Werner Gitt
SORULAR HER ZAMAN SORMAK øSTEDøöøM SORULAR
Christliche Literatur-Verbreitung e.V. Postfach 11 01 35 · 33661 Bielefeld
Yazar Hakkında: Prof. Dr. Werner Gitt 1937 yılında Do÷u Prusya’da, Raineck’te do÷du. 1963 yılında Hannover Teknik Üniversitesi’ne baúladı ve 1968 yılında mühendislik (Dipl.-Ing.) diplomasını aldı. Ardından, Aachen Teknik Üniversitesi, Kontrol Mühendisli÷i Enstitüsü’nde asistan olacak çalıúmaya baúladı. øki yıllık bir araútırmanın sonunda, 1970 yılında Aachen Teknik Üniversitesi’ndeki doktorasını en yüksek baúarı derecesiyle ve Borchers madalyalarıyla tamamladı. Halen, Federal Alman Fizik ve Teknoloji Enstitüsü’nde, Direktörlük ve Profesörlük görevlerindedir. Bilgi bilimi, sayısal matematik ve kontrol mühendisli÷i konularında birçok yazılı bilimsel çalıúması vardır. Bunun dıúında di÷er kitaplar da yazmıútır. Bunlardan bazıları birçok dile (Bulgarca, Hırvatça, Çekçe, øngilizce, Fince, Fransızca, Macarca, øtalyanca, Lituanyaca, Kırgızca, Lehçe, Romence ve Rusça’ya) çevrilmiútir. 1984 yılından bu yana øsviçre, Basel Teoloji Üniversitesi’nde misafir profesör olarak “Kutsal Kitap ve Bilim” konusunda ders vermektedir. Almanya içinde ve dıúında birçok üniversitede bu konuyla ilgili konferanslar vermiútir. Ayrıca, birçok ülkede (Avustralya, Avusturya, Belçika, Fransa, Macaristan, Kazakistan, Kırgızistan, Lituanya, Namibya, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Güney Afrika Cumhuriyeti, øsveç, øsviçre ve A.B.D.’de) “øman ve Bilim” konusunda konuúmalar yapmıútır.
1st Turkish Edition © of the German Edition: Werner Gitt, “Fragen, die immer wieder gestellt werden” 1989 by CLV · Christliche Literatur-Verbreitung e. V. Postfach 11 01 35 · D-33661 Bielefeld, Germany © of the Turkish Edition 2007 by CLV CLV im Internet: www.clv.de Çeviri: ùafak Cangül Tarı (Translated into Turkish: ùafak Cangül Tarı) Cover: Gerhard Thiessen Typography: CLV Printed in Germany: by Ebner & Spiegel, Ulm ISBN 978-3-89397-578-5
øÇøNDEKøLER Önsöz ..................................................................................... 11 øngilizce økinci Baskının Önsözü ......................................... 14 1. Tanrı’ya Dair Sorular (TS) ...............................................15 TS1. Tanrı’nın gerçekten var oldu÷undan nasıl emin olabilirim? ................................................................15 TS2. Tanrı nerededir? ......................................................15 TS3. Tanrı sözcü÷ünün anlamı nedir? ............................ 16 TS4. Tanrı’yı neden göremiyoruz? ...................................17 TS5. Dünyadaki bu kadar acıya ve sefalete izin veren bir Tanrı’nın sevgi Tanrısı olması mümkün mü? .. Tanrı neden acı çekmemize müsaade ediyor?...................17 TS6. Her úey için suçlanması gereken Tanrı de÷il midir? ...................................................................... 19 TS7. Tanrı, Eski Antlaúma döneminde bir ulusu savaúlarda tümüyle yok etti oysa Da÷daki Vaaz’inde bize düúmanlarımızı sevmemiz gerekti÷ini bildiriyor. Eski Antlaúma’nın Tanrısı, Yeni Antlaúma’nın Tanrı’sından farklı mıdır? .......................................20 TS8. ùeytanı Tanrı mı yarattı? ........................................ 21 TS9. Tanrı’nın yeni bir úey ö÷renmesi mümkün mü? ....22 TS10. øsa Mesih gerçekten yaúadı mı? øsa Mesih, Tanrı’nın O÷lu mu? .................................................................22 TS11. Tanrı ile øsa Mesih arasındaki iliúki nedir? Her ikisi de tek bir kiúilikte mi toplanmıútır? Ya da, hangisi konumca daha yüksektir? Kime dua etmeliyiz? .....24 2. Kutsal Kitap’a Dair Sorular (KKS) ................................. 29 KKS1. Kutsal Kitap insanlar tarafından yazıldı: Bu her úeyi göreceli kılmıyor mu? Bu durumda Kutsal Kitap’ın Tanrı’dan oldu÷unu ve içinde yazılı olan her úeyin do÷ru oldu÷unu nasıl söyleyebilirsiniz? .................29 KKS2. Kutsal Kitap’ın do÷ru olup olmadı÷ını nasıl anlayabilirim? ......................................................... 31
6
Içindekiler KKS3. Kutsal Kitap di÷er dünya edebiyatı eserlerinden hangi açılardan farklıdır?........................................32 KKS4. Günümüzde Kutsal Kitap’a eklenti olabilecek yeni bildiriler var mıdır? Tanrı úüphesiz Kutsal Yazılar’dan üstündür ve bizlerle aracısız olarak iletiúim kurabilir. .................................................... 35 KKS5. Michael Drosnin’in “Kutsal Kitap ùifresi” adlı eseri hakkında ne düúünüyorsunuz? ............................... 37
3. Yaratılıú, Bilim ve øman Konusundaki Sorular (YS) ..... 41 YS1. Cansız madde yaúayan bir organizmaya dönüúebilir mi? ........................................................................... 41 YS2. Dünya ve evren kaç yaúında? Dünyanın yaúını hesaplayacak bilimsel bir yöntem var mı? Karbon tarihlendirme yöntemi hakkında ne düúünüyorsunuz? ....................................................43 YS3.
