Могільнік вёсак За тры гады акупацыі на тэрыторыі Беларусі было праведзена 140 буйных карных аперацый. Падчас іх было спалена 5545 вёсак, тысячы людзей былі расстраляны, спалены, кінуты ў канцэнтрацыйныя лагеры і адасланы на прымусовую працу ў Германію. Выканаўцамі масавых забойстваў і знішчэння населеных пунктаў з’яўляліся войскі СС і каманды СД, паліцэйскія ахоўныя батальёны, зондэркаманды і войскі Вермахта.
Кладбище деревень За три годы оккупации на территории Беларуси было проведено 140 крупных карательных операций. В ходе их проведения сожжено 5545 деревень, тысячи людей были расстреляны, сожжены, брошены в концентрационные лагери и отправлены на принудительную работу в Германию. Исполнителями массовых убийств и уничтожения населенных пунктов являлись войска СС и команды СД, полицейские охранные батальоны, зондеркоманды и войска Вермахта.
The Cemetery of villages During a three-year occupation period 140 wide-scale punitive operations took place in the territory of Belarus. In the course of which 5,545 villages were burned down, thousands of people were shot dead, burned alive, imprisoned in concentration camps, sent to Germany for forced work. SS-troops, SD-units, Schutzmannschaft battalions, Sonderkommandos as well as the Wehrmacht participated in mass killings and populated localities annihilations.
Званы Хатыні Абеліскі ўвянчаны званамі. Кожныя трыццаць секунд іх сумны гук плыве над Хатынню. Званы нібы аплакаюць памерлых і клічуць жывых. Іншы раз гавораць, што гэта размаўляюць паміж сабою жыхары Хатыні.
Колокола Хатыни Обелиски увенчаны колоколами. Каждые тридцать секунд их грустный звук плывет над Хатынью. Колокола словно оплакивают умерших и зовут живых. Иногда говорят, что это разговаривают между собою жители Хатыни.
The bells Khatyn The obelisks there are topped with bells. All the bells ring together each thirty seconds as if mourning for the dead and calling the living. Some people think that this way the inhabitants of Khatyn communicate with each other.
Дрэвы жыцця Нацысты не здолелі знішчыць ўсіх жыхароў вёсак і хутароў. Цудам яны выратаваліся з полымя і з-пад куль, каб стаць сведкамі жудасных злачынстваў гітлераўцаў на Беларусі. Другім цудам было тое, што 433 вёскі, знішчанныя разам з жыхарамі, здолелі адрадзіцца пасля вайны. Іх назвы ўшанаваны на сімвалічных «Дрэвах жыцця». Яны нібы прарастаюць з зямлі. Толькі замест галін і лісцеў – назвы вёсак.
Деревья жизни Нацисты не сумели уничтожить всех жителей деревень и хуторов. Чудом ктото спасся из пламени и от пуль, чтобы стать свидетелем ужасных преступлений гитлеровцев на Беларуси. Вторым чудом было то, что 433 деревни, уничтоженные вместе с жителями, сумели возродиться после войны. Их названия увековечены на символических «Деревьях жизни». Они словно прорастают из земли. Только вместо ветвей и листьев – названия деревень.
The Symbolic Trees of Life The Nazis failed to kill all inhabitants of villages. Some people were saved by a miracle to become eyewitnesses of Nazi horrible atrocities in the territory of Belarus. Another miracle is that 433 Belarusian villages burned down with their dwellers managed to rise from the ashes after the war. Their names are immortalized on the «Symbolic Trees of Life». They seem to spring up from the ground but instead of branches and leaves there are names of villages.
Мур Памяці Уздоўж ідзе 66 нішаў. У кожнай нішы назвы населеных пунктаў, лагераў смерці, месцаў масавых забойстваў. І лічбы ахвяр… Толькі першыя дзве не маюць лічбаў. Яны прысвечаны памяці забітых дзяцей. 23 верасня 1942 года на беразе ракі Заходні Буг гітлераўцы расстралялі 54 дзіцяці і іх выхавальніцу з Дамачоўскага дзіцячага дома (Брэсцкая вобласць). У месцы Чырвоны Бераг у Жлобінскім раёне гітлераўцы назбіралі сотні дзяцей з розных мясцін Гомельшчыны. З дзяцей зрабілі пастаўшыкоў крыві для сваіх параненых салдат.
Стена Памяти Вдоль нее идет 66 ниш. В каждой нише названия населенных пунктов, лагерей смерти, мест массового уничтожения. И количество жертв… Только первые две не имеют цифр. Они посвящены памяти убитых детей. 23 сентября 1942 года на берегу реки Западный Буг гитлеровцы расстреляли 54 ребенка и их воспитательницу из Домачевского детского дома (Брестская область). В месте Красный Берег в Жлобинском районе гитлеровцы собрали сотни детей из разных мест Гомельщины. Из детей сделали поставщиков крови для своих раненых солдат.
