AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Busworld 2015 zielona rewolucja O
dbywające się co 2 lata autobusowe targi w belgijskim Kortrijk to prawdziwe branżowe święto, i to z roku na rok coraz większe: 23. Busworld zwiedziło prawie 35 tys. gości (wzrost o 9% w porównaniu do 2013 r.) ze 118 krajów. Na zwiedzających czekały ekspozycje 411 firm z 36 krajów. Te liczby robią wrażenie, biorąc pod uwagę, że autobusowy biznes to gospodarcza nisza. Ale Belgowie doskonale wiedzą, jak zrobić na tym dobry interes. W ciągu kilku lat wyprowadzili autobusowe targi z Kortrijk na szerokie światowe wody i obecnie Busworld to aż 5 imprez odbywających się naprzemiennie co 2 lata: poza Kortrijk także w Turcji (Stambuł), Chinach (Pekin), Indiach (Bangalore) i Rosji (Moskwa). Najmłodsze dziecko Busworld to wystawa w Moskwie, która odbędzie się za rok, w październiku 2016 r. Podczas ceremonii otwarcia prezes Busworld International Didier Ramoudt powiedział, że Busworld pracuje również nad organizacją targów w Kolumbii, Indonezji, Uzbekistanie i Kazachstanie. W skrótowej relacji z targów Busworld 2015 skupimy przede wszystkim się na autobusach elektrycznych, które niebawem mogą zmienić oblicze miejskiej komunikacji w Europie. Nie zapominamy również o turystycznych premierach, które miały wspólny mianownik: systemy asystenta pasa ruchu i awaryjnego hamowania, które od listopada br. są obowiązkowe przy rejestracjach nowych autokarów klasy III. Premierowy Solaris Urbino 12 electric o nowym designie stanowił najciekawszą pozycję na stoisku polskiego producenta w Kortrijk. Pojazd ten to efekt połączenia zalet najnowszych autobusów Solaris, jak lekka i trwała konstrukcja, budowy skin-on-skin czy ergonomicznie rozplanowana przestrzeń pasażerska, z cichym i ekologicznym napędem. Prezentowany na targach egzemplarz został wyposażony w baterie Solaris high energy o pojemności 240 kWh, które spełniają najnowsze, rygorystyczne normy bezpieczeństwa. Podzielono je na 6 pakietów po 40 kWh. Baterie o pojemności 160 kWh umieszczono z tyłu pojazdu, a pozostałych 80 kWh na dachu, nad pierwszą osią. Taki roz-
60
Nowe Urbino 12 electric wyposażono w innowacyjny system ładowania pantografowego i standardowe złącze plug-in. Pierwszy, o mocy do 450 kW, zapewnia szybkie doładowanie baterii na trasie, natomiast wtyczka służy do ładowania w zajezdni w czasie nocnej przerwy. Solaris oferuje więcej konfiguracji, w jego autobusach elektrycznych można zainstalować także indukcyjny system ładowania. Ponadto wersje autobusów elektrycznych ładowane przez plug-in mogą dodatkowo mieć ładowarkę montowaną na dachu, zwiększającą operacyjność pojazdu.
kład baterii gwarantuje odpowiednie rozłożenie nacisków na osie i umożliwia zwiększenie przestrzeni pasażerskiej. W 12-metrowym elektrycznym Solarisie zamontowano innowacyjną oś elektryczną, w którą są wbudowane dwa niezależne silniki elektryczne o maksymalnej mocy 2x125 kW. Rozwiązanie to pozwala na lepsze wykorzystanie wnętrza pojazdu, a także obniża masę. Najwyższej klasy osprzęt elektryczny i oś elektryczna zapewniają cichą, płynną i pozbawioną drgań jazdę, przez co autobus doskonale sprawdza się w warun-
kach miejskich, również przy dużej liczbie stojących pasażerów. Nowoczesna stylizacja, do której Solaris zdążył przyzwyczaić klientów, znalazła zastosowanie również w autobusach elektrycznych. Dynamicznie zarysowana linia nadwozia Urbino 12 electric nadaje mu wręcz sportowy charakter. Odmieniony design ma jednak przede wszystkim wpływać na funkcjonalność. Istotnym celem wprowadzonych zmian było zwiększenie komfortu podróżowania. Szerokie drzwi, które ułatwiają wsiadanie i wysiadanie (wyso-
