Auraxis Aşı Sayısı Taslağı

SAYI

1

AURAXIS

ARALIK 2020: AŞI

2

Magazine Name

Magazine Name or url

BA Ş E D İ TO R L E R D E N Epe modis et expeditat aliqui se nostrum faccatibus ulparci llabo. Veroreium, venis as mod quatur? Se ea dolupta turemol uptaero es es escia voluptatur sit od modi officto moluptur audici ipidus etureri atation secest, aut imus sitinis et am qui dolescid modit auditassi utem ate volupid moluptat modi cum vellamenit, occum faccus ati accumet audis sition poria dipsanda nus nulles commolu ptaturepe ni sitatium que pla commos re delis quatest ibuscia tionseque resequis ium quam escia dolorectibus aut imusda voluptat.

Olorepe rspersp iendus essimaionem vellore latiunt recumet quae. Nam facea essimax imaximus.

Nulla dipsuntur alique quaecese velit mintus et volupta quibus esequi blaccatas ea dolectur sae se natur, ut fugit volorum nus simusae explab ipicime rectatis de dolentiat.

Aximin repelitium hilleniae. Itaecum ni am quisiminit expereptiis dolupta vendi voluptat endus exerate mporibus di atio et magnia quuntio ritatus re nam latem lab int occulle ndamenita que comnieni omnisquos eos assecab orecers peraeperum inctur?

Us errorisquati consequ iaecepe lluptae voloriorro optur si alia nem que corum ius et, aut et occum quia dollacculpa velent re, quis sa nonesedist, sitati am ipicia nobitatiur?

AU R A X I S E D İ TÖ R E K İ B İ A D I NA , S Ü M E Y Y E M U F TA R E V I Ç S U E DA AT I L K A N N. A L A R A N U R Ç A L I Ş K A N

3

4

Magazine Name

İÇİNDEKİLER

06 08 10 12 14 15 16

AŞI İMMÜNOLOJİSİ MRNA AŞILARI ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE

18 19 20 21 22 26 28

ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE ARTICLE TITLE

Magazine Name or url

AD 1/12 Page Square 2.313”w x 2.313”d

K AT K I S A Ğ L AYA N L A R NAME HERE TITLE

NAME HERE TITLE

NAME HERE TITLE

NAME HERE TITLE

NAME HERE TITLE

NAME HERE TITLE

KAPAK FOTOĞRAFI: DANIEL SCHLUDIR / UNSPLASH

5

6

Magazine Name

Magazine Name or url

AŞI İMMÜNOLOJİSİ: Aşılar bizi nasıl korur?

Hayatımızın bir noktasında aşı olmuş ya da aşı karşıtlarının konuşmalarına şahit o l m u ş s u n u z d u r. A ş ı o l m a n ı n h a s t a o l m a m ı z ı e n g e l l e d i ğ i n i ö ğ r e n m i ş i z d i r. A n c a k a ş ı l a r ı n bizi hastalıklardan nasıl koruduğunu pek düşünmemiş olabilirsiniz. Şimdi aşı olmanın vücudumuza yarattığı etkileri ve aşı s a ye s i n d e k o r u n m a n ı n n a s ı l s a ğ l a n d ı ğ ı n d a n bahsedeceğiz.

Vücudun kendine ait olmayanı tanıması i m m ü n s i s t e m i l e s a ğ l a n ı r. İ m m ü n s i s t e m i n nasıl işlediğini öğrenmemizi sağlayan bilim d a l ı n a i s e “ i m m ü n o l o j i ” d e n i r. İ m m ü n o l o j i ç a l ı ş m a l a r ı s a ye s i n d e i m m ü n s i s t e m i m i z i n farklı farklı görevleri olan hücre tiplerind e n v e o r g a n l a r d a n o l u ş t u ğ u n u b i l i yo r u z .

