η κατανόηση της παθογένειας των καταγμάτων της ΣΣ ασθενών με ΔΙΣΥ, έπειτα από κακώσεις χαμηλής ενέργειας. Η αναγνώριση της σοβαρότητας των κακώσεων αυτών και η ανάγκη άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης αποτελούν στόχο της κατάλληλης θεραπείας. Ρ04. ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΟΣΟΕΚΦΡΑΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΠΡΩΤΕΪΝΑΣΩΝ 1,3 ΚΑΙ 9 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΟΣΦΥΪΚΗ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ Α. Ζυγούρης1, Α. Μπατιστάτου2, Σ. Βούλγαρης1 , Α. Κυρίτσης3 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (3) Νευρολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων ΣΚΟΠΟΣ: Οι μεταλλοπρωτεϊνάσες (MMPs) θεωρούνται ότι ενέχονται στην παθογένεια της οσφυϊκής δισκοκήλης. Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η καταγραφή της συσχέτισης της έκφρασης των MMPs 1, 3, 9 με το βαθμό της δισκοκήλης και την ηλικία ασθενών που χειρουργήθηκαν για οσφυϊκή δισκοκήλη. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Για το σκοπό της παρούσας μελέτης μελετήθηκαν τα δείγματα δισκοκήλης 43 ασθενών (28 άνδρες και 15 γυναίκες, μ.η. 47 έτη, εύρος 21-76). Η διάγνωση σε όλους ήταν οσφυϊκή δισκοκήλη. Ακολούθησε κατηγοριοποίηση των μορφολογικών αλλαγών και ανοσοϊστοχημικός έλεγχος για κάθε παρασκεύασμα δισκοκήλης. Το σύστημα βαθμολόγησης βασίσθηκε σε 4 παραμέτρους και προέκυψε ένα ιστολογικό άθροισμα εκφύλισης (HDS) για κάθε δείγμα, στο οποίο και μελετήθηκε η έκφραση των MMPs 1,3,9. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Στην παρούσα μελέτη διαπιστώσαμε ότι όλα τα δείγματα παρουσίασαν εκφυλιστικές αλλοιώσεις, που συσχετίστηκαν σημαντικά με το βαθμό της δισκοκήλης και λιγότερο με την ηλικία. Η έκφραση των MMP-1 και MMP-3 συσχετίσθηκε με την αύξηση του βαθμού της δισκοκήλης, την αύξηση του HDS και με την ηλικία του ασθενoύς. Από την άλλη πλευρά η έκφραση της MMP-9 ήταν καθολικότερη σε κάθε δείγμα, αλλά λιγότερο έντονη. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η έκφραση των MMPs 1, 3, 9 στα δείγματα δισκοκήλης αναδεικνύει έναν πιθανά καθοριστικό ρόλο αυτής της κατηγορίας ενζύμων στη φλεγμονώδη ερμηνεία της δημιουργίας μιας δισκοκήλης και συμβάλλει περαιτέρω στην αναζήτηση των υπεύθυνων εναρκτήριων γεγονότων στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Ρ05. ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΣΤΟ ΝΩΤΙΑΙΟ ΣΩΛΗΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΥΦΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕ ΜΠΑΛΟΝΙ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Θ8 ΚΑΙ Θ10. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Π. Άννης, Θ. Πατσιαούρας ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Μεταξύ των ασθενών με μεταστατικούς όγκους, ένα 10% εκδηλώνει κακοήθεις βλάβες στην σπονδυλική στήλη. Περίπου 10-15% των ασθενών αυτών εκδηλώνει συμπτώματα, κυρίως λόγω παθολογικών συμπιεστικών καταγμάτων, αρκετά σημαντικά που χρήζουν χειρουργικής αντιμετώπισης. Ο πόνος είναι κατά κανόνα ο τρόπος εμφάνισης των σπονδυλικών μεταστάσεων γι’ αυτό και ο στόχος της θεραπείας των ασθενών αυτών είναι η ανακούφιση από τον πόνο. Με την ακτινοθεραπεία, πλήρη ή σημαντική ανακούφιση από τον πόνο επιτυγχάνεται στο 30-70% των ασθενών. Η σπονδυλοπλαστική και η κυφοπλαστική είναι τεχνικές που έγιναν δημοφιλείς λόγω της χαμηλής επεμβατικότητας και το σχετικά χαμηλό ποσοστό επιπλοκών. Από την εισαγωγή τους, οι ενδείξεις για διαδερμική έγχυση ακρυλικού τσιμέντου (PMMA) διευρύνθηκαν. 61

Σήμερα η σπονδυλοπλαστική και η κυφοπλαστική ενδείκνυνται για τη θεραπεία συμπτωματικών καταγμάτων, παθολογικών οστεολυτικών βλαβών Σ.Σ., χαμηλής ενέργειας εκρηκτικά κατάγματα θωρακοοσφυϊκής μοίρας Σ.Σ. Η κυφοπλαστική αποτελεί εξέλιξη της σπονδυλοπλαστικής και διαφοροποιείται από αυτή, στο ότι στην εισαγωγή του τσιμέντου προηγείται η ανάταξη του κατάγματος με χρήση μπαλονιού. Δημιουργείται έτσι χώρος για την πιο ασφαλή εισαγωγή του τσιμέντου. Τα θεωρητικά πλεονεκτήματα της κυφοπλαστικής ως προς την σπονδυλολαστική είναι η διόρθωση της τοπικής κύφωσης και ο μειωμένος κίνδυνος διαρροής τσιμέντου. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία οι δυο αυτές τεχνικές επιτυγχάνουν ανακούφιση από τον πόνο σε ένα 90% των ασθενών. Επιπλοκές που έχουν αναφερθεί με τις τεχνικές αυτές είναι φλεγμονή, επισκληρίδιο αιμάτωμα, κατάγματα πλευρών, διαρροή τσιμέντου, πνευμονική εμβολή και συστηματική τοξικότητα στο τσιμέντο. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ: Ασθενής 53 ετών με γνωστό ιστορικό μεταστατικού αδενοφλοιώδους καρκινώματος παρουσιάστηκε στα ΤΕΠ με έντονο πόνο ΘΟΜΣΣ από εβδομάδος που να καθιστά αδύνατη την αυτοεξυπηρέτησή της. Προηγούμενο ιστορικό: πνευμονική εμβολή, κατάθλιψη, μεταστατικό καρκίνωμα. Η ασθενής υποβλήθηκε σε CT και MRI που ανέδειξαν πολλαπλές μεταστατικές βλάβες ΘΟΜΣΣ με οξέα κατάγματα Θ8 και Θ10. Έγινε εισαγωγή σε ογκολογική κλινική, έναρξη ΙV θεραπείας κατά του πόνου και τοποθέτηση Θωρακοοσφυϊκού κηδεμόνα. Μια εβδομάδα αργότερα η ασθενής συνέχισε να έχει οξύ πόνο και έτσι αποφασίστηκε χειρουργική αντιμετώπιση. ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ: Η ασθενής υποβλήθηκε σε Διαδερμική Κυφοπλαστική με μπαλόνι στον Θ8 και Θ10 σπονδύλους. Οι πιέσεις του μπαλονιού διατηρήθηκαν σε επίπεδα <100psi. Έγινε προσπάθεια η κοιλότητα για την εισαγωγή του ακρυλικού τσιμέντου (ΡΜΜΑ) να γίνει όσο πιο πρόσθια του σπονδυλικού σώματος. 1,5-2 cc ακρυλικού τσιμέντου (ΡΜΜΑ) εισήχθη πρώτα στον Θ8 και ακολούθησε στον Θ10. Μετά από εισαγωγή σχεδόν 1,5cc ακρυλικού τσιμέντου(ΡΜΜΑ) στο δεξί τμήμα του σώματος του Θ10, παρατηρήθηκε στην AP ακτινογραφία διαρροή τσιμέντου στο νωτιαίο σωλήνα. Η επέμβαση μετατράπηκε επειγόντως σε ανοικτή. Ακολούθησε αποσυμπίεση του νωτιαίου σωλήνα και εξαγωγή του ακρυλικού τσιμέντου μέσα σε 20’. Η ασθενής τέθηκε σε NASCIS III πρωτόκολλο με στεροειδή και μεταφέρθηκε στην ΜΕΘ. Καμιά νευρολογική επιπλοκή δεν παρατηρήθηκε. ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Η διαδερμική έγχυση ακρυλικού τσιμέντου στο σπονδυλικό σώμα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των συμπιεστικών καταγμάτων. Τα αποτελέσματα της σπονδυλοπλαστικής είναι πολύ καλά ως προς την ύφεση του πόνου. Τα θεωρητικά πλεονεκτήματα της κυφοπλαστικής είναι η διόρθωση της τοπικής κύφωσης και η μείωση του κινδύνου διαρροής τσιμέντου. Με την κυφοπλαστική με μπαλόνι, το ποσοστό διαρροής τσιμέντου κυμαίνεται γύρω στο 9%,ενώ φτάνει ως και 40% σε περιπτώσεις μεταστατικών σπονδυλικών καταγμάτων. Συστάσεις για την αποφυγή της τελευταίας επιπλοκής αποτελούν η κατάλληλη επιλογή του ασθενούς, η όσον το δυνατόν πρόσθια τοποθέτηση του καθετήρα του μπαλονιού, η μονόπλευρη έγχυση τσιμέντου, η μικρή ποσότητα έγχυσης τσιμέντου, χαμηλές πιέσεις έγχυσης(<100PSI). Επίσης έχει προταθεί η χρήση μιας μη διαπερατής στο τσιμέντο ενδοσπονδυλικής μεμβράνης για την αποτροπή διαφυγής τσιμέντου. Οι περισσότεροι χειρουργοί ΣΣ συνιστούν γενική αναισθησία για τη διαδερμική κυφοπλαστική με μπαλόνι, ειδικά σε περιπτώσεις με αυξημένο κίνδυνο διαρροής τσιμέντου, όπως οι όγκοι.

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

Ρ06. ΚΑΤΑΓΜΑ ΤΥΠΟΥ CHANCE ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΑΓΚΥΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ ΧΩΡΙΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Γ. Σάπκας1,2, Γ. Κελάλης2, Θ. Κάππος2, Η. Παπαδόπουλος3 (1) Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα (3) Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών ΣΚΟΠΟΣ: Παρουσιάζουμε ένα περιστατικό ασθενούς με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (ΑΣ), νόσο Parkinson και κάταγμα Chance χωρίς νευρολογικές διαταραχές. Η ΑΣ είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που χαρακτηρίζεται από πόνο και προοδευτική ακαμψία των αρθρώσεων και των συνδέσμων. Επηρεάζονται κυρίως η σπονδυλική στήλη και οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις. Το προφίλ των ασθενών είναι κυρίως άντρες (αναλογία 3:1) 20-40 ετών. Συχνότερα σημεία κατάγματος είναι η κατώτερη αυχενική μοίρα και η ανώτερη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Συχνά μπορεί να διαφύγουν ακτινολογικά και για αυτό επί κλινικής υποψίας συνιστάται και η πραγματοποίηση αξονικής τομογραφίας. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Ασθενής 66 ετών προσέρχεται στο νοσοκομείο μας ύστερα από πτώση από ίδιον ύψος. Από το ιστορικό του αναφέρεται ΑΣ και νόσος Parkinson. Από τον ακτινολογικό έλεγχο διαπιστώνεται κάταγμα - εξάρθρημα τύπου Chance στο επίπεδο Α6-Α7. Από την κλινική εξέταση δεν διαπιστώθηκαν νευρολογικές διαταραχές. Πραγματοποιήθηκε πρόσθια και οπίσθια σταθεροποίηση σε δυο χρόνους με ανάταξη του κατάγματος. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Κατά την μετεγχειρητική πορεία ο ασθενής παρουσίασε λοίμωξη ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού και για το λόγο αυτό μεταφέρθηκε στην πνευμονολογική κλινική. Ο ασθενής εξήλθε του νοσοκομείου μας σε καλή γενική κατάσταση χωρίς καμία νευρολογική διαταραχή ενώ βάδιζε με υποβοήθημα (βακτηρίες). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ο κίνδυνος κατάγματος σε ασθενείς με ΑΣ είναι ιδιαίτερα αυξημένος και κάθε κάκωση πρέπει να διερευνάται εξονυχιστικά. Η συνιστώμενη αντιμετώπιση για κατάγματα τύπου Chance σε ασθενείς με ΑΣ είναι η πρόσθια και η οπίσθια σταθεροποίηση του κατάγματος. Ρ07. ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΠΕΤΑΛΟΤΟΜΗ – ΠΕΤΑΛΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΤΗ ΘΩΡΑΚΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΑΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟΥ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΕΥΜΕΓΕΘΟΥΣ ΝΕΥΡΟΒΛΑΣΤΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Γ. Γεωργουλής, Γ. Αλεξίου, Γ. Σφακιανός, Ν. Προδρόμου Νευροχειρουργικό Τμήμα, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδειχθεί η επείγουσα αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού της ΘΜΣΣ σε ασθενή με αφνίδια παραπληγία εξαιτίας επισκληριδίου επέκτασης νευροβλαστώματος του μεσοθωρακίου. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Πρόκειται για κορίτσι ηλικίας ενός έτους, που μόλις είχε αρχίσει να ορθοστατεί. Αιφνιδίως εμφάνισε παραπληγία. Κατά την απεικόνιση αποκαλύφθηκε ευμέγεθες νευροβλάστωμα του αριστερού μεσοθωρακίου. Το νευροβλάστωμα είναι ένας συνήθης συμπαγής όγκος της παιδικής ηλικίας, που προέρχεται από τα αρχέγονα κύτταρα του συμπαθητικού συστήματος. Ο όγκος επεκτεινόταν πιεστικά επισκληριδίως στο επίπεδο των Θ3–Θ6 σπονδύλων. Αποφασίστηκε άμεση χειρουργική επέμβαση μέσα στο πρώτο εξάωρο από την εγκατάσταση της παραπληγίας. Πραγματοποιήθηκε πεταλοτομή των Θ3–Θ6 σπονδύλων, αφαιρέθηκε το επισκληρίδιο τμήμα του όγκου και ακολούθησε πεταλοπλαστική. 63

