Adana Ticaret Odası Dergisi

BAŞLIK

2

BAŞLIK

3

İ Ç İ N D E K İ L E R

12

21

ATO’dan Haberler ATO Üyesi Üç Sektöre 450 Bin $ Proje Desteği

Kapak Konusu Tarım OSB İle 365 Gün Üreteceğiz!

10

ATO’dan Haberler Adan Dijital Dünyanın Perdesini Aralayacak

18

Kapak Konusu Ortak Geleceğimiz Tarım

22

Kapak/Tarım İlimiz Tarımını En Üst Seviyeye Taşımak İçin Daha Birçok Projeye İmza Atmak Amacındayız!

ADANA TİCARET ODASI AYLIK DERGİSİ Adana Ticaret Odası İmtiyaz Sahibi Yönetim Kurulu Başkanı Atila Menevşe Genel Yayından Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ali Sorar Yönetim Adresi Karasoku Mahallesi Abidinpaşa Caddesi No:22 Tel: 0322 351 39 11 (pbx) Fax: 0322 351 80 09 E-mail: atobasin@gmail.com Web: www.adanato.org.tr Adana Ticaret Odası Dergisi Derginin isim ve yayın hakları Adana Ticaret Odası’na Aittir.

Adana Ticaret Odası tarafından, Dergide yayımlanan yazı, fotoğraf ve konuların her hakkı saklıdır.

T.C. yasalarına uygun olarak yayımlanmaktadır.

4

26

32

Genç Girişimci Adana Tarımı Hak Ettiği Yere Gelecektir!

Uzman Görüşü 2018 İhracat Verileri Adana Firmalarına Neler Söylüyor

07

Yönetim Kurulu Başkanımız Atila Menevşe’nin Yazısı; Tarım, Adana İhracatının Önemli Bir Parçasıdır!

09

Meclis Başkanımız İsmail Acı’nın Yazısı; Başlık

14

Adana’dan

22

Tarım

28

Ülke Tanıtımı Katar

34

Komiteler

38

ATO’dan

41

Basında Biz

44 46

52

TOBB’dan Haberler Cumhurbaşkanı Erdoğan: “İhracatta Hedefimiz 500 Milyar Dolar”

Uzman Görüşü; Yöneticilik Planlama Uzman Görüşü; Üretici Destekli “Yeni Kosgeb, Yeni Vizyon”dan İlk Çeyrek Müjdesi

48

Sağlık

56

Ekonomi Bülteni

64

Yeni Üyelerimiz

Basım Yeri Sezgi Prodüksiyon Grafik Tasarım Sadık Aldatmaz Yayın Türü Aylık Ücretsiz Yayın Reklam Rezervasyon esra@sezgiproduksiyon.com.tr 0530 330 79 79

5

TARIM, ADANA İHRACATININ ÖNEMLI BIR PARÇASIDIR! Atila Menevşe Yönetim Kurulu Başkanı

Değerli Üyelerimiz, Türkiye’de çok sayıda tarım ürünü yetiştirilmesi için uygun koşullar olmasına rağmen, tarım ürünleri ihracatının özellikle geleneksel ihraç tarım ürünleri adı verilen bazı ürün gruplarında yoğunlaşıldığı görülmektedir. Oysaki Türkiye olarak ürettiğimiz tüm kalemleri ihraç edebilecek potansiyele sahibiz. Türkiye, topraklarının verimli ve iklim koşullarının uygun olması, ucuz ve yeterli işgücü potansiyelinin varlığı sebebiyle geleneksel ihraç tarım ürünlerinde genel olarak karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Bu ayki kapak konusunda, tarım ürünlerinin üretim ve ihracat boyutu, dünya pazarlarındaki payı ele alınacaktır.

Bununla birlikte, Adana’nın tarımsal kalkınmada oynayacağı rolün değerlendirilmesine yer verilecektir.

Değerli üyelerimiz, tarımsal üretim, insanlık tarihinin en eski üretim faaliyeti olmasının yanı sıra dünyanın ilk ve en köklü politikalarının da düzenleme alanı olmuştur. Tarım, yaşamın kaynağı olması nedeniyle

insanlığın var oluşundan bugüne büyük önem taşımıştır ve yaşam devam ettiği sürece de bu önemini koruyacaktır. Adana, tarım denilince mümbit topraklara ve iklimi ile üretimde öncü ürün kartelasına sahiptir. Bunlardan soya, narenciye, mısır, karpuz ve yer fıstığı gibi ürünlerde zirvenin sahibiyiz. Bu zirvenin sadece üretimde olması yetmiyor. Ürün kalitesi ve ihracat konusunda da zirvede olmayı arzu ediyoruz.

Fakat üzülerek ifade etmeliyim ki, ülkemizde son yıllarda önceliğin sanayi sektörüne kayması sonucu ekonomimizde göreceli olarak tarım ürünlerinin ihracatımızdaki payı giderek azalıyor. Sektör, üretim miktarı ve ürün çeşitliliği olarak büyük bir potansiyele sahipken ihracat konusunda yeterli güce sahip değildir.

Bunun yanında tarım alanları miktarı bakımından dünyanın sayılı ülkelerden biri olmamıza rağmen bugün tarımsal ürün ithal ediyoruz. Devlet politikasının tarımın desteklenmesi yönünde olduğunu biliyoruz ancak bu desteklerin artırılması gerektiğini ifade etmeliyiz. Bu destekleme

ve teşviklerin ihracatımızda payı giderek azalan tarım ürünlerinin tekrar hak ettiği konuma gelmesine katkı yapabileceğine inanıyoruz.

Söz konusu çalışmalar yapılabildiği ölçüde tarım sektörünün rekabet gücü kazanacağı ve mevcut üretim potansiyelinin yeterli değerlendirilmesi ile birlikte ihracatın artacağı düşüncesindeyiz. Tarım ihracatında yaşanan sorunların bir an önce çözüme kavuşması ve sektörün orta vadede dünyada ürün fiyatlarında belirleyici rol oynayabilecek duruma gelebilmesini diliyoruz.

Kıymetli üyelerimiz, sizlerle sürekli paylaştığımız tarımsal kalkınma için sarf ettiğimiz çalışmalarımız mevcut. Bu çalışmaların başında Tarım OSB ve Tarla Balıkçılığı gelmektedir. 12 ay üretim yapılacak ve istihdama da önemli katkı sunacak bu projelerin kısa sürede hayata geçmesi ile üretim hızlı bir şekilde ivme kazanacaktır. Adana’nın tarımına katkı sunacak bu çalışmalarımızın ve projelerimizin kısa zamanda olumlu etkilerini görmeyi umut ediyoruz.

7

ADANA TARIMLA VAR, TARIM VARSA ADANA VAR! İsmail ACI Meclis Başkanı Merhaba Sevgili Üyelerimiz, Yine ekonomi, yine piyasa, faiz ve döviz. Yine iş aleminin sıkıntılarını, endişelerini ve beklentilerini konuşacağız. Bölgemizi ilgilendiren tarımdan başlayalım. Öncelikle doğal afetler sebebiyle zarar gören üreticilerimize geçmiş olsun dileklerimi sunuyorum. Doğal Afetler Daire Başkanlığı’nın zarar ziyan konusunda gerekli hassasiyeti göstereceğine inanıyorum. Her ilin ekonomik lokomotifi vardır. Adana ve civarının lokomotifi de tarımdır.

Tarımda ithalatı artırmak kısa vadede doğru gibi görünse de, uzun dönemde ülke ekonomisi ve dengeler adına, tartışma konusudur. Traktör üretimindeki düşüş tarımın geleceği açısından ciddiye alınmalıdır.

Tarım ürünlerinde dikkat edilmesi gereken bir başka husus, ithalatta lüks tarım ürünlerinden (muz avokado vs.) başlamak üzere gümrük duvarları yükseltilmelidir. En ilginç olanı da Çin’den kestane ithalatı olsa gerek. Hal yasası gibi tedbirler sıkıntı yaratmaktadır. Özellikle bölgemizde tarım ve tarıma dayalı sanayi desteklenmeli, çiftçiye kredi ve tarım aletlerinde sübvansiyon uygulanmalıdır. İş aleminde huzursuzluklar devam ediyor. Ortalık hiç toz pembe değil. Sosyal sorunlar üzmeye devam ediyor. Tüccar bu dönemde

acilen tasarrufa yönelmeli, kendi öz varlıklarıyla işini çevirmeye çalışmalıdır. Borç alacak dengesini iyi ayarlamalıdır. Böyle dönemlerde kötü niyetli ve fırsatçı yaklaşımlardan uzak durmalı kar marjını düşürerek cirosunu artırmalıdır. Borcunu ödemek için finans kaynaklarına koşmadan önce alacaklarıyla uzlaşma yöntemini seçmelidir. Kredi kartı borçlarının halk destek kredisi ile yapılandırılması elbette olumludur.

Ancak düzenli ödeme yapanlar da özendirilmelidir ve taltif edilmelidir.

Kıymetli üyelerimiz, geçtiğimiz ay TOBB’da gerçekleştirilen, Ekonomi Şurasında Cumhurbaşkanımızın hemen hemen tüm sorun ve taleplere fevkalade olumlu yaklaşması iş alemine fevkalade moral vermiştir.

Kamudan alacaklar, KDV ödemeleri, OSB arazilerindeki vergi muafiyeti, kamu alımlarında yerli malı önceliği, fiyat farkı kararnamesi, Eximbank’ın teminat sorunu, nakite ulaşımdaki zorluklar Sayın Cumhurbaşkanına iletilmiş kısa vade için olumlu cevaplar alınmıştır.

Asgari ücretlinin işverene vergi yükü istihdamı olumsuz etkilemektedir. Yakın zamanda işten çıkarmalar gündem konusu olmamalıdır. Yeni çıkarılan 500.000 TL KGF kredisi piyasalara pozitif duygular verirken ulaşımının zor olduğu bir gerçektir. Yardımlaşma ve dayanışmayı artırarak bu sarmaldan

çıkılmalıyız. 0,98 faizli konut kredileri, piyasada beklenen canlılığı sağlayamamıştır. Protestolu senet sayısı 2017 yılında 11.530.468 iken 2018 yılında bu sayı 16.773.306 olmuş ve bu durum endişe vericidir.

Görülen odur ki, ülkenin döviz sıkıntısı arz talep dengesini dövizin lehine çevirmektedir. Öyleyse yapılacak en önemli şey, ihracatı ön planda tutmaktır. İhracatçıya her türlü öncelik verilmelidir. Hükümetin bu konudaki özel çabası ümit vericidir. İhracatın ithalatı karşılama oranı son 24 yılın rekorunu kırmıştır. Olmazsa olmazımız ihracat ve ihracatçıya özel önem verilmelidir.

Bu manada Odamız ihracat destek ofisi her türlü desteği vermeye hazırdır. Özellikle ihracat ağırlıklı toplantılara bizzat veya elemanları ile üyelerimiz katılmalıdır. Bu organizasyonlar çok faydalı olmakta hatta pratiğe geçen firmalarımız bizleri heyecanlandırmaktadır. Üyelerimizin Odamıza ulaşım konusunda komitelerimizi çalıştıracak şekilde aktif bir rol alması en büyük isteklerimizdendir. İş hayatınızdaki sorun öneri ve tenkitlerinizi komitelerimiz aracılığıyla Odamız Meclisine taşımalısınız. Sorunlarınıza çözüm yolu aramak bizim görevimizdir. Odamız ve bizlerin siz değerli üyelerimiz için var olduğumuzu ifade etmeliyim.

Tekrar buluşmak üzere, selam ve sevgiler.

9

ATO’DAN HABERLER

ADANA DİJİTAL DÜNYANIN PERDESİNİ ARALAYACAK 2019’un ilk olağan Meclis toplantımıza Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü misafir oldu. Meclis Üyelerimizle fikir alışverişinde bulunan Hüseyin Sözlü ‘’ ATO’dan gelen her soruna çözüm üretmek için dirsek temasında olduk’’ dedi. Adana Büyükşehir Belediye Başkanına teşekkür eden Başkanımız Atila Menevşe, toplantının devamında Meclis Üyelerimize hitap etti. Başkanımız Atila Menevşe “ İçinde bulunduğumuz sarsıntılı dönemi atlatmak üzere olduğumuzu ve önümüzdeki sürecin daha pozitif yönde gelişeceğini düşünüyorum. 2018 yılını tüm sıkıntılara rağmen başarılı bir ihracat grafiği ile tamamladık ‘’ dedi.

O

damızın Ocak ayı olağan Meclis Toplantısı, Meclis Başkanımız İsmail Acı Başkanlığında, Meclis Üyelerimizin katılımıyla gerçekleştirildi. Ocak Meclis toplantısına Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü katıldı. Toplantıda Meclis Üyelerimiz, Hüseyin Sözlü’ye şehrin sorunlarını ve üyelerin yaşadığı sorunları birinci ağızdan aktarma imkanı buldular. Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü tüm sorunların çözümü için çalıştıklarını, çalışmaya devam edeceklerini ifade ederek, ‘’5 yıllık Başkanlığım döneminde Adana Ticaret Odası’ndan gelen tüm sorunların çözümü için çaba sarf ettik’’ dedi. Toplantının

10

devamında Başkanımız Atila Menevşe, “Adana Büyükşehir Belediye Başkanına teşekkür ediyorum. Üyelerimizin yaşamış olduğu ve bize gelen sorunları her ay belediyeye iletiyoruz. Mümkün olan tüm taleplerimizin yerine getirildiğine şahidiz. Uyumlu bir çalışma zemini oluşturduk. Bugün Meclis Üyelerimizin sorunları Başkana direkt söyleme fırsatı oldu. Üyelerimizin yaşadığı sorunları çözmek için çaba sarf ediyoruz, etmeye de devam edeceğiz. Sonuç itibariyle bize iletilen sorunlar, yaşadığımız şehrin iyileştirilmesi için yapılan çalışmalardır. Bu çözüm arayışı sadece yerel yönetimlerle sınırlı değil elbette. Çözüm sunacak hangi kurum olursa olsun

üyelerimizin işini kolaylaştırmak için o kurumun kapısını çalmaktan geri durmayız. Üyelerimizin tamamı bu şehre katma değer sunmaktadır. Bu ülkenin ekonomisine tek kuruş katkı koyan kişinin başımızın üstünde yeri vardır. Bu nedenle sorun çözücü aktörlerle iletişimiz her zeminde sürektir ‘’ dedi.

Yönetim Kurulu Başkanımız konuşmasının devamında, ‘’ Ekonomi hızla gelişiyor ve değişiyor. İçinde bulunduğumuz sarsıntılı dönemi atlatmak üzere olduğumuzu ve önümüzdeki sürecin daha pozitif yönde gelişeceğini düşünüyorum. 2018 yılını tüm sıkıntılara rağmen başarılı bir ihracat grafiği

ATO’DAN HABERLER

ile tamamladık. Özellikle Adana ölçeğinde olumlu sonuçlar elde ettik. Ekonomilerde dalgalanmalar olmaktadır, olacaktır. Piyasa dalgalanmaları her ne kadar ekonominin ana gündemini belirliyorsa da, küreselleşmenin doğası sessiz sedasız derin değişimler yaşıyor. Ekonominin ve ticaretin geleceğini belirleyecek olan da bu değişim süreci. Bakınız dünyada dijitalleşme her yeri sardı. Endüstri 4.0’ı Avrupa’ya göre ortalama 3 yıl geriden de olsa takip ediyoruz. Ancak işletmelerimizde dijitalleşme ve veri yönetimi konusunda gerideyiz. 1995-2017 döneminde 23 sanayi sektörü ve 43 ülke üzerinde yapılan bir araştırma; değer zinciri yaratan malların artık daha az ticaret-yo-

ğun bir yapıya büründüğünü, sınır ötesi hizmetlerin, mal ticaretinden %60 daha hızlı büyüdüğünü, işgücü arbitrajının mal ticaretinde %20’lere dayandığını gösteriyor. Değer zincirleri yüksek nitelikli işgücü odağında bilgi yoğun hale dönüşüyor. Küresel değer zincirleri, sınır ötesi veri akışı, yeni teknolojiler, dijital platformlar, nesnelerin interneti ve otomasyonla yeniden şekilleniyor. Bu verilere göre dünyada ve Türkiye’de en hızlı büyüyen ve en karlı şirketlerin bilgi, teknoloji ve elektronik şirketleri olması hiç de sürpriz değil.

Bu dönüşüm sürecini iyi okumalıyız.

100 bin dolarlık bir mobil yazılım 100 yıllık geleneksel hizmetlerin makro düzeyde önüne geçiyor. Mobil taksi, mo-

bil bankacılık, e-ticaret hepsi hayatımızın içine girdi ve geride kalanları tehdit ediyor. Bu süreçte işin ciddiyetine varmak ilk önemli adımdır. Bu kapsamda Oda olarak bizim görevimiz üyelerimizin farkındalığını yükseltmektir.

14 Şubatta TOBB işbirliğiyle dijital yol adıyla bu konuda çok önemli bir toplantı yapacağız, lütfen bu toplantıyı kaçırmayın’’ diye konuştu. Bu toplantıda şirketler Dijital Dönüşümü nasıl yapar, E-ticaret nasıl yapılır ve E-ihracata yönelmek için ne yapmak gerekir sorularının cevabı verilecek.

Yönetim Kurulu Başkanımız Menevşe “Ticaret Bakanlığımız ve TOBB işbirliğinde Adana Ticaret Odası ev sahipliğinde gerçekleştirilecek olan eğitimin temel amacı; KOBİ’lerimiz için dijital dünya da iş yapabilme ve E-ticaret ekosisteminin onlara sağlayacağı faydaların farkındalığını arttırmaktır.

E-ticaret Ekosistemi ve dijital dünyanın ince çizgilerinden, verimli ve sürdürülebilir bir iş modeli yaratmaya kadar bir çok konuya ev sahipliği yapıyor. Eğitim, üreticinin emeğine değer katması, satışlarını sınır tanımadan artırmasını hedeflemektedir. Güncel ve yaşanmış tecrübelerin paylaşıldığı tam kapsamlı bu eğitimler katılımcılara yeni iş modellerini hazırlayacağız. Bütün üyelerimiz ücretsiz olan bu eğitime katılabilir, kendinizi ve firmanızı yeni nesil iş dünyası ile tanıştırabilirsiniz” dedi.

Meclis Üyeleriyle istişare ve fikir alışverişinin ardından 2019 yılın ilk Meclis Toplantısı sona erdi.

TARKAN KULAK DAVOS İZLENİMLERİNİ PAYLAŞTI Odamızın Meclis Toplantısında söz alan Meclis Üyemiz Tarkan Kulak, Davos izlenimlerini Meclisimizle paylaştı. Kulak, ‘’Her yıl İsviçre’nin Davos kasabasında, Dünya Ekonomi Forumu (WEF) tarafından gerçekleştirilen “Davos Zirvesi”nin bu yılki teması “Küreselleşme 4.0: Dördüncü Sanayi Devrimi Çağında Bir Küresel Mimari Biçimlendirmek”. Küreselleşme 4.0 kavramı, endüstri 4.0” kavramı gibi bir gelişme sonucu oluşmuş bir dalga. Küreselleşmenin ilk dalgası, 19. Yüzyılda buharlı makinenin üretim sürecine dahil edilmesiyle oluşan birinci sanayi devrimi ile gelişti ki bundan en fazla İngiltere faydalandı. Küreselleşme 4.0 dalgasıyla küreselleşmenin sınırı

siber dünyaya genişledi ve dijital ekonomi aldı başını gitti. Dijital ekonomiye yatırım yapan ülkeler şimdi çok daha avantajlılar ki bunların başında ABD ve Çin geliyor.

Zirvede konuşulan küresel ekonomik risklerin başında ABD, Avrupa ve Çin’de bu yıl büyümenin yavaşlayacak olması, Brexit, iklim

değişikliği ve siber saldırılar geldi.

Zirve kapsamında, gerçekleşmesi en olası küresel riskler olarak aşırı hava olayları, iklim değişikliğinin iyileştirilmesi ve uyum çabaları konusunda başarısızlık, su krizleri, büyük doğal felaketler, kapsamlı veri sahtekârlığı ve hırsızlığı, büyük ölçekli siber saldırılar, kitle imha silahları belirlenmiş durumda. Yabancı fonlar, küresel ekonominin hassas döneminden dolayı hiç olmadığı kadar ürkek ve maliyeti yüksek. Bu nedenle hem birey ve şirketler olarak hem de ülke yönetimimiz olarak oldukça rasyonel kararlar alabilmeliyiz. Hatalı ve yanlış kararlar verme lüksümüzün ise hiç olmadığını ifade etmeliyim’’ diye konuştu.

11

ATO’DAN HABERLER

ATO ÜYESİ ÜÇ SEKTÖRE 450 BİN DOLAR PROJE DESTEĞİ Yönetim Kurulu Başkanımız Atila Menevşe “İhracatın artması için Ticaret Bakanlığı’na 3 ayrı (Uluslararası Rekabetçiliği Geliştirme) Projesi sunduk. Ayakkabı, konfeksiyon ve gıda sektörlerinde yaptığımız 3 proje başvurumuz da onaylandı.’’ dedi.