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Większość zamówionych przez MPK Częstochowa autobusów Solbus z napędem gazowo-elektrycznym (łącznie 40 egzemplarzy) przyjedzie do przewoźnika jeszcze w listopadzie br. Dzięki temu miejska spółka wcześniej przeprowadzi niezbędne przeglądy techniczne. Ogólnie dostępna stacja CNG ma ruszyć 1 grudnia br. Będzie ona zarządzana przez Górnośląski Zakład Obsługi Gazownictwa z Zabrza. kość wejścia wynosi 320 mm przy wszystkich drzwiach), przestronne okna, LED-owe oświetlenie wnętrza, 33 miejsca siedzące, z czego aż 16 dostępnych z niskiej podłogi, sprawiają, że nowy Solaris staje się synonimem jakości i komfortu. W Kortrijk polski producent pokazał koncepcyjnego midibusa na podwoziu DAF oraz Nowe Urbino w wersji niskowejściowej (LE). Nowoczesny pojazd o atrakcyjnej stylizacji, niskich kosztach użytkowania i nieograniczonych możliwościach operacyjnych jest odpowiedzią na rosnące potrzeby rozwijających się aglomeracji. W ramach wielkiego powrotu na europejskie salony, Solbus pokazał w Kortrijk pierwszy egzemplarz gazowej hybrydy dla MPK Częstochowa: Solcity 12 CNG Hybrid. Ponadto na Busworld pojawił się demonstracyjny Solcity 12 LNG zasilany skroplonym gazem ziemnym. „Na tej najważniejszej autobusowe wystawie w Europie akcentujemy przede wszystkim LNG. Stąd też na naszym stoisku autobus testowy na LNG, który może pojawić się w dowolnym mieście europejskim” – mówi Michał Śliżak, dyrektor ds. marketingu w firmie Lider Trading, właściciela marki Solbus. „Obok niego stoi pierwszy egzemplarz hybrydy gazowej dla MPK w Częstochowie. W ten sposób chcemy pokazać, że z jednej strony jesteśmy silną, profesjonalną firmą, która radzi sobie nawet z najbardziej skomplikowanymi wyzwaniami technicznymi, zaś z drugiej, że jesteśmy cały czas bardzo elastyczni
i otwarci na realizację nietypowych projektów, przede wszystkim z zakresu napędów alternatywnych.” Hybrydowo-gazowy Solbus zabiera na pokład 80 pasażerów, w tym 28 na fotelach typu Ster NewCity z miękką wkładką. Aż 12 siedzeń jest dostępnych z niskiej podłogi. Wentylację zapewni 6 uchylnych okien. Klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej zostanie zamontowana w przyszłości, kiedy (zgodnie z zapewnieniami przedstawicieli MPK) zostanie osiągnięta zakładana redukcja emisji gazów cieplarnianych. System informacji pasażerskiej opiera się na rozwiązaniach firmy R&G Plus: to 3 zewnętrzne wyświetlacze diodowe, jeden wewnętrzny oraz zapowiedzi głosowe przystanku. Nie zabrakło też monitoringu. Nowe Solbusy to hybrydy szeregowe. Napęd składa się z 3 zasadniczych komponentów. Pierwszy to zabudowany poprzecznie silnik gazowy TEDOM TG230 Euro VI o pojemności skokowej 11,95 l, mocy 230 kW i 1300 Nm maksymalnego momentu obrotowego. Zblokowano go z prądnicą synchroniczną kanadyjskiej firmy TM4 o mocy 200 kW. Praca silnika jest w prądnicy przekształcana w energię elektryczną, która zasila silnik asynchroniczny TM4 (moc 235 kW, maksymalny moment obrotowy 1600 Nm). Dalej napęd jest przekazywany wałem na portalowy most napędowy ZF AVN132/80 o przełożeniu 6,2:1. Dodatkowo hybrydowe Solbusy będą wyposażone w superkondensatory, również produkcji TM4. Mogą one zgromadzić do ok. 500 Wh energii. Dzięki ha-