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Μολονότι η επισκληρίδια χωροκατακτητική εξεργασία πίεζε την Κριτική Περιοχή Αγγείωσης (Θ4–Θ9), που είναι η πτωχότερη σε αγγείωση και η στενότερη περιοχή του νωτιαίου μυελού, η επέμβαση απέβη επιτυχής. Η ασθενής επανέκτησε σταδιακά πλήρη κινητικότητα και αισθητικότητα των κάτω άκρων. Δύο έτη μετά την πεταλοπλαστική η ΘΜΣΣ διατηρεί τη σταθερότητά της και ακολουθεί την ανάπτυξη του οργανισμού. Ο υπολειπόμενος όγκος του μεσοθωρακίου αντιμετωπίστηκε συντηρητικά με χημειοθεραπεία. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η πεταλοπλαστική αποτελεί την προτεινόμενη μέθοδο για την αφαίρεση (εξωσκληρίδιων/ ενδοσκληρίδιων) όγκων του νωτιαίου μυελού στα παιδιά. Αποδίδεται η απαραίτητη αποσυμπίεση, ενώ παράλληλα διατηρείται η σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης και η ακεραιότητα των οπισθίων σπονδυλικών δομών. Η άμεση χρονικά από τη στιγμή εγκατάστασης της παραπληγίας χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να είναι σωτήρια ακόμα και για την πτωχότερη περιοχή αιμάτωσης του νωτιαίου μυελού που είναι η περιοχή στο επίπεδο Θ4–Θ9 σπονδύλων. Ρ08. ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΝ ΣΗΡΑΓΓΩΔΕΣ ΑΙΜΑΓΓΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Γ. Σάπκας1,3, Αθ. Δημόπουλος2, Γ. Κελάλης3, Θ. Κάππος3, M. Παπαδάκης4 (1) Α΄Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα, Metropolitan Hospital, Αθήνα (3) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα (4) Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Παρουσιάζεται το πρόβλημα στη θεραπευτική αντιμετώπιση περιστατικού με υποτροπιάζον σηραγγώδες αιμαγγείωμα της Αυχενικής Μοίρας της ΣΣ. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Πρόκειται για άνδρα 72 ετών ο οποίος προ 18 μηνου εμφάνισε συμπτώματα αυχενικής μυελοπάθειας στα κάτω άκρα και στο δεξιό άνω άκρο. Ο έλεγχος με MRI έδειξε την ύπαρξη χωροκατακτητικής εξεργασίας δεξιά παρασπονδυλικά από τον Α5 έως το Θ1 σπόνδυλο και αποδόθηκε σε σηραγγώδες αιμαγγείωμα το οποίο αντιμετωπίσθηκε με εμβολισμό με αποτέλεσμα την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Μερικούς μήνες μετά ο ασθενής εμφάνισε υποτροπή των συμπτωμάτων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Παρά την εκτεταμένη καταστροφή των σπονδυλικών στοιχείων δεξιά δεν υφίστατο κλινικά σημεία σπονδυλικής αστάθειας. Κρίθηκε ότι 1) νέος εμβολισμός θα είναι αναποτελεσματικός, 2) χειρουργική επέμβαση θα περιέκλειε μεγάλους κινδύνους επιπλοκών, 3) ενδεδειγμένη αντιμετώπιση είναι να υποβληθεί σε ακτινοθεραπευτική αγωγή. Αρχικώς παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων, όμως μετά από χορήγηση συνολικής δόσης 50 Gy ( 2 Gy ημερησίως) τα συμπτώματα υποτροπίασαν. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η περίπτωση που παρουσιάζεται είναι σχετικά σπάνια. Το εντυπωσιακό στοιχείο στην προκείμενη περίπτωση είναι το γεγόνος ότι παρά την εκτεταμένη καταστροφή δεν προκλήθηκε κάταγμα – εξάρθρημα της ΑΜΣΣ.

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

Ρ09. ΕΞΩΜΥΕΛΙΚΟ ΠΛΑΣΜΑΤΟΚΥΤΩΜΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΜΕ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΩΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ GUILLAIN - BARRE Ι. Μπαλογιάννης1, Β. Αρζόγλου1, Α. Λουρμπόπουλος2, Κ. Πολυζωίδης1 (1) Α΄ Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2) Β΄ Νευρολογική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση ενός περιστατικού με πλασματοκύτωμα αυχενικής μοίρας, το οποίο παρουσίασε κλινική εικόνα τυπική για σύνδρομο Guillain-Barre. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Άρρην ασθενής 45 ετών παρουσίασε προοδευτική εγκατάσταση αιμωδιών στα κάτω άκρα και ανώδυνη χαλαρή παραπάρεση σε διάστημα μιας εβδομάδας, ενώ από το ιστορικό του αναφέρθηκε πρόσφατη λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού. Λόγω της ταχείας εγκατάστασης των συμπτωμάτων η αρχική διάγνωση που ετέθη κατά την εισαγωγή ήταν: σύνδρομο Guillain-Barre. Ακολούθησε νοσηλεία σε νευρολογική κλινική όπου προοδευτικά ο ασθενής παρουσίασε παραπληγία, πλήρη απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης και απώλεια επιπολής αισθητικότητας από το επίπεδο Θ2 και κάτω με ήπια μείωση της εν τω βάθει αισθητικότητας των κάτω άκρων. Ο ασθενής παρουσίασε, επίσης, και ήπια αυχεναλγία. Υποβλήθηκε σε έλεγχο με μαγνητική τομογραφία αυχενικής μοιρας σπονδυλικής στήλης στην οποία αναδείχθηκε εξωμυελική βλάβη στα επίπεδα Α4-Α7 με πίεση στο μυελό και αρχόμενα στοιχεία μυελοπάθειας. Η εν λόγω εξεργασία προσλάμβανε παραμαγνητική ουσία και είχε υψηλό σήμα στη Τ2 ακολουθία, θέτοντας ως πιθανή διάγνωση το μηνιγγίωμα. Ο ασθενής υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση αποσυμπίεσης και αφαίρεσης της εξεργασίας. Η παθολογο-ανατομική εξέταση ήταν θετική για πλασματοκύτωμα. Προοδευτικά ο ασθενής παρουσίασε κλινική βελτίωση και η νευρολογική του εικόνα αποκαταστάθηκε πλήρως. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η ταχεία εξέλιξη που παρουσιάστηκε στο περιστατικό καθώς και τα ιστολογικά ευρήματα αναδεικνύουν την υψηλή βαθμού υποψία που πρέπει να έχει ο κλινικός ιατρός. Αναδεικνύεται, επίσης, και η αναγκαιότητα των απεικονιστικών εξετάσεων ακόμη και σε ασθενείς με νευρολογική σημειολογία τυπική για νευρολογικά – μη χειρουργικά σύνδρομα. Ρ10. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΠΥΕΛΙΚΟΥ ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΗΜΙΠΥΕΛΕΚΤΟΜΗ KAI ΣΠΟΝΔΥΛΟΛΑΓΟΝΙΟΣ ΑΡΘΡΟΔΕΣΗ Β.Ι. Σακελλαρίου, Κ. Σταραντζής, Π. Πάντος, Γ. Καραλιώτας, Κ. Σουλτάνης, Π.Ι. Παπαγγελόπουλος Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση χειρουργικής εκτομής και ανακατασκευής ενός εκτεταμένου υποτροπιάζοντος σπονδυλοπυελικού χονδροσαρκώματος. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Μια γυναίκα 30 ετών προσήλθε με υποτροπιάζον χονδροσάρκωμα της δεξιάς ημιπυέλου. Ο όγκος περιελάμβανε το δεξιό ανώνυμο οστό, το ιερό με μια σημαντική προϊερή μάζα και προσβολή του νωτιαίου σωλήνα και του Ο5 σπονδύλου. Με την ασθενή σε ύπτια θέση, το αορτο-λαγόνιο τμήμα κινητοποιήθηκε και τα έσω λαγόνια αγγεία απολινώθηκαν αμφοτερόπλευρα. Το κόλον κινητοποιήθηκε και πραγματοποιήθηκε αριστερή κολοστομία. Εν συνεχεία σε αριστερή πλάγια θέση έγινε en bloc εκτομή που περιελάμβανε εξωτερική δεξιά ημιπυελεκτομή, ολική εκτομή του ιερού και ολική εκτομή του Ο5 σπονδύλου. Οι αριστερά κείμενες νευρικές ρίζες Ο5 και Ι1 διατηρήθηκαν. Οι δεξιά κείμενες νευρικές ρίζες και ο κοινός επισκληρίδιος σωλήνας απολινώθηκαν και αφαιρέθηκαν. Η ανακατασκευή πραγματοποιήθηκε 65

με σπονδυλο-λαγόνιο αρθρόδεση χρησιμοποιώντας Ι2 έως Ι4 διαυχενικές βίδες, οπίσθιες βίδες και ράβδους λαγονίου, και οστικά μοσχεύματα. Η σύγκλειση του τραύματος έγινε με τη χρήση κρημνού ολικού πάχους από το δεξιό κάτω άκρο (fillet flap). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι ιστολογικές τομές του εξαιρεθέντος παρασκευάσματος έδειξαν καθαρά χειρουργικά όρια. Η μετεγχειρητική αντιμετώπιση περιελάμβανε κατάκλιση για 6 εβδομάδες και εν συνεχεία χρήση hip spica για 8 εβδομάδες. Κατά την τελευταία εξέταση, η ασθενής δεν παρουσιάζει νευρολογικό έλλειμμα στο αριστερό κάτω άκρο και χρησιμοποιεί ορθωτικό κηδεμόνα ημιπυελεκτομής για κινητοποίηση. Οι απεικονιστικές μελέτες συμπεριλαμβανομένων των απλών ακτινογραφιών και 3D-CT scan έδειξαν σταθερή σπονδυλο-λαγόνιο σπονδυλοδεσία. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η en bloc εκτομή σε ένα μεμονωμένο παρασκεύασμα και η ανακατασκευή ενός εκτεταμένου σπονδυλοπυελικού χονδροσαρκώματος πραγματοποιήθηκε επιτυχώς. Ρ11. ΣΚΟΛΙΩΣΗ: ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Ε. Καρανάσιου1, Θ. Καρναβά2 (1) Νοσηλεύτρια - Φυσικοθεραπεύτρια Τ.Ε. Γυναικολογικού Τμήματος, Γ.Ν. Μαιευτηρίου «Έλενας Βενιζέλου» (2) Νοσηλεύτρια Τ.Ε.Π., Γ.Ν. Άμφισσας ΣΚΟΠΟΣ: Η σκολίωση αποτελεί μια από τις συνηθέστερες παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης, η οποία καταλήγει σε παραμόρφωσή της και χαρακτηρίζεται από πλάγια κλίση και στροφή των σπονδύλων ανάλογη με το βαθμό της παρέκκλισης, επηρεάζοντας λειτουργικά και ανατομικά στοιχεία της περιοχής αλλά και το αισθητικό κομμάτι. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Εκτελέσθηκε ανασκόπηση σε ελληνική και ξένη βιβλιογραφία και αρθρογραφία με επικέντρωση στη συλλογή νεότερων δεδομένων όσον αφορά τη θεραπευτική προσέγγιση της σκολίωσης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η πρόληψη αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την αποφυγή δημιουργίας σκολίωσης και για το λόγο αυτό κρίνεται απαραίτητη η ενημέρωση του πληθυσμού. Σε περίπτωση όμως που έχει ήδη εγκατασταθεί και ανάλογα με το βαθμό σημαντική είναι η συνδρομή της φυσικοθεραπείας. Όταν δεν αντιμετωπίζεται συντηρητικά τότε επιβάλλεται η χειρουργική αντιμετώπιση. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η συνδρομή της φυσικοθεραπείας σύμφωνα με τα δεδομένα έχει πάντα ευεργετικά αποτελέσματα τόσο συντηρητικά όσο και μετεγχειρητικά. Ρ12. OΣΦΥΑΛΓΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΒΕΛΟΝΙΣΜΟ Β. Αθανασούλιας1, Κ. Παπίλας1, Β. Λουρίκας1, Π. Τριάντης², Κ. Αναγνωστάκος², Δ. Γιαννούλης² (1) Αναισθ/κό Τμήμα και Ιατρείο Πόνου, Γ.Ν. Καρπενησίου (2) Ορθοπαιδική Κλινική, Γ.Ν. Καρπενησίου ΣΚΟΠΟΣ: Πρόκειται για μελέτη παρατήρησης, προκειμένου να διερευνηθεί η σκοπιμότητα παροχής του ηλεκτροβελονισμού ως θεραπευτικής επιλογής σε ασθενείς τρίτης ηλικίας με οξεία ή χρόνια οσφυοϊσχιαλγία. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατεγράφησαν οι ασθενείς τρίτης ηλικίας με οσφυοϊσχιαλγία που αντιμετωπίσθηκαν με ηλεκτροβελονισμό σε συνεργασία με το ιατρείο πόνου του νοσοκομείου μας. Ο βελονισμός προσφερόταν εναλλακτικά στη φαρμακευτική αγωγή και οι ασθενείς ήταν ελεύθεροι να συνεχίσουν με φαρμακευτική αγωγή οποτεδήποτε το επιθυμούσαν. Αξιολογήθηκε ο πόνος, η λειτουργικότητα και η αποδοχή της μεθόδου με ανοικτές ερωτήσεις (τροποποίηση 66

