ΕΡΕΑ ΤΕΥΧΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2012 by Attica Press Attica Press

mat Περιοδική έκδοση της Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ»

ΤΕΥΧΟΣ

ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΝΤΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΥΜΜΑΧΟ ΣΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

ΝΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

H «ΡΕΑ» ΔΙΠΛΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΦΗΒΕΣ

παιδικά

ΧΑΜΟΓΕΛΑ

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ - ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 9 - ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, ΤΗΛ.: 9967962, 6946 656 313

Στα «Παιδικά Χαμόγελα» τα παιδιά μαθαίνουν παίΖΩΝΤΑΣ Από το 1993 ενθαρρύνουμε με αγάπη τα «παιδικά χαμόγελα» γιατί πιστεύουμε ότι ομορφαίνουν τη ζωή μας.

Η παιδαγωγική μέθοδος «μαθαίνω παίζοντας και παίζω μαθαίνοντας» συνδυάζει τη ψυχαγωγία του παιχνιδιού με τη σφαιρική γνώση και την αρμονική κίνηση του σώματος. Κάθε μέρα στα «Παιδικά Χαμόγελα» είναι ένα ταξίδι με παραμύθια, κατασκευές, δημιουργία, προχώρημα των νηπίων και ετοιμασία για τα… μεγάλα σχολεία με ζωγραφιές, χορό, τραγούδια, γέλια, παιχνίδια στον κήπο γιατί είναι υπέροχο να μαθαίνεις

παίΖΩΝΤΑΣ!

#08 4

ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

mat

magazine

ίναι γεγονός ότι κατά τη μακρά χρονική περίοδο που διαρκεί η παγκόσμια οικονομική κρίση οι πολίτες του πλανήτη μας βομβαρδίζονται καθημερινά από αριθμούς, καμπύλες, σύμβολα, μαθηματικούς τύπους και πλήθος θέσεων και απόψεων, οι οποίες αδιαμφισβήτητα οδηγούν την κοινωνία μας σε… αφανισμό.

Μέρα με τη μέρα λιγοστεύουν οι φωνές, οι παραστάσεις, οι απόψεις, οι παρεμβάσεις των πραγματικών προβλημάτων του ανθρώπου. Σ’ αυτό το ιδιόμορφο τοπίο υπάρχουν λειτουργίες που αγνοούν επιδεικτικά τη μιζέρια των ημερών. Η δύναμη αυτή παραμένει μια και μοναδική: είναι η μητρότητα που συνεχίζει τη δράση της με πιο σημαντικό «προϊόν» την ανθρώπινη ζωή. Η μητρότητα δεν υπακούει σε τρόικες και βαρύγδουπα λόγια «εγκεφάλων» και ανεγκέφαλων. Η ανθρώπινη ζωή παραμένει ακοστολόγητη αξία. Παραμένει το κορυφαίο έργο του ανθρώπινου γένους. Η «ΡΕΑ», η σύγχρονη και με ανθρώπινο πρόσωπο Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική που σέβεται τη μητέρα και την οικογένεια υπηρετεί καθημερινά το θαύμα της ζωής. Στο τεύχος αυτό του «ΡΕΑ» mat magazine παρουσιάζεται ένα ισορροπημένο «μενού» θεμάτων που ενδιαφέρουν τη γυναίκα και τη μάνα. Η «ΡΕΑ», για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας, δημιούργησε ένα σύγχρονο εξεταστικό – ερευνητικό τμήμα που ειδικεύεται στην παιδική και εφηβική γυναικολογία. Σε αυτό το τεύχος μπορείτε επίσης να διαβάσετε για την εμμηνόπαυση, την επισκληρίδιο αναλγησία στη Μαιευτική και την προεκλαμψία.

REAmat

#09 1

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

mat

Κέντρο διατροφικής υποστήριξης και διαιτολογίας

Το περιοδικό της ΜαιευτικήςΓυναικολογικής Κλινικής ΡΕΑ Ιδιοκτησία: Ιδιωτική Κλινική Ρέα Γυναικολογική Μ.Χ.Θ.Δ. Κλινική Α.Ε.. Λεωφ. Συγγρού 383 & Πεντέλης 17 - 175 64 Π. Φάληρο Τηλ.: 210 9495000 - Fax: 210 9495777 E-mail: info@reamaternity.gr www. http://www.reamaternity.gr Εκδότης: Το Δ.Σ. του Μαιευτηρίου ΡΕΑ Διεύθυνση Έκδοσης: Ανδρέας Ν. Αναγνώστου Επιστημονικοί Σύμβουλοι: Σταύρος Φωτόπουλος, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Βασίλης Τσαβαλιάρης, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Μετάφραση - Επιμέλεια ξενόγλωσσων επιστημονικών κειμένων: Σωτήρης Μήτρου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος Νομικός Σύμβουλος: Βασίλειος Αυγερινός Τμήμα Marketing: Βίλμα Κατσίμπα, Μάρα Ρέντα Φωτογράφος: Κώστας Τσακίρης

ΤΟ ΘΕΜΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Κάντε τη διατροφή σύμμαχό σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Η διατροφική παρακολούθηση και υποστήριξη της εγκύου στο πλαίσιο της προληπτικής ιατρικής αποτελεί σημαντικό παράγοντα για μια ομαλή κύηση και έναν επιτυχή τοκετό και αφορά τόσο στη μητέρα, όσο και στο βρέφος.

mat

της Κατερίνας Φωτοπούλου φωτογραφίες: Στάθης Μορένος

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή, μερική ή ολική, του περιεχομένου του περιοδικού με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο, χωρίς την έγγραφη άδεια του ιδιοκτήτη και του εκδότη. Η άποψη των συντακτών των άρθρων δεν εκφράζει απαραίτητα την επιστημονική άποψη του εκδότη και του ιδιοκτήτη.

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

mat mat

magazine magazine

#09 18

#09 19

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

magazine

Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας

ΝΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

H «ΡΕΑ» ΔΙΠΛΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΦΗΒΕΣ

Κ 24 άνοντας πραγματικότητα μέρα με τη μέρα το όραμά της και κατακτώντας τους στόχους της, η Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» ενισχύει ακόμα περισσότερο τις υπηρεσίες που προσφέρει απευθυνόμενη σε ένα κοινό, το οποίο δεν τυγχάνει ιδιαίτερης φροντίδας και πρόνοιας. Ο λόγος για τα παιδιά και τις έφηβες που μπορούν πλέον να απευθύνονται στο νέο Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας της «ΡΕΑ» για να ενημερωθούν, αλλά και να ζητήσουν βοήθεια για οποιοδήποτε πρόβλη-

mat

magazine

#09 24

#09 25

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

Εμμηνόπαυση «αλλαγή ζωής»

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ «ΑΛΛΑΓΗ ΖΩΗΣ»

30 Γράφει η

Αρετή Αυγουλέα, ΜD, MSc, PhD

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Συνεργάτιδα ΜαιευτικήςΓυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ»

mat

magazine

#09 30

#09 31

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

Επισκληρίδιος αναλγησία στη Μαιευτική

ΕΠΙΣΚΛΗΡIΔΙΟΣ ΑΝΑΛΓΗΣIΑ ΣΤΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚH

Έχει κατηγορηθεί για παρενέργειες, έχει αποθεωθεί, έχει αντιμετωπιστεί με δισταγμό, με φόβο, με ανησυχία αλλά και με ενθουσιασμό! Πού σταματάει η αλήθεια και πού αρχίζει ο μύθος γύρω από την επισκληρίδιο.

Γράφει η

Αγγελική Σιαφάκα

Αναισθησιολόγος – Εντατικολόγος Συνεργάτιδα της Μαιευτικής – Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ»

magazine

#09 38

#09 39

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

Health News

mat

60 Ταξίδι 66

Αθλητισμός

Περιβάλλον

Auto

Βιβλίο

Εικαστικά

Μουσική

Business News

#06 22 ΜΑΪΟΣ EKTAKTH ΕΚΔΟΣΗ #09 - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ής «ΡΕΑ»

τικής Γυναικολογικής Κλινικ

Περιοδική έκδοση της Μαιευ

ΤΕΥΧΟΣ

Παραγωγή-Έκδοση: ΑΡ Attica Press, Τυσσάνδρου 15, 16341 Ηλιούπολη www.atticapress.gr Διευθύνων Σύμβουλος: Ανδρέας Ν. Αναγνώστου Αρχισυνταξία: Κατερίνα Φωτοπούλου Creative Art Director: Στέφανος Λ. Γούλατης Διόρθωση-Επιμέλεια Ύλης: Σταματία Σαλτούρου Διαφήμιση: Αλεξάνδρα Ζούμπου, Παναγιώτης Κονδύλης Υποδοχή Διαφήμισης: Τόνια Γιαννούλη Φωτογράφοι: Απόλλωνας Γλύκας, Δημήτρης Γλύκας, Στάθης Μορένος, Dreamstime, Eurokinissi Εκτύπωση: Λιθογραφική, Σταμάτης Κοτσάτος & ΣΙΑ Ο.Ε. Μαρ. Αντύπα 4, Ηλιούπολη

magazine

ΠΑΙΔΙ

ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙΕ ΤΗΔΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΥΜΜΑΧΟ ΣΑΣ ΚΑΝΤ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

ΝΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

H «ΡΕΑ» ΔΙΠΛΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΦΗΒΕΣ

mat

magazine

NEWS

Η «ΡΕΑ» ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΤEΡΑ

mat

magazine

#09 4

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ε εορταστικές εκδηλώσεις και προσφορές σε προνομιακές τιμές τίμησε την Ημέρα της Μητέρας η Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ». Πιο συγκεκριμένα, η «ΡΕΑ» προσέφερε έκπτωση από 50% έως και 70% σε σημαντικές γυναικολογικές εξετάσεις όπως: • Bασικό check-up (γενική αίματος, γενική ούρων, γλυκόζη, ουρία, κρεατινίνη, χοληστερίνη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια, Fe ορού, φερριτίνη, TSH) • Ψηφιακή Μαστογραφία • Υπερηχογράφημα Μαστών • Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας Οσφυϊκής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης Σε όλη τη διάρκεια της προσφοράς, η οποία διήρκεσε μέχρι τις 30 Ιουνίου, πλήθος γυναικών είχαν την ευκαιρία να υποβληθούν σε όλες τις παραπάνω εξετάσεις στη «ΡΕΑ», γνωρίζοντας από κοντά το πρότυπο περιβάλλον της Κλινικής, το οποίο στελεχώνεται από ιατρούς όλων των ειδικοτήτων και μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, παρέχοντας έτσι όλη την γκάμα μαιευτικών και γυναικολογικών υπηρεσιών.

#09 5

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

NEWS

Μαμά η

Μαργαρίτα Δρούτσα

mat

magazine

#09 6

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

γκαλιά με το κοριτσάκι της βγήκε από τη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» η γνωστή ραδιοφωνική παραγωγός Μαργαρίτα Δρούτσα, έχοντας στο πλευρό της τον σύζυγό της, Γιάννη Τόλμη. Παρά τα πολλά προβλήματα που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της η κόρη της Εύης Δρούτσα, την Πέμπτη 10 Μαΐου έφερε στον κόσμο ένα υγιέστατο μωρό βάρους τριών κιλών και 110 γραμμαρίων με καισαρική τομή, χάρη στον γιατρό της Γιώργο Σύρο. Κατά την έξοδό της από τη «ΡΕΑ» η νέα μαμά, ήρεμη και τρισευτυχισμένη, δήλωσε: «Όταν άκουσα το πρώτο κλάμα του μωρού μου έκλαψα, έκλαψα και συνέχισα να κλαίω!» Ιδιαίτερα συγκινημένος και ο Γιάννης Τόλμης είπε χαρακτηριστικά: «Η μπέμπα έχει πάρει τα σκιστά μάτια και το στόμα της Μαργαρίτας, ενώ η μυτούλα της είναι σαν τη δική μου. Η Μαργαρίτα είναι μια χαρά. Νιώθει πως έχει αλλάξει η ζωή της προς το καλύτερο και, φυσικά, το ίδιο ισχύει και για μένα. Η μικρή είναι πολύ άτακτη και ζωηρή. Την τάισα εγώ πρώτη φορά κι ένιωσα πολύ ευτυχισμένος. Τώρα καταλαβαίνω πώς νιώθει κάποιος όταν αποκτά πρώτη φορά παιδί». Οι γονείς πάντως δεν έχουν αποφασίσει ακόμα για το όνομα που θα δώσουν στη μικρή, καθώς θέλουν να περιμένουν να μεγαλώσει λίγο και να δουν τι όνομα θα της ταίριαζε, ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο να «κληρονομήσει» κάποιο από τα ονόματα των γιαγιάδων της.

Η AΛΚΗΣΤΙΣ ΑΝΥΦΑΝΤH EΓΙΝΕ ΜΑΝΟYΛΑ

ε πελάγη ευτυχίας πλέουν η «Μις Ελλάς 2009» Άλκηστις Ανυφαντή και ο σύζυγός της, Γιώργος Ζαχαριάδης, κρατώντας στην αγκαλιά τους το πρώτο τους μωρό. Η πανέμορφη Άλκηστις Ανυφαντή έφερε στον κόσμο ένα αγοράκι, βάρους 3.750 γραμμαρίων, το Σάββατο 9 Ιουνίου, στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ». Ο τοκετός ήταν φυσιολογικός και, όπως αποκάλυψε η ίδια η μητέρα είχε μια εύκολη γέννα χάρη στον γιατρό της, Βασίλη Τσιρώνη, ενώ στο πλευρό της είχε τον σύζυγό της να της κρατά το χέρι και να της συμπαραστέκεται. Ο μικρούλης μοιάζει στον μπαμπά του, έχει πάρει όμως τα γαλαζοπράσινα μάτια της μητέρας του η οποία ελπίζει ότι μεγαλώνοντας ο γιος της θα της μοιάσει λίγο περισσότερο.

#09 7

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

NEWS

Πατέρας για δεύτερη φορά

o Πάνος Καλλίδης

κόμα ένα μέλος καλωσόρισαν στην οικογένειά τους ο γνωστός τραγουδιστής Πάνος Καλλίδης και η σύζυγός του, Λεάννα Μάρκογλου η οποία, στις 10 Ιουνίου, έφερε στον κόσμο ένα υγιέστατο κοριτσάκι βάρους 2.360 γραμμαρίων στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ». Ο τοκετός ήταν φυσιολογικός και η κ. Μάρκογλου είχε τη βοήθεια και τη συμπαράσταση του γιατρού της, Βασίλη Βεργέτη. Ο Πάνος Καλλίδης βρισκόταν από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της συζύγου του, ενώ πληθώρα φίλων τούς επισκέφθηκε κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην «ΡΕΑ».

mat

magazine

#09 8

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

#09 9

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

NEWS

πολίστρια Μ α ρ ί α Τσουρή και ο μπασκετμπολίστας Παναγιώτης Βασιλόπουλος είναι, εδώ και χρόνια, συνηθισμένοι στις επιτυχίες στο χώρο του αθλητισμού. Η μεγαλύτερη επιτυχία της ζωής τους, όμως, ήρθε στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ». Ο λόγος φυσικά για το πρώτο τους μωρό. Η Μαρία και ο Παναγιώτης έφτασαν στη «ΡΕΑ» στις 8 το πρωί της Πέμπτης 21 Ιουνίου, καθώς είχαν προγραμματισμένο ραντεβού και στις 10.45 κρατούσαν στα χέρια τους το νέο μέλος της οικογένειάς τους, ένα υγιέστατο αγοράκι βάρους 2.770 γραμμαρίων. Δίπλα στο ζευγάρι ήταν από την πρώτη στιγμή ο γιατρός της Μαρίας, Γιάννης Βαμβακάρης, χάρη στον οποίο κύλησε ομαλά ο τοκετός.

Γονείς έγιναν

η Μαρία Τσουρή και ο Παναγιώτης Βασιλόπουλος mat

magazine

#09 10

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΒΡAΒΕΥΣΗ ΣΤΑ ERMIS AWARDS ΓΙΑ ΤΗ «ΡΕΑ» ΚΑΙ ΤΟ McCANN WORLDGROUP

Επάνω: Η ομάδα της Weber Shandwick (Χριστίνα Ζάκο, Μάνος Μαγιάτης) με τον Γιάννη Κωνσταντακάκη, Διευθυντή Δομών και Λειτουργιών της «ΡΕΑ». Δεξιά: Η ομάδα της Weber Shandwick (Χριστίνα Ζάκο, Αθηνά Παπαϊωάννου, Μάνος Μαγιάτης) με τον Γιάννη Κωνσταντακάκη, Διευθυντή Δομών και Λειτουργιών της «ΡΕΑ».

#09 11

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

συνεργασία της Μαιευτ ι κ ή ς - Γυ ναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» με το McCann Worldgroup απέσπασε 2 βραβεία κατά τη διάρκεια της τελετής των Ermis Awards 2012. Τα Ermis Awards, ο μοναδικός θεσμός βράβευσης της δημιουργικότητας στην επικοινωνία στην Ελλάδα, διοργανώνονται κάθε χρόνο από την Ένωση Εταιριών Διαφήμισης & Επικοινωνίας Ελλάδος και αποτελούν το κορυφαίο γεγονός του κλάδου της διαφήμισης και επικοινωνίας στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, τα βραβεία που κέρδισε το McCann Worldgroup για λογαριασμό της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» είναι τα ακόλουθα: Ermis Silver (2ο Βραβείο) στην κατηγορία Ermis PR / Διαχείριση Φήμης Εταιριών, Κρατικών Οργανισμών, Φορέων (Μ.Κ.Ο.) και προσώπων, Αντιμετώπιση Κρίσεων, Διαχείριση Κρίσιμων Θεμάτων για το πρόγραμμα εταιρικής επικοινωνίας που σχεδίασε και υλοποίησε η Weber Shandwick, pr agency του McCann Worldgroup σε συνεργασία με το τμήμα Marketing της «ΡΕΑ». Ermis Silver (2ο Βραβείο) στην κατηγορία Ermis Digital / Display Advertising / Services για το e-banner της καμπάνιας «Το αίμα είναι ζωή και τελειώνει» που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντή Αιμοδότη.

mat

magazine

NEWS

Η «ΡΕΑ» χορηγός της εκδήλωσης «Ο κόσμος χρειάζεται τις μαίες τώρα περισσότερο από ποτέ»

mat

magazine

#09 12

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

νεργό συμμετοχή είχε η Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος Επιστημόνων Μαιών – Μαιευτών Αθηνών (Σ.Ε.Μ.Μ.Α.), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Μαίας, το Σάββατο 9 Ιουνίου στην Αίγλη Ζαππείου, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά τη στήριξή της στη μητέρα. Η «ΡΕΑ» υποστηρίζοντας ενέργειες που προωθούν τον μητρικό θηλασμό, συμμετείχε ως χορηγός με περίπτερο στην εκδήλωση, κατά τη διάρκεια της οποίας μέλλουσες και νέες μητέρες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν από έμπειρες μαίες για θέματα που τις απασχολούν σχετικά με τη φροντίδα των μωρών τους. Συγκεκριμένα συζητήθηκαν θέματα για τον μητρικό θηλασμό, την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τη λοχεία και τη φροντίδα του νεογέννητου και δόθηκαν χρήσιμες συμβουλές. Παράλληλα με το περίπτερο, η «ΡΕΑ» κράτησε συντροφιά στους μικρούς της φίλους, απασχολώντας τους με ζωγραφιές, χειροτεχνίες και μπαλονοκατασκευές στο δημιουργικό εργαστήρι που διαμόρφωσε για αυτούς. Το έμπειρο και εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό της «ΡΕΑ», ανταποκρινόμενο στις προσδοκίες των γυναικών, παραμένει πάντα αρωγός στις ανάγκες τους, προσφέροντάς τους την απαιτούμενη φροντίδα. Η «ΡΕΑ» υπόσχεται πως θα συνεχίσει να παραμένει δίπλα σε κάθε γυναίκα και θα την περιβάλλει με αγάπη, παρέχοντάς της υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας. Για τη συμμετοχή της «ΡΕΑ» στην εκδήλωση, η Διευθύντρια της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, Ευαγγελία Αποστολοπούλου ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική “ΡΕΑ” τίμησε τη Γιορτή της Μαίας, αναδεικνύοντας τον πολύτιμο ρόλο των μαιών στη λειτουργία ενός Μαιευτηρίου, αλλά και τη συμβολή τους προς κάθε μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και των πρώτων ημερών με το μωρό».