mowaniu odzyskowemu można je doładować, a następnie wykorzystać zgromadzoną energię np. do rozruchu lub podjazdu na wzniesienie przy obniżonych obrotach silnika gazowego. Na dachu są 4 butle na gaz o masie niecałe 500 kg w stanie próżnym. Mogą one pomieścić do 304 Nm3 CNG. Największy na świecie producent autobusów elektrycznych BYD pokazał w Kortrijk najszerszą ofertę, w tym aż 3 premierowe konstrukcje: pierwszy piętrowy autobus elektryczny dla Londynu, demonstracyjny przegubowy elektrobus o pojemności 150 pasażerów oraz premierowy 8-metrowy midibus, który pojawił się na Busworld w wersji dla chińskiego rynku. Jeszcze rok temu oferta firmy była ograniczona do modelu eBUS 12m. „Teraz możemy zaoferować wszystkim operatorom rozwiązania dopasowane do ich potrzeb. Oferujemy także ulepszaną technologię baterii oraz innowacyjne pakiety finansowania. To efekt zdecydowanie większego wsparcia dla naszego zespołu w Europie” – powiedział Isbrand Ho, dyrektor zarządzający BYD Europe. Zacznijmy opis od najbardziej oczekiwanej premiery, czyli przegubowego elektrobusu. To największy elektryczny autobus w ofercie BYD i jednocześnie od razu skonfigurowany pod kątem europejskich miast. Pojazd z Kortrijk wyposażono w pantograf, który umożliwia naładowanie baterii od 0 do 100% w zaledwie 1,5 h. Zgodnie z testami SORT pojazd ma zasięg do 220 km. Przegubowiec oferuje 51 miejsc siedzą-
61
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Nowy przegubowiec BYD zrobił bardzo dobre wrażenie. Ergonomicznie zaplanowane miejsce kierowcy plus nowa stylizacja ewidentnie mu służą i zapewne niebawem tą konstrukcję zobaczymy w którymś z europejskich systemów BRT. cych i 99 stojących. Sprawne poruszanie się po ulicach europejskich miast zapewniają 2 silniki trakcyjne o mocy 150 kW każdy, zabudowane w kołach. Pojemność baterii to 270 kWh. W Kortrijk zaprezentowano również dwupiętrowy niskopodłogowy autobus miejski o długości 10,2 m. BYD podjął wyzwanie i opracował dwupokładową konstrukcję w ciągu zaledwie 2 lat. „Sprzedaż naszych elektrycznych autobusów w Europie dynamicznie się rozwija, o czym m.in. świadczy ostatni kontrakt na dostawę 51 elektrobusów z nadwoziami Alexander Dennis (ADL) dla sieci Transport for London. Kolejnym kamieniem milowym było dostarczenie 35 pojazdów BYD eBUS 12m na lotnisko Schiphol. Wraz z rozszerzeniem naszej gamy produktów mamy dziś jeszcze większe możliwości na europejskim rynku” – dodał Isbrand Ho. BYD myśli nie tylko o dużych miastach, oferując im pojazdy przegubowe i piętrowe, ale także o mniejszych ośrodkach. Pod tym kątem chińska firma opracowała autobus BYD 8m eBUS. Zdaniem producenta, 8-metrowy elektrobus osiągnął w testach SORT zasięg 230 km. Czas ładowania to 2 h przy źródle zasilania o mocy 60 kW. Podwozie wykonano ze stali o wysokiej wytrzymałości, nadwozie z aluminium. W europejskiej specyfikacji pojazd ma mieć 24 miejsca siedzące. Pokazany w Kortrijk egzemplarz przeznaczony na chiński rynek (europejska wersja jest w trakcie rozwoju) mieści 22 pasażerów siedzących i 35 stojących. Napęd sta-
62
Zaraz po Busworld 5 piętrowych elektryczn y c h BY D - ó w wejdzie do eksploatacji w sieci Transport for London.
nowią 2 elektryczne silniki zabudowane w piastach kół o mocy 2x90 kW. Pojemność baterii to 152 kWh. W tym roku Irizar po raz pierwszy pokazał w Kortrijk swój elektrobus. Jak podkreśla na każdym kroku producent, model i2e to pierwszy autobus miejski opracowany w całości przez Grupę Irizar, który został bardzo dobrze przyjęty na hiszpańskim rynku i już zdobył lokalny tytuł „Bus of the Year”. Irizar i2e to niskopodłogowy autobus miejski o długości 12 m i 70 miejscach, w tym 24 siedzących. Pojazd mieści także 2 wózki inwalidzkie. Zaprojektowano go z myślą o zasięgu 200-250 km, z jednym ładowaniem pod koniec dnia. Przy okazji