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

κλιμάκων), ανάλογα με τις επικοινωνιακές δυνατότητες έκαστου ασθενούς. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Μελετήθηκαν 22 ασθενείς, 75-86 ετών. Οι 18 είχαν χρόνια οσφυοϊσχιαλγία με συχνές υποτροπές ή εμμένουσα συμπτωματολογία, οι υπόλοιποι οξεία. Οι ασθενείς με χρόνια είχαν υποβληθεί σε πολλαπλά σχήματα φαρμακοθεραπείας, ενώ 11 είχαν τουλάχιστον μία εισαγωγή για αυτό το λόγο. Επτά ελάμβαναν αντιπηκτική αγωγή. Δεκαέξι ασθενείς είχαν σημαντική βελτίωση στη λειτουργικότητα από την πρώτη συνεδρία, ενώ 20 θεώρησαν ότι επέτυχαν ίαση από την τρίτη συνεδρία. Δύο προτίμησαν επάνοδο στη φαρμακευτική αγωγή. Για 14 ασθενείς έχει παρέλθει πλέον του έτους και μόνο τρεις έχουν επανέλθει άπαξ με ήπια συμπτωματολογία επιλέγοντας πάλι ηλεκτροβελονισμό. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς είχαν σημαντική βελτίωση στον πόνο, τη λειτουργικότητα και τη διάθεσή τους, χωρίς επιπλοκές. Παρά το γεγονός ότι αύξησαν τη δραστηριότητα και ασχολούνται ακόμη και με αγροτικές εργασίες, «αυτοδιαχειρίζονται» την κατάστασή τους και προλαμβάνουν την οσφυαλγία. Δεδομένης της ηλικίας, των συμπαρομαρτούντων νόσων και της αυξημένης πιθανότητας για επιπλοκές από τη φαρμακευτική αγωγή, ο ηλεκτροβελονισμός απέδωσε εξαιρετικά αποτελέσματα στην πλειονότητα των ασθενών που τον επέλεξαν. Ρ13. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΚΗΔΕΜΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ Θ.Β. Γρίβας1, Ά. Κασπίρης2, Γ. Τριανταφυλλόπουλος2 (1) Τμήμα Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογίας, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική (2) Ορθοπαιδικό Τμήμα, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Η μελέτη και περιγραφή των ευρέως χρησιμοποιούμενων κηδεμόνων στην Ευρώπη. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν, η ιστορία, η σχεδιαστική αντίληψη, οι ενδείξεις, η εμβιομηχανική βάση καθώς και τα συγκριτικά αποτελέσματα μεταξύ των ανωτέρω κηδεμόνων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ο κηδεμόνας τύπου Cheneau (Cheneau Brace), χρησιμοποιείται στην Γαλλία, αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Τροποποιήσεις του έχουν οδηγήσει σε δύο νεώτερης φιλοσοφίας κηδεμόνες και συγκεκριμένα στον Rigo System Cheneau Brace που χρησιμοποιείται στην Ισπανία και στον ScoliOlogiC® “Chêneau light”, που χρησιμοποιείται κυρίως στη Γερμανία. Άλλοι κηδεμόνες είναι ο Lyonnaise Brace χρησιμοποιούμενος στη Γαλλία και στην Ιταλία, ο Dynamic Derotating Brace (DDB), που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα, ο TriaC που εφαρμόζεται στην Ολλανδία και οι Sforzesco brace και Progressive Action Short Brace PASB που εφαρμόζονται στην Ιταλία. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η διόρθωση των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης, με την εφαρμογή κηδεμόνων επιτυγχάνεται μέσω παθητικών και ενεργητικών μηχανισμών. Ο τρόπος λειτουργίας των σύγχρονων κηδεμόνων βασίζεται σε μια ποικιλία αρχών διόρθωσης, όπως την άσκηση ενεργητικών και παθητικών δυνάμεων με την βοήθεια αυχενικού δακτυλίου, καθώς και πλευρικών μαξιλαριών, την εφαρμογή πλευρικών δυνάμεων με βάση του κανόνα των 3 σημείων πίεσης, την εφαρμογή συμπίεσης και κάμψης του κορμού προς την αντίθετη της παραμόρφωσης κατεύθυνση, καθώς και την ενεργητική διόρθωση μέσω άσκησης πίεσης κατά την κίνηση προερχόμενης από λωρίδες ή μεταλλικά ελάσματα. Τελευταία γίνεται μια προσπάθεια καλύτερης ερμηνείας της εμβιομηχανικής, των αρχών θεραπείας καθώς και των αποτελεσμάτων των ανωτέρω κηδεμόνων. Οι μελέτες για την συντηρητική θεραπεία της σκολίωσης πρέπει να βασίζονται στα κριτήρια που έχουν θεσπιστεί από το SRS και την SOSORT.

Ρ14. ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΣΦΥΪΚΗ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Γ. Μάτης1, Ι. Μώραλης1, Δ. Πέιος1, Χ. Χαριτίδης2, Ό. Χρυσού3, Θ. Μπιρμπίλης4, Σ. Μπαρούτας1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» (2) Νευροχειρουργική Κλινική, 417 ΝΙΜΙΤΣ (3) Ά Πνευμονολογική Κλινική, Γ.Ν. Καβάλας (4) Πανεπιστημιακή Νευροχειρουργική Κλινική Δ.Π.Θ., Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης ΣΚΟΠΟΣ: Η διερεύνηση της ικανοποίησης νοσηλευόμενων ασθενών με οσφυϊκή δισκοκήλη (ΚΜΔ) από τις προσφερόμενες ιατρικές, νοσηλευτικές και ξενοδοχειακές - διαχειριστικές υπηρεσίες. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: 194 διαδοχικοί ασθενείς με οσφυϊκή ΚΜΔ που υποβλήθηκαν σε επέμβαση δισκεκτομής στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου» από 01/08/2009 έως 31/07/2010. Διανεμήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο για διερεύνηση 4 διαστάσεων ικανοποίησης (γενική, ιατρική, νοσηλευτική, ξενοδοχειακή-διαχειριστική). Με τη βοήθεια της ανάλυσης πρωταρχικών παραγόντων (Principal Components Analysis – PCA) κατασκευάστηκαν αθροιστικές κλίμακες και ελέγχθηκε η εσωτερική τους συνοχή με το συντελεστή του Cronbach. Χρησιμοποιήθηκε, επίσης, για τη συσχέτιση των 4 διαστάσεων της ικανοποίησης και ποικίλων δημογραφικών παραγόντων ο συντελεστής του Spearman και η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε ως p=0,05. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η γενική ικανοποίηση ήταν αρκετά υψηλή (82,332%), ενώ η ικανοποίηση από τις ιατρικές και νοσηλευτικές υπηρεσίες ήταν μεγαλύτερη (95,08% και 86,421% αντίστοιχα). Η ικανοποίηση από τις ξενοδοχειακές-διαχειριστικές υπηρεσίες ανήλθε στο 69,96%. Η γενική ικανοποίηση δε συσχετίστηκε στατιστικώς σημαντικά με καμία δημογραφική μεταβλητή. Η αυτοαξιολόγηση της κατάστασης της υγείας των ασθενών κατά την εισαγωγή συσχετίστηκε αρνητικά με την ιατρική (rs=-0,323, p=0,032) και τη νοσηλευτική ικανοποίηση (rs=-0,176, p=0,043). Μεγαλύτερη ικανοποίηση από την ξενοδοχειακή-διαχειριστική διάσταση συσχετίστηκε με την ελληνική υπηκοότητα (rs=0,432, p=0,029) και το άρρεν φύλο (rs=0,206, p=0,041). Τέλος, η νοσηλευτική ικανοποίηση συσχετίστηκε με την ηλικία (rs=0,465, p=0,018) και την αγροτική προέλευση (rs=0,367, p=0,029). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η παρούσα μελέτη επιβεβαίωσε εν μέρει τα ευρήματα άλλων ελληνικών μελετών ικανοποίησης ασθενών, ακόμη και όσων υποβλήθηκαν σε επέμβαση σπονδυλοδεσίας. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η διεξαγωγή περισσότερων ερευνών πάνω σε ένα μεγαλύτερο πληθυσμό ασθενών με οσφυϊκή ΚΜΔ. Ρ15. ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΣΦΥΪΚΗ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ – ΜΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Γ. Μάτης1, Ι. Μώραλης1, Δ. Πέιος1, Χ. Χαριτίδης2, Ό. Χρυσού3, Θ. Μπιρμπίλης4, Σ. Μπαρούτας1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» (2) Νευροχειρουργική Κλινική, 417 ΝΙΜΙΤΣ (3) Ά Πνευμονολογική Κλινική, Γ.Ν. Καβάλας (4) Πανεπιστημιακή Νευροχειρουργική Κλινική Δ.Π.Θ., Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης ΣΚΟΠΟΣ: Τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζονται όλο και πιο συχνά χειρουργικά οι ασθενείς που πάσχουν από οσφυϊκή δισκοκήλη (ΚΜΔ). Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των παραγόντων που διαμορφώνουν την ικανοποίηση ασθενών που υποβάλλονται σε επέμβαση δισκεκτομής. 68

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: 194 διαδοχικοί ασθενείς με οσφυϊκές ΚΜΔ που νοσηλεύτηκαν στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου» από 01/08/2009 έως 31/07/2010 με μέση ηλικία 43,8±4,6 έτη και αναλογία ανδρών:γυναικών 1,3:1. Χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι ποιοτικής ανάλυσης. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν κατά τη διενέργεια συνεντεύξεων με τους ασθενείς την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα (ημέρα εξιτηρίου). Ακολούθησε η κωδικοποίηση των δεδομένων σε θεματικές ενότητες και η εξαγωγή χρηστικών συμπερασμάτων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Υψηλή ικανοποίηση εμφάνισαν οι ασθενείς εκείνοι που: α) είχαν πλήρως ενημερωθεί προεγχειρητικά (φύση της πάθησης, προτεινόμενη χειρουργική επέμβαση, πιθανές επιπλοκές, χρονικό διάστημα αποθεραπείας), β) παρουσίαζαν προεγχειρητικά ηπιότερη κλινική εικόνα, γ) είχαν δεχθεί επίσκεψη από το χειρουργό τους λίγο πριν αλλά και μετά από τη διενέργεια του χειρουργείου, δ) είχαν την αμέριστη συμπαράσταση των ειδικευόμενων ιατρών, ε) εκπαιδεύτηκαν επαρκώς από τον αρμόδιο φυσιοθεραπευτή, στ) αντιμετωπίστηκαν οι ανάγκες τους άμεσα και με ευγένεια από το νοσηλευτικό προσωπικό και ζ) θεώρησαν επαρκείς τις συνθήκες καθαριότητας στους θαλάμους. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Φαίνεται ότι οι ασθενείς ικανοποιούνται περισσότερο όχι μόνο από τη σωστή χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματός τους, αλλά και από την ενημέρωση που δέχονται και τις διαπροσωπικές σχέσεις που συνάπτουν με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Στα ίδια συμπεράσματα κατέληξαν και μελέτες που αφορούσαν ασθενείς που υποβλήθηκαν σε επέμβαση σπονδυλοδεσίας. Ρ16. Οσφυϊκή δισκοκήλη τριτου βαθμου. αυτοματη εξαφανιση Γ. Μηλιαράς1, Δ. Δρόσος1, Α. Ζήκου2, Σ. Βούλγαρης1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (2) Ακτινολογικό Τμήμα, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση δύο ασθενών με οσφυϊκή δισκοκήλη 3ου βαθμού που αντιμετωπίστηκαν συντηρητικά. Και στους δύο ασθενείς η δισκοκήλη απορροφήθηκε πλήρως. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Δύο ασθενείς, ένας άνδρας 45 ετών και μία γυναίκα 39 ετών παρουσίασαν ισχιαλγία. Και οι δύο ασθενείς είχαν δυσχέρεια στη βάδιση λόγω άλγους. Ο πρώτος ασθενής εμφάνιζε και ατροφία του τετρακεφάλου. Ο έλεγχος με μαγνητική τομογραφία (ΜΤ) της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ) στους δύο ασθενείς αντίστοιχα ανέδειξε δισκοκήλη 3ου βαθμού στο Ο3-Ο4 και Ο4-Ο5 μεσοδιάστημα σύστοιχα της ισχιαλγίας. Και στις δύο περιπτώσεις η αγωγή ήταν συντηρητική. Αποτελέσματα: Τα συμπτώματα προοδευτικά υποχώρησαν με πλήρη αποκατάσταση στον πρώτο ασθενή, ενώ παρέμεινε αιμωδία των δακτύλων του άκρου ποδός στη δεύτερη ασθενή. Ο επανέλεγχος με ΜΤ ΟΜΣΣ στους δύο ασθενείς ανέδειξε πλήρη απορρόφηση της δισκοκήλης 12 και 6 μήνες αντίστοιχα, μετά τον πρώτο έλεγχο. ΣυμπέρασμαΤΑ: Ασθενείς με ισχιαλγία και οσφυϊκή δισκοκήλη που αντιμετωπίζονται συντηρητικά μπορούν να απαλλαγούν από τα συμπτώματα τους, πρόσκαιρα ή και μόνιμα. Σε ορισμένους από αυτούς η υποχώρηση των συμπτωμάτων συνοδεύεται και από απορρόφηση της δισκοκήλης ακόμη και ελεύθερου δίσκου λίγες εβδομάδες ή μήνες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.

Ρ17. ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΔΙΣΚΟΚΗΛΕΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ – Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Γ. Μάτης1, Γ. Μπαλαμπάνης1, Ι. Μώραλης1, Δ. Πέιος1, Λ. Ντεμουρτσίδης1, Χ. Χαριτίδης2, Σ. Μπαρούτας1 (1) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» (2) Νευροχειρουργική Κλινική, 417 ΝΙΜΙΤΣ ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση της εμπειρίας της κλινικής μας στην αντιμετώπιση ασθενών με δισκοκήλες στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (ΚΜΔ ΑΜΣΣ). ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Αναζήτηση στα βιβλία χειρουργείων της Κλινικής περιστατικών με διάγνωση ΚΜΔ ΑΜΣΣ. Καταγράφηκε το φύλο και η ηλικία των ασθενών, καθώς και τα παθολογικά επίπεδα. Διερευνήθηκε η ύπαρξη συσχέτισης του φύλου και της ηλικίας αφενός και του αριθμού των παθολογικών επιπέδων αφετέρου με το μη παραμετρικό συντελεστή του Spearman. Χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο PASW Statistics 18. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 55 διαδοχικοί ασθενείς με αυχενικές ΚΜΔ νοσηλεύτηκαν στην κλινική μας από 01/09/2009 έως 30/08/2010 με μέση ηλικία 50,31±2,64 έτη (εύρος 28-65 έτη). Από αυτούς, 26 ήταν άντρες (47,3%), 29 γυναίκες (52,7%) και 4 (7,3%) εμφάνισαν κλινικά και απεικονιστικά ευρήματα μυελοπάθειας. Τα παθολογικά επίπεδα ήταν τα ακόλουθα: Α3Α4 (8, 14,55%), Α4Α5 (20, 36,36%), Α5Α6 (35, 63,64%), Α6Α7 (11, 20%) και Α7Θ1 (2, 3,64%). Πολλοί ασθενείς εμφάνισαν συνδυασμό παθολογικών επιπέδων: Α3Α4-Α4Α5 (2, 3,64%), Α3Α4-Α5Α6 (1, 1,82%), Α4Α5-Α5Α6 (5, 9,1%), Α5Α6-Α6Α7 (6, 10,91%), Α6Α7-Α7Θ1 (1, 1,82%), Α3Α4-Α4Α5-Α5Α6 (2, 3,64%) και Α4Α5-Α5Α6-Α6Α7 (2, 3,64%). Οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με μικροδισκεκτομή και πρόσθια σπονδυλοδεσία με χρήση κλωβού (εκτός 1 που αντιμετωπίστηκε με διαδερμική δισκόλυση). Σε έναν ασθενή με ιστορικό εξεργασίας λάρυγγα η προσπέλαση ήταν αδύνατη. Δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση ούτε του φύλου (rs=0,014, p=0,922) ούτε της ηλικίας (rs=0,012, p=0,896) με τον αριθμό των παθολογικών επιπέδων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι ΚΜΔ ΑΜΣΣ εμφανίστηκαν πιο συχνά στις γυναίκες και στα επίπεδα Α5Α6 κυρίως και Α4Α5 δευτερευόντως. Από τους συνδυασμούς επιπέδων, πρώτα σε συχνότητα ήταν τα επίπεδα Α5Α6-Α6Α7 και ακολούθησαν τα Α4Α5-Α5Α6. Ρ18. Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Ι.Μ. Αθανασοπούλου, Κ. Τσιάμης, Ε.Φ. Πουλάκου - Ρεμπελάκου Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της συνεισφοράς όλων των μεγάλων ανατόμων που ασχολήθηκαν με την αποκρυπτογράφηση της ανατομίας της σπονδυλικής στήλης ανά τους αιώνες. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Τοιχογραφίες, πάπυροι, αναλυτικά εγχειρίδια ανατομίας και άρθρα της πλέον πρόσφατης βιβλιογραφίας αποτέλεσαν τη βασική πηγή των εικόνων και των στοιχείων που παρουσιάζονται.