Bu sistem doğru çalıştığı zaman dışarıdan gelen bir etkene karşı birden fazla aşamad a s av u n m a y a g e ç e r. E ğ e r v i r ü s , p a r a z i t y a da bakteri vücut içerisinde hayatta kalıp ç o ğ a l m a y a b a ş l a r s a e n f e k s i yo n , s o n r a s ı n d a d a h a s t a l ı k o l u ş m a y a b a ş l a r. E n f e k s i yo n l a s av a ş t a a d ı g e ç m e z s e o l m a z b a z ı h ü c r e l e r imiz bulunmakta;

M Maakkrrooffaajjllaar: r: S iSsitsetm em d edkeik i m im k riok pr ol apr-ı tlaanr ı r ltaarn ı rvlea r o vn el a roın lkaer nı dki e ni çdiin ei ç ianleı r laalr. ı r l aBr.u oBl ua y ao lfaaygao s if taogzo ds iet no izr. dFa e ng ior.s i tFa e egdoi sl ei tne meidk irloep, n m i k rm o p, a k rmoaf ak jr oi çf ae jr iisçi enrdi es i nö dl deüör ül dl ü r. r ü l ü r.

T T lleennffoossiittlleer: r: H a l i h a z ı r d a hhaassaarrllıı oollaann hhüüccrreelleerriinn e l i m i n a s yo n u n d a g ö r e v aallaann h ü c r e l e r d i r.

BB lleennffoossiittlleer: r: D ı ş e t k e n e aaiitt aannttiijjeennlleerrii ttaannıırr vvee b u a n t i j e n l e r e k a r ş ı aannttiikkoorrllaarr üürree-ttiir.r. BB l e n f o s i t l e r a y n ı d ı ş e t k e n iillee tteekkrraarr kkaarrşşııllaaşşııllaaşşttııkkllaarrıınnddaa bbuu a an nt itki ok or ur uü rüertemt m e leelr-i e rdi adhaah ak okl oa lya yv ev eh ıhz ıl zı dl ııdr.ı r.

T lenfosit tiplerinden bir tanesi hafıza T h ü c r e l e r i d i r. B u h ü c r e l e r b i r n e v i g e ç i r i l e n e n f e k s i yo n l a i l g i l i b i l g i d e p o l a r l a r v e a y n ı dış etkenle tekrar karşılaştıklarında immün sistemin tepkisinin daha hızlı işlemesini s a ğ l a r l a r. B a ğ ı ş ı k l ı k , h a f ı z a T h ü c r e l e r i v e B h ü c r e l e r i n i n b u ö z e l l i k l e r i s a ye s i n d e k a z a n ı l ı r.

Herhangi bir hastalık geçirdiğimizde bazen baş etmesi zorlu, bazen ise hafif semp-

7

8

Magazine Name

tomlar geçiririz ve sonucunda bu hastalığa karşı b i r

e n

b a ğ ı ş ı k l ı k

ö n e m l i

ü r e t m e

g e ç i r m e m i z

g e r e k l i l i ğ i

k a p a s i t e s i n e

b e k l e n i r.

ye t e r l i

s a h i p

B i r

m i k t a r d a

o l m a s ı d ı r.

a ş ı n ı n

l e n f o s i t

A ş ı

o l d -

hastalığa spesifik enfeksiyo n u t a k l i t e d e r f a k a t e n f e k s i yo n o l u ş t u r m a z . İmmün sisteminiz T lenfosit ve antikorlar üret i r. B u s a ye d e h a s t a l ı ğ ı n a ğ ı r e t k i l e r i n i y a ş a m a dan bağışıklık kazanmış oluruz. u ğ u n u z

z a m a n ,

a ş ı

z o r l u s e m p t o m l a r g ö z l e m l e n m e s i n e, h a t t a k i ş i n i n ö l ü m ü n e n e d e n o l a b i l i r. B u h a s t a l ı ğ ı n ileri dönemde yaratabileceği muhtemel yan e t k i l e r d e b u l u n m a k t a d ı r. S i z c e m e n e n j i t g i b i ölüm oranı %70’lere çıkabilen ve ileri dönemde ciddi nörolojik hasarlar bırakabilecek bir hastalığı geçir mek, minimal yan etkiler göstererek size bağışıklık kazandıracak bir aşı olmakt a n d a h a av a n t a j l ı m ı d ı r ?