Milyonlarca ıúık yılından oluúan uzaklıklar sizin genç dünya anlayıúınızla nasıl ba÷daúıyor? Dünyanın en azından bir ıúık huzmesinin bize ulaúana dek geçen zaman kadar eski oldu÷unu varsaymamız gerekmiyor mu? ......................................................45 YS4. Darwin, Tanrı konusunda ne düúünüyordu? ......... 47 YS5. Günümüzdeki spor yarıúmalarında daha önceleri imkânsız oldu÷u düúünülen rekorlar kırılmaktadır. Bu gerçek evrimi kanıtlamıyor mu? .......................48 YS6. Etkinli÷ini yitirmiú ve modası geçmiú dünya kavramlarını kullanan Kutsal Kitap bilimsel açıdan ciddiye alınabilir mi?...............................................50 YS7. Yerkürenin yapısı hakkında neler söylenebilir? ......51 YS8. Yaratılıú’ta bir gün ne kadar uzun sürdü? .............. 53 YS9. Birbiriyle çeliúen iki ayrı Yaratılıú anlatımı var mı? ..54 YS10. Dinozorlar Nuh’un gemisine sı÷dılar mı? .............. 56 YS11. Adem’in o÷ulları kimlerle evlendiler? .................... 57 YS12. Sizin anlayıúınıza göre, yaratılıúı en güçlü úekilde destekleyen ve en güçlü úekilde reddeden bilimsel tartıúmalar hangileridir? .........................................58
Içindekiler
7
4. Kurtuluú’a Dair Sorular (KS) .......................................... 63 KS1. Bizler nasıl kurtuluruz – eylemlerimizle mi ya da imanımızla mı?........................................................63 KS2. Tanrı kurtuluú için neden çarmıhı bir yol olarak tasarladı? Bunun için daha baúka bir yöntem yok muydu? ....................................................................64 KS3. øsa Mesih halen iúlemekte oldu÷umuz günahlarımız yüzünden 2000 yıl önce nasıl ölebilir? ................... 65 KS4. øsa Mesih’in tüm insanlı÷ın günahları yerine sadece insanın ba÷ıúlanmasını istedi÷i günahları yüzünden ölmesi yeterli olmaz mıydı? ....................................66 KS5. Tanrı, øsa Mesih’in çarmıhtaki ölümüyle tüm insanlı÷a günahlarının kefaletinden kurtulmaları için bir olanak sunuyor. Tanrı, bunun yerine genel bir af çıkartsa olmaz mıydı? ................................... 68 KS6. Ben ölümden sonra da kurtuluú olabilece÷ine inanıyorum. Tanrı’nın lütfunun bize anlattıklarınızdan çok daha kapsamlı oldu÷una inanıyorum. ............................................................69 KS7. Bir seçim yapamadan çok genç yaúlarda ölen çocuklar için ne düúünüyorsunuz? Ya da do÷madan ölenler (düúük ya da kürtajla) ve akli dengesi bozuk olanlar hakkında? Onlar lanet altındalar mı? ........ 75 KS8. Yahuda øskariyot, øsa Mesih’in bizlere kurtuluú sa÷layabilmesi için, ihanet etmek üzere önceden görevlendirilmemiú miydi? ..................................... 77 KS9. ømansız olarak mahvolma olasılı÷ı yüzde elli olan bir çocu÷u dünyaya nasıl getirebilirim? (Yeni iman eden bir genç kadın tarafından yöneltilen bir soru) ...... 78 KS10. Kutsal Kitap kiúiyi Tanrı’nın seçti÷inden söz ediyor. Kurtuluú ve lanetlenmeye dair kararlar zaten daha önceden alınmıúsa, özgür irademizden söz etmek mümkün olabilir mi? ..............................................80 KS11. Cehennemin varlı÷ını bilimsel olarak kanıtlayabilir misiniz? (Ortaokul ö÷rencisi bir kızın yöneltti÷i soru) ........................................................................83
8
Içindekiler
5. Dinler Konusunda Sorular (DS) ..................................... 85 DS1. Yeryüzünde birçok dinler mevcut. Bunların tümünün de yanlıú olması mümkün de÷il. Sonsuz yaúama götüren tek yolun Hıristiyanlık oldu÷unu iddia etmek kendini be÷enmiúlik sayılmaz mı?......85 DS2. Hepimiz, örne÷in Müslümanlar ve Hıristiyanlar, aynı Tanrı’ya dua etmiyor muyuz? (Bir Müslüman tarafından yöneltilen soru) ....................................86 DS3. øsa Mesih’in Müjde bildirisinin tanrısal kaynaklı mı yoksa din kaynaklı mı oldu÷unu nasıl ö÷renebilirim? ....................................................... 88 6. Yaúama ve ømana Dair Sorular (øYS) ............................. 91 øYS1. Neden varız? ............................................................ 91 øYS2. Yaúamın amacı nedir? ............................................. 91 øYS3. Günlük yaúantım ve imanım arasında nasıl uyum sa÷layabilirim? ........................................................94 øYS4. Sürekli olarak tekrarlayan rahatsız edici düúler görüyorum. Bu düúleri nasıl yorumlamalıyım?......99 øYS5. Günah nedir?.........................................................100 øYS6. Kutsal Kitap evli olmayan çiftlerin birlikte yaúamasına izin veriyor mu? Bir çift ne zaman (hangi koúullarda) evli sayılır? Birlikte yaúamaya karar vermeleriyle birlikte mi? ølk cinsel iliúkiden sonra mı? Resmi nikah iúleminden ya da kilise töreninden sonra mı? .............................................101 øYS7. ønanmak bilmek demek anlamına gelmez - bu takdirde inancın (imanın) bir kesinlik oldu÷unu nasıl varsayabilirsiniz? .......................................... 106 øYS8. Yeniden-do÷uúun dıúsal bir belirtisi olması gerekiyor mu?........................................................ 107 øYS9. Siz bizlerle sanki sizi Tanrı göndermiú gibi konuúuyorsunuz. Böyle davranmak hakkını size kim veriyor? (Bir cezaevindeki konuúmamda yöneltilen soru) ......................................................................108 øYS10. Genetik mühendisli÷i konusunda ne düúünüyorsunuz? .................................................. 109
Içindekiler
9
øYS11. øsa Mesih at sineklerine ve sivrisineklere ne yaptı? Onları öldürdü mü?................................................ 111 7. Cennete Dair Her Zaman Merak Edip de Bir Türlü Sormaya Cesaret Edemedi÷iniz Sorular .................... 113 Ya Cehennem? ....................................................................114 Cennet Hakkında Neler Biliyoruz? ....................................118 C1. Cennet sonsuza dek tam anlamıyla mutlu olaca÷ımız yerdir ......................................................................119 C2. Cennet duyularımızın zevk alaca÷ı bir yerdir ........121 C3. Cennet sonsuz bir kutlamanın yapıldı÷ı yerdir .....121 C4. Cennet harikulade bir yerdir................................. 124 C5. Cennet yaúamlarımızın tatmin olaca÷ı yerdir ...... 126 C6. Cennet bizim evimizdir ..........................................127 C7. Cennet egemenlik sürece÷imiz yerdir................... 129 C8. Cennet øsa Mesih’in oldu÷u yerdir........................ 129 C9. Cennet øsa Mesih’e benzer olaca÷ımız yerdir ........131 C10. Cennet hasretle beklenmesi gereken özel bir yerdir ..................................................................... 132 EK BÖLÜM ....................................................................135 Kutsal Kitap Açıklamaları ................................................ 135 I. I.1. I.2. I.3. I.4. I.5. I.6. I.7. I.8. I.9. I.10. I.11.
Kutsal Kitap’ın Temel ølkeleri (ø= ølkeler) ............ 135 Kutsal Kitap’ın Kayna÷ı ........................................ 135 Kutsal Kitap’ın Gerçekli÷i ......................................137 Kutsal Kitap Gerçeklerinin Sınanması ................. 138 Kutsal Kitap’ın Konusu ........................................ 140 Kutsal Kitap Bildirileri ......................................... 142 Kutsal Kitap Bildirilerinin De÷eri ........................ 149 Kutsal Kitap’ın Anlaúılırlı÷ı ve Anlaúılması ..........151 Kutsal Kitap Bildirilerinin Do÷rulu÷u ................. 152 Kutsal Kitap Bildirilerinin Kapsadı÷ı Zaman Dilimi .................................................................... 153 Kutsal Kitap’ın Gerçe÷ine Ulaúmak: øsa Mesih’e Yönelmek .............................................................. 154 Sonuç .................................................................... 160
10
Içindekiler II. III. IV. V.
