JAAR VERSLAG 2016
PVT De Passer
Inhoud Warme zorg voor bewoners en voor mekaar
4
Een blik op PVT De Passer in 2016
6
De visie digitaal Betrokken familieleden Ruimte voor spiritualiteit Activiteitenaanbod Deskundige medewerkers Schakel in het zorgtraject
“Het lijkt alsof ik niet besef wat er rondom me gebeurt. Ik begrijp het vaak niet als mensen tegen mij iets zeggen. Maar ik voel het als ze er niet zijn. Als er niet gepraat wordt. Ik word onrustig als het te stil is, maar ook als er te veel lawaai is. Snoezelen… dat is heerlijk! Zachte muziek, geuren, een waterbed. En dan mijn buddy die mijn hand vasthoudt. Ik weet dat ik niet alleen ben.”
2
Stigma… niet over PVT graag!
15
Enkele cijfers
18
3
“In de begeleiding van bewoners vind ik het ook belangrijk om te investeren in kleine dingen. Een schouderklopje geven, een glimlach, een complimentje. Ik wil samen met hen zoeken naar hoe ze zo zelfstandig mogelijk kunnen blijven functioneren. En er voor hen zijn, als ze me nodig hebben”.
Warme zorg voor bewoners en voor mekaar
Je komt een PVT-afdeling binnen en komt onmiddellijk één of een aantal bewoners tegen die oprecht blij zijn je te zien of… je krijgt mail… van familie van een bewoner om je te bedanken voor de goede zorgen of… je komt een afdeling binnen. Het verpleegbureel is gesloten… en je vindt de begeleiding in de leefruimte bij de bewoners. Beter nog, ze komen net terug van een uitstap of activiteit, blinkend… bewoners van tevredenheid, begeleiding van voldoening! Het zal voor velen herkenbaar zijn! Doorheen dit jaarverslag worden ervaringen van bewoners en medewerkers weergegeven over wat voor hen warme zorg precies betekent. De laatste jaren is er op verschillende vlakken heel hard gewerkt in PVT aan deze warme zorg voor bewoners en 4
voor mekaar! De visie werd verfijnd en bijgestuurd waar nodig, er werd hard ingezet op het betrekken van bewoners en hun naasten in het begeleidingstraject, familiewerking, uitbouwen van een uitgebreid activiteitenaanbod, vorming van medewerkers, communicatie en samenwerking in teams, het verwijzen van bewoners naar de voor hen meest geschikte zorgvorm, samenwerking met verwijzers,… Om PVT positief in de kijker te zetten werden de laatste jaren ook al heel wat inspanningen gedaan. In 2016 vond de Dag van de Zorg plaats. Ook het tweejaarlijks verschijnen van ‘De Passer Post’, dat een beeld geeft over het wonen en werken binnen het PVT, wordt door velen gesmaakt.