N e d e n a y n ı h a s t a l ı k i ç i n b i r d e n ç o k ke z aşı yaptır mak zorundayız?

Kazanılan bağışıklığın süresinin değişkenlik gösterdiğini ve aynı aşıyı birden çok kez farklı zaman dilimlerinde tekrar olmamız gerektiği b i l i n m e k t e d i r. B u n e d e n l e a ş ı n ı n t i p i n e, ü r e t i m b i ç i m i n e, t a s a r l a n d ı ğ ı h a s t a l ı ğ ı n ö z e l l i k l e r i n e b a ğ l ı a ş ı t a k v i m l e r i u y g u l a n m a k t a d ı r.

Bağışıklık hastalığın geçirilmesi ile e l d e e d i l eb i l i yo r s a n e d e n a ş ı l a r a i h t i y a ç duyarız?

H a s t a l a n m a yo l u i l e b a ğ ı ş ı k l ı k e l d e e t m e k vücudunuza bu dış etkeni almak ile mümk ü n d ü r. B u d u r u m k i ş i d e b a ş a ç ı k m a s ı o l d u k ç a

B u n o k t a d a e n ye n i t e k n o l o j i i l e ü r e t i l e n aşıların nasıl üretildiği ve etki biçimlerini anlamak için blog içerisinde aşı dosyasında bulun a n y a z ı l a r ı o k u m a n ı z ı t av s i ye e d e r i m .

Magazine Name or url

9

Referanslar ve İleri Okumalar :

cdc.gov/meningitis/index.html

Clem A. S. (2011). Fundamentals of vaccine immunology.

Journal of global infectious diseases, 3(1), 73–78. https://doi. org/10.4103/0974-777X.77299

Clemens, E. B., van de Sandt, C., Wong, S. S., Wakim, L. M., & Valkenburg, S. A. (2018). Harnessing the Power of T Cells: The Promising Hope for a Universal Influenza Vaccine. Vaccines, 6(2), 18. https://doi.org/10.3390/vaccines6020018

Abbas, A. K., & Lichtman, A. H. (2006). Basic immünology: Functions and disorders of the immune system. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders.

Menenjit ve türleri hakkında bilgi edinmek için, https://www.

How vaccines work | British Society for Immunology. (2020). Retrieved 10 December 2020, from https://www.immünology.org/ celebrate-vaccines/public-engagement/guide-childhood-vaccinations/how-vaccines-work

10

Magazine Name

mRNA AŞILARI; Aşılara yenilikçi bir bakış Aşı, dünya tarihinde oldukça eskilere dayanan

bir

tıbbi yaklaşım. Öyle ki, MÖ 560’lı yıllara dayanan kayıtlarda, Çin uygarlığında ilkel bir aşılama türünün geliştirildiğine dair bazı kanıtlar bulunmuş vaziyette. Çiçek aşısından çocuk felcine, pek çok hastalığın hayatımızdaki yeri is geniş çaplı aşılamalar sayesinde son buldu. Ancak inaktive e d i l m i ş v i r a l a ş ı l a r d a n ‘s u b u n i t’ a ş ı l a r ı na oldukça gelişmiş bir sektör olan aşı üretiminde, ar tık dünya nüfusunun artışı, yeni hastalıkların sahneye çıkışı ve aşı geliştirme süreçlerinin hızlanmasına duyulan ihtiyaç ile beraber yeni yaklaşımlar aranmakta. Bunlardan en göze çarpanı, belki de 1989 yılında ilk kez bir alternatif olarak önerilmiş olan m R NA a ş ı l a r ı . İ ş t e , b u y a z ı n ı n a m a c ı d a m R NA a ş ı l a r ı n ı n ü r e t i m i n d e n , g ü v e n l i k sorularına; diğer aşılara karşı avantajlarından, zafiyetlerine birçok konuya değinerek, hayatımızda gittikçe daha fazla yer tutan bu yenilikçi tıbbi yaklaşı-