#09 13

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΠΡΟΣΩΠΑ

mat

magazine

#09 14

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

΄ ALEXIS PIZARRO JIMΕNEZ ΜΑΡΟΥΣΩ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΔΥΝΑΜΗ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ

τη μεγάλη οικογένεια της «ΡΕΑ» ανήκουν πλέον η Μαρουσώ Γεωργίου και ο σύζυγός της, Alexis Pizarro Jimėnez, από τη στιγμή που επέλεξαν την Κλινική μας για να φέρουν στον κόσμο το νέο μέλος της οικογένειάς τους. Δύο μήνες μόλις μετά τον τοκετό, η νεαρή μητέρα και ο παραολυμπιονίκης σύζυγός της μάς καλοδέχτηκαν στο φιλόξενο σπίτι τους, κρατώντας αγκαλιά τη νεογέννητη Ναταλί και μας μίλησαν για τη ζωή τους. Ο Alexis ήταν μόλις 23 χρονών όταν, το 1997, έμαθε ότι πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας και επιληψία. Από τότε, η ζωή του άλλαξε δραματικά. Μετά από μία μακρά νοσηλεία σε νοσοκομείο του Πουέρτο Ρίκο από όπου και κατάγεται, καθηλώθηκε για 8 χρόνια σε αναπηρικό αμαξίδιο. Ο Alexis όμως είχε το κουράγιο και τα ψυχικά αποθέματα ώστε να αποδείξει περίτρανα ότι η δύναμη της ψυχής είναι ισχυρότερη από οποιαδήποτε ασθένεια. Έτσι, μόλις εννέα μήνες μετά την εκδήλωσή της, άρχισε να προπονείται στο ακόντιο και τη σφυροβολία με στόχο τη συμμετοχή του στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϋ του 2000. Και όχι μόνο κατάφερε να βρεθεί ανάμεσα στους αθλητές που εκπροσώπησαν το Πουέρτο Ρίκο, αλλά ανέβηκε στο βάθρο, χαρίζοντας στη χώρα του ένα χάλκινο μετάλλιο στη σφύρα. Στη συνέ-

#09 15

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

χεια, φυσικά, συμμετείχε στους Παραολυμπιακούς της Αθήνας το 2004, οι οποίοι έμελλε να του αλλάξουν τη ζωή. Εκτός από το χάλκινο μετάλλιο που κέρδισε στον ακοντισμό αυτή τη φορά, συνάντησε τη Μαρουσώ και της «έκλεψε» την καρδιά. Η ιστορία του Alexis και της Μαρουσώς δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από μια κινηματογραφική ιστορία αγάπης. Έτσι, το 2005 η Μαρουσώ ακολούθησε τον αγαπημένο της στο Πουέρτο Ρίκο όπου και έζησαν για 4 χρόνια μέχρι το 2009, όταν επέστρεψαν για μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα. Τρία χρόνια μετά, η ευτυχία τους ολοκληρώθηκε, όταν κράτησαν στην αγκαλιά τους το πρώτο τους παιδί, που γεννήθηκε στη «ΡΕΑ». Όπως μας εξήγησε η Μαρουσώ, η επιλογή της «ΡΕΑ» δεν έγινε τυχαία. «Μου άρεσε η ιδέα ότι πρόκειται για μια καινούρια Μαιευτική Κλινική, η οποία έχει “στηθεί” αποκλειστικά από γιατρούς. Μετά από μια σχετική “έρευνα αγοράς”, κατέληξα στη “ΡΕΑ”. Μου άρεσε τόσο ο χώρος, όσο και η εξυπηρέτηση, αλλά και η ευγένεια του προσωπικού. Ήταν όλοι τους πολύ κατατοπιστικοί και με βοήθησαν σε ό,τι χρειάστηκα. Πήρα αμέσως την απόφαση ότι εκεί θέλω να γεννήσω και έμεινα πολύ ευχαριστημένη». Ο τοκετός διήρκησε 8 ώρες και κύλησε ομαλά χάρη στον Μαιευτήρα της, Μανώλη Κρεμμύδα και τη συμπαράσταση του Alexis.

mat

magazine

ΠΡΟΣΩΠΑ

Όπως ανέφερε η ίδια γελώντας: «Τα περίμενα πιο εύκολα τα πράγματα και ομολογώ ότι πήγα με “πολύ αέρα” να γεννήσω αλλά, όπως συνηθίζουν να λένε όλες οι μαμάδες, ο πόνος της γέννας διαρκεί λίγες στιγμές. Όταν κρατάς στα χέρια σου το μωρό σου τα ξεχνάς όλα». Σήμερα, ο Alexis στέκεται στα πόδια του, αποτελώντας φωτεινό παράδειγμα υπομονής, επιμονής και κουράγιου. «Δεν έχω καμία διαφορά από τον υπόλοιπο κόσμο. Aν δεν με ξέρει κάποιος, δεν μπορεί να καταλάβει ότι πάσχω από κάποια ασθένεια. Σηκώθηκα από το αμαξίδιο μόνος μου και σιγά-σιγά επανήλθα, παίρνοντας κουράγιο από την οικογένειά μου. Τελικά, η δύναμη του ανθρώπου βρίσκεται μέσα στην καρδιά». Μπορεί να έχει πλέον αποσυρθεί από την ενεργό δράση, ο Alexis όμως εξακολουθεί να ασχολείται με τον αθλητισμό. Δικαιολογώντας την απόφασή του να «κρεμάσει τα παπούτσια του», μας εξηγεί, κοιτώντας με χαμόγελο τη Ναταλί: «Χρειάζονται πολλές θυσίες. Πολλές ώρες προπονήσεων την ημέρα, από νωρίς το πρωί μέχρι το βράδυ και για μένα προτεραιότητα τώρα

mat

magazine

#09 16

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

έχει η οικογένειά μου». Αφήνει βέβαια ανοικτό το ενδεχόμενο να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016, αυτή τη φορά με την ομάδα της Ελλάδας. Επίσης, θεωρεί αυτονόητο ότι η Ναταλί θα ασχοληθεί με κάποιο άθλημα. «Θέλω να μεγαλώσει και να δω πώς θα αναπτυχθεί το σώμα της, για να την κατευθύνω σωστά», μας είπε. Και είναι απόλυτα κατανοητή αυτή του η επιθυμία, αφού ο αθλητισμός κυλάει στο αίμα του. Γνωρίζοντας τον Alexis και τη Μαρουσώ, καταλαβαίνει κανείς ότι πρόκειται για δύο νέους ανθρώπους με πολλή όρεξη για ζωή, οι οποίοι κοίταξαν κατάματα το πρόβλημά τους και το αντιμετώπισαν με αποφασιστικότητα και θέληση! Χωρίς ταμπού μας μίλησαν για την ασθένεια του Alexis καθώς και τις δυσκολίες που πέρασαν και με ένα στόμα τόνισαν ότι, αν δυσκολέψουν ακόμα περισσότερο τα πράγματα στη χώρα μας θα μετακομίσουν, χωρίς δεύτερη σκέψη, στο Πουέρτο Ρίκο, αφού πλέον προτεραιότητα στη ζωή τους αποτελεί η μικρή Ναταλί, για την οποία θέλουν το καλύτερο.

NEWS

Η «ΡΕΑ» χορηγός του 1ου Aegean Endurance Practice 2012

ΜαιευτικήΓυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» υποστήριξε το 1ο Aegean Endurance Practice 2012, το οποίο διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία από την Maranello Kart Hellas, την Κυριακή 17 Ιουνίου στο Karting Center Αγίου Κοσμά. Η «ΡΕΑ» ανέλαβε την ιατρική υποστήριξη του event, θέτοντας στη διάθεση των αθλητών και των παρευρισκομένων έναν γιατρό, έναν νοσοκόμο και ένα ασθενοφόρο. Η πρωτότυπη δοκιμασία αντοχής διήρκησε 2 ώρες και νικήτρια ήταν η ομάδα που συμπλήρωσε τους περισσότερους γύρους. Οι 22 οδηγοί διένυσαν

συνολικά 1400 χιλιόμετρα με μέση ωριαία ταχύτητα 84km. Έκπληξη στο event αποτέλεσε η παρουσία του Έλληνα επαγγελματία οδηγού αγώνων Αλέξανδρου Μαργαρίτη, οδηγού στα DTM και πρωταθλητή ADAC MASTERS 2011 του Γερμανικού Πρωταθλήματος Αυτοκινήτων Τουρισμού. Ο Έλληνας πρωταθλητής μοίρασε αυτόγραφα, συνομίλησε με τους παρευρισκόμενους και εξέφρασε την επιθυμία του να συμμετάσχει και στο επόμενο event της Maranello Hellas. Μεγάλη νικήτρια της κατηγορίας TAG (αυτόματα) αλλά και Γενικής ήταν η ομάδα Foxy Runners των Θανάση Λαδά και Αλέξανδρου Μαργαρίτη, οι οποίοι ολοκλήρωσαν 240 γύρους.

#09 17

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΤΟ ΘΕΜΑ

mat

magazine

#09 18

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Κάντε τη διατροφή σύμμαχό σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης Η διατροφική παρακολούθηση και υποστήριξη της εγκύου στο πλαίσιο της προληπτικής ιατρικής αποτελεί σημαντικό παράγοντα για μια ομαλή κύηση και έναν επιτυχή τοκετό και αφορά τόσο στη μητέρα, όσο και στο βρέφος.

#09 19

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΤΟ ΘΕΜΑ

Εσωτερικό καμπίνας BOD-POD

mat

magazine

ύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα που εφαρμόζονται σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις Η.Π.Α. προτείνεται η διατροφική παρακολούθηση της εγκύου, από την έναρξη έως το τέλος της κύησης καθώς και μετά τον τοκετό, με σκοπό την επαναφορά κατά την διάρκεια της γαλουχίας στο φυσιολογικό (προ εγκυμοσύνης) βάρος της και στο ποσοστό λίπους σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στόχος, επίσης, της διατροφικής παρακολούθησης είναι η ομαλή ανάπτυξη του βρέφους και η αποφυγή επιπλοκών κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού

#09 20

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

και της γαλουχίας. Κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης το έμβρυο προσλαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη μέσω των τροφών που καταναλώνει η μητέρα. Συνεπώς, η μητέρα θα πρέπει –πάντοτε σε συνεργασία με τον γιατρό της– να ακολουθεί μία πλήρη και ισορροπημένη διατροφή, τόσο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όσο και κατά τη γαλουχία, σε συνδυασμό με ήπια σωματική άσκηση. Για το σκοπό αυτό, η Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» δημιούργησε το «Κέντρο Διατροφικής Υποστήριξης & Διαιτολογίας», στο οποίο οι έγκυες και οι λεχωίδες μπορούν να υποβάλλονται σε πλήρη εργαστηριακό έλεγχο και συγκεκριμένα: • Ανάλυση σύστασης σώματος (λιπώδης και άλιπη μάζα σώματος) με την χρήση πληθυσμογράφου BOD POD® («gold standard») με τη μέθοδο της αεροπυκνομετρίας (η συγκεκριμένη μέθοδος ενδείκνυται κατά τη διάρκεια της κύησης, εφόσον δεν εκπέμπει κανενός είδους ακτινοβολία), καθόλη τη διάρκεια παρακολούθησης της ασθενούς από το πρόγραμμα. Η ορθή και ακριβής μέτρηση δύναται να συνεισφέρει στην ορθή διάγνωση και, κατ’ επέκταση, στη θεραπεία και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Πραγματοποιείται κάθε 20 ημέρες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και 40 ημέρες μετά τον τοκετό. • Διατροφική αξιολόγηση και εκτίμηση θρεπτικής κατάστασης. Εξετάζεται η πληρότητα της διατροφής σε θρεπτικά συστατικά και ενέργεια από εξειδικευμένο προσωπικό. Οι ανάγκες τόσο σε μακροθρεπτικά όσο και σε συγκεκριμένα μικροθρεπτικά συστατικά (φολικό οξύ, σίδηρο, βιταμίνη D και ασβέστιο) κατά τη διάρκεια της κύησης και της λοχείας καθιστούν τη διατροφική αξιολόγηση από τα πιο βασικά σημεία για κάλυψη των αναγκών της μητέρας σε αυτά, αλλά και την ανάπτυξη του εμβρύου αρχικά και στη συνέχεια του βρέφους. • Παροχή εξατομικευμένου προγράμματος διατροφικής αγωγής για κάθε τρίμηνο εγκυμοσύνης και την περίοδο του θηλασμού ανάλογα με το ατομικό ιστορικό της εγκύου με σκοπό τη επίτευξη φυσιολογικής αύξησης βάρους κατά την κύηση, αλλά και τη διαιτητική αντιμετώπιση δυσμενών συμπτωμάτων της κύησης και παθολογικών καταστά-

σεων όπως η παχυσαρκία, η υπέρταση, ο διαβήτης κύησης κ.ά., πάντα σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό. • Διατροφική εκπαίδευση σχετικά με τις ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες της εγκύου και της λεχωίδας, τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, καθώς επίσης και Γενικές Συστάσεις Σωστής Διατροφικής Συμπεριφοράς για όλη την οικογένεια. • Υδάτωση Σώματος με ανάλυση εσωκυττάριου και εξωκυττάριου υγρού (μέθοδος βιοηλεκτρικής εμπέδησης) με τη χρήση λιπομετρητή Tanita, μετά το πέρας των πρώτων 40 ημερών κατά την περίοδο της λοχείας. Η μεθοδολογία αυτή αποτελεί τον πλέον επιστημονικά σύγχρονο και ενδεδειγμένο τρόπο παρακολούθησης της μέλλουσας μητέρας, κατά την περίοδο της κύησης και της λοχείας. Η περίοδος της γαλουχίας, ιδίως για το πρώτο τρίμηνο, αποτελεί την καλύτερη περίοδο για την απώλεια του σωματικού λίπους που αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πλήθος επιστημονικών ερευνών υποστηρίζει ότι οι γυναίκες που δεν θήλασαν δυσκολεύτηκαν να χάσουν τα περιττά κιλά της εγκυμοσύνης. Παράλληλα, αυξάνεται ο αριθμός των ερευνητών που διατείνονται ότι η διατήρηση αυξημένου βάρους μετά την κύηση συμβάλλει στην ανάπτυξη παχυσαρκίας.

TANITA MC-180MA

Τεχνολογικός εξοπλισμός Κέντρου Διατροφικής Υποστήριξης & Διαιτολογίας

Σύστημα αξιολόγησης σωματικής διάπλασης BOD-POD Το BOD- POD αποτελεί την ασφαλέστερη, με μεγαλύτερη ακρίβεια και την πιο φιλική προς το αντικείμενο μέθοδο που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της σύστασης σώματος. Έχει πρότυπο το υδροστατικό μοντέλο και χρησιμοποιεί αέρα αντί για νερό. Δεν εκπέμπει κανενός είδους ακτινοβολία (οπότε είναι κατάλληλο και για τις έγκυες), ενώ το ειδικά διαμορφωμένο σχήμα του συντελεί στο να το καθιστά κατάλληλο για όλους τους σωματότυπους. Η συνολική διαδικασία δεν ξεπερνά τα δέκα λεπτά, ενώ στα αποτελέσματα της μέτρησης παρουσιάζονται: • συνολικό σωματικό βάρος (kg) • ποσοστό λιπώδους μάζας (%) • ποσοστό άλιπης μάζας (%)

#09 21

• κιλά λιπώδους μάζας (kg) • κιλά άλιπης μάζας (kg) Αναλυτής σύστασης σώματος TANITA MC-180 MA Η Tanita MC-180 MA είναι το επόμενο βήμα στην Ανάλυση Σύστασης Σώματος που πραγματοποιείται στο Κέντρο Διατροφικής Υποστήριξης και Διαιτολογίας. Η εφαρμογή τεσσάρων συχνοτήτων επιτρέπει υψηλότερη ακρίβεια, η οποία αποδεικνύεται ιδιαίτερα αξιόπιστη και επαναλήψιμη. Η ανάλυση σύστασης σώματος με τη μέθοδο της βιοηλεκτρικής εμπεδησης περιλαμβάνει: • τιμές λίπους • ποσοστά μυικής μάζας • λεπτομερή καταγραφή των συνολικών

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΤΟ ΘΕΜΑ

Χώρος Μετρήσεων

mat

magazine

#09 22

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

υγρών του σώματος • ανάλυση εσωκυττάριου και εξωκυττάριου υγρού, τα οποία είναι απαραίτητα για τη διαμόρφωση πλήρους εικόνας για την υδάτωση του σώματος. Δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για 40 ημέρες μετά τον τοκετό. Εκτός, όμως, από τις μέλλουσες ή τις νέες μητέρες, όλες οι γυναίκες μπορούν να κάνουν χρήση των παραπάνω υπηρεσιών ως εξωτερικές επισκέπτριες, καθώς στο Κέντρο αντιμετωπίζονται παθολογικές και μη παθολογικές καταστάσεις όπως η ύπαρξη πολυκυστικών ωοθηκών, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η παχυσαρκία κ.ά. Το «Κέντρο Διατροφικής Υποστήριξης και Διαιτολογίας» αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική και πρωτοποριακή, για την ελληνική πραγματικότητα, πρωτοβουλία της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» προς όλες τις γυναίκες.

