Bosch by Auto TM

WARSZT AT – OBSŁ UGA TECHNICZNA ARSZTA OBSŁUGA

Centrum szkoleniowe Bosch zaprasza O

d 1996 r. działa Centrum Szkoleniowe Bosch; od 2009 r. ma dużo lepsze warunki działania w nowej siedzibie firmy Bosch w Warszawie. Od początku istnienia Centrum przeszkoliło blisko 9 tys. osób. W tegorocznej ofercie, oprócz szkoleń realizowanych z sukcesem od wielu lat, znajdują się nowe pozycje: szkolenie z systemów oczyszczania spalin Denoxtronic, szkolenie z diagnostyki pojazdów hybrydowych, szkolenie z układów Start/Stop oraz szkolenie z naprawy i badania pomp oraz wtryskiwaczy Common Rail firm Denso, Delphi i Siemens na stole EPS-708. Centrum dysponuje licznymi urządzeniami diagnostycznymi, jak testery KTS, diagnoskopy FSA, urządzenia do obsługi klimatyzacji ACS, testery wtryskiwaczy EPS i urządzenia do ustawiania geometrii FWA . Hala Centrum Szkoleniowego jest wyposażona w podnośnik nożycowy i rolki hamulcowe. Podczas zajęć praktycznych są wykorzystywane samochody i silniki szkoleniowe. Centrum ma 6 silników szkoleniowych: 2 benzynowe i 4 diesle, każdy z innym układem zasilania. Centrum dysponuje także 7 samochodami szkoleniowymi, a stara się o własny zestaw naczepowy do szkoleń. Każde szkolenie jest podzielone na dwie części: teoretyczną i praktyczną. Podczas części praktycznej kursanci mają za zadanie zlokalizować usterkę w silniku lub samochodzie szkoleniowym, korzystając z dostępnych urządzeń diagnostycznych i wiedzy zdobytej podczas części teoretycznej. W przypadku pojazdów użytkowych, do diagnozy sterowników służy nowy tester, dostępny w 2 wariantach: jako

moduł KTS (KTS Truck), do współpracy z komputerem czy laptopem lub jako kompletny system K T S 8 0 0 Truck z nowym tabletem-PC (jednostka DCU 130 – Diagnostic Control Unit) wraz z modułem. Moduł KTS, wpinany w gniazdo diagnostyczne na tablicy przyrządów, łączy się z komputerem za pomocą technologii Bluetooth, co zapewnia transmisję danych na odległość do 100 m. Jest to dogodne rozwiązanie, biorąc pod uwagę typowe wielkości warsztatów obsługujących pojazdy użytkowe. KTS 800 Truck z nową jednostką DCU z 13-calowym wyświetlaczem dotykowym to kompletny, mobilny system diagnostyczny, który można wykorzystać także do sterowania innymi systemami testerów Bosch. Zarówno KTS Truck, jak i KTS 800 Truck korzystają z wersji oprogramowania ESI[tronic] Truck przygotowanej specjalnie dla pojazdów ciężarowych. Pakiet oprogramowania zawiera dane najbardziej popularnych na rynku europejskim transporterów, samochodów ciężarowych i autokarów. Oprócz informacji potrzebnych do diagnostyki sterowników, program ESI[tronic] Truck w wersji dla pojazdów ciężarowych zawiera także informacje techniczne, np. schematy połączeń, instrukcje serwisowania i napraw. Są one tak opracowane, by maksymalnie ułatwić identyfikację miejsca usterki i odnalezienie wadliwego podzespołu na podwoziu. Dodatkowo użytkownicy ma do dyspozycji katalogi części zamiennych wraz z informacjami firmy ZF, w tym informacje serwisowe oraz instrukcje montażu i demontażu jej produktów.

KTS 800 Truck ma oprogramowanie obsługujące sterowniki samochodów osobowych, ciężarowych i autobusów, przyczep i naczep, niektórych maszyn rolniczych, a nawet agregatów prądotwórczych. Oczywiście dotyczy to pojazdów, które wyszły spod opieki ich producentów, po 2-3 latach od wyprodukowania. Tester jest uniwersalny, ale to nie oznacza, że może zastąpić „fabryczne” układy diagnostyczne!