Kutsal Kitap Yorumlama ølkeleri (Yø= Yorumlama ølkeleri) ................................................................. 160 Kutsal Kitap’ı Neden Okumalıyız? ....................... 163 Kutsal Kitap’ı Nasıl Okumalıyız? (Oø= Okuma ølkeleri) ................................................................. 166 Kutsal Kitap’ı Okuyanlara Verilen On Vaat (Söz’ü Okuyup Yaúamında Uygulayanlar için) ................167
Bir Okuyucu Mektubu ........................................................169 Kitabın Yazarı: Kısa Yaúam Öyküsü .................................. 173 Kaynakça .............................................................................183 Kutsal Kitap kısaltmaları ....................................................185
ÖNSÖZ Bu kitap nasıl yazıldı: Bu kitabı yazmak düúüncesi yazarın Münih’teki Mühlhauser moda evinin alıúılmadık ortamında verdi÷i müjdeleme konferansları sırasında kaynaklandı. Modacı Harro Mühlhauser bir hafta boyunca her gece iúyerinin birinci katını kullanmamıza izin verdi. Her gece salonda bulunan giysileri askılarından aúa÷ı indirip bir yere kaldırıyor ve mekâna 250 sandalye yerleútiriyorduk. Konuúma sona erdikten sonra sandalyeleri tekrar üst üste diziyor ve askıları da ertesi sabah ma÷aza elemanları giysileri asabilsinler diye tekrar yerine yerleútiriyorduk. Dinleyicilerin hepsini oturtacak kadar yeterli sandalyemiz hiçbir zaman olmadı ama kalın halılar ve merdiven basamakları da rahatça oturma olana÷ı sa÷ladı. Sonuçta salona 350 kiúiyi rahatlıkla alabiliyorduk. Mekân, Münih’in tam ortasındaki bir alıúveriú merkezinde (Belediye Sarayının ve Frauenkirche “Kutsal Meryem” Kilisesinin birkaç metre uza÷ında) olması nedeniyle Hıristiyan olmayan çevrelerin de ilgisini çekiyordu. Konuúmanın ardından o gecenin konusu hakkında soru-cevap faslı düzenleniyordu. ønsanlar bu olana÷ı çok iyi de÷erlendiriyordu. øman konusunda bir karar vermeden yanıtlanması gereken birçok soruları vardı. Soruların Türleri: Bu kitap, yazarın Münih’teki konuúmaları sırasında yöneltilen birçok sorunun yanıtlarını içeriyor. Bunlara ek olarak di÷er bölgelerdeki konuúmalarda yazara yöneltilen benzeri soruların yanıtları da yer alıyor. Yazar bir süredir “Gençlik Günü’nde” (Ahldener Jugentag) “Krelingen’de Soru Saati” adlı bir programının yöneticili÷ini yapmaktadır. (Krelingen Kuzey Almanya’da bulunan müjdeleme merkezi). Bu program sırasında ortaya atılan birkaç tartıúma konusuna da kitapta yer verilmiútir. Kitapta ele alınan konuların ortak bir noktası var – bütün sorular gerçek kiúiler tarafından yöneltilmiútir. Bu kitapta Hıristiyanlı÷ın “içindeki kiúilerin” bekledi÷i türden alıúılmıú yanıtlar verilmiyor. Bunun yerine kuúku duyan, sorgulayan ve arayan ki-
12
Önsöz
úilerin zihinlerini meúgul eden sorunlar ciddi bir yaklaúımla ele alınmaktadır. Yazarın konferanslarında arayıú içinde olanların kendisine yöneltti÷i sorulardan edindi÷i deneyimler, kitabın içeri÷inde ürkütücü bir takım tanrıbilimsel ya da kuramsal yapılandırmalardan çok, gerçek (sıradan) insanın büyük önem verdi÷i temel konuların bir arada iúlenmesini sa÷lamıútır. Yanıtlama Yöntemi: Antik ça÷da Greklerin geliútirdi÷i mantık yöntemi müspet bilimlerde o denli baúarılı olmuútur ki, kiúi bu düúünüú biçimini di÷er alanlarda da uygulamak iste÷ine kapılabilir. Düúünce Ça÷ı’nda bu mantık iúleyiúi etkindi ve bunun bir sonucu olarak Kutsal Kitap eleútirisi yapılmaya baúlandı. Bu kitapta ele alınan sorular matematiksel ya da bilimsel olsalardı, mantık hesapları yardımcı olabilirdi. Ama burada ele alınan konular, yanıtlarında genellikle biçimsel mantıksal çözümlemelerden kaçınılan, varoluúçulukla ilgili büyük önem taúıyan sorulara iliúkindir. Bu tür bir çabada felsefenin de bir yararı olamaz. Karlsruhe’li Alman felsefeci Hans Lenk büyük bir açık sözlülükle úöyle belirtir: “Felsefe konunun içeri÷ine dair çok nadiren kesin çözümler üretebilir. Felsefe sorunlarla ilgilidir, konu ve çözümü ile de÷il. Felsefe bazen konuyu yeni bir sorun olarak ele almanın, soruya verilen kısmi yanıttan çok daha önemli oldu÷unu addeder.” Tanrı bizleri düúüncemizde, davranıúlarımızda ve inancımızda gerçe÷e götürebilir; O bunu istemektedir de. Bu nedenle, bizim için yaúamsal önem taúıyan ölçüt Tanrı’nın yetkili Sözü, yani Kutsal Kitap olmalıdır. Bu bilgi kayna÷ının yerine hiçbir insan ürünü geçemez. Sorulara verilen yanıtlar temelde bu ölçüte dayandırıldı÷ından, bu kitabın sonuna Kutsal Kitap temel ilkeleri ve yorumlama ilkelerini elen alan bir açıklama bölümü eklenmiútir. Bu temel ilkeler ilk kez bu kitapta bir araya getirilmiútir. Bunu yapmamızın amacı Kutsal Kitap ile çalıúırken gerekli olan temel bilgiyi sa÷lamaktır.