targów, hiszpański producent podał pierwsze wyniki eksploatacyjne. W San Sebastian i2e przejechał ponad 7 tys. km, w lokalnych warunkach w pełni naładowane baterie pozwalały na pracę operacyjną od 14 do 16 h. Podobne wyniki osiągnięto w Barcelonie. W EMT Madrid Irizar kursował na normalnej linii, zasięg wyniósł 180 km bez ładowania, co oznacza 14 godzin pracy i możliwość obsługiwania 80-90 kursów po mieście. W RTM Marsylia w pełni naładowane baterie umożliwiały pracę i2e przez 12-14 h dziennie. Jednak największą atrakcją i wydarzeniem Busworld 2015 była premiera nowej serii autokarów Irizar. Dowcipy o autobusie, który nie zmieścił się pod wiaduktem i nabił sobie guza, czyli Iri-
zarze PB, to już historia. W Kortrijk Hiszpanie pokazali model i8, następcę PB i nowy flagowy okręt marki. Najnowszy pojazd nie ma już tak oryginalnej stylizacji jak PB, ale kształtem (przede wszystkim dzięki nachodzącej na przód klimatyzacji) przypomina zasłużonego poprzednika. To udane połączenie designu PB z serią i6. Stylizacja jest bardziej agresywna i opiera się na ostrzejszych kształtach. Mamy tutaj modną, wyraźną linię, która płynie wzdłuż całego boku autokaru. Do tego projektanci dodali atrakcyjne wykończenia ze stali nierdzewnej w kształcie litery V. Ozdobne listwy dodatkowo podkreślają (niczym rzęsy) stylowe reflektory LED. Tył pojazdu jest równie atrakcyjny, mamy tutaj także agresywne linie tworzące emblemat w kształcie litery V, nowego znaku rozpoznawczego rodziny i8. W Kortrijk Irizar pokazał dwie premierowe wersje i8, obie integralne, z silnikami PACCAR: o długości 15 m i pojemności 52+1+1 oraz o długości 13,22 m i pojemności 46+1+1. Obie z toaletami i kuchniami Frenzel oraz multiplexem Continental VDO-Kybes, kołami Alcoa Durabright, oponami Michelin Multiway 3D XZE z systemem TPMS Knorr-Bremse. Prezentacja wszystkich pojazdów w Kortrijk w wersji integralnej nie jest przypadkiem. Irizar wyraźnie stawia na te konstrukcje i to pokazują liczby. W 2014 r. wyprodukowano 120 integral-
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT Irizary i2e możemy zobaczyć w codziennym ruchu w Hiszpanii (w San Sebastian i Barcelonie) i Anglii (2 operują w Londynie). Niebawem dołączy Francja z 6 autobusami w Marsylii. Zdaniem hiszpańskiego producenta od elektromobilności nie ma odwrotu, dlatego cała Grupa Irizar jest mocno zaangażowana w projekt elektrobusu, a także w budowę nowego zakładu przeznaczonego tylko do produkcji elektrobusów i powiązanych z nimi systemów: magazynowania energii, ładowania itp. Oficjalne otwarcie zaplanowano na koniec 2016 r. Łączna wartość tej inwestycji to 60 mln euro.
nych autokarów, a w tym roku już ponad 250. Zdaniem firmy, ta tendencja utrzyma się w kolejnych latach. Pierwsze egzemplarze debiutującego na europejskimi rynku modelu i8 zostały już sprzedane, jednym z pierwszych nabywców jest polska firma EmkaTrans. Przed laty mazowiecki przewoźnik jako pierwszy w naszym kraju zamówił PB, a teraz powtórzył ten manewr z następcą, i8. Pojazd ma bazować na podwoziu Scania. „O zakupie najnowszego autobusu Scania Irizar i8 zdecydowały nasze dotychczasowe doświadczenia. Produkt ten zapewnia najnowocześniejsze rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa i spełnia najbardziej rygorystyczne normy emisji spalin. Całości dopełniają optymalnie rozwiązania konstrukcyjne zapewniające ekonomię i oszczędność, ważne podczas realizoElektryczny Daily ma akustyczny system ostrzegania pieszych, który włącza się przy prędkości do 30 km/h i ostrzega pieszych i rowerzystów, że zbliża się cichy i ekologiczny pojazd.