Başkanımız Atila Menevşe, ‘’Odamızca ihracatın geliştirilmesi için çok sayıda proje ve programla üyelerimize her alanda destek olmaya çalışıyoruz.

Oda olarak İhracat Hamlesi Eylem Planı, Odamızın İhracat Heyeti Destek Programı, Avrupa İşletmeler Ağı ve Ticaret Bakanlığı İhracat Destek Ofisi ile bilgi ve danışmanlık hizmetleri gibi çeşitli hizmetlerimiz var. Bunlara ek olarak, ihracatın artması için Ticaret Bakanlığı’na 3 ayrı URGE (Uluslararası Rekabetçiliği Geliştirme) Projesi sunduk. Ayakkabı, konfeksiyon ve gıda sektörlerinde yaptığımız 3 proje başvurumuz da onaylanmıştır ‘’ dedi.

Başkanımız Atila Menevşe, ‘’Proje kapsamında seçilen sektörde faaliyet gösteren firmaların, gelişme hızı

12

yüksek ve Türkiye’nin nispeten düşük pazar payına sahip olduğu ülkelere yönelik ihracatlarının sürdürülebilir olarak artırılmasının sağlanması, şirket içi yapılanmanın ihracat stratejilerine uygun hale getirilmesi, şirket-

lerin ihracata yönelik insan kaynağı yetkinliğinin artırılması, şirketlere sistematik dış ticaret ve pazar araştırması yetkinliği kazandırılması ve hedeflenen yeni pazarlarda ihracata başlamalarının sağlanmasını için ça-

lışacağız. Bakanlıkça onaylanan bu projeler kapsamında ayakkabıcılar grubundan 16 firmamız, gıda grubunda 37 firmamız, tekstil grubunda 18 firmamız yararlanacak. Bu firmalar için Bakanlık 3 projeye toplam 450.000 dolar yani 2 milyon 385 bin TL hibe verecek. Bu hibeyle firmalarımızın ihtiyaçlarını analiz edeceğiz, eksikliklerini danışmanlık desteğiyle tamamlayacağız, yılda 2 yurtdışı fuar ve iş gezisine götüreceğiz ve her sektöre 2 alım heyeti getireceğiz. 3 yıl süreyle desteklenecek bu firmalarda inşallah Adana ihracatına çok önemli katkılar alacağız. Odamızın 3 projesinin birlikte geçmesi önemli bir başarıdır. Sektörlerimize ve firmalarımıza hayırlı olsun ‘’ diye konuştu.

ADANA’DAN

VARDA KÖPRÜSÜ

V

arda Köprüsü (Alman Köprüsü) veya Viyadüğü, Adana Karaisalı ilçesi Hacıkırı köyünde yer alıyor. Mühendislik harikası olarak nitelendirilen köprü 1900’lü yılların başında Almanlar tarafından inşa edilmiş, bu yüzden Alman Köprüsü diye de adlandırılıyor.

Hacıkırı Demiryolu köprüsü olarak yapılan köprü heybetli oluşu nedeniyle yöre halkı tarafından Koca Köprü diye biliniyor. 200 metre uzunluğunda ve 99 metre yüksekliğinde olan köprü 1912 yılında hizmete açılıyor. Çelik kafes taş örme tekniği ile yapılan köprü tarihi ipek yolunun yerini alan Berlin-Bağdat-Hicaz demiryolu hattının bir parçası.

14

Köprünün isminin bir de hikayesi var. Köprü inşaatında çalışan iki Türk işçisi köprünün ne kadar yüksek olduğunu merak etmiş çünkü o ana kadar ülkenin hiçbir yerinde bu kadar büyük ve yüksek köprü görmemişler. Aralarında anlaşmışlar, paydos olunca köprünün üstüne biri, diğeri de aşağıya gidecek, biri yukardan bir kereste parçası atacak ve sayacaklar kaçta yere düşecek diye.

Tamam demişler paydos olunca dediklerini yapmışlar. Yukarıdan bir iskele parçasını aşağıya atan ne oldu diye sormuş. Aşağıdaki “var daha” demiş. Saymaya devam etmiş: 2, 3, 4, 5… Tekrar ne oldu diye sormuş. Aşağıdaki “var daha” dedik ya demiş. 7, 8, 9, 10, 11...diye giderken varmadı mı daha demiş, diğeri de “vardaa, vardaa derken Almanlar koşmuşlar durumu görmüşler, işçiler de meraklarını anlatınca bundan sonra Almanlar da bu köprüye Varda demişler.

1888 yılında II. Abdulhamit ile Alman İmparatoru Kaiser Willhem tarafından imzalanan sözleşmeyle Bağdat

demiryolu inşaatı Almanlara verilmiş.

Alman Deustche Bank’ın ayırdığı krediyle 15 yılda tamamlanan demir yolunun en zor kısmı Toroslarda ortaya çıkmış. Almanya’dan getirilen mühendisler işte bu mimari ve mühendislik harikasını yaratmışlar.

Hatta ilk önce sarp kayalıklar ve dağlık bölgenin uç kısmından köprü ayaklarını inşaatını devam ettirmelerine karşın, trenler keskin virajı alamayınca daha ileriye 200 metre derinliğinde ikinci bir köprü inşaatına baslamışlar. İlk köprünün ayakları halen görülebiliyor. Ayrıca Alman Köprüsü civarında bugün araç ulaşımı için kullanılan arka arkaya iki tünel de bulunuyor.

Varda Köprüsü’nün Adana’ya uzaklığı karayolu ile Karaisalı ilçesi üzerinden 64 km. Demir yolu ile Adana İstasyonu’na mesafesi 63 km. Özel aracınızın yanı sıra, Ankara’dan yola çıkan ve İç Anadolu’yu gezen Çukurova Ekspres treni ile de Hacıkırı İstasyonu’nda inerek köprüye ulaşabilirsiniz.

ADANA’DAN

RAMAZANOĞLU KONAĞI

A

dana ili eski bir geçmişe sahip olması nedeniyle zengin bir tarihi miras barındırıyor. Hem şehir merkezinde hem ilçelerde görmeniz gereken tarihi yapı ve kalıntılar var. Bu zengin tarihe tanıklık eden Ramazanoğlu Konağı da merkezi konumuyla ziyaret edilmeden gidilmemesi gereken noktaların başında geliyor.

Ramazanoğulları ailesinin konağı olan bina Adana’nın tarihi şehir merkezinde Ulucami Külliyesi’nde yer alıyor. Şu an Çukurova Üniversitesi Kültür Merkezi olarak hizmet veren konak Ramazanoğlu Beyliği Sarayı’nın ayakta kalan kısmı ve Selamlık bölümü, yani yönetim merkezini oluşturuyor. Beylikler dönemi mimarlığının seçkin bir örneği olan yapı Adanalı Piri Paşa tarafından yaptırılmış.

Binanın 1360-1400 yılları arasında inşa edildiği düşünülüyor. Son Ramazanoğlu Bey’i Halil Bey tarafından yaptırılan 1495 tarihli kitabe konağın restorasyon tarihini gösteriyor.

Sürekli onarımlar yaşayan yapı 14. yüzyıldan kalan, dünyanın sayılı sivil mimarlık örneklerinden biri olarak görülüyor.

Konağı yaptıran Adanalı Piri Paşa, Kanuni Sultan Süleyman’ın ilk vezirlerinden. 48 yıl Adana beylerbeyliği yapan Piri Paşa, Karaman, Şam,

A

dana’nın meşhur çorbası son zamanlarda çeşitli markaların hazır çorbaları arasına bile girdi. İçli köftedeki gibi ince bulgur ve kıymanın yuvarlanarak “anaları”, kıymasız bulgur topları da “kızları” oluşturuyor.

Tarifi: Ana malzemeleri un ve yumurta dışındaki malzemeleri yoğurun. Sonra unu

Halep’de de benzeri görevlerde bulunmuş ve gittiği her yerde inşa ettiği eserlerin bir çoğunu da Adana’da yaptırmış. Ayrıca Adana’daki Ulucami ve Medresesi, Yağ Cami ile Medresesi, Çeşme, Pamuk Hanı Mescitleri, Zaviye-i Cebel Nur, Darüşşifa, Darül Hadis, İmaret, Kapalıçarşı, Irmak Hamamı gibi eserler de Piri Paşa tarafından yaptırılmış. Adana’da kalabilen eserlerin yüzde 90’ına sahip olan Piri Paşa, Konya, İstanbul ve Niğde’nin Bor ilçesinde de birçok külliye, hamam ve cami yaptırmış.

Vakıf Sarayı adıyla da bilinen evin eskiden yanında beyliğin idare merkezi olduğu anlaşılan ve halk arasında “Selamlık” olarak bilinen, kubbeli bir mekân ve hamam olduğu düşünülen bir kısmı ile gelebilen bir yapı.

Kesme taş ve tuğladan mimarisiyle sade bir görünüşe sahip konak, birisi ara olmak üzere üç kattan ve “L”

şeklindeki zemin katı planının doğu ucunu teşkil eden bir terastan meydana geliyor.

Ayrıca üst katta havuzlu bir teras da bulunuyor. Sade olan konakta hiçbir süsleme görülmüyor. Binanın Mısır’daki Memlüklü konaklarını hatırlatan önemli bir eser olduğu söyleniyor. Yalnızca Güney cephesinde bulunan kapı üstündeki kitabesinde Ramazanoğlu Halil Bey tarafından onarıldığı yazıyor.

Adana’ndaki ilk müze-kültür merkezi özelliğini taşıyan konak restore edildikten ve Çukurova Üniversitesi’ne tahsis edildikten sonra konferans ve türlü etkinliklere ev sahipliği yapmaya başlamış. Konakta Cumartesi Konferansları adıyla her hafta konferans düzenleniyor. Ayrıca her ayın son cumartesi günü de Türk Sanat Müziği konseri düzenleniyor.

Tüm bu etkinlikler halka açık ve ücretsiz.

LI KIZLI ANA ve yumurtayı ekleyip yoğurmaya devam edin. İçi için tavada kıymayı ve soğanı kavurun. Salçayı ve baharatları ekledikten sonra maydanozları doğrayıp ekleyin. Köfte harcının içine bu kıymalı harcı ekleyin ve kaynar tuzlu suya atın. Başka bir tencerede etinizi kavurun. İçine salçayı ve baharatı ekleyip kavurmaya devam edin ve içine haşlanmış nohutları ekleyin. Haşladığınız köfteleri de içine ekleyince servise hazır.

15

ADANA’DAN

VALİ DEMİRTAŞ: ”İSTİHDAMIN ARTMASI İÇİN TÜM ÇALIŞMALARI YAPIYORUZ” Adana Sanayi Odası’nda düzenlenen toplantıya, Vali Mahmut Demirtaş’ın yanı sıra Vali Yardımcısı Huriye Küpeli Kan, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Genel Müdürü Cafer Uzunkaya, Yönetim Kurulu Başkanımız Atila Menevşe ve Oda Başkanları ve kurul üyesi kamu kuruluşlarının temsilcileri katıldı.

CAFER UZUNKAYA, “ADANA’DA 2018 YILINDA 35 BİN 54 KİŞİNİN İSTİHDAMI GERÇEKLEŞTİRİLDİ” Toplantıya katılan İŞKUR Genel Müdürü Cafer Uzunkaya, 2018 yılında Adana’da 35 bin 54 kişinin istihdamının gerçekleştirildiğini ve kurum olarak büyük bir özveriyle görev yaptık-

larını söyledi. Cafer Uzunkaya, “2002 yılında Türkiye genelinde 24 bin 482 kişilik istihdam gerçekleştiren bir kurum, 2018 yılında sadece Adana ilinde 35 bin 54 kişinin istihdamını gerçekleştirmiştir. Milletle kenetlendiğimiz zaman neleri başaracağımızın kanıtı bu rakamlardır” diye konuştu.

ÖNCELİK HAYATIN ÖNCELİK YAYANIN

16

VALİ DEMİRTAŞ ,”İSTİHDAMIN ARTMASI İÇİN GEREKLİ TÜM ÇALIŞMALARI YAPIYORUZ” Sanayi Odası’nda düzenlenen Adana İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu 2019 yılı 1. Olağan Toplantısına başkanlık eden Vali Mahmut Demirtaş ise konuşmasında, kentteki iş ve istihdam oranlarının her yıl iyi bir ivme ile arttığını ve bu toplantılar sayesinde çalışmaların hızlanarak devam edeceğini belirtti. Vali Demirtaş, Adana Valiliği olarak, üretim ve istihdam potansiyelinin arttırılması yolundaki tüm projelerin destekçisi olduklarını sözlerine ekledi.

Adana Valisi Mahmut Demirtaş, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 74’üncü maddesinde 26 Ekim 2018 tarihinde yapılan değişiklikle; yayalara öncelik tanıyan düzenlemenin geniş kitlelere duyurulması amacıyla hazırlanan projeyi Adana’da başlattı.

Vali Demirtaş, “Bakanlığımızca düzenlenen bu projemizi başlattık. Amacımız sürücülerimize yaya geçidi alışkanlığını edindirmek.

Yönetim Kurulu Başkanımız Atila Menevşe’nin de katıldığı etkinlikte sürücülere broşür dağıtıldı. Sürücüler yayalara yol vermeleri ve yaya yolunda durmaları konusunda uyarıldı. Yıl boyunca devam edecek proje kapsamında; İl Emniyet Müdürlüğü ile İl Jandarma Komutanlığınca Adana genelinde 305 okul geçidinde ve 1.092 yaya geçidinde 3.081 polis ve 49 jandarma personeli bilinçlendirme faaliyetlerinde bulundu.

KAPAK

Gıda ve Tarım Dış Ticaret Hacmi (Milyon $) 600 500 400 300 200 100 0 2002

2017

Kaynak: TÜİK verilerinden Harmonize Sisteme Göre (HS, 2’li GTİP) derlenmiştir. (Harmonize Sistem 99 dış ticaret faslından tarım, hayvancılık ve gıda ile ilgili ilk 24 faslın toplamıdır.)

18

KAPAK

ORTAK GELECEĞİMİZ

TARIM Tarım’ın önemine değinen Yönetim Kurulu Başkanımız Atila Menevşe, ‘’Adana tarımın başkenti olma özelliğini taşıyan bir şehirdir. Toprak, sulama ve iklimiyle tarım için çok elverişli bir şehirdir. Üreteceğiz ve ihraç edeceğiz. Planlı üretim ve ihracat kalkınmanın itici gücü olacaktır’’ dedi.

Başkanımız Menevşe konuya ilişkin yaptığı açıklamada, ‘’Dünya nüfusundaki artışla birlikte, artan tarım ve gıda ürünleri ihtiyacının karşılanmasında, yoğun girdili tarımsal uygulamalar önem kazanmıştır. Bu durum, konvansiyonel tarım olarak adlandırılan üretim şeklinin yaygınlaşmasını hızlandırmıştır. Tarımda yoğun girdi kullanımına dayanan hızlı değişim, tarımsal üretimin daha az işgücüyle yapılabilmesine olanak sağlamış, ancak konvansiyonel tarımdan kaynaklanan önemli çevresel maliyetlerin de ortaya çıkmasına neden olmuştur. Adana tarımın başkenti olma özelliğini taşıyan bir şehirdir. Toprak, sulama ve iklimiyle tarım için çok elverişli bir şehirdir. İhracat için kaliteli üretimin yanında lojistik avantaj da büyük önem taşır. Adana hem toprak ve iklim olanakları hem de üç kıtayı birleştiren lokasyonunun getirdiği lojistik avantajıyla tarım ürünleri ihracında çok daha rekabetçi olacaktır.

Adana’nın en önemli tarım ürünlerini soya, mısır, yerfıstığı, narenciye, karpuz, pamuk, buğday ve bal olarak sıralayabiliriz. Buna göre Türkiye’deki soya üretiminin yüzde 62’si ilimizde üretilmektedir. Bu hiç de hafife alınmayacak bir rakamdır. Ardından yerfıstığı üretim gelmekte olup; ülke üretimi içindeki payımız 59,1 olmuştur.

Bunun yanında ilimizin önemli tarım ürünleri arasında olan narenciyenin 2017 yılında Türkiye narenciye üretimi içindeki payı yüzde 21’dir. Diğer yandan Türkiye karpuz üretiminin

yüzde 29,4’ü, mısır üretiminin yüzde 17,6’sı, pamuk üretiminin yüzde 6,9’u ve buğday üretiminin ise yüzde 3,9’u ilimizde üretilmektedir. Verilerden de anlaşılacağı gibi bir çok ürün kaleminde Türkiye’nin ihtiyacının karşılanması adına Adana ciddi bir paya sahiptir.

Arazi anlamında da Adana zengin ve verimli topraklara sahiptir. İlimizin toplam arazi varlığı 1 milyon 403 bin hektar olup; 2017 yılı itibariyle bu arazinin yüzde 35,5’i tarım arazisinden oluşmaktadır. Adana’nın toplam tarım arazisi, 2017 yılı itibariyle 4.985.082 dekar olup; bu arazinin yüzde 77,7’si tahıllar ve diğer bitkisel ürün ekilen alanlardır. Yüzde 14,3’ü meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanını oluşturmaktadır. 2017 yılına göre toplam ekilen alanda yüzde 1,4 artış gerçekleşmiştir. Ürün bazında meyve üretimlerine bakıldığında da portakal, mandalina, altıntop, limon ve zeytin üretimi meyvecilikte önemli paya sahiptir. Toplam meyvelik alanı ve üretiminde; portakalın ekilen alan payı yüzde 16,5, üretim payı yüzde 26; mandalinanın ekilen alan payı yüzde 27, üretim payı yüzde 33,5; altıntopun ekilen alan payı yüzde 5,6 üretim payı yüzde 13 ve zeytinin ekilen alan payı yüzde 19,3 üretim payı yüzde 2,4’tür. Adana ilinde önemli bir paya sahip karpuzun ilin toplam sebze üretimi içindeki payı 51,8 olarak gerçekleşmiştir.

Adana’nın mevcut gücü ve üretiminin artması için çabalarımız devam

ediyor. Bu rakamların artması için sadece ürünleri üretmek yetmiyor.

Korumamız gereken topraklarımız ve onları daha verimli hale getirecek çalışmalara, ayrıca ürettiğimiz ürünleri sadece iç pazarda değil dış pazarda da değerlendirmeye ihtiyacımız var.

Tarıma yeterli önemi atfetmediğimiz için tarımsal ürünlerde dışa bağımlılık, kırsal alandan kentlere göç, kırsal toplum özelliğinin yok olması, kırsal ve kentsel nüfus dengesizliğinin artması gibi başlıca sorunlar yaşıyoruz.

Tüm bu sorunlar ithalatın artmasına ve cari açığın çoğalmasına neden olmaktadır. Gelecek nesiller için doğal kaynakları koruyan ve çevreye zarar vermeyen tarımsal üretim tekniklerinin kullanıldığı sürdürülebilir tarım anlayışını hayata geçirmemiz gerekmektedir. Ülkelerin beslenme ve rekabet gücü kazanmalarına yönelik üretimlerini arttırma çabaları, tarımda yoğun girdi kullanımının giderek artmasına yol açmıştır. İnsan sağlığı ve çevrenin korunması göz önüne alındığında, tüm illerde de iyi tarım uygulamalarına yönelik çiftçi bilincinin artırılması en öncelik vermemiz gereken konulardandır. Bu bağlamda Adana Ticaret Odası olarak inisiyatif aldık ve Türkiye’ye model olmak üzere Adana Tarım ihtisas OSB’yi kuruyoruz. Bu model, verimlilik, üretim kalitesi, kapasitesi, ihracat olanakları ve sağladığı katma değerle ulusal bir örnek olacak. İnşallah bu projeyle bölge ve ülke tarımında bir büyük dönüşüme ön ayak olacağız’’ dedi.

19

KAPAK

TARIM OSB ILE 365 GÜN ÜRETECEĞIZ! Yönetim Kurulu Başkanımız Atila Menevşe proje lideri olduğumuz ve Bakanlıkça onaylanan Tarım OSB hakkında bilgiler verdi.