ma biraz daha derinden bakmak. m R NA a ş ı s ı n e d i r ? m R NA a ş ı l a r ı , a s l ı n d a t a r i h i p o p ü l e rleşmeye başladığı 2010’lu yıllardan d a h a e s k i y e d a y a n a n b i r f i k i r. B u n d a n 30 yıl önce ilk kez, bir hücreye enjekte e d i l e n m e s a j ı R NA’n ı n , k o n a k o l a n c a n lıda protein ekspresyonuna neden olduğu gösterilmiş ve o günden bu yana, R NA’ l a r ı n t e r a p ö t i k p o t a n s i y e l i ü z e r ine pek çok farklı deneme ile yaklaşım geliştirilmiş. Kısaca, viral bir proteine a i t b i r m R NA’n ı n b a ğ ı ş ı k l ı k g e l i ş t i r m e si hedef lenen organizmaya enjeksiyonu sonucu immün yanıtın edinilmesi prens i b i n e d a y a n ı r. K r i t i k b i r v i r a l p r o t e i n e a i t m R NA , b i r c a n l ı y a ç e ş i t l i m e t o d l a r l a transfer edilerek bu canlıda, söz konusu viral ajana ait bağışık lık yanıtı geliştiri l m e s i h e d e f l e n m e k t e d i r. Ya n i b u y ö n temde vücudu, viral bir proteini üretm e k ü z e r e ‘ k a n d ı r a r a k’, b u v i r a l a j a n ı

Magazine Name or url

tanıması ve bir sonraki karşılaşmasında bağışıklık yanıtı geliştirerek hastalığa y a k a l a n m a m a s ı a s ı l a m a ç t ı r. S a d e c e e d inilmiş immün sistemi geliştirmeye odak l ı k l a s i k y ö n t e m a ş ı l a r ı n a k s i n e ; m R NA aşılarının vücudun doğal immünitesine de uyarıcı olarak hitap ettiği; dolayısıyla bu aşılardan elde edilen bağışıklık yanıtın klasik yöntemlere kıyasla daha hızlı ve k u v v e t l i o l d u ğ u t e s p i t e d i l m i ş t i r.

11

içeren, start ve stop kodon barındıran bir açık okuma çerçevesi (ORF), 3’ poliadenil (polyA) kuyruğu ve 5’ metil guanozin b i r ‘c a p’ y a p ı s ı n d a n o l u ş u r. P r o t e i n i k o d l a y a n O R F ’y i ç e v r e l e y e n b u d i ğ e r f a k t ö r l e r, i s t e n e n p r o t e i n i n v e r i m l i ü r e t i m i v e h ü c r e n i n m R NA’y ı d e g r e d e e t m e d e n translasyona yönelmesini sağlamak için gerekli komponentler ile tasarlanmış ve uzun araştırma süreçleri sonucu optim i z e e d i l m i ş t i r. Tr a n s l a s y o n b a ş l a m a s ı n ı Aşıda viral proteinin temsilcisi olarak sağlamak ve proteinin sorunsuz üretimi y e r a l a n m R NA d i z i s i , t ü m k o m p o n e n t l e r i s o n u c u i m m ü n y a n ı t ı g a r a n t i l e m e k i ç i n , i l e o p t i m i z e e d i l m i ş t i r. B u d i z i ; 5 ’ v e 3 ’ m R NA d i z i s i n i n t ü m b u k o m p o n e n t l e r d e n u ç t a n c i s - e t k i g ö s t e r e n i k i u z a n t ı d a n o l u ş m a s ı g e r e k l i d i r. B u m R NA d i z i s i b a (kodlanmayan bölge, UTR), asıl proteini sitçe, sentetik biyoloji yöntemleri ile yap-

12

Magazine Name

mRNA aşılarının avantajları nelerdir?

mRNA aşılarının dezavantajları nelerdir?