wania zadania transportowego. Poszerzenie floty Emka-Trans o tą jednostkę pozwoli nam utrzymać wysoką pozycję na rynku i sprostać rosnącym wymaganiom klientów” – podkreśla właściciel firmy Emka-Trans Krzysztof Rdest IVECO pokazało na tegorocznej wystawie Busworld 6 najważniejszych autobusów: Magelys w wersji VIP w barwach drużyny rugby Nowej Zelandii All Blacks (nagrodzony tytułem „Coach of the Year”), Crossway Line 12,9 m, Crossway Low Entry 12,9 m, Urbanway 12 w wersji Bus Rapid Transit (BHNS), minibus Daily Tourys z 8-biegową skrzynią automatyczną oraz debiutanta, minibus Daily electric 50C H3 o długości 7,12 m
i pojemności 16+1 miejsc. Dzięki zerowej emisji to idealny pojazd na obsługę centrum miasta i tras wahadłowych. W porównaniu do poprzedniej generacji Daily Electric, najnowszy model ma zasięg 110 lub 160 km (w zależności od 2 lub 3 pakietów baterii), co stanowi wzrost o 25%. Prędkość maksymalna wynosi tylko 80 km/h, co i tak jest wynikiem o 10 km/h lepszym niż w poprzedniej generacji elektrycznego furgonu. Większa o 100 kg jest także ładowność. System magazynowania energii w Daily Electric to 2 lub 3 sodowo-niklowe akumulatory, połączone z superkondensatorami, które poprawiają wydajność pojazdu i zwiększają żywotność baterii. Elektryczny minibus Iveco może pracować w 2 trybach: ekonomicznym, by zwiększyć zasięg oraz mocy, o lepszej dynamice. Stan naładowania akumulatorów, a także inne parametry dotyczące eksploatacji pojazdu można odczytać z tabletu TomTom, umieszczonego na tablicy rozdzielczej Daily Electric. Elastyczny tryb ładowania, opatentowany przez IVECO, wymaga unikalnego złącza i gniazda elektrycznego. Ładowarka może pracować w trybie wolnym (np. podczas ładowania w nocy) lub super szybkim (ładowanie do „pełna” w 2 godziny). Aby zapewnić komfort pasażerów, w elektrycznym Daily zastosowano system klimatyzacji Bycool Compact 3.0, który bazuje dwóch sprężarkach elektrycznych zainstalowanych na dachu. Intensywność chłodzenia jest automatycznie regulowana. MAN cały czas stoi z boku elektrycznej rewolucji i przekonuje klientów do silników diesla Euro VI. Tak było podczas tegorocznych targów w Kortrijk. To
63
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT Na Busworld po raz pierwszy mogliśmy zobaczyć Lion’s City z takimi funkcjami, jak start-stop na biegu jałowym, zmodyfikowane oprogramowanie automatycznej skrzyni biegów ZF EcoLife, oświetlenie LED, tablice LED czy nowa dwustopniowa sprężarka. Kolejną nowością były drzwi autobusów miejskich MAN, które zagwarantują lepszą eksploatację w codziennych warunkach.
strategiczne działanie MAN, którego zdaniem najnowsze silniki są bardzo ekonomiczne i w kontekście całkowitego oddziaływania na środowisko nie odbiegają znacząco od elektrobusów. Oczywiście firma pracuje nad własnym elektrobusem, ale jego wejście na rynek to dość odległa przyszłość. MAN zaprezentuje pierwszy autobus bateryjny na kolejnym Busworld w Kortrijk w 2017 r., za 10 lat koncern zamierza zaoferować w 100% elektryczne autobusy jako standardowy produkt. Teraz marka skupia się przede wszystkim na promocji diesli i na dowód ich
efektywności zaprezentowała najnowsze wyniki zużycia paliwa. Wynika z nich, że 12-metrowy MAN Lion’s City z silnikiem D20 Euro VI spala o 10,2% mniej paliwa niż poprzednik EEV i to rzeczywistych warunkach pracy. Takie wyniki uzyskano podczas prób kontrolowanych przez TÜV Süd na trasach w obrębie Monachium. Oba autobusy, prowadzone przez zawodowych kierowców MVV i identycznie obciążone, przejechały w sumie 70 km z włączoną klimatyzacją. W teście SORT wynik było o 8% lepszy na korzyść Euro VI w porównaniu do autobusu EEV testowane-
go w 2012 r., w warunkach rzeczywistych różnica urosła do ponad 10%. MAN zmodernizował również miejsce pracy kierowcy w miejskiej rodzinie. Jako jeden z pierwszych producentów autobusów miejskich do standardowej oferty wprowadził nową generację foteli ISRI NTS2, gdzie szczególny nacisk położono na komfort i ergonomię. Najważniejsze cechy nowego siedziska to podparcia lędźwiowe, regulacja 3D i klimatyzacja. Na Busworld zadebiutował najnowszy autobus międzymiastowy MAN Lion’s Intercity. Pojazd ten wyróżnia uniwersalność zastosowania, dobrze sprawdzi się na dalekobieżnych liniach, jak i na krótkich, szkolnych kursach. Łączy on w sobie komfort z funkcjonalnością i bezpieczeństwem. Lion’s Intercity charakteryzuje się też niskim TCO. Zawdzięcza to zarówno lekkości konstrukcji, jak i dobrej aerodynamice i podatności serwisowej. To razem przyczynia się do obniżenia kosztów eksploatacji. Intercity speNiska emisja CO2 i hałasu predestynują nowego Citaro NGT do operacji w ścisłych centrach miast. Daimler szacuje gazowy segment autobusowego rynku w Europie na ok. 1 tys. pojazdów rocznie. Dla porównania, łączna liczba rejestracji autobusów miejskich w Europie Zachodniej wynosi ok. 10,5 tys. rocznie i utrzymuje się mniej więcej na stałym poziomie.