manier zullen aangepakt worden. Dit alles is maar mogelijk dankzij de creatieve en vernieuwende inzet van leidinggevenden, medewerkers en vrijwilligers, dankzij het ver-trouwen van bewoners en hun familie in de begeleidingsequipes, dankzij de fijne samenwerking met al degenen die ons dagelijks ondersteunen in de zorg voor onze bewoners en dankzij de directie, die ons de kans geeft om vooruitstrevend te zijn in ons denken en handelen. Een welgemeende dank je wel hiervoor aan iedereen! Lieve Snellinx zorgmanager PVT De Passer
Na het inspectiebezoek in januari hebben we heel wat sterke punten gescoord. Daarnaast helpt dit ons ook om de ‘puntjes op de i’ te zetten in onze zorg aan bewoners, aandacht aan de naastbetrokkenen en goede personeelszorg. Elke non-conformiteit, tekortkoming of aanbeveling wordt ter harte genomen. Kunnen ze niet op korte termijn, praktisch, aangepakt worden, dan worden ze opgenomen in het beleidsplan waar ze op een planmatige 5
Een blik op PVT De Passer in 2016 De visie digitaal In 2014 ging het clusterbeleidsteam aan de slag met de medewerkers van PVT om een vernieuwde visietekst uit te werken. Een aantal thema’s werden zichtbaar op de voorgrond geplaatst: herstel, psychosociale rehabilitatie, maken van eigen keuzes, werken aan een actiever ontslagbeleid, streven naar zinvolle daginvulling, samenwerking met het netwerk rond de bewoner, bijzondere aandacht voor familie en vrienden van de bewoner en werken rond persoonlijke ambities en groeikansen van bewoners. Nieuw dossier Om de vertaling van deze visietekst in de praktijk en in het elektronisch dossier centraal te stellen, werkte de projectgroep Regas een individueel begeleidingsplan uit. Aan de hand van het 7-fasenmodel werd op een planmatige manier het dossier ontleed en verder uitgewerkt. Het proces van screening tot implementatie nam een aantal maanden in beslag. In de zomer van 2016 werd er een opleidingstraject voor De Luwte 1 uitgewerkt, zodat de pilootafdeling in september kon starten met opleiding en de uitrol van het nieuwe dossier. De uitrol voor de twee andere afdelingen is gepland voor begin 2017. In het vernieuwde dossier worden de belangrijkste accenten in de begeleiding van de bewoner zichtbaar. Elementen van het dossier zijn een vertaling van de visietekst van het PVT. Voor de jaarlijkse bespreking van de bewoner werd een nieuw document ontwikkeld, waarbij vanuit de rehabilitatiegedachte de klemtoon ligt op de positieve capaciteiten van de bewoner, de zorgnoden die hij heeft en wat hij of zij zelf hierin wil en kan ondernemen. De projectgroep buigt zich momenteel verder over de uitwerking van het mutatieverslag en het crisisontwikkelingsmodel in Regas.
6
7
Winterbarbecue 2016
Betrokken familieleden
Ruimte voor spiritualiteit
Zoals velen van ons in het dagelijks leven onze familie uitnodigen voor een gezellig namiddagje shoppen, samen een hapje gaan eten, een wandelingetje maken, beroep doen op onze familie om ons te ondersteunen bij onderzoeken in het algemeen ziekenhuis,… zo proberen we in PVT de familie ook zo veel als mogelijk te betrekken in het zorgproces van onze bewoners. Familie is ook op de afdeling altijd welkom voor een bezoekje, voor een familiegesprek, voor de jaarlijks geplande familie-activiteiten… De doelstelling van deze familie-activiteiten is het contact tussen bewoner, familie en medewerkers te behouden en/ of te bevorderen. Deze samenkomsten werden in 2016 georganiseerd onder de vorm van het ijsfestijn en de winterbarbecue.
Vanuit het pastoraal team worden de bewoners, zowel individueel als in groep, begeleid in hun spirituele beleving en levensvragen. Afhankelijk van de doelgroep komt de pastor op een vast moment van de week langs om bewoners te spreken en te beluisteren. Op één van de drie afdelingen is er ook een maandelijks bezinningsmoment, het spiri-moment, waar de bewoners op vrij initiatief aan kunnen deelnemen. Het is een interactief én rustgevend moment.
Zoals we aandachtspunten, geformuleerd door bewoners, ter harte nemen, zo werken we ook aan deze die aangebracht worden door familieleden. Ook suggesties die gedaan worden tijdens het LAC (Lokaal Advies Comité), worden terug ter bespreking gebracht op de eerstvolgende agenda’s.