#09 23

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΠΑΙΔΙ

mat

magazine

#09 24

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

της Κατερίνας Φωτοπούλου φωτογραφίες: Στάθης Μορένος

ΝΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

H «ΡΕΑ» ΔΙΠΛΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΦΗΒΕΣ

άνοντας πραγματικότητα μέρα με τη μέρα το όραμά της και κατακτώντας τους στόχους της, η Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» ενισχύει ακόμα περισσότερο τις υπηρεσίες που προσφέρει απευθυνόμενη σε ένα κοινό, το οποίο δεν τυγχάνει ιδιαίτερης φροντίδας και πρόνοιας. Ο λόγος για τα παιδιά και τις έφηβες που μπορούν πλέον να απευθύνονται στο νέο Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας της «ΡΕΑ» για να ενημερωθούν, αλλά και να ζητήσουν βοήθεια για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν.

#09 25

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΠΑΙΔΙ Υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από τις μητέρες που πλέον θέλουν να ενημερώνονται. Ακόμα και οι ίδιες οι έφηβες αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία και επισκέπτονται το χώρο για να ζητήσουν βοήθεια. Πώς θα συμβουλεύατε τη μητέρα ενός κοριτσιού να θίξει το θέμα επίσκεψης στον γυναικολόγο; Η παιδεία είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι και η μητέρα έχει πρωτεύοντα ρόλο. Αν περάσουμε την έννοια της πρόληψης έχουμε κερδίσει σημαντικές μάχες. Αν από την ηλικία των 12-13 ετών η μητέρα μιλήσει στο παιδί εξηγώντας ότι σιγά-σιγά γίνεται γυναίκα, ότι το σώμα αλλάζει, ότι η περίοδος είναι ένα φυσικό γεγονός, τότε έχουν επιτευχθεί πολλά. Έτσι, η μητέρα προετοιμάζει την έφηβη για την πρώτη της επίσκεψη στον γυναικολόγο, η οποία θα την ωφελήσει και από ψυχολογικής πλευράς.

Η Παιδογυναικολόγος Αικατερίνη Δεληβελιώτου μας μίλησε για το Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας της «ΡΕΑ»

Το νέο αυτό Τμήμα, το οποίο στεγάζεται στους χώρους της «ΡΕΑ», είναι πλήρως εξοπλισμένο ώστε να παρέχει όλες τις απαιτούμενες υπηρεσίες και άρτια στελεχωμένο από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, το οποίο μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα πιθανά περιστατικά. Υπεύθυνοι για το νέο αυτό Τμήμα της «ΡΕΑ» είναι οι Παιδογυναικολόγοι Αικατερίνη Δεληβελιώτου και Παναγιώτης Χριστόπουλος, οι οποίοι ειδικεύονται στη γυναικολογική εξέταση παιδιών και εφήβων, αλλά και τη συμβουλευτική στις ηλικίες αυτές, αντιμετωπίζοντας κάθε είδους γυναικολογική πάθηση κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία. Οι υπεύθυνοι του Τμήματος μάς μίλησαν για την παιδική και εφηβική Γυναικολογία και απάντησαν σε μια σειρά ερωτήσεων που σίγουρα θα βοηθήσουν τα νέα κορίτσια και τις μητέρες. Επισκέπτονται το Τμήμα μητέρες κοριτσιών που είναι στην εφηβεία για εξετάσεις, ερωτήσεις ή συμβουλές;

mat

magazine

#09 26

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Σε ποια ηλικία είναι προτιμότερο μια μητέρα να συνοδεύσει την κόρη της στο γυναικολόγο για ενημέρωση ή για θέματα υγιεινής και ασφάλειας; Η ενημέρωση της μητέρας καλό είναι να γίνεται από πολύ νωρίς. Επίσης η έφηβη, βλέποντας τις αλλαγές στο σώμα της και μετά την έλευση της πρώτης περιόδου, θα πρέπει να επισκεφθεί τον γυναικολόγο για να μπορέσει ο ίδιος να εξηγήσει θέματα υγιεινής και να την ενημερώσει πώς να προστατευθεί από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ποια είναι τα συχνότερα προβλήματα που εμφανίζονται στη νεογνική, βρεφική και παιδική ηλικία; Στη νεογνική και βρεφική ηλικία ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα αποτελεί η ανεύρεση αμφίβολων εξωγεννητικών οργάνων. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να προστατεύσει το μικρό κορίτσι από πολλές δυσάρεστες συνέπειες που αφορούν σε όλη τη μελλοντική σεξουαλική, ψυχολογική και αναπαραγωγική υγεία. Κατά την παιδική ηλικία, η αιδοιοκολπίτιδα αποτελεί τη συχνότερη πάθηση, με κυριότερο σύμπτωμα την υπερέκκριση κολπικών υγρών. Το 90% των κοριτσιών έχει πιθανότητα να την

#09 27

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΠΑΙΔΙ εμφανίσει μια φορά στη ζωή του, πριν ή και μετά την εμφάνιση της πρώτης περιόδου. Η μητέρα, παρατηρώντας την πάνα ή το εσώρουχο, μπορεί να καταλάβει από την ποσότητα αλλά και από το χρώμα ή την οσμή, ότι κάτι δεν πάει καλά. Άλλα συμπτώματα είναι η ερυθρότητα των έξω γεννητικών οργάνων, ο κνησμός ή ο πόνος κατά την ούρηση.

Ο Παιδογυναικολόγος Παναγιώτης Χριστόπουλος

Στην εφηβική ηλικία ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα; Με τον ερχομό της περιόδου στις έφηβες, οι διαταραχές τα δύο πρώτα χρόνια είναι κάτι αναμενόμενο, ωστόσο αν συνεχίζονται χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, καθώς μπορεί να οφείλονται σε ποικίλες ενδοκρινολογικές διαταραχές. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες για τις διαταραχές της περιόδου. Κάποιες ακόμα διαταραχές αποτελούν η δυσμηνόρροια (πόνοι κατά την περίοδο), η πρώιμη εμμηνόπαυση, η πρωτοπαθής αμηνόρροια (όταν η περίοδος δεν έχει εμφανιστεί σε κορίτσια 14 -16 ετών), η δευτεροπαθής αμηνόρροια (όταν η περίοδος σταματά για περισσότερο από 3 με 6 μήνες), η συχνομηνόρροια (όταν η περίοδος εμφανίζεται νωρίτερα από κάθε 24 ημέρες), η αραιομηνόρροια (όταν η περίοδος εμφανίζεται αργότερα από κάθε 35 ημέρες). H πρώιμη ήβη αποτελεί ακόμα ένα σύνηθες πρόβλημα στις μέρες μας που εκδηλώνεται με την πρόωρη ανάπτυξη των μαστών και την έναρξη της τριχοφυΐας. Ο γυναικολόγος θα πρέπει από τη μεριά του να συμπεριφερθεί με λεπτό τρόπο στο κορίτσι, σίγουρα έχει και το ρόλο του ψυχολόγου. Πάντα παίζουμε τον ρόλο ψυχολόγου. Είναι υποχρέωση του γιατρού, και πρέπει να υπάρχει τόσο υπομονή όσο και μεράκι για να διερευνήσει την ψυχολογία του παιδιού και να έχει μια ομαλή έναρξη της συνεργασίας μαζί του. Βέβαια, θα το βοηθήσει και σε ιατρικό επίπεδο πολύ, καθώς πολλές διαταραχές της εμμήνου ρύσης οφείλονται στο άγχος. Σε σχέση με το εξωτερικό πιστεύετε

mat

magazine

#09 28

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ότι οι Ελληνίδες έφηβες και οι μητέρες τους πηγαίνουν πιο συχνά στο γυναικολόγο; Αν και έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουμε μέχρι να φτάσουμε σε επιθυμητό επίπεδο, οι Ελληνίδες έχουν ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια να αυξάνουν τις επισκέψεις τους στο γυναικολόγο για θέματα παιδικής Γυναικολογίας. Πολύ σημαντικό είναι να γνωρίσουν οι γονείς πόσο μπορεί να βοηθήσει το παιδί τους μια επίσκεψη στον παιδογυναικολόγο τόσο σε επίπεδο παρακολούθησης και θεραπείας (για όσα αναφέραμε παραπάνω), όσο και σε επίπεδο συμβουλευτικής στα νέα κορίτσια σε θέματα που αφορούν την περίοδο, την ψηλάφηση του στήθους, την έναρξη της σεξουαλικής ζωής κ.ά.. Κυρίαρχο ρόλο στη σωστή ενημέρωση παίζει ο παιδίατρος, ο οποίος είναι αυτός που παρακολουθεί το παιδί μέχρι την ηλικία των 13-14 ετών, οπότε είναι και ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος για να κατευθύνει σωστά και να παραπέμψει τους γονείς, σε περίπτωση που κρίνεται απαραίτητη, σε μια επίσκεψη στον παιδογυναικολόγο. Υπάρχει η πιθανότητα κάποια στιγμή να πραγματοποιήσετε εκστρατεία ενημέρωσης σε σχολεία ως εκπρόσωποι του Τμήματος και της «ΡΕΑ»; Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ως γιατροί είναι να αναπτύξουμε και το κομμάτι της ενημέρωσης. Είναι μέσα στις ευθύνες μας και πολύ συχνά πρέπει να πηγαίνουμε εμείς στο πρόβλημα. Βέβαια, ο παιδογυναικολόγος είναι υποχρεωμένος ηθικά να προβεί στη σωστή ενημέρωση και να επισκεφθεί σχολεία, Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων και Ενώσεις Νέων. Τι θα συμβουλεύατε τα νέα κορίτσια και τις μητέρες τους; Η γνώση και η σωστή ενημέρωση οδηγούν στην πρόληψη. Οι νέες γυναίκες και τα κορίτσια στην εφηβεία θα πρέπει να εμπιστεύονται τα προβλήματά τους σε ανθρώπους που ξέρουν πραγματικά το αντικείμενο και που μπορούν να τις εξασφαλίσουν τα εχέγγυα για μια σωστή θεραπεία.

#09 29

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

mat

magazine

#09 30

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ «ΑΛΛΑΓΗ ΖΩΗΣ»

Γράφει η

Αρετή Αυγουλέα, ΜD, MSc, PhD

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Συνεργάτιδα ΜαιευτικήςΓυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ»

#09 31

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

Η Αριθμοί

μαμά

εμμηνόπαυση χαρακτηρίζεται από την τελευταία φυσιολογική έμμηνο ρύση της γυναίκας. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 51,4 έτη με μία απόκλιση 3,8 ετών. Το 30% περίπου του γυναικείου πληθυσμού των Η.Π.Α. βρίσκεται σε περίοδο εμμηνόπαυσης και το ποσοστό αυτό τείνει να αυξάνεται. Το 2050 ο πληθυσμός των εμμηνοπαυσιακών γυναικών αναμένεται να φτάσει το 1,5 δισεκατομμύριο, με αποτέλεσμα η πρόληψη και η θεραπεία των επιπτώσεων της εμμηνόπαυσης να έχει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για τη διατήρηση της ποιότητας της ζωής και την εξασφάλιση της υγείας της γυναίκας. Παρά την παγκοσμιότητα αυτής της «αλλαγής ζωής», η σημασία των ιατρικών και ψυχολογικών επιπτώσεών της εκτιμήθηκε μόλις πρόσφατα. Μετά από τέσσερις δεκαετίες κυκλικής παραγωγής οιστρογόνων και προγεστερόνης από τις ωοθήκες, τα όργανα αυτά μειώνουν την παραγωγή τους σε οιστρογόνα και τελικά σταματούν οποιαδήποτε κυκλική δραστηριότητα. Παρόλα αυτά, οι ωοθήκες εξακολουθούν να παράγουν μετεμμηνοπαυσιακά κυρίως ανδρογόνα. Κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, οι γυναίκες παρουσιάζουν μία πλειάδα συμπτωμάτων που σχετίζονται με την ένδεια οιστρογόνων, καθώς και με τη διαδικασία της γήρανσης. Τα κλιμακτηριακά συμπτώματα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: α) αγγειοκινητικά: εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις, β) ψυχολογικά: αίσθημα παλμών, αίσθημα έντασης/νευρικότητας, δυσκολία επέλευσης ύπνου, κρίσεις πανικού, δυσκολία συγκέντρωσης, κόπωση/έλλειψη ενεργητικότητας, απώλεια

13,9% των γυναικών

παρουσιάζει αγγειοκινητικά συμπτώματα δύο χρόνια πριν την εμμηνόπαυση ενώ, το

55,7% των γυναικών mat

magazine

#09 32

έναν χρόνο πριν

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ενδιαφέροντος, αίσθημα θλίψης, ξέσπασμα σε κλάματα, ευερεθιστότητα και γ) ψυχοσωματικά: ζάλη/τάση προς λιποθυμία, αίσθημα τάσης κεφαλής/σώματος, κεφαλαλγία, αιμωδίες, μυαλγίες/αρθραλγίες, απώλεια αισθητικότητας στα χέρια και στα πόδια, αίσθημα δύσπνοιας. Σύμφωνα με το National Institute of Health (NIH) οι εξάψεις, οι νυχτερινές εφιδρώσεις και η ξηρότητα του κόλπου θεωρούνται συμπτώματα καθαρά συνδεδεμένα με την εμμηνόπαυση. Ο Green επίσης παρουσίασε τα αγγειοκινητικά συμπτώματα ως ιδιαίτερη κατηγορία συμπτωμάτων που χαρακτηρίζουν αυτή την ηλικιακή περίοδο της γυναίκας. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός μελετών που συνδέουν τα αγγειοκινητικά συμπτώματα με την ένδεια των οιστρογόνων αποδεικνύουν ύφεση αυτών μετά από ορμονική θεραπεία με οιστρογόνα. Τα αγγειοκινητικά συμπτώματα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής της γυναίκας και επιπλέον έχουν θεωρηθεί παράγοντας κινδύνου σοβαρών μακροπρόθεσμων επιπτώσεων στην υγεία, όπως καρδιαγγειακή νόσος και εγκατάσταση οστεοπόρωσης. Μία πρόσφατη μετα-ανάλυση έδειξε ότι δύο χρόνια πριν την εμμηνόπαυση αγγειοκινητικά συμπτώματα παρουσιάζει το 13,9% των γυναικών ενώ, έναν χρόνο πριν, το 55,7%. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 28,9% πέντε χρόνα μετά την εμμηνόπαυση. Υπάρχουν μελέτες που θεωρούν ότι τα κλιμακτηριακά συμπτώματα είναι πιο έντονα στις λατινοαμερικάνες σε σχέση με άλλους πληθυσμούς. Το ίδιο αποτέλεσμα έδειξε και η έρευνα «Study of Women’s Health Across the Nation» (SWAN) όπου οι ισπανικής και αφροαμερικανικής καταγωγής γυναίκες παρουσίαζαν μεγαλύτερης έντασης αγγειοκινητικά συμπτώματα σε σχέση με άλλους πληθυσμούς. Το γεγονός ότι η εμμηνόπαυση προκαλεί διαταραχές στη διάθεση της γυναίκας είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια. Μελέτες έδειξαν ότι ο επιπολασμός συμπτωμάτων όπως το αίσθημα άγχους, η αϋπνία και η κατάθλιψη είναι υψηλός και ότι υποχωρούν μετά από τη χορήγηση ορμονικής θεραπείας. Διάφορες εξηγήσεις της πιθανής συσχέτισης της εμμηνόπαυσης με τις διαταραχές της διάθεσης έχουν κατά καιρούς προταθεί. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η αλλαγή του ψυχοκοινωνικού ρόλου της γυναίκας

κατά τη μέση ηλικία, τα γεγονότα ζωής, η επιβαρυμένη υγεία και υποτροπές προηγούμενων διαταραχών.

Συνήθεις προβληματισμοί των εμμηνοπαυσιακών γυναικών

• Aλλαγές στο επίπεδο των ορμονών και στο σώμα τους. Οι γυναίκες βιώνουν συναισθήματα που ποικίλουν, ανησυχία και άρνηση. • Η αντίδρασή τους στην εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες, όπως ο τρόπος ζωής και η γενετική ρύθμιση της διαδικασίας γήρανσης. • Η απώλεια της γονιμότητας και της εμμήνου ρύσεως μπορεί να επιδράσει στο αίσθημα ευεξίας. • Η εμμηνόπαυση μπορεί να θεωρείται μετάβαση από τη μέση στην γηραιά ηλικία. • Αν και κάποιες γυναίκες αντιμετωπίζουν την εμμηνόπαυση με ευχάριστη προσμονή, ως εποχή ελευθερίας από έννοιες όπως η εγκυμοσύνη, πολλές φοβούνται αυτή την περίοδο, λόγω των απωλειών που αναμένουν.

Επιπτώσεις στην υγεία κατά την εμμηνόπαυση • • • •

Εξάψεις – νυχτερινές εφιδρώσεις Διαταραχές ύπνου Διαταραχές σεξουαλικής διάθεσης Ψυχοσυναισθηματική αστάθεια

#09 33

• • • • •

Ατροφία ουρογεννητικού συστήματος Ατροφία μυϊκού συστήματος Ατροφία δέρματος Οστική απώλεια – οστεοπόρωση Καρδιαγγειακή νόσος

Κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, οι γυναίκες παρουσιάζουν μία πλειάδα συμπτωμάτων που σχετίζονται με την ένδεια οιστρογόνων, καθώς και με τη διαδικασία της γήρανσης.

Σημαντικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις υγείας κατά την εμμηνόπαυση Τα χρόνια αμέσως πριν την εμμηνόπαυση και οι δεκαετίες μετά έχουν πολύ μεγάλη κλινική σημασία για τη μετέπειτα υγεία της γυναίκας. Τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων έχουν μια αθροιζόμενη επίδραση σε πολλούς ιστούς. Η παρατεταμένη ανεπάρκεια των οιστρογόνων μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη πιθανώς αναστρέψιμων καταστάσεων όπως η ατροφία του ουροποιογεννητικού συστήματος, ή καταστάσεων πιο απειλητικών για τη ζωή, καθώς και μη αναστρέψιμων καταστάσεων, όπως η καρδιαγγειακή νόσος και η οστεοπόρωση. α) Ατροφία του ουροποιογεννητικού συστήματος: Συμπτώματα όπως κολπική ξηρότητα, δυσπαρευνία, συχνουρία, νυκτουρία και έπειξη για ούρηση παρουσιάζονται πολύ συχνά στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η επίπτωση της γυναικείας ακράτειας αυξάνεται, αυξανομένης της ηλικίας. Συνολικά το 25% των γυναικών αυτών παρουσιάζουν ακράτεια ούρων, εκ των οποίων το 7% αναφέρει μεγάλου βαθμού ακρά-

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

Η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση μπορεί να προκληθεί είτε λόγω της αποτυχίας επίτευξης της κορυφαίας οστικής μάζας, είτε λόγω της ταχύτατης οστικής απώλειας μετά την εμμηνόπαυση ή και από το συνδυασμό αυτών.