Önsöz
13
Okuyucuyu hazırlamak mahiyetinde bazı úeyler eklemek istiyorum. Yanıtlar her zaman beklendi÷i (ya da olması gerekti÷i) kadar ayrıntılı de÷ildir. Ayrıca, sorulardan öznel bir seçim yapılması gerekiyordu. Bazı sorular birbiriyle yakından ilintili oldu÷u için yanıtları da bazen kendini tekrarlıyor gibi görünebilir. Sorular içeri÷in kolaylıkla takip edilebilmesi için bölümlere ayrılmıútır. Bazı sorular do÷rudan do÷ruya Kutsal Kitap’tan yapılan alıntılarla yanıtlanmıútır, çünkü yanıtları orada açıkça yazılıdır. Di÷er sorular ise yine Kutsal Kitap’tan ama dolaylı olarak, alıntısı yapılan bölümlerden mantıksal tümdengelimler üretilerek yanıtlanmıútır. Bu yöntemle varılan sonuçlar yazarın Kutsal Kitap bilgisinin derinli÷ine ve sa÷lam bir uslamlama yetisine dayanmakla beraber öznel olmak zorundadır. “Neden” ile baúlayan sorular bir kural olarak “yanıtlanamaz” olmak durumundadır. Bu sorular da bir gün elbette yanıt bulacaklardır (Yuhanna 16:22-23). Ama bu imanın görüntüye dönüútü÷ü zaman gerçekleúecektir. Teúekkür: Çalıúmamı eleútirel bir gözle inceleyerek yararlı önerilerde bulunan ve yazılarımı evdeki bilgisayarımızda metne aktarmak gibi zahmetli bir iúi üstlenen sevgili eúime çok teúekkür ediyorum. Bu kitabımın yaúam, ölüm ve iman konusundaki sorulara yanıt arayan kiúilere yardımcı olması için dua ediyorum. Werner Gitt
Önsöz
14
øngilizce økinci Baskının Önsözü Kitabımın øngilizce çevirisinin ikinci baskısının yapılmasından son derece mutluyum. Bu baskı, birinci baskının geliútirilmiú, geniúletilmiú ve güncelleútirilmiú bir sürümüdür. Bu baskıya eklenen en kapsamlı bölüm cennet konusunun ele alındı÷ı 7. Bölüm’dür. Ek bölümlerin çevirisini yapan Dörte Götz’e teúekkürlerimi iletmek istiyorum. Kendisi Heidelberg Üniversitesi, øngilizce ve Rusça çeviri dallarından mezundur. Kanada Queens Üniversitesi’nde Tarih ve Felsefe e÷itimi yapan Veronika Abraham da bu çevirilerde görev aldı. Kitabımı üslup açısından inceleyen ve gerekli düzenlemeleri yapan B.Britanya do÷umlu Sarah Jayne Curtius ise øngilizce ve Almanca dilleri e÷itimini Sheffield Üniversitesi’nde tamamladı. Bu ekibin tüm üyelerine dikkatli ve gayretli çalıúmaları için çok teúekkür etmek istiyorum. Son olarak, dostum Dr. Carl Wieland (Avustralya) kitabın tümünü okudu ve bazı düzeltmeler yaptı. Dr. Wieland (Avustralya) Brisbane’de yerleúik Yaratılıú’ın Yanıtları (Answers In Genesis) adlı dünyaca ünlü yaratılıú bilim ve araútırma kuruluúunun yöneticili÷ini yapmaktadır. Ayrıca øngilizce olarak yayınlanan ve 120’nin üzerinde ülkede okuyucusu olan “Creation ex nihilo” adlı derginin (baskı sayısı >50,000) editörüdür. Kendisine de de÷erli katkıları için çok teúekkür ediyorum. Bu kitap (Almanca olarak) ilk kez 1989 yılında Almanya’da basıldı ve úu anda 15 (2006: 20). baskısı yapılmıú durumda. Kitabın toplam baskı sayısı ise 400,000’dir. Okuyucularla yaptı÷ım söyleúilerden ya da bana gönderdikleri mektuplardan, birço÷unun bu kitap yardımıyla øsa Mesih’e giden yolu bulmuú olduklarını anlıyorum. Bu arada kitabımın on dört dilde çevirisi yapılmıú bulunuyor. Werner Gitt, Kasım 1998
1. Tanrı’ya Dair Sorular (TS) TS1: Tanrı’nın gerçekten var oldu÷undan nasıl emin olabilirim? TC1: Dünya üzerinde kendinden üstün olan bir tanrıya, bir ruha ya da bir varlı÷a úu ya da bu úekilde tapmayan hiçbir ulus ya da insan toplulu÷u (kabile) yoktur. Bu durum øsa Mesih’in Müjdesini hiç duymak bir yana yabancı bir kültürle hiçbir iliúkisi olmamıú dünyanın en ücra bölgelerinde yaúayan insan toplulukları (kabileler) için de geçerlidir. Bu nasıl mümkün oluyor? Hepimiz çevremizi saran harika yaratılıúı izledi÷imizde bütün bunların gözle görünmeyen bir yaratıcının eseri oldu÷unu anlayacak kadar zihinsel yetene÷e sahibiz. Herkes bir otomobilin, bir saatin, bir dü÷menin ya da bir ataúın kendi kendine meydana gelmedi÷ini bilir. Elçi Pavlus bu nedenle Yeni Antlaúma’da úöyle yazar: “Dünyanın yaratılıúından beri, Tanrı’nın görünmeyen nitelikleri, yani sonsuz gücü ve Tanrılı÷ı, O’nun yaptıklarıyla anlaúılarak açıkça görülüyor. Bu nedenle özürleri yoktur” (Rom.1:20). Gözle izlenebilen Yaratılıú bir yaratıcının varlı÷ına inanmamıza ve O’nun gücü ve düúünce zenginli÷ine dair sonuçlar çıkarmamıza yol açmakla birlikte O’nun do÷asına (örne÷in; sevgi, yaúam, lütuf, iyilik) dair hiçbir bilgi vermez. Kutsal Kitap iúte bize bu amaçla verilmiútir. TS2: Tanrı nerededir? TC2: Biz insanlar Tanrı’yı bir yere konumlandırmaya çalıúırız. Bu nedenle eski ça÷larda oldu÷u gibi günümüzde de (neo-paganizm) bu konuda tanrılarla ilgili birçok putperest kavramlar geliútirilmiútir. Grekler tanrılarının Olympus da÷ında yaúadı÷ına inanıyordu. Teuton’lar (eski ça÷larda Kuzey Avrupa’da yaúayan Germanik kökenli halklar) ise tanrılarını Valhalla’ya (eski ça÷larda øskandinav mitolojisinde tanrı Odin’in sarayı) yerleútirmiúlerdi. Fransız matematikçi ve gökbilimci P. Laplace (1749-1827) úöyle yazar: “Bütün uzayı araútırdım ama Tanrı’yı bulamadım.” Benzeri bir yorum da Sovyet kozmonotları tarafından yapılmıútır: “Uçuúum sırasında Tanrı’yla karúılaúmadım” (Nikolajew,
16
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
1962, Wostok III). Kutsal Yazılar açısından ele alındı÷ında bütün bu söylemler temelden yanlıútır, çünkü Tanrı bizim boyutlarımızın dıúındadır. Uzayı yaratmıú olan O, bizim boyutlarımızın bir parçası olamaz. Bununla birlikte, O uzayın her parçasına nüfuz etmiútir. O her yerde ve her zaman vardır. Elçi Pavlus bu konuyu Ares tepesi kurulunun önünde putperest Atina halkına úöyle açıklar: “Nitekim, ‘O’nda yaúıyor ve deviniyoruz; O’nda varız.’ Ozanlarınızdan bazılarının belirtti÷i gibi, ‘Biz de O’nun soyundanız’” (Elç.17:28). Mezmur yazarı da bu gerçe÷in farkındadır: “Gitti÷im yolu, yattı÷ım yeri inceden inceye elersin, bütün yaptıklarımdan haberin var. Beni çepeçevre kuúattın, Elini üzerime koydun.” (Mez.139:3,5) Bu ayet Tanrı’nın dünyamızı nasıl çepeçevre kuúattı÷ını ve her noktasına nüfuz etti÷ini göstermektedir. Matematiksel olarak çok-boyutlu uzay (bilinen uzay üç boyutludur) düúüncesi Tanrı’nın nerede oldu÷u sorusunda yardımcı olabilir. n-boyutlu uzay, (n+1) boyutlu uzayın sadece bir alt kümesidir. Benzeri bir úekilde, örne÷in dört boyutlu uzay, üç boyutlu bir uzayda anlaúılamaz, ama yine de her noktasına nüfuz etmiútir. Kutsal Kitap, 1.Krallar 8:27 ayetinde bu konu úöyle ortaya koyulmuútur: “Tanrı gerçekten yeryüzünde yaúar mı? Sen göklere, göklerin göklerine bile sı÷mazsın…” TS3: Tanrı sözcü÷ünün anlamı nedir? TC3: Tanrı sözcü÷ü birkaç kelimenin baú harflerinden meydana gelen bir kısaltma isim de÷ildir. (örne÷in: UNESCO, UFO gibi) Tanrı Kendisini insanlara çeúitli unvanlarıyla açıklamıútır, bunların hepsi de Tanrı’nın do÷asını betimler. Aúa÷ıda Tanrı’nın belirli bir adının/unvanının (øbranice ve Türkçe karúılıkları) Kutsal Kitap’ta ilk kez kullanıldı÷ı ayetlere göre verilmiútir. Elohim (Yar.1:1; Tanrı’nın adı burada Baba, O÷ul ve Kutsal Ruh’un üçlü birli÷ini açıklamak üzere øbranice ço÷ul haliyle kullanılmıútır) Eloah (øbranice’de Tanrı sözcü÷ünün tekil halidir. Eski Antlaúma Eyüp kısmında 41 kez geçmektedir. Di÷er kısımlarda ise da÷ınık bir úekilde rastlanır)