Naast de wekelijkse eucharistievieringen, waren er in 2016 ook bijzondere vieringen tijdens de liturgische sterke tijden (Aswoensdag, Goede week, Pasen, Allerheiligen, Kerstmis). Rond Lichtmis was er in samenwerking met de vrijwilligers een bezinningsmoment met nadien pannenkoeken! De bewoners van De Passer worden ook actief betrokken in de bredere initiatieven van het pastoraal team: gedichtendag, zuidactiedag, dag van de spirituele zorg… Héél bijzonder mogen we bewoners nabij zijn in hun beslissingen en wensen rond hun levenseinde. Voor het overlijden proberen we in nauw overleg met de begeleiding op de afdeling een zo goed mogelijke nabijheid en ondersteuning te bieden. Na het overlijden nemen we op een waardige manier afscheid, volgens de wensen van de bewoner en/of de familie. Soms gebeurde dit met een uitvaart in onze Assterkapel, andere keren was er een herdenkingsmoment op de afdeling, waarin ook de familie van de bewoner betrokken was. In het kader van Allerheiligen en Allerzielen was er op 28 oktober 2016 een herdenkingsmoment waar we de overleden bewoners van de voorbije twee jaren herdachten. Familie, bewoners en begeleiding waren hierop uitgenodigd en ook talrijk aanwezig.
IJsfestijn 2016
8
9
kunnen uitdrukken. Er moet dan ook rekening gehouden worden met hun extra behoeften, wensen, mogelijkheden en beperkingen. Vanuit dit perspectief heeft Anne-Sophie, afdelingshoofd van De Luwte 3, waar een grote groep mensen met een verstandelijke beperking verblijft, haar bachelorproef uitgewerkt. Dit in het kader van de opleiding zorgmanagement. Hierbij werden verschillende activiteiten omschreven en toegepast in de praktijk.
De Tovertafel
De Luwte 2 met de trein naar Blankenberge
Ondertussen werd voor deze doelgroep op De Luwte 3 ook de Tovertafel aangekocht. Dit is een speels product dat bestaat uit interactieve spellen, met lichtprojecties op tafel, reageert op hand- en armbewegingen en stimuleert de ouderen zowel in fysieke activiteit als sociale interactie. De Tovertafel sluit perfect aan op de behoeften en wensen van bewoners. Verder is muziek, dans, koken, snoezelen en de Tovertafel niet weg te denken uit het aanbod voor deze doelgroep. De bewoners van de drie afdelingen hebben ook dit jaar weer gretig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om op daguitstap of op vakantie te gaan.
De Luwte 1 in Teuven
“Als vrijwilliger wil ik mijn steentje bijdragen. De mens achter de zieke bewoner zoeken. Samen dingen doen waar hij al zo lang van droomt. Samen de krant lezen. Samen een vakantie plannen.”
Activiteitenaanbod Op individueel niveau worden bewoners, naar goede gewoonte, bevraagd over hun interesses in activiteiten met behulp van de PAL (Plezierige activiteiten Lijst). Omdat niet iedereen er dezelfde hobby’s op na houdt, niet iedereen zich aangesproken voelt door dezelfde activiteiten en niet iedereen open staat om de eigen tijd op dezelfde manier in te vullen, bieden we in PVT een aanbod aan activiteiten in groep aan. Het is vaak niet eenvoudig om dagelijks, wekelijks of in gelijk welke systematiek voor ieder wat wils op de planning te zetten. Daarom gaan we te rade bij de bewoners zelf. Tijdens de bewonersraden op de afdelingen wordt er samen met de bewoners een planning opgemaakt van activiteiten en uitstappen. Naast de activiteitenbegeleiders op de afdeling, heeft iedere medewerker een opdracht in activiteitenbegeleiding. Stimuleren tot deelname en het organiseren en begeleiden van de activiteiten zijn hier voorbeelden van. Bij personen met een beperking bestaat bijkomend de moeilijkheid dat deze mensen zich vaak niet goed
10
11
Deskundige medewerkers Nieuwe projecten zorgondersteunende diensten
Vorming, training en opleiding De afgelopen jaren tekent er zich een tendens af van toenemende interesse in nieuwe toepassingsdomeinen voor het PVT. Het resulteert in een stijgend aantal gevolgde vormingen. Het vormings-, trainings- en opleidings-beleidsplan omvat een grote verscheidenheid aan thema’s. Onze intentie vernieuwend te willen zijn wordt hierin weerspiegeld. In 2016 werd er zo door medewerkers van het PVT voor in totaal ruim 1216 u vorming, training en opleiding gevolgd. Inzake verdere deskundigheidsbevordering volgden verschillende collega’s de jaaropleidingen psychosociale rehabilitatie, mentorschap en referentiepersoon psychiatrie, palliatieve zorg en levenseinde. Daarnaast werden er tal van inspirerende lezingen en opleidingsdagen gevolgd, die helpen zorg en visie op mekaar af te stemmen en te verdiepen. Bij de leidinggevenden werden eerste stapjes in het ‘clinical leadership’ opleidingstraject gezet en werd hun kennis met betrekking tot (het voorkomen van) burn-out uitgebreid.