Αριθμοί

Η επίπτωση της γυναικείας ακράτειας αυξάνεται, αυξανομένης της ηλικίας.

25% 7%

Το των γυναικών αυτών παρουσιάζουν ακράτεια ούρων, εκ των οποίων το

αναφέρει μεγάλου βαθμού ακράτεια

mat

magazine

#09 34

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

τεια. Το 50% των γυναικών αυτών παραπονούνται για ακράτεια από προσπάθεια, το 11% από επιτακτικού τύπου ακράτεια, ενώ το 36% παρουσιάζει μεικτού τύπου ακράτεια. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα ποικιλομορφίας των ουρογεννητικών συμπτωμάτων κατά τη γήρανση. Η απώλεια της ύγρανσης του κόλπου και οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε σεξουαλική δυσλειτουργία. Η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ζευγαριού. Τα ουρογεννητικά συμπτώματα ανταποκρίνονται καλά στην αγωγή με οιστρογόνα. Μακράς διάρκειας θεραπεία χρειάζεται συχνά, γιατί μετά την διακοπή της τα συμπτώματα υποτροπιάζουν. β) Οστεοπόρωση: Η οστεοπόρωση αποτελεί συστηματική σκελετική νόσο που χαρακτηρίζεται από μειωμένη ανθεκτικότητα των οστών και μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα χαμηλής βίας μετά από πτώση. Η ανθεκτικότητα του οστού εξαρτάται από την οστική πυκνότητα και τη μικρο-αρχιτεκτονική του. Η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση μπορεί να προκληθεί είτε λόγω της αποτυχίας επίτευξης της κορυφαίας οστικής μάζας, είτε λόγω της ταχύτατης οστικής απώλειας μετά την εμμηνόπαυση ή και από το συνδυασμό αυτών. Παρόλο που η σκελετική υγεία γενικότερα εξαρτάται από τη γενετική προδιάθεση του κάθε ατόμου, είναι γεγονός ότι μπορεί να μεταβάλλεται και από τον τρόπο ζωής του, όπως για παράδειγμα από τη διατροφή, την άσκηση και τις τοξικές για τα οστά ουσίες. Τα οστεοπορωτικά κατάγματα του ισχίου έχουν μεγαλύτερη θνησιμότητα, καθώς και μεγαλύτερες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις σε σύγκριση με τα σπονδυλικά κατάγματα, τα οποία όμως επίσης συνδέονται με αυξημένη νοσηρότητα. γ) Καρδιαγγειακή νόσος: Η καρδιαγγειακή νόσος έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά στα δύο φύλα. Η εμμηνόπαυση έχει θεωρηθεί παράγοντας κινδύνου στεφανιαίας νόσου και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, λόγω των επιπτώσεων της ωοθηκικής ανεπάρκειας στην καρδιαγγειακή λειτουργία, την αρτηριακή πίεση και τις διάφορες μεταβολικές παραμέτρους, όπως την ανοχή στη γλυκόζη και το λιπιδαιμικό προφίλ. Η αρτηριακή υπέρταση, τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν πιο σημαντικούς παράγοντες καρδιαγγει-

#09 35

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

ακού κινδύνου στις γυναίκες, σε σχέση με τους άντρες. Κατά την εμμηνόπαυση οι γυναίκες παρουσιάζουν κεντρογενή κατανομή του λίπους, γεγονός που αποτελεί σημαντικό παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου. Οι στρατηγικές πρόληψης πρέπει να εστιάζουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στη μείωση του σωματικού βάρους και στη ρύθμιση του μεταβολισμού των υδατανθράκων των γυναικών αυτών. Οι γυναίκες συχνά παρουσιάζουν στηθάγχη χωρίς να έχουν απόφραξη στις στεφανιαίες αρτηρίες αλλά, αν υποστούν έμφραγμα, η πρόγνωσή του είναι σαφώς χειρότερη σε σχέση με τους άντρες.

Άσκηση κατά την εμμηνόπαυση Η άσκηση κατά την εμμηνόπαυση μειώνει τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά συμβάντα, καθώς και τη συνολική θνησιμότητα. Τα άτομα που ασκούνται έχουν καλύτερη μεταβολική ισορροπία και μεταβολικό προφίλ, καλύτερη μυϊκή δύναμη, αντίληψη και ποιότητα ζωής, σε σχέση με τα άτομα που δεν ασκούνται. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι παρουσιάζουν λιγότερο συχνά καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια, κατάγματα, καθώς και καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου. Το ιδεώδες σε αυτή την ηλικιακή περίοδο είναι τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την εβδομάδα.

Υγιεινός τρόπος ζωής

Η άσκηση κατά την εμμηνόπαυση μειώνει τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά συμβάντα, καθώς και τη συνολική θνησιμότητα.

mat

magazine

#09 36

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Η παχυσαρκία (Δείκτης Μάζας Σώματος >30 kg/m2) προσβάλει πάνω από το 20% του πληθυσμού σε πολλά μέρη του κόσμου και επιπλέον αρχίζει να γίνεται σημαντικό πρόβλημα των χαμηλότερων κοινωνικο-οικονομικών ομάδων. Απώλεια βάρους σε ποσοστό μόλις 5-10% είναι ικανή να βελτιώσει πολλές διαταραχές που προκαλούνται από την αντίσταση στην ινσουλίνη. Βασικά στοιχεία καλής διατροφής αποτελούν τα φρούτα και τα λαχανικά, οι φυτικές ίνες, το ψάρι, το λάδι της ελιάς και η χαμηλή περιεκτικότητα των τροφών σε λιπαρά. Η κατανάλωση άλατος πρέπει να είναι περιορισμένη και η κατανάλωση αλκοόλ να μην ξεπερνά τα 20g. Το κάπνισμα πρέπει να διακόπτεται και τα άτομα να προσπαθούν να διατηρούν την κοινωνικότητά τους και παράλληλα τις πνευματικές και φυσικές λειτουργίες τους ενεργές.

#09 37

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

mat

magazine

#09 38

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΕΠΙΣΚΛΗΡIΔΙΟΣ ΑΝΑΛΓΗΣIΑ ΣΤΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚH Έχει κατηγορηθεί για παρενέργειες, έχει αποθεωθεί, έχει αντιμετωπιστεί με δισταγμό, με φόβο, με ανησυχία αλλά και με ενθουσιασμό! Πού σταματάει η αλήθεια και πού αρχίζει ο μύθος γύρω από την επισκληρίδιο.

Γράφει η

Αγγελική Σιαφάκα

Αναισθησιολόγος – Εντατικολόγος Συνεργάτιδα της Μαιευτικής – Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ»

#09 39

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

ια τις περισσότερες γυναίκες, ο τοκετός αποτελεί την πιο επώδυνη εμπειρία που μπορεί να βιώσουν. Η ευαισθησία και η ανεκτικότητα στον πόνο είναι υποκειμενική και σχετίζεται με ψυχολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Ενώ μια τυχερή γυναίκα μπορεί να έχει έναν εύκολο και χωρίς επιπλοκές τοκετό, μια άλλη μπορεί να έχει ένα επιπεπλεγμένο τοκετό με καταπόνηση του κυήματος. Η φύση δεν είναι πάντα ευνοϊκή και, σε κάποιες περιπτώσεις, η επισκληρίδιος προσφέρει μεγάλη ανακούφιση σε πολλές μητέρες, όταν η ιατρική παρέμβαση μπορεί να είναι σωτήρια. Παρόλα αυτά, μετά από μερικούς μήνες οι περισσότερες γυναίκες δεν θυμούνται τον ανυπόφορο πόνο που τις οδήγησε να ζητήσουν επισκληρίδιο αναλγησία και μπορεί να εξακολουθούν να νιώθουν ανικανοποίητες από τη σύγχρονη μαιευτική πρακτική. Ο στόχος του αναισθησιολόγου είναι να ελαχιστοποιήσει τον πόνο, χωρίς όμως αυτό να επηρεάσει την εξέλιξη του τοκετού. Τα τελευταία χρόνια, η επισκληρίδιος είναι η πιο δημοφιλής μέθοδος αναλγησίας, ασφαλής τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό, και χρησιμοποιείται στο 70 με 80% των περιπτώσεων.

Παθοφυσιολογία Ο πόνος κατά τον τοκετό προκαλείται από τις συσπάσεις της μήτρας και τη διαστολή του τραχήλου, η οποία μεταφέρεται από τις κεντρομόλες, σπλαχνικές ίνες (συμπαθητικές) που μπαίνουν στο σπονδυλικό σωλήνα στο ύψος του Θ10 έως Ο1 νευροτομίου. Αργότερα, κατά την εξέλιξη του τοκετού, η διάταση του περι-

Αριθμοί

1,37

Ανασκόπηση σε εκατομμύρια γυναίκες έδειξε ότι ο κίνδυνος για επισκληρίδιο αιμάτωμα και επισκληρίδιο απόστημα είναι

1/168.000 (πολύ σπάνιο) και 1/145.000 (πολύ σπάνιο) αντίστοιχα mat

magazine

#09 40

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

νέου μεταφέρει επώδυνα ερεθίσματα από τα αιδοιικά και ιερά νεύρα, από το Ι2 μέχρι τον Ι4 νευροτόμιο. Η απάντηση στο στρες οδηγεί στην αύξηση της έκκρισης κορτικοτροπίνης, κορτιζόλης, νορεπινεφρίνης, β-ενδορφινών και επινεφρίνης. Η επινεφρίνη έχει μυοχαλαρωτική επίδραση στη μήτρα και μπορεί να παρατείνει τον τοκετό. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ψυχολογική καταπόνηση ή ο πόνος αυξάνουν τα επίπεδα της νορεπινεφρίνης στο πλάσμα των επιτόκων κατά 25% και μειώνουν την αιματική ροή στη μήτρα κατά 50%. Η έκκριση κατεχολαμινών αυξάνει την καρδιακή παροχή της επιτόκου, τις συστηματικές περιφερικές, αγγειακές αντιστάσεις και την κατανάλωση οξυγόνου. Σε γυναίκες με ιστορικό καρδιο-αναπνευστικής ανεπάρκειας, οι παραπάνω μεταβολές είναι δύσκολο να αντιρροπιστούν.

Τι είναι Ο επισκληρίδιος χώρος είναι ο δυνητικός χώρος μεταξύ του ωχρού συνδέσμου και της σκληράς μήνιγγας, ο οποίος συνεχίζεται στα πλάγια με θήκες της σκληράς μήνιγγας, οι οποίες περιβάλλουν τα εξερχόμενα νωτιαία νεύρα και αποτελεί ένα από τα προστατευτικά στοιχεία του νωτιαίου μυελού. Ξεκινά από το ινιακό τρήμα και καταλήγει στον ιεροκοκκυγικό σύνδεσμο. Ο χώρος αυτός περιέχει χαλαρό συνδετικό ιστό, που περιβάλλει τις επισκληρίδιες φλέβες και τις ρίζες των νωτιαίων νεύρων. Στα πλάγια όρια του επισκληρίδιου χώρου συναντώνται τα φύλλα της σκληράς μήνιγγας. Η λεπτή σκληρά μήνιγγα αυτής της περιοχής επιτρέπει την πρόσβαση του τοπικού αναισθητικού στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό και την εγκατάσταση της επισκληρίδιας αναισθησίας. Η ανίχνευση του επισκληριδίου χώρου γίνεται με την παρακέντησή του, χρησιμοποιώντας ειδική βελόνη προσαρμοσμένη σε μια σύριγγα γεμάτη με αέρα ή φυσιολογικό ορό, με τη μέθοδο της «απώλειας αντίστασης». Στη συνέχεια, μέσω της βελόνης, τοποθετείται ένας λεπτός καθετήρας με σκοπό την έγχυση διαλύματος τοπικού αναισθητικού ή/και οπιοειδών. Ο εγχυόμενος παράγοντας σταδιακά διαχέεται κατά μήκος της μήνιγγας στον υπαραχνοειδή χώρο, όπου δρα κατά κύριο λόγο στις ρίζες των σπονδυλικών νεύρων και, σε μικρότερο βαθμό, στο

Η φύση δεν είναι πάντα ευνοϊκή και, σε κάποιες περιπτώσεις, η επισκληρίδιος προσφέρει μεγάλη ανακούφιση σε πολλές μητέρες, όταν η ιατρική παρέμβαση μπορεί να είναι σωτήρια.

νωτιαίο μυελό και τα παρασπονδυλικά νεύρα. Μία δεύτερη επιλογή είναι η ενδοραχιαία αναισθησία, με την οποία συνήθως συνδυάζεται η επισκληρίδιος. Η έγχυση του αναλγητικού παράγοντα σε αυτή την περίπτωση γίνεται απευθείας στον υπαραχνοειδή χώρο, οδηγώντας σε ταχεία εγκατάσταση του αποτελέσματος. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται συνδυασμένη ραχιαία-επισκληρίδιος αναλγησία (CSEA). H επιλογή της επισκληριδίου ή της συνδυασμένης μεθόδου για την εγκατάσταση του αποκλεισμού είναι κυρίως επιλογή του αναισθησιολόγου. Η συνδυασμένη αναλγησία υπό προϋποθέσεις μπορεί να προσφέρει εξαιρετι-

#09 41

κή αναλγησία και μικρότερου βαθμού κινητικό αποκλεισμό στο πρώτο στάδιο του τοκετού, γεγονός που είναι σημαντικό για τις γυναίκες που επιθυμούν να έχουν κινητικότητα (γνωστή και σαν περιπατητική επισκληρίδιος). Επιπλέον, η έναρξη της δράσης στη ραχιαία αναισθησία είναι πιο γρήγορη και η κατανομή της στις ιερές ρίζες είναι πιο αξιόπιστη, κάτι που την καθιστά χρήσιμη σε προχωρημένο ή ταχέως εξελισσόμενο τοκετό. Παρόλα αυτά, ο συνολικός αριθμός των επιπλοκών και η τελική έκβαση του τοκετού είναι παρόμοια και για τις δύο μεθόδους. Η διατήρηση της αναλγησίας μπορεί να επιτευχθεί είτε με τη χορήγηση επαναληπτικών

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

μίζοντας είτε τη συγκέντρωση του διαλύματος, είτε το ρυθμό χορήγησης.

Η χρήση της επισκληριδίου αποδείχθηκε ως η μόνη αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του πόνου, ενώ αποφεύγεται ο κίνδυνος, για τη μητέρα και το νεογνό, υπερβολικής καταστολής με οπιοειδή. δόσεων από τον αναισθησιολόγο ή το νοσηλευτικό προσωπικό που είναι επιφορτισμένο με τη φροντίδα της επιτόκου, είτε παρέχοντας στην ίδια την επίτοκο τον έλεγχο της χορήγησης προκαθορισμένων επαναληπτικών δόσεων με τη βοήθεια αντλίας εγχύσεως, χρησιμοποιώντας την ελεγχόμενη από την ασθενή τεχνική. Μια άλλη μέθοδος είναι η συνεχής έγχυση διαλύματος τοπικού αναισθητικού και οπιοειδούς μέσω του επισκληριδίου καθετήρα ή ο συνδυασμός και των δύο παραπάνω μεθόδων. Μέχρι τώρα, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος στην κλινική πρακτική φαίνεται να είναι η συνεχής επισκληρίδιος αναλγησία σε συνδυασμό με την ελεγχόμενη από την επίτοκο τεχνική, γιατί αυξάνει το επίπεδο ικανοποίησης από την αναλγησία και ελαχιστοποιείται η αναισθησιολογική παρέμβαση, όπως επίσης μειώνεται και ο κίνδυνος χορήγησης αυξημένων δόσεων τοπικού αναισθητικού, γεγονός που μπορεί να επηρεάζει την εξέλιξη του τοκετού. Η επίτοκος και το κύημα, μετά την εφαρμογή της επισκληριδίου αναλγησίας, πρέπει να βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση. Η έκταση του αισθητικού καθώς και του κινητικού αποκλεισμού πρέπει να ελέγχονται τακτικά, ανεξάρτητα από τη μέθοδο που χρησιμοποιείται. Ιδιαίτερα δε στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται η «περιπατητική επισκληρίδιος», η ορθοστατική πίεση και ο κινητικός αποκλεισμός πρέπει να εκτιμώνται με βάση την κλίμακα του Bromage. Η επισκληρίδιος χορήγηση διακόπτεται μετά τον τοκετό και ο καθετήρας αφαιρείται. Δεν υπάρχει όφελος από τη διακοπή της χορήγησης στο δεύτερο στάδιο του τοκετού, το στάδιο δηλαδή της εξωθήσεως, διότι ο κινητικός αποκλεισμός μπορεί να ελαχιστοποιηθεί ρυθ-

mat

magazine

#09 42

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Πλεονεκτήματα Παρότι είναι γενική παραδοχή ότι η επισκληρίδιος αναλγησία, όταν χορηγείται κατάλληλα, είναι η καλύτερη επιλογή για την ανακούφιση του πόνου, υπάρχει ακόμη η ανάγκη να εξετάσουμε προσεκτικά τα πλεονεκτήματα για τη μητέρα και το μωρό. Ας ξεκινήσουμε με τη μητέρα. Η παραδοχή ότι η αμνησία ήταν ένα καλό υποκατάστατο της ανακούφισης του πόνου ήταν πολύ δημοφιλής το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, γεγονός που επανέφερε τη χρήση των βενζοδιαζεπινών στην αναισθητική πρακτική. Αλλά η κατανόηση του υποσυνείδητου έδειξε ότι οι υποφερτές αναμνήσεις είναι προτιμότερες από εκείνες που καταπιέζονται. Από τα μέσα του 20ού αιώνα, δίδεται έμφαση στην ψυχολογική προετοιμασία της επιτόκου και γίνεται δημοφιλής η χρήση μη φαρμακολογικών ή ψυχολογικών μεθόδων. Δυστυχώς, καμία μέθοδος δεν αποδείχθηκε αποτελεσματική και έτσι εφαρμόστηκε η συστηματική, φαρμακευτική αναισθησία, με τη χρήση ενδοφλέβιων οπιοειδών ή εισπνεόμενων παραγόντων. Η χρήση της επισκληριδίου όμως αποδείχθηκε ως η μόνη αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του πόνου, ενώ αποφεύγεται ο κίνδυνος, για τη μητέρα και το νεογνό, υπερβολικής καταστολής με οπιοειδή. Επιπλέον, η επισκληρίδιος αναλγησία προλαμβάνει ανεπιθύμητες, βιοχημικές μεταβολές οι οποίες συσχετίζονται με το στρες που προκαλούν οι οδύνες του τοκετού ή της γενικής αναισθησίας, εάν αυτή προκύψει. Όσον αφορά στην ασφαλή παρακολούθηση της επιτόκου κατά την εξέλιξη του τοκετού, η χορήγηση κατάλληλων δόσεων δεν εξαλείφει τον πόνο που προκαλεί η αποκόλληση του πλακούντα ή η ρήξη της μήτρας. Χορηγώντας επισκληρίδιο αναλγησία σε επιλεγμένο τοκετό, προετοιμάζεται η μητέρα για παρέμβαση, όπως καισαρική τομή, εμβρυουλκία ή σικυουλκία (βεντούζα), χωρίς την ανάγκη χορήγησης γενικής αναισθησίας και τους κινδύνους που τη συνοδεύουν όταν αυτή χορηγείται εκτάκτως. Μια ασθενής με επισκληρίδιο αναισθησία μπορεί να είναι έτοιμη για επείγουσα χειρουργική παρέμβαση πολύ γρήγορα και

#09 43

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

ρίας, τόσο στις υγιείς επιτόκους, όσο και σε εκείνες με σοβαρή προεκλαμψία. Όσον αφορά στο νεογνό, εμβρυική οξέωση από τη μείωση της μητροπλακουντιακής κυκλοφορίας προκύπτει μόνο όταν παρουσιάζεται σοβαρή υπόταση και αυτή παραταθεί για αρκετό χρονικό διάστημα. Τα νεογνά των μητέρων με επισκληρίδιο έχουν καλύτερη περιγεννητική περίοδο από αυτά των μητέρων που έλαβαν ενδοφλέβια οπιοειδή ή γενική αναισθησία. Η επισκληρίδιος αναλγησία μπορεί να είναι ευεργετική και για τη μητέρα και για το νεογνό, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κύησης υψηλού κινδύνου. Για να αποφευχθούν οι επιπλοκές τόσο από τη μητέρα όσο και από το νεογνό απαιτείται χρόνος, επιδεξιότητα και συνεχής επαγρύπνηση από εξειδικευμένο αναισθησιολόγο.