Başkanımız Atila Menevşe, ‘’Adana Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TDİOSB) Projemizin amacı, Adana ilinin mevcut tarım olanaklarından yararlanarak, ilimizin tarım ürünlerindeki kalitesini, katma değerini ve çeşitliliğini arttırmak, yelpazesini genişletmek, İhracatı arttırmak için, Adana ili sınırları içinde Tarımsal İhtisas OSB’nin kurulmasıdır. Gerek sanayi ve gerekse tarımsal üretim konularında Türkiye’nin önde gelen illerinden olan Adana’da; tarım ve sanayi sektöründe yeni bir model oluşturacaktır. Bu kapsam dahilinde, mevcut tarım alanlarının yeniden organizasyonu ile işlenmeyen, değeri düşük tarım alanlarından yüksek verim ve gelir elde ederek, hem tarım sektörünü ve atıl durumdaki tarım işletmelerini tekrar rekabet eder ve iç ve dış pazara üretim sağlayacak şekilde geliştir-

mek hem de tarım ürünlerine dayalı sanayi sektörünü canlandırmak ve hızlandırmak istiyoruz. Ayrıca, ilimizin tarım sektörünü ve buna bağlı sanayi sektörünü iç ve dış pazarda rekabet edebilen duruma ve Adana ilini tarım alanları ve ürünleri açısından Türkiye ve yurtdışında, cazibe merkezi haline gelmesi en büyük hedefimizdir’’ Başkanımız Atila Menevşe, ‘’Üretim ve işletme yapmak için Ortadoğu, Afrika ve Batı ülkelerinden yatırımcı potansiyeli mevcuttur.

Projenin hizmete girmesiyle birlikte yörenin mevsimsel avantajının kullanılarak yılın 12 ayı üretilecek ürünler piyasaya sürülebilecek olması en büyük avantajdır. Bu projenin Adana ya en önemli katkısı da istihdam sağlayarak bölgede işsizlik sorununun çözümü yönünde de önemli bir aşama kaydedecektir. Adana Tarımsal İhtisas Organi-

ze Sanayi Bölgesi’nde (gıda, tarım, tarıma dayalı ) yüksek teknolojili seralar, ikincil işleme, paketleme, depolama, AR-GE tesisleri bir arada bulunacak ve bölgenin tarım potansiyelinin planlı ve etkili bir şekilde değerlendirilmesinin yolu açılacaktır. Proje gerçekleştiğinde; tarıma dayalı sanayi işletmelerinin, birbiri ile uyumlu üretim yapan orta ve büyük ölçekli sera işletmelerinin, üretim, işleme, ambalaj, vb. aşamalar da sinerji yaratması ile Adana ilindeki tarım işletmelerinin ürün kalitesi ve çeşitliliğiyle dünya ve AB piyasalarıyla rekabet edebilir hale gelmesi hedeflenmektedir. Dünya örneklerinden yola çıkılarak geliştirilen Adana Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi; ürünlerin üretiminden pazarlamasına kadar tüm aşamaları birbirleriyle bağlantılı olarak aynı bölge içerisinde örgütlenecektir’’ dedi.

21

KAPAK / TARIM

Muhammet Ali Tekin Adana Tarım ve Orman İl Müdürü

ILIMIZ TARIMINI EN ÜST SEVIYEYE TAŞIMAK IÇIN DAHA BIRÇOK PROJEYE IMZA ATMAK AMACINDAYIZ! Adana tarımını ve Bakanlığın projelerini ilimizdeki en yetkili ağızdan aldığımız bilgileri siz okuyucularımızla paylaşıyoruz.

TARIM VE ORMAN İL MÜDÜRLÜĞÜNÜN ÇALIŞMA ALANLARINDAN BAHSEDEBİLİR MİSİNİZ? Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünleri üretiminin geliştirilmesi, tarım sektörünün geliştirilmesine ve tarım politikalarının oluşturulmasına yönelik araştırmalar yapılması, gıda üretimi, güvenliği ve güvenirliği, kırsal kalkınma, toprak, su kaynakları ve biyoçeşitliliğin korunması, verimli kullanılmasının sağlanması, çiftçinin örgütlenmesi ve bilinçlendirilmesi, tarımsal desteklemelerin etkin bir şekilde yönetilmesi, tarımsal piyasaların düzenlenmesi gibi ana faaliyet konularının gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak başlıca çalışma alanlarımızdır.

TARIMSAL ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDE ŞAMPİYON OLDUĞUMUZ MAJÖR ÜRÜNLER HANGİLERİDİR? Aslında birçok üründe söz sahibi olmakla birlikte turunçgil üretiminde %28,4’lük pay ile dane mısır üretiminde %17,5’luk pay ile karpuz üretiminde %20,7’lik pay ile soya üretiminde %62’lik pay ile yerfıstığı üretiminde %59’luk pay ile ülkemiz’de ilk sırada yer almaktayız.

22

Bununla birlikte bal üretimi, yağlık ayçiçeği üretimi ve pamuk üretiminde de üst sıralarda bulunuyoruz.

TÜRKİYE’DE BİRİNCİ OLDUĞUMUZ ÜRÜNLERİN LİGDEKİ YERİNİ KORUMAK VE LİGE YENİ ÜRÜNLER KAZANDIRMAK İÇİN NELER YAPILMAKTADIR? Tarım sektörü en zorlu liglerden bir tanesi, bir kere rakip çok güçlü ve çok fazla. Direkt olarak doğayla karşı karşıyasınız. Ülkemizin de içinde bulunduğu küresel bir iklim değişikliği söz konusu. Biliyorsunuz ki geçtiğimiz dönemde başımıza bir Akdeniz meyvesineği vakası geldi. Valiliğimiz önderliğinde tüm kurum ve kuruluşlarla topyekün bir mücadeleye giriştik. Diğer illere de örnek olabilecek bir çalışma gerçekleştirdik. Gündüz, gece, hafta içi, hafta sonu durmadık çalıştık. Şükürler olsun ki bu yoğun günleri en az zararla atlattık. Önümüzdeki süreçte de ben dahil olmak üzere tüm müdürlerim ve personelim sürekli üreticimizin yanındayız. Akdeniz Meyve Sineği başta olmak üzere tarım zararlarıyla mücadelede kullanılan ürünlerde, ithalata bağımlılı-

ğın giderilmesi amacıyla “Yerli Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele Ürünlerinin Üretimi” projemizin hayata geçirilmesi için, Valimiz Sayın Mahmut DEMİRTAŞ’ın da desteği ile Çukurova Kalkınma Ajansı Güdümlü Proje Çağrısından destek alınması konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği toplantısını gerçekleştirdik. Önemli bir maliyet unsuru olan meyvesineği tuzağını dışa bağımlı olmadan kendimiz üreteceğiz. Örtü altı yetiştiriciliği konusunda söz sahibi olmak istiyoruz. Bölgemiz ürünlerine alternatif olarak sera kurulumuna önem vermekteyiz. Üst sıralarda yer alan bal üretimini artırmak için arı otu yetiştiriciliğini ön plana çıkarma gayretindeyiz.

Ayrıca İl Müdürlüğümüz tarafından Yumurtalık ilçesinde yılda 50 bin ton kapasiteli kafes balıkçılığı için alan taraması talep edildi, talebimiz Bakanlığımız tarafından da uygun görüldü. Bu projemizi tamamladığımızda bölgemiz yatırımcı çekecek, istihdamımız artacak, su ürünleri üretimimiz 8 bin tonlardan 60 bin tona çıkacak. Böylelikle bölgemize yaklaşık 2 milyar liralık katma değer sağlamış olacağız.

KAPAK / TARIM

KALKINMA ÖNCELİKLİ ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDE DEVLET DESTEKLERİ NE AŞAMADADIR? Biz İl olarak tarımsal üretimde iyi durumdayız ancak iş sadece üretmekle bitmiyor. Ürettiğin ürüne katma değer sağlamak, tarımsal üretimi tarıma dayalı sanayiye de dayandırmak gerekiyor. Devletimiz kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı kapsamında gerek bireysel basınçlı sulama gerekse Tarıma dayalı yatırımların desteklenmesi konusunda sürekli olarak üreticinin yanında yer almakta. Kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi ve alternatif gelir kaynaklarının oluşturulması için ciddi destekler sağlanmakta. Biz de Devletimizin üreticilerimize sunduğu bu imkanları elimizden geldiğince destekliyoruz. Son iki yılda 173 yatırım projesiyle yaklaşık 114 milyon TL. yatırım yaptırdık. 373 çiftçimize yaklaşık 16 milyon TL bireysel basınçlı sulama sistemi kurdurduk.

ODAMIZIN DA PROJE ORTAĞI OLDUĞU TARIM OSB VE TARLA BALIKÇILIĞI HAKKINDA NELER SÖYLERSİNİZ? Öncelikle bu tip önemli projelerde birlikte yol aldığımız için memnuniyetimi dile getirmek isterim. Bu projede Ticaret Odası Başkanımız Sn. Atila MENEVŞE ile uyum ve kararlılık içerisinde ilerlemekteyiz. Hedefimiz çok, bu hedefleri tek başımıza başarmak çok meşakkatli bu sebeple göreve geldiğimiz günden beri bize desteği ve güveni tam olan başta Sn. Bakanımız Dr. Bekir PAKDEMİRLİ ve Adana milletvekillerimiz ile Adana Valimiz Sn. Mahmut DEMİRTAŞ önderliğinde gerek Adana Ticaret Odası, gerekse Adana Sanayi Odası, Adana Ticaret Borsası, Akdeniz İhracatçılar Birliği gibi birçok tarım paydaşımızla ilimiz tarımını en üst seviyeye taşımak için daha birçok projeye imza atmak amacındayız. İlimizin en önemli sektörlerinden biri olan tarım sektöründe, yenilikçi bir yaklaşımla kümelenme yoluyla rekabet gücünün artırılması için ‘Organize Seracılık Bölgesi’ oluşturmasına yönelik ilk adımlar atıldı. Bu proje kapsamında Adana ili Karataş ilçesi Bebeli Mahallesi’nde 3,200 dekar alan üzerine kurulacak ve ortalama 2000 kişinin çalışacağı “Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi”nin kurulması ve

faaliyete geçirilmesi için başvuru yapıldı. Yoğun olarak da bir talep söz konusu. Seracılık konusunda en önemli maliyet ısıtma gideri. Bölge olarak bu konuda şanslıyız.

Tarla balıkçılığı konusunda ise Karataş İlçesi Adalı Mahallesinde bulunan 6.500 da mera alanında (verimsiz ve bataklık alan) Tarıma Dayalı İhtisas Su Ürünleri Organize Sanayi Bölgesi kurulması planlanmıştır. Proje ile insan eli altında kontrollü olarak toprak havuzlarda tarla balıkçılığı yapılarak bu alanların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Proje sahasındaki işletmeler ve yan faaliyet kolları ile birlikte 2000 kişiye istihdam sağlanacak, Su ürünleri ihracatı yapılacak, Proje sahasındaki üretimle uygun kapasitede su ürünleri işleme tesisleri ve soğuk hava depoları kurulacaktır.

TEŞVİK SAĞLAMAK AMACIYLA DESTEK VERDİĞİNİZ ÜRÜNLERİ SIRALAYABİLİR MİSİNİZ? Aslına bakarsanız destek verilen ürünleri sıralamak öyle bir çırpıda sayılabilecek gibi değil, bunun mazot gübre desteği var, fark ödemesi var, yem bitkileri desteği var, organik tarım ve iyi tarım uygulamaları var, sertifikalı fide, fidan, tohum desteği var, buzağı, malak desteği var, arıcılık desteği var, küçükbaş, et, süt desteği var, su ürünleri desteği var. 2018 yılında üreticilerimize 440 milyon TL. nakit tarımsal destekleme ödemesi yaptık. Bu rakam bir önceki yıl 338 milyon TL idi, 2017 yılına göre %30’luk bir artış gerçekleşti.

ADANA’DA TARIMSAL ALANLARIN VERİMLİ KULLANILDIĞINI SÖYLEMEK MÜMKÜNMÜDÜR? Bildiğiniz gibi üzerinde bulunduğumuz Çukurova toprakları dünyada sayılı ovalardan bir tanesi, hal böyle olunca böyle bir mirası verimli kullanmamak söz konusu olamaz. Ancak tabi ki verim üzerinde etkili birçok faktör var; bunlardan biri parçalı arazi yapısı; Türkiye’de ortalama işletme büyüklüğü 5,9 hektar iken İlimizde bu rakam 9,7 hektardır. Parçalı arazileri birleştirmek, üretim girdilerini azaltıp üretici gelirlerini artırmak temel amacımız. Bu amaç doğrultusunda bugüne kadar 139 köyde yaklaşık 170.000 hektar alanda toplulaştırma yapıldı ve yapılmaya devam edilecek. Toplulaştırma ile birlikte tarla içi drenaj, yol ve toprak ıslahı gibi çalışmaları kapsayan tarla içi geliştirmelere ağırlık verilmiş-

tir. Bir diğer husus sulama konusunda modernizasyonun sağlanmasıdır. İlimizde bulunan 539.000 hektar alanın %80’inden fazlası sulanabilir tarım alanıdır. Tarımda vahşi sulama alışkanlığından vazgeçip hem doğanın korunması hem de modern sulama teknikleriyle verimin artırılması bizler için kaçınılmaz bir gerçektir. Arazi kullanım durumu, arazi parçalanmışlığı, üretim deseni ve uygulanan tarım tekniklerinde yapılacak iyileştirmeler verimi doğrudan etkileyecektir.

TARIMSAL ALANLARDA DAHA ÇOK ÜRÜN ELDE ETMEK İÇİN GİRİŞİMLERİNİZ NEDİR? Tarım sektöründe verimlilik genel olarak gübre, sulama, ilaç, tohum seçimi, toprak yapısı, tarımsal alet ve makine kullanımı gibi faktörleri barındırır.

Bununla birlikte hasat edilen ürünlerin taşınması, depolanması ve pazarlanması da son derece önemlidir. Bilgi ve becerisi yüksek olan ilimiz çiftçisinin ürünün ekilişinden son tüketiciye ulaşıncaya kadar hem teknik personelimizle hem de düzenlediğimiz toplantılarla yanında yer almaktayız.

Adana sadece Çukurova’dan ibaret değil tabi ki. Bizim bir de dağlık kesimimiz var. Yüksekliği 600m den fazla, ovaya göre dezavantajlı kesimimiz. Bu konuda da çalışmalarımız var. “Kırsal Dezavantajlı Alanlar Kalkınma Projesi” ile üretimi ve verimi artırmak için küçük ve yoksul çiftçilerimize, göçerlerimize, kadın ve gençlerimize yönelik altyapı ve bireysel yatırımlar gerçekleştireceğiz. Bu kapsamda hayvan pazarından mezbahaneye, sulama göletinden kapalı sulama sistemine kadar birçok başlıkta girişimlerimiz olacak. İL TARIM VE ORMAN MÜDÜRÜMÜZÜ TANIYABİLİR MİYİZ? 15 Aralık 1973 yılında Dörtyol, Hatay’da doğdum. İlk ve ortaöğrenimimi Dörtyol’da, lise eğitimimi Osmaniye’de tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesinden 1996 yılında Veteriner Hekim olarak mezun oldum. 5 yıl sınıf öğretmenliği yaptıktan sonra şimdiki adıyla Tarım ve Orman Bakanlığında Veteriner Hekim olarak çalışmaya devam ettim. 2006 yılında değişik birimlerde Müdürlük ve İl Müdür Yardımcılığı yaptıktan sonra 15 Haziran 2016 tarihinden beri İl Müdürlüğü görevimi sürdürmekteyim.

Evli ve üç çocuk sahibiyim.

23

TARIM

ADANA TARIMDA ÖNCÜ ŞEHİR

24

Gıda ve Tarım Dış Ticaret Hacmi (Milyon $)

İhracatın İthalatı Karşılama Oranı

2002 ▶ %102 2017 ▶ %224

Gıda ve Tarım İhracatının Toplam İhracata Oranı (Adana 2017) %26 Kaynak: TÜİK verilerinden Harmonize Sisteme Göre (HS, 2’li GTİP) derlenmiştir. (Harmonize Sistem 99 dış ticaret faslından tarım, hayvancılık ve gıda ile ilgili ilk 24 faslın toplamıdır.)

2017 Yılında İhraç Edilen İlk 5 Ürün

Ton

Mandarin

81.981

Portakal

48.372

Kuru Soğan

35.849

Limon

24.667

Altıntop

22.340

bitkisel ürünlerin ekilen alanına aittir.

Yüzde 14,3’ü meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanını oluşturmaktadır. 2017 yılına göre toplam ekilen alanda yüzde 1,4 artış gerçekleşmiştir.

Sebze çeşitlerine göre üretim payları Tablo VII.9’da incelendiğinde, en önemli sebze ekiminin karpuzda gerçekleştiği, ardından kuru soğan, domates ve kavun üretimlerinin sıralandığı görülmektedir. Karpuzun 2017 yılı Türkiye üretimi içindeki payı 29,4’tür.

Adana ili Türkiye tarımında tahıl ürünlerinde önemli yer teşkil etmektedir. Ülkemizin 2016 yılında mısır üretiminin yüzde 17,6’sı, buğday üretiminin yüzde 3,9’u Adana ilinden kar-

2002 - 2017 Gıda ve Tarım İhracatı Karşılaştırması %427

▶

A

dana ilinin önemli tarım ürünleri olarak soya, mısır, yerfıstığı, narenciye, karpuz, pamuk, buğday ve bal olarak sıralayabiliriz. Önemli tarım ürünlerinin 2016 ve 2017 yılları Türkiye üretimindeki payları görülmektedir. Buna göre 2017 yılında Türkiye’deki soya üretiminin yüzde 62’si ilimizde üretilmekte olup; 2016 yılı üretim payı yüzde 60,9 idi. Ardından yerfıstığı üretim gelmekte olup; 2017 yılı ülkemiz üretimi içindeki payı 59,1 iken 2016 yılı üretim payı yüzde 60,5 idi. Bunun yanında ilimizin önemli tarım ürünleri arasında olan narenciyenin 2017 yılında Türkiye narenciye üretimi içindeki yüzde 21 olup; bir önceki yıl üretim payı yüzde 26,6 idi.

Diğer yandan Türkiye karpuz üretiminin yüzde 29,4’ü, mısır üretiminin yüzde 17,6’sı, pamuk üretiminin yüzde 6,9’u ve buğday üretiminin ise yüzde 3,9’u ilimizde üretilmektedir. Tarımsal ürünlerin yanı sıra, Adana ili arıcılıkta da önemli merkez konumunda olup; ülkemiz bal üretiminin yüzde 9,4’ü ilimizde üretilmektedir.

Adana ili iklim yapısı itibariyle sebze ve meyvecilik için elverişlidir. Son yıllarda meyvecilikte elde edilen gelirin artması, yöre çiftçisini bu sektörde yatırım yapmaya teşvik etmiş bunun yanında zeytincilikte de gelişme kaydetmiştir. İlimizin toplam arazi varlığı 1 milyon 403 bin hektar olup; 2017 yılı itibariyle bu arazinin yüzde 35,5’i tarım arazisinden oluşmaktadır. Bir önceki yıl yüzde 35 idi.

Adana ili toplam tarım arazisi, 2017 yılı itibariyle 4.985.082 dekar olup; bu arazinin yüzde 77,7’si tahıllar ve diğer

şılamaktadır.

Diğer yandan ülke üretimimizin, endüstriyel bitkiler arasında yer alan pamuğun yüzde 10’u, yağlı tohumlar grubunda olan soyanın yüzde 62’si ve yer fıstığının da yüzde 59,1’i Adana ilinde üretilmektedir.

2017 yılında toplu meyvelik ekim alanında yüzde 4, üretimde ise yüzde 15,5 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl ise toplu meyve ekim alanında yüzde 1,7, üretimde ise yüzde 11 artış gerçekleşmişti. Üretim payları incelendiğinde ise meyve üretiminde en önemli paya turunçgillerin sahip olduğu görülmektedir. Ülke tarımına tahıl ürünlerinin

TARIM

yanında turunçgil üretimi de büyük katkı sağlamaktadır. Ülkemizin narenciye üretiminin yüzde 21’i Adana ilinden karşılanmaktadır.

2017 yılında toplam toplu meyvelik alanının yüzde 63’ü, üretimin ise yüzde 86’sı turunçgil meyvelerinden oluşmaktadır. 2016 yılında bu oran toplu meyveliklerde yüzde 62 ve üretilen meyvelerde yüzde 84 idi. Diğer önemli ürün grubu olan zeytin ve sert kabukluların ekilen alan payı ise yüzde 19 olup; üretim payı yüzde 2,4’tür. Ürün bazında meyve üretimlerine bakıldığında da portakal, mandalina, altıntop, limon ve zeytin üretimi meyvecilikte önemli paya sahiptir. Toplam meyvelik alanı ve üretiminde; portakalın ekilen alan payı yüzde 16,5, üretim payı yüzde 26; mandalinanın ekilen alan payı yüzde 27, üretim payı yüzde 33,5; altıntopun ekilen alan payı yüzde

5,6 üretim payı yüzde 13 ve zeytinin ekilen alan payı yüzde 19,3 üretim payı yüzde 2,4’tür.

Adana ilinde önemli bir paya sahip karpuzun ilin toplam sebze üretimi içindeki payı 51,8 olarak gerçekleşmiş olup; 2016 yılı payı 50,1 idi. Diğer önemli paya sahip kuru soğanda ise 2017 yılında üretim payı yüzde 10,4 olarak gerçekleşmiş olup; 2016 yılında 13,8 idi. Örtüaltı üretimde ürün bazında karpuz, domates ve kavun ağırlıktadır. Karpuzun toplam örtüaltı ekilen alan içinde 2017 yılı payı yüzde 55,2, üretim payı yüzde 64,3’tür.