Informatie en communicatie
12
Deskundigheidsbevordering In het dagdagelijks omgaan met bewoners en overleggen met collega’s stuitten we geregeld op een spanningsveld waarbij verschillende thema’s een rol spelen. Wat is kwaliteit van leven? Hoe meten we dat af tegen ‘kwantiteit’, levensjaren? Wie definieert/bepaalt kwaliteit van leven? Hoe rijmen we het huiselijk karakter van de setting met beperkingen die worden opgelegd t.a.v. bv. alcohol, tabak en andere middelen? Welk beleid voeren we hier rond? Op welke manier vertaalt zich die in of vanuit de visie?
De Luwte 1
487
De Luwte 2
304
Voor deze en andere vragen hebben we besloten beroep te doen op een externe, om het proces in het ontwikkelen van een alcohol- en middelenbeleid voor onze bewoners, mee vorm te geven. We worden in dit proces deskundig begeleid door Evi Bogaerts, preventiewerker en hulpverlener bij de CAD Limburg. Zij is in 2016 met een werkgroep van start gegaan, bestaande uit afgevaardigden van iedere afdeling. Vanuit deze bottom-upbenadering pogen we een gedragenheid vanuit het ganse team te verkrijgen. In de werkgroep wordt er, na analyse van de huidige situatie, gekeken op welke knelpunten men stuit, welke doelstellingen voor de toekomst kunnen zijn en waar hiaten zijn t.a.v. deskundigheidsontwikkeling omtrent dit thema en dit alles op zeer concreet niveau. Zo zal o.a. een training ‘motivationele gespreksvoering’ worden georganiseerd, om tegemoet te komen aan de noden bij begeleiding.
De Luwte 3
425
Schakel in het zorgtraject
Totaal
1216
Omdat het PVT beschouwd wordt als een schakel in het zorgtraject van de bewoner worden we gedwongen over de muren van onze eigen voorziening te kijken. Dit maakt het investeren in overleg en samenwerking met partners noodzakelijk. Gezien de huidige trend waarbij ook bewoners met meer acute zorgvragen in het PVT verblijven is er frequenter nood aan extra zorg in het psychiatrische toestandsbeeld van de bewoner. Dankzij de vlotte samenwerking met de behandelafdelingen van Asster kan een overplaatsing naar het psychiatrisch ziekenhuis gerealiseerd worden. Op vlak van somatische verzorging doen we vaak beroep op de deskundigheid van het Sint-Trudo ziekenhuis. Wanneer de psychiatrische zorg ondergeschikt geraakt aan de somatische zorg wordt een verwijzing gedaan naar woonzorgcentra. We kennen ook een vlotte samenwerking met Bewust. Op dit moment is Bewust vaak nog de verwijzende instantie. Voor enkele bewoners werd in 2016 de omgekeerde stap ook reeds gezet.
VTO(u)
“Praten over mijn gevoelens lukt vaak niet goed. Laat me maar spelen op mijn piano. Laat me maar componeren op mijn PC. Laat me maar schilderen, als mij dat kan helpen. Laat me maar even gerust als ik daar nood aan heb. De begeleiding heeft hier oog voor. Ze leggen meer de nadruk op alles wat ik nog kan en op wat ik wil, dan op al hetgeen ik niet meer kan. En dan zie ik ineens dat mijn gedicht een plaats kreeg in De Passer Post.”
Karen Vandebroek, pastorale werkster, en Annemie Nouwen, psychologe.