Μειονεκτήματα

Η επισκληρίδιος αναλγησία μπορεί να είναι ευεργετική και για τη μητέρα και για το νεογνό, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κύησης υψηλού κινδύνου. η μετεγχειρητική νοσηρότητα είναι μικρότερη σε σύγκριση με τη γενική αναισθησία. Από την άλλη πλευρά, η επισκληρίδιος αναλγησία μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη σε ασθενείς με προεκλαμψία. Προλαμβάνει την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και την αύξηση της νοραδρεναλίνης που συνοδεύει τον πόνο, προκαλώντας αντί αυτού ωφέλιμες αιμοδυναμικές μεταβολές. Η επιτυχής επισκληρίδιος αναλγησία προκαλεί ένα τμηματικό, συμπαθητικό και αισθητικό νευρικό αποκλεισμό και πτώση των κατεχολαμινών με την έναρξη της ανακούφισης από τον πόνο. Σαν συνέπεια της αγγειοδιαστολής που προκαλείται από τον συμπαθητικό αποκλεισμό, παρατηρείται υπόταση ή ομαλοποίηση της αρτηριακής πίεσης. Εάν η αρτηριακή πίεση διατηρηθεί σε φυσιολογικά επίπεδα, τότε η μείωση των αγγειακών αντιστάσεων προκαλεί στατιστικά σημαντική βελτίωση της μητροπλακουντιακής κυκλοφο-

mat

magazine

#09 44

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Όταν αποφασιστεί η επισκληρίδιος πρέπει να υπάρξει προαναισθητική εκτίμηση από εξειδικευμένο αναισθησιολόγο. Αντενδείξεις για τη διενέργεια επισκληριδίου • Άρνηση της επιτόκου. • Διαταραχή πηκτικότητας, συμπεριλαμβανομένης και της θρομβοπροφυλακτικής αγωγής με ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους. • Φλεγμονή στο σημείο εισόδου της βελόνας. • Σοβαρή υποογκαιμία. • Αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Μειονεκτήματα της επισκληριδίου αναλγησίας για τη μητέρα • Είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενδοφλέβιας γραμμής ουροκαθετήρα. Η υπόταση μετά τη χορήγηση αναλγητικής αγωγής επισκληριδίως και το μούδιασμα των κάτω άκρων δυσκολεύουν την κινητοποίηση της επιτόκου και τις περισσότερες φορές η τοποθέτηση ουροκαθετήρα κρίνεται απαραίτητη. • Το ρίγος είναι μια ενοχλητική ή και κουραστική παρενέργεια της επισκληριδίου, το οποίο όμως μπορεί να μειωθεί με τη χρήση οπιοειδών επισκληριδίως. • Μπορεί να προκληθεί κνησμός στο πρόσωπο, το λαιμό και το θώρακα. • Έχει συσχετισθεί με υπερπυρεξία της μητέρας, χωρίς να έχει διευκρινιστεί ο μηχανισμός.

• Η συσχέτιση της επισκληριδίου και της αποτυχίας της πρώιμης έναρξης του μητρικού θηλασμού είναι δύσκολο να αποδειχθεί, λόγω της πολυπαραγοντικής φύσεως της απόφασης της μητέρας να ξεκινήσει να θηλάζει. • Με βάση κυρίως παλαιότερες μελέτες, αντιμετωπίζεται ακόμη με σκεπτικισμό εάν η επισκληρίδιος προδιαθέτει για την ανάγκη προσφυγής σε καισαρική τομή. Η πλειονότητα των σημερινών δεδομένων δείχνει ότι η επισκληρίδιος αναλγησία κατά τον τοκετό δεν επηρεάζει, στατιστικά σημαντικά, τη συχνότητα των καισαρικών επεμβάσεων. • Η επισκληρίδιος αναλγησία δεν έχει καμία επίπτωση στη διάρκεια του πρώτου σταδίου του τοκετού. Αυξάνει όμως τη διάρκεια του δεύτερου σταδίου κατά 15 με 30 λεπτά, και ίσως να αυξάνει την ανάγκη επεμβατικού κολπικού τοκετού (σύμφωνα με μελέτη που περιλάμβανε 6.534

#09 45

κολπικούς τοκετούς). Ο βαθμός του κινητικού αποκλεισμού εξαρτάται από τη συγκέντρωση του τοπικού αναισθητικού στο εγχυόμενο διάλυμα. Παρόλα αυτά, τα τοπικά αναισθητικά σε κλινικά αποδεκτές δόσεις, επηρεάζουν μόνο τους σκελετικούς μυς, όχι τις λείες μυϊκές ίνες, και έτσι δεν επηρεάζουν την ένταση και τη συχνότητα των συστολών της μήτρας. • Η εφαρμογή της επισκληριδίου στο πρώιμο στάδιο του τοκετού θεωρείται ότι αυξάνει την πιθανότητα διενέργειας καισαρικής τομής. Τρεις τυχαιοποιημένες μελέτες έδειξαν ότι η πρώιμη εφαρμογή επισκληριδίου (διαστολή τραχήλου < 4 εκ.) δεν αύξησε το ποσοστό προσφυγής σε καισαρική, σε γυναίκες με αυτόματη έναρξη τοκετού ή με πρόκληση. • Υπόταση παρουσιάζει σχεδόν το 80% των γυναικών, παρόλο που η μετακίνηση της μήτρας, η χορήγηση υγρών και η χρήση αγγειοσυσπα-

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

στικών μπορεί να μειώσουν τη βαρύτητά της. • Μια συστηματική ανασκόπηση που αφορούσε σε 1,37 εκατομμύρια γυναίκες έδειξε ότι ο κίνδυνος για επισκληρίδιο αιμάτωμα και επισκληρίδιο απόστημα είναι 1/168.000 (πολύ σπάνιο) και 1/145.000 (πολύ σπάνιο) αντίστοιχα. Ο κίνδυνος παροδικής νευρολογικής βλάβης είναι 1/6.700 (σπάνιο), ενώ μόνιμης 1/240.000 (εξαιρετικά σπάνιο). • Πονοκέφαλος μπορεί να παρουσιασθεί μετά από επισκληρίδιο αναλγησία, συνήθως όταν η σκληρά μήνιγγα τραυματίζεται από τη

βελόνη της επισκληριδίου. Η επίπτωση είναι περίπου 1%, με τον επακόλουθο πονοκέφαλο να εμφανίζεται στο 70% των περιπτώσεων, το 50% των οποίων θεραπεύεται με συντηρητική αγωγή. • Ο πόνος στην πλάτη μετά τον τοκετό είναι πολύ συνηθισμένος και αφορά στο 50% των γυναικών που τον αναφέρουν, μέχρι και έξι μήνες μετά τον τοκετό. Προσφάτως διενεργηθείσες μελέτες δεν έδειξαν συσχέτιση της επισκληρίδιας αναλγησίας με την αύξηση περιστατικών με πόνο στη ράχη μετά τον τοκετό.

Συμπέρασμα Η αλήθεια είναι ότι εάν η φύση δεν είχε προνοήσει για τη λήθη των οδυνών του τοκετού, πολλοί λίγοι θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την αξία της αποτελεσματικής ανακούφισης από τον πόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η επισκληρίδιος αναλγησία προσφέρει ποιότητα στον τοκετό, με την ελαχιστοποίηση των οδυνών και τη μετατροπή της σε αναισθησία, όταν αυτό απαιτηθεί. Με την άριστη συνεργασία γυναικολόγου και αναισθησιολόγου μπορεί να γίνει εξατομικευμένη, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες κάθε επιτόκου. Οι κίνδυνοι είναι ελάχιστοι και προσφέρει την άριστη, αν όχι τη μοναδική, λύση σε επίτοκες με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, δύσκολο αεραγωγό ή υψηλή επικινδυνότητα για επείγουσα καισαρική.

mat

magazine

#09 46

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΓΥΝΑΙΚΑ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΜΩΡΟΥ ΣΑΣ, ΧΩΡΙΣ ΠΑΡΕΜΒΟΛΕΣ

Συσκευές παρακολούθησης βρεφών από την

Philips AVENT

PUBLI

Η προηγμένη ψηφιακή τεχνολογία DECT (Digital Enhanced CordlessTelecommunication) των συσκευών παρακολούθησης της Philips AVENT, εγγυάται την απουσία παρεμβολών ή διακοπών από οποιαδήποτε άλλη συσκευή σε απόσταση έως και 330 μέτρων. 120 ελεύθερα κανάλια εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή επικοινωνία μεταξύ γονιών και βρέφους. Η λειτουργία των ενδοεπικοινωνιών ελέγχει συνεχώς τη σύνδεση και διαλέγει αυτόματα ένα από τα διαθέσιμα κανάλια για ποιότητα ήχου τόσο καθαρή, σαν να στεκόσασταν δίπλα στην κούνια του μωρού σας. Κάθε συσκευή παρακολούθησης διαθέτει μια μικρή φορητή μονάδα γονέα, η οποία μπορεί να στηριχτεί στη ζώνη με clip ή να κρεμαστεί από τον λαιμό με κορδόνι και είναι επαναφορτιζόμενη, προσφέροντας ασφαλή παρακολούθηση 24 ώρες το 24ωρο. Και οι δύο μονάδες παρακολούθησης (μωρού & γονέα) έχουν τη δυνατότητα ρύθμισης έντασης και ευαισθησίας του ήχου στο επιθυμητό επίπεδο. Σε κάποια μοντέλα παρέχεται και η δυνατότητα μέτρησης της θερμοκρασίας και της υγρασίας του δωματίου του μωρού. Η δυνατότητα ενεργοποίησης φωτός της νύχτας, καθώς και οι διαφορετικοί ήχοι νανουρίσματος που διαθέτουν οι συσκευές κάνουν τον ύπνο του μωρού σας πιο ήρεμο. Η πλήρης γκάμα συσκευών παρακολούθησης της Philips AVENT είναι διαθέσιμη σε όλα τα μεγάλα καταστήματα βρεφικών ειδών καθώς και σε επιλεγμένα φαρμακεία. Τα μοντέλα έχουν προτεινόμενη ενδεικτική τιμή λιανικής από 64,95€ μέχρι και 229,95€. Για περισσότερες πληροφορίες: Philips AVENT www.philips.com/AVENT Philips Avent Greece

#09 47

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

ΠΡΟΕΚΛΑΜΨΙΑ Σπασμοί που συνέβαιναν σε εγκύους γυναίκες αναγνωρίσθηκαν και καταγράφηκαν το 4ο αιώνα π.Χ. από τον Ιπποκράτη. Aυτή η κατάσταση πήρε το όνομα «εκλαμψία», μία ελληνική λέξη που χρησιμοποιείται λογοτεχνικά ως μια φωτεινή ακτίναδηλώνοντας την ξαφνική ανάπτυξή της. Παρόλα αυτά, λίγα ήταν γνωστά για την εκλαμψία μέχρι το 1843, οπότε βρέθηκε ότι πολλές από τις γυναίκες που εκδήλωναν σπασμούς, είχαν επίσης και αλβουμίνη στα ούρα τους.

Γράφει ο

Σοφοκλής Σαμόλης

Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Συνεργάτης Μαιευτικής – Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ»

mat

magazine

#09 48

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

#09 49

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

έχρι την ευρεία χρήση του σφυγμομανόμετρου δεν ήταν ακόμη γνωστό ότι αυτή η κατάσταση συνοδεύεται από αυξημένη συστηματική αρτηριακή πίεση. Επειδή αναγνωρίστηκε ότι η αλβουμινουρία και η υπέρταση μπορούν να οδηγήσουν στην έναρξη των σπασμών, επικράτησε ο όρος προεκλαμψία, παρόλο που αυτή η ονομασία αμφισβητείται σήμερα, καθώς μόνο ένα μικρό ποσοστό των ασθενών με προεκλαμψία αναπτύσσουν εκλαμψία. Η προεκλαμψία είναι μία πολυσυστηματική διαταραχή, αγνώστου αιτιολογίας, η οποία εμφανίζεται μόνο σε εγκύους γυναίκες μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το 18,6% των μητρικών θανάτων οφείλονται στις υπερτασικές νόσους. Οι υπερτασικές διαταραχές στην εγκυμοσύνη είναι συχνές και επηρεάζουν το 15% των εγκύων γυναικών. Η προεκλαμψία εμφανίζεται στο 7% των εγκύων γυναικών και λιγότερο από 1% αυτών αναπτύσσουν εκλαμψία. Η συχνότητα της εκλαμψίας στον δυτικό κόσμο είναι περίπου 1/2000 με 1/3000 τοκετούς και παρατηρείται περισσότερο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε κάποια κέντρα η συχνότητα αυτή αυξάνεται μέχρι και σε αναλογία 1/200 τοκετούς. Από τις 500.000 εγκυμοσύνες το χρόνο που σχετίζονται με θάνατο, οι 50.000 οφείλονται στην εκλαμψία. Περίπου 1 στις 50 γυναίκες που εμφάνισαν εκλαμψία θα πεθάνουν από επιπλοκές, ποσοστό που μπορεί να είναι μεγαλύτερο μέχρι και 14% στις μη βιομηχανοποιημένες χώρες. Οι επιπλοκές της εκλαμψίας φαίνονται στον πίνακα 1. Επίσης, έχει αναφερθεί ότι η εκλαμψία οδηγεί σε νεογνικό θάνατο με συχνότητα 1/14. Παρόλο που η συχνότητα της προεκλαμψίας δεν έχει αλλάξει τις τελευταίες έξι δεκαετίες, η συχνότητα των επιπλοκών της εμφανίζει μία μεγάλη ελάττωση. H προεκλαμψία εμφανίζεται στο 5,8% των πρωτοτόκων γυναικών και στο 0,4% των δευτεροτόκων γυναικών. Ενώ ο πρόωρος τοκετός είναι ο κύριος λόγος για τη γέννηση νεογνών με μικρό βάρος, η αμέσως επόμενη αιτία, με ποσοστό 23%, είναι η υπέρταση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η προεκλαμψία είναι μία προοδευτική νόσος με μεγάλη διαβάθμιση, τόσο

mat

magazine

#09 50

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Πίνακας 1

Επιπλοκές της εκλαμψίας 1. Σύνδρομο HELLP 9,8% 2. Αποκόλληση πλακούντα 9,8% 3. Ενδοαγγειακή πήξη 5,1% 4. Οξεία νεφρική ανεπάρκεια 4,7% 5. Πνευμονικό οίδημα 4,3% 6. Καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια 3,1% 7. Αναρρόφηση γαστρικού περιεχομένου 2% 8. Μητρικός θάνατος 0,4% 9. Περιγεννητική θνησιμότητα 11,8% 10. Νευρολογικές ανωμαλίες • Παροδική ανεπάρκεια 3,2% • Παροδική τύφλωση 2,4% • Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς 0,8% • Ψύχωση μετά το τοκετό 0,8% • Κώμα 1,2% • Εγκεφαλικός θάνατος 0,4% •Ε νδοεγκεφαλική αιμορραγία 0,1%

Η προεκλαμψία είναι μία πολυσυστηματική διαταραχή, αγνώστου αιτιολογίας, η οποία εμφανίζεται μόνο σε εγκύους γυναίκες μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης.

στη μορφή που παρουσιάζεται, όσο και στην ταχύτητα ανάπτυξής της. Οι κλασικές μορφές εμφάνισής της είναι η υπέρταση, η πρωτεϊνουρία, μεγάλη αύξηση βάρους και το οίδημα. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι η θρομβοκυτοπενία, η υπερουριχαιμία, οι ανώμαλες εργαστηριακές

#09 51

τιμές της λειτουργίας του ήπατος, η υποαλβουμιναιμία και η εκλαμψία. Για πολλά χρόνια, οι ερευνητές προσπάθησαν να βρουν μία καλύτερη εξήγηση για την κατανόηση της προεκλαμψίας, αλλά αυτή παραμένει ένα άλυτο μυστήριο. Μία ακριβής αιτιολογία δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί.