Ardından kavunun toplam örtüaltı ekilen alan içindeki payı 18,8 üretim içindeki payı yüzde 14,1, biberin (Salçalık,Kapya) toplam örtüaltı ekilen alan içindeki payı yüzde 3,6, üretim içindeki payı yüzde 5,6’dır.

2017 yılında bir önceki yıl değişim oranına bakıldığında toplam

örtüaltı üretiminde yüzde 22, ekilen alanda da 26 artış gerçekleşmiştir. 2016 yılında toplam örtü altı üretiminde yüzde 12, ekilen alanda da yüzde 13 artış gerçekleşmişti.

HAYVANCILIK Adana ilinde 2017 yılı itibariyle hayvan sayısının yüzde 76,6’sı küçükbaş, yüzde 24,4’ü de büyükbaş hayvan varlığından oluşmaktadır.

Bir önceki yıl hayvan varlığının yüzde 75’i küçükbaş, yüzde 25’i ise büyükbaş hayvanlardan oluşmaktaydı.

Adana ilinde özellikle son yıllarda hayvan varlığında önemli artışlar gerçekleşmiştir. Bunun en büyük nedeninin bölgemizde büyükbaş hayvancılığa yapılan yatırımlardaki artışlar olduğu düşünülmektedir. Ülkemizin hayvancılık alanında önemli yetiştiricilik çiftlikleri Adana ilinde bulunmaktadır.

TARIM ALANLARININ DAĞILIMI YÜZÖLÇÜMÜ (Hektar)

%

Tarla Alanı

447.215

%83

Meyve Alanı

67.255

%12

Sebze Alanı

24.530

%5

TOPLAM

539.000

%100

TARIM ALANI

25

KAPAK / GENÇ GİRİŞİMCİ

Size göre tarımda acil çözüm bekleyen sorunlar nelerdir?

Tarımın mevcut haliyle en büyük sorunu, girdi oranlarının çok yükselmiş olmasıdır. Zirai ilaçlar, gübre ve mazot fiyatları, üretim maliyetlerini çok arttırmaktadır. Üreticinin kullandığı kredi faizleride, maalesef gelir artışından daha hızlı artmaktadır. İkinci sorun mülkiyet hakkından kaynaklanan ölçek sorunudur. Üretim alanlarının yüzölçümlerinin toplulaştırmalarla arttırılması gereklidir.

Özbek Özler İhracatçı

ADANA TARIMDA HAK ETTIĞI YERE GELECEKTIR Tarım alanında yapılan çalışmalar gelecek beklentileri ve daha bir çok konuyu genç tarım girişimcisi Özbek Özler’le konuştuk. Tarım sektörü hakkındakileri siz okuyucularımızla paylaşıyoruz.

Adana’nın tarımdaki konumunu nasıl yorumlarsınız?

Adana tarıma elverişli iklimi, verimli toprakları, sulu ve susuz tarıma uygun coğrafi yapısı, organik tarıma uygun dağlık bölgeler gibi tarım için Türkiyenin en uygun alanlarından biridir. Coğrafi konumunun verdiği avantajlarla sert çekirdeklilerden subtropik meyvelere, yarı egzotik türlere kadar geniş bir üretim yelpazesine sahiptir. Özellikle narenciye ve karpuz üretiminde Türkiyede üretim öncüsüdür. Toplam olarak tarımsal girdide ülkemizin %3 ünü temsil eder. Tarımsal üretim ve tarıma entegre sanayisi ülkemiz ortalamasının üzerinde bir gelişmişlik gösterir.

Adana’nın tarım üretimi alanındaki potansiyeli yeteri kadar kullanılabiliyor mu?

Adana’nın tarımsal potansiyeli mevcut durumdan çok daha fazladır. İklimi subtropik meyvelere çok uygundur.

Yarı egzotik meyveler ve mevcut ürün-

26

lere yeni lisanslı türler ekleyerek mevcut hasat periyodunu uzatarak çok daha katma değerli ürünlere yönelerek bu potansiyelini kullanabilir. Seracılık ve hayvancılık konusundada mevcut potansiyelinin çok üzerine çıkabilir, tabiki uygun planlama ve teşvik sistemiyle.

Tarladan sofraya kadar olan süreçte en çok kayıp nerelerde yaşanıyor?

Yaş meyve sebze ve tahıllarda maalesef ülkemizde hasattan başlayarak, depolama ve nihai tüketiciye ulaşana kadar geçen periyotta yaklaşık %25 kayıp söz konusu, bu tabiki dünya ortalamasının çok üzerinde. Sektördeki yetersiz eğitimli işgügü, kısmen teknik yetersizlikler ve usulüne uygun olmayan depolama gibi unsurlar bu zararın meydana gelmesinin başlıca sebepleridir. Bir diğer sebep ise tarıma entegre sanayinin yeteri kadar gelişmemiş olması bu hasarlı ürünlerin değerlendirilmesini mümkün kılmamaktadır.

Sektör temsilcisi olarak kamudan beklentiniz var mıdır?

Kamunun, yukarıda saydığımız problemler konusunda, stratejik sektörümüz olan tarımda, girdi maliyetlerini azaltacak önlemler alarak üreticiyi desteklemesi gerekmektedir. Üreticilere vergi indirimleri, ucuz üretim kredileri, sübvansiyonlar gibi yöntemlerle destek vermesi gerekmektedir. Tabiki devletin asli görevlerinden olan eğitim, bölgelerde üretim durumuna göre üreticilerimize sürekli yeni gelişmeleri aktarmakta devletimizden beklentimizdir.

Türkiye ile kıyasladığınızda Adana’da tarım sektörünün yakın geleceğini nasıl görüyorsunuz?

Adana tarımı önümüzdeki yıllarda hakettiği yerlere gelecektir. Üreticilerin yeni türler konusundaki hevesleri bu gelişmede motor rol oynayacaktır kanaatindeyim. İhracatçıların yeni ve katma değeri yüksek pazarlara ulaştıkça bir takım standartların da sağlanması gerekecektir. Bunların başında sertifikasyon, izlenebilirlik, gıda güvenliği ve yeni çeşitler gelmektedir. Bugüne kadar talep edilmeyen bu standartlara üreticiler adapte oldukça bu katma değerli pazarlardaki payımız hızla artacaktır. Özbek Özler’i Tanıyabilir miyiz?

Tarım sektöründe faaliyet gösteren Tarım firmasının 3. Nesil temsilcisiyim.

Adana doğumluyum, liseyi Tarsus Amerikan Koleji’nde ve üniversiteyi Amerika’da okuyup mezun olur olmaz aile işlerinde çalışmaya başladım. Evli ve bir çocuk babasıyım. Yaş meyve ihracatıyla ilgilenen Tarım firmasının Genel Müdürlüğünü yapıyorum.

EKOMOMİ

AB-JAPONYA EKONOMİK ORTAKLIK ANLAŞMASI TÜRKİYE’Yİ DE ETKİLEYECEK 1 Şubat 2019 tarihinde yürürlüğe giren AB - Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EOA), dünyanın en büyük ekonomilerinden olan AB ve Japonya’nın kurallara dayanan, adil ticaret için atmış oldukları önemli bir adım niteliğinde. Bu anlaşmanın korumacılık eğilimlerinin hız kazandığı ve serbest ticaretin DTÖ kurallarına aykırı ek vergiler ve korunma önlemleri ile tehdit edildiği bir dönemde gerçekleşmesi önemini daha da artırıyor.

1 Şubat 2019 itibarıyla yürürlüğe giren anlaşma ile 635 milyon insanın yaşadığı ve küresel hasılanın üçte birinin üretildiği AB ve Japonya, pazarlarını karşılıklı olarak açıyor. Anlaşmanın tamamıyla yürürlüğe girmesinin ardından AB ile Japonya arasındaki ticaretin 36 milyar avro artması bekleniyor. Bu anlaşma, Türkiye’yi de doğrudan ilgilendiriyor. Türkiye, AB ile gümrük birliği içinde ve gümrük birliği, sanayi ürünlerini kapsıyor.

Gümrük birliğinin gereği olarak Türkiye, AB’nin ticaret anlaşmalarına da uyum sağlamak durumunda. Türkiye’nin AB’nin ticaret müzakereleri ile eş zamanlı olarak söz konusu üçüncü ülkeler ile ticaret anlaşmaları müzakerelerini gerçekleştirmesi, ticaret imkânlarının artırılması ve dış ticaret hedeflerine ulaşılması açısından önemli. Bu sürecin hızlanması ve Japonya’ya ihracat ve ortak iş olanaklarını artıracak bir anlaşmanın ivedilikle imzalanması son derece önemli.

Japonya’ya ihracatımız 2018’in ilk altı ayında 253 milyon dolar olarak gerçekleşmiş ki bu son derece yetersiz.

Bunun yanında, güçlü otomotiv sektörü ile Japonya’dan gelen otomotiv

ürünlerine AB pazarında yedi yıllık geçiş sonrasında sıfır vergi uygulanacak olması, Türkiye’den yapılan ithalatın azalmasına sebep olabilir.

AB ve Japonya arasındaki EOA yeni nesil bir anlaşma. Yani sanayi ürünleri ticaretinin yanında,

tarım,

hizmetler, e-ticaret, kamu alımları ve veri güvenliği gibi kapsamlı konuları da içeriyor. Türkiye AB ile gümrük birliğinin modernizasyonuna hazırlanırken, bu tür model olarak alınabilecek anlaşmaları incelemek ve ticaretin yeni ufuklarını anlamak çok önemli. Türkiye’nin bu süreçten azami fayda sağlayabilmesi için Ticaret Bakanlığımız ve diğer ilgili bakanlıkların, iş dünyasını temsil eden kuruluşlar ile çok yakın çalışması şart.

AB-Japonya EOA’sının en dikkat çekici özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz: AB’den ithal edilen gouda ve çedar gibi çok sayıda peynire Ja-

ponya tarafından uygulanan yüzde 29,8’lik ve şaraba uygulanan yüzde 15’lik ithalat vergisi sona erecek.

Japonya’ya AB’nin et ihracatı önemli ölçüde artacak. Öyle ki işlenmiş domuz eti tamamıyla vergisiz ihraç edilecekken, işlenmemiş domuz eti de çok küçük oranda bir vergiyle satılacak. AB’nin 200’den fazla coğrafi işaretli tarım ürünü ile Japonya’nın benzer ürünleri taraflarca koruma altına alınacak.

AB-Japonya EOA’sı ayrıca başta finansal hizmetler, e-ticaret, telekomünikasyon ve ulaştırma olmak üzere hizmet ticaretinde de tarifeleri ve tarife dışı engelleri ortadan kaldıracak. Bir diğer önemli alan olan kamu alımlarında Avrupalı şirketler artık Japonya’nın 54 büyük şehrinde ihalelere katılabilecek ve ulusal seviyede büyük önem teşkil eden demiryolu sektöründe kamu alımlarına erişimlerindeki engeller son bulacak.

Belirli sektörlerdeki hassasiyetlere gereken duyarlılığın gösterileceği AB-Japonya EOA’sı kapsamında özellikle AB’nin otomotiv sektörü için gümrük vergilerinin sıfırlanması yedi yıl sürecek bir geçiş döneminin ardından hayata geçirilecek.

AB-Japonya EOA’sının ilk olma özelliği taşıyan bir diğer önemli noktası da dünyanın en geniş güvenli veri akışı alanını hayata geçirecek olması. Tarafların birbirlerinin veri güvenliği sistemini muadil olarak tanımasıyla birlikte artık kişisel veriler, AB Üye Devletleri ve Japonya arasında serbest ve güvenli bir şekilde dolaşabilecek.

27

KAPAK / ÜLKE TANITIMI

KATAR Katar dış ticareti, uluslararası enerji fiyatlarına bağlı olarak şekillenmektedir. Diğer taraftan, tamamlanmış veya sürdürülmekte olan petrol ve gaz sektöründeki yatırımlar, altyapı geliştirme programı, sanayi, eğitim ve turizm sektöründeki yatırımlarla artan ihracat ve ithalata bağlı olarak dış ticaret hacmi son yıllarda katlanarak gelişmektedir.

Genel olarak Katar, önemli ölçüde ticaret fazlası vermektedir. Son yıllarda hızla gelişen ekonomi ile birlikte ithalat artışı ihracat artışından hızlı olarak gelişmişse de, ihracatta ana kalem olan enerji kaynaklarının uluslararası piyasa fiyatlarındaki artışı dolayısıyla söz konusu ticaret fazlası sürmektedir.

Katar’ın 2016 yılında dünyaya yaklaşık 53,4 milyar dolar ihracat yaptığı görülmektedir 28

2016 yılında tahmini en fazla ihraç ettiği ürünler arasında Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar birinci, ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) ikinci, petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar üçüncü, etilen polimerleri (ilk şekillerde) dördüncü, işlenmemiş alüminyum beşinci, azotlu mineral veya kimyasal gübreler altıncı, başka yerde tanımlanmamış ürünler yedinci, hidrojen, asal gazlar ve diğer ametaller sekizinci, asiklik hidrokarbonlar dokuzuncu, mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden) onuncu sırada

yer almaktadır.

Katar’ın İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler Katar’ın 2016 yılı ithalatında ABD birinci sırada olup, Almanya ikinci, İngiltere üçüncü sırada yer almaktadır.

Katar’ın Türkiye’den 2016 yılında yaklaşık 439,1 milyon dolarlık ithalat yapmıştır. Bu ithalatıyla Türkiye 13. sırada yer almaktadır.

TÜRKİYE – KATAR DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 yılında Türkiye’den Katar’a 276,1 milyon dolarlık ihracat yapılmış olup; 141,4 milyon dolarlık ithalat

KAPAK / ÜLKE TANITIMI gerçekleştiği görülmektedir. Şu anki verilere göre Türkiye’nin Katar’a olan ihracatında bir önceki yıla göre 163 milyon dolar ve ithalatında ise bir önceki yıla göre 129,6 milyon dolar azalış gösterdiği görülmektedir.

Türkiye ve Katar arasında ikili ticaret hacmi son yıllarda hızla artmıştır. 2008 yılı ihracatımızın %74’ü demir-çelik, %65 i ise inşaat demiridir. İhracatımızdaki hızlı artışın en önemli nedeni inşaat demiri ihracatıdır. 2008 yılında Türkiye ile Katar arasındaki ticaret hacmi 1,2 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. 2009 yılında ticaret hacmi 375 milyon dolara gerilemiştir. 2010 ve 2011 yıllarında Türkiye Katar’a yönelik olarak ithalat fazlası vermeye başlamıştır. 2012 yılında Katar’a olan ihracatımız %37 artarak 257 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılında %5 azalarak 244 milyon dolar olmuştur. 2014 yılında da Katar’a olan ihr acatı mı zd ak i artış devam etmiştir. 2014 yılında ihracat % 41 artışla 344 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ise ticaret hacmi 785 milyon dolara yükselmiştir. 2016 yılında Katar’a olan ihracatımız %4 artarak 439 milyon dolar, dış ticaret hacmimizde 710 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkede yabancı yatırımcı için potansiyel arz eden en önemli sektör müteahhitliktir. Katar’da önümüzdeki yıllar için planlanan 200 kadar yatırım projelerinin toplam tutarı yaklaşık 200 milyar $ düzeyindedir.

Bunun % 43’ü altyapıya giderken, kalanı sağlık ve eğitim sektörleri için kullanılacaktır. Sektörde Türk fir-

malarının en önemli rakipleri İtalya, Almanya, İngiltere ve Çin firmalarıdır. Pazarın küçük olması ve inşaat sektöründe yoğunluklu olması rekabeti beraberinde getirmektedir.

2009 yılında Katar’a olan ihracatımız ani bir düşüşle karşılaşılmıştır.

2009 yılında ihracatımız bir önceki yıla göre %73 azalmıştır. Bunun en önemli nedeni Katar’ın inşaat demiri ithalatını durdurmuş olmasıdır. İhracatımızdaki düşüş 2010 yılında da devam etmiştir. Katar’a olan ihracatımız 2010 yılında % 43 azalarak 163 milyon dolara gerilemiştir.

Bunun nedenlerini küresel krizin yansımalarının devam etmesi, yatırım projelerindeki duraklama ve en

önemlisi Katar’a olan ihracatımızın çeşitlendirilememiş olması olarak sıralayabiliriz. 2011 yılında ihracatımız 2010 yılına göre %16 artarak 188 milyon dolar, 2012 yılında da %37 artarak 257 milyon dolar olmuş ancak 2013 yılında %5 azalarak 244 milyon dolar olmuştur. Söz konusu azalış ağırlıklı olarak kablo ve teller ile transformatör ihracatımızdaki düşüşten kaynaklanmıştır. 2014 yılında ise %41 artmış 345 milyon dolar olmuştur. 2015 yılında ise Katar’a olan ihracatımız bir önceki yıla göre %22 artarak 424 milyon dolar,

2016 yılında % 4 artarak 439 milyon dolar olmuştur. Katar’ın 2016 yılında toplam ihracatımızdaki payı % 0,3 olmuştur. 2017 yılı geçici verilere göre ihracatımızın 276,1 milyon dolar olduğu ve bir önceki yıla göre azalış gösterdiği görülmektedir.

2016 yılında Adana’dan Katar’a toplam 999,8 bin dolarlık ihracat yapılmış olup, ihracat değeri en yüksek ilk 10 ürün sırasıyla aşağıda belirtilmiştir: 425 bin dolarlık ihracatla plastikler ve mamulleri birinci sırada, 358,4 bin dolarlık ihracatla kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları ikinci sırada, 82,9 bin dolarlık ihracatla mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar üçüncü sırada, 60 bin dolarlık ihracatla demir veya çelikten eşya dördüncü sırada 47 bin dolarlık ihracatla yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler beşinci sırada, 6,1 bin dolarlık ihracatla süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler altıncı sırada, 5,8 bin dolarlık ihracatla taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya yedinci sırada, 4,8 bin dolarlık ihracatla elektrikli makine ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı sekizinci sırada, 3,7 bin dolarlık ihracatla meşrubat, alkollü içkiler ve sirke dokuzuncu sırada, 2,5 bin dolarlık ihracatla sebzeler, meyveler, sert kabuklu meyveler ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar onuncu sırada yer almaktadır.

29

Uzman Görüşü

2018 İHRACAT VERİLERİ ADANA FİRMALARINA NELER SÖYLÜYOR 2018 yılına ilişkin Türkiye ve Adana ili ihracat verileri açıklandı. Adana ihracatının 2017-18 döneminde % 11 arttığı gözüküyor. Türkiye ihracatının da %11 arttığı dikkate alınırsa il olarak Türkiye ortalamasını yakalamışız. Söz konusu sektörel verilerin yorumlanmasına yönelik farklı seçenekler olmasına karşın elde edilen başarının sürdürülebilir olması, firma sahiplerine gelecek dönemlerde de başarılı kılacak sektörlerin ortaya çıkarılması büyük önem taşır. Günümüzde bu alanda en yaygın kullanı-

lan yöntem 3S (Üç yıldız) yöntemidir.

Amacım teorik açıklamalardan çok göreceli ümit vaat eden sektörleri öne çıkarmak olduğundan doğrudan analizi sunmak amacındayım. Öncelikle Tablo 1 deki 2018 ihracat verilerini büyüklük açısından incelersek, tekstil ve hammadde, kimyevi maddeler ve mamulleri, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörlerinin ilk üç sırada yer aldığı görülür. Aynı yıla ilişkin Türkiye ihracat verileri ise, otomotiv, çelik ve hazır giyim ve konfeksiyon

Prof. Dr. Nejat Erk

Tablo-1. 2017 - 2018 DÖNEMİ TÜRKİYE ve ADANA İHRACATI SEKTÖR (000 DOLAR) Çelik

2018 ADANA

2017 TÜRKİYE

2018 TÜRKİYE

68.752

85.254

11.430.865

15.554.861

Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri

35.593

46.605

2.705.550

2.987.899

Demir ve Demir Dışı Metaller

34.209

36.983

6.809.203

8.086.386

Deri ve Deri Mamulleri

5.377

9.635

1.523.63

1.667.375

Diğer Sanayi Ürünleri

1.260

1.491

112.186

121.660

Elektrik Elektronik ve Hizmet

26.401

41.043

10.478.560

11.309.459

Fındık ve Mamulleri

1.190

1.125

1.862.761

1.636.941

23

1

1.337.960

990.529

2.694

4.021

2.164.062

2.266.301 17.642.157

Gemi ve Yat Halı Hazır Giyim ve Konfeksiyon

118.981

147.880

17.031.269

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri

198.621

235.883

6.369.178

6.688.863

İklimlendirme Sanayii

37.074

43.915

3.916.810

4.533.721

Kimyevi Maddeler ve Mamulleri

296.390

332.522

16.045.346

17.372.117

Kuru Meyve ve Mamulleri

3.825

3.723

1.279.736

1.388.912

Madencilik Ürünleri

43.475

42.827

4.689.054

4.561.662

Makine ve Aksamları

73.160

88.848

6.080.565

7.317.107

Meyve Sebze Mamulleri

14.431

16.290

1.415.869

1.564.921

Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri

84.266

94.292

4.444.834

5.014.613

798

129

3.278.632

4.410.439

197.539

161.876

28.527.976

31.568.469

2.667

5.160

1.738.512

2.035.334

116.310

135.245

2.260.285

2.513.893

2.347

3.254

84.793

99.300

Tekstil ve Hammaddeleri

305.048

346.812

8.097.991

8.461.483

Yaş Meyve ve Sebze

136.192

128.283

2.230.826

2.326.671

Mücevher Otomotiv Endüstrisi Savunma ve Havacılık Sanayii Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Süs Bitkileri ve Mam.