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Αν και οι αρχαίοι ανατόμοι δε θεωρούσαν τη σπονδυλική στήλη τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος, ωστόσο έγινε νωρίς αντιληπτό ότι η λειτουργική σημαντικότητά της απαιτεί την πλήρη γνώση της ανατομίας της. Από τις τοιχογραφίες της Μεσοποταμίας και το έργο του Γαληνού, μέχρι τις ανακαλύψεις των Blasius, Huber, Vicq d’ Azyr και τις απεικονίσεις των Guido da Vigevano, Leonardo da Vinci και Vesalius, η σπονδυλική στήλη αναδεικνύεται ως πόλος έλξης για τους μεγάλους ανατόμους. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η γνώση της ανατομίας της σπονδυλικής στήλης εξελίχθηκε ανά τους αιώνες, με σταδιακές ανακαλύψεις που θεμελίωσαν βήμα προς βήμα την κατανόηση της δομής και κατ’ επέκταση της λειτουργίας της. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι, ακόμα και στον 20ο αιώνα, η σπονδυλική στήλη είχε να προσφέρει επιπλέον αποκαλύψεις για την περίτεχνη δομή της, που εξασφάλισε στον άνθρωπο την όρθια στάση, γεγονός - σταθμό στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Ρ19. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗΣ ΜΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΡΣΗ ΧΡΟΝΙΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ Π. Σπίνος, Κ. Πίκολας, Σ. Ραυτόπουλος, Γ. Κληρονόμος, Μ. Παρθένη, Δ. Κωνσταντίνου Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η σπονδυλοαρθροπάθεια η σχετιζόμενη με την αιμοκάθαρση αποτελεί μια σπάνια αιτία σπονδυλικής εκφύλισης και δυσμορφίας με ή χωρίς αυχενική μυελοπάθεια. Η ιδανική αντιμετώπιση της αυχενικής σπονδυλοαρθροπάθειας συχνά απαιτεί τη συνδυασμένη πρόσθια και οπίσθια προσπέλαση για τη χειρουργική της αποκατάσταση, καθότι συχνά στους ασθενείς αυτούς έχουμε δομική βλάβη τόσο της πρόσθιας στήλης , όσο και των αποφυσιακών αρθρώσεων. Η ενδεχόμενη εμφάνιση εκφυλιστικών βλαβών σε μη παρακείμενα επίπεδα της σπονδυλικής στήλης (skip lesions) δυσχεραίνει τη χειρουργική επέμβαση, επειδή η αποσυμπίεση και η αρθροδεσία σε ένα επιμέρους τμήμα μπορεί να οδηγήσει σε εκφύλιση παρακειμένων τμημάτων της αυχενικής μοίρας. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Παρουσιάζουμε δύο περιστατικά ασθενών υπό αιμοκάθαρση που εμφάνισαν αυχενική μυελοπάθεια και οι οποίοι αρχικά αντιμετωπίσθηκαν με πρόσθια αυχενική δισκεκτομή ή σωματεκτομή και σπονδυλοδεσία. Λόγω της επανεμφάνισης των συμπτωμάτων εξαιτίας αστοχίας του υλικού, αμφότεροι χρειάστηκε να υποβληθούν και σε οπίσθια σταθεροποίηση. Άνδρας 68 ετών με ιστορικό αιμοκάθαρσης από επταετίας και από εξαμήνου έναρξης αυχεναλγίας, αιμωδιών άνω άκρων και διαταραχών βάδισης, με κλιμακούμενη επιδείνωση. Η νευρολογική εξέταση ανέδειξε υπαισθησία στα άνω άκρα χωρίς σαφή δερμοτομιακή κατανομή και αμφοτερόπλευρο σημείο Hoffman. Μετά την πρόσθια αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία ο ασθενής παρουσίασε προοδευτική βελτίωση της συμπτωματολογίας του. Παρόλα αυτά, δεκατέσσερις μήνες αργότερα προσήλθε εκ νέου στα Ε.Ι. με υποτροπή της αυχεναλγίας και της διαταραχής βάδισης. Οι δυναμικές ακτινογραφίες Α.Μ.Σ.Σ. αποκάλυψαν αστάθεια της περιοχής και αστοχία του υλικού σπονδυλοδεσίας. Άμεσα μετά την οπίσθια ινιοαυχενική σπονδυλοδεσία ο ασθενής παρουσίασε σημαντική βελτίωση της κλινικής του εικόνας και παραμένει ασυμπτωματικός δύο έτη μετά, με τα υλικά της σπονδυλοδεσίας να ελέγχονται σε σωστή θέση. Ασθενής 77 ετών με ιστορικό αιμοκάθαρσης από τετραετίας εμφανίζει από τετραημέρου πάρεση δελτοειδούς και δικεφάλου βραχιονίου. Επίσης, αναφέρει από διμήνου αυχεναλγία. Ο ακτινολογικός έλεγχος αποκαλύπτει εκτεταμένη καταστροφή των σωμάτων των σπονδύλων Α3 έως και Α5. Διενεργείται πρόσθια αυχενική σωματεκτομή και σπονδυλοδεσία. Τη δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα ο ασθενής παραπονείται για ισχυρή αυχεναλγία. Υποβάλλεται 71

σε ακτινολογικό έλεγχο όπου αναδεικνύεται αστοχία των υλικών και πρόσθια μετατόπιση του μοσχεύματος. Διενεργείται αναθεώρηση της πρόσθιας σπονδυλοδεσίας σε συνδυασμό με οπίσθια σταθεροποίηση μετά την οποία παρουσιάζει πλήρη υποχώρηση του άλγους και μερική βελτίωση του κινητικού ελλείμματος. Παραμένει ελεύθερος άλγους δεκατέσσερις μήνες μετεγχειρητικά της δεύτερης επεμβάσεως. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Συμπερασματικά, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι ασθενείς με σπονδυλοαρθροπάθεια σχετιζόμενη με χρόνια αιμοκάθαρση που επιλέγονται για χειρουργική αντιμετώπιση, θα επωφελούνταν μίας συνδυασμένης πρόσθιας και οπίσθιας προσπελάσεως ως αρχική θεραπευτική παρέμβαση. Ρ20. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΤΟΥ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ Β. Μάνη1, Α. Φαρμακίδης1, Ν. Παιδακάκος2, Χ. Τσιμπιδάκης1, Γ. Φωτεινόπουλος1, Ε. Χαλίδα1, Ν. Ρούσσος1, Δ. Πατατούκας1 (1) Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (2) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Να μελετηθεί ο βαθμός στον οποίο επηρεάζεται η λειτουργικότητα ασθενών με κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ) από το επίπεδο της βλάβης, αλλά και από επιπλοκές, όπως η σπαστικότητα και οι κατακλίσεις. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν 117 συνεχόμενοι ασθενείς με ΚΝΜ που νοσηλεύθηκαν στο τμήμα ΦΙΑπ του Ασκληπιείου Βούλας από Ιούλιο 1995 έως τέλος 2009. 79,5% άνδρες (Μ.Ο. 41,6 έτη), 20,5% γυναίκες (Μ.Ο. 51,2 έτη). 32% τετραπληγία, 68% παραπληγία. Σπαστικότητα ανέπτυξε το 68% των τετραπληγικών και 39,2% των παραπληγικών. Κατακλίσεις ανέπτυξε το 47,3% των τετραπληγικών και το 16,4% των παραπληγικών. Έγινε καταγραφή των μεταβολών της Barthel ανά ομάδα ασθενών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι τετραπληγικοί, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 26,7 σε 62,6 μονάδες. Οι τετραπληγικοί με σπαστικότητα, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 21,8 σε 51,6 μονάδες. Οι τετραπληγικοί με κατακλίσεις, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 11,6 σε 31 μονάδες. Οι τετραπληγικοί με σπαστικότητα και κατακλίσεις, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 5,8 σε 22 μονάδες. Οι παραπληγικοί βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 29,8 σε 68,4 μονάδες. Οι παραπληγικοί με σπαστικότητα, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 29 σε 61,8 μονάδες. Οι παραπληγικοί με κατακλίσεις, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 15 σε 37,2 μονάδες. Οι παραπληγικοί με σπαστικότητα και κατακλίσεις, βελτίωσαν τη μέση τιμή του Bartel από 15 σε 37,2 μονάδες. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η κατάκλιση φαίνεται να επηρεάζει σε μεγαλύτερο βαθμό την τελική λειτουργική έκβαση από ότι η σπαστικότητα. Ο συνδυασμός των δύο επιπλοκών μειώνει δραματικά τις λειτουργικές δυνατότητες των ασθενών. Η έγκαιρη πρόληψη των πιθανών επιπλοκών θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει και να προσανατολίσει το υγειονομικό σύστημα με γνώμονα τις προοπτικές αποκατάστασης.

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

Ρ21. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥΣ (ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ – ΑΜΑΞΙΔΙΟ) Β. Μάνη, Α. Φαρμακίδης, Χ. Τσιμπιδάκης, Γ. Φωτεινόπουλος, Ε. Χαλίδα, Ν. Ρούσσος, Δ. Πατατούκας Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Να μελετηθεί η συσχέτιση του τρόπου μετακίνησης των παραπληγικών, με την τελική λειτουργική έκβαση. Μελετάται ο βαθμός συμμετοχής της βάδισης με βοηθήματα, ορθώσεις ή συνδυασμού αυτών, έναντι της μετακίνησης με αμαξίδιο, στη διαμόρφωση της τελικής κατά Barthel βαθμολογίας. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν 117 συνεχόμενοι ασθενείς με κάκωση νωτιαίου μυελού που νοσηλεύθηκαν στο τμήμα ΦΙΑπ του Ασκληπιείου Βούλας από Ιούλιο 1995 έως τέλος 2009. 79,5% άνδρες (Μ.Ο. 41,6 έτη), 20,5% γυναίκες (Μ.Ο. 51,2 έτη). Οι ασθενείς ταξινομήθηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με τον τρόπο μετακίνησής τους. Η πρώτη ομάδα αποτελείται από 32 ασθενείς που βάδισαν μόνο με βοηθήματα, η δεύτερη από 69 που βάδισαν με βοηθήματα και ειδικές ορθώσεις και η τρίτη από 60 μόνιμους χρήστες αμαξιδίου. Από το δείγμα εξαιρέθηκαν ασθενείς με μοναδική βλάβη ιππουριδική συνδρομή. Έγινε καταγραφή των μεταβολών της Barthel ανά ομάδα ασθενών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η μεταβολή του μέσου όρου της βαθμολογίας Barthel μεταξύ εισαγωγής και εξόδου ήταν 38,6 μονάδες για τους ασθενείς που χρησιμοποιούσαν μόνο βοηθήματα, 39,4 για όσους χρησιμοποιούσαν βοηθήματα και ορθώσεις και 19,6 μονάδες για τους αποκλειστικά χρήστες αμαξιδίου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η χρήση βοηθημάτων και ορθώσεων βελτιώνει σημαντικά την τελική λειτουργική έκβαση, έναντι της απλής χρήσης αμαξιδίου. Τα στοιχεία της μελέτης βρίσκονται σε αντιστοιχία με αυτά άλλων μελετητών, και αναδεικνύουν την επίδραση των βοηθημάτων στη λειτουργικότητα. ρ22. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΧΕΝΑΛΓΙΑ ΚΑΙ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ Α. Φαρμακίδης1, Ν. Παιδακάκος2, Β. Μάνη1, Χ. Τσιμπιδάκης1, Γ. Φωτεινόπουλος1, Ε. Χαλίδα1, Ν. Ρούσσος1, Δ. Πατατούκας1 (1) Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική (2) Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα της μεσοθεραπείας και ο βαθμός της ικανοποίησης των ασθενών με χρόνιο πόνο σε παθήσεις τις ΑΜΣΣ και ΟΜΣΣ. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Στη μελέτη μετείχαν 24 εξετασθέντες (16 γυναίκες και 8 άνδρες) που παραπέμφθηκαν στα εξωτερικά Ιατρεία της ΦΙΑπ του Γ.Ν. ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΒΟΥΛΑΣ από τον Ιούνιο του 2008 έως το Νοέμβριο του 2009. Οι 11 (7 γυναίκες και 4 άνδρες) παρουσίαζαν συμπτώματα αυχεναλγίας και οι 13 (9 γυναίκες και 4 άνδρες) παρουσίαζαν συμπτώματα οσφυαλγίας. Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα VAS του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με το χρόνιο πόνο. Χρησιμοποιήθηκε επίσης τηλεφωνικό ερωτηματολόγιο μετά το πέρας τριμήνου σε ότι αφορά τη βελτίωση ή όχι των συμπτωμάτων τους. Για την υποδόρια έγχυση χρησιμοποιήθηκαν: Inj. Egicalm 1800mg/ 5ml ( Acetylsulicytate lysine), Inj. Naropeine 10mg/ml (Ropivacaine Hydrochloride), Φυσιολογικός όρος ( N/S 0,9 %), Σύριγγες – Βελόνες G30*4 mm. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Παρατηρήθηκαν πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα από την εφαρμογή της 73