Wyważarka WBE 5210 umożliwia obsługę kół o masie do 160 kg (winda jest w standardzie), średnicy do 1200 mm i szerokości do 485 mm. Urządzenie nie zajmuje dużo miejsca w warsztacie, a jest rzeczywiście wszechstronne.

WARSZT AT – OBSŁ UGA TECHNICZNA ARSZTA OBSŁUGA

Na montażownicy TCE 5210 można obsługiwać koła najczęściej spotykanych rozmiarów kół, łącznie z przemysłowymi. Ten zapas jej mocy trzeba jednak wykorzystywać umiejętnie, serwisanci Bosch przekazują przyszłym użytkownikom pełną wiedzę o właściwym, bezpiecznym dla opony zastosowaniu pazura i talerza. Obsługa KTS Truck i pozostałych diagnoskopów serii KTS, która własnie obchodzi swoje 25-lecie, jest częstym tematem szkoleń w Centrum Bosch. W tym przypadku są one bezpłatne. Warsztaty mogą korzystać z szerokiego programu urządzeń Bosch do obsługi kół i ogumienia w samochodach osobowych i użytkowych. Do tych drugich jest przeznaczony „zestaw obowiązkowy”: montażownica TCE 5210 i wyważarka WBE 5220. Te dwa urządzenia stanowią podstawę wyposażenia serwisu, który chciałby obsługiwać wszystkie koła ciężarówkowe i autobusowe oraz podstawowe wymiary z maszyn budowlanych, dorabiając także na oponach osobowych. Nabywcy mogą liczyć na pełne przeszkolenie w obsłudze tych nowoczesnych, choć prostych i pewnych urządzeń. W przypadku wyważarki, zdobędą pełną wiedzę nt. prawidłowego użycia wszystkich uchwytów do poszczególnych rodzajów kół osobowych i ciężarowych oraz stosowania programów optymalizacyjnych czy umożliwiających ukrycie ciężarka po wewnętrznej stronie. Wszystkimi tymi funkcjami

steruje się z przejrzystego pulpitu. Wciąż częste są przypadki zniszczenia opon przy ich zakładaniu na koło, wynikające z niewłaściwego posługiwania się montażownicą: złe praktyki są przenoszone z pokolenia na pokolenie wulkanizatorów i nakładają się na zmiany konstrukcji opon. Mają one wzmocnione stopki, by lepiej przylegać do koła, i sztywniejsze boczne ścianki zmniejszające odkształcenia w czasie jazdy. Montaż „na siłę”, próba przyspieszenia procesu, stosowanie procedur z kół przemysłowych do ciężarowych z reguły kończą się rozerwaniem stopki. Wraz z wprowadzeniem normy Euro V w samochodach użytkowych stało się konieczne radykalne zmniejszenie emisji tlenków azotu. Dalsze obniżenie limitu w normie Euro VI zmusiło już wszystkich producentów do wprowadzenia selektywnej redukcji katalitycznej SCR, a większość z nich korzysta z systemu Bosch Denoxtronic. Silnik pracujący z układem Denox wytwarza wysokie temperatury spalania, przez co obniża się emisja cząstek stałych i zużycie paliwa, ale rośnie emisja tlen-

ków azotu. Są one redukowane do pary wodnej i azotu w katalizatorze SCR, za pomocą amoniaku pochodzącego z rozpadu mocznika. Ten zaś jest przechowywany w samochodzie w znanej postaci roztworu wodnego AdBlue. Brzmi to prosto, w rzeczywistości konstruktorzy Bosch musieli przezwyciężyć kilka technicznych trudności, jak np. właściwy dobór ilości wtryskiwanego AdBlue w zależności od obciążenia silnika, a także jego równomierne rozpylenie w spalinach. Właściwości AdBlue stawiają bardzo wysokie wymagania jakościowe urządzeniu tłoczącemu i dozującemu, pozostałym komponentom systemu, a także materiałom, z których są wy-