Zeytin ve Zeytinyağı Toplam

32

2017 ADANA

682

687

322.917

399.598

1.807.302

2.013.785

146.238.803

162.520.671

Uzman Görüşü

sektörünün ilk üçü oluşturduğunu ortaya koymaktadır.

2017-2018 dönemine ihracatın hızla arttığı ürünler olarak bakıldığında, Adana’da Savunma ve Havacılık Sanayii, Deri ve Deri Mamulleri, Elektrik Elektronik ve Hizmet sektörlerinin ihracatta en hızlı gelişen sektörler olduğu anlaşılır. Konuya Türkiye genelinde bakıldığında, Çelik, Mücevher, Zeytin ve Zeytinyağı sektörlerinin en hızlı gelişen sektörler olduğu görülür. Günümüzde firmalar açısından sürdürülebilirlik en öncelikli sorun olduğundan, ülke verilerine sürdürülebilir rekabet açısından

bakılmasının daha akılcı olacağını düşünmekteyim. Bu eksikliği gidermek amacı ile geliştirilen 3S (üç yıldız yöntemi) nin işleyişi kısaca aşağıda sunulmuştur. Üç yıldız yöntemi gelecekte de önemini sürdürecek sektörleri belirlerken üç aşamalı bir hesaplama yöntemi kullanır. Model sonuca giderken büyüklük, başatlık ve uzmanlaşma olmak üzere üç parametre kullanılarak bir bölgedeki rekabetçi sektörleri tespit etmektedir. Büyüklük değeri bir sektörde Adana’nın Türkiye içindeki payını, başatlık değeri sektörün Adana ekonomisi içindeki payını,

uzmanlaşma değeri ise bir sektörün Adana ekonomisindeki ağırlığının sektörün Türkiye ekonomisi içindeki ağırlığına oranını göstermektedir. 3S yöntemine dayalı olarak Adana ve Türkiye verilerinden hareketle Adana başatlık, büyüklük ve uzmanlaşma katsayıları aşağıya çıkarılmıştır.

Yapılan hesaplamalar sonucunda bir sektörün büyüklük ve başatlık değerleri %1’in üzerinde ve uzmanlaşma değeri 1’in üzerinde olduğu takdirde parametreler birer yıldız almaktadır. Üç ölçüttende %1’in üzerinde alanlar Adana’nın geleceğini şekillendirecek sektörler olacaktır.

Tablo-2. 2017 - 2018 DÖNEMİ BAŞATLIK, BÜYÜKLÜK ve UZMANLAŞMA KATSAYILARI *1000 Dolar

Başatlık

Başatlık

Büyüklük

Büyüklük

Uzmanlaşma

Uzmanlaşma

SEKTÖR (000 Dolar)

2017

2018

2017

2018

2017

2018

Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri

0,02

0,02

0,01

0,02

1,06

1,26

Hazır Giyim ve Konfeksiyon

0,07

0,07

0,01

0,01

0,57

0,68

Kimyevi Maddeler ve Mamulleri

0,16

0,17

0,02

0,02

1,49

1,54

Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri

0,05

0,05

0,02

0,02

1,53

1,52

Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller

0,06

0,07

0,05

0,05

4,16

4,34

Tekstil ve Hammeddeleri

0,17

0,17

0,04

0,04

3,05

3,31

Yaş Meyve ve Sebze

0,08

0,06

0,06

0,06

4,94

4,45

Başatlık Ölçütü = (Adana Sektörel İhracatı) / (Adana Toplam İhracatı) Büyüklük Ölçütü = (Adana Sektörel İhracatı) / (Türkiye Sektörel İhracatı) Uzmanlaşma Ölçütü = (Adana Sektörel İhracatı) / (Adana Toplam İhracatı) / (Türkiye Sektörel İhracatı) / (Türkiye Toplam İhracatı)

Bu hesaplamalar ışığında, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri, Hazır giyim ve Konfeksiyon, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller, Tekstil ve Hammaddeleri ve yaş Meyve ve Sebze sektörleri ihracat açısından uzun dönemli yatırımların göze alınabileceği sektörlerdir.

Ancak, sektörel veya makro ihracat

rekabet potansiyelinin firma rekabet gücüne yansıyabilmesi için, firmaların sektördeki ürün ve ihracat yapılacak pazarları doğru konumlandırmaları şarttır. Bu ise, pazardaki mevcut rekabeti bilerek, yaratılacak rekabet gücünü rakiplerin güçlü olmayan alanlara kaydırılarak başarılabilmektedir. Günümüzde buna Mavi Okyanuslar Stratejisi adı verilmektedir. Tersi, Kırmızı Okyanuslar Stratejisi fiyat rekabeti ile

okyanusların kana bulandığı çok da akılcı olmayan bir seçenek olarak karşımızda durmaktadır.

1990’lar sonrası her şey ölçüme dayalı olarak şekilleniyor. Bana göre, ben bu işi yıllardır yapıyorum, finans, pazarlama, üretim, markalaşma benim uzmanlık alanlarım sözlerini sarf ediyorsanız vallahi de billahi de yanlış yoldasınız. 2019’da bereket ve başarı yolunuzu aydınlatsın.

33

KOMİTELERİMİZ

Komite Üyelerimiz, Her Ay Yaptıkları Toplantılarla Sektörlerin Sorunlarını ve Fikirlerin Hızla Sonuç Bulabilmesi İçin Komite Toplantılarına Devam Ediyor. Komitelerimizin Gerçekleştirmiş Olduğu Şubat 2019 Toplantısından Kareler.

34

ÜRETİYOR PAYLAŞIYOR ŞUBAT

2019

35

KOMİTELERİMİZ

36

ÜRETİYOR PAYLAŞIYOR

37

ATO’DAN

38

Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe, Türkiye Kent Konseyleri Birliği 10.Dönem Başkanlığı görevine seçilen Adana Kent Konseyi Genel Sekreteri Sn. Ekrem Aslan ve heyet eşliğinde Adana Valisi Sn. Mahmut Demirtaş’ı Ziyaret Ettiler.

Cumhurbaşkanımız Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın teşrifleriyle birazdan gerçekleşecek olan Türkiye Ekonomi Şurası’na Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe, Meclis Başkanımız Sn. İsmail Acı ve Genel Sekreterimiz Dr. Sn. İsmet Yalçın katılım sağladı.

Adana Milletvekili Sn. Ayhan Barut Odamızı Ziyaret Etti.

Kadın ve Demokrasi Derneği İl Temsilcisi Reşan Arlıer ve Berna Gelhasan Başkanımız Sn. Atila Menevşe’yi Ziyaret Etti.

Gümrük ve Ticaret Adana İl Müdürü Sn. Adnan Ekiz ve İkinci Grup Meclis Üyelerimiz Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe ile Fikir Alışverişinde Bulundular.

Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğrencileri Ürettikleri Yarış Arabası Hakkında Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe’ye Bilgi Verdiler. Ayrıca Öğrenciler Odamızın Desteklerinden Dolayı Başkanımıza Plaket Takdim Ettiler.

Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe’nin Katılım Sağladığı, İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu 2019 Yılı 1. Olağan Toplantısı Adana Sanayi Odası’nda Vali Sn. Mahmut Demirtaş Başkanlığında Gerçekeştirildi.

Kuveyt Türk Katılım Bankası Adana Şube Müdürü Mehmet Sedat Subaşı ve Müdür Yardımcısı Semih Ünal Başkanımız Sn. Atila Menevşe’yi Ziyaret Etti.

Adana Milli Eğitim Müdürü Sn. Veysel Durgun ve Yardımcıları Odamızı Ziyarete Geldiler.

TCDD Taşımacılık A.Ş. Adana Bölge Koordinatör Müdürü Sn. Şeref Uğur ve Meclis Üyemiz Sn. Mehmet Altınsoy Başkanımız Sn. Atila Menevşe’yi Ziyaret Ettiler.

ATO’DAN Deichmann Ziyapaşa Şubesi Mağaza Müdürü İlker Kılınç ve Müdür Yardımcısı Ozan Tambay Başkanımız Sn. Atila Menevşe’ye Ziyarete Geldiler.

Kadirli Eğitim ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Emine Varmış ve Yönetim Kurulu Üyeleri Odamızı Ziyaret Ettiler.

Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe, Özlem Pekduraner’in canlı yayın konuğu oldu.

Adana Fırıncılar Odası Başkanı Sn. Ali Tekin ve Yönetimi Başkanımız Sn. Atila Menevşe’ye Ziyarette Bulundular.

TOBB tarafından düzenlenen “Mahir Eller” projesi kapsamında Adana’da düzenlenen programa Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe ve Genel Sekreterimiz Dr. Sn. İsmet Yalçın katılım sağladı.

Çukurova Sigorta Acenteleri Derneği Başkanı Sn. Güler Aslan, Başkan Yardımcısı Sn. Ayhan Işık ve Yönetim Kurulu Üyeleri, Başkanımız Sn. Atila Menevşe’ye Ziyarette Bulundular.

AK Parti Seyhan Belediye Başkan Adayı Sn. Fikret Yeni Odamızı Ziyaret Etti.

Kuzey Kıbrıs Türk Sanayi Odası Heyeti Odamıza Ziyarette Bulundular.

Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe, İçişleri Bakanlığının Hayata Geçirdiği ‘’Öncelik Hayatın, Öncelik Yayanın’’ Sloganıyla Adana Valiliğince Düzenlenen ‘’Yaya Öncelikli Trafik’’ Etkinliğine Katıldı.

Kanada Okulları Koordinatörü Sn. Fatih Alkan Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Atila Menevşe’yi Ziyaret Etti.

39

BASINDA BÄ°Z

41

UZMAN GÖRÜŞÜ

YÖNETİCİLİKTE PLANLAMA Sadullah KISACIK Yönetim Danışmanı / Stratejist

A

macını belirleyen, yapılacak işlerin kararını veren yönetici, amacına ulaşmak için plan yapmak zorundadır. Plan, bir şirketin amaçlarına ulaşmak için; neyin, ne zaman, nasıl, nerede ve kim tarafından yapılacağının önceden belirlenmesidir.

Yönetici planlama yaparak şirketin makine, malzeme ve İnsan kaynaklarını kullanarak amaçlarına en iyi şekilde ulaşmaya çalışır. Dolayısıyla planlamada yapılacak herhangi bir hata veya herhangi bir eksiklik işletmenin amaçlarına ulaşmamasına neden olacaktır. Organizasyon yapısı ne kadar büyürse planlamaya olan ihtiyaç da o kadar artar. Aynı hedef kitleye hizmet eden birim sayısı arttıkça birimler arasındaki eş güdüm ancak ortak bir plan ile gerçekleşecektir. Örneğin bir sokağa hizmet götüren belediyenin yol müdürlüğü o sokağın yolunu asfaltlarken, 2 ay sonra su idaresi bölümü yolu kazarak aynı sokağa boru döşemektedir.

Daha sonra kazılan sokak tekrar asfaltlanmaktadır. Bu durum ortak plan olmamasından ve planda eşgüdümlülüğünün sağlanamamasından kaynaklanmaktadır. Planlama yöneticinin en büyük yardımcısıdır.

Plan yapan ve bunu organizasyonuna bildiren yönetici böylece neyin, ne zaman, ne şekilde ve kim tarafından yapılacağını belirtmiş olur.

Geçen aylardaki makalelerimde yöneticilikte amaç belirleme ve karar verme konularını anlatmıştım.

Bu ay yöneticiliğin en önemli işlevlerinden birisi olan planlama konusunu ele alacağız.

Böylece organizasyondaki herkes üzerine düşen görevleri bilir ve bunu zamanı gelince yapar. Ayrıca organizasyonun amaçlarına ulaşması yolunda herhangi bir aktivite gerçekleştirilmediğinde belirli bir plana sahip olan yöneticiler bu aktivite ile ilgili sorumluya hemen ulaşabilirler ve hesap sorabilirler.

Amaçlarına ulaşmak için herhangi bir plana sahip olmayan yöneticiler önüne çıkan durumlara ve problemlere göre hareket ederek gelişigüzel tepkilerde bulunacaklardır. Plansız yapılan işlerde mutlaka gecikmeler, aksamalar yanlış anlamalar yaşanır.

Aynı şekilde planlamanın olmadığı organizasyonlarda neyin, ne zaman, kim tarafından yapılacağı belli olmadığı için çalışanlar arasında iş bölümü esnasında, sürtüşmeler veya sen yap, o yapsın kavgası yaşanacaktır. Şirketin planını bilen bir çalışan böylece o planı gerçekleştirmedeki rolünü bilir. Bu durum çalışanı organizasyonun hedeflerini gerçekleştirme yolunda motive eder.

Yöneticilerin yapacağı planlar bulundukları yönetim kademesine göre değişir. Bir şirketin yönetim kurulu başkanı veya genel müdürü uzun dönemli stratejik planlar yaparken, Orta kademe yöneticiler yıllık ve aylık planlar yapar. Alt düzey yöneticiler ise kısa vadeli, günlük hatta saatlik planlar yaparlar.

Bir şirketin sahibi, bir girişimci

veya bir yönetim kurulu başkanı kurumu ile ilgili uzun vadeli ve stratejik planlamaları yapmalıdır. Firmalarda gördüğüm en büyük eksiklik, firma üst düzey yöneticilerinin zamanın büyük çoğunluğunu alt kademe işleri planlamakla geçirdiğidir. Çevresindeki değişimleri izlemeyen, sektörü ile ilgili toplantılara, fuarlara, seminerlere katılma fırsatı bulamayan, işi ile ilgili yeni çıkan yasaları takip edemeyen ve zamanın büyük bir çoğunluğunu günlük rutin işlerin planlaması ile geçiren bir patron, genel müdür veya üst düzey yönetici şirketini ileriye götüremez ve yenilikler gerçekleştiremez. Bu nedenle şirket sahipleri ve üst düzey yöneticileri günlük rutin planlamaları ve sorunların çözümlerini astlarına devretmeli, kendileri asıl işleri olan şirketin geleceğini planlamaya, yeni işler geliştirmeye daha fazla zaman ayırmalıdırlar.

Her şey düşünülerek hazırlanmış iyi bir plan yöneticiye çok şey kazandırır. Bu nedenle yöneticinin planlamaya gerekli zamanı ayırması gereklidir. Şunu unutmamak gerekir ki planlamaya ayrılan her bir saat, uygulamalar sırasında yöneticiye 5 saat kazandırır.

Plan yapmada diğer çalışanların fikrini almak ve uzman kişilerle istişare etmek çok faydalı olacaktır ve gözden kaçan herhangi bir durumun olmamasını sağlayacaktır.

45

UZMAN GÖRÜŞÜ

ÜRETICI DESTEKLI “YENI KOSGEB, YENI VIZYON”DAN İLK ÇEYREK MÜJDESI Ender DEMİR Mali Müşavir 1990 yılında Küçük ve Orta Ölçekli Girişimcilere destek fikri ile hayata geçen KOSGEB, o günden bu güne birçok girişimciye finans ve bilgi kaynağı oluşturmuştur.

KOSGEB gerek girişimcilik eğitimleri gerek sektörel analizler ve desteklerle finansın ötesinde yönetimsel boyutunda da sürece önemli katkı koyan bir kuruluş olma özelliği taşımaktadır.

Son yıllarda kendisini çok hızlı geliştiren teknoloji, dünya ekonomisinde de dengeleri değiştireceğini daha ilk adımlarında göstermiş oldu. Türkiye’de gelişen ve değişen bu pazarda yerini almak için önemli ve hızlı hamleler yapıyor. Son yıllarda KOSGEB’in verdiği desteklerde sanayi, teknoloji ve üretim ağırlıklı girişimcilere verdiği önem bunun en önemli kanıtlarından. 2019’a girdiğimiz bu ilk günlerde duranın kaybedeceği koşanınsa kesinlikle kazanacağı ticari iklimde KOSGEB Kobilere sağlayacağı finans ve bilgi desteği ile yine fark yaratacak gibi duruyor. Biz 2019’un ilk çeyreğini bu anlamda önemli görüyoruz. Bu süreçte KOSGEB’in önemli bir projesine de ayrı bir parantez açmak gerektiğini düşüyoruz.

O da ‘‘KOBİGEL’’ yani Kobi Gelişim Destek Programı. KOSGEB bu program ile veri tabanında kayıtlı olan girişimcilere proje desteği sunuyor. Biraz daha açmak gerekirse KOSGEB belirlediği kriterlere uygun desteklenecek projeye hibe ve kredi desteği sunuyor. Rakamsal anlamda örnek verecek olursak kurum bu tarz projelere 2018 yılında 300.000 TL’ye kadar geri

ödemesiz, 700.000 TL’ye kadar geri ödemeli toplamda 1.000.000 TL maddi kaynak sağladı. Biz bu rakamın 2019 yılında hibeye ayrılan payının 400.000 – 500.000 TL bandında olacağını bekliyoruz. Çünkü KOSGEB 2018 yılının son çeyreğinde bir anlamda kabuk değişikliğine gitti. Neredeyse yatırım gücünün tamamını artık Üretim ve Teknolojiye ayıracağını hissettiren KOSGEB bu anlamda 2019 yılını çok değerli görüyor.

2018 yılının ikinci yarısında Üretim odaklı ekonomiyi benimseyen ve bu alanda yatırım yapan Türkiye bu teşviklerle destek noktasında da üreticinin yanında olacağını hissettirmek istiyor. KOSGEB bu yeni dönemi ‘‘Yeni KOSGEB, Yeni Vizyon’’ parolası ile tanıtmıştı. Üreticinin ürün kalitesini ve pazarını geliştirmesi için sunduğu bu katkı girişimciler tarafından oldukça ilgi gördü. Geçtiğimiz yıl çıkan teklifle 2 bin 545 işletmeye toplamda 734 milyon TL kaynak sağlandı.

Peki Biz Bu Desteklerden Nasıl Faydalanacağız? Sorusu kafanızda canlanmıştır.

KOBİGEL - KOBİ Gelişim Destek Programında süreç KOSGEB’in Teklif Çağrısında bulunması ile başlıyor. Proje destek oranları ve bölge sıralamaları, desteklenecek proje kriterlerinin açıklandığı mevzuat ile duyurulan süreç akabinde girişimciler tarafından hazırlanan projeler inceleniyor ve proje uygunluk durumuna göre yukarda belirttiğimiz dilimlerde destekler sağlanıyor.

Burada üretim alanında hizmet veren girişimcinin payına düşense

doğru proje ve planla bu büyük pastadan payına düşen kaynağı almak üretim kapasite ve kalitesi ile pazarda ki payını da arttırmak olmalıdır. Biz bu anlamda Adana’ya ayrı bir çerçeve açmak gerektiğini de düşünüyoruz. Üretim anlamında her dönem kendini geliştiren Adana, KOSGEB desteklerinden de gerekli kaynağı almalı.

Genel anlamda bölge girişimcilerimiz tarafından yapılan en büyük hatalardan birisi ‘‘Bize sıra gelmiyor’’ algısına yenilmek oluyor.

Deneyimlerimizden yola çıkarak şunu çok rahat söyleyebiliriz ki biz doğru projenin destek almadığı bir teşvik programına açıkçası henüz denk gelmedik.

Yapılan en büyük hatalardan biriside girişimci tarafından doğru proje ve planlamanın yapılamıyor olması. Bu anlamda Adana’da ki girişimcilere tavsiyemiz ‘‘Hayallerinizi ve Heyecanlarını’’ diri tutmaları olacaktır.

Bölgemizin ve kendi gücümüzün farkına varmalıyız. Sanayileşme anlamında ki hamleleri doğru okumalı ve üzerimize düşen hamleleri doğru zamanda doğru şekilde yapmalıyız. Çalışmaktan ve ayağı yere basan doğru hayaller kurmaktan vazgeçmemeliyiz.

Bu nedenle biz bu hayallere giden yolda KOBİGEL - Kobi Gelişim Destek Programı önemsiyoruz.