μεσοθεραπείας. Από τους 11 ασθενείς με αυχεναλγία οι 6 (VAS 7) παρουσίασαν σχετική βελτίωση σε VAS 5 ενώ οι 5 ασθενείς με VAS 6 παρουσίασαν βελτίωση σε VAS 4 (μεταβολή VAS 33%). Από τους 13 ασθενείς με οσφυαλγία οι 7 παρουσίασαν βελτίωση από VAS 7 σε VAS 3 και οι 6 ασθενείς από VAS 5 σε VAS 2 (μεταβολή VAS 30%). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Στο σύνολο των ασθενών υπήρξε η ικανοποίηση από τη χρήση της μεσοθεραπείας στη βελτίωση του χρόνιου πόνου και στις δύο παθήσεις. Πιο ικανοποιητικά αποτελέσματα παρουσίασαν οι ασθενείς με χρόνιο πόνο στην ΟΜΣΣ σε σύγκριση με τους ασθενείς με χρόνιο πόνο στην ΑΜΣΣ. Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων χρειάζεται μια περισσότερο μακρόχρονη παρακολούθηση και μεγαλύτερο δείγμα ασθενών. Ρ23. ΙΝΩΜΑΤΩΣΗ: ΜΗ ΣΥΝΗΘΕΣ ΑΙΤΙΟ ΟΣΦΥΟ-ΙΣΧΙΑΛΓΙΑΣ ΚΑΙ ΡΙΖΙΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Στ. Μπρίζας, Ε. Σύρμου, Β. Τσιτούρας, Γ. Παπαευαγγέλου, Ν. Σκούλιος, Ι. Αναγνωστόπουλος, Φ. Τσιτσόπουλος Β’ Νευροχειρουργική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Ιπποκράτειο Η ινωμάτωση αποτελεί καλοήθη πάθηση των μαλακών μορίων που σπάνια διηθεί τις παρακείμενες οστικές δομές της σπονδυλικής στήλης ώστε να προκαλεί ριζιτική συνδρομή. ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση ενός περιστατικού που αντιμετωπίσθηκε στην κλινική μας με ψηλαφητό μόρφωμα παρασπονδυλικά στην οσφυϊκή χώρα και συμπτωματολογία από την πίεση των νευρικών στοιχείων. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Ασθενής 46 ετών αγρότης με ιστορικό οσφυοϊσχιαλγίας από 2ετίας και σταδιακή επιδείνωση της κλινικής κατάστασης, δυσχέρεια βάδισης και οσφυοϊσχιαλγίας αριστερά κατανομής Ο4 ρίζας. Αναφέρεται ψηλαφητό μόρφωμα από 6μήνου σκλήρας συστάσεως με προϊούσα εξέλιξη παρασπονδυλικά δεξιά στην οσφυϊκή χώρα. Ο ασθενής διακομίστηκε στην κλινική μας για περαιτέρω χειρουργική αντιμετώπιση. Από τον νεύροαπεικονιστικό έλεγχο της ΟΜΣΣ διαπιστώθηκε εξεργασία στον Ο3 σπόνδυλο με πυκνότητες μαλακών μορίων, διήθηση της ακανθώδους απόφυσης του Ο3 και του πετάλου αριστερά και αυξημένο σήμα του επισκληριδίου λίπους – ωχρού συνδέσμου. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ο ασθενής υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση, όπου έγινε αφαίρεση της εξεργασίας en-block, πεταλεκτομή στο Ο3 και αφαίρεση όλων των μακροσκοπικά διηθημένων στοιχείων. Ο ασθενής μετεγχειρητικά παρουσίασε βελτίωση της κλινικής εικόνας και εξήλθε πλήρως κινητοποιημένος, ελεύθερος συμπτωμάτων. Η ιστοπαθολογική έκθεση της εξεργασίας αναμένεται για την πλήρη ταυτοποίηση του ιστολογικού τύπου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η ινωμάτωση αποτελεί πάθηση που σπάνια διηθεί τις παρακείμενες οστικές δομές. Η ολική χειρουργική αφαίρεσή της συντελεί στην πλήρη ίαση της νόσου. Έχει αναφερθεί μόνο τοπική υποτροπή της βλάβης γι’ αυτό συνιστάται follow up των ασθενών αυτών για μακρό χρονικό διάστημα. Ρ24. ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟ ΕΜΠΥΗΜΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ: Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΑΣ Ε. Σύρμου, Στ. Μπρίζας., Β. Τσιτούρας, Γ. Παπαευαγγέλου, Ν. Σκούλιος, Ν. Κωνσταντινίδης, Φ. Τσιτσόπουλος Β’ Νευροχειρουργική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Ιπποκράτειο Το επισκληρίδιο εμπύημα αποτελεί σπάνια πάθηση της σπονδυλικής στήλης και αντιμετωπίζεται χειρουργικά. 74

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση τεσσάρων περιστατικών επισκληριδίου εμπυήματος σπονδυλικής στήλης που αντιμετωπίσθηκαν στην κλινική μας. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Το διάστημα 2009-2010 αντιμετωπίσθηκαν στην κλινική μας τέσσερις ασθενείς με εμπύημα σπονδυλικής στήλης, οι τρεις εκ των οποίων με ιστορικό Σακχαρώδους Διαβήτη και εμπύημα ΘΜΣΣ. Προσήλθαν με αιφνίδια εγκατάσταση παραπληγίας και αντιμετωπίσθηκαν άμεσα χειρουργικά. Ο τέταρτος ήταν νεαρός αθλητής με ιστορικό οσφυαλγίας και εμπυρέτου με εμπύημα ΟΜΣΣ. Ολοι υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία που είναι η εξέταση εκλογής για τη διάγνωση του εμπυήματος. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η μια ασθενής κατέληξε κατά τη διάρκεια του χειρουργείου λόγω της εκτεταμένης σήψης. Η μία υποβλήθηκε και σε δεύτερη χειρουργική επέμβαση, ενώ οι υπόλοιποι δύο που χειρουργήθηκαν παρουσίασαν ομαλή μετεγχειρητική πορεία με μερική αποκατάσταση της κινητικότητας των κάτω άκρων. Τα αποτελέσματα των διεχγειρητικών καλλιεργειών ανέδειξαν λοίμωξη από S. Aureus και χορηγήθηκε ενδοφλέβια αντιβίωση. Ο νεαρός ασθενής χειρουργήθηκε αλλαχού με ομαλή μετεγχειρητική πορεία. Το υλικό της καλλιέργειας ήταν άσηπτο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Σε άτομα με κατασταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα, με ιστορικό επέμβασης στη σπονδυλική στήλη, επισκληρίδιο αναισθησία ή οσφυονωτιαία παρακέντηση, μπορεί να δημιουργηθεί επισκληρίδιο εμπύημα. Η πίεση που ασκείται στον νωτιαίο μυελό προκαλεί χαρακτηριστική νευρολογική συμπτωματολογία. Η άμεση χειρουργική αποσυμπίεση κρίνεται απαραίτητη για να διασωθεί η λειτουργικότητα του νωτιαίου μυελού. Η διάγνωση γίνεται με μαγνητική τομογραφία. Απαιτείται δε μακροχρόνια χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών βάσει καλλιεργειών - αντιβιογράμματος. Ρ25. Εξάρθρωση αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης με ρήξη της σπονδυλικής αρτηρίας Ν. Παιδακάκος, Ε. Ρόκας, Σ. Θεοδωρόπουλος, Μ. Σιακαβέλλα, Γ. Δημογέροντας, Γ. Μακρυγιαννάκης, Α. Ρόβλιας, Μ. Παπαδόπουλος, Ε. Κωνσταντινίδης Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Οι τραυματικές κακώσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) κατόπιν τροχαίου ατυχήματος δεν είναι σπάνιες. Σπανιότερα όμως συναντούμε εξελκυστικές κακώσεις της ΑΜΣΣ σε συνδυασμό με κακώσεις των μεγάλων αγγείων του τραχήλου. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζουμε ένα περιστατικό με συνδυασμό συνδεσμικής και αγγειακής κακώσεως της ΑΜΣΣ. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: H ασθενής ήταν μια γυναίκα 24 ετών η οποία διεκομίσθη διασωληνωμένη στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου μας κατόπιν τροχαίου ατυχήματος. Κατά την άφιξη, η ασθενής βρισκόταν σε Κλίμακα Κώματος Γλασκώβης 3, είχε χαμηλή πίεση και ταχυκαρδία και στην αριστερή πλευρά του τραχήλου έφερε ευμέγεθες αιμάτωμα. Η ασθενής οδηγήθηκε στον αξονικό τομογράφο όπου πραγματοποιήθηκε αξονική τομογραφία εγκεφάλου, ΑΜΣΣ, τραχήλου, θώρακος, άνω και κάτω κοιλίας. Διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, οίδημα εγκεφάλου, εξάρθρωση της ΑΜΣΣ με διάσταση 3,1 εκατοστών μεταξύ του 4ου και 5ου αυχενικού σπονδύλου, αιμάτωμα εντός του σπονδυλικού σωλήνα και ρήξη της αριστερής σπονδυλικής αρτηρίας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η ασθενής οδηγήθηκε στο χειρουργείο όπου πραγματοποιήθηκε ερευνητική λαπαροτομία λόγω ύπαρξης ελεύθερου υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα αλλά δυστυχώς απεβίωσε λίγες ώρες αργότερα. 75

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει ότι η συχνότητα των βαρέων κακώσεων της ΑΜΣΣ στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα φτάνει στο 23%. Η συχνότητα τραυματισμού της σπονδυλικής αρτηρίας σε θανατηφόρες κακώσεις της ΑΜΣΣ φτάνει στο 37%. ρ26. ΓΛΟΙΩΜΑ ΟΣΦΥϊΚΟΥ ΟΓΚΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Ν. Παιδακάκος, Ε. Ρόκας, Σ. Θεοδωρόπουλος, Μ. Σιακαβέλλα, Γ. Δημογέροντας, Γ. Μακρυγιαννάκης, Α. Ρόβλιας, Μ. Παπαδόπουλος, Ε. Κωνσταντινίδης Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Τα αστροκυττώματα του Νωτιαίου Μυελού (ΝΜ) είναι σπάνιοι όγκοι (0,8-2,5 περιπτώσεις /100.000 πληθυσμού/έτος), αποτελούν όμως το συχνότερο (30%) πρωτοπαθή ενδομυελικό όγκο του ΝΜ, με συχνότερη εντόπιση στη θωρακική μοίρα. Παρουσιάζουμε μία σπάνια περίπτωση γλοιώματος του οσφυϊκού ογκώματος του ΝΜ. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Άνδρας 74 ετών παρουσίασε οσφυαλγία από έτους και από μηνός συνεχή οσφυοϊσχιαλγία άμφω, εντονότερη αριστερά, συνοδευόμενη από παραπάρεση, ιπποποδία και αισθητικές διαταραχές κάτω άκρων. O ασθενής βάδιζε με βοήθημα (στάδιο ΙΙΙΒ κατά Kumar) ενώ από δεκαημέρου εμφάνισε και ακράτεια ούρων. Αντικειμενικώς ο ασθενής εμφάνιζε μυϊκή αδυναμία κάτω άκρων, ιδίως του δεξιού, επίταση των αντανακλάσεων των κάτω άκρων, ιδίως δεξιά, καθώς και υπαισθησία του αριστερού κάτω άκρου (σύνδρομο Brown-Sequard). Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία της θωρακοοσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης αποκάλυψαν ενδομυελική δίχωρη χωροκατακτητική εξεργασία μήκους 7 cm, με σαφή όρια και περιεστιακό οίδημα, στο ύψος του οσφυϊκού ογκώματος. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ο ασθενής υπεβλήθη σε πεταλεκτομή Θ11 και Θ12 με ριζική εξαίρεση του όγκου. H ιστολογική εξέταση ήταν συμβατή με γλοίωμα σταδίου ΙΙ κατά WHO. Άμεσα μετεγχειρητικά παρατηρήθηκε επιδείνωση της νευρολογικής συμπτωματολογίας με προοδευτική βελτίωση. Έξι μήνες μετά ο ασθενής κατατάσσονταν στο στάδιο ΙΙΙΑ της κλίμακας αξιολόγησης της μυελοπάθειας κατά Kumar. Ο ασθενής απεβίωσε 18 μήνες μετά ελεύθερος νόσου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Tα χαμηλόβαθμα γλοιώματα του οσφυϊκού ογκώματος είναι σπάνιοι όγκοι για την αντιμετώπιση των οποίων επιβάλλεται η χειρουργική αφαίρεσή τους με τη βοήθεια μικροχειρουργικών τεχνικών. Η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία δεν έχουν θέση στην αντιμετώπιση των όγκων αυτών. Τέλος, η πρόγνωση των ασθενών αυτών είναι σχετικά καλή αφού η πενταετής επιβίωσή τους κυμαίνεται από 70-90%. ρ27. ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟ MONITORING ΝΕΥΡΟΜΥϊΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΟΣΦΥϊΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ Δ. Σαρρίδου1, Α. Μουστάκα1, Ν. Παιδακάκος2, Β. Γουλιδάκης1, Γ. Χαλμούκη1, Γ. Δημογέροντας2, Στ. Κωστάκη1 (1) Αναισθησιολογικό Τμήμα, Γ.Π.Ν. Ασληπιείον Βούλας, Αττική (1) Νευροχειρουργικό Τμήμα, Γ.Π.Ν., Ασκληπιείον Βούλας, Αττική ΣΚΟΠΟΣ: Οι επεμβάσεις οσφυϊκής σπονδυλοδεσίας, λόγω της συχνά παρατεταμένης διάρκειας αυτών, απαιτούν συνήθως χορήγηση στάγδην νευρομυικού αποκλειστή. Από την ομάδα των μη αποπολωτικών μυοχαλαρωτικών, τα ευρέως χρησιμοποιούμενα είναι το cis-atracurium και το ροκουρόνιο. Σκοπός της εργασίας μας είναι η σύγκριση του βάθους του νευρομυϊκού αποκλεισμού των δύο αποκλειστών κατά τη διάρκεια της γενικής αναισθησίας. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήσαμε 40 ασθενείς, ASA I-II, ηλικίας 58±21 έτη με παρόμοια 76