konane. Płyn jest agresywny chemicznie, wywołując korozję, a trzeba zapobiegać jego krystalizacji w temperaturze poniżej -11,5 o lub przedwczesnej hydrolizie, która rozpoczyna się już przy 30o. AdBlue jest nietoksyczny, niepalny, rozpuszczalny w wodzie i w pełni biodegradowalny, należy jednak traktować go jako odpad, nie wylewać do kanalizacji, przechowywać w ciemnym pomieszczeniu w temp. do 25°C nie dłużej niż rok. Bosch wyposażył moduł Denox w filtr z warstwą filtracyjną z żywicy fenolowej i dużą powierzchnią materiału filtracyjnego, by zagwarantować skuteczność filtracji AdBlue. Odporność filtrów na agresywność chemiczną AdBlue uzyskano dzięki zastosowaniu wysokiej jakości materiałów zabezpieczonych specjalnymi powłokami z nowoczesnych materiałów. Trzeba jednak uważać, aby nie dopuścić do dostania się do systemu nawet najmniejszej ilości oleju lub smarów organicznych. To najczęstsza przyczyna uszkodzeń modułów Denoxtronic. Oleje i smary rozpuszczają uszczelnienia układu, uszkadzając cały moduł. Uszczelki systemu nie są wykonane z gum olejoodpornych, ponieważ te nie są odporne na działanie AdBlue, z kolei dla materiałów uszczelniających odpornych na AdBlue groźne są oleje! W razie przypadNajnowsza generacja układu wtrysku AdBlue Bosch Denoxtronic 2.2: moduły pompowania czynnika i dozowania do strumienia spalin.

WARSZT AT – OBSŁ UGA TECHNICZNA ARSZTA OBSŁUGA kowego zanieczyszczenia, np. wlania paliwa do zbiorniczka AdBlue, należy go natychmiast opróżnić i przepłukać instalację czystym czynnikiem. Od 2004 r. Bosch wprowadził na rynek 3 generacje systemu: DNOX 1, DNOX 2 i DNOX 2.2 przeznaczone do samochodów ciężarowych (od 2010 r. jest stosowany też DNOX 3.1 do samochodów osobowych i dostawczych). DNOX 2.2, wprowadzony w 2010 r., jest montowany w nowych pojazdach i części zamienne są dostępne obecnie tylko w serwisach producentów pojazdów. Do dwóch pierwszych Bosch oferuje zarówno zestawy serwisowe, jak i na-

Zaostrzenie norm emisyjnych wymusiło wprowadzenie zupełnie nowego układu, precyzyjnie dozującego roztwór AdBlue do spalin. Bosch wyprodukował już ponad pół miliona układów Denox, dwie pierwsze można obsługiwać za pomocą jego urządzeń, są do nich dostępne części i zestawy naprawcze. prawcze. Ze względu na różnice między wersjami systemu są one przeznaczone oddzielnie do każdej z nich. DNOX 1 składa się z modułu tłoczącego, w którym znajdują się elementy filtracyjne, dawkujące i centralna jednostka nadzorująca, oraz modułu dozującego, który za pomocą sprężonego powietrza przekazuje AdBlue do rozpylacza, a ten z kolei wtryskuje płyn do systemu

wydechowego. Oferowany przez Boscha zestaw serwisowy do tej generacji zawiera element filtracyjny, filtr

wstępny, 2 pierścienie dystansowe, uszczelkę pokrywy oraz zawór spustowy. W skład zestawu naprawcze-

Elektronarzędzia Bosch w serwisie Ducati Współpraca firmy Bosch z marką motocyklową Ducati ma wiele płaszczyzn, a jedną z ciekawszych jest partnerstwo działu narzędzi przy wyścigach motocyklowych MotoGP. Od kilku lat przy boksach Ducati są eksponowane profesjonalne elektronarzędzia Bosch, a technicy mechanicy włoskiego teamu chętnie prezentują ich zalety. „Mechanik obsługujący zespół w czasie wyścigów musi perfekcyjnie wykonywać swoją pracę. Tego samego oczekujemy od naszych narzędzi" - mówi Mark Elder i sięga po akumulatorową wkrętarkę kątową Bosch GWI 10,8 V-LI Professional, która od wielu lat towarzyszy mu w pracy. Dzięki głowicy o długości zaledwie 9,5 cm, którą można ustawić pod 5 różnymi kątami, jest to najmniejsza wkrętarka kątowa dostępna na rynku. „Przestawna głowica zapewnia mi dostęp do najtrudniej dostępnych miejsc na kole, co pozwala bardzo precyzyjnie wyregulować hamulce. Jako mechanik musisz czuć narzędzie, aby wykonać wszystkie prace