Yılın ilk çeyreğinde KOSGEB tarafından çağrıya çıkmasını beklediğimiz bu proje girişimcilerimizin kurdukları hayaller ile birleştiğinde bölgemiz ve ülke ekonomisi için bir atılım ve gelişim sebebi olacaktır.

47

SAĞLIK

Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?

Kalp Krizi Nasıl Anlaşılır?

Kalp hastalarının 20 dakikadan uzun süren göğüs ağrısında zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekiyor. Kalp krizi belirtileri arasında kollara, sırta, boyuna, çeneye ve mide üzerine doğru yayılan ağrılar görülebilir.

Doç. Dr. Ahmet Oytun Baykan Kardiyoloji Uzmanı

Ülkemizde her yıl yaklaşık 300 bin kişi kalp krizi geçiriyor ve bunların yaklaşık 100 bini ölümle sonuçlanıyor. Üstelik yine son yıllarda kalp krizi geçirenler arasında 50 yaş altındaki kişilerin oranı yüzde 20’yi geçiyor. Bunun nedeni ise genç yaşta sigara içme oranının ülkemizde Avrupa ülkelerinden daha fazlası olması. Kalp krizinde erken müdahale ise hayat kurtarıyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Oytun Baykan, bu nedenle özellikle kalp hastalarının 20 dakikadan uzun süren göğüs ağrısında zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerektiğine dikkat çekiyor. Ağrısız kalp krizlerinin kadınlarda daha yaygın olduğu, doktora geç gittikleri için de krizi atlatma şanslarının daha az olduğu yönünde bir inanç var. Bunun ne kadar doğru olduğunu görmek için 2009’da Kanadalı araştırmacılar, anjio olan 305 kişide kalp krizi belirtilerini ölçmeye başladı. Anjio, tıkanan damarın küçük bir balon vasıtasıyla açılmasını ifade ediyor.

Bu işlem sırasında hasta kısa süreli olarak kalp krizi belirtilerine benzer semptomlar hissedebiliyor.

SOĞUK VE RÜZGARLI HAVADA RİSK ARTIYOR Kalp krizi, kalbi besleyen koroner damarların ani tıkanması sonucu oluşan ve ölümle sonuçlanabilen ciddi bir tablo. Kalp krizine yol açan en önemli risk faktörleri olarak erkek olmak, yaşın erkeklerde 45’in kadınlarda 55’in üzerinde olması, diyabet, sigara öyküsü, genetik yatkınlık, yüksek tansiyon, yüksek ko-

lesterol, hareketsiz yaşam tarzı ile sağlıksız beslenme sonucu gelişen obezite ve stres gösteriliyor. Doç.

Dr. Ahmet Oytun Baykan, havaların soğumaya başlamasının da kalp üzerinde olumsuz etkiler yaparak kalp krizi riskini arttırdığı uyarısında bulunuyor. Çünkü soğuk ve rüzgarlı hava kalp damarları üzerinde büzüştürücü etki yaratarak ve yine tansiyonu yükseltip kalp hızını artırarak duyarlı kişilerde kalp krizi riskine yol açabiliyor. Bu nedenle özellikle kalp hastalarının soğuk havalarda yaşam alışkanlıklarına dikkat etmeleri büyük önem taşıyor.

20 DAKİKADAN UZUN SÜRÜYORSA DİKKAT! Baykan, kalp krizinin en önemli ve en sık görülen belirtisinin göğüs ağrısı olduğuna işaret ederek şu bilgileri veriyor: “Kalp krizine bağlı göğüs ağrısı genellikle göğsün orta kısmında baskı ve sıkışma tarzında şiddetli bir ağrı şeklinde tarif ediliyor. Genellikle 20 dakikadan uzun sürüyor veya gidip gelen bir ağrı olarak hissedilebiliyor. Bu ağrı kollara, sırta, boyuna, çeneye ve mide üzerine doğru yayılım gösterebiliyor. Yine göğüs ağrısıyla beraber nefes darlığı, halsizlik ile baygınlık hissi oluşabiliyor. Özellikle şiddetli göğüs ağrısıyla birlikte soğuk terleme, bulantı ve kusma gibi şikayetlerin olması asla göz ardı edilmemesi gereken bir durum ve acilen hastaneye başvurmayı gerektiriyor.” İLK 2 SAAT ÇOK ÖNEMLİ Baykan, kalp krizinden ölümlerin

genellikle hastaların sağlık merkezlerine geç başvurmaları sebebiyle olduğunun altını çizerek, “Kalp krizi geçiren hastaların yaklaşık yüzde 20-30’u hastaneye ulaşamadan hayatını kaybediyor. Bu nedenle özellikle risk altındaki kişilerin belirtiler başladıktan sonra zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları yaşamsal öneme sahip. Kalp krizi tanısı konulan hastaların 60-90 dakika içerisinde anjiyografi laboratuvarına alınarak balon ve stent müdahalesiyle tıkalı damarların açılması öneriliyor. Yapılan çalışmalar balon ve stent tedavisinin hızlı uygulanabilmesi ve başarılı sonuçları nedeniyle öncelikli olarak uygulanması gerektiğini gösteriyor. Nadir olarak tıkalı damarların çokluğu ve stent tedavisine uygun olmaması sebebiyle hastaların cerrahi tedaviye yönlendirilmesi gerekebiliyor” dedi.

Baykan, eğer müdahale göğüs ağrısı başlangıcının ilk 2 saatinde yapılabilirse kalpte oluşan hasarın daha sınırlı kaldığını vurgulayarak, “Bunun aksine özellikle 6-12 saatten sonra tedavi edilen hastalarda ise kalp dokusundaki hasar daha büyük oluyor ve bunun sonucunda kalp yetmezliği gelişebiliyor, hatta hastanın yaşamını yitirmesine neden olabiliyor” diyor.

Hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenmeye bağlı olarak kalp krizi görülme sıklığı giderek artıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; kalp hastalıklarından ölümler yüzde 40,4 oranıyla tüm ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer alıyor.

49

BİLİM VE TEKNOLOJİ

KENDİNİ ONARAN MALZEMELER Hiç bir şeyin sonsuza dek dayanmadığı söylenir ve bu, kullandığımız birçok ürünün malzemesi olan plastik için kesinlikle geçerli. Yorgunluk ve çevresel koşullardan kaynaklanan hasar, plastikleri zayıflatan mikroskobik çatlaklar oluşturur ve onları günlük yaşamın zorluklarına daha az dayanıklı kılar. Dolayısıyla ürünlerin ömrü kısıtlıdır ve pahalı ürünlerin

sürekli bakım ve onarımdan geçmesi gerekir. Kendini onaran malzemeler ise farklı birkaç yöntemle kendini eski haline getirebiliyor.

Kendini onarma, yapısal zarar veren mikro çatlak düzeyinde değil, çok daha küçük olan moleküler düzeyde gerçekleşiyor. Zarar genelde plastikte meydana gelen kimyasal değişimlerden kaynaklandığından, kimyasal

tepkimeyi tersine çevirerek zararı da tersine döndürmek mümkün. Kendini onarabilen plastikler, yıpranmalarına yol açan tepkimelerin geri döndürülebileceği biçimde tasarlanıyor. Daha sonra göreceğimiz harici yöntemlerden farklı olarak, kimyasal tepkimeyi başlatmak için biraz elle müdahale, muhtemelen malzemeyi ısıtmak gerekiyor.

KARGO DRONLARI Satın aldıklarınızın vızır vızır uçan kargo dronları tarafından kapınızın önüne bırakıldığını bir düşünün.

Amazon, UPS ve hatta Domino’s gibi firmalar bu düşü gerçeğe dönüştürmek için uğraşıyor. Kargo

sektörünün devleri olan Amazon ve UPS, ilk ticari dronla teslimat hizmetini başlatma yarışında en önde koşan firmalardan sadece birkaçı.

Amazon’un dronları şu anda halkın gözünde yarışı önde götürüyor.

Küçük ve hafif olan Prime Air adlı dron, 2013’te ilk duyurulduğundan bu yana uzun bir yol kat etti ve ilk başarılı teslimatı İngiltere’de, Cambridgeshire’da 2016 sonunda gerçekleştirdi.

ARAÇ MUAYENESINDE YENI DÖNEM!

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik ile 1 Ocak 2018 itibarıyla egzoz gazı emisyon pulu ve ruhsatı kullanımı sona erecek, egzoz gazı emisyon ölçümlerinin takibi online sistem üzerinden yapılacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından aldığı bilgiye göre, egzoz gazı emisyon ölçümleri motorlu taşıt kaynaklı hava kirliliğinin kontrolünde önemli rol oynuyor. Taşıtlar, periyodik bakımlarının yaptırılmaması, emisyon kontrol ekipmanlarının tahrip olması, uygunsuz yakıt kullanılmasına bağlı olarak insanları zehirleyen araçlara dönüşebiliyor. Bu nedenle taşıt sahiplerinin, araçlarının bakım ve onarımlarını yaptırarak, egzoz emisyonlarının standartlara uygunluğunu belgelemek için gerekli ölçümleri yaptırma zorunluluğu bulunuyor.

Bakanlık tarafından, trafikte seyreden motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazlarının neden olduğu hava 50

kirliliğinin etkilerinden canlıları ve çevreyi korumak, egzoz gazı kirleticilerinin azaltılmasını sağlamak, ölçümler yaparak kontrol etmek ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla Mart 2017’de yayınlanan, “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği”, 1 Ocak 2018 itibarıyla yürürlüğe girecek.

Bu yönetmeliğe göre “Egzoz Gazı Emisyon Ölçümü Takip Sistemi” oluşturuldu.

Takip sistemi ile Ocak 2018 itibarıyla gerçekleştirilen tüm egzoz emisyon ölçümleri elektronik ortamda yürütülecek, ölçüm yapılan taşıtlar fotoğraf kaydı ve tüm ölçüm bilgileri ile sisteme kaydedilerek, bakanlık tarafından “online” takip edilecek.

BİLİM VE TEKNOLOJİ

BIZI BEKLEYEN TEKNOLOJILER Uzay teknolojilerinden sağlığa, arttırılmış gerçeklikten gıda teknolojilerine; dünyayı dönüştürme potansiyeline sahip teknolojileri açıklayan firmanın araştırmasının tepesinde yapay zeka yer alıyor.

Listenin ilk beşi şöyle sıralanıyor: Yapay zeka ve makine öğrenimi: Son bir yıl içinde 10 bin zeka patenti başvurusu yapıldı.

Giyilebilir teknolojiler: Risk sermayesi ile sektöre son 5 yılda toplam 2 milyar dolar aktarıldı.

3 boyutlu yazıcılar: Sektörde patent alımları 2014 yılından bu yana yüzde 60 arttı.

Gen mühendisliği: 5 yıl içinde genomlar üzerinde çalışmalar 7 kat arttı.

Arttırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR): Risk sermayesi her yıl 2 milyar dolar aktarıyor.

Listeye yeni giren teknolojiler 19 teknoloji arasında, araştırmanın ‘yeni’ olarak işaret ettiği, yani 2018 yılı listesine dahil olmayan ancak önümüzdeki 12 ay boyunca özellikle izlemeye değer bulunan teknolojilerin bazıları ise şunlar: Hızlı akü şarj teknolojisi (#6): Listedeki yer alan birçok ‘temiz’ enerji teknolojisinden biri, elektrikli araç pazarının büyümesinde kilit bir faktör olarak kabul ediliyor.

Grafen ve 2D malzemeler (#9): Basılabilir elektronik mürekkepler, kompozit malzemeler, fosil yakıt hüc-

relerinde kullanılan elektrotlar, lityum-iyon piller ve süperkondansatörler gibi diğer teknolojilerin gelişmesini sağlayacak.

Dronlar (#10): Güvenlikten hava harita sistemine kadar çeşitli alanlarda artan bir rol oynayan dronların daha fütüristik uygulamaları arasında zirai hastalıkların tanımlanması, denizaltı boru hatlarının bakımı ve çevresel gözleme bulunuyor.

Hassas tıp (#12): Belirli problemleri hedef alan ve bireyler için kişiselleştirilmiş ilaçların gelişimi.

Perovskit kullanılan güneş panelleri (#15): Güneş panellerini daha verimli hale getirme potansiyeline sahip olan perovskit teknolojisi, son yıllarda çok konuşulmasa da 2019’da bu alanda büyük gelişmeler bekleniyor.

Doğal dil işleme (#16): Bilgisayarların insan dilini anlamalarına, yorumlamalarına ve manipüle etmelerine yardımcı olan yapay zeka dalı. Örneğin, Siri, Alexa ve diğer sanal asistanlar kullanıcılarla etkileşim kurarak kullanımın kolaylaştırmasını sağlar. Üretken tasarım (#17): Ürün tasarımındaki tüm olası seçeneklerigöz önünde bulundurarak, “doğanın ev-

rimsel tasarıma yaklaşımını taklit etmek” için yapay zeka kullanır.

Adrese teslim hizmetleri (# 18): Eve teslim sektöründe hangi araçların daha uygun olduğu tartışması hala açık (seçenekler arasında bisikletler, motorlu bisikletler, scooterlar var, tabii hepsi kesinlikle elektrikle çalışıyor).

Blockchain (#19): Para transferini kolaylaştırdığı için yeniden rüzgarı arkasına alabilir.

Listede bulunan diğer alanlar ise mikrobiyom, solid-state aküler, Iot güvenlik (internete bağlı cihazlar ve ağların güvenliği), 5G ağlar ve malzeme teknolojileri olarak sıralandı.

DNA’DAN YAŞAM SÜRESI Bilim insanları insanların DNA’sında yaptıkları incelemeyle uzun yaşayıp yaşayamayacakları üzerine tahminde bulunmaya çalışıyor. Usher Enstitüsü bünyesindeki araştırmacıların en büyük hedefi, insanların DNA’sına göre bir puanlama sistemi geliştirerek net bir sonuca ulaşmak. Bilim insanları, kişilerin DNA’larına bakarak çeşitli ipuçları elde etmeyi de başardı. Buna göre puanlamada ilk

%10’un 5 yıl daha uzun, son %10’da yer alanların ise 5 yıl daha az yaşadığını belirlemiş durumda. Yapılan bu puanlamada en çok etkili olan bölgeler, kişilerin daha önce kalp rahatsızlığı yaşayıp yaşamadığı ve sigaraya bağlı ölümcül hastalık geçirilip geçirilmediğiyle ilgili oldu. Bilim insanları, sigara kullanımıyla bağlantılı olmayan kanser türlerini araştırmada dikkate almadı.

51

TOBB’DAN HABER

BU ÇATI ALTINDA BIR ARAYA GELDIĞIMIZ KARDEŞLERIMIZ

“PIYASA DEDIĞIMIZ MEKANIZMANIN CANLI TEMSILCILERIDIR”

Türkiye Ekonomi Şurası, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) ev sahipliğinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ilgili Bakanların katılımıyla TOBB İkiz Kuleler’de gerçekleştirildi.

H

isarcıklıoğlu, Şura’nın açılışında yaptığı konuşmada, 1 yıl önce başlatılan Afrin’e yönelik Zeytin Dalı Harekatı’nın yıl dönümü dolayısıyla şehitleri andı, gazilere şifa diledi.

Oda ve borsa başkanlarının, tüm ülkede ve yerelde hangi ekonomik sıkıntıları yaşadıklarını tespit ettiklerini dile getiren Hisarcıklıoğlu, “Biz şimdi tüm bunları, il bazında ve ayrıca bakanlıklara göre tasnif ediyoruz. Şuradan sonra tamamını size ve her birini ilgili kamu kurumlarına ileteceğiz.

Elbette, bizler için en önemli teşvik, bugünkü gibi devletimizi yanımızda

52

görmek.” diye konuştu.

Karşılaşılan her tür engele ve ekonomik saldırılara rağmen sektörlere sağlanan kolaylıkların moralleri yükselttiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, Dünya Bankasının “Doing Business Raporu”na göre Türkiye’nin, geçen yıl en çok reform yapan ilk 10 ülke arasında yer aldığını söyledi.

Hisarcıklıoğlu, “İş ve yatırım ortamında 17 basamak birden sıçrayarak, 60’ıncı sıradan 43’üncü sıraya ilerledik ve tarihimizdeki en üst sıraya yükselmiş olduk.” ifadesini kullandı.

Son 3 ayda TOBB olarak bir ilki daha gerçekleştirdiklerini belirten Hi-

sarcıklıoğlu, şöyle devam etti: “Bankalarla birlikte tüm Anadolu’yu dolaştık. Burada şunu gördük, KOBİ’lerin en büyük sıkıntısı nakit açığı. Finansmana erişimde büyük sıkıntı var. Yüksek kredi faizleri, bir türlü reel sektörümüzün yakasını bırakmıyor. İşte bu ortamda, yüksek faize karşı sizin gösterdiğiniz hassasiyet ve mücadele, bizlere güç ve moral veriyor. Bizler de sizin, bu konudaki çağrınıza, ilk ve en somut katkıyı verdik. TOBB, odalar ve borsalar, tüm kaynaklarını bir araya getirdi, bugüne kadar ülkemizde ticari kredilere uygulanmış en düşük faiz oranıyla KOBİ’lerimize Nefes Kredisi temin ettik. Yaklaşık 100 bin KOBİ’mize düşük faizli 12 milyar lira kaynak sağladık.

Sizin tabirinizle ‘finansmanda inovasyon’ yaptık.”

Yaşanan bazı gelişmelerin dünyada ticareti, yatırımı ve fon akışını olumsuz etkilediğini dile getiren Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin son yıllarda

TOBB’DAN HABER

elde ettiği tüm kazanımların temelinde, güven ve istikrarın yattığını bildirdi.

Hisarcıklıoğlu, cesur ve ezber bozan yeni yatırım hamlesinin, küresel rekabette Türkiye’yi öne çıkaracağını vurgulayarak, şunları kaydetti: “Bu tekerlek, bu tümsekte kalmayacak. Allah’ın izniyle yola devam edeceğiz. El birliğiyle Türkiye’yi yeniden tempolu büyüme sürecine kavuşturacağız. Türk özel sektörü, yani bizler de dün olduğu gibi yarın da ülkemizi daha güçlü, daha zengin, daha müreffeh yapmak için üretmeyi, emek vermeyi sürdüreceğiz.”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TOBB Ekonomi Şurası’nda önemli açıklamalarda bulundu.

Erdoğan, “Türkiye’nin en büyük sorunu dışarıda rekabet ettiği güçler değil, kendi içimizdeki kifayetsizlerdir.” ifadesini kullandı.

Cumhurbaşkanı açıklamasının devamında, ‘’Bu çatı altında bir araya geldiğimiz kardeşlerimiz piyasa dediğimiz mekanizmanın canlı temsilcileridir. Geçtiğimiz 16 yılda ülkemizi 3,5 kat sizlerle büyüttük. İşadamlarımızı, yatırımcılarımızı dış dünyaya sizlerle birlikte açtık. İş yapılmasının önündeki engelleri sizlerle birlikte kaldırdık. Ülkemizi dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına sizlerle birlikte yükselteceğiz. Yeni nesillere 2023 ve 2071 vizyonumuzu sizlerle birlikte emanet edeceğiz. Döviz kurunda başlayan ve ekonomiyi tehdit eden sıkıntıla-

rın aşılması için gereken tedbirleri sizlerle birlikte uygulamaya koyduk.

Mal ve hizmet fiyatlarındaki akıl ve ahlak dışı artışların sebepleri üzerinde birlikte düşünmeliyiz. Kimseye zararına iş yap demiyoruz ancak faiz oranları düşmüş, enflasyon belli oranda düşmüş. Hala marketlerde fiyatlar düşmüyor. Anlaşılan bazıları krizi fırsata çevirme derdinde.

Birilerinin piyasanın kılıfı şartları kılıfı ile fırsatçılığa yönelmesi gerçekten çok üzüntü vericidir. İhracatta bir ara Rusya pazarında sorun çıktı.

Bir ara Avrupa pazarı sıkıntıya girdi.

Bu durumlarda ihracatçılarımız kolları sıvadı Güney Afrika’ya Asya’ya yöneldi. Pazarlama yöntemlerini değiştirdiler, ürün kalitesini yükselttiler’’ dedi.

“Ülkemizi Dünyanın En Büyük 10 Ekonomisi Arasına Sizlerle Birlikte Yükselteceğiz. Yeni Nesillere 2023 Ve 2071 Vizyonumuzu Sizlerle Birlikte Emanet Edeceğiz” 53

EKONOMİ BÜLTENİ

AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ

*Aylık bültenimiz ilgili ay içinde açıklanan en son verilere göre Oda Sicil Müdürlüğü’nce düzenlenmiştir.

TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ VERİLERİNE GÖRE DIŞ TİCARET TİM VERİLERİNE GÖRE 2018 YILINDA ADANA İHRACATI 2 MİLYAR $, TÜRKİYE İHRACATI 163,5 MİLYAR $ OLARAK GERÇEKLEŞTİ.