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

Πίνακας 2

Ταξινόμηση της υπέρτασης στην εγκυμοσύνη Α. Υ πέρταση κυοφορίας και/ή πρωτεϊνουρία που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της κύησης μετά την 20η εβδομάδα σε μια γυναίκα που πριν την εγκυμοσύνη ήταν μη υπερτασική και χωρίς πρωτεϊνουρία • Υπέρταση χωρίς πρωτεϊνουρία • Πρωτεϊνουρία χωρίς υπέρταση • Υπέρταση με πρωτεϊνουρία στην κύηση (προεκλαμψία) Β. Χρόνια υπέρταση και χρόνια νεφρική πάθηση • Χρόνια υπέρταση χωρίς πρωτεϊνουρία • Χρόνια νεφρική πάθηση που διαγνώστηκε πριν ή κατά τη διάρκεια ή μετά την κύηση • Χρόνια υπέρταση συνοδευόμενη από προεκλαμψία Γ. Α ταξινόμητη υπέρταση και/ή πρωτεϊνουρία που βρίσκεται στην πρώτη επίσκεψη μετά την 20η εβδομάδα της κύησης σε μια γυναίκα που το παρελθόν της κατάστασης της αρτηριακής της πίεσης ήταν άγνωστο Δ. Εκλαμψία είναι η παρουσία γενικευμένων σπασμών κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή μέσα σε 7 ημέρες από το τοκετό, σε απουσία επιληψίας ή άλλης κατάστασης που δικαιολογεί τους σπασμούς

Πίνακας 3

Ορισμός προεκλαμψίας 1. Κυοφορία: >20η εβδομάδα 2. Αρτηριακή πίεση: διαστολική πίεση >110 mmHg σε κάθε περίπτωση ή διαστολική πίεση >90 mmHg σε δύο ή περισσότερες μετρήσεις που απέχουν μεταξύ τους 4 ώρες. 3. Πρωτεϊνουρία: >300 mg σε 24 ώρες ή 2 δείγματα ούρων που συλλέχθηκαν σε διάστημα τουλάχιστον 4 ωρών μεταξύ τους με: (α) 1g αλβουμίνη/lit ή 2+ σε στικ ούρων ή (β) 0,3 g αλβουμίνη/lit ή 1+ σε στικ ούρων εάν το pH των ούρων είναι <8 και το ειδικό τους βάρος <1.030. 4. Οίδημα: όχι σημαντικό για τη διάγνωση.

mat

magazine

#09 52

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Η ταξινόμηση και ο ορισμός των υπερτασικών διαταραχών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνεχίζουν να δημιουργούν πολλές αντιθέσεις και διαλόγους. Μια προτεινόμενη ταξινόμηση με τέσσερις κατηγορίες είναι αυτή που δημιουργήθηκε από τη Διεθνή Κοινότητα για τη Μελέτη της Υπέρτασης (ISSHP), όπως φαίνεται στον πίνακα 2. Μία άλλη ταξινόμηση είναι αυτή που έχει τις εξής πέντε κατηγορίες: α) υπέρταση της εγκυμοσύνης, β) προεκλαμψία, γ) εκλαμψία, δ) προεκλαμψία σε χρόνια υπέρταση, ε) χρόνια υπέρταση. Η προεκλαμψία δεν μπορεί να ορισθεί με ακρίβεια μέχρι να γίνει γνωστή η αιτιολογία της. Για πολλά χρόνια, το σύνδρομο αυτό χαρακτηριζόταν από υπέρταση, οίδημα και πρωτεϊνουρία, εμφανιζόταν μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, όχι επειδή αυτά τα συμπτώματα είναι τα πιο σημαντικά, αλλά γιατί –ιστορικά– ήταν τα πρώτα που αναγνωρίσθηκαν. Παρόλα τα προβλήματα που υπάρχουν στον ορισμό της προεκλαμψίας, η Διεθνής Κοινότητα για τη Μελέτη της Υπέρτασης (ISSHP) έδωσε μια χρήσιμη και ρεαλιστική λύση, η οποία φαίνεται στον πίνακα 3. Το οίδημα δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτό τον ορισμό γιατί διαφόρων μορφών οιδήματα εμφανίζονται στο 80% των εγκύων γυναικών με φυσιολογική αρτηριακή πίεση, οι περισσότερες από τις οποίες είναι υγιείς. Παθολογικό οίδημα υπάρχει στο 85% των γυναικών με πρωτεϊνοουρική προεκλαμψία, εμφανίζεται σχετικά απότομα και συνοδεύεται από επιτάχυνση αύξησης βάρους. Παρόλο που η εκλαμψία χωρίς οίδημα αναγνωρίσθηκε για πολλά χρόνια σαν μια ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση, το 32% μίας σειράς ασθενών με εκλαμψία δεν εμφάνισαν οίδημα. Η περιγεννητική θνησιμότητα των ασθενών με προεκλαμψία χωρίς οίδημα είναι μεγαλύτερη από αυτή των ασθενών στις οποίες συνυπάρχει οίδημα. Υπάρχει μια διχογνωμία για το κριτικό σημείο της αρτηριακής πίεσης στο οποίο πρέπει να λέμε ότι υπάρχει υπέρταση. Η Διεθνή Κοινότητα για τη Μελέτη της Υπέρτασης (ISSHP) ορίζει την υπέρταση της εγκυμοσύνης ως μία μέτρηση της διαστολικής πίεσης με τιμή 110 mmHg ή δύο διαδοχικές μετρήσεις της διαστολικής αρτηρια-

κής πίεσης με τιμή 90 mmHg ή μεγαλύτερη με μεσοδιάστημα το λιγότερο τέσσερις ώρες. Πρωτεϊνουρία ορίζεται η απέκκριση 0,3g πρωτεΐνης ή περισσότερο κατά τη διάρκεια 24 ωρών είτε η μέτρηση ενός σταυρού ή περισσότερων, χρησιμοποιώντας ειδικές ταινίες, παίρνοντας δύο δείγματα ούρων από καθετήρα ή από αποστειρωμένο δοχείο, με διαφορά τουλάχιστον δύο ωρών μεταξύ των μετρήσεων. Ενώ πολλοί συγγραφείς διαφωνούν στους ορισμούς που δίνουν, είναι γενικά αποδεκτό ότι η σοβαρή προεκλαμψία υπάρχει όταν μία ή περισσότερες καταστάσεις που περιγράφονται στον πίνακα 4 είναι παρούσες. Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για να εξηγήσουν το φαινόμενο της προεκλαμψίας, όπως είναι οι ανωμαλίες του πλακούντα, ανοσολογικές διαταραχές, ενοχοποίηση των ενδοθηλιακών κύτταρων, γενετικοί παράγοντες και διατροφικές επιδράσεις. Καμία από αυτές τις έρευνες δεν έδωσαν χειροπιαστές αποδείξεις και έτσι η αιτιολογία παραμένει ακόμη ασαφής. Παρόλα αυτά, το κοινό παθολογικό εύρημα στον πλακούντα, στους νεφρούς και στον εγκέφαλο είναι η βλάβη και η δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων, με τη πλειοψηφία αυτών να βρίσκεται στον πλακούντα. Η προεκλαμψία είναι η πιο συχνή αιτία μητρικών θανάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Έτσι, η πρόβλεψη της υπέρτασης στην εγκυμοσύνη είναι σημαντική για την υγεία της μητέρας και του παιδιού. Κατά τη διάρκεια των δύο προηγουμένων δεκαετιών περισσότερες από 100 κλινικές, βιοφυσικές και βιοχημικές δοκιμασίες έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία για την έγκαιρη διάγνωση της ανάπτυξης της προεκλαμψίας. Τα αποτελέσματα, όμως, ήταν ασταθή και αντιφατικά και μέχρι τώρα δεν υπάρχει κάποια δοκιμασία που να τηρεί όλα τα απαραίτητα κριτήρια. Οι δύο πιο σημαντικοί παράγοντες πρόβλεψης παραμένουν το οικογενειακό ιστορικό και η ατοκία. Η προεκλαμψία παρουσιάζεται στο 5,8% των πρωτοτόκων γυναικών και μόνο στο 0,4% των δευτερότοκων γυναικών. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις που υποστηρίζουν την άποψη για τη γενετική βάση της προεκλαμψίας. Παρόλο που υπάρχουν πολλές έρευνες που υποστηρίζουν την ύπαρξη επικρατούντος γονιδίου για την προεκλαμψία, νέα στοιχεία σε με-

#09 53

Πίνακας 4

Ορισμός της σοβαρής προεκλαμψίας 1. Αρτηριακή πίεση: >160 mmHg συστολική ή >110 mmHg διαστολική σε δυο τουλάχιστον μετρήσεις σε διάστημα 6 ωρών. 2. Πρωτεϊνουρία: >5 g σε 24 ώρες ή >3 g σε στίκ ούρων. 3. Ολιγουρία: <400 ml σε 24 ώρες. 4. Εγκεφαλικά συμπτώματα: Πονοκέφαλος, διαταραχές όρασης και συνειδήσεως. 5. Πνευμονικό οίδημα και κυάνωση. 6. Επιγαστρικός πόνος. 7. Δυσλειτουργία ήπατος. 8. Ρήξη ήπατος. 9. Θρομβοπενία. 10. Σύνδρομο Hellp.

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΓΥΝΑΙΚΑ

μαμά

Αριθμοί

5,8% 0,4%

Στο των πρωτοτόκων γυναικών παρουσιάζεται προεκλαμψία, και στο

των δευτερότοκων γυναικών.

λέτες ανάμεσα σε δίδυμα, δεν συνέδεσαν την ύπαρξη της νόσου με κάποιο γονίδιο. Η αρτηριακή πίεση του δευτέρου τριμήνου και οι δοκιμασίες πίεσης δοκιμάστηκαν στη πρόβλεψη της προεκλαμψίας, αλλά είναι τόσο μεγάλη η ποικιλία στην ευαισθησία και στην ειδικότητα, που πρακτικά δε προσφέρουν καμία βοήθεια. Οι συγκεντρώσεις ενός μεγάλου αριθμού στοιχείων του αίματος και των ούρων, τα οποία αλλάζουν κατά τη διάρκεια της προεκλαμψίας, όπως η αύξηση της αιμοσφαιρίνης και του αντιγόνου του παράγοντα 8 πήξης και η ελάττωση της αντιθρομβίνης 3 και των αιμοπεταλίων, δεν μπόρεσαν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία στη πρόβλεψη της προεκλαμψίας. Έρευνες με υπερήχους Doppler στις μητριαίες αρτηρίες την 16η με 18η εβδομάδα της κύησης κατέληξαν στο ότι μπορεί να διαγνώσει βλάβη

mat

magazine

#09 54

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

στις σπειροειδείς αρτηρίες της τροφοβλάστης, γεγονός που μπορεί να προβλέψει την πιθανή εμφάνιση της προεκλαμψίας. Λαμβάνοντας υπόψη την απουσία πλήρους κατανόησης της παθογένεσης του συνδρόμου, ο σχεδιασμός της θεραπείας στηρίζεται στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και στην προσπάθεια μείωσης των επιπλοκών της προεκλαμψίας στη μητέρα και στο έμβρυο. Η περίθαλψη αυτών των ασθενών πρέπει να είναι πολυκλαδική και ο αναισθησιολόγος επιβάλλεται να εμπλέκεται στη θεραπεία ασθενών με σοβαρή προεκλαμψία, όσο το δυνατό νωρίτερα. Εκτός από τη γνώση για το πού και πώς πρέπει να γίνει ο τοκετός, η θεραπεία πρέπει να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της υπέρτασης, της ολιγουρίας, τις διαταραχές στην πήξη και στο ισοζύγιο των υγρών του σώματος, καθώς και τους σπασμούς.

#09 55

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

mat

magazine

#09 56

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΥΓΕΙΑ

Διαβάστε πώς η κατανάλωση τσαγιού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ, πώς συνδέεται η ανάπτυξη διαφόρων νοσημάτων με την ομάδα αίματός μας, γιατί η μουσική μας δημιουργεί αισθήματα απόλαυσης, τι προκαλεί η έλλειψη σιδήρου και από τι κινδυνεύουμε όταν το παρακάνουμε με τη γυμναστική. #09 57

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

HEALTH news

Πιείτε τσάι και μειώστε τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε λαούς της Ευρώπης που έπιναν περισσότερες από δύο κούπες τσάι την ημέρα έδειξε ότι η πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ ήταν μειωμένη κατά 20%. Η επικεφαλής της έρευνας, Christian Herder από το ερευνητικό κέντρο Leibniz Center for Diabetes του πανεπιστημίου Heinrich Heine του Ντίσελντορφ, δήλωσε ότι «η κατανάλωση τσαγιού μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ χάρη στις πολυφαινόλες που περιέχει, επηρεάζοντας την πρόσληψη και επεξεργασία της γλυκόζης».

Η υγεία μας εξαρτάται από την ομάδα αίματος Η ανάπτυξη διαφόρων νοσημάτων είναι πολύ πιθανό να συνδέεται με την ομάδα αίματος. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Daily Mail», ερευνητές από το Πανεπιστήμιο

mat

magazine

#09 58

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

της Πενσυλβάνια μελέτησαν 20.000 εθελοντές και διαπίστωσαν ότι όσοι έχουν ομάδα αίματος 0 παρουσιάζουν μειωμένες πιθανότητες να εκδηλώσουν έμφραγμα. Ο δρ. Μέρντοκ Ράιλι, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής και επικεφαλής της έρευνας υποστηρίζει πως το εύρημα αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην επινόηση νέων φαρμάκων για όσους κινδυνεύουν να υποστούν έμφραγμα.

Η μουσική μάς δημιουργεί αισθήματα απόλαυσης Η αντίδραση του εγκεφάλου στο άκουσμα της αγαπημένης μας μουσικής έχει κοινά χαρακτηριστικά με την αντίδραση κατά τη λήψη ναρκωτικών ουσιών. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν οι ερευνητές του Νευρολογικού Ιδρύματος του Πανεπιστημίου McGill του Μόντρεαλ, με επικεφαλής τη Βαλορί Σαλιμπούρ και τον Ρόμπερτ Ζατόρ. Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε οκτώ εθελοντές ηλικίας 19 έως 24 ετών. Κατά την έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Neuroscience, διαπιστώθηκε ότι πριν καν αρχίσει η μουσική, μόνο με την προσμονή της ακρόασης, ο εγκέφαλος των εθελοντών άρχισε να απελευθερώνει δοπαμίνη, κάτι που όμως δεν συνέβαινε όταν οι εθελοντές άκουγαν ουδέτερη και αδιάφορη μουσική. Ο μηχανισμός της δοπαμίνης οδηγεί στην πρόκληση ευχάριστων αισθημάτων για δραστηριότητες όπως είναι το φαγητό, ενώ το ίδιο αίσθημα έχει συνδεθεί με άλλα πράγματα, όπως είναι η λήψη ναρκωτικών ουσιών. Φαίνεται πως κάτι ανάλογο συμβαίνει με την μουσική, η οποία –όπως και τα ναρκωτικά– δεν έχει άμεση σχέση με την επιβίωση του ανθρώπου. Κατά τους ερευνητές, η μουσική διεγείρει το ίδιο εγκεφαλικό κύκλωμα ανταμοιβής και ευχαρίστησης.

στημονικό περιοδικό του Καναδικού Ιατρικού Συλλόγου, έγινε σε 198 γυναίκες, ηλικίας 18-53 ετών, που ανέφεραν ότι ένιωθαν έντονη κόπωση χωρίς να έχουν διαγνωσθεί με κάποιο ιατρικό πρόβλημα. Οι εθελόντριες που λάμβαναν τα συμπληρώματα σιδήρου, παρουσίασαν μείωση της κόπωσης κατά 50%, έπειτα από 12 εβδομάδες.

Γυμναστείτε με μέτρο Τον... κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ειδικοί όσον αφορά στην υπερβολική άσκηση. Αμερικανοί επιστήμονες από το Νοσοκομείο Saint Luke’s του Κάνσας με επικεφαλής τον δρ Τζέιμς Ο’ Κίφι, αφού εξέτασαν τις μελέτες που αφορούν στους μηχανισμούς, την παθοφυσιολογία και τις κλινικές εκδηλώσεις των καρδιαγγειακών επιδράσεων της γυμναστικής αντοχής, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι συμμετοχή σε αθλήματα όπως ο μαραθώνιος ενδέχεται να προκαλέσει μόνιμες καρδιολογικές βλάβες. Οι ερευνητές έθεσαν ως «ανώτατο όριο ασφαλείας» για την υγεία της καρδιάς μία ώρα γυμναστικής την ημέρα.

Η έλλειψη σιδήρου προκαλεί κόπωση Τα συμπληρώματα σιδήρου καταπολεμούν την κούραση στις γυναίκες, αναφέρουν Ελβετοί ερευνητές, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ακόμα και όταν οι γυναίκες δεν πάσχουν από αναιμία, ωφελούνται από την πρόσληψη σιδήρου. Η συγκεκριμένη έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στο επι-

#09 59

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΤΑΞΙΔΙ

ΣΥΡΟΣ

Ταξίδι στην «αρχόντισσα» mat

magazine

#09 60

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

της Κατερίνας Φωτοπούλου

«Η Σύρος... είναι περίπου ο ομφαλός της Ελλάδος, η πρωτεύουσα της κομψότητας και της αρχοντιάς. Ποιος αλήθεια θα φανταζόταν ότι θα συναντούσε τον κόσμο αυτό σ’ ένα βραχονήσι του Αιγαίου!»

Θεόφιλος Γκωτιέ, ρομαντικός ποιητής

των Κυκλάδων #09 61

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΤΑΞΙΔΙ

Σύρος μένει για πάντα στην καρδιά σου. Όσο μακριά και αν φύγεις, ονειρεύεσαι πάντα να ξαναγυρίσεις. Σε κατακτά η αύρα της. Η ακτινοβολία της. Ο αριστοτεχνικός συνδυασμός του παλιού με το νέο, του κλασσικού με το μοντέρνο. Η αρμονική συνύπαρξη Καθολικών και Ορθόδοξων που δημιουργεί ένα ανεπανάληπτο κράμα πολιτισμού. Η ευχάριστη γεύση της φιλοξενίας των κατοίκων της είναι η πρώτη αλλά όχι και η μοναδική. Σιγά-σιγά η Σύρος αποκαλύπτει τα χίλια πρόσωπά της. Το «πάντρεμα» διαφορετικών πολιτισμών, κοινωνικών στρωμάτων, θρησκευτικών δογμάτων, αρχιτεκτονικών στυλ και τοπίων, συνθέτουν τελικά ένα νησί που δεν μοιάζει με κανένα. Αυτή είναι, άλλωστε, και η γοητεία της Σύρου.

mat

magazine

#09 62

Τι θα δείτε Χρόνο και όρεξη να έχετε και σίγουρα η Σύρος δεν θα απογοητεύσει την περιηγητική σας διάθεση. Το αντίθετο μάλιστα. Νεοκλασικά κτήρια, μουσεία, καθολικές μονές και ορθόδοξες εκκλησίες συνθέτουν ένα μοναδικό «σκηνικό» που καλεί τον επισκέπτη να το εξερευνήσει.