przy maszynie tak, jak to sobie zaplanowałeś. Narzędzia Bosch są właśnie takim ogniwem łączącym mechanika z motocyklem" - chwali Elder swoje narzędzie. Do zamontowania elementu obudowy z kompozytu węglowego Elder wykorzystuje wkrętarkę akumulatorową Bosch GSR 10,8 V-EC Professional. Dzięki maksymalnemu momentowi obrotowemu 20 Nm i prędkości obrotowej 1300 obr./min jest to doskonałe narzędzie do wszelkich prac związanych z wkręcaniem. Mechanik ma także pod ręką nową wkrętarkę akumulatorową GSR 10,8 V-EC HX Professional z uniwersalnym uchwytem na końcówki. Służy ona do regulacji śruby na kole motocykla. „Narzędzia są poręczne i mają odpowiednią prędkość obrotową” - mówi Elder, żonglując wkrętarkami serii 10,8 V. Wkrętarki akumulatorowe są najlżejszymi i najmniejszymi narzędziami serii 10,8 V na rynku. W zależności od modelu ważą 0,9 lub 0,7 kg, długość głowicy to odpowiednio 163 lub 135 mm.

Bosch ma sporą ofertę akumulatorowych narzędzi przemysłowych przydatnych do obsługi, nie tylko motocykli, oraz np. przy montażu nadwozi. (fot. Bosch) Oprócz kompaktowych wymiarów, ogromne znaczenie ma także wydajność akumulatora. Elder i jego koledzy używają narzędzi 10,8 V niemal bez przerwy. Modele z tej serii są wyposażone w nowe akumulatory 2 Ah i bezszczotkowe silniki z technologią EC. Dzięki temu są bardziej wydajne i wyróżniają się dłuższym nawet o 30% czasem pracy na jednym cyklu

ładowania akumulatora. Dodatkową zaletą jest całkowita bezobsługowość silnika i jego wysoka sprawność, która powoduje mniejsze straty ciepła: narzędzia się nie nagrzewają. Ponadto dzięki technologii EC są bardziej kompaktowe i lżejsze, co bardzo odpowiada mechanikom zespołu Ducati, ponieważ ułatwia pracę w miejscach trudno dostępnych.

WARSZT AT – OBSŁ UGA TECHNICZNA ARSZTA OBSŁUGA go, który jest przydatny w przypadku, gdy uszkodzeniu ulegnie plastikowa pokrywa zamykająca filtr, wchodzą: pokrywa, zawór spustowy wody, uszczelka zaworu spustowego wody oraz uszczelka pokrywy. Nie można ich kupić osobno. W DNOX 2, AdBlue jest wtryskiwane przez e l e ktryczną pompę membranową, nie ma konieczności doprowadzania dodatkowego powietrza z instalacji pojazdu. Może on być stosowany w pojazdach, które nie mają systemu sprężania powietrza, ale chodziło też o uproszczenie budowy układu i wyeliminowanie strat energii na przygotowanie powietrza. Zestaw serwi-

sowy do tej generacji składa się z elementu filtracyjnego z uszczelką, uszczelki pokrywy oraz zaworu spustowego płynu AdBlue z uszczelką. Zestaw naprawczy obudowy filtra zawiera pokrywę filtra, uszczelkę oraz zawór spustowy wody z uszczelką. System Denoxtronic jest w zasadzie bezawaryjny. Należy jednak przestrzegać zasad obchodzenia się z płynem AdBlue i uważać na to, by do systemu nie dostał się olej. Filtr płynu AdBlue należy wymieniać raz w roku lub co 180 tys. km przebiegu, ew. wg innych zaleceń producenta pojazdu. Podczas wymiany filtra trzeba pamiętać, że w systemie występuje również siatkowy filtr

Akumulatorowa wkrętarka ze sprzęgłem wyłączającym Angle Exact Ion. (fot. Bosch)