The Wall of Memory It consists of 66 niches with names of populated localities, concentration death camps, places of mass killings as well as with the death toll… There are no figures in the first two niches. They are dedicated to killed children. On September 23, 1942 the Hitlerites shot dead 54 children with their teacher from the orphanage in Domachevo (Brest Region) on the Western Bug bank. Krasny Bereg (Zhlobin District) is the place with a beautiful name, where hundreds of children from different regions of Gomel Region were gathered. The Hitlerites used children as blood donors for their ill and wounded soldiers.
Няскораны чалавек Брукаваная плітамі дарога вядзе да месца, дзе адбылася трагедыя. Над усім ўзвышаецца бронзавая постаць велічнага ў сваёй жалобе старога з мёртвым хлопчыкам на руках. «Няскораны» – так завецца гэтая скульптура. Гэта не помнік Іосіфу Камінскаму. Гэта – зборная выява. Выява трагізму, мужнасці, праклёну нацызму і вайне. Гэта помнік усім, хто перажыў кроў і жах вайны, згубіў сваіх родныхі і блізкіх, але вытрываў і не зламаўся, не скарыўся.
Непокоренный человек Мощеная плитами дорога ведет к месту, где произошла трагедия. Над всем возвышается бронзовая фигура величественного в своей скорби старика с мертвым мальчиком на руках. «Непокоренный» – так называется эта скульптура. Это не памятник Иосифу Каминскому. Это – собирательный образ. Образ трагизма, мужества, проклятия нацизму и войне. Это памятник всем, кто пережил кровь и ужас войны, потерял своих родных и близких, но перенес все и не сломался, не покорился.
The Unsubdued Man A road paved with flagstones leads to the place of the tragedy. The only sculpture of an elderly man holding a dead boy in his arms is made of bronze. It rises above all in the centre of the memorial complex. The elderly man is full of grief but not despondent. The sculpture is called «The Unsubdued Man». It does not depict Joseph Kaminsky, but it is a composite character dedicated to all who suffered a lot, lost their relatives but remained unsubdued.
Сімвалічны тын Пачатак агляду мемарыяла. Некалі тут пачыналася вёска, тут сустракалі гасцей, развітваліся з сябрамі, тут ладзіліся вясельныя абрады і рэлігійныя рытуалы. Тут 22 сакавіка 1943 года бяда пагрукала ў хатынскую браму… На мемарыяльных плітах застылага ў бетоне тыну лічбы стратаў Беларусі ў гады вайны: 209 разбураных гарадоў і мястэчак, 9200 спаленых вёсак, 2 мільёны 230 тысяч чалавек…
Символический плетень Начало осмотра мемориала. Когда-то здесь начиналась деревня, здесь встречали гостей, тут прощались с друзьями, проводили свадебные обряды и религиозные ритуалы. В эти хатынские врата 22 марта 1943 года постучала беда… На мемориальных плитах застывшего в бетоне плетня цифры потерь Беларуси в годы Великой Отечественной войны: 209 разрушенных городов и местечек, 9200 сожженных деревень, 2 миллиона 230 тысяч человек…
Symbolic Wicker Fence Aguided tour starts at the «Symbolic Wicker Fence». It once was the beginning of the village where its dwellers welcomed their guests and saw them off, performed wedding and religious ceremonies. On March 22, 1943 a terrible misfortune befell the village… On this symbolic wicker fence there is a memorial plaque with the figures of human and material losses that Belarus suffered during the Great Patriotic War: 209 towns were destroyed, 9200 villages were burned down, 2,230,000 people were exterminated…
Абеліскі Хатыні Мемарыяльны ансамбль паўтарае планіроўку вёскі. Дваццаць шэсць хатаў было ў Хатыні. Дваццаць шэсць асмаленых печак засталося пасля сыхода карнікаў. Папяліст колер застылых падмуркаў вясковых хат. Чорная, нібы прысак, зямля. Вертыкальныя абеліскі ўзвышаюцца, нібы коміны печак. Зрэз у падножжа, нібы пасечаныя лёсы тых, хто жыў у гэтым доме. Мемарыяльныя дошкі з імёнамі жыхароў. Абеліскі ўвянчаны званамі.
Обелиски Хатыни Мемориальный ансамбль повторяет планировку деревни. Двадцать шесть дворов, двадцать шесть домов было в Хатыни. Двадцать шесть обугленных печей остались после ухода карателей. Внутри сруба, будто на пепелище, черная, словно зола, земля. Вертикальные обелиски возвышаются, словно трубы печей. Скол у подножия, словно изрубленные судьбы тех, кто жил в этом доме. Мемориальные доски с именами жителей. Обелиски увенчаны колоколами.