Ερμούπολη Ξεκινήστε από την Πλατεία Μιαούλη, με τον ανδριάντα του Ανδρέα Μιαούλη στο κέντρο και την μαρμάρινη εξέδρα της μουσικής με ανάγλυφες παραστάσεις του Απόλλωνα και των Μουσών. Η πλατεία «φιλοξενεί» το επιβλητικότερο και διασημότερο κτίριο της Σύρου, το Δημαρχείο, το οποίο θεμελιώθηκε το 1876, ολοκληρώθηκε το 1898 και φέρει την υπογραφή του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ. Στη βορειοδυτική πλευρά του Δημαρχείου βρίσκε-

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ται το Αρχαιολογικό Μουσείο, στο οποίο φιλοξενούνται διάφορα ευρήματα από πρωτοκυκλαδικά έως βυζαντινά ενώ αριστερά, στο μέγαρο Λαδόπουλου, στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο Κυκλάδων. Τα πλούσια σε πληροφορίες αρχεία του, χρονολογούνται από το 1821 και είναι διαθέσιμα για κάθε μελετητή ή επισκέπτη. Πίσω από το Δημαρχείο θα βρείτε το πρώτο Γυμνάσιο που λειτούργησε στην Ελλάδα το 1833. Σε αυτό μαθήτευσαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης. Αφιερώστε λίγο από το χρόνο σας για μια επίσκεψη στο Θέατρο «Απόλλων», ένα από τα πιο γνωστά θέατρα της Ελλάδας. Θεμελιώθηκε το 1862 με σχέδια του αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό και θεωρείται ότι αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου. Στη σκηνή του φιλοξενήθηκαν τα μεγαλύτερα ονόματα του νεοελληνικού θεάτρου, πάντα με λαμπρές παραστάσεις. Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το θέατρο υπέστη πολύ μεγάλες καταστροφές, γεγονός που οδήγησε στην ανάγκη για τις μεταπολεμικές επεμβάσεις, που αλλοίωσαν σε ένα βαθμό την φυσιογνωμία του κτιρίου. Επαναλειτούργησε το 1991, ενώ οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν το 2000. Ο αθεράπευτα Συριανός Μάνος Ελευθερίου θα γράψει σε ένα κείμενο υπό τον τίτλο «Γεύση από λουκουμόσκονη»: «Τα εκατοντάδες θεατρικά έργα πρόζας τα οποία παρουσιάστηκαν ως το 1953 δεν ξαναπαίχτηκαν ποτέ σε κανένα θέατρο της επικράτειας. Οι όπερες παίζονται και ξαναπαίζονται. Με τον ίδιο ενθουσιασμό. Τα αισθήματα παραμένουν. Οι διαδικασίες αλλάζουν. Και αυτός ο τόπος, η χώρα μας, που διαρκώς αλλάζει και διαρκώς είναι ίδια. Το ίδιο και η Σύρα, η Σύρος, η Ερμούπολη, η Άνω Χώρα, τα βουνά, οι εξοχές, οι άνθρωποι...». Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται λίγο πιο πάνω από το Θέατρο «Απόλλων». Η κατασκευή του ναού ολοκληρώθηκε το 1905, μετά από εργασίες 61 ετών. Στο κηπάριο που βρίσκεται μπροστά από τον ναό υπάρχει το μνημείο «του άταφου αγωνιστή», το πρώτο μνημείο που στήθηκε για τους άγνωστους αγωνιστές της ελευθερίας (έργο του γλύπτη Γ. Βιτάλη), καθώς και οι προτομές των αδελφών Ρεθύμνη. Ο Μητροπολιτικός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος πίσω από το Δημαρχείο είναι πλούσιος σε κειμήλια και εικόνες, ενώ στο νότιο πρόπυλο του τάφηκε το 1828 ο Άνθιμος Γαζής. Η εκκλησία της Κοίμησης χτίστηκε το 1829 και φιλοξενεί την περίφημη εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (Εl Greco). Από την άλλη πλευρά της πόλης επισκεφθείτε το βιομηχανικό μουσείο, το Νεώριο, τον ταρσανά, το καρνάγιο και στα Λαζαρέτα το λοιμοκαθαρτήριο που χτίστηκε το 1837 για την διαμονή των ταξιδιωτών που

#09 63

έρχονταν στο νησί την εποχή που θέριζε η χολέρα. Στην πόλη υπάρχουν πολλά αρχοντικά με σπουδαία αρχιτεκτονική, διακοσμημένα εσωτερικά με καταπληκτικές οροφογραφίες και τοιχογραφίες.

Άνω Σύρος Αξίζει να επισκεφτείτε τη μεσαιωνική πόλη με τα τείχη, τα καντούνια, τις καμάρες, τα χίλια σκαλοπάτια και τα ανηφορικά δαιδαλώδη δρομάκια της. Στην κορυφή βρίσκεται ο καθολικός καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου. Το αρχικό κτίριο χτίστηκε μάλλον το 1200 και ο σημερινός ανακαινισμένος ναός το 1834. Δίπλα του είναι το Ιστορικό Αρχείο της Καθολικής Επισκοπής, όπου παλιότερα στεγαζόταν η Ιερατική Σχολή. Το αρχείο είναι σημαντικότατο και περιλαμβάνει χειρόγραφα από τον 16ο αιώνα. Λίγο πιο κάτω βρίσκονται το κέντρο ιστορικών μελετών, η Μονή των Καπουτσίνων με την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη που χτίστηκε το 1635, η Μονή των Ιησουϊτών με την εκκλησία της Παναγίας Καρμήλου, χτισμένη το 1581 και βιβλιοθήκη με πολλές χιλιάδες βιβλία, ιστορικά έγγραφα και περγαμηνές.

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΤΑΞΙΔΙ Αν έχετε χρόνο στη διάθεσή σας, επιχειρήστε αποδράσεις στα χωριά της Σύρου, τη Βάρη, το Φοίνικα, το Γαλησσά, το Μάννα, την Αζόλιμνο και το Κίνι και ανακαλύψτε τις μοναδικές ομορφιές τους.

Παραλίες

Μια στάση αξίζει και το Δημαρχείο της Άνω Σύρου με το ιστορικό αρχείο της πόλης που διατηρείται επί αιώνες και δείχνει την σωστή οργάνωση του πρώτου Δήμου του Ελληνικού κράτους. Στην Άνω Σύρο θα συναντήσετε επίσης την πλατεία Μάρκου Βαμβακάρη, όπου δεσπόζει η προτομή του Συριανού λαϊκού συνθέτη, ενώ εκεί βρίσκεται και το ομώνυμο Μουσείο, αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του.

Ντελλαγκράτσια (Ποσειδωνία) Στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, σε ένα ήμερο τοπίο όπου οι λόφοι δίνουν τη θέση τους σε μικρές κοιλάδες βρίσκεται το «αριστοκρατικό θέρετρο του νησιού», η Ντελλαγκράτσια (Ποσειδωνία). Σημάδια ενός πολιτισμού που χάθηκε (τάφοι και μαρμάρινες πλάκες) βρέθηκαν στην περιοχή της Χαλέπας. Πρόκειται για το λόφο που βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Πέτρου των καθολικών, ο οποίος λέγεται ότι κτίστηκε το 1871 στα ερείπια του παλιού ιερού, αφιερωμένο στο θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Η Ποσειδωνία μετονομάστηκε σε Ντελλαγκράτσια στις αρχές του 19ου αιώνα. Πήρε το όνομά της από τον μικρό Ναό της Παναγίας της Χάριτος (Della-Grazia), που βρίσκεται σήμερα στα βόρεια του οικισμού, με εκπληκτική θέα προς το χωριό, το ακρογιάλι και το γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας.

mat

magazine

#09 64

Στη Σύρο δεν θα βρείτε εξωτικές παραλίες με τυρκουάζ νερά και απέραντες αμμουδιές. Εδώ «πρωταγωνιστούν» οι ήρεμοι απόμεροι κολπίσκοι και οι μικρές παραλίες με πεντακάθαρα νερά. Η αμμουδερή παραλία των Αγκαθωπών, με κύριο χαρακτηριστικό την στενή λωρίδα γης που μπαίνει στη θάλασσα, προσφέρει καθαρά και ρηχά νερά. Λίγο νοτιότερα από τις Αγκαθωπές με τις οποίες συνδέεται με ένα μονοπάτι θα βρείτε το Κόμητο, μια γραφική και ερημική παραλία, ιδανική για όσους αναζητούν την ησυχία. Το Δελφίνι, μια από τις πιο φημισμένες αλλά ταυτόχρονα ήσυχες παραλίες της Σύρου, θα σας σαγηνεύσει με τη ψιλή χρυσαφένια άμμο του. Για «κοσμοπολίτικες» βουτιές επισκεφτείτε τον κολπίσκο των Αστεριών στα Βαπόρια, όπου μπορείτε να απολαύσετε το πρωινό σας και τον καφέ σας αλλά και την πιο όμορφη ρομαντζάδα στο νησί. Στον απάνεμο κόλπο του Φοίνικα θα βρείτε μια μικρή παραλία. Εδώ μπορείτε να επιδοθείτε σε διάφορα θαλάσσια σπορ, αλλά και να προσδέσετε το κότερο ή το ιστιοπλοϊκό σας στο μικρό λιμανάκι. Η παραλία στο Κίνι είναι μαγευτική και συνδυάζει φυσική ομορφιά με πεντακάθαρα νερά. Στη Βάρη η μικρή και ήσυχη παραλία με την καταπληκτική αμμουδιά βρίσκεται σε έναν κλειστό κόλπο με αβαθή νερά, παρέχει τη δυνατότητα ενασχόλησης με θαλάσσια αθλήματα (κυρίως wind surfing) και ενδείκνυται για περιπάτους. Η παραλία του Γαλησσά είναι η μεγαλύτερη αμμώδης παραλία του νησιού, ενώ στον οικισμό της Αζόλιμνου θα βρείτε ένα γραφικότατο κολπίσκο με κρυστάλλινα νερά. Μια επίσκεψη αξίζει και η παραλία του Μέγα Γιαλού, η οποία προστατεύεται από τα μελτέμια και διαθέτει αρκετά αρμυρίκια που προσφέρουν πλούσια σκιά στους λουόμενους.

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

tips Για τις μετακινήσεις σας στο νησί χρησιμοποιείστε τις τοπικές συγκοινωνίες, οι οποίες εκτελούν συχνότατα δρομολόγια και τα ταξί, τα οποία θα βρείτε πολύ εύκολα. Στην Ερμούπολη οι θέσεις πάρκινγκ είναι σχεδόν ανύπαρκτες, γι’ αυτό αν προτιμήσετε το δικό σας μεταφορικό μέσο η καλύτερη επιλογή είναι ένα δίτροχο. Αγοράστε λουκούμια και χαλβαδόπιτες από του Κορρέ, παστέλι από τον Δεναξά, και λιαστή κάππαρη και «Σαν Μιχάλη» από τον Πρέκα. Αφιερώστε ένα απόγευμα (αφού «πέσει» ο ήλιος) για περιήγηση στα σοκάκια της Άνω Σύρου και απολαύστε τον καφέ σας σε ένα από τα παραδοσιακά καφενεδάκια με μπαλκόνι που προσφέρει θέα σε όλο το νησί.

Προτάσεις για φαγητό Η θρυλική ταβέρνα του «Λιλή» στην Άνω Σύρο αποτελεί μια από τις top επιλογές για φαγητό. Και όχι άδικα, αφού συνδυάζει την καλύτερη ομολογουμένως θέα του νησιού, με παραδοσιακές συνταγές που περνάνε από γενιά σε γενιά εδώ και 50 χρόνια. Αξίζει να δοκιμάσετε το κοτόπουλο με δεντρολίβανο και τον κόκορα κρασάτο με χυλοπίτες. Επισκεφθείτε την βράδυ και αναζητήστε τραπέζι στο μπαλκόνι. Μετά το φαγητό απολαύστε την καταπληκτική θέα με ένα μπουκάλι κρασί και μια πιατέλα «Σαν Μιχάλη». Στην Ερμούπολη, κοντά στην πλατεία Μιαούλη, «κρυμμένα» σε ένα σοκάκι, θα βρείτε πολλά μεζεδοπωλεία με παραδοσιακές συριανές σπεσιαλιτέ. Αγαπημένο μας είναι τα «Οινοπνεύματα» με το πεντανόστιμο ανωσυριανό κοτόπουλο και το σκορδάτο χοιρινό φιλέτο. Στο Σαν Μιχάλη, μην παραλείψετε να γευτείτε τα πεντανόστιμα μαγειρευτά του «Πλακόστρωτου», απολαμβάνοντας το ηλιοβασίλεμα, ενώ αν προτιμάτε τα ψάρια και τα θαλασσινά το εστιατόριο «Αλλού Γυαλού» στο Κίνι είναι η καλύτερη επιλογή, τόσο για τα πιάτα του όσο και για την τοποθεσία του, ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Αξίζει να δοκιμάσετε την αχινομακαρονάδα ή τα ταλιολίνι με φρέσκα όστρακα, ενώ πολύ καλά είναι και τα μύδια, αχνισμένα σε ρετσίνα και δεντρολίβανο. Στην Ερμούπολη, στο λιμάνι, θα βρείτε ένα από τα καλύτερα ιταλικά εστιατόρια, το «Άμβυξ», με «ειδικότητα» στα φρέσκα ζυμαρικά. Παραδοσιακή ιταλική πίτσα με λεπτή ζύμη και al dente ζυμαρικά θα ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο. Για επιδόρπιο επιλέξτε την κρέμα καταλάνα και θα μας ευγνωμονείτε! Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε το αυθεντικό ιταλικό παγωτό από τα χεράκια του Daniele στο «Daidadi», στην πλατεία Παπάγου στην Ερμούπολη. Παράγει καθημερινά 80-90 κιλά παγωτό που καταναλώνεται αυθημερόν, σε 22 γεύσεις, όλες υπέροχες.

Προτάσεις για διαμονή «Σύρου Μέλαθρον»

Ένα ιστορικό κτίριο που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα. Βαπόρια, Ερμούπολη, τηλ.: 22810 86495 «Ακταίον»

Στεγασμένο σε ένα νεοκλασικό κτίριο του 1843. Ερμούπολη, τηλ.: 22810 81701

Πώς θα πάτε

«Wind Tales»

Η Σύρος έχει καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και τη Ραφήνα όλο το χρόνο. Η διάρκεια της διαδρομής είναι 4 ώρες με τα παλαιού τύπου συμβατικά πλοία, 3,5 ώρες με τα νέου τύπου και 2,5 ώρες με τα ταχύπλοα. Στη Σύρο μπορείτε να μεταβείτε επίσης αεροπορικώς. Η πτήση διαρκεί 25 λεπτά.

#09 65

Στο μεσαιωνικό τμήμα της Άνω Σύρου. Ερμούπολη, τηλ.: 694 6771400 «Dolphin Bay Hotel»

Ένα κομψό, άνετο, και κλασσικά όμορφο παραθαλάσσιο resort τεσσάρων αστέρων. Γαλισσάς, τηλ.: 22810 42924

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Ολοταχώς για… την κούπα η ομάδα της «ΡΕΑ» Το πρωτάθλημα ολοκληρώνεται με την ομάδα της «ΡΕΑ» να συνεχίζει αήττητη μετά από τις εξαιρετικές εμφανίσεις της.

α σταθούμε στον τερματοφύλακά μας, Μιχάλη Πλούμπη, που απουσίαζε από το περσινό πρωτάθλημα λόγω τραυματισμού, ενώ φέτος έχει κρατήσει στα περισσότερα παιχνίδια ανέπαφη την εστία του. Παράλληλα, ουσιαστικές λύσεις δίνουν στην αμυντική γραμμή ο Απόστολος Κρούστης σε συνδυασμό με τον Γιώργο Ντρέλια, ενώ στην επίθεση ο Δημητρης Γεωργάς είναι μεταξύ των πρώτων σκόρερς του πρωταθλήματος. Φυσικά η πορεία της ομάδας είναι συλλογική και αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους τους παίκτες μας! Η ομάδα της «ΡΕΑ» έχει περάσει στα ημιτελικά της διοργάνωσης και απομένουν μόνο δυο παιχνίδια για την κούπα που ελπίζουμε να έρθει στην Κλινική «ΡΕΑ»!

mat

magazine

#09 66

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

#08 67

ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

mat

magazine

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ιδού η «Οδύσσεια του Διαστήματος»

mat

magazine

#09 68

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

News Οι ελληνικές παραλίες ανάμεσα στις πιο καθαρές της Ευρώπης

υμίζει κάτι από την Οδύσσεια του Διαστήματος, του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Οι φωτογραφίες όμως που ακολουθούν είναι πραγματικές και άκρως εντυπωσιακές. Τις τράβηξε ο αστροναύτης Don Pettit από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, σε απόσταση 240 μιλίων από τη Γη! Οι λήψεις έγιναν σε διάστημα 10-15 λεπτών από φωτογραφικές μηχανές που βρίσκονταν μέσα στο Σταθμό. Ο Pettit ανακάλυψε ότι, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, έπρεπε να συνδυάσει αρκετές εικόνες για να δημιουργήσει το αποτέλεσμα αυτό.

Η εκτελεστική διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, καθηγήτρια Jacqueline McGlade, δήλωσε ότι «η ποιότητα των υδάτων στις παραλίες και σε άλλα σημεία κολύμβησης κατατάσσεται στα σημαντικότερα περιβαλλοντικά μελήματα των ευρωπαίων πολιτών. Σε πολλές όμως χώρες υφίσταται ακόμη πρόβλημα λόγω ρύπανσης από τη γεωργία και τα λύματα, και για το λόγο αυτό χρειάζεται να καταβάλουμε περισσότερες προσπάθειες για ασφαλή και καθαρά ύδατα για το ευρύ κοινό». Ωστόσο η Κύπρος, η Κροατία, η Μάλτα και η Ελλάδα είχαν θετικές αξιολογήσεις σχετικά με τις παραλίες τους, αφού ποσοστό πάνω από το 90% των τόπων κολύμβησης ανταποκρίνονται στις πλέον αυστηρές ενδεικτικές τιμές με εξαιρετική ποιότητα. Στο αντίθετο άκρο της κλίμακας, οι Κάτω Χώρες, η Βουλγαρία, η Λετονία, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο εμφάνιζαν σχετικά χαμηλά ποσοστά τόπων που πληρούσαν τις αυστηρές ενδεικτικές τιμές. Η ποιότητα των νερών στους πλέον δημοφιλείς θερινούς προορισμούς της Ευρώπης ήταν εν γένει καλή με ποσοστό άνω από 90% των τόπων κολύμβησης να πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επίσης η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία κατέγραφαν ποσοστά άνω των 80% σε παραλίες με εξαιρετικής ποιότητας ύδατα κολύμβησης.

Είκοσι χρόνια προστασίας της φύσης Είκοσι χρόνια συμπληρώθηκαν από τη θέσπιση δύο καίριας σημασίας μέσων διατήρησης της φύσης και αειφόρου χρήσης των φυσικών πόρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για την Οδηγία για τα ενδιαιτήματα (τους οικοτόπους) και το Πρόγραμμα LIFE, το ενωσιακό χρηματοδοτικό πρόγραμμα για το περιβάλλον. Πριν από 20 χρόνια, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ενέκριναν ομόφωνα την Οδηγία για τα ενδιαιτήματα, με σκοπό να διασώσουν τα πλέον απειλούμενα με εξαφάνιση είδη. Με την Οδηγία αυτή συγκροτήθηκε το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, ενώ το χρηματοδοτικό πρόγραμμα LIFE προσέφερε στρατηγική στήριξη στην ανάπτυξη του δικτύου αυτού. Το δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει πάνω από 26.000 προστατευόμενους βιότοπους που καταλαμβάνουν έκταση ισοδύναμη σε μέγεθος με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία. Το δίκτυο βασίζεται σε μια πολύ ευρύτερη αρχή αειφόρου διαχείρισης χρήσεων γης και υδάτων. Στους βιότοπους αυτούς μπορούν να αναπτύσσονται οικονομικές δραστηριότητες υπό τον όρο ότι δεν απειλούν τον στόχο της διατήρησής τους. Σημειώνεται ότι έχουν προγραμματισθεί ειδικές εκδηλώσεις σε πλήθος βιότοπων Natura 2000 σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. και πάνω από 300 εκδηλώσεις στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE.