1) mRNA aşılarının vücuttaki varlığı geçicidir; mRNA, vücuda enjekte edildikten sonra, ortalama 72 saatlik bir sürede immün yanıtı tetikler ve ardından doğası gereği oldukça instabil bir molekül olan RNA, degrede olarak vücuttaki varlığı sona erer.

Dolayısıyla, genom ile interfere olmaları riski yoktur.

Avantajları oldukça detaylı bir şekilde sıralanabilecek olsa da mRNA aşılarının çok temel ve aslında uygulanabilirlik noktasında bugüne dek pek çok bilim insanını tereddüte düşüren net bir dezavantajı mevcuttur. mRNA aşılarını güvenli kılan RNA molekülünün instabilitesi; aynı zamanda mRNA aşılarının üretim ve dağıtımı için bir problem teşkil etmektedir. Öncelikle, mRNA aşıları uygulanırken mRNA’nın hücrelere ulaşmadan degrede olma ihtimali ciddi bir sorundur. Bu sorunun çözümü için araştırmacılar, mRNA’yı sitozole aracı moleküller ile beraber aktarma yoluna başvurmuştur. Özellikle hücre membranını kolay geçebilmesi adına kullanılan lipozom aracılı mRNA aşıları, mRNA’nın sitozole sorunsuz ulaşma sorununu çözmek için kullanışlı bir yöntemdir. Bu aynı zamanda mRNA’nın, immün yanıt oluşturmadan hücre tarafından hızlıca yok edilmesini de önler. Bir diğer sorun ise yine instabilite yüzünden mRNA aşılarının oldukça soğuk koşullarda saklanması gerekliliğidir. mRNA aşılarının konvansiyonel stok koşulları, uzun dönemde -70C, buzdolabında ise en fazla 5 gün olarak belirlenmiştir; ancak dondurucu sıcaklıkların üstüne çok kısa bir süre dahi çıksa, mRNA aşı oluşturan özelliğini yitirmektedir. Bu sorunun çözümü, henüz gerçek manada mevcut değildir.

Bilim insanları ve aşı üreticilerinin elindeki tek gerçekçi çözüm, bu aşıları basitçe çok soğuk koşullarda saklayıp, aynı şekilde dağıtıma çıkarmaktır.

2) mRNA aşıları güvenlidir; Bir viral ajan yerine, sadece bir proteine ait bir mesajcı içerdikleri için, vücuda verildiklerinde tekrar birleşerek viral partikül oluşturma ve patojeniteye sebep olma riskleri yoktur. Bu nedenle, güvenilir ve oldukça düşük riskli bir yöntemdir. Üstelik, genelde kas dokuya enjekte edildiklerinden germline hücreleri ile karşılaşma riskleri yoktur.

3) mRNA aşıları adjuvana ihtiyaç duymaz; Peptid ve protein temelli aşılar, etki göstermek için ‘adjuvan’ olarak adlandırılan, işlev göstermeleri için gerekli aracı proteinlerin aşıdaki varlığına ihtiyaç duyar. mRNA aşıları ise, sadece vücuda verildikleri takdirde hücrenin kendi translasyon mekanizmasını tetikleyerek viral proteinin üretimini ve bağışıklık yanıtın geliştirilmesini sağlar.

4) mRNA aşıları oldukça geniş kapsamlıdır; Bir proteine dair mesajcıdan ibaret olduğu için, neredeyse her viral organizmaya ya da patojene karşı bir mRNA, dolayısıyla mRNA aşısı kolaylıkla geliştirilebilir. Bu da, mRNA aşılarının kapsamını oldukça Öyleyse… geniş kılar.