Obelisks Khatyn The layout of the architectural ensemble resembles that of the former village. There were 26 houses, 26 peasant households in Khatyn. Punitive squads left behind 26 charry chimneys. There is black ash-like ground inside each framework. Chimney-like obelisks stand in the place of the former houses. Breaches at their feet symbolize ruined life of the inhabitants. There are memorial plaques with names of the inhabitants on the obelisks. The obelisks there are topped with bells.
Сімвалічны дах З правага боку ад скульптуры месціцца сімвалічны дах пуні, выкананы з чорнага лабрадарыта. Ён нібы давіць на зямлю, хаваючы пад сабою прысак Хатыні. Сколванні ў цэнтры падкрэсліваюць кульмінацыйны момант трагедыі. Клінападобная светлая дарога сімвалізуе сабою Апошні Шлях забітых і спаленых людзей.
Символическая крыша С правой стороны от скульптуры расположена символическая крыша сарая, выполненная из черного лабрадорита. Крыша словно давит на землю, пряча под собой пепел Хатыни. Сколы в центре подчеркивают кульминационный момент трагедии. Клинообразная светлая дорога символизирует собою Последний Путь убитых и сожженных людей.
The Symbolic Roof On the right of the sculpture there is the «Symbolic Roof» of a barn made of black labradorite. The roof seems to be weighing on the ground hiding underneath ashes of Khatyn. Breaches in the centre stress the culminating point of the tragedy. A wedge-shaped light path symbolizes the Final Pathway of the burned alive and shot dead inhabitants.
Могільнік вёсак 30 чэрвеня 1969 года ў Хатыні адбылася ўрачыстая цырымонія закладкі ў скрыні зямлі беларускіх вёсак, якія былі знішчаны нацыстамі разам з людзьмі і не адрадзіліся пасля вайны. Сёння на могільніку знаходзіцца 185 сімвалічных магілаў. 186я – Хатынь. Папяліст падмурак, чорная, нібы выпаленая зямля, чорная ўрна ўзвышаецца на бетонным полымі, што нагадва і пажарышча вайны, і Вечны агонь. Могільнік вёсак – адзіны на ўсім свеце!
Кладбище деревень 30 июня 1969 года в Хатыни состоялась торжественная церемония закладки в урны земли 135 деревень, полностью уничтоженных нацистами и не возрожденных после войны. Сегодня на кладбище находится 185 символических могил. 186-я – Хатынь. Символическое пепелище – будто выжженная земля сгоревшей деревни. В центре постамент в виде языка пламени. Он напоминает и Вечный Огонь, и пожарище войны. На нем урна с землей сожженной деревни. Кладбище деревень – единственное во всем мире!
The Cemetery of villages On June 30, 1969 a solemn ceremony took place in Khatyn. Its participants committed to earth urns with soil from 135 Belarusian villages which had been burned down with their citizens and not renewed in the post-war years. Today there are 185 symbolic graves on the cemetery. Khatyn is the 186th. Each grave looks like a symbolic site of fire representing scorched earth from burned down villages. There is a pedestal representing flame tips in the centre of a grave. It resembles the Eternal Flame as well as charred ruins after the war. There is also a black urn with soil from burned down villages on each grave. This commemorative element is unique.
Мур Памяці У час стварэння праекта мемарыяла спаленым вёскам нарадзілася ідэя ушанаваць памяць усіх, хто быў знішчаны нацыстамі на Беларусі. Мур Памяці ўвасобіў у сабе ўсе жахлівыя пакуты беларускага народа ў час Другой сусветнай вайны. Гэты помнік – гэта памяць аб усіх людзях Беларусі, незалежна ад нацыянальнасці ці веравызнання: беларусах і яўрэях, украінцах і рускіх, літоўцах, татарах, цыганах… Праваслаўных і католіках, іўдзеях і грэка-католіках, пратэстантах і мусульманах… Іх абядноўвае адно – смерць. Усе яны загінулі ў пакутах ад рук нацысцкіх катаў.
Стена Памяти Когда создавался проект мемориала сожженных деревень родилась идея почтить память всех, кто был уничтожен нацистами в Беларуси. Стена Памяти воплотила в себе все жуткие страдания белоруского народа во время Второй мировой войны. Этот памятник – это память обо всех людях Беларуси, независимо от национальности или вероисповедания: беларусах и евреях, украинцах и русских, литовцах, татарах, цыганах… Православных и католиках, иудеях и греко-католиках, протестантах и мусульманах… Их объединяет одно – смерть. Все они погибли в муках от рук нацистских палачей.
The Wall of Memory While creating a project of the memorial complex the authors came up with an idea to commemorate all people who had been annihilated by the Nazis in the territory of Belarus. It embodies all sufferings of the Belarusian population in World War II. It is dedicated to all people in the territory of Belarus regardless of their nationality or religion: the Belarusians, Jews, Ukrainians, Russians, Lithuanians, Tatars, Romanies… Orthodox Christians, Catholics, Hebrews, Uniates, Protestants and Muslims… All of them shared the same fate. They died, died in torment at the hands of the Nazi torturers.