Adana İhracatının Sektöre Göre Dağılımı (2017-2018 Bin $) 1 OCAK - 30 ARALIK SEKTÖR 2017 2018 DEĞ.%

OCAK - ARALIK DÖNEMİNDE ADANA İHRACATI %11,4 ARTTI.

OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM

2017/2016 2018/2017 % %

2017

2018

113.633

119.697

151.145

5,3

26,3

125.401

124.846

141.840

-0,4

13,6

135.928

145.828

177.597

7,3

21,8

132.611

139.599

158.278

5,3

13,4

143.179

157.638

181.085

10,1

14,9

141.073

146.462

142.111

3,8

-3,0

92.826

125.847

160.080

35,6

27,2

137.840

171.170

167.289

24,2

-1,5

118.373

147.226

156.518

24,4

6,3

148.005

171.819

199.551

16,1

16,1

166.397

187.375 170.408 1.807.915

196.256 182.178

12,6

159.684 1.679.454

4,7 6,9 11,4

1.833.017

6,7 7,6

346.812

13,7

296.390

332.522

12,2

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri

198.621

235.883

18,8

Otomotiv Endüstrisi Hazır Giyim ve Konfeksiyon

197.539 118.981

161.876 147.880

-18,1 24,3

116.310

135.245

16,3

136.192 84.266 73.160 68.752 35.593

128.283 94.292 88.848 85.254 46.605

-5,8 11,9 21,4 24,0 30,9

37.074 43.475 26.401 34.209 14.431 5.377 2.667 2.694 3.825 2.347 1.260 1.190

43.915 42.827 41.043 36.983 16.290 9.635 5.160 4.021 3.723 3.254 1.491 1.125

18,5 -1,5 55,5 8,1 12,9 79,2 93,5 49,3 -2,7 38,7 18,3 -5,5

682 0 798 23

687 142 129 1

0,8 -83,8 -97,3

1.807.302 2.013.927

11,4

İklimlendirme Sanayii Madencilik Ürünleri Elektrik Elektronik ve Hizmet Demir ve Demir Dışı Metaller Meyve Sebze Mamulleri Deri ve Deri Mamulleri Savunma ve Havacılık Sanayii Halı Kuru Meyve ve Mamulleri Süs Bitkileri ve Mam. Diğer Sanayi Ürünleri Fındık ve Mamulleri

Adana İhracatının Aylara Göre Dağılımı (2017-2018) Bin $ 2016

305.048

Kimyevi Maddeler ve Mamulleri

Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Yaş Meyve ve Sebze Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri Makine ve Aksamları Çelik Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri

TİM verilerine göre 2018 yılı Aralık ayında Adana ili ihracatında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,9 artış oldu. Bir önceki yıl yüzde 6,7 artış gerçekleşmişti. Ocak-Aralık döneminde ise Adana ihracatında yüzde 11,4 artış oldu. İller bazında ihracatta 11. sırada olup Türkiye ihracatı içindeki payı yüzde 1,2’dir.

YIL/AY

Tekstil ve Hammaddeleri

Zeytin ve Zeytinyağı Tütün Mücevher Gemi ve Yat TOPLAM

ARALIK AYI 12 AYLIK (MİLYON $) İLLER ADANA TÜRKİYE ADANA PAYI %

2017 1.808 147.316 1,2

2018 2.014 163.533 1,2

% Değişim 11,40 11,01

ARALIK AYI (MİLYON $) 2017 170 13.570 1,3

2018 182 13.557 1,3

% Değişim 4,76 10,49

Adana İhracatının Aylara Göre Dağılım Grafiği (Bin $)

İHRACATTA İLK ÜÇ SEKTÖR; -Tekstil ve Hammaddeleri -Kimyevi Maddeler ve Mamulleri -Hububat, Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri

Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) * Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ihracat verileri, firmaların kanuni adresleri bazında kayıtlı oldukları illere göre açıklanmaktadır. TÜİK tarafından resmi olarak açıklanan dış ticaret verileri ise firmaların vergi numaralarının kayıtlı olduğu illere göre açıklanmaktadır. Bu nedenle iki veri arasında farklılık oluşabilmektedir.

56

EKONOMİ BÜLTENİ

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET RAKAMLARI Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Adana’nın ihracatı 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,8 artış kaydetti. Bu dönemde 183 milyon 327 bin dolar tutarında ihracat gerçekleşti. İthalat ise 2018

İhracat (Bin $) İthalat (Bin $) Karşılama Oranı %

yılı Aralık ayında yüzde 25,6 oranında azalışla 137 milyon 611 bin dolar oldu. Adana ihracatının ithalatı karşılama oranı ise 2017 yılı Aralık ayında yüzde 92,8 iken, 2018 yılı Aralık ayında yüzde 133,2 olarak gerçekleşti. 2018

yılı Aralık ayı 12 aylık toplamda ise ihracatta yüzde 9,6, ithalatta ise yüzde 5 artış oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılı Aralık ayı 12 aylık periyotta yüzde 83,9 iken, 2018 yılı aynı dönemde yüzde 88,5’e yükseldi.

2017 Aralık Yıllık

2018 Aralık Yıllık

%

2017 Aralık Ayı

2018 % Aralık Ayı

Adana

1.822.782

1.997.802

9,6

171.646

Türkiye Adana

157.000.247 2.171.932

168.023.391 2.258.180

Türkiye

233.798.642

223.039.038

Adana

83,9

88,5

92,8

133,2

Türkiye

67,2

75,3

60,0

83,8

183.327

7,0 13.848.056 184.939 4,0 -4,6 23.085.301

6,8

13.878.556 0,2 137.611 -25,6 16.552.966 -28,3

2018 YILINDA TÜİK VERİLERİNE GÖRE ADANA İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI %88,5 OLDU

ARALIK AYINDA EN FAZLA İHRACAT IRAK, ABD VE ALMANYA’YA YAPILDI

Yıllar

Bin $

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Kasım

Aralık

TOPLAM

2017 2018

İhracat İhracat

130.337 150.224

123.554 139.894

149.672 176.181

137.045 156.959

160.128 181.517

146.951 141.913

126.227 157.280

173.022 166.345

144.290 173.076 155.824 196.042

186.834 192.303

171.646 183.327

1.822.782 1.997.802

2017

İthalat

151.224

137.982

163.491

163.603

188.940

180.403

230.463

194.036

197.042 206.555

172.777

184.939

2.171.932

2018

İthalat

230.609

188.904

212.009

210.264

206.295

214.581

204.024

140.767

180.391 163.468

169.267

137.611

1.262.653

Ekim Ayı Ürün Gruplarına Göre İhracat ($)

Haziran Temmuz Ağustos

Eylül

Ekim

Ekim Ayı En Fazla İhracat Yapılan İlk 10 Ülke ($)

Ekim Ayı Ülke Gruplarına İhracat ($)

Kaynak: TÜİK

57

EKONOMİ BÜLTENİ

ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ELEKTRİK ve DOĞALGAZ TÜKETİMLERİ Elektrik Tüketimi (kWh) 2016-2018 Yıllar

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

2016

94.575.155

91.962.643

97.359.162

98.995.555

103.465.685

102.983.919

93.808.119

106.164.608

83.738.242

104.054.540

104.034.192

108.872.849

1.190.014.669

5,9

1,7

4,5

Bir Önceki Aya Göre % 2017 Bir Önceki Aya Göre % 2017-2016 % 2018

-

-2,8

100.072.824

90.685.649

-8,1

-9,4

12,5

2,7

5,5

-1,4

4,8

5,8

6,9

5,8 113.626.921

102.019.186 104.770.235 110.553.534

103.166.413 119.440.032 114.900.106 123.538.660

-0,5

-8,9

13,2

-21,1

24,3

0,0

16,9

101.235.382

114.485.212

115.248.713

104.062.695

118.050.902

112.983.240

117.845.054

-8,4

13,1

0,7

-9,7

13,4

-4,29

4,3

1.292.012.626

-1,70

22,0

8,6

24,3

13,5

8,6

8,2

8,6

105.876.500

130.715.155

108.243.607

113.320.316

115.746.351

112.771.203

113.597.632

1.374.942.896

Bir Önceki Aya Göre %

-3,6

-9,2

15,8

-3,8

7,5

-14,3

23,5

-17,2

4,7

2,1

-2,6

0,7

2018-2017 %

13,5

13,8

17,1

9,7

11,7

4,6

14,2

-6,1

8,9

-2,0

-0,2

-3,6

Elektrik Tüketiminin Aylara Göre Dağılımı kWh 2016-2018

Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi’ndeki elektrik tüketimi, geçen yılın aynı ayına göre 2018 yılı Aralık ayında yüzde 0,7 arttı. Bir önceki yıl yüzde 8,2 artış görülmüştü.

2018 yılı Aralık ayında, bir

6,4

önceki aya göre yüzde 0,7 artış yaşandı. Bir önceki yıl yüzde yüzde 4,3 artmıştı.

2018 yılı yıllık bazda yüzde 6,4 artış yaşanmış olup, bir önceki yıl yüzde 8,6 artış görülmüştü.

2018 YILINDA ELEKTRİK TÜKETİMİ YILLIK %6,4 ARTTI Kaynak: Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluşu

Doğalgaz Tüketimi (Sm³) 2016-2018 Yıllar

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

2016

11.648.532

11.948.525

13.072.671

11.927.396

12.694.828

12.759.865

11.926.525

12.719.200

11.164.930

13.709.440

13.021.547

11.903.486

148.496.945

Bir Önceki Aya Göre % 2017 Bir Önceki Aya Göre % 2017-2016 %

-

2,6

9,4

-8,8

6,4

0,5

-6,5

6,6

-12,2

22,8

-5,0

16,9

11.340.420

11.794.341

13.210.852

11.899.065

13.685.000

11.950.000

13.101.336

13.083.656

12.200.498

14.796.725

15.414.558

15.245.000

-4,7

4,0

12,0

-9,9

15,0

-12,7

9,6

-0,1

-6,8

21,3

4,2

-1,1

157.721.451

-2,6

-1,3

1,1

-0,2

7,8

-6,3

9,9

2,9

9,3

7,9

18,4

28,1

6,2

15.228.679

13.142.356

15.464.650

13.024.052

13.360.000

12.430.000

12.900.000

10.900.000

13.200.000

13.016.000

14.838.144

14.487.150

161.991.031

Bir Önceki Aya Göre %

-0,1

-13,7

17,7

-15,8

2,6

-7,0

3,8

-15,5

21,1

-1,4

14,0

-2,4

2018-2017 %

34,3

11,4

17,1

9,5

-2,4

4,0

-1,5

-16,7

8,2

-12,0

-3,7

-5,0

2018

Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi’ndeki doğalgaz tüketimi, geçen yılın aynı ayına göre 2018 yılı Aralık ayında yüzde 2,4 azaldı. Bir önceki yıl yüzde 28,1 artış görülmüştü.

2018 yılı Aralık ayında, bir

önceki aya göre yüzde 2,4 azalış yaşandı. Bir önceki yıl yüzde 1,1 azalmıştı.

2018 yılı yıllık bazda yüzde 2,7 artış yaşanmış olup, bir önceki yıl yüzde 6,2 artış görülmüştü.

Elektrik Tüketiminin Aylara Göre Dağılımı kWh 2016-2018

2018 YILINDA DOĞALGAZ TÜKETİMİ YILLIK %2,7 ARTTI Kaynak: Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluşu

58

2,7

EKONOMİ BÜLTENİ

ADANA TİCARET ODASI ÜYE İSTATİSTİKLERİ 2018 yılı Aralık ayında toplam üye sayımız 27.103 oldu. Üye sayımızda bir önceki aya göre yüzde 0,72 artış görüldü. Kasım ayındaki üye sayımız ise 27.299 idi. (Üye sayısındaki azalış Türk Ticaret Kanunu’nun geçici 7. maddesi gereğince silinen üye kayıtlarından kaynaklanmıştır)

Açılan-kapanan firma sayıları incelendiğinde; 2018 yılı Aralık ayında 175 firma açılırken, 147 firma kapandı.

2017 yılı Aralık ayında ise 179 firma açılmış, 192 firma kapanmıştı. Buna göre 2018 yılı Aralık ayında; geçen yılın aynı ayına göre açılan firma sayısında yüzde 2,2 azalış, kapanan firma sayısında 23,4 azalış görüldü. 12 aylık toplamda ise; 2018 yılında açılan firmalarda üzde 1, kapanan firmalarda yüzde 15 azalış gerçekleşmiştir. (Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun geçici 7. maddesi gereğince silinen üye kayıtları aylık tabloda gösterilmemiştir.)

ÜYE SAYIMIZ 27.103 Aylara Göre Açılan-Kapanan Firmalar (2016-2017-2018)

2016 2017

Kapanan

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

62 94

67 65

70 47

47 62

78 59

Kapanan

Haziran Temmuz Ağustos 72 119

42 57

66 43

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

42 50

92 134

97 113

107

842 1035

2018

Kapanan

56

53

81

61

74

63

89

52

50

74

85

2016

Açılan

217

213

243

202

169

184

122

168

127

182

180

2017

Açılan

232

195

214

220

198

164

182

209

148

236

177

2018

Açılan

275

201

194

247

230

156

178

132

190

169

180

Kaynak: Adana Ticaret Odası Sicil Kayıtları

İller

192 147

885

173

2.180

179

2.354

175

2.327

NAKDİ KREDİLER (Bin TL) Kamu Bankaları 16.890.587

Özel Bankalar

Toplam

Adana

22.709.823

39.600.410

Toplam

830.430.260

1.543.781.133

2.374.211.392

2,0

1,5

1,7

Adana Payı %

Adana İli Nakdi Kredilerin Aylara Göre Kümülatif Dağılımı 2017-2018 (Bin TL)

2018’in Kasım ayında Adana’daki nakdi krediler toplamı 39 milyar 600 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu kredilerin yüzde 42,7’si kamu bankaları, yüzde 57,3’ü özel banka kredilerinden oluştu.

Türkiye’de kullanılan nakdi kredilerin yüzde 1,7’si Adana’da kullanıldı. İllere göre kullanılan nakdi kredi toplamına göre sıralamada Adana 10. sırada yer aldı.

ADANA’DA KULLANILAN NAKDİ KREDİ TOPLAMI 39 MİLYAR 600 MİLYON TL OLDU

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi

59

EKONOMİ BÜLTENİ

PROTESTO EDİLEN SENETLER Adana İli Protesto Edilen Senetlerin Adet Olarak Dağılımı İller Yıllar Sıralaması Aralık Ayı

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran Temmuz Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

2018

10

1.227

1.144

1.144

1.132

1.226

1.195

1.098

1.258

1.314

1.433

1.541

1.558

15.270

2017

9

1.397

1.092

1.234

1.118

1.199

1.272

1.250

1.155

1.301

1.276

1.363

1.346

15.003

2016

10

1.424

1.338

1.279

1.442

1.463

1.448

1.690

1.389

1.498

1.562

1.533

1.462

17.528

2018 yılı Aralık ayında Adana ilinde protesto edilen senet sayısında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,8, bir önceki aya göre ise yüzde 1,1 artış olduğu ve 15.270 adet senedin protesto edildiği belirtildi.

Adana iller sıralamasında, 2018 yılı Aralık ayı itibariyle protesto edilen senet

Protestolu Senetlerin Aylara Göre Adet Olarak Dağılımı

sayısında 10. sırayı aldı.

Adana’nın, Türkiye genelinde protesto edilen senetler arasındaki payı ise yüzde 1,7’dir.

2018 yılı itibariyle senet sayısında bir önceki yıla göre yıllık artış ise yüzde 2 artış gerçekleşmiş olup 2017 yılında yüzde 14 azalış gerçekleşmişti.

2018 YILINDA PROTESTO EDİLEN SENET TUTARI BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE %2 ARTTI

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi

Adana İli Protesto Edilen Senetlerin Tutar Olarak Dağılımı (Bin TL) İller Yıllar Sıralaması Aralık Ayı

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran Temmuz Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

2018

13

33.359

34.844

28.703

31.571

27.553

22.592

31.204

39.815

29.514

35.104

45.742

33.971

393.971

2017

10

28.070

17.878

18.032

16.899

18.065

18.735

13.251

17.772

30.293

18.897

18.576

2016

10

42.802 22.243

25.757

20.264

21.966

26.151

37.649

30.255

19.336

20.645

26.976

25.225

18.989

259.270 295.457

2018 yılı Aralık ayında Adana ilinde protesto edilen senet tutarında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 82,9 artış, bir önceki aya göre ise yüzde 25,7 azalış yaşandığı ve 33 milyon 971 bin TL tutarında senedin protesto edildiği belirtildi.

Adana iller sıralamasında, 2018 yılı Aralık ayı itibariyle

protesto edilen senet tutarında 13. sırayı aldı. Adana’nın, Türkiye genelinde protesto edilen senetler arasındaki payı ise yüzde 1,7’dir.

2018 yılı itibariyle senet tutarında bir önceki yıla göre yıllık yüzde 52 artış gerçekleşmiş olup 2017 yılında yüzde 12 azalış gerçekleşmişti.

2018 YILINDA PROTESTO EDİLEN SENET SAYISI BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE %52 ARTTI 60

Protestolu Senetlerin Aylara Göre Tutar Olarak Dağılımı (Bin TL)

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi

EKONOMİ BÜLTENİ

İBRAZINDA ÖDENEN ÇEKLER / KARŞILIKSIZ ÇEKLER İbrazında Ödenen Çekler 2017 - 2018 (Bin TL) İller Yıllar Sıralaması Aralık Ayı TUTAR ADET

2017

9

2018 2017

9 8

2018

8

Ocak 1.407.347 1.837.946

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran Temmuz Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

1.150.713 1.247.641 966.651 1.611.824 1.321.798 1.291.231 1.085.428 1.392.769 1.857.605 1.528.715 1.266.352 16.128.076 1.428.937 1.311.881 1.753.567 1.573.968 1.200.110 1.990.355 1.653.358 1.341.090 2.199.810 1.785.127 1.777.836 19.853.984

49.911

36.930

39.907

23.574

54.460

37.562

37.993

25.381

34.962

55.553

39.639

25.829

53.413

37.166

28.857

50.547

38.937

23.090

53.684

36.729

23.963

56.048

39.146

38.742

Adana İli İbrazında Ödenen Çeklerin Aylık Dağılımı (bin TL) (Adet-Tutar)

İller bazında ibrazında ödenen çek tutarında 2018 yılında Aralık ayında Adana ili 1 Milyar 777 milyon TL ile 9. sırada, 38 bin 742 adet ibrazında ödenen çek adedi ile de 8. sırada olduğu belirtildi. Türkiye geneli ibrazında ödenen çek tutarı içerisinde Adana’nın payı %2,2, çek adedi

461.701 480.322

payı da %2,4 tür. Aralık ayı itibariyle İbrazında ödenen çeklerin bir önceki yıla göre artış oranı incelendiğinde; çek adedinde %1, tutarında %0,4 azalış gerçekleşmişti.

Yıllık bazda ibrazında denen çek tutarında %23, adette %4 artış olmuştur.

2018 YILINDA İBRAZINDA ÖDENEN ÇEK TUTARI 19 MİLYAR 853 MİLYON TL OLDU

KARŞILIKSIZ ÇEKLER (ADET-TUTAR) 2017-2018 Adana Karşılıksız İşlemi Yapılan Çeklerin Dağılımı (Adet-Tutar) İller Yıllar Sıralaması Aralık Ayı

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran Temmuz Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

TUTAR 2017 Bin (TL) 2018

8

78.918

59.118

44.012

22.743

47.697

39.439

57.976

36.552

36.357

53.632

34.412

31.419

542.275

8

59.752

42.031

36.195

45.147

46.050

32.399

60.938

50.111

52.701

91.085

74.341

86.083

676.833

2017

6

2.194

1.490

1.308

627

1.459

1.060

1.264

700

883

1.241

857

779

13.862

2018

7

1.314

887

694

1.056

965

616

1.370

1.124

933

2.025

1.601

1.805

14.390

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

5,2

72,8

-18,4

15,8

ADET

2018 Yılı Değişim Oranı % (Adet-Tutar) % Değişim Bir Önceki Aya Göre TUTAR Geçen Yılın Aynı Ayına Göre ADET

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

90,2

-29,7

-13,9

24,7

2,0

Haziran Temmuz Ağustos -29,6

88,1

-17,8

-24,3

-28,9

-17,8

98,5

-3,5

-17,8

5,1

37,1

45

69,8

116

174

Bir Önceki Aya Göre

68,7

-32,5

-21,8

52,2

-8,6

-36,2

122,4

-18,0

-17

117

-20,9

12,7

24,8

Geçen Yılın Aynı Ayına Göre

-40,1

-40,5

-46,9

68,4

-33,9

-41,9

8,4

60,6

5,7

63,2

86,8

131,7

3,8

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

Adana Karşılıksız İşlemi Yapılan Çeklerin Bankalara İbraz Edilen Toplam Çeklere Oranı % İller Yıllar Sıralaması Aralık Ayı TUTAR ADET

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran Temmuz Ağustos

2017 2018

35 56

3,5 3,1

4,9 2,9

3,4 2,7

2,3 2,5

2,9 2,8

2,9 2,6

4,3 3,0

3,3 2,9

2,5 3,8

2,8 4,0

2,2 4,0

2,4 4,6

3,3 3,3

2017

14

4,2

3,9

3,2

2,6

2,6

2,7

3,2

2,7

2,5

2,2

2,1

2,9

2,9

2018

49

2,4

2,3

2,3

2,0

2,4

2,6

2,5

3,0

3,7

3,5

3,9

4,5

2,9

Türkiye Karşılıksiz İşlemi Yapılan Çeklerin Bankalara İbraz Edilen Toplam Çeklere Oranı %

TUTAR ADET

Yıllar

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

TOPLAM

2017

3,3

2,7

2,5

1,9

2,2

1,9

1,8

1,6

1,8

2,1

2,2

2,0

2,2

2018

2,1

2,1

2,1

2,2

2,3

2,4

2,8

3,0

3,6

4,6

4,8

4,7

3,1

2017

3,1

2,7

2,5

2,1

2,2

2,0

1,9

1,7

1,9

2,0

1,9

1,9

2,2

2018

1,9

1,9

1,9

2,0

2,1

2,2

2,3

2,7

3,3

3,9

4,6

4,8

2,8

2018 YILINDA KARŞILIKSIZ ÇEK TUTARININ İBRAZ EDİLEN TOPLAM ÇEK TUTARINA ORANI %3,3 OLDU Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi

Haziran Temmuz Ağustos

Karşılıksız işlemi yapılan çeklerin ibraz edilen toplam çeklere oranında Adana ili 2018 yılı Aralık ayında çek adedinde %4,5 oran ile iller bazında 49. sırada, karşılıksız çek tutarında ise %4,6 oran ile 56. sıradadır.