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
17
El (Yar.33:20, “El-Elohe øsrail - Tanrı øsrail’in Tanrısı”) El-Olam (Yar.21:33, “Ölümsüz Tanrı”) El-ùaday (Yar.17:1, “Her ùeye Gücü Yeten Tanrı”) El-Roi (Yar.16:13, “Beni gören Tanrı”) Yahve (Yar.2:4, Mısır’dan Çıkıú 3:15’e göre “RAB Tanrı”) Yahve-Rafeka (Çık.15:26, “Size úifa veren RAB”) Yahve-Nissi (Çık.17:15, “RAB sanca÷ımdır”) Yahve-Yire (Yar.22:13-14, “RAB sa÷lar”) Yahve-ùalom (Hak.6:24, “RAB esenliktir”) Yahve-Zidkenu (Yer.23:6, “RAB do÷rulu÷umuzdur”) Yahve-ùama (Hez.48:35, “RAB orada”) Yahve-Roi (Mez.23:1, “RAB çobanımdır”) Yahve-Zeboat (“Orduların Tanrısı”) Adonay (Yar.15:2, “Egemen RAB” [Eski Antlaúma’da 134 kez geçer]) (Kaynak: Abraham Meister, “Biblisches Namenlexikon” [Kutsal Kitap øsimleri Sözlü÷ü], Pfaffikon, 1970) TS4: Tanrı’yı neden göremiyoruz? TC4: Tanrı tarafından yaratılan ilk çift olan Adem ve Havva O’nunla yakın bir iliúki içindeydi ve O’nunla yüz yüze karúılaúmıúlardı. ønsan günaha Düúüúü nedeniyle Tanrı’dan uzaklaútı. O günahtan nefret eden kutsal bir Tanrı’dır, bu yüzden ilk baútaki yakınlık sona ermiútir. “Mübarek ve tek Hükümdar, kralların Kralı, rablerin Rabbi, ölümsüzlü÷ün tek sahibi, yaklaúılmaz ıúıkta yaúayan, hiçbir insanın görmedi÷i ve göremeyece÷i Tanrı, …” (1Ti.6:15-16). Bu nedenle O’nu ancak öldükten sonra Baba’mızın evinde girdi÷imizde görebilece÷iz. O’na giden yol ise bir tek øsa Mesih’ten geçer. “…Benim aracılı÷ım olmadan Baba’ya kimse gelemez” (Yu.14:6). TS5: Dünyadaki bu kadar acıya ve sefalete izin veren bir Tanrı’nın sevgi Tanrısı olması mümkün mü? Tanrı neden acı çekmemize müsaade ediyor?
18
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
TC5: Düúüú (Yaratılıú 3. bölüm) öncesinde ne ölüm ne acı ve sıkıntı çekmek, ne de bunlara neden olacak etkenler vardı. Tanrı her úeyi insanın mükemmel bir úekilde yaúam sürebilmesi için yaratmıútı. ønsan kendi özgür iradesiyle kendi yolunu seçti ve bu yüzden Tanrı’dan uzaklaútı. Tanrı’nın insana böylesine bir özgürlük tanıması ise açıklayamayaca÷ımız bir úeydir. Bununla birlikte, Tanrı’ya sırt çevirmenin felaketle sonuçlandı÷ını da açıkça görüyoruz. Acı deneyimler bunu bizlere günümüzde de göstermektedir. Bazı insanlar Tanrı’yı suçlama e÷ilimindedir. Fakat unutmamalıyız ki, sorumlu Tanrı de÷il, bizler yani insano÷ullarıdır. Anayolda gece yarısı aracımızın farlarını söndürüp gidersek ve bunun sonucunda bir kazaya neden olursak bundan aracın üreticisini sorumlu tutamayız. Üretici yolu aydınlatması için araca bir çift far koymuútur. E÷er ıúıkları bilerek söndürürsek, bu bizim sorumlulu÷umuzdur. “…Tanrı ıúıktır..” (1Yu.1:5). Tanrı’dan uzaklaútı÷ımız karanlık bir yoldan gidersek, bizleri Kendisine yakın yaúamamız için var eden Yaratıcı’ya úikayette bulunamayız. Tanrı sevgidir ve öyle kalacaktır, çünkü akıl almaz bir úey yapmıútır: Tek sorumlusu kendimiz olan bir durumdan bizleri kurtarmak için Kendi O÷lunu vermiútir. øsa Mesih, Yuhanna 15:13 ayetinde Kendisinden úöyle söz eder: “Hiç kimsede, insanın, dostları u÷runa canını vermesinden daha büyük bir sevgi yoktur.” Bundan daha büyük bir sevgi var mıdır? ønsanlık u÷runa “Golgota” yani Kafatası denilen yerde o gün yapılandan daha büyük bir úey hiçbir zaman yapılmamıútır. Bu nedenle çarmıh, Tanrı’nın insana olan sevgisinin odak noktasıdır. Hepimiz – iman edenler ve etmeyenler – düúmüú bir dünyada yaúamaktayız. Hepimiz deneyimlerimizden biliyoruz ki, acılar ve sıkıntılar dünyasal yaúamın ayrılmaz birer parçasıdır. Bireysel acılar bize anlaúılmaz gelebilir. Bir kiúi refah içindeyken bir di÷erinin felaketlere u÷ramasını ve hastalıklarla bo÷uúmasının nedeni sorarız. ømanlı kiúiler genellikle iman etmemiú kiúilerden daha fazla acı ve sıkıntı çekerler. Mezmur yazarının bildirdi÷i gibi: “Çünkü kötülerin gönencini gördükçe, küstahları kıskanıyordum. Onlar acı nedir bilmezler, bedenleri sa÷lıklı
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
19
ve semizdir. Baúkalarının derdini bilmez, onlar gibi çile çekmezler” (Mez.73:3-5). Yazar kendi sıkıntısını do÷ru bir úekilde de÷erlendirmektedir ve bunun günahları yüzünden verilen bir ceza olmadı÷ının farkındadır. Tanrı ile tartıúmaz ve O’na sıkıca tutunur: “Yine de sürekli seninleyim, sa÷ elimden tutarsın beni. Ö÷ütlerinle yol gösterir, beni sonunda yüceli÷e eriútirirsin. Bedenim ve yüre÷im tükenebilir, ama Tanrı yüre÷imde güç, bana düúen paydır sonsuza dek” (Mez.73:2324,26). TS6: Her úey için suçlanması gereken Tanrı de÷il midir? TS6: Tanrı, Düúüú’ten sonra hesap vermek üzere Adem’i yanına ça÷ırdı÷ında o, “Yanıma koydu÷un kadın a÷acın meyvesini bana verdi, ben de yedim” diyerek Havva’yı iúaret etmiútir (Yar.3:12). Tanrı, Havva’ya sordu÷unda, o da suçu bir baúkasına atmıútır: “Yılan beni aldattı, o yüzden yedim” (Yar.3:13). Günah konusunda garip bir davranıú sergileriz: sorumlu olarak daima kendimizden baúkalarını gösterir ve en sonunda Tanrı’yı suçlarız. Ancak kavrayıúımızın dıúında bir úey gerçekleúir ve Tanrı tüm suçu øsa Mesih’te üstlenir: “Tanrı, Mesih sayesinde kendisinin do÷rulu÷u olalım diye, günahı bilmeyen Mesih’i bizim için günah yaptı” (2Ko.5:21). Bizleri özgür kılmak için lanetlerin hepsi tüm gücüyle O’nun üzerine yüklenmiú, O çarmıha gerildi÷inde her yer üç saatli÷ine koyu bir karanlı÷a gömülmüú ve O gerçekten Tanrı tarafından terk edilmiúti. “Mesih, Babamız Tanrı’nın iste÷ine uyarak, bizi úimdiki kötü ça÷dan kurtarmak için günahlarımıza karúılık kendini feda etti” (Gal.1:4). Tanrı sevgisini iúte böyle gösterir. Müjde bildirisinden daha sevindirici baúka bir haber yoktur. TS7: Tanrı, Eski Antlaúma döneminde bir ulusu savaúlarda tümüyle yok etti oysa Da÷daki Vaazında bize düúmanlarımızı sevmemiz gerekti÷ini bildiriyor. Eski Antlaúma’nın Tanrısı, Yeni Antlaúma’nın Tanrı’sından farklı mıdır?