2016
VTO uren 2016 In 2015 gingen we in het PVT met een initiatief ‘permanente vorming’ van start. Medewerkers wisselen hierin clusterbreed casusgebonden ervaringen uit omtrent specifieke ziektebeelden, benaderingswijzen,… Zodoende proberen we tot een verbreding van de eigen kijk en een uitwisseling van verschillende benaderingen te komen. In 2016 werden de thema’s ‘psychose’ en ‘middelengebruik’ behandeld. Deze laatste sessie werd deskundig begeleid door dokter Rita Verrando, medisch directeur van het CAD-MSOC in Limburg. Samenwerking in teams Omdat ook op teamniveau afstemming en communicatie noodzakelijk zijn, worden er sinds 2013 op vraag en indicatie communicatietrainingen georganiseerd op de verschillende afdelingen en leefgroepen van het PVT. Doel is tot onderlinge afstemming komen, pijnpunten blootleggen, knelpunten bespreken en een goede collegiale teamwerking versterken. We beschikken over een gamma aan methodieken die we daarvoor benutten. Gebruikte methodieken tot op heden zijn het Reflectiespel, het Teamspel, Commit, de Belbin teamrollen. Ook in 2016 heeft de begeleiding van iedere leefgroep aan minstens 1 sessie deelgenomen. De sessie wordt begeleid door
13
“Nadat ik jaren werd aangesproken als patiënt, ben ik nu een bewoner. Hoewel ik nog steeds erg ziek ben en nooit zal genezen, beteken ik meer dan mijn ziekte alleen. Ik mag dromen over wat ik nog wil bereiken. Ik mag er aan denken dat ik ooit terug buiten zal kunnen wonen. Ik mag al eens falen. Ik mag hier schuilen voor de stormen die ik voel.”
Stigma… niet in PVT graag! Dat de werking van PVT de laatste jaren een enorme evolutie heeft gemaakt in de positieve zin, is een feit! Dat dit nog steeds niet altijd zo gezien wordt door mensen die het PVT niet kennen, ook! De positieve beeldvorming over onze voorziening is een belangrijke doelstelling voor de komende jaren. In 2016 heeft het PVT haar deuren echter al open gezet tijdens de ‘Dag van de Zorg’. Het Geroezemoes en een aantal andere lokalen werden omgetuned tot een sfeerbeeld van PVT: de snoezelruimte werd nagebootst, er werd een activiteitenhoek geïnstalleerd, er was een zithoek, in een andere hoek konden bezoekers gaan luisteren naar de verhalen van medewerkers en bewoners, het proces van aanmelding, opname en verblijf werd weergegeven in de vorm van een boom. Symbolisch waren de handen van de bewoners. Zij verwijzen naar de helpende handen voor mekaar! Bezoekers kregen een nieuwe identiteit (van bewoner of medewerker) aangemeten en kregen zo een beeld van het leven of het werken in PVT De Passer. Dankzij het in mekaar slaan van de handen van bewoners en medewerkers voelden bezoekers zich welkom, waren onder de indruk en enkelen hebben zelfs gesolliciteerd als vrijwilliger! Verder proberen wij ook het positieve beeld van het PVT over te brengen aan studenten. Dit gebeurt door middel van info geven en rondleidingen aan grote groepen studenten en door het aanbieden van stageplaatsen voor verschillende disciplines. Door de fijne samenwerkingsrelatie met de tuinbouwschool Sint-Truiden komen bewoners en leerlingen ook een aantal keer per jaar in contact met mekaar. Dit gebeurt als de leerlingen de dieren aan het verzorgen zijn in de Bronhoeve, als ze met de diertjes langs komen op de afdeling, als de bewoners door de leerlingen worden uitgenodigd voor een activiteit in de school of een kerstfeestje.
14
15
“Hoe ik mijn opdracht als buddy zie… Lichtpuntjes… Soms zijn ze groot, soms zijn ze klein. Je hoeft ze niet te zoeken, je kunt ze ook zijn.”