64
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT łnia już normę ECE R66.02 w zakresie odkształceń konstrukcji podczas dachowania, która zacznie obowiązywać od 2017 r. MAN w ostatnim czasie rozwinął systemy bezpieczeństwa aktywnego autobusów, które obecnie są standardowe. Obejmują one m.in. Adaptive Cruise Control (ACC), zaawansowany system hamowania awaryjnego (EBA) oraz system utrzymania pasa ruchu (LGS). Czujniki deszczu i światła będą oferowane jako opcja od początku 2016 r., na długo przed ich wejściem na listę obowiązkowego wyposażenia. Mercedes-Benz podobnie stoi z boku elektrycznej rewolucji, ale powoli ugina się pod naporem rynku i zapowiedział na przyszły rok premierę elektrycznego Citaro. Na razie koncern stawia na sprawdzone rozwiązania napędów alternatywnych, czyli na sprężony gaz. Na Busworld pokazał premierowy autobus gazowy Citaro NGT z nowym, mniejszym silnikiem M936 o pojemności 7,7 litra i mocy 222 kW (302 KM). Ponadto w Kortrijk zobaczyliśmy kilka nowinek technicznych, które niebawem wejdą do całej rodziny Citaro. To reflektory główne LED, składane siedzenia nowego typu (ze względu na szerokość mogą być rejestrowane jak pełnoprawne miejsca), nowa architektura elektroniki, którą można rozpoznać po dużym, kolorowym wyświetlaczu na tablicy rozdzielczej plus nowa jednostka sterująca ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji. System dynamicznej kontroli przegubu (ATC) uniemożliwia jego zakleszczenie. Zalety nowego Citaro NGT to mniejsza masa i odpowiednio więcej miejsc pasażerskich, lepsze osiągi silnika, niskie zużycie paliwa i wydłużenie cykli serwisowych. Mercedes-Benz oczekuje, że w świetle ostatnich dyskusji na temat ochrony środowiska liczba „gazowców” wzrośnie, a pojawienie się nowego Citaro NGT jest formą przygotowania do tej tendencji. Mercedes-Benz oferuje nowy silnik tylko w Citaro NGT i Citaro G NGT, nie przewiduje gazowej wersji Conecto LF. To kolejna zachęta do zakupu droższego Citaro, który zgodnie z przyjętą przez koncern strategią ma mieć szerszy zakres dodatkowego wyposażenia niż jego tańszy, ekonomiczny brat, doskonale znany na naszym rynku. Scania pokazała na tegorocznym Busworld najbogatszą gamę autobusów w swojej historii, wszystkie z rozwiązaniami skierowanymi na wspieranie zrów-
noważonego transportu. „Jestem pewien, że pojazdy te będą miały powodzenie na rynku. Przyszedł czas nowego, ekscytującego podejścia do podróży autobusem. Przyciągnie ona nowy typ pasażerów. Scania jest na prowadzeniu we wdrażaniu rozwiązań służących zrównoważonemu transportowi i nie idzie przy tym na kompromis, gdy mowa o wydajności, opłacalności eksploatacji i wygodzie pasażerów. Mamy obecnie najszerszy wybór alternatywnych układów napędowych, a wszystkie dostępne tu i teraz” - mówił Klas Dahl-
berg, dyrektor Buses and Coaches w Scania. Hybrydowa Scania Citywide LE wyróżnia się innowacjami usprawniającymi przepływ pasażerów. Stąd hybrydowy układ napędowy oraz wolna przestrzeń na przedzie dla osób podróżujących na krótkim dystansie. Pozostali, jadący dłużej będą mogli korzystać z wygodnych siedzeń w tylnej części. Citywide jest pierwszym na rynku autobusem europejskiej klasy II (z przewagą miejsc siedzących, ale przystosowanym do równoczesnego przewozu pasaże-
Wnętrze hybrydowej Scanii Citywide LE zostało zaprojektowane zgodnie z przewidywanym dla tego pojazdu typem użytkowania, obejmującym regularne kursy podmiejskie oraz na liniach łączących przedmieścia z centrum.
Scania Interlink występuje w wersjach o długości od 11 do 15 m, przy czym modele 2-osiowe mogą mieć maksymalnie 13,2 m.