20
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
TC7: Bazı insanlar Eski Antlaúma Tanrısını öfke ve intikam Tanrısı, Yeni Antlaúma Tanrısını ise Sevgi Tanrısı olarak görürler. Bu görüúün yanlıúlı÷ı Eski ve Yeni Antlaúmalar’dan iki bildiriyle kolaylıkla kanıtlanabilir: Eski Antlaúma, Yeremya 31:3’de Tanrı úöyle der: ”…Seni sonsuz bir sevgiyle sevdim, Bu nedenle sevecenlikle seni kendime çektim.” Yeni Antlaúma, øbraniler 10:31’de ise: ”Diri Tanrı’nın eline düúmek korkunç bir úeydir.” Tanrı günah karúısında öfkeli bir Tanrı, piúmanlık ve tövbe karúısında ise sevgi dolu bir Tanrı’dır. Biz bunun tanıklı÷ını hem Yeni hem Eski Antlaúmalarda görüyoruz çünkü Tanrı hiç de÷iúmez, daima aynı kalır. O, “de÷iúkenlik ya da döneklik gölgesi olmayan Iúıklar Babası’dır” (Yak.1:17). Tanrı’nın O÷lu da aynı úekilde hiçbir zaman de÷iúmez, “øsa Mesih dün, bugün ve sonsuza dek aynıdır” (øbr.13:8). Kutsal Yazılar, Tanrı’nın bir taraftan insanlı÷ın günahlarını yargılarken di÷er taraftan Kendi çocuklarını nasıl korudu÷unu gösteren örneklerle doludur. Tufan sırasında Nuh’un gemisinin dıúında kalan insanların tümü kötülükler yüzünden sular altında kaldı ve sadece gemideki sekiz kiúi kurtuldu. Benzeri bir úekilde Yargı Günü’nde de insanlı÷ın büyük bir kısmı yok olacaktır, çünkü onlar kiúiyi yıkıma götüren geniú kapıdan ve enli yoldan yürümeyi tercih etmiúlerdir (Mat.7:13-14). Tanrı Kendi halkı øsrail’e vaat etti÷i toprakları verdi, fakat Mısır’dan Çıkıú’ta geride kalanlara Amalekliler saldırdı. Tanrı, Yasanın Tekrarı 25:17-19 ayetlerinde Amalekliler’in yok edilece÷ini bildirir ve Saul daha sonra Rab’bin buyru÷uyla bunu gerçekleútirir (1Sa.15:3). Yeni Antlaúma döneminde ise Hananya ve Safira tüm gerçe÷i söylemedikleri için Tanrı tarafından cezalandırıldılar (Elç.5:1-11). Bu örnekler bize Tanrı’nın günaha bizden çok daha ciddi bir úekilde yaklaútı÷ını göstermektedir. Tanrı bu tutumunu hiçbir zaman de÷iútirmemiútir. Tanrı günahtan nefret eder; O her kötülü÷ü yargılayacaktır. O günümüzde de ulusların tamamını yeryüzünden silebilir. Almanlar, Üçüncü Reich döneminde Tanrı’nın Kendi halkı olan øsrail’i yok etmek üzere uyguladıkları plan nedeniyle Tanrı’ya karúı son derece ciddi bir günah iúlediler. Almanya’nın
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
21
kırk yıl boyunca bölünmüú olarak varlık sürmesi ve do÷u kısmının kaybedilmesi Tanrı’nın bu konudaki açık bir yargısıdır. Tanrı tüm ulusu da yok edebilirdi, ancak O’nun merhameti o kadar büyüktür ki, belki de hâlâ var olan imanlılar u÷runa, O bunu yapmadı. Sodom ve Gomora’da e÷er on tane do÷ru kiúi bulunabilseydi bu kentler yok edilmeyecekti (Yar.18:32). E÷er Tanrı’nın yargısı anında (hemen) gerçekleúmiyorsa, bu O’nun merhametinden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, iman etmiú (2Ko.5:10) ve etmemiú (øbr.9:27, Va.20:11-15) herkesin yaúamlarındaki tüm eylemlerin hesabını vermek zorunda kalaca÷ı bir zaman gelecektir. TS8: ùeytan’ı Tanrı mı yarattı? TC8: 1. Yuhanna 1:5 ayetinde Tanrı’nın ıúık oldu÷unu okuyoruz. “O’nda hiç karanlık yoktur.” Tanrı tümüyle saf ve kusursuzdur (Mat.5:48) ve melekler bunu beyan ederler “Her ùeye Egemen RAB Kutsal, kutsal, kutsaldır…” (Yúa.6:3). O Iúık Babası’dır (Yak.1:17) bu nedenle kötülüklerin kayna÷ı olamaz. Kutsal Kitap tüm kötülüklerin bir zamanlar keruv, ıúık mele÷i, olan ùeytan’ın kendisini “Yüceler Yücesiyle” (Yúa.14:14) eúit kılmak istemesi sonucunda düúüúünden kaynaklandı÷ını bildirmektedir. Hezekiel 28:15-17’de onun gururu ve düúüúü úöyle anlatılır: “Yaratıldı÷ın günden sende kötülük bulunana dek yollarında kusursuzdun. Ticaretinin bollu÷undan zorbalıkla doldun ve günah iúledin. Bu yüzden kirli bir úey gibi seni Tanrı’nın da÷ından attım, yanan taúların arasından kovdum, ey koruyucu Keruv. Güzelli÷inden ötürü gurura kapıldın, görkeminden ötürü bilgeli÷ini bozdun. Böylece seni yere attım, Kralların önünde seni yüzkarası yaptım.” ølk insanlar ayartılmaya kapıldıkları andan itibaren günahın tutsa÷ı oldular böylelikle kötülükler yaratılıúın içine sızdı ve ùeytan da bu dünyanın egemeni oldu. “Çünkü savaúımız insanlara karúı de÷il, yönetimlere, hükümranlıklara, bu karanlık dünyanın güç-