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

δημογραφικά στοιχεία. Η διάρκεια της επέμβασης ήταν 185±90min. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ομάδες Α και Β. Η ομάδα Α (Ν=20, cis-atracurium) έλαβε ως bolus δόση 0,2mg/kg και αργότερα, 8mg/kg/h στάγδην έγχυση. Η ομάδα Β (Ν=20, ροκουρόνιο) έλαβε ως bolus δόση 0,6mg/kg και αργότερα 0,5mg/kg/h στάγδην έγχυση. Υπήρχε και στις δύο ομάδες νευρομυϊκό monitoring με νευροδιεγέρτη τύπου Innovartor 272, με ερεθισμό TOF στο ωλένιο νεύρο (40mA/2Hz) κάθε 20min από την έναρξη του νευρομυϊκού αποκλεισμού έως και την αναστροφή του. Μετρήσαμε την απάντηση στο TOF 0-1 κάθε 20min. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Όλοι οι ασθενείς της ομάδας με το ροκουρόνιο είχαν ικανοποιητικό βάθος νευρομυϊκού αποκλεισμού TOF 0-1 με δόση 0,5mg/kg/h. Από την ομάδα με το cis-ατρακούριο, 17 ασθενείς είχαν TOF 0-1 σε όλες τις μετρήσεις στους αντίστοιχους χρόνους, ενώ τρεις εμφάνισαν 2 συσπάσεις στο 2ο και 3ο εικοσάλεπτο, μετά το οποίο αποφασίστηκε ο ρυθμός χορήγησής του να ανέλθει στα 9,6mg/kg/h, για να επανέλθει στο TOF 0-1. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το βάθος της μυοχάλασης ήταν ικανοποιητικό και για τους δύο μη αποπολωτικούς αποκλειστές στις συγκεκριμένες δοσολογίες. Ρ28. VERTEBRAL TRAUMA-MRI FINDINGS N. Syrmos1,2,3,4, G. Gavridakis2, A. Mylonas3, M. Ganau4, A. Decarlo4, K. Grigoriou1, Ch. Iliadis1, V. Valadakis1, L. Triantafylou2, D. Arvanitakis1 (1) Neurosurgical Department, Venizeleio General Hospital, Heraklion, Crete, Greece (2) CT Scan Department, Venizeleio General Hospital, Heraklion, Crete, Greece (3) Department of Anatomy, School of Sports Science, Aristotle University of Thessaloniki, Macedonia, Greece (4) Verona City Hospital, Verona, Italy OBJECTIVE: Aim of this study is to analyze the role of MRI findings in 20 consecutive with vertebral trauma. MATERIAL – METHODS: During the last five years (2005, 2006, 2007, 2008, 2009) the authors analyzed the MRI findings 12 patients -60%- (group I) were calcified as recent trauma (MRI was performed no later than 10 days from the injury) and 8 patients -40%- (group II) as chronic trauma. No comparison with CT was available. RESULTS: In group I we found – 2 intramedullary hematomas, 2 intramedullary contusions, 1 epidural hematoma, 5 vertebral fractures, 4 facet joints dislocations, 3 herniated discs. In group II we found - 5 post operative changes with narrowing of spinal canal, 2 sclerotic post traumatic bone changes, 1 medullary transection. CONCLUSION: MRI is very useful for the evaluation and for the therapeutic approach of recent vertebral trauma. In cronic trauma ΜRI is useful tool to document the state of spine and spinal canal.

P29. STABILITY OF TRAUMATIC ATLAS FRACTURES CLINICAL AND RADIOLOGICAL EVALUATION N. Syrmos1,2,3,4, G. Gavridakis2, A. Mylonas3, M. Ganau4, A. Decarlo4, K. Grigoriou1, Ch. Iliadis1, V. Valadakis1, L. Triantafylou2, D. Arvanitakis1 (1) Neurosurgical Department, Venizeleio General Hospital, Heraklion, Crete, Greece (2) CT Scan Department, Venizeleio General Hospital, Heraklion, Crete, Greece (3) Department of Anatomy, School of Sports Science, AUTH, Macedonia, Greece (4) Verona City Hospital, Verona, Italy OBJECTIVE: Aim of this study is to analyze the stability of traumatic atlas fractures. MATERIAL – METHODS: 16 patients (14 male -87,5%, 2 female 12,5%, mean age 34,16 to 76 years) were the subjects of the this study. All of them 16, 100% had admission plain x-rays and cervical CT-scan that confirmed the presence of an atlas fracture. 10 patients, 62,5%, had also cervical MRI. RESULTS: Τhere were --3 classic Jefferson burst fractures -18,8%-, -6 bilateral posterior arch fracture (3 associated with C2 fractures) -37,6%, -1 comminuted lateral mass fractures -6,2%, -1 linear lateral mass fractures -6,2%- , -2 unilateral ring fracture -12,5%-,-1 asymmetric anterior and posterior arch fractures -6,2%-, -2 bilateral anterior arch fracture-12,5%-. 10 patients were treated with Halo-Vest -62,5%-, 5 Patients with Philadelphia Collar-31,3 %-, 1 with Somi-brace -6,2%- Average follow up was 10 months. Radiographic lateral mass displacement range from 2 to 10 mm. Only 2 patients with Halo-Vest failed to develop an adequate bone union. CONCLUSION: Fractures of the atlas may be ustable depending on the morphology of the atlas injury. With the long term stability we can manage to have good results. P30. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΕΠΙ ΕΔΑΦΟΥΣ ΑΡΘΡΟΓΡΥΠΩΣΗΣ Γ. Σάπκας1,2, Γ. Κελάλης2, Θ. Κάππος2, Κ. Σουλτάνης1 (1) A’ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» (2) Κλινική Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης και του Μυοσκελετικού Συστήματος, Metropolitan Hospital, Αθήνα ΣΚΟΠΟΣ: Παρουσιάζουμε ένα περιστατικό ασθενούς με σκολίωση επί εδάφους αρθρογρύπωσης. Η αρθρογρύπωση είναι μια ετερογενής ομάδα ανωμαλιών που χαρακτηρίζεται από πολλαπλές συγκάμψεις των αρθρώσεων παρούσες κατά τη γέννηση. Είναι μια σπάνια ασθένεια (1/3000 γεννήσεις) που η αιτία της δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη. Παρουσιάζεται σε ήπια, μέτρια, και σοβαρή μορφή στην οποία εμφανίζεται και η σκολίωση. Δεν υπάρχει θεραπεία για την αρθρογρύπωση, παρά μόνο για τη βελτίωση της ποιότητας του ασθενούς όπως η φυσικοθεραπεία και οι ορθοπαιδικές διορθώσεις. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ: Ασθενής 19 ετών με αρθρογρύπωση παρουσίασε σκολίωση από 4ετίας διαρκώς επιδεινούμενη. Ο ασθενής κινητοποιούταν ήδη με αναπηρικό αμαξίδιο λόγω των άλλων ορθοπαιδικών προβλημάτων του. Κατά την εισαγωγή του παρουσίαζε θωρακική σκολίωση 55 μοιρών. Λόγω της νόσου από την σπιρομέτρηση ανεδείχθει περιοριστικού τύπου πνευμονοπάθεια. Πραγματοποιήθηκε οπίσθια σπονδυλοδεσία από Θ4–Ο2, διορθωτικοί χειρισμοί και λόγω του τελικού αισθητικού αποτελέσματος δεν πραγματοποιήθηκε πλευροπλαστική. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η άμεση μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς ήταν ομαλή. Έγινε άμεση κινητοποίηση σε καρέκλα λόγω της δυσκολίας του να σταθεί όρθιος εξαιτίας της νόσου του. Δέκα περίπου ημέρες μετεγχειρητικά εμφανίσθηκε αιμάτωμα για το οποίο δεν έγινε καμία 78

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

παρέμβαση και απορροφήθηκε πλήρως. Το τελικό ακτινολογικό αποτέλεσμα απέδειξε διόρθωση της σκολίωσης στις 20 μοίρες. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η συνιστώμενη αντιμετώπιση για τη σκολίωση επί εδάφους αρθρογρύπωσης άνω των 20 μοιρών είναι η σπονδυλοδεσία με ή και χωρίς πλευροπλαστική. Συντηρητική αντιμετώπιση με απλή παρακολούθηση ή διόρθωση με χρήση κηδεμόνα συνιστάται σε σκολίωση μικρότερη των 20 μοιρών. ρ31. SACRAL PERINEURIAL AS A CAUSE OF S1 RADICULOPATHY - CASE REPORT – N. Syrmos, S. Zarattini Department of Neurosurgery - Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Verona City Hospital, Verona, Italy Sacral perineurial cysts are rare lesions. Methods of choice for diagnosis of sacral perineural cysts are lumbosacral magnetic resonance imaging and computerized tomography myelography. The majority of Tarlov cysts are asymptomatic. In case of large and symptomatic perineurial cyst, microsurgical treatment is successful. Although rare, perineurial cysts must be taken into consideration when approaching to patient with low back and radicular pain. A 33-year-old male presented with a chief complaint of right posterior thigh pain, which began insidiously approximately months before her initial examination. Initially, he had been evaluated by orthopaedic surgeon, and magnetic resonance imaging was ordered. The MRI scan was reported to be within normal limits, with the exception of minimal disc bulging at L4-5. He had received physical therapy with little benefit and was referred for physiatric assessment. Review of the patient’s original MRI scan showed the presence of perineurial cysts within the sacral canal at the level of S2, with compression of the adjacent nerve root. Subsequent electrodiagnostic testing showed axonal degeneration consistent with an S1 radiculopathy. Tarlov cysts can be a rare cause of lumbosacral radiculopathy and should be considered in the differential diagnosis of radicular leg pain. p32. Thromboembolic disease after spinal cord injur-prophylactic strategy N. Syrmos, S. Zarattini Department of Neurosurgery - Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Verona City Hospital,Verona, Italy Thromdoembolic disease after spinal cord injury is common following after spinal cord injury. Approximately 40% of patients without prophylaxis develop deep venous thrombosis during the acute phase. The risk of death from pulmonary embolism during the first year following spinal cord injury is more than 200 times that for the general population. Deep venous thrombosis most commonly occurs in the weeks following spinal cord injury, with a much lower risk in persons with chronic injury. The increased risk of thromboembolism is likely due to venous stasis and hypercoagulability. Classic symptoms of deep venous thrombosis, such as calf tenderness, may be lacking, owing to sensory loss. Symptoms of pulmonary embolism, such as shortness of breath, may be wrongly attributed to concurrent problems such as atelectasis develop deep venous thrombosis can present with and pulmonary embolism can result in sudden death. The high incidence and unreliable presentation of deep venous thrombosis suggest that screening studies should be considered. For example, daily physical examination 79

by a physician and a nurse can be supplemented by weekly venous imaging by ultrasound for the first several weeks, when the incidence is highest. The high incidence and unreliable presentation of deep venous thrombosis suggest that screening studies should be considered. For example, daily physical examination by a physician and a nurse can be supplemented by weekly venous imaging by ultrasound for the first several weeks, when the incidence is highest. Pneumatic compression devices can be used for the first 14 days, followed by use of a compression hose. Unfractionated heparin or a low molecular weight heparin, such as enoxaparin, can be administered for 2-3 months following injury. In patients with multiple risk factors (eg, lower limb fracture, history of thromboembolism , cancer, heart failure, obesity, age >70 years) or in those with a high complete cord lesion, placement of a caval filter can be considered. p33. ΤΥΧΑΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ KLIPPEL - FEIL Ν. Σύρμος1,2, Α. Μυλωνάς2, Δ. Αλασειρλής1, I. Nτελής1, Θ. Μουμτζιδέλης1, Β. Παπαιωάννου1 (1) Ορθοπαιδική Κλινική - Γενικό Νοσοκομείο Γιαννιτσών (2) Περιγραφική Ανατομία – ΤΕΦΑΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΣΚΟΠΟΣ: Το σύνδρομο Klippel-Feil χαρακτηρίζεται από συγγενή σύντηξη δύο ή περισσοτέρων αυχενικών σπονδύλων. Εμφανίζεται σποραδικά, με συχνότητα 1 περίπτωση ανά 30000-40000 άτομα, ενώ προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η παρουσίαση μίας γυναίκας ασθενούς ηλικίας 28 ετών που έπασχε από το σύνδρομο Klippel-Feil. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Αλλοδαπή νεαρή γυναίκα, 28 ετών, προσήλθε στο νοσοκομείο μας για κάκωση κεφαλής, αυχένος και θώρακα μετά από ξυλοδαρμό. Από την κλινική εξέταση διαπιστώθηκε άλγος αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης και θώρακα. Υποβλήθηκε σε ενδελεχή ακτινολογικό και υπολογιστικό τομογραφικό έλεγχο. Διαπιστώθηκαν κλασσικά ευρήματα νόσου Klippel-Feil (συνοστέωση αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης στα επίπεδα Α3-Α4 και Α4-Α5, παρουσία αυχενικής πλευράς άμφω, ελαφριά παραμόρφωση oσφυϊκής και θωρακικής μοίρας σπονδυλικής στήλης, χαμηλή θέση ωμοπλατών άμφω). Η ασθενής ανέφερε ότι δεν γνώριζε κάτι για την πάθηση της και ότι δεν της είχε αναφερθεί ποτέ κάτι τέτοιο. Ανέφερε απλώς ΩΡΛ ενοχλήσεις και διαπιστώθηκε ότι πάσχει και από χρόνια μέση ωτίτιδα (άλλο χαρακτηριστικό της νόσου). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Συστάθηκε παραμονή στο νοσοκομείο και περαιτέρω διερεύνηση. Η ασθενής με τη θέληση των συνοδών της εξήλθε από το νοσοκομείο. Έγινε προσπάθεια ενημέρωσης της σχετικά με την πάθηση της και της συστάθηκε επανέλεγχος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η καλή κλινική εξέταση, η σωστή λήψη ιστορικού σε συνδυασμό με τις σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους μπορεί να οδηγήσει στη σωστή διερεύνηση και διάγνωση ακόμα και σπάνιων περιπτώσεων όπως το σύνδρομο Klippel-Feil.