Bütün avantajları ve dezavantajları ile beraber; mRNA aşıları yenilikçi ve geliştirilmeye oldukça 5) mRNA aşısı üretimi hızlı ve geniş çaplıdır; Sente- açık bir yöntem olarak bilim dünyasında pek çok tik bir RNA kodlamaktan ibaret üretimi ile mRNA araştırmacının odak noktasında bulunmaktadır ve aşıları; hızlı ve toplu aşılamaya ihtiyaç duyulan görünüşe göre uzun yıllar da öyle olmaya devam dönemlerde bir kurtarıcı olarak karşımıza çıkar. edecektir. Üzerlerinde yapılan güncel çalışmalar Viral genom bilgisi elde edildikten sonra, çok temel ile adeta bir yükseliş devri yaşayan mRNA aşıları; sentetik biyoloji teknikleri ile hızlı ve büyük miktar- yüksek potansiyelleri, olumlu deneysel sonuçları ve larda üretilebilirler. sağlık krizlerine getirebilecekleri hızlı, geniş çaplı çözümlerle bütün dünya için yeni bir umut olmaya devam etmektedir.

Referanslar:

2017 Mar 9;168(6):1114-1125.e10. doi: 10.1016/j. cell.2017.02.017. Epub 2017 Feb 17. Erratum in: Cell.

Pardi, N., Hogan, M., Porter, F. et al. mRNA vac- 2017 Mar 23;169(1):176. PMID: 28222903; PMCID: cines — a new era in vaccinology. Nat Rev Drug PMC5388441.

Discov 17, 261–279 (2018). https://doi.org/10.1038/ nrd.2017.243 Maruggi G, Zhang C, Li J, Ulmer JB, Yu D. mRNA as a Transformative Technology for Vaccine Development Schlake, T., Thess, A., Fotin-Mleczek, M., & Kallen, to Control Infectious Diseases. Mol Ther. 2019 Apr K. J. (2012). Developing mRNA-vaccine technol- 10;27(4):757-772. doi: 10.1016/j.ymthe.2019.01.020. ogies. RNA biology, 9(11), 1319–1330. https://doi. Epub 2019 Feb 7. PMID: 30803823; PMCID: org/10.4161/rna.22269 PMC6453507.

Iavarone C, O’hagan DT, Yu D, Delahaye NF, Ulmer Richner JM, Himansu S, Dowd KA, Butler SL, Salazar JB. Mechanism of action of mRNA-based vaccines.

V, Fox JM, Julander JG, Tang WW, Shresta S, Pierson Expert Rev Vaccines. 2017 Sep;16(9):871-881. doi: TC, Ciaramella G, Diamond MS. Modified mRNA 10.1080/14760584.2017.1355245. Epub 2017 Jul 28.

Vaccines Protect against Zika Virus Infection. Cell.

PMID: 28701102

14

Magazine Name

S U BU N I T ( A LT B İ R İ M ) AŞILAR

Aşının, insan yaşamına girdiği yüzyıllar öncesinden beri hastalıklara karşı koruduğu ve bağışıklık gelişimine katkı sağladığı su götürmez bir gerçektir. İlk aşının bulunduğu andan beri bilim insanları çeşitli aşı türleri geliştirmişlerdir. Günümüzde tam patojen, (öldürülmüş veya zayıflatılmış organizmalar bulunan), mRNA, rekombinant DNA teknolojisi aşıları ve son olarak da bu yazıda üzerinde duracağımız subunit aşılar olmak üzere pek çok aşı türü kullanılmaktadır.

karşılaştığında tanımasını ve savaşmasını sağlamaktır. Ancak inaktif aşılar denen geleneksel aşılar pek çok hastalığa karşı koruma sağlıyorsa da bazı hastalıklar için tam çözüm oluşturamamıştır.

Örneğin 1940’larda piyasaya sürülen boğmaca aşısı inaktive edilmiş Bordetella pertussis bakterisi içermekteydi. Hastalığa karşı koruma gerçekleştirse de bu aşı enjeksiyon bölgesinde yan etkilere sebep vermiştir.