Wkrętarka kątowa Exact Ion jest jedną z najlżejszych wkrętarek akumulatoro wych: 1,3 kg. Regulacja prędkości obrotowej bez obciążenia w zakresie od 7 5 0 d o 1 5 0 0 o b r. / m i n umożliwia optymalne dostosowanie do prac wykonywanych w warsztacie Ducati.(fot. Bosch)

wstępny, i przypominać klientom o tym komponencie. Wszystkie elementy wymienne do modułów DNOX oraz ich właściwe zastosowanie można znaleźć w aplikacji ESI. Bosch oferuje także stanowisko do diagnozy urządzeń Denox 1. i 2. generacji, współpracujące z testerem KTS 800 Truck. Jeśli kierowca zostanie ostrzeżony lampką kontrolną o niewłaściwym działaniu SCR, diagnostyki można dokonać na pojeździe. KTS sprawdzi działanie całego układu, pompy, zaworów i ogrzewania, a także odpowietrzy układ, co jest wymagane nawet po samej wymianie filtra (to najczęstszy powód zgło-

szenia usterki). Serwisanci Bosch przypominają o konieczności wymiany wszystkich uszczelnień i sprawdzeniu szczelności przewodów, gdyż AdBlue jest bardzo agresywny m.in. dla wiązek elektrycznych i najmniejszy wyciek może spowodować kosztowną awarię. Wymontowany moduł można kompleksowo sprawdzić na stole probierczym Bosch, sprawdzając działanie układu w teście pomiarowym symulującym pracę w ciężarówce. Uzyskane wyniki ciśnienia i wydatku pompy dają informację o miejscu i przyczynie usterki, ułatwiając naprawę specjalizującemu się w tym warsztatowi. (WK)

Elder używa także akumulatorowego klucza udarowego GDS 18 V-LI HT Professional, którym może błyskawicznie odkręcić nakrętki przy wymianie kół. Najwyższy moment obrotowy w tej klasie wynoszący 650 Nm i wytrzymała obudowa sprawiają, że klucz jest silnie eksploatowany podczas każdego wyścigu. Zespół korzysta też z akumulatorowego klucza udarowego GDX 18 V-LI Professional, wszechstronnego narzędzia przy wszelkich pracach nastawczych i montażowych. Wyjątkową cechą jest nowy, uniwersalny uchwyt łączący funkcje uchwytu czworokątnego 1/4" i sześciokątnego 1/2". Można w nim montować zarówno końcówki wkręcające, jak i klucze nasadowe. W obu narzędziach można stosować akumulatory Bosch o pojemności 4 Ah. Dzięki większej pojemności czas pracy narzędziami 14,4 i 18 V może wydłużyć się nawet o 65% w porównaniu do dotychczas stosowanych akumulatorów 3 Ah. Nowe akumulatory są lżejsze i odznaczają się dwukrotnie dłuższą żywotnością. Zastosowana w nich technologia CoolPack polega na wykorzystaniu

specjalnej geometrii obudowy. Ogniwa litowo-jonowe są idealnie dopasowane do ożebrowania chłodzącego i zintegrowane pod względem przewodzenia ciepła. Pozwala to chronić akumulatory przed przegrzaniem. W wyposażeniu zespołu Ducati nie zabrakło nowych akumulatorowych wkrętarek ze sprzęgłem wyłączającym Angle Exact Ion i Exact Ion. Ich zaletą jest przede wszystkim łatwość programowania przez złącze USB i powtarzalność oraz najwyższa dokładność momentu dokręcania. Wkrętarka kątowa Angle Exact Ion ma 4-stopniową regulację prędkości obrotowej. Jej doskonała ergonomia pozwala na dłuższą pracę bez zmęczenia. Wysoki komfort pracy gwarantuje także głowica kątowa ustawiana co 45o, przestawne oświetlenie, nowy włącznik i ergonomiczny uchwyt. Mechanicy Ducati doceniają to narzędzie szczególnie przy precyzyjnej regulacji hamulców. Obie wkrętarki należą do narzędzi przemysłowych Bosch, są przystosowane do procesów produkcyjnych wymagających znormalizowanych czynności roboczych.