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

ρ34. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΥΦΩΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΟΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΜΕ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΕΣ ΟΠΙΣΘΙΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΥΠΟΣΤΕΙ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΡΑΧΗΛΟΥ Κ. Σουλτάνης, Β.Ι. Σακελλαρίου, Κ. Σταραντζής, Π. Πάντος, Γ. Καραλιώτας, Α. Ζούμπος Α’ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Σύνθετες βλάβες της αυχενοθωρακικής συμβολής μπορεί να οδηγήσουν σε κυφωτική παραμόρφωση και κατάρρευση της σπονδυλικής στήλης απαιτώντας συνήθως συνδυασμένη αποκατάσταση. ΣΚΟΠΟΣ: Η παρουσίαση ενός σπάνιου περιστατικού τραυματισμού της κατώτερης αυχενικής μοίρας σε ασθενή όπου είναι αδύνατη η πρόσθια προσπέλαση. ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ: Άνδρας 55 ετών με ιστορικό λεμφώματος και ακτινοθεραπείας του τραχήλου, προσήλθε με προοδευτικά επιδεινούμενη κύφωση στην αυχενοθωρακική συμβολή. Πριν λίγες εβδομάδες είχε διαγνωσθεί κάταγμα της ακανθώδους απόφυσης του Α6 και τοποθετήθηκε μαλακό αυχενικό κολάρο. Η αξονική τομογραφία ανέδειξε κάταγμα του σώματος του Α7 σπονδύλου χωρίς κατάληψη του νωτιαίου σωλήνα. Η ενδεικνυόμενη πρόσθια προσπέλαση αποφεύχθηκε λόγω των μετακτινικών αλλοιώσεων της περιοχής (εκτεταμένη ουλή, στένωση τραχείας και οισοφάγου, πάρεση βραχιονίου πλέγματος δεξιά). Πραγματοποιήθηκε οπίσθια σπονδυλοδεσία από τον Α5 έως το Θ3, η παραμόρφωση διορθώθηκε και ο ασθενής κινητοποιήθηκε με επιτυχία. Λίγες εβδομάδες αργότερα ο ασθενής υπέστη νέο τραυματισμό που προκάλεσε ευρεία διάσπαση του τραύματος, χαλάρωση των αυχενικών βιδών και υποτροπή της παραμόρφωσης για τα οποία υποβλήθηκε σε εκτεταμένη αναθεώρηση (Α4-Θ4). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η παραμόρφωση αποκαταστάθηκε, μετεγχειρητικά δεν υπήρξαν νέες επιπλοκές και τρία χρόνια μετά ο ασθενής είναι νευρολογικά σταθερός, χωρίς παραμόρφωση ή σημεία αποτυχίας υλικών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η αποκατάσταση των τριών σπονδυλικών κολώνων αποτελεί την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση σε σύνθετες κακώσεις της αυχενοθωρακικής συμβολής. Η μακρά οπίσθια σταθεροποίηση αποτελεί εναλλακτική λύση στις περιπτώσεις όπου πρόσθια προσπέλαση αντενδείκνυται. ρ35. Η ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ EAGLE’S ΣΤΗΝ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ EAGLE’S ΚΑΙ ΑΥΧΕΝΙΚΕΣ ΔΙΣΚΟΚΗΛΕΣ ΣΕ ΔΥΟ ΕΠΙΠΕΔΑ Ι. Μπαλογιάννης, Β. Αρζόγλου, Κ. Πολυζωίδης Ά Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιάσουμε ένα σπάνιο περιστατικό με σύνδρομο Eagle’s και να σχολιάσουμε την επίδραση των μηχανικών δυνάμεων που ασκούνται στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης από εξωσπονδυλικούς παράγοντες. ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Άρρην ασθενής ηλικίας 35 ετών παραπέμφθηκε για χειρουργική αντιμετώπιση κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου στο τμήμα μας. Από το ατομικό του ιστορικό αναφέρονταν εμβοές ώτων και αυχενοβραχιαλγία στη κατανομή της 4ης και 5ης ρίζας. Από τη MRI ΑΜΣΣ παρατηρήθηκαν κήλες μεσοσπονδυλίων δίσκων στα επίπεδα Α3-Α4 / Α4-Α5 και από τις απλές ακτινογραφίες παρατηρήθηκε οστεοποίηση των στυλοϋοειδών συνδέσμων αμφοτερόπλευρα (σύνδρομο Eagle’s). Βάσει της κλινικής εικόνας, των απεικονιστικών ευρημάτων και των επιπέδων των δισκοκηλών 81

Αναρτημένες Ανακοινώσεις – Poster Presentations (P)

εκτιμήθηκε ότι δεν πρόκειται απλώς για συνύπαρξη δύο παθολογιών (σύνδρομο Eagle’s και κήλες ΑΜΣΣ) αλλά για μακροχρόνια μεταβολή της φυσιολογικής βιολογικής μηχανικής της αυχενικής μοίρας από εξωσπονδυλικό περιορισμό στη κινητικότητα της ΑΜΣΣ η οποία εξελίχθηκε σε δισκοκήλες στα επίπεδα Α3-Α4 / Α4-Α5 . Ο ασθενής υπεβλήθη πρώτα σε χειρουργική επέμβαση λύσης της συνέχειας των οστεοποιημένων στυλοϋοειδών συνδέσμων αμφοτερόπλευρα, και έπειτα σε δισκεκτομή Α3-Α4 / Α4-Α5. Ακολούθησε ομαλή μετεγχειρητική πορεία και παρατηρήθηκε πλήρης ύφεση των συμπτωμάτων του ασθενή. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι μεταβολές της εμβιομηχανικής της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης από εξωσπονδυλικούς παράγοντες, όπως το σύνδρομο Eagle’s, μπορεί να προκαλέσουν αλλοιώσεις σε ελαστικές δομές όπως οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Με το περιστατικό που παρουσιάστηκε αναδεικνύεται η υψηλού βαθμού υποψία που πρέπει να διακατέχει το χειρουργό σε κάθε ασθενή με κλινική και απεικονιστική εικόνα ριζαλγίας από δισκοκήλες ΑΜΣΣ. Η αναζήτηση εξωσπονδυλικών παραγόντων που μεταβάλλουν τη βιολογική μηχανική της σπονδυλικής στήλης θα πρέπει πάντα να αναζητείται.

Invited Speakers – Προσκεκλημένοι Ομιλητές – Προεδρεία

Invited Speakers – Προσκεκλημένοι Ομιλητές Richard Assaker Professor of Neurosurgery Centre Hospitaliere Régional Universitaire Lille, France Darrel S. Brodke Professor of Orthopaedics University of Utah Department of Orthopaedics Salt Lake City (UT), USA H. Alan Crockard Professor of Neurosurgery National Hospital for Neurology and Neurosurgery “Queen Square” London, UK

Αλέξανδρος Ανδρέου Δ/ντής Νευροχειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Υγεία» Αθηνών Βασίλειος Βαλαδάκης Επιμελητής Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν. Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» Βασίλειος Βουγιούκας Νευροχειρουργός, Νοσοκομείο Mediterraneo Hospital Αθηνών Παναγιώτης Ζουμπούλης Αναπλ. Καθηγητής Ορθοπαιδικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών Παύλος Κατώνης Αναπλ. Καθηγητής Ορθοπαιδικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης Παναγιώτης Κοροβέσης Δ/ντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου «Αγ. Ανδρέας» Πατρών Κωνσταντίνος Κουζέλης Δ/ντής Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» Αττικής Κωνσταντίνος Κουζούνιας Επιμελητής Νευροχειρουργικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών 84

Επαμεινώνδας Κωνσταντινίδης Δ/ντής Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας Αττικής Δημήτριος Κωνσταντίνου Αναπλ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών Γεώργιος Κώττας Νευροχειρουργός, Κλινική Ιασώ General Αθηνών Ιωάννης Μάγρας Επίκ. Καθηγητής Α’ Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Α.Π.Θ. Νικόλαος Μεταξάς Δ/ντής Νευροχειρουργικής Metropolitan Hospital Αθηνών Βασίλειος Μπέκος Δ/ντής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών Αχιλλέας Μπούντης Δ/ντής Ορθοπαιδικός, Τμήμα Σκολίωσης & Σπονδυλικής Στήλης Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.» Αθηνών Δήμος Μπουράμας Δ/ντής Νευροχειρουργικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών Κωνσταντίνος Πατεράκης Επίκ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Θωμάς Πατσιαούρας Δ/ντής Ορθοπαιδικός, Ε’ Ορθοπαιδική Κλινική Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας Αττικής Αβραάμ Πλούμης Ορθοπαιδικός, Επίκ. Καθ. Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Σπυρίδων Πνευματικός Αναπλ. Καθηγητής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Πολυθοδωράκης Δ/ντής Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν. Άρτας Νικόλαος Ρούσσος Επιμ. Α’ Κλινικής Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας Αττικής Γεώργιος Σάπκας Αναπλ. Καθηγητής Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» 85

Αθανάσιος Σπηλιωτόπουλος Επιμελητής Α’ Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Α.Π.Θ. Πέτρος Σταύρος Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Νοσοκομείο Mediterraneo Hospital Αθηνών Εμμανουήλ Τσαφαντάκης Δ/ντής Ορθοπαιδικός, Τμήμα Σκολίωσης & Σπονδυλικής Στήλης Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.» Αθηνών

Προεδρεία Γεώργιος Αλεξόπουλος Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Πειραιώς «Τζάνειο», Αττική Βασίλειος Αναγνωστόπουλος Νευροχειρουργική Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Χρήστος Αντωνιάδης Επίκ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημήτριος Αρβανιτάκης Νευροχειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο «Βενιζέλειο» Ηρακλείου Αντώνιος Βάκης Επίκ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Κλινικής Πανεπιστημίου Κρήτης Ιωάννης Βαλαβάνης Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών Σπυρίδων Βούλγαρης Αναπλ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων Ιωάννης Γελαλής Λέκτορας Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων Παναγιώτης Ευσταθίου Ορθοπαιδικός Χειρουργός Βασίλειος Λυκομήτρος Ορθοπαιδική Κλινική, Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης 86

Invited Speakers – Προσκεκλημένοι Ομιλητές – Προεδρεία

Γεώργιος Μακρυγιαννάκης Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Π.Ν. Ασκληπιείον Βούλας Αττικής Κωνσταντίνος Μαλίζος Καθηγητής Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Μπακόπουλος Νευροχειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο Αγρινίου Δήμος Μπουράμας Νευροχειρουργική Κλινική, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών Παναγιώτης Παπαγγελόπουλος Αναπλ. Καθηγητής Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Γεώργιος Σάπκας Αναπλ. Καθηγητής Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Παναγιώτης Σελβιαρίδης Αν. Καθηγητής Α’ Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Π.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Α.Π.Θ. Σπυρίδων Σκριβιλιωτάκης Ορθοπαιδική Κλινική, Metropolitan Hospital Αθηνών Κωνσταντίνος Σουλτάνης Επίκ. Καθηγητής Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Ηλίας Σουρτζής Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν.Α. «Κ.Α.Τ.» Αθηνών Δημήτριος Σταθακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Φίλιππος Τσιτσόπουλος Καθηγητής Β’ Νευροχειρουργικής Κλινικής Α.Π.Θ., Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Ιπποκράτειο Εμμανουήλ Χατζηδάκης Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Νίκαιας - Πειραιά «o Άγιος Παντελεήμων», Αττική

Ευρετήριο Συγγραφέων A. Andreou P. Annis D. Arvanitakis R. Assaker V. Bekos A. Bountis D. Bouramas D. Brodke A. Crockard M. Daubs A. Decarlo M. Ganau T.A. Garvey G. Gavridakis CS. Georgiou A. Ghanayem K. Grigoriou J. Harms R. Havey S. Hodges Ch. Iliadis G. Klironomos E. Konstantinidis P. Korovesis D. Kostantinou N. Kouris K. Kouzelis K. Kouzounias H. Liu I. Magras C. Matzaroglou K. Mousafiris A. Mylonas E. Panagiotopoulos A.A. Patel K. Paterakis T. Patsiaouras A. Patwardhan O. Paxinos 88

12, 25, 84 14, 16, 18, 29, 35, 61 4, 8, 16, 77, 78 9, 10, 17, 21, 84 12, 25, 85 9, 14, 19, 27, 29, 85 3, 4, 8, 15, 16, 17, 37, 85, 87 9, 11, 17, 21, 23, 84 8, 9, 15, 17, 84 16, 35 77, 78 77, 78 16, 38 77, 78 15, 31 20, 41 77, 78 16, 39 20, 25, 41, 56 20, 41 77, 78 15, 24, 31, 52, 71 11, 20, 22, 42, 75, 76, 85 4, 10, 21, 84 10, 15, 19, 31, 71, 85 14, 30 10, 21, 24, 55, 84 12, 16, 25, 37, 84 16, 38 4, 12, 16, 22, 25, 40, 47, 85 15, 24, 31, 52 15, 24, 31, 52 77, 78, 80 15, 24, 31, 52 16, 35 4, 11, 20, 21, 23, 44, 45, 85 4, 10, 18, 21, 61, 85 20, 25, 41, 56 14, 20, 25, 30, 41, 56

C. Peters A. Ploumis S. Pneumatikos N. Roussos G. Sapkas A. Saridis J.D. Schwender J. Simonds I. Siolas P. Spinos P. Stavros N. Syrmos L. Triantafylou V. Valadakis L. Voronov V. Vougioukas S. Zarattini M. Zindrick A. Ανδρέου Π. Αγγουράκης Κ. Αγγούρης Ι.Μ. Αθανασοπούλου Β. Αθανασούλιας Δ. Αλασειρλής Γ. Αλεξίου Γ. Αλεξόπουλος Κ. Αναγνωστάκος Β. Αναγνωστόπουλος Ι. Αναγνωστόπουλος Π. Άννης Χ. Αντωνιάδης Ε. Αντωνίου Δ. Αρβανιτάκης Β. Αρζόγλου Χ. Αρναούτογλου Α. Βάκης Ι. Βαλαβάνης Β. Βαλαδάκης Δ. Βαρθαλίτης Β. Βάρσος Η. Βασιλειάδης Α. Βενετικίδης Ε. Βλάχος