22
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
lerine, kötülü÷ün göksel yerlerdeki ruhsal ordularına karúıdır” (Ef.6:12). TS9: Tanrı’nın yeni bir úey ö÷renmesi mümkün mü? TC9: Ö÷renmek, tanım olarak, daha önceden bilinmeyen gerçekleri bilmek/ kavramaktır. Tanrı her úeyi bildi÷ine göre (Mez.139:2, Yu.16:30), O’nun ö÷renmesi gereken hiçbir yeni olgu yoktur. Uzayın ve zamanın hakimi olarak geçmiú ve gelece÷in tüm bilgilerine sahiptir. Bizler ise bir ö÷renme e÷risine ba÷lı kalmak durumundayız. Rab, sadece Kendisine ait olan her úeyi bilme özelli÷iyle, gelecekteki olayları Kutsal Yazılar’daki peygamberlikler aracılı÷ıyla bizlere bildirir. TS10: øsa Mesih gerçekten yaúadı mı? øsa Mesih, Tanrı’nın O÷lu mu? TC10: øsa’nın yeryüzüne geliúinin ön-bildirileri Kutsal Kitap’ın en önemli peygamberliklerini oluúturur. Eski Antlaúma’da O’nun do÷um yeri (Mik.5:1 Luk.2:4), O’nun soy a÷acı (2Sa.7:16 Mat.1:1-17), Tanrı ile eú-zamanlı baba-o÷ul iliúkisi (Mez.2:7, 2Sa.7:14 øbr.1:5), ve insanla iliúkisi (Dan.7:13 Luk.21:27), O’nun hizmeti (Yúa.42:7 Yuh.9), O’nun hizmetinin amacı/nedeni (Yúa.53:4-5 Mar.10:45), otuz gümüú karúılı÷ında ihanet edilmesi (Zek.11:12 Mat.26:15), acı çekmesi ve çarmıh üzerindeki ölümü (Mez.22 Luk.24:26) ve ölümden Diriliúi (Hoú.6:2 Luk.24:46). Yukarıdaki soruyla ilgili olarak Eski Antlaúma’nın en son kitabı ile Yeni Antlaúma anlatımları arasındaki belirginleúen 400 yıllık dönem Mesih’te tamamlanan peygamberliklere özellikle çarpıcı bir önem kazandırır. øsa Mesih’in yaúamına tanıklık eden Hıristiyanlık dıúı kaynaklar da mevcuttur. Örne÷in Romalı tarihçi Tacitus, ømparator Hadrianus döneminde Roma saray görevlisi Seutonius, Anadolu’da Bitinya bölge valisi olan Romalı Thallus ve di÷erlerinin eserleri. Belirgin bir örnek olarak Flavius Josephus’tan (do÷umu ø.S.37) bir alıntı yapmak istiyorum:
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
23
“Bir zamanlar, bilge bir insan olan øsa vardı ki -ona insan demek çok yerinde olmayabilir- çünkü o birçok mucizeyi gerçekleútirmiú ve gerçekleri hoúnutlukla ö÷retmiú olan birisidir. Bu kiúi hem Yahudilerden hem de di÷er uluslardan olan halklardan birçok kiúiyi kendisine çekmiútir. O, Mesih idi. Pilatus aramızdaki önemli dini önderlerin önerileri üzerine O’nu çarmıha mahkum etti÷inde onu sevenler ilk baúta onu terk etmediler, çünkü kutsal peygamberler bunu ve O’nun hakkındaki on binlerce mucizeyi önceden bildirdi÷i gibi, üçüncü günde onlara tekrar canlı olarak göründü. Onun arkasından, Hıristiyan olarak adlandırılan bu toplulu÷un günümüzde hâlâ soyu tükenmemiútir.” (Josephus, Antiquities of the Jews, “Yahudilerin Tarihçesi” II Cilt, s.412, Oxford, basım D.A.Talboys, 1839) Tanrı, øsa’nın Kendi O÷lu oldu÷unu söylemektedir (vaftizinde Matta 3:17; da÷da görünümünün de÷iúmesi sırasında Markos 9:7). Melek de O’nun do÷umunu “En Yüce Olan’ın O÷lu” olarak duyurmaktadır (Luk.1:32). Rab, Yahudilerin en yetkili ruhani ve dünyevi yargılama mercii olan, kahinler ve din bilginlerinden oluúan baú kahin Kayafa’nın baúkanlık etti÷i Yüksek Kurul (Sanhedrin) önünde Kendisinin Tanrı O÷lu oldu÷unu bildirmiútir (Mat.26:63-64, Mar.14:61-62, Luk.22:70). øsa Mesih’in Tanrı’nın O÷lu oldu÷unu di÷er insanlar da beyan etmiútir: x Petrus: ”Sen, yaúayan Tanrı’nın O÷lu Mesih’sin” (Mat.16:16). x Yuhanna: “E÷er bir kimse øsa’nın Tanrı’nın O÷lu oldu÷unu açıkça kabul ederse, Tanrı onda yaúar, o da Tanrı’da yaúar” (1Yu.4:15). x Pavlus: “… ùimdi bedende sürdürdü÷üm yaúamı, beni seven ve u÷ruma kendini feda eden Tanrı O÷luna imanla sürdürüyorum” (Gal.2:20). x Marta: “Marta, ‘Evet, Rab’ dedi. ‘Senin, dünyaya gelecek olan Tanrı’nın O÷lu Mesih oldu÷una iman ettim’” (Yu.11:27)
24
Tanrı’ya Dair Sorular (TS) x x x
Natanyel: “Rabbî, sen Tanrı’nın O÷lusun, sen øsrail’in Kralısın!” (Yu.11:27). Romalı yüzbaúı: “… Bu gerçekten Tanrı’nın O÷luydu!...” (Mat.27:54). Etiyopyalı hadım: “øman ediyorum ki, øsa Mesih Tanrı’nın O÷lu’dur” Elç.8:37).