16
17
Enkele cijfers
Vlaams Patiëntenplatform (VPP) peiling & PVT De Passer Eén keer per jaar (gedurende 8 weken) kunnen onze bewoners van PVT De Passer deelnemen aan de Vlaamse Patiënten Peiling voor de Geestelijke Gezondheidszorg. Deze VPP peiling meet de kwaliteit van zorg en patiënttevredenheid en werd opgesteld via het VIP² project (Vlaams Indicatorenproject voor Patiënten en Professionals) door en voor patiënten. Deze vragenlijst wordt ook afgenomen in andere psychiatrische verzorgingstehuizen waardoor we onze resultaten kunnen vergelijken. Op basis van de resultaten worden specifieke verbeteracties georganiseerd om zodoende de kwaliteit en patiënttevredenheid binnen PVT De Passer te verbeteren.
Aanbeveling aan vrienden en familie PVT De Passer wordt door 75% (55% Zeker Wel, 20% Waarschijnlijk Wel) van de bevraagde bewoners aanbevolen aan vrienden en familie. Dit komt overeen met andere psychiatrische verzorgingstehuizen die gemiddeld door 71% van de bewoners zeker wel (30%) of waarschijnlijk wel (41%) worden aanbevolen.
Algemene tevredenheid Hier kan u de resultaten vinden voor de algemene beoordeling van PVT De Passer. Onze bewoners die geven PVT De Passer een gemiddelde score van maar liefst 8.8 (op een totaal van 10). Dit is de hoogste score in vergelijking met alle psychiatrische verzorgingstehuizen die aan de bevraging hebben deelgenomen (met een gemiddelde score van 7.6). Bovenstaande grafiek geeft weer dat er sinds 2014 een enorme afname is in de verwijzingen naar woon- en zorgcentra. Overlijdens en een actief verwijsbeleid naar de woon-en zorgcentra liggen hiermee aan de basis. Daarnaast tonen deze cijfers ook aan dat de eerste stappen gezet zijn in het verwijzen van bewoners naar Beschut Wonen en zelfstandig wonen met ambulante teams ter ondersteuning. Analoog aan 2015 werden ook dit jaar 8 effectieve opnames gerealiseerd. Zeker wel Waarschijnlijk wel
PVT De Passer Gem. psychiatrische verzorgingstehuizen 18
19
identiteit
Wij willen een kwalitatief hoogstaand, efficiënt ziekenhuis en psychiatrisch verzorgingstehuis zijn om psychiatrische patiënten en bewoners in het psychiatrisch verzorgingstehuis te behandelen en te begeleiden naar een betere geestelijke gezondheid en hen zo bij te staan in hun streven naar een waardig, betekenisvol leven dat voldoening geeft. Wij willen gedurfd creatief en vernieuwend te werk gaan met respect voor patiënt en medewerker in een warme, betrokken sfeer, in open dialoog met de patiënt en zijn omgeving, met andere hulpverleners en de maatschappij in zijn geheel. Wij willen dit doen met passie en professionalisme, bereid tot pionierschap. Samenwerking, schoonheid en spiritualiteit geven hierbij een kwalitatieve meerwaarde.
Algemeen correspondentieadres: Psychiatrisch Ziekenhuis Asster | Halmaalweg 2 | 3800 Sint-Truiden Psychiatrisch Ziekenhuis Asster erk. nr. 720 991 10
Campus Stad Halmaalweg 2 3800 Sint-Truiden T 011 78 80 11 F 011 78 80 19
Campus Melveren Melveren-Centrum 111 3800 Sint-Truiden T 011 78 80 11 F 011 78 80 18
Psychiatrisch Verzorgingstehuis De Passer
vzw Asster
Halmaalweg 2 3800 Sint-Truiden T 011 78 80 11 F 011 78 80 19
Maatschappelijke zetel Melveren-Centrum 111 3800 Sint-Truiden info@asster.be www.asster.be
erk. nr. 725 024 51
V.U. Asster vzw © Asster vzw. Alle rechten voorbehouden.
KBO: 0410.220.918