16, 35 4, 12, 16, 25, 38, 85 9, 19, 85 12, 24, 25, 54, 72, 73, 85 4, 8, 9, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 42, 46, 63, 64, 78, 85, 87 15, 24, 31, 52 16, 38 20, 41 16, 39 15, 31, 71 11, 23, 86 77, 78, 79, 80 77, 78 12, 16, 25, 36, 77, 78, 84 20, 25, 41, 56 9, 19, 84 79 25, 56 12, 25, 84 14, 16, 27, 38 14, 18, 28, 60 70 66 80 17, 18, 22, 40, 46, 48, 50, 63 10, 20, 86 24, 50, 66 12, 21, 25, 45, 86 74 14, 16, 18, 29, 35, 61 4, 11, 22, 86 16, 36 4, 8, 16, 77, 78 18, 65, 81 15, 20, 31, 44 4, 9, 19, 86 10, 21, 86 12, 16, 25, 36, 77, 78, 84 16, 36 4 24, 51 15, 16, 17, 20, 22, 24, 32, 33, 36, 43, 48, 49, 53, 59 14, 29 89

Λ. Βοϊδονικόλας Β. Βουγιούκας Σ. Βούλγαρης Α. Βυζιώτης Χ. Γάτος Ι. Γελαλής Μ. Γεραζούνης Θ. Γερασίμου Ν. Γεωργακούλιας Α. Γεωργιάδης Γ. Γεωργουλής Μ. Γιαννακοπούλου Δ. Γιαννούλης Ν. Γκέκας Χ. Γκολέμης Β. Γουλιδάκης Α. Γούσσια Θ. Γρίβας Θ.Β Γρίβας Θ.Μ. Γρίβας Κ. Δαμηλάκης Ε. Δημητρίου Γ. Δημογέροντας Αθ. Δημόπουλος Π. Δούρας Ε. Δρακουτός Δ. Δρόσος Π. Ευσταθίου Κ. Ζαχαρίου Α. Ζήκου Α. Ζούμπος Π. Ζουμπούλης Α. Ζυγούρης Κ. Ηλίας Σ. Θεοδωρόπουλος Β. Θεοδώρου Κ. Ιακωβάκη Α. Καλαμπόκης Γ. Καπετάνος Θ. Κάππος Α. Καραγεώργος Δ. Καραγιωργιάδης Γ. Καραλιώτας 90

15, 16, 20, 22, 32, 36, 43, 48, 49 9, 19, 84 4, 11, 17, 18, 22, 40, 48, 50, 61, 69, 86 16, 36 20, 44 9, 15, 17, 20, 31, 44, 86 15, 22, 32, 48 24, 55 4, 16, 36 4 15, 16, 17, 18, 20, 22, 24, 32, 33, 36, 43, 46, 48, 49, 53, 59, 63 14, 27 24, 50, 66 16, 37 15, 16, 17, 20, 22, 24, 32, 33, 36, 43, 49, 53, 59 76 22, 48, 50 4 4, 14, 18, 24, 28, 51, 60, 67 4 15, 16, 17, 20, 22, 24, 32, 33, 36, 43, 48, 49, 53, 59 14, 29 20, 42, 75, 76 18, 64 15, 34 14, 18, 28, 60 17, 22, 40, 48, 50, 69 4, 8, 14, 86 4, 14, 16, 27, 29, 38 69 81 10, 19, 84 17, 18, 22, 40, 48, 50, 61 24, 55 20, 42, 75, 76 17, 59 21, 45 14, 16, 27 21, 46 18, 63, 64, 78 20, 44 17, 40 15, 19, 24, 34, 53, 65, 81

Ευρετήριο Συγγραφέων

Ε. Καρανάσιου Μ. Καρανικόλας Θ. Καρναβά Ά. Κασπίρης Χ. Κατσιάφας Β. Κατσίβα Π. Κατώνης Γ. Κελάλης Δ. Κλέτσας Γ. Κληρονόμος Π. Κοροβέσης Δ.Σ. Κορρές Π. Κοσμάς Κ. Κουζέλης Κ. Κουζούνιας Τ. Κουρέτα Θ. Κυριακού Α. Κυρίτσης Ε. Κωνσταντινίδης Κ. Κωνσταντινίδης Ν. Κωνσταντινίδης Δ. Κωνσταντίνου Στ. Κωστάκη Δ. Κωσταντίνου Γ. Κώττας Β. Λουρίκας Α. Λουρμπόπουλος Β. Λυκομήτρος Κ. Μάγκος Ι. Μάγρας Γ. Μακρυγιαννάκης Β. Μαλάμου – Μήτση Κ. Μαλίζος Β. Μάνη Α. Μάρκελλος Χ. Ματζάρογλου Γ. Μάτης Ν. Μεταξάς Γ. Μηλιαράς Δ. Μήτσιου Ξ. Μιχαήλ Ε. Μίχος Α. Μοράκης

66 24, 52 66 14, 24, 28, 51, 67 20, 45 18, 60 4, 11, 23, 84 18, 20, 21, 42, 46, 63, 64, 78 24, 51 15, 24, 31, 52, 71 4, 10, 21, 84 4 15, 31 10, 21, 24, 55, 84 12, 16, 25, 37, 84 24, 53 15, 16, 17, 20, 22, 32, 36, 43, 48, 49, 59 18, 61 11, 15, 20, 22, 35, 42, 75, 76, 85 4 4, 74 10, 15, 19, 31, 71, 85 76 24, 52 12, 23, 85 66 18, 65 8, 16, 86 14, 16, 27, 38 4, 12, 16, 22, 25, 40, 47, 85 4, 9, 17, 20, 42, 75, 76, 87 15, 31 11, 22, 87 24, 54, 72, 73 15, 16, 20, 22, 32, 36, 43, 48, 49 15, 24, 31, 52 68, 70 11, 23, 85 69 15, 31 4 17, 22, 40, 48, 50 14, 16, 27, 38 91

Θ. Θ. Κ. Α. Κ. Μ. Γ. Ι. Σ. Α. Β. Θ. Α. Σ. Α. Δ. Φ. Στ. Α. Α. Ι. Ν. Γ. Ι. Δ. I. Λ. Α. Ε. Θ. Β. Η. Γ. Ν. Α. Θ. Η. Ι. Α. Μ. Γ. Π. Σ. 92

Μουμτζιδέλης Μουρουζίδης Μουσαφείρης Μουστάκα Μπακόπουλος Μπακοπούλου Μπαλαμπάνης Μπαλογιάννης Μπαρούτας Μπατιστάτου Μπέκος Μπιρμπίλης Μπούκαλης Μπουλής Μπούντης Μπουράμας Μπουρλογιάννης Μπρίζας Μπρότης Μυλωνάς Μώραλης Νεοφύτου Νεοφύτου Νέσσερης Νούσιας Ντελής Ντεμουρτσίδης Ντούλια Ξανθός Ξενάκης Οικονομίδης Οικονόμου Ορφανίδης Παιδακάκος Πάκος Παλαιολόγος Παναγιωτόπουλος Πανάς Πάνκος Πανταζή Πανταζής Πάντος Παξινού

80 15, 33 15, 24, 31, 52 76 12, 24, 87 21, 45 70 18, 65, 81 68, 70 18, 61 12, 25, 85 68 21, 45 20, 45 9, 14, 19, 27, 29, 85 3, 4, 8, 15, 16, 17, 37, 85, 87 16, 36 74 20, 21, 44, 45 77, 78, 80 68, 70 18, 25, 57, 59 18, 25, 57, 59 15, 31 20, 44 80 70 22, 48, 50 14, 30 15, 20, 31, 44 24, 55 24, 55 16, 36 15, 20, 24, 35, 42, 54, 72, 73, 75, 76 15, 20, 31, 44 15, 22, 33, 49 15, 24, 31, 52 24, 55 24, 55 15, 34 24, 55 15, 19, 24, 34, 53, 65, 81 14, 30

Ευρετήριο Συγγραφέων

Π.Ι. Παπαγγελόπουλος Κ. Παπαγεωργίου Ν. Παπαγεωργίου Ν. Παπαδάκης M. Παπαδάκης Σ.Α. Παπαδάκης Κ. Παπαδόπουλος Η. Παπαδόπουλος Ηλ. Παπαδόπουλος Μ. Παπαδόπουλος Ε. Παπαδόπουλος Γ. Παπαευαγγέλου Β. Παπαιωάννου Π. Παπανικολάου Π.Γ. Παπανικολάου Κ. Παπαχρήστου Κ. Παπίλας Δ. Παρασκευόπουλος Μ. Παρθένη Ν. Πάσχος Δ. Πατατούκας Κ. Πατεράκης Π. Πατιάς Δ. Πατρίκος Ι. Πατσαλάς Θ. Πατσιαούρας Α. Παυλοπούλου Δ. Παχατουρίδης Δ. Πέιος Γ. Πέττα Α. Πηλιχού Σ. Πήχας Κ. Πίκολας Α. Πλούμης Σ. Πνευματικός Α. Πολίτης Κ. Πολυζωίδης Ι. Πολυθοδωράκης Ε.Φ. Πουλάκου - Ρεμπελάκου Π. Πριμικύρης Ν. Προδρόμου Σ. Ραυτόπουλος Α. Ρόβλιας

11, 19, 22, 65, 87 20, 45 4, 24, 53 20, 42 18, 21, 46, 64 24, 51 15, 34 18, 21, 46, 63 20, 42 20, 42, 75, 76 20, 44 74 80 24, 53 22, 49 16, 36 66 16, 40 71 20, 44 24, 54, 72, 73 4, 11, 20, 21, 23, 44, 45, 85 14, 28 4 22, 47 4, 10, 18, 21, 61, 85 14, 29 17, 22, 40, 48, 50 68, 70 4 14, 29 20, 45 71 4, 12, 16, 25, 38, 85 9, 19, 85 20, 44 18, 22, 47, 65, 81 4, 12, 20, 23, 45, 85 70 16, 36 18, 22, 46, 63 71 20, 42, 75, 76 93

Ε. Ρόκας Ν. Ρούσσος Γ. Σαββανής Β. Σακελαρίου Β.Ι. Σακελλαρίου Γ. Σαλαγιάννης Γ. Σάπκας Α. Σαρίδης Δ. Σαρρίδου Χ. Σδρένιας Ν. Σεκούρης Π. Σελβιαρίδης Α. Σερέτης Μ. Σιακαβέλλα Ι. Σιάσιος Π. Σιούτος Σ. Σκιαδά Μ. Σκλαβούνου Ν. Σκούλιος Σ. Σκριβιλιωτάκης Κ. Σουλτάνης Κ.Χ. Σουλτάνης Κ. Σουλτογιάννης Η Σουρτζής Π. Σουρτζής Α. Σπηλιωτόπουλος Γ. Σπηλιωτόπουλος Π. Σπίνος Μ. Σπύρου Σ. Σπύρου Δ. Σταθακόπουλος Σ. Σταματίου Χ. Σταματόπουλος Κ.Α. Σταραντζής Κ. Σταραντζής Π. Σταύρος Ε. Στυλιανέση Ν. Σύρμος Ε. Σύρμου Γ. Σφακιανός Φρ. Σωτηρίου Α. Τάσιου Α. Τιλεητζόγλου 94

20, 42, 75, 76 12, 24, 25, 54, 72, 73, 85 17, 22, 40, 48, 50 15, 24, 34, 53 19, 65, 81 24, 50 4, 8, 9, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 42, 46, 63, 64, 78, 85, 87 15, 24, 31, 52 76 24, 50 14, 29 4, 8, 16, 17, 22, 40, 47, 87 16, 36 20, 42, 75, 76 20, 44 16, 36 20, 45 16, 37 74 9, 19, 87 4, 10, 15, 19, 20, 21, 24, 34, 46, 53, 65, 78, 81, 87 20, 42 20, 44 10, 21, 87 24, 55 4, 10, 16, 19, 40, 86 24, 55 15, 31, 71 15, 33 4 4, 12, 24, 87 15, 16, 20 16, 36 15, 20, 24, 34, 42, 53 19, 65, 81 11, 23, 86 4 77, 78, 79, 80 74 18, 22, 46, 63 16, 37 21, 45 4

Ευρετήριο Συγγραφέων

Γ. Τριανταφυλλόπουλος Δ. Τριανταφυλλόπουλος Π. Τριάντης Γ. Τσάνης Ε. Τσαφαντάκης Κ. Τσιάμης Α. Τσιλιγιάννη Χ. Τσιμπιδάκης Α. Τσιτλακίδης Β. Τσιτούρας Φ. Τσιτσόπουλος Α. Φαρμακίδης Χ. Φελουκατζής Χρ. Φελουκατζής Λ. Φλούδα Ν. Φόρογλου Κ. Φουντάς Μ. Φρατζόγλου Γ. Φωτακόπουλος Γ. Φωτεινόπουλος Ε. Χαλίδα Γ. Χαλμούκη Λ. Χάλντη Χ. Χαριτίδης Α. Χατζηανδρέου Ε. Χατζηδάκης Β. Χουλιάρας Α. Χριστοδούλου Ε.Γ. Χριστοδούλου Γ. Χριστοφόρου Ό. Χρυσού

14, 28, 67 14, 28 24, 50, 66 17, 59 4, 10, 14, 16, 19, 29, 38, 86 70 14, 27 15, 24, 35, 54, 72, 73 22, 47 74 4, 12, 25, 74, 87 15, 24, 35, 54, 72, 73 15, 33 24, 53 14, 29 16, 40 20, 21, 44, 45 15, 16, 20, 22, 32, 36, 43, 48, 49 17, 22, 40, 48, 50 24, 54, 72, 73 24, 54, 72, 73 76 24, 51 68, 70 4, 24, 55 8, 14, 15, 16, 20, 22, 32, 36, 43, 48, 49, 87 20, 45 4 24, 50 15, 31 68

Πληροφορίες - Γραµµατεία 9ο χλµ. Θεσσαλονίκης-Θέρµης, Kτίριο Τhomas, Τ.Θ. 60705, 57001 Θεσσαλονίκη T: 2310 257812 (γρ. συνεδρίου), 2310 252330 F: 2310 272276, 2310 277964 E: spine2010@artion.com.gr