Aralık ayı Türkiye ortalaması adette %4,8, tutarda %4,7 olmuştur.

Aralık ayı karşılıksız çeklerde artış oranına bakıldığında, 2018 yılında geçen yıla göre adette %131,7 tutarda.

61

EKONOMİ BÜLTENİ

KONUT SATIŞLARI Adana ilinde Ocak-Aralık döneminde toplam 30.638 adet konut satılmış olup bu satışların %24,2’si ipotekli, %75,8’i diğer satışlar olarak dağılım göstermiştir.

Ocak-Aralık döneminde 2018 yılında bir önceki yıla göre toplam konut satışında yüzde 2,3 azalış gerçekleşmiştir. İlk satış - ikinci El Satış durumuna göre, satılan konutların %50,4’ü ilk satış olup %49,6’sı ikinci el satış olarak gerçekleşmiştir.

İpotekli Durumuna Göre Konut Satışları Aralık 2017 Aralık 2018 Ocak - Aralık 2017 Ocak - Aralık 2018 İpotekli Diğer İpotekli Diğer İpotekli Diğer İpotekli Diğer Toplam Toplam Toplam Satışlar Satışlar Satışlar Satışlar Satışlar Satışlar Satışlar Satışlar Türkiye 132.972 34.029 98.943 136.845 7.148 129.697 1.409.314 473.099 936.215 1.375.398 276.820 1.098.578 Adana 2.891 854 2.037 3.006 148 2.858 31.351 11.748 19.603 30.638 7.413 23.225 Türkiye 2,9 -79,0 31,1 5,2 5,0 -2,4 -41,5 17,3 5,1 Bir Önceki Döneme Göre % Değişim Adana 4,0 -82,7 40,3 13,1 16,3 11,2 -2,3 -36,9 18,5 Toplam

vv

İlk Satış-İkinci El Satış Durumuna Göre Konut Satışları Aralık 2017 Aralık 2018 Ocak - Aralık 2017 Ocak - Aralık 2018 İkinci El İkinci El İkinci El İkinci El İlk İlk İlk İlk Toplam Toplam Toplam Satış Satış Satış Satış Satış Satış Satış Satış Türkiye 132.972 66.661 66.311 136.845 69.861 66.984 1.409.314 659.698 749.616 1.375.398 651.572 723.826 Adana 2.891 1.525 1.366 3.006 1.546 1.460 31.351 15.783 15.568 30.638 15.201 15.437 Türkiye 2,9 4,8 1,0 5,1 4,4 34,8 -2,4 -1,2 -3,4 Bir Önceki Döneme Göre % Değişim 6,9 Adana 4,0 1,4 13,1 15,4 67,8 -2,3 -3,7 -0,8 Toplam

KONUT SATIŞLARI AYLIK %24,3 AZALDI Aylara Göre Konut Satışları Dağılımı (2017-2018)

Yıllara Göre Konut Satışları Dağılımı (2010-2018)

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

FİYAT ENDEKSLERİ İstatistiki Bölge Sınıflaması’na göre TR62 Bölgesi olan Adana-Mersin Tüketici Fiyatları Endeksi; 2018 yılı Aralık ayı itibariyle aylık yüzde –0,18, bir önceki yılın aynı döneminde ise (yıllık) ise yüzde 21,94 değişim gösterdi. 2017 yılı Aralık ayında

ise endekste aylık yüzde 0,73 yıllık yüzde 12,2 değişim yaşanmıştı. 26 İstatistiki Bölge Sınıflaması’na göre de, Adana-Mersin Bölgesi 2018 yılı Aralık ayında, aylık yüzde –0,18 değişim oranı ile en fazla artış yaşanan bölgeler arasında 7. sırada yer

aldı. Adana, 2017 yılı Aralık ayında ise yüzde 0,73 değişim oranı ile 13. sırada yer almıştı. Adana-Mersin Bölgesi yıllık artışlara göre 26 istatistiki bölge arasında 2018 yılı Aralık ayında yıllık yüzde %21,94 artış oranı ile 11. sırada yer aldı.

TR62 Adana-Mersin Tüketici Fiyatları Endeksi TR62 (ADANA-MERSİN*)

2017 Aralık

2018 Aralık

TÜFE- Bir Önceki Aya Göre Değişim %

0,73

-0,18

TÜFE- Bir Önceki Yılın Aralık Göre Değişim %

12,2

21,94

TÜFE- Bir Önceki Yılın Aynı Göre Değişim %

12,2

21,94

TÜFE- Oniki Aylık Ortalamalara Göre Değişim %

11,89

17,3

*TR62 Adana - Mersin İstatistiki Bölge Sınıflaması Kaynak: TÜİK

62

ENFLASYON AYLIK %0,18 AZALDI

EKONOMİ BÜLTENİ

YATIRIM TEŞVİK Yatırım Teşvikleri Sektörel Dağılımı Ocak - Aralık 2018 Sektörü Enerji

Hizmetler

Alt Sektörü Toplam Enerji Toplam Altyapı - Belediye Hizm.

Diğerleri Eğitim Sağlık Ticaret - Depolama Turizm Ulaştırma Toplam

Cam Demir Çelik Demir Dışı Metaller Dokuma ve Giyim Elektrikli Makinalar Elektronik Gıda ve İç Giyim İmalat Kağıt Kimya Lastik - Plastik Madeni Eşya Makina İmalat Orman Ürünleri Pişmiş Kil ve Çim. Ger. Toplam Madencilik İstihraç ve İşleme Toplam Bitkisel Üretim Tarım Hayvancılık Su Ürünleri

Genel Toplam

Belge Adedi 20 20 30 1 1 14 5 4 4 1 72

Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam

1 1 2 18 1 1 6 6 5 12 8 8 2 1 2 2 8 5 2 1 132

246 246 1.869 1 5 258 91 1.425 79 10 1.561

87 87 1.867 0 4 1.318 281 57 150 87 1.816

4 12 18 578 8 8 34 152 316 64 229 117 16 6 29 29 106 49 55 2 3.811

0 10 10 571 30 35 143 238 283 74 202 181 20 19 60 60 179 100 73 6 4.039

2018 yılında Adana iline toplam 3 milyar 811 milyon 13 bin TL tutarında 132 adet belge düzenlenirken, öngörülen istihdamın ise 4.039 kişi olduğu açıklandı. 2017 yılı aynı dönemde ise 2 milyar 38 milyon 993 bin TL tutarında sabit yatırımlı 159 adet teşvik açılırken, öngörülen istihdam 5.235

kişiydi.

Resmi Gazete’de yayınlanan 2018 yılı Ocak-Aralık ayı yatırım teşvik verilerine göre, sektörel bazda Adana’ya enerji, hizmetler, imalat madencilik ve tarım sektörlerinden teşvik açılırken en fazla teşvik 1 milyar 869 milyon TL ile hizmetler sektörüne verilmiştir.

Yatırım Teşvikleri 2017 - 2018 Ocak - Aralık İSTİHDAM Yıl

2017

2018

Türkiye Toplam

226.673

255.007

5.235

4.039

2,3

1,6

Adana Türkiye Payı %

SABIT YATIRIM (TL) Yıl

2017

2018

Türkiye Toplam

180.972.093.459

157.296.475.581

2.038.993.214

3.811.013.109

Adana Türkiye Payı %

1,1 BELGE ADEDI

2,4

Yıl

2017

2018

Türkiye Toplam

7.406

5.914

Adana

159

132

Türkiye Payı %

2,1

2,2

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

ADANA İLİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ Adana İli Bütçe Gelir - Gider Karşılaştırması Kümülatif (Bin TL) Kasım Yıllar

Tahakkuk [1]

Tahsilat [2]

Top. Tah. İç.

Pay %

Giderler [3]

Top. Gid. İç.

Pay %

% [2/3]

3 [2/1]

2017

13.703.276

5.458.637

0,87

7.227.733

1,07

75,52

39,83

2018

15.126.087

5.808.727

0,77

8.889.178

1,07

65,35

38,05

ADANA İLİ BÜTÇE GELİR - GİDER Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Bin TL) Merkezi Bütçe Genel Bütçe Vergi Gelirleri Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri Faizler, Paylar ve Cezalar Sermaye Gelirleri Alacaklardan Tahsilatlar Özel Bütçe Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Bin TL) Pers. Giderleri Sosyal Güv. Kur. Öd.

Mal ve Hizmet Alımları Cari Trans.

Sermaye Giderleri Sermaye Trans.

Borç Verme Toplam Bütçe Dengesi

Aralık 2017

Aralık 2018

5.458.637 5.236.965 4.727.513 237.101 0 256.413 15.938 0 221.672

5.808.727 5.572.759 5.044.083 53.561 543 462.231 12.341 0 235.968

Aralık 2017

Aralık 2018

3.786.273 667.509 1.482.231 324.856 950.423 12.763 3.678 7.227.733 -1.769.096

4.529.877 787.572 1.695.352 344.897 1.507.866 19.521 4.093 8.889.178 -3.080.451

2018 yılı Aralık ayı konsolide bütçe tahsilat tahakkuk oranında Adana ili yüzde 38,05 ile iller sıralamasında 64. sırada yer aldı. Adana, 2017 yılı aynı dönemde ise yüzde 39,83 tahsilat tahakkuk oranı ile yine 66. sıradaydı.

Adana, genel bütçe vergi gelirlerinde illerin toplam tahakkuk içindeki payları sıralamasında 2018 yılı Aralık

ADANA’NIN BÜTÇE DENGESİ, - 3 MİLYAR 80 MİLYON TL

ayında yüzde 0,77 ile 10. sırada yer aldı. Adana, 2017 yılının aynı ayında yüzde 0,87 tahakkuk payı ile yine 10. sıradaydı.

Aralık 2018 itibariyle Adana’nın genel bütçe gelir-gider tablosu incelendiğinde ise; merkezi bütçe gideri 8 milyar 889 milyon TL, toplam gelir 5 milyar 808 milyon TL oldu. Gelir-gider dengesi -3 milyar 80 milyon TL. olarak bağlandı.

2018 YILINDA ADANA’YA TOPLAM 132 ADET 3 MİLYAR 811 MİLYON TL SABİT YATIRIMLI YATIRIM TEŞVİKİ VERİLDİ

Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı

63

YENİ ÜYELERİMİZ GÖKSU HIRDAVAT YEDEK PARÇA İNŞAAT VE MADENCİLİK SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ YEŞİLOBA MAHALLESİ 46257 SK. ADANA OTO SANAYİ SİTESİ SİT. S BLOK APT. NO: 7 /18/Z01 SEYHAN/ADANA

500.000,00

BTL DANIŞMANLIK İÇ DIŞ TİCARET GIDA İTHALAT İHRACAT LİMİTED ŞİRKETİ GÜZELYALI MAHALLESİ 81211 SK. GÜNEP SİTESİ SİT. A BLOK APT. NO: 10 -1/09 ÇUKUROVA/ADANA

100.000,00

TURANLAR ET ÜRÜNLERİ TAVUKÇULUK HAYVANCILIK GIDA TARIM NARENCİYE RESTORAN İNŞAAT KUYUMCULUK OTOMOTİV İTHALAT İHRACAT VE SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ GÜLBAHÇESİ MAHALLESİ AHMET CEVDET YAĞ CAD. NO: 390/1 SEYHAN/ADANA EMRAH ARABACI İÇ MİMARLIK LİMİTED ŞİRKETİ KURTULUŞ MAHALLESİ RAMAZANOĞLU CAD. İŞ APARTMAN SİT. NO: 6/16 SEYHAN/ADANA

1.000.000,00

200.000,00

GALLA TASARIM MİMARLIK ÇİÇEKÇİLİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ CEMALPAŞA MAHALLESİ BAHAR CAD. NUEVO GÜLEN ARCA APT SİT. NO: 19 B SEYHAN/ADANA

30.000,00

MMC AGROPARK ORGANİK TARIM ZİRAİ İLAÇ HAYVANCILIK İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ TELLİDERE MAHALLESİ 72081 SK. HİLAL APT. SİT. NO: 9/43 SEYHAN/ADANA

50.000,00

LAZORD KUYUMCULUK GIDA İNŞAAT MEDİKAL TEKSTİL ELEKTRİK TURİZM TAŞIMACILIK TARIM DAYANIKLI TÜKETİM İTHALAT İHRACAT VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ YEŞİL BAĞLAR MAHALLESİ İBRAHİM TATLISES.CD. CAD. NO: 40/A YÜREĞİR/ADANA

500.000,00

JANNAH TRADİNG İÇ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ GAZİPAŞA MAHALLESİ 66005 SK. NO: 33/1 SEYHAN/ADANA

100.000,00

REALİST YAYINCILIK TOPTAN GIDA DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ YEŞİLOBA MAHALLESİ 46167 SK. EFER SANAYİ SİTESİ SİT. C BLOK APT. NO: 37 AU SEYHAN/ADANA

10.000,00

SSD ÖZEL SAĞLIK DANIŞMANLIK RESTORAN TİCARET VE SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ 2000 EVLER MAHALLESİ 76073 SK. AYDINOĞLU ELİTE SİTESİ SİT. A BLOK APT. NO: 3/12 SEYHAN/ADANA

20.000,00

ÇUKUROVA HABER AJANSI LİMİTED ŞİRKETİ REŞATBEY MAHALLESİ 62017 SK. NO: 27/1 SEYHAN/ADANA

10.000,00

AYYILDIZ ZİRAİ ÜRÜNLER SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ GÜRSELPAŞA MAHALLESİ 75268 SK. NO: 3/1 SEYHAN/ADANA

1.000.000,00

KAZE GRUP SİGORTA ARACILIK HİZMETLERİ LİMİTED ŞİRKETİ DÖŞEME MAHALLESİ 60075 SK. BAYSAN İŞ MERKEZİ SİT. A BLOK APT. NO: 1/103 SEYHAN/ADANA

100.000,00

MARS DİJİTAL TEKNOLOJİLER BİLİŞİM YAZILIM TEKSTİL KİMYA DANIŞMANLIK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ MAHFESIĞMAZ MAHALLESİ 79147 SK. UĞURCAN APT. SİT. NO: 5 B ÇUKUROVA/ADANA

100.000,00

DR CİTRUS İÇ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ TAŞÇI MAHALLESİ KARATAŞ CAD. NO: 927/A YÜREĞİR/ADANA

200.000,00

ÜÇ KAVAK TEKSTİL İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ SUCUZADE MAHALLESİ 30035 SK. NO: 18 A SEYHAN/ADANA

150.000,00

KARAHAN TÜTÜN VE TÜTÜN ÜRÜNLERİ GIDA OTOMOTİV İNŞAAT TAŞIMACILIK YEMEKÇİLİK PETROL ÜRÜNLERİ TEKSTİL İTHALAT İHRACAT TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ SÜMER MAHALLESİ Ş.YÜZBAŞI BÜLENT ANGIN BLV. DOSTLAR APT. SİT. B BLOK APT. NO: 19 B SEYHAN/ ADANA

64

1.000.000,00

YENİ ÜYELERİMİZ OMLAH OTO YIKAMA YAĞLAMA GIDA TEKSTİL İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ HUZUREVLERİ MAHALLESİ 77243 SK. MEHMET BATU4 APT ALTI SİT. NO: 3 A ÇUKUROVA/ADANA

200.000,00

KARÇA YAPI İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ GÜRSELPAŞA MAHALLESİ 75452 SK. NO: 17 SEYHAN/ADANA

100.000,00

MUVENUS YAPI İNŞAAT ANONİM ŞİRKETİ YENİ MAHALLESİ 4314 SK. ŞUAYİP DEMİR APT. NO: 1/1 SARIÇAM/ADANA BİREBİN OTOMOTİV YEDEK PARÇALARI İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ YEŞİLOBA MAHALLESİ 46303 SK. EKİZLER SAN SİT SİT. NO: 5 C SEYHAN/ADANA

2.000.000,00 50.000,00

BT YEM GIDA OTO KİRALAMA VE İNŞAAT LİMİTED ŞİRKETİ BEYAZEVLER MAHALLESİ ÖZDEMİR SABANCI BLV. NO: 21 A ÇUKUROVA/ADANA

100.000,00

KAZBAŞI HOUSE GIDA RESTORAN TARIM VE HAYVANCILIK TİCARET PAZARLAMA LİMİTED ŞİRKETİ GÜZELYALI MAHALLESİ SÜLEYMAN DEMİREL BLV. NO: 19 A ÇUKUROVA/ADANA

50.000,00

KİZZA RESTORAN GIDA TURİZM OTOMOTİV İNŞAAT OTO KİRALAMA İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ONUR MAHALLESİ TURHAN CEMAL BERİKER BLV. KİZA İŞ MERKEZİ SİT. A3 BLOK APT. NO: 437 /2/105 SEYHAN/ADANA

50.000,00

KURT EMAYE DIŞ TİCARET SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ GÜZELEVLER MAHALLESİ 1989 SK. NO: 44/Z01 YÜREĞİR/ADANA

500.000,00

MY GARDEN ÇİÇEKÇİLİK VE PAZARLAMA TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ZİYAPAŞA MAHALLESİ BARAJ CAD. NO: 56 C SEYHAN/ADANA

100.000,00

KARAİSALI TARIM İŞLETMELERİ MÜMESSİLLİK SANAYİ TİCARET VE PAZARLAMA LİMİTED ŞİRKETİ KARAPINAR MAHALLESİ ALİ DURAK CAD. NO: 5/L KARAİSALI/ADANA ADANA BOYA TEKSTİL APRE SANAYİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ ACIDEREOSB MAHALLESİ ŞEHİTLER CAD. NO: 4 SARIÇAM/ADANA NECATİ KORKMAZER ERNE İNŞAAT KARASOKU MAHALLESİ KIZILAY CAD. NAMIK YARMAN İŞ HANI SİT. NO: 34/105 SEYHAN/ADANA DELTAK MEDİKAL İNŞAAT EMLAK GIDA TARIM İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ REŞATBEY MAHALLESİ ADALET CAD. GÜNGÖR APARTMANI SİT. NO: 10/02 SEYHAN/ADANA

50.000,00

500.000,00

0,00

50.000,00

ADANA MATBAA YAYINCILIK REKLAM SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ÇINARLI MAHALLESİ ZİYAPAŞA BLV. AHMET TUNCER APARTMAN SİT. NO: 57/07 SEYHAN/ADANA

200.000,00

PL DANIŞMANLIK REKLAM AJANSI GRAFİK TASARIM YAZILIM TEKNOLOJİLERİ LİMİTED ŞİRKETİ TOROS MAHALLESİ BARIŞ MANÇO BLV. POLAT APT. SİT. NO: 19/01 ÇUKUROVA/ADANA

100.000,00

AKSİYON SERVİS OTO BAKIM ONARIM OTOMOTİV İNŞAAT TURİZM ENERJİ SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ONUR MAHALLESİ TURHAN CEMAL BERİKER BLV. NO: 343 B SEYHAN/ADANA

100.000,00

AKKÖSELER OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ GAZİPAŞA MAHALLESİ KIYIBOYU CAD. NO: 19 A SEYHAN/ADANA

250.000,00

65

BAŞLIK

67

BAŞLIK

68