65
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT Oprócz „Jej Wysokości” Futury FDD2, spółka VDL pokazała autokary Futura FHD2 i Futura FMD2. VDL Futura FHD2-139/460 przy długości 13,9 m oferuje 57+1+1 miejsc; ten 3-osiowy autobus turystyczny wyposażono w windę dla pasażerów na wózkach inwalidzkich, co ciekawe zabudowaną nad tylną osią. Futura FMD2129/370 przy długości 12,9 m może zabrać na pokład 59 +1+1 pasażerów. W środkowych drzwiach zamontowano kasetową windę, by umożliwić pasażerom niepełnosprawnym bezpieczne wejście i wyjście.
rów stojących), który ma napęd hybrydowy i może pracować na liniach podmiejskich i lokalnych. Oznacza to również, że w niektórych krajach będzie dopuszczona do ruchu z prędkością do 100 km/h. Christer Evensson, dyrektor działu City and Suburban w Scania wyjaśnia: „Na niektórych rynkach już widzimy zapotrzebowanie na takie autobusy. Dodając do oferty hybrydę Scania Citywide zgodną z wymogami stawianymi autobusom klasy II, możemy znacznie lepiej dopasować się do oczekiwań użytkowników prowadzących przewozy na krótkich i długich dystansach. Znaczenie ma również wzmocnienie naszego wizerunku, jako dostawcy pojazdów niskoemisyjnych i przyjaznych dla środowiska.” Jednym z elementów hybrydowego układu napędowego jest 9-litrowy silnik Scania o mocy 320 KM, wykorzystujący do oczyszczania spalin tylko SCR. Może on być zasilany 100-% biodieslem lub HVO. Ponadto w Citywide pracuje silnik elektryczny, znajdujący się między silnikiem spalinowym, a skrzynią biegów, pełniący zarazem rolę generatora. Ma on moc 150 kW i moment obrotowy 1050 Nm. Akumulatory litowo-jonowe, ulokowane w przedniej części dachu, pod wspólną obudową z przetwornikiem i układem chłodzącym, mają pojemność 1,2 kWh. Szwedzki producent pokazał także w Kortrijk zupełnego debiutanta: Interlink, zupełnie nowe podejście do przewozów podmiejskich i pierwszy autobus gazowy przeznaczony do takiej eksploatacji, równie wygodny dla jadących daleko i blisko. Sprawdzi się na przedmieściach i między miastami, przy transferach z lotniska oraz podczas
66
przewozów szkolnych. „Ten autobus przewyższa elastycznością wcześniejsze konstrukcje obecne na rynku i doskonale dopasowuje się do różnego typu przewozów” - mówi Klas Dahlberg. Najnowsza Scania bazuje na doświadczeniu zdobytym przy projektowaniu i produkcji gamy OmniExpress. Klienci w całej Europie odebrali dotąd przeszło 1500 tych udanych autobusów. Wybór silników obejmuje jednostki 9-litrowe do modelu Interlink Low Decker oraz 9i 13-litrowe do Medium i High Decker. Scania zapewnia silniki napędzane wszystkimi obecnie dostępnymi paliwami, w tym biodieslem, bioetanolem i biogazem. „Krótko mówiąc, Scania Interlink jest zdolna do wszystkiego i wspiera elastyczność użytkownika zapewniając mu godziwy zysk, a pasażerom niezwykle wysoki poziom komfortu” – podsumowuje Klas Dahlberg. Jak podkreśla VDL, alternatywne układy napędowe są coraz popularniejsze wśród firm transportu pasażerskiego, dlatego stale pracuje nad rozszerzeniem oferty napędów elektrycznych. Ważnym krokiem było wprowadzenie na początku tego roku przegubowego elektrobusa VDL Citea SLFA Electric o długości 18,1 m. Wystąpił on w Kortrijk w futurystycznej wersji BRT. Towarzyszyła mu Citea SLF Electric o długości 12 m, wyposażona w system napędowy firmy Siemens i pantograf. Ekoofertę VDL uzupełniła Citea SLF Hybrid w barwach De Lijn. Flamandzki przewoźnik zamówił w 2014 r. aż 120 egzemplarzy tego modelu i jeden z nich pojawił się w Kortrijk. Jednak snopy reflektorów na stoisku VDL były skierowane na nowy piętrowy autokar Futura FDD2. To była jedna