ùeytan, Tanrı, Baba ve O÷ul øsa Mesih arasındaki ba÷ı biliyordu (Mat.4:3,6); cinler de O’nun Tanrı’nın O÷lu oldu÷u gerçe÷ini kabul etmiúti (Mat.8:29). Ferisiler ve Baú Kahinler øsa Mesih’in Tanrı’nın O÷lu olması gerçe÷inden dolayı son derece rahatsızdılar (Mar.14:53-65). Kızgın halk kalabalıkları da benzeri bir davranıú sergilediler (Yu.19:7). Yahudiler ve Müslümanlar için øsa Mesih günümüzde hâlâ sızlatan bir dikendir. øsa sadece bir “kardeú” (ùalom ben Horin), “O÷ullar arasında bir O÷ul” (Alman tanrıbilimci Heinz Zahrnt), iyilik dolu bir insan ya da bir toplumsal reformcu olsaydı, “Kurtarıcı” olamazdı. O bizim Kurtarıcımızdır, çünkü gerçekten diri Tanrı’nın O÷lu’dur (Mat.16:16). TS11: Tanrı ile øsa Mesih arasındaki iliúki nedir? Her ikisi de tek bir kiúilikte mi toplanmıútır? Ya da hangisi konumca daha yüksektir? Kime dua etmeliyiz? TC11: ønsan zihni Tanrı’yı kavrayamaz. O bizim boyutumuzun dıúında olan, dünyevi olmayan ve sırrına varılamaz bir varlıktır. Bu nedenle On Buyruk’un birincisinde O’nun her türlü suretinin yapılması yasaklanmıútır. Bununla birlikte Tanrı “kendini tanıksız bırakmıú de÷ildir” (Elç.14:17), O Kendisini bizlere açıklamıútır. O tek Tanrı’dır, aynı zamanda Üçlü Birlik’tir. 1. Tanrı Tektir. øbrahim’in, øshak’ın ve Yakup’un Tanrısından baúka bir Tanrı yoktur (Çık.3:6): “ølk ve son benim, Benden baúka Tanrı yoktur” (Yúa.44:6). “… Benden önce bir tanrı olmadı, Benden sonra da olmayacak. Ben, yalnız ben RAB’bim, Benden baúka kurtarıcı yoktur” (Yúa.43:10-11). “Benden baúka tanrın ol-
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
25
mayacak” (Çık.20:3). Di÷er dinlerin tanrılarının hiçbir geçerlili÷i yoktur: “Halkların bütün ilahları bir hiçtir…” (Mez.96:5), “Hepsi bomboú, yaptıkları da bir hiç. Halkın putları yalnızca yeldir, sıfırdır” (Yúa.41:29). 2. Tanrı Üçlü Birliktir: Tanrı aynı zamanda Baba, O÷ul ve Kutsal Ruh olarak Üçlü Birlik’in Tanrısı’dır. Bu, üç Tanrı oldu÷u anlamına gelmez – Kutsal Kitap’ın birçok yerinde kaydedilmiú oldu÷u gibi (örne÷in 1Ko.12:4-6, Ef.1:17, øbr.9:14) – Tanrı’nın istemi, iúleri ve do÷asının üç bölümden oluúan uyumudur (armonisidir). Tek Tanrı’dan üç farklı biçimde söz ederiz: Baba (Tanrı); O÷ul (øsa Mesih); ve Kutsal Ruh. Bu özel anlam en açık ve net olarak Matta 28:19 ayetinde belirginleúir. øngilizce’de Trinity olarak adlandırılan Üçlü Birlik, Latince trinitas (üç bölümden oluúan) sözcü÷ünden türetilmiútir. Bu sözcük Kutsal Kitap’ta geçmez, insanların bu tanrısal gizemi tek bir sözcükte kavramsallaútırma çabaları sonucunda ortaya çıkmıútır. Tanrı, øsa Mesih’te insan oldu: “Söz insan olup aramızda yaúadı…” (Yu.1:14). Tanrı görünebilir, iúitilebilir ve dokunulabilir oldu (1Yu.1:1) ve iman yoluyla somutlaútı (Yu.6:69). Rab øsa Mesih’i Tanrı bizlere gönderdi ve “Tanrı, Mesih’i, kanıyla günahları ba÷ıúlatan ve imanla benimsenen kurban olarak sundu” (Rom.3:25). Bu nedenle øsa Mesih’in bizim için tamamlaması gereken özel bir görevi vardır. ømanımız ancak øsa Mesih’i Rab ve Kurtarıcı olarak ikrar etti÷imiz takdirde kurtarıcı bir iman olabilir. O çarmıha bizler için gitti, O günahlarımızın kefaletini ödedi ve bu bedel çok yüksekti (1Pe.1:18). Bu nedenle kurtulmak için sadece O’na sesleniriz (Rom.10:13). Baba Tanrı’ya sadece O’nun aracılı÷ıyla ulaúabiliriz (Yu.14:6). Çocukları olarak O’na “Abba Baba, diye seslenebiliriz (Rom.8:15). øsa Mesih Tanrı’nın O÷lu’dur, O’nun do÷ası Tanrı’nın do÷asıdır “Ben ve Baba biriz” (Yu.10:30). Bu nedenle O úöyle söyleyebiliyordu: “Beni görmüú olan, Baba’yı görmüútür” (Yu.14:9). Diriliú sonrası Tomas itiraf eder: “Rabbim ve Tanrım” (Yu.20:28). øsa Mesih tanrısaldır ve O’nun do÷ası Baba ile aynıdır. Bu gerçek aúa÷ıdaki ayetlerdeki unvanlar ve eylemlerle de açıkça ifade edilmiútir: Yaratı-
26
Tanrı’ya Dair Sorular (TS)
cı (Yúa.40:28 Yu.1:3), ıúık (Yúa.60:19-20 Yu.8:12), çoban (Mez.23:1 Yu.10:11), ilk ve son (Yúa.41:4 Va.1:17), günahları ba÷ıúlayan (Yer.31:34 Mar.2:5), meleklerin Yaratanı (Mez.148:2-5 Kol.1:16), meleklerin övüp, taptı÷ı (Mez.148:2 øbr.1:6). Filipililer 2:6 ayetinde øsa Mesih ve Baba’nın eúitli÷i / aynılı÷ı vurgulanır. O yeryüzüne bir insan olarak geldi÷inde bir hizmetkar görünümü aldı ve tümüyle Baba’ya ba÷ımlı ve itaatkar oldu. Bu ba÷lamda –yani øsa Mesih’in bir insan olarak yeryüzüne gelmesi– Baba ve O÷ul arasında belirgin bir üstünlük farkını ortaya çıkarmaktadır: “Ama úunu da bilmenizi isterim: her erke÷in baúı Mesih, kadının baúı erkek ve Mesih’in baúı Tanrı’dır” (1Ko.11:3). Ama Rab øsa Mesih artık Tanrı’nın sa÷ yanında oturmaktadır ve O’nun varlı÷ının tam bir temsilidir (øbr.1:13). “Baba yerde ve gökte tüm yetkiyi O÷ul’a vermiútir” (Mat.28:18). Tüm yargılama yetkisi de O÷ul’a verilmiútir (Yu.5:22), çünkü her úey O÷ul’a ba÷ımlı kılınmıútır (1Ko.15:27). Son olarak, úöyle yazılıdır: “Her úey O÷ul’a ba÷ımlı kılınınca, o zaman O÷ul da her úeyi kendisine ba÷ımlı kılan Tanrı’ya ba÷ımlı olacaktır. Öyle ki, Tanrı her úeyde her úey olsun” (1Ko.15:28) Bizler Kutsal Ruhu da aynı úekilde Tanrı’nın üçüncü kiúili÷i olarak kabul ederiz ancak onun görevleri O÷ul’un görevlerinden daha farklıdır. Kutsal Ruh bizim Yardımcımızdır (Yu.14:26) ve Tanrı önünde temsilcimizdir, gözlerimizi Kutsal Kitap gerçe÷ine açar (Yu.14:17), Tanrı’nın önünde bizim için aracılık eder (Rom.8:26) ve o olmadan øsa Mesih’i Rab ve Kurtarıcımız olarak tanıyamayız (1Ko.12:3b). Dua: øsa Mesih ö÷rencilerine ve bizlere Baba’ya nasıl dua edilmesi gerekti÷ini ö÷retir (Mat.6:9-13). Elçi Yuhanna mele÷in gücüyle yere kapanarak ona tapmak istedi÷inde Tanrı’nın habercisi onu sert bir úekilde uyarır: “‘Sakın yapma!’ dedi. ‘Ben senin gibi ve peygamber olan senin kardeúlerinle bu kitabın sözlerine uyanlar gibi Tanrı’nın kuluyum. Tanrı’ya tap!’” (Va.22:9). øsa Mesih’e dua etmek imanlı için hem bir gereksinim, hem yeryüzüne gelmesinden bu yana bir buyruktur. øsa Mesih ö÷rencilerine úöyle