#09 69

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

AUTO Ντεμπούτο για το νέο Toyota Corolla Η ιαπωνική αγορά υποδέχθηκε με ενθουσιασμό το νέο μοντέλο Corolla της Toyota. Πρόκειται για την 11η γενιά του δημοφιλούς αυτοκινήτου, η οποία παραπέμπει τόσο εξωτερικά, όσο και στο εσωτερικό της, στο νέο Yaris. Διατίθεται με τρεις βενζινοκινητήρες: 1.3 με 95 ίππους, 1.5 με 109 ίππους και 1.8 με 140 ίππους. Τα δύο πρώτα μοτέρ κινούν τη sedan έκδοση ενώ η έκδοση station wagon κινείται από τα 1.5 και 1.8. Η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία προσφέρει προσθιοκίνητες και τετρακίνητες εκδόσεις με το στάνταρ κιβώτιο να είναι συνεχούς μεταβαλλόμενης σχέσης (CVT).

Ο «ιπτάμενος Ολλανδός» της Vencer Η νέα εταιρεία στο χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας, η ολλανδική Vencer, κατέστησε σαφές ότι δεν φοβάται τις προκλήσεις και «βούτηξε» από την αρχή στα… βαθιά. Το πρώτο δημιούργημά της είναι το Sarthe: ένα «supercar». Το αμάξωμά του είναι «κεντημένο» στο χέρι με ανθρακονήματα, το πλαίσιό του είναι αλουμινένιο και πατάει πάνω σε τροχούς 19/20 ιντσών. Ο V8 κινητήρας των 510 ίππων και τα 650 Nm ροπής, οδηγούν το αυτοκίνητο σε… υψηλές πτήσεις. Μόλις 3,8 δευτερόλεπτα για τα 0-100 και με τελική ταχύτητα που αγγίζει τα 326 χλμ./ώρα. Η κίνηση στους πίσω τροχούς μεταφέρεται από χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων των 6 σχέσεων.

Ο μεγαλύτερος μονοκύλινδρος κινητήρας από την Dinli Δύο νέα μοντέλα μοτοσικλετών με τον ίδιο κινητήρα παρουσίασε η εταιρεία από την Ταϊβάν. Το μέγεθος του κινητήρα των μοντέλων DL281 και DL282 είναι 750 κυβικά και αποτελεί τον μεγαλύτερο μονοκύλινδρο κινητήρα που υπάρχει σήμερα σε παραγωγή. Είναι υγρόψυκτος με δυο επικεφαλής εκκεντροφόρους και τέσσερις βαλβίδες, με διάμετρο 106 χιλιοστά και διαδρομή 85. Ο ψεκασμός φροντίζει για την τροφοδοσία. Και τα δυο έχουν ζάντες με ακτίνες, με το DL282 να φοράει ελαστικά 130/70-18 εμπρός και 180/55-18 πίσω ενώ το DL281 130/90-16 μπροστά και 160/80-16 πίσω.

mat

magazine

#08 70

ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

#08 71

ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

mat

magazine

BIΒΛΙΟ «Μπόινγκ, το θαρραλέο αεροπλανάκι» της Χρυσηίδας Δημουλίδου Η μοναδική Χρυσηίδα Δημουλίδου επιστρέφει με το νέο της εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο! Μια ιστορία για το θάρρος, γραμμένη με ευαισθησία και διανθισμένη με ολοζώντανες εικόνες που θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον των παιδιών. Ο Μπόινγκ είναι ένα λιλιπούτειο αεροπλανάκι που ζει σε ένα αεροδρόμιο, ανάμεσα σε μεγάλα αεροπλάνα, τα οποία όμως τον αγνοούν επειδή είναι μικρούλης και δεν τον αφήνουν να πετάξει. Ένα βράδυ, απογοητευμένος από την άσχημη συμπεριφορά τους, αποφασίζει να πετάξει χωρίς την άδειά τους και να γνωρίσει τον κόσμο. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζουν οι μεγάλες περιπέτειές του: ο Μπόιγκ αντιλαμβάνεται ότι εκεί ψηλά στον ουρανό τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα όσο τα φανταζόταν. Ωστόσο εκείνος είναι αποφασισμένος να αποδείξει ότι είναι γενναίος και ισάξιος με τα μεγάλα αεροπλάνα που τόσο πολύ θαυμάζει. Άραγε θα τα καταφέρει όταν θυμώσει ο Κεραυνός και ξεσπάσει η κυρα-Αστραπή; Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

«Μυστήρια, μυστικά και μάγια στη μεγάλη πόλη» της Φράνση Σταθάτου Η πολυβραβευμένη συγγραφέας για παιδιά και νέους, Φράνση Σταθάτου, παρουσιάζει ένα διαφορετικό μυθιστόρημα-λεύκωμα με διαδραστικές εφαρμογές, που επιτρέπει στο παιδί που το διαβάζει να συμπληρώνει τις ιστορίες που ξεδιπλώνονται στις σελίδες του, βάζοντας και τη δική του σφραγίδα στην εξέλιξη του βιβλίου. Πρόκειται για ένα βιβλίο στο οποίο συνυπάρχουν αρμονικά το χθες και το σήμερα και αποτελεί ένα εξαιρετικό δώρο για αγόρια και κορίτσια με ανήσυχο και περιπετειώδες πνεύμα. Αθήνα, 1945. Η λαίλαπα του πολέμου έχει περάσει, αφήνοντας πίσω της έντονα σημάδια. Κι ενώ ο κόσμος προσπαθεί να ξαναρχίσει τη ζωή του, ένα κοριτσάκι σε μια αθηναϊκή γειτονιά προσπαθεί να λύσει το μυστήριο της εξαφάνισης… τριών μικρών γατιών! Πνεύμα ευαίσθητο και παρατηρητικό, ανακαλύπτει λίγο-λίγο τη μεγάλη πόλη, τα προάστια και τα κτίσματα, γνωρίζει τους ανθρώπους και τις σχέσεις τους, μαθαίνει ιστορίες για πράγματα που δεν ήξερε και αναρωτιέται… Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

mat

magazine

#09 72

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

#04 73

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011

mat

magazine

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

ΤΟ «ΑΤΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ» ΛΑΛΑΟΥΝΗ Α ΛΙ Η ΟΣ ΑΤ Μ Η ΣΜ ΚΟ ΙΟ ΣΕ ΣΤΟ ΜΟΥ

κθεση με θέμα «το Αττικό τοπίο» φιλοξενεί το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη που «φιλοδοξεί» να φέρει κοντά δύο γενιές πρωτοπορίας στο χώρο της ελληνικής τέχνης, παρουσιάζοντας το έργο του διακεκριμένου Έλληνα χρυσοχόου, Ηλία Λαλαούνη, σε αντιπαράθεση με αυτό σημαντικών εκπροσώπων της σύγχρονης εικαστικής σκηνής. Τα πολύτιμα μικρογλυπτά του Ηλία Λαλαούνη, εμπνευσμένα από τη μοναδικότητα της ελληνικής υπαίθρου, συνομιλούν με έργα τεσσάρων σύγχρονων Ελλήνων εικαστικών – του Μανώλη Ζαχαριουδάκη, του Χάρη Λάμπερτ, του Γιώργου Χαδούλη και του Μανώλη Χάρου. Η έκθεση χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, το οποίο φέρει τον τίτλο «Τέσσερις σύγχρονοι Έλληνες καλλιτέχνες ζωγραφίζουν στη φύση», περιλαμβάνονται έργα με ποικίλα θέματα από το φυσικό περιβάλλον της Αττικής. Η ενότητα αποτελεί στην ουσία μια συνύπαρξη των καλών με τις εφαρμοσμένες τέχνες, όπου τέσσερις καλλιτέχνες βγαίνουν και ζωγραφίζουν για πρώτη φορά στη φύση. Οι εικαστικοί που συμμετέχουν είναι ο Μανώλης Ζαχαριουδάκης, ο Χάρης Λάμπερτ, ο Γιώργος Χαδούλης και ο Μανώλης Χάρος ενώ η φωτογραφική αποτύπωση αυτού του οδοιπορικού ανήκει στον Γιώργο Βδοκάκη. Η θεματολογία περιορίζεται στις σκηνές της υπαίθρου. Γεννιέται και αναπτύσσεται κάτω από αίθριους ουρανούς, μεσογειακούς ήλιους και καταπράσινα λιβάδια. Ακρόπολη, Ανάβυσσο, Βραυρώνα, Σούνιο, Καπανδρίτι, Κουβαράς, Σαλαμίνα είναι μερικές από τις περιοχές της αττικής γης που φιλοξέ-

mat

magazine

#09 76

νησαν τους δημιουργούς. Λάδια, σχέδια, ακουαρέλες και φωτογραφίες προσπαθούν να αποδώσουν το σήμερα με τις εικαστικές τάσεις της εποχής μας, συνδυάζοντας τον λυρισμό με μια νέα αντίληψη χρωμάτων. Την επιμέλεια έκθεσης των εικαστικών έργων είχε η Δρ. Ελένη Αθανασίου. Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης παρουσιάζονται τρεις από τις σημαντικότερες συλλογές μικρογλυπτών που σχεδίασε ο Ηλίας Λαλαούνης από το 1970 έως το 1975. Πρόκειται για πολύτιμα εκθέματα τα οποία έτυχαν διεθνούς αναγνώρισης, τόσο για την εικαστική όσο και για την τεχνική τους αρτιότητα ήδη από τη δεκαετία του 1970 και ανήκουν στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη. Στην έκθεση αυτή, με κοινό παρονομαστή την αττική γη, το άγγιγμα του χρυσοχόου Ηλία Λαλαούνη αντιπαραβάλλεται με την προκλητική ματιά του Μανώλη Ζαχαριουδάκη, του Χάρη Λάμπερτ, του Γιώργου Χαδούλη και Μανώλη Χάρου που ζωγραφίζουν εκ του φυσικού και φωτογραφίζονται επί τω έργω από τον Γιώργο Βδοκάκη. Έτσι, χρυσός και χρώμα αποτυπώνουν το οικείο και το μετουσιώνουν. Η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή έκθεση, την οποία επιμελήθηκε η Δρ. Μυρτώ Χατζάκη, εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 20 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη (Καλλισπέρη 12, Ακρόπολη και Καρυάτιδων). Οι ώρες λειτουργίας της είναι: Τετάρτη-Σάββατο 9.00 – 15.00 και Κυριακή 11.00-16.00. Πληροφορίες στο τηλέφωνο: 210.9221044.

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΜΟΥΣΙΚΗ Μυήστε τα παιδιά στην κλασική μουσική Τα μουσικά ακούσματα της μητέρας έχουν επίδραση στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενώ, μετά τον τοκετό, το βοηθούν να ηρεμεί και να προσλαμβάνει ευκολότερα τα ερεθίσματα του περιβάλλοντός του. Άλλωστε, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η μουσική συμβάλλει στην ισορροπημένη νοητική ανάπτυξη των παιδιών από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής τους. Έτσι, οι ήχοι μιας κλασικής μελωδίας των Μότσαρτ, Τσαϊκόφσκι, Μπετόβεν «ταξιδεύουν» το μικρό σας, και το βοηθούν να χαλαρώσει. Στην ιστοσελίδα classicforkids.com μπορείτε να ακούσετε υπέροχα κλασικά κομμάτια και να μυήσετε από νωρίς το μωρό σας στην κλασική μουσική. Επισκεφθείτε το www.classicsforkids.com και χαλαρώστε αγκαλιά με το αγγελούδι σας.

«Το έξυπνο μωρό Μουσική για... τρελό χορό» της Κατερίνας Γιαννίκου Ο χορός είναι ένας από τους ομορφότερους τρόπους έκφρασης, τόσο για τα μικρά όσο και για τα μεγάλα παιδιά. Σε συνδυασμό με τη μουσική, ο χορός είναι ευεργετικός για το πνεύμα και το σώμα. Το μουσικό CD της Κατερίνας Γιαννίκου θα ξεσηκώσει το μωρό σας, χαρίζοντάς του στιγμές ξεγνοιασιάς και εκτόνωσης. Περιλαμβάνει έξι γνωστά μουσικά κομμάτια που θα λατρέψει το παιδάκι σας.

Μπεμπέ Λιλή «Χορός στο Διάστημα» «Σαλαμάγια σαλαμά» Νέο CD και DVD με την αγαπημένη μπεμπέ Λιλή των παιδιών, η οποία αυτή τη φορά χορεύει στο διάστημα και επισκέπτεται την Ανατολή με τις χίλιες και μία νύχτες. Τους ελληνικούς στίχους υπογράφουν η Κατερίνα Γιαννίκου και ο Μάνος Βαφειάδης. Τραγουδά η Μάγδα Γιαννίκου. Στην κασετίνα περιλαμβάνονται και ορχηστρικές εκτελέσεις των οκτώ τραγουδιών για ατελείωτο καραόκε!

mat

magazine

#09 74

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

business

NEWS Αντιμετωπίστε τους βρεφικούς κολικούς με το μπιμπερό της Philips AVENT Ένα συχνό φαινόμενο που παρατηρείται στο μωρό κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του είναι οι κολικοί, για τους οποίους δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα βαθύτερα αίτια της πρόκλησής τους, αλλά και κάποιον σίγουρο τρόπο που να αποκλείει την εμφάνισή τους. Η χρήση, όμως, του μπιμπερό της Philips AVENT έχει αποδειχτεί κλινικά ότι –χάρη στη βαλβίδα κατά των κολικών που διαθέτει– μειώνει τους κολικούς και τη νευρικότητα στα βρέφη, περιορίζοντας τον αέρα που καταπίνουν. Για καλύτερα αποτελέσματα μπορείτε επίσης να ταΐζετε το μωρό σας αργά σε όρθια θέση, ενώ παράλληλα το αφήνετε να ρεύεται τακτικά. Παράλληλα, όλα τα προϊόντα ταΐσματος της σειράς είναι κλινικά αποδεδειγμένα ότι μειώνουν τους κολικούς. Προσαρμόζονται επίσης στο φυσικό ρυθμό με τον οποίο τρέφεται το μωρό, προάγοντας την υγιεινή και δραστήρια διατροφή. Η ενσωματωμένη βαλβίδα κατά των κολικών επιτρέπει στο μωρό σας να ελέγχει τη ροή του γάλακτος, όπως συμβαίνει με το θηλασμό.

mat

magazine

#09 78

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

business

NEWS Kids Sun+ Nip SPF 50+

Αντηλιακό με εντομοαπωθητικές ιδιότητες από τη Frezyderm

Λάδι-μασάζ για την κοιλίτσα του μωρού από τη Weleda Η Weleda, φροντίζοντας για την αρμονική εξέλιξη του μωρού σας, έκλεισε σε ένα μπουκάλι τις πολύτιμες ιδιότητες του αμυγδαλέλαιου. Το λάδι μασάζ με αμύγδαλο από πιστοποιημένες βιοδυναμικές καλλιέργειες και, φυσικά, αιθέρια έλαια ματζουράνας, ανθέμιδας και καρδαμίνης, περιποιείται και χαλαρώνει το μωρό σας. Ένα ήπιο μασάζ ανακουφίζει τη κοιλίτσα του μωρού από ανεπιθύμητα αέρια, ενώ η τακτική του χρήση διευκολύνει τη διαδικασία της πέψης και βοηθά το μωρό να αναπτύξει ένα σταθερό ρυθμό ζωής. Το λάδι μασάζ της Weleda έχει λάβει πιστοποίηση από τον οργανισμό «NaΤrue», που προωθεί φυσικά και οργανικά καλλυντικά και διατίθεται σε φαρμακεία και καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων.

Το Kids Sun Nip SPF 50+ είναι ένα αντηλιακό γαλάκτωμα προσώπου και σώματος, ανθεκτικό στο νερό και ιδανικό για τα παιδιά. Εξασφαλίζει παρατεταμένη και σταθερή αντηλιακή προστασία, θωρακίζει το DNA του δέρματος και προστατεύει από τη φωτοανοσοκαταστολή και τους περιβαλλοντολογικούς ρύπους. Παράλληλα, η σύνθεσή του είναι εμπλουτισμένη από έναν συνδυασμό αιθέριων ελαίων ευκαλύπτου και πεύκου, ο οποίος προσφέρει με φυσικό τρόπο αποτελεσματική προστασία από τις επιθέσεις εντόμων μέχρι και για 4 ώρες. +

#09 79

ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

mat

magazine

mat

Περιοδική έκδ

οση της Μαιευ

Συμπληρώστε το κουπόνι με τα στοιχεία σας και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση: AP Attica Press ΕΠΕ (υπόψη Τόνιας Γιαννούλη) Τυσσάνδρου 15, 163 41 Ηλιούπολη, Αθήνα.

γικής Κλινικής

«ΡΕΑ»

ΤΕΥΧΟΣ

Αποκτήστε εντελώς δωρεάν το περιοδικό του Μαιευτηρίου ΡΕΑ στο σπίτι σας.

τικής Γυναικολο

ΜΑΡΤΙΟΣΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011

Βαγγέλης Βλαςςόπόυλός Ο «πατέρας» του Μαιευτηρίου «ΡΕΑ» αΝαΚαλυπΤόΝΤας Τη «Ρέα Τα συγκριτικά » πλεονεκτήματα του νέου, σύγχρονου Μαιευτηρίου όμόΡφια Και έγΚυμός υΝη Πώς θα παραμείνετε λαμπερή και στην ομορφότερη περίοδο της ζωής σας

ΓΝΩΡΙΜΙΑ με τη ΡΕΑ

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στα: τηλ.: 210 9956300, fax: 210 9932828 e-mail: t.giannouli@atticapress.gr Μπορείτε να αναζητήσετε το κουπόνι συνδρομής και διαδικτυακά στα www.atticapress.gr και www.reamaternity.gr όπου θα βρείτε και τις σελίδες του περιοδικού.

✁ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ Επιθυμώ να λαμβάνω δωρεάν το περιοδικό ΡΕΑ mat magazine, περιοδική έκδοση της Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής ΡΕΑ στην παρακάτω διεύθυνση:

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ Όνομα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Επώνυμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Οδός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Αριθμός . . . . . . . . Τ .Κ . . . . . . . . . .Πόλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Τηλέφωνο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e-mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Υπογραφή . . . . . . . . . . . . . . . . . .