z najważniejszych premier belgijskiej wystawy. Jak podkreśla VDL, dwupokładowa Futura może przyczynić się do optymalnego wykorzystania floty (w myśl hasła „zysk z posiadania"), ale także stać się wizytówką dla wielu firm autokarowych. Piętrowy, 3-osiowy model będzie dostępny w 2 długościach: 13 085 mm (FDD2-130 dla maksymalnie 84 osób) i 14 145 mm (FDD2-141 dla maksymalnie 96 osób). Ich rozstawy osi wynoszą odpowiednio 6195 i 7255 mm, co przekłada się na średnicę zawracania 21,5 m i 24,3 m przy maksymalnym skręcie kół o 52o. Najnowszy autokar może zabrać na pokład aż 96+1+1 osób i umożliwia zastosowanie rampy dla niepełnosprawnych na wózkach przy środkowych drzwiach. VDL Futura FDD2 jest napędzana silnikiem DAF MX13 o mocy 375 kW (510 KM) i momencie obrotowym 2500 Nm w zakresie od 1000 do 1425 obr./min. Przebiegi międzyobsługowe ustalono na 90 000 km. Z MX-13 współpracuje zautomatyzowana skrzynia 12-biegowa ZF AS Tronic. W Kortrijk miała miejsce premiera elektrycznego Volvo 7900 electric o długości 12 m. To oznacza, że firma ma teraz pełną gamę zelektryfikowanych autobusów. W jej skład, oprócz najnowszego modelu, wchodzą Volvo 7900 Hybrid (również jako przegubowy) i Volvo 7900 Hybrid Electric. W sumie Volvo sprzedało ponad 2200 hybrydowych i elektrycznych autobusów. Najnowszy elektryk wejdzie do produkcji seryjnej we wrocławskim zakładzie Volvo już w 2016 r. W maju w Mediolanie Volvo Buses pokazało jeden z 3 elektrycznych autobusów koncepcyjnych, eksploatowanych w Göteborgu. Teraz firma wykona-
AUTOBUS
Prenumerata w 2016 r. Zu¿yjmy mniej papieru, przelejmy wiêcej s³ów! W 2016 r. TRANSPORT-TM (prawie)* wyłącznie w prenumeracie
Nowe Volvo 7900 Electric pracuje cicho, bez spalin i zdaniem producenta jest o 80% bardziej energooszczędne od tradycyjnego, na olej napędowy. Akumulatory litowo-jonowe są ładowane zarówno z zewnątrz, jak i podczas hamowania. Zewnętrzne, ekspresowe ładowanie trwa od 3 do 6 minut, każda minuta ładowania zapewnia 5-10 minut jazdy. Autobus jest przeznaczony do obsługi linii o długości 10-20 km, mieści 85 pasażerów. Jak podkreśla Volvo, elektryczny 7900 to kompletne, gotowe rozwiązanie, które obejmuje finansowanie, serwisowanie, a także infrastrukturę do ładowania, oferowaną w pakiecie w ramach współpracy Volvo z Siemensem i ABB. ła kolejny krok naprzód i zaprezentowała nowy elektryczny autobus, gotowy do seryjnej produkcji i szerszej sprzedaży. „Teraz możemy zaoferować pełną gamę produktów gotowych do wykorzystania w zelektryfikowanych systemach autobusowych. To rozwiązania, z których może skorzystać każde miasto i zrobić krok w przyszłość” – powiedział Hakan Agnevall, Prezes Volvo Buses. I jeszcze autokarowa nowinka Volvo: innowacyjny układ kierowniczy VDS znalazł teraz zastosowanie w autobusach turystycznych szwedzkiego producenta (od 2013 r. jest stosowany w jego ciężarówkach). Rozwiązanie Volvo bazuje na konwencjonalnym układzie ze wspomaganiem hydraulicznym, rozbudowanym o silnik elektryczny sprzężony z wałem kierownicy. Jego współdziałanie z hydraulicznym wspomaganiem jest kontrolowany przez elektroniczną jednostkę sterującą. Aleksander Kierecki
W przyszłym roku nasz przekaz chcemy oprzeć mocniej na stronach internetowych: www.transporttm.pl www.vanekstra.pl na których będą dostępne także pdf z kompletnymi numerami. Dla Czytelników przyzwyczajonych do tradycyjnego czasopisma dobra wiadomość: będzie można kupić TRANSPORT-TM pachnący farbą drukarską, ale wyłącznie w prenumeracie całorocznej oraz za pośrednictwem naszego sklepiku internetowego (także pojedyncze numery).* W przyszłym roku wydajemy 8 numerów nieco inaczej zorganizowanych, niż dotychczas: każdy będzie miał ściśle określoną tematykę, dotyczącą różnych specjalności transportu. Oczekujcie jednak tradycyjnych od lat dodatków OPONY i STRONGMANI, a także wydania specjalnego ZABUDOWCY. *TRANSPORT-TM będzie sprzedawany w przyszłym roku wyłącznie w sieci Pol-Perfect, w salonach Empik.
Koszt prenumeraty na 2016 r.:
8x8,40 z³ = 67,20 z³ Tylko całoroczna. 50% zniżki dla uczniów wszelkich szkół, najlepiej oczywiście technicznych, i członków sekcji samochodowej SIMP.
Prenumeratę TRANSPORT-TM prowadzą także sieci kolporterskie RUCH, Kolporter i Garmond.