Böylece daha ileri teknoloji, tam hücre içermeyen subunit aşıların

Bir aşıdan beklenen, gelişimi sağlanmıştır. Çünkü bireyleri hasta etmeden im- subunit aşılarda ters reaksiyon münolojik cevap oluşturmak ve gerçekleşme olasılığı çok daha vücudun patojeni doğal olarak düşüktür.

Subunit Aşı Nedir?

Tüm patojen yerine, patojene ait ve bağışıklık sistemini uyarabilen antijenleri veya bileşenleri içeren aşılardır. Bu aşılar patojene ait yüksek oranda saflaştırılmış protein veya sentetik lipitleri içerirler. Bu bileşenler genellikle tek başlarına doğru veya uygun şiddette immünolojik yanıt oluşturamayabilirler. Bunun için adjuvan adı verilen, immün cevap oluşumuna yardımcı olan bileşenlerle birlikte hazırlanırlar. Adjuvanlar tek başlarına immün yanıt oluşturamazlar fakat antijenle birleştiklerinde immün yanıtı güçlendirirler.

Bu subunit aşıların başlıcaları Hepatit B ve boğmaca aşılarıdır. Polimer bilimindeki son gelişmeler, nanomalzemelerin üretimini basit, iyi kontrol edilen ve uygun maliyetli hale getirmektedir. Polimerik uygulama sistemleri ve aşı taşıyıcıları, subunit aşıların geliştirilmesinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilir. İmmün sistemi uyarıcı özelliklere sahip olan ve biyolojik olarak parçalanabilen polimerler, güvenli ve etkili subunit aşıların geliştirilmesinde en çok tercih edilenlerdir.

Son yıllarda, subunit aşılarda yardımcı madde olarak chitosan, alginate, hyaluron

Magazine Name or url

ik asit ve PLGA gibi doğal ve sentetik polimerlerin kullanımının ilerletilmesine artan miktarda ilgi gösterilmiştir.

İlaç çalışmalarında kullanılan lipozomlar son yıllarda aşılarda da antijen taşıyıcı görevi üstlenmektedir. Lipozomlar lipit çift katmandan oluşan ve kendiliğinden bir araya gelen veziküler yapılardır.

Kimyasal ve yapısal esnekliklerinin yanı sıra insan vücudu tarafından tolere edilebilirlikleri ve toksik olmamaları nedeniyle diğer aşı taşıyıcılarına göre avantajlıdır.

Referanslar ve İleri Okuma;

15

Subunit Aşılar Hakkında Değerlendirme ve Öngörüler Subunit aşılar her ne kadar güvenli olsa da yapım aşamasındaki birtakım zorluklar çözülmeyi beklemektedir. Çünkü patojene ait antijenler dikkatli bir şekilde belirlenmeli ve bu antijen için en uygun immünostimulatör adjuvanın belirlenmesi gerekmektedir.

Bu aşı türünün tekniği ilerletildikçe sıtma, tetanoz aşıları da geliştirilebilir ve belki de SARS-CoV-2 için de çok daha etkili aşılar ortaya çıkarılabilir.

doi.org/10.3390/vaccines4020012

Nevagi, R. J., Skwarczynski, M., & Toth, I. (2019). “Vaccine Types” https://www.niaid.nih.gov/research/ Polymers for subunit vaccine delivery. European Polyvaccine-types mer Journal, 114, 397-410. https://doi.org/10.1016/j. eurpolymj.2019.03.009 “Subunit Vaccines”-World Health Organization https://vaccine-safety-training.org/subunit-vaccines.

Vartak, A., & Sucheck, S. J. (2016). Recent advances html in subunit vaccine carriers. Vaccines, 4(2), 12. https://

AURAXIS

AD 1/8 Page Horizontal 3.625